Verbascum

De la Viquipèdia, l'enciclopèdia lliure
Infotaula d'ésser viuVerbascum Modifica el valor a Wikidata

Verbascum sinuatum Modifica el valor a Wikidata
Planta
Tipus de fruitcàpsula Modifica el valor a Wikidata
Taxonomia
Super-regneEukaryota
RegnePlantae
OrdreLamiales
FamíliaScrophulariaceae
GènereVerbascum Modifica el valor a Wikidata
L., 1753
Tipus taxonòmicVerbascum thapsus Modifica el valor a Wikidata

Verbascum és un gènere de plantes angiospermes de la família de les escrofulariàcies (Scrophulariaceae). Són natives d'Europa, Àsia i Àfrica,[1] incloent-hi els Països Catalans, la major diversitat d'espècies es troba a la conca del Mediterrani.[2]

En català aquestes herbes reben els nom comuns d' herba blenera, blenera, candelera, cua de moltó, herba candelera, herba ploranera, herba plorosa, jovenal, repalassa borda, ressentida, salvió i trepó.[3]

Addicionalment poden rebre els noms de croca, cua de guilla, gamó, herba de Sant Joan, herba trapera, llengua de gat, matapeix, pórpores, santjoans, torpa, tripons i vares de Sant Joan. També s'han recollit les variants lingüístiques gordolobo, Sants Joans i trapó.[3]

Descripció[modifica]

plantes biennals o perennes, rarament anuals o subarbusts que fan de 0,5–3 m d'alt. Les plantes biennals el primer any formen una roseta de fulles densa a nivell del sòl i després desenvolupen la tija. Les fulles són simples i alternes, les basals en roseta, sovint densament tomentoses. Les flors són pentàmeres, generalment grogues i agrupades en inflorescències en raïm, espiga o panícula terminal. El fruit és una càpsula septicida amb nombroses llavors petites.

Taxonomia[modifica]

Aquest gènere va ser publicat per primer cop l'any 1753 al primer volum de l'obra Species Plantarum de Carl von Linné (1707-1778).[4] [5]

Espècies[modifica]

Dins del gènere Verbascum es reconeixen les 464 espècies següents:[1]

Híbrids[modifica]

Les espècies d'aquest gènere tenen tendència a hibridar-se, se n'han descrit els següents 245 híbrids naturals:[1]

  • Verbascum × abandense Hub.-Mor.
  • Verbascum × amaliense Rech.f.
  • Verbascum × ambigens Hausskn.
  • Verbascum × ambiguum Lej.
  • Verbascum × ambracicum Halácsy
  • Verbascum × angulosum Teyber
  • Verbascum × arabkirense Hub.-Mor.
  • Verbascum × araratense Hub.-Mor.
  • Verbascum × arctotrichum Murb.
  • Verbascum × arenicola Hub.-Mor.
  • Verbascum × arpaczajicum Bordz.
  • Verbascum × atchleyianum Rech.f.
  • Verbascum × austroanatolicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × balikesirense Hub.-Mor.
  • Verbascum × bastardii Roem. & Schult.
  • Verbascum × baumgartnerianum Rech.f.
  • Verbascum × binbogense Hub.-Mor.
  • Verbascum × bitlisianum Hub.-Mor.
  • Verbascum × borbasianum Soó
  • Verbascum × brockmuelleri Ruhmer
  • Verbascum × bulanikense Hub.-Mor.
  • Verbascum × burdurense Hub.-Mor.
  • Verbascum × calcicola Hub.-Mor.
  • Verbascum × candelabrum Kar. & Kir.
  • Verbascum × carinthiacum Fritsch
  • Verbascum × cephalariense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × cernyi Rohlena
  • Verbascum × chium Rech.f.
  • Verbascum × chrysopolitanum Rech.f.
  • Verbascum × clinantherum Bordz.
  • Verbascum × coenobitanum Hausskn. & Heldr.
  • Verbascum × congestum Huter
  • Verbascum × coum Rech.f.
  • Verbascum × crenulatum Hub.-Mor.
  • Verbascum × danubiale Simonk.
  • Verbascum × decalvans Borbás
  • Verbascum × degenianum Soó
  • Verbascum × denudatum Pfund
  • Verbascum × derekolense Rech.f.
  • Verbascum × dervichorum Hausskn. & Heldr.
  • Verbascum × digitalifolium Boiss. & Hausskn.
  • Verbascum × diphyon Franch.
  • Verbascum × dirmilense Hub.-Mor.
  • Verbascum × dirupatae Huter
  • Verbascum × divaricatum Kitt.
  • Verbascum × dobrogense Prodan
  • Verbascum × doiranense Bornm.
  • Verbascum × dominii Rohlena
  • Verbascum × dramense Rech.f.
  • Verbascum × duernsteinense Teyber
  • Verbascum × dupnicense Murb.
  • Verbascum × edessanum Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × edremiticum Sutorý
  • Verbascum × eginense Hub.-Mor.
  • Verbascum × elasigense Hub.-Mor.
  • Verbascum × ermenekense Hub.-Mor.
  • Verbascum × erraticum Hausskn.
  • Verbascum × ersin-yucelii Karavel.
  • Verbascum × erzindschanense Hub.-Mor.
  • Verbascum × fallax Freyn & Sint.
  • Verbascum × festii Hayek
  • Verbascum × florinense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × fluminense A.Kern. ex Nyman
  • Verbascum × fragriforme Pfund
  • Verbascum × freynianum Borbás
  • Verbascum × fridae Murb.
  • Verbascum × gabrielianae (Hub.-Mor.) Hub.-Mor.
  • Verbascum × geminatum Freyn
  • Verbascum × gintlii Rohlena
  • Verbascum × giresunense Hub.-Mor.
  • Verbascum × godronii Boreau
  • Verbascum × goeldschuekense Hub.-Mor.
  • Verbascum × guelnarense Hub.-Mor.
  • Verbascum × hatayense Hub.-Mor.
  • Verbascum × haynaldianum Borbás
  • Verbascum × horakii Rohlena
  • Verbascum × horticola Hub.-Mor.
  • Verbascum × humnickii Franch.
  • Verbascum × hybridum Brot.
  • Verbascum × ignescens Tausch
  • Verbascum × ilgazdagense Hub.-Mor.
  • Verbascum × incanum Gaudin
  • Verbascum × inegoelense Hub.-Mor.
  • Verbascum × inexspectatum Rech.f.
  • Verbascum × innominatum Rech.f.
  • Verbascum × insignitum Beck
  • Verbascum × interjectum Pfund
  • Verbascum × intermedium Rupr. ex Pfund
  • Verbascum × inulifolioides Hub.-Mor.
  • Verbascum × isfendiyarense Hub.-Mor.
  • Verbascum × iskenderunense Hub.-Mor.
  • Verbascum × ispartense Hub.-Mor.
  • Verbascum × johannis-zernyi Murb.
  • Verbascum × kalabakense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × karaboertlenense Hub.-Mor.
  • Verbascum × karadagense Hub.-Mor.
  • Verbascum × karlikdaghense Rech.f.
  • Verbascum × karpatii Boros
  • Verbascum × kavallense Rech.f.
  • Verbascum × kavinae Rohlena
  • Verbascum × kayseriense Hub.-Mor.
  • Verbascum × keklikolukense Hub.-Mor.
  • Verbascum × kemerense Hub.-Mor.
  • Verbascum × kerneri Fritsch
  • Verbascum × korphiaticum Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × kozaniense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × krokeense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × kubedagense Hub.-Mor.
  • Verbascum × kuetahyense Hub.-Mor.
  • Verbascum × laramberguei Rouy
  • Verbascum × lasianthiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × leilense Rech.f.
  • Verbascum × lemaitrei Boreau
  • Verbascum × leucophylloides Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × lobulatum Hub.-Mor.
  • Verbascum × longeracemosum Chaub.
  • Verbascum × macilentum Franch.
  • Verbascum × maeandriforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × martini Franch.
  • Verbascum × mirabile (Rech.f. & Hub.-Mor.) Hub.-Mor.
  • Verbascum × mixtum Ramond ex DC.
  • Verbascum × montenegrinum Sagorski ex Murb.
  • Verbascum × morronense Huter
  • Verbascum × mucronatiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × muglense Hub.-Mor. & Reese
  • Verbascum × murbeckii Teyber
  • Verbascum × mutense Hub.-Mor.
  • Verbascum × myriocarpoides Hub.-Mor.
  • Verbascum × mytilinense Rech.f.
  • Verbascum × naxense Zograf.
  • Verbascum × neilreichii Reichardt
  • Verbascum × nothum W.D.J.Koch
  • Verbascum × nudatiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × nusaybinense Hub.-Mor.
  • Verbascum × nydeggeri Hub.-Mor.
  • Verbascum × obornyi Halácsy ex Jáv.
  • Verbascum × obtusifoliiforme Sutorý
  • Verbascum × obtusifolioides Hub.-Mor.
  • Verbascum × omissum Sutorý
  • Verbascum × ordymnense Rech.f.
  • Verbascum × oreodoxiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × pancicii Bornm.
  • Verbascum × paphlagonicum Bornm.
  • Verbascum × paradoxum Hausskn.
  • Verbascum × parallelum Hausskn.
  • Verbascum × parvifloriforme Hub.-Mor. & Nydegger
  • Verbascum × patrense Zograf., Fassou & Dimop.
  • Verbascum × patris (Bordz.) Bordz.
  • Verbascum × pelitnopilodes Murb. & Rech.
  • Verbascum × phalereum Hausskn.
  • Verbascum × philippiense Rech.f.
  • Verbascum × phoeniceiforme Rothm.
  • Verbascum × pobicum Sutorý
  • Verbascum × polyphyllopyramidatum Bordz.
  • Verbascum × pozanticum Hub.-Mor.
  • Verbascum × praetutianum Huter
  • Verbascum × prokopiense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × prusianiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudobanaticum Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × pseudoblattaria (Gaudin) Schleich. ex W.D.J.Koch
  • Verbascum × pseudochrysochaete Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudogeorgicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudohajastanicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudolychnitis Schur
  • Verbascum × pseudolydium Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudomaurum Zograf.
  • Verbascum × pseudopterocalycinum Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudosinuatum Hausskn.
  • Verbascum × pseudosoongaricum Hub.-Mor.
  • Verbascum × pseudospeciosum Rech.f.
  • Verbascum × pseudothapsus Hub.-Mor.
  • Verbascum × pterocalyciniforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × pterocaulon Franch.
  • Verbascum × quercetorum Hub.-Mor.
  • Verbascum × ramigerum Link ex Schrad.
  • Verbascum × regelianum Wirtg.
  • Verbascum × rhodium Rech.f.
  • Verbascum × rilaense Murb.
  • Verbascum × roopianum Bordz. ex Murb.
  • Verbascum × rubiginosum Waldst. & Kit.
  • Verbascum × rumiciforme O.Schwarz
  • Verbascum × ruscinonense Rouy
  • Verbascum × sakaryense Hub.-Mor.
  • Verbascum × salmoneum Troickij
  • Verbascum × samium Rech.f.
  • Verbascum × sarikamischense Hub.-Mor.
  • Verbascum × schaklavense Bornm. ex Murb.
  • Verbascum × schneiderianum Asch. & Graebn.
  • Verbascum × schottianum Schrad.
  • Verbascum × selimense Hub.-Mor.
  • Verbascum × semialbum Chaub. ex St.-Amans
  • Verbascum × semilanatum Borbás
  • Verbascum × semirigidum Hausskn.
  • Verbascum × semisplendidum Rech.f.
  • Verbascum × semiundulatum Rech.f.
  • Verbascum × semivulcanicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × sevanense Hub.-Mor.
  • Verbascum × siatistense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × sibyllinum Sutorý
  • Verbascum × silifkense Hub.-Mor.
  • Verbascum × silvanense Hub.-Mor.
  • Verbascum × simonianum Hub.-Mor.
  • Verbascum × sinuatifolium Hub.-Mor.
  • Verbascum × sipiadense Zograf.
  • Verbascum × sivasicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × skamneliense Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × speciosiforme Hub.-Mor.
  • Verbascum × steniense Rech.f.
  • Verbascum × sterile Hausskn.
  • Verbascum × stribrny Murb. ex Sutorý
  • Verbascum × subantinori Hub.-Mor.
  • Verbascum × subcaudatum Hub.-Mor.
  • Verbascum × subcheiranthifolium Hub.-Mor.
  • Verbascum × subcymosum Hub.-Mor.
  • Verbascum × suberiocarpum Hub.-Mor.
  • Verbascum × sublasianthum Hub.-Mor.
  • Verbascum × submesopotamicum Hub.-Mor.
  • Verbascum × subnigrum Beck
  • Verbascum × subphlomoides Hausskn.
  • Verbascum × subsplendidum Rech.f.
  • Verbascum × subvacillans Rech.f.
  • Verbascum × sultanense Bornm. ex Murb.
  • Verbascum × tamderense Hub.-Mor.
  • Verbascum × tauricum Hook.
  • Verbascum × tekirovense Hub.-Mor.
  • Verbascum × terdschanense Hub.-Mor.
  • Verbascum × thapsi L.
  • Verbascum × thermiense Zograf.
  • Verbascum × thessalum Hausskn.
  • Verbascum × tomentosulum Freyn
  • Verbascum × torculifragum Murb.
  • Verbascum × tschamlibelense Hub.-Mor.
  • Verbascum × tschilemelekdagense Hub.-Mor.
  • Verbascum × tschivrilense Hub.-Mor.
  • Verbascum × tundscheliense Hub.-Mor.
  • Verbascum × ustulatum Čelak.
  • Verbascum × vajdae Boros
  • Verbascum × varciorovae Nyár.
  • Verbascum × versiflorum Schrad.
  • Verbascum × vidavense Simonk.
  • Verbascum × vlassianum Hub.-Mor. & Rech.f.
  • Verbascum × vodnense Bornm.
  • Verbascum × vuyckii Kloos
  • Verbascum × zakynthicum Zograf.
  • Verbascum × zlataroffii Davidov

Usos[modifica]

Aquestes plantes tenen una llarga història d'ús medicinal,[6] i és efectiva per al tractament de l'asma i trastorns respiratoris, infeccions de les orelles. L'espècie Verbascum thapsus es fa servir com a remei pel mal de gola, la tos i les malalties pulmonars.

Referències[modifica]

  1. 1,0 1,1 1,2 «Verbascum» (en anglès). Plants of the World Online. Royal Botanic Gardens. Kew. [Consulta: 30 setembre 2023].
  2. Selseleh, Mohammad; Hadian, Javad; Nejad Ebrahimi, Samad; Sonboli, Ali; Georgiev, Milen I.; Mirjalili, Mohammad Hossein «Metabolic diversity and genetic association between wild populations of Verbascum songaricum (Scrophulariaceae)» (en anglès). Industrial Crops and Products, 137, 2019, pàg. 112-125. DOI: 10.1016/j.indcrop.2019.03.069.
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 «verbascum». Noms de plantes. Corpus de fitonímia catalana. TERMCAT, Centre de Terminologia. [Consulta: 6 octubre 2023].
  4. «Verbascum L.» (en anglès). International Plant Names Index, The Royal Botanic Gardens, Kew, Harvard University Herbaria & Libraries and Australian National Botanic Gardens. [Consulta: 30 setembre 2023].
  5. Linné, 1753, p. 177.
  6. Tierra, Michael, C.A., O.M.D.; John Lust, N.D.. The Natural Remedy Bible. revised and updated. Nova York: Pocket Books, 2003, p. 164,180. ISBN 0-7434-6642-X. 

Bibliografia[modifica]

Enllaços externs[modifica]

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Verbascum