Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
1
Contenido
1. Antecedentes 3
2. Agradecimientos 4
3. Fitodiversidad en Bolivia y riqueza de las especies 4
4. Areas prioritarias de colección botánica 5
5. Sistema de categorías y criterios de evaluación 5
6. Criterios para las categorias de en peligro critico, en peligro y vulnerable 7
7. Lista roja preliminar por categoría de amenaza 13
8. Situación de amenazas y estado de conocimiento de grupos seleccionados de la lista
roja de Bolivia 30
9. Conclusión 33
10. Bibliografía 34
2
ESPECIES AMENAZADAS DE LA FLORA DE BOLIVIA
1. Antecedentes
Con el aporte de los herbarios y los especialistas a la lista, se elaboró este informe que
incluye una lista preliminar con 897 especies. Esta lista servirá como base de discusión
para futuros trabajos y el desarrollo de la flora amenazada de Bolivia.
2. Agradecimientos
Se agradece a los colegas botánicos por sus aportes valiosos a la lista, a la Dirección
General de Biodiversidad (DGB) por la coordinación y seguimiento, a la Fundación
PUMA y Conservación Internacional, quienes mediante la Iniciativa de Especies
Amenazadas (www.andescbc.org), financiaron este trabajo.
3
3. Fitodiversidad en Bolivia y riqueza de las especies
Desde la elaboración del primer listado de la flora boliviana (Foster 1958) donde se
considera aproximadamente 10000 especies que incluye muchos nombres no aceptados ó
sinónimos, el número de especies se incremento en un 200 % (Beck 1998, Ibisch 2002).
Según algunos cálculos y estimaciones en base al número de especies de orquídeas o
epífitas y porcentajes típicos de estos grupos, y también las tasas de incremento de
especies en la familias mejor investigadas, desde el catálogo de Foster (1958), se puede
afirmar que el número de especies de plantas vasculares debe estar alrededor de 20.000 y
este número coincide con estimaciones anteriores (Ibisch & Beck 2003).
Las Familias con mayor número de especies por grupo para Bolivia son:
a) Monocotiledóneas:
Bromeliaceae, Cyperaceae, Orchidaceae y Poaceae.
4
b) Dicotiledóneas:
Asteraceae, Cactaceae, Fabaceae, Malvaceae, Melastomataceae, Moraceae, Rubiaceae,
Solanaceae. Muchas de estas familias a primera vista no contemplan especies
amenazadas, pero debemos considerarlas, por que están afectadas por destrucción de
habitats.
Se debe elaborar entre los herbarios de Bolivia un nuevo mapa de ubicación de las
colecciones existentes, el último mapa es del año 1996, ver Beck 1998.
EXTINTO (EX)
Un taxón está Extinto cuando no queda ninguna duda razonable de que el último
individuo existente ha muerto. Se presume que un taxón esta Extinto cuando
prospecciones exhaustivas de sus hábitats, conocidos y/o esperados, en los momentos
apropiados (diarios, estacionales, anuales), y a lo largo de su área de distribución
histórica, no ha podido detectar un solo individuo. Las prospecciones deberán ser
realizadas en períodos de tiempo apropiados al ciclo de vida y formas de vida del taxón.
VULNERABLE (VU)
Un taxón es Vulnerable cuando la mejor evidencia disponible indica que cumple
cualquiera de los criterios “A” a “E” para Vulnerable (ver Sección V) y, por consiguiente,
se considera que se está enfrentando a un riesgo alto de extinción en estado silvestre.
NO EVALUADO (NE)
Un taxón se considera No Evaluado cuando todavía no ha sido clasificado en relación a
estos criterios.
A continuación se describen los criterios que se deben tomar en cuenta para definir las
categorías de las especies amenazadas.
6
En peligro crítico (CR)
Un taxón está En Peligro Crítico cuando la mejor evidencia disponible indica que cumple
cualquiera de los siguientes criterios (A a E), y por consiguiente, se considera que se está
enfrentando un riesgo extremadamente alto de extinción en el estado silvestre.
1. Una disminución continua estimada de por lo menos 25% dentro de los tres años
o una generación, cualquiera que sea el período mayor (hasta un máximo de 100
años en el futuro), O
2. Una disminución continua, observada, proyectada, o inferida, en el número de
individuos maduros Y al menos una de los siguientes subcriterios (a–b):
a. Estructura poblacional en una de las siguientes formas:
(i) ninguna subpoblación estimada contiene más de 50 individuos
maduros, O
(ii) por lo menos el 90% de los individuos maduros están en una
9subpoblación.
b. Fluctuaciones extremas en el número de individuos maduros.
D. Se estima que el tamaño de la población que es menor de 50 individuos maduros.
EN PELIGRO (EN)
Un taxón está En Peligro cuando la mejor evidencia disponible indica que cumple
cualquiera de los siguientes criterios (A a E) y, por consiguiente, se considera que se está
enfrentando a un riesgo muy alto de extinción en estado silvestre.
A. Reducción en el tamaño de la población basado en cualesquiera de los siguientes
puntos :
1. Una reducción en la población observada, estimada, inferida o sospechada ≥ 70%
en los últimos 10 años o tres generaciones, cualquiera que sea el período más
largo, donde se puede demostrar que las causas de la disminución son claramente
8
reversibles Y entendidas Y que han cesado; basadas (y especificando) en
cualesquiera de los siguientes:
(a) observación directa
(b) un índice de abundancia apropiado para el taxón
(c) una reducción del área de ocupación, extensión de presencia y/o
calidad del hábitat
(d) niveles de explotación reales o potenciales
(e) efectos de taxones introducidos, hibridación, patógenos,
contaminantes, competidores o parásitos.
2. Una reducción en la población observada, estimada, inferida o sospechada ≥ 50%
en los últimos 10 años o tres generaciones, cualquiera que sea el período más
largo, donde la reducción, o sus causas, pueden no haber cesado, O pueden no ser
entendidas, O pueden no ser reversibles; basadas(y especificando) en cualesquiera
de los puntos (a) a (e) bajo A1.
3. Una reducción en la población ≥ 50% que se proyecta o se sospecha será
alcanzada en los próximos 10 años o tres generaciones, cualquiera que sea el
período más largo (hasta un máximo de 100 años); basadas (y especificando) en
cualesquiera de los puntos (b) a (e) bajo A1.
4. Una reducción en la población observada, estimada, inferida, o sospechada ≥ 50%
en un período de 10 años o tres generaciones, cualquiera que sea el período más
largo (hasta un máximo de 100 años en el futuro), donde el período de tiempo
debe incluir el pasado y el futuro, y la reducción o sus causas pueden no haber
cesado, O pueden no ser entendidas, O pueden no ser reversibles, basadas (y
especificando) en cualquiera de los puntos (a) a (e) bajo A1.
VULNERABLE (VU)
Un taxón es Vulnerable cuando la mejor evidencia disponible indica que cumple
cualquiera de los siguientes criterios (A a E) y, por consiguiente, se considera que se está
enfrentando a un riesgo alto de extinción en estado silvestre.
La tabla 2 muestra el estado de amenaza y el cambio desde la primera lista del año 1998
en relación a la lista actual
Tabla 2. Número de especies por categoría de amenaza año 1998, año 2005
En Peligro (EN)
14
Podocarpaceae Podocarpus ingensis De Laubenf.
Podocarpaceae Podocarpus magnifolius J. Buchholz & N.E. Gray
Podocarpaceae Podocarpus oleifolius D. Don
Podocarpaceae Podocarpus rusbyi J. Buchholz & N.E. Gray
Pteridophyta Alsophila incana (H. Karst.) D.S.Conant
Pteridophyta Ceradenia kalawayae M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Ceradenia mirabilis L.E. Bishop
Pteridophyta Ceradenia nudicarpa (Copel.) L.E. Bishop
Pteridophyta Cyathea arnecornelii M. Lehnert
Pteridophyta Cyathea bettinae M. Lehnert
Pteridophyta Cyathea brevistipes R.C. Moran
Pteridophyta Cyathea carolihenrici M. Lehnert
Pteridophyta Cyathea ulei (H. Christ) Domin
Pteridophyta Cyathea zongoensis M. Lehnert
Pteridophyta Cheilanthes orbignyana Kuhn
Pteridophyta Elaphoglossum decoratum (Kunze) T. Moore
Pteridophyta Elaphoglossum mandonii (Mett. ex Kuhn) H. Christ
Pteridophyta Elaphoglossum paucinervium M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum rosettum Mickel & R.C. Moran
Pteridophyta Huperzia acuta (Rolleri) Rolleri & Deferrari
Pteridophyta Huperzia attenuata (Spring) Trevis.
Pteridophyta Huperzia filiformis (Sw.) Holub
Pteridophyta Huperzia tetragona (Grev. & Hook.) Trev.
Pteridophyta Huperzia weddellii (Herter) Holub
Pteridophyta Hymenophyllum herzogii Rosenst.
Pteridophyta Isoëtes eshbaughii Hickey
Pteridophyta Lellingeria humilis (Mett.) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Melpomene assurgens (Maxon) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Microgramma ulei (Ule) Stolze
Pteridophyta Osmunda cinnamomea L.
Pteridophyta Osmunda regalis L.
Pteridophyta Polystichum bachii M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Polystichum lepidotum M. Sundue & M. Kessler ined.
Pteridophyta Pteris lellingeri A.R. Sm. & J. Prado
Pteridophyta Selaginella glossophylla Alston ex Crabbe & Jermy
Pteridophyta Serpocaulon silvulae (M. Kessler & A.R. Sm. ined.) A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Terpsichore sailapatae M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Thelypteris argentina (Hieron.) Abbiatti
Pteridophyta Thelypteris buchtienii A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris rivularioides (Fée) Abbiatti
Pteridophyta Thelypteris sapechoana A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Trichomanes anadromum Rosenst.
Rosaceae Polylepis incarum (Bitter) M. Kessler & Schmidt-Lebuhn
Rosaceae Polylepis lanata (O. Kuntze) M. Kessler & Schmidt-Lebuhn
Rosaceae Polylepis neglecta M. Kessler *
Rosaceae Polylepis pepei B. Simpson
Rosaceae Polylepis tarapacana Philippi
Rosaceae Polylepis tomentella Weddell subsp. incanoides M. Kessler *
Rosaceae Polylepis tomentella Weddell subsp. nana M. Kessler
Solanaceae Solanum alandiae Cárdenas
Solanaceae Solanum gandarillasii Card. *
Solanaceae Solanum microdontum Bitter
Solanaceae Solanum tarijense Hawkes
Zygophyllaceae Bulnesia sarmientoi Lor. ex Griseb.
15
Vulnerables (VU)
17
Cactaceae Lobivia steinmannii var. rauschii (Zecher) Rausch*
Cactaceae Lobivia steinmannii var. tuberculata Rausch*
Cactaceae Lobivia tiegeliana var. flaviflora (Ritter) Rausch*
Cactaceae Lobivia tiegeliana var. pusilla (Ritter) Rausch*
Cactaceae Lobivia tiegeliana var. ruberrima Rausch*
Cactaceae Opuntia albisaetacens Backeberg*
Cactaceae Parodia camarguensis Buining & Ritter*
Cactaceae Parodia carrerana Cárdenas*
Cactaceae Parodia maxima Ritter*
Cactaceae Parodia occulta Ritter*
Cactaceae Parodia splendens Cárdenas*
Cactaceae Parodia subterranea Ritter*
Cactaceae Parodia sutilihamata Ritter*
Cactaceae Parodia tuberculata Cárdenas*
Cactaceae Sulcorebutia albissima (F.Brandt) Pilbeam*
Cactaceae Sulcorebutia arenacea (Cárdenas) Ritter*
Cactaceae Sulcorebutia breviflora ssp. haseltonii (Cárdenas) Fritz*
Cactaceae Sulcorebutia canigueralii (Cárdenas) Buining et Donald*
Cactaceae Sulcorebutia crispata Rausch*
Cactaceae Sulcorebutia gemmae Mosti et Rovida*
Cactaceae Sulcorebutia langeri Augustin et Hentzschel*
Cactaceae Sulcorebutia mentosa Ritter var. mentosa*
Cactaceae Sulcorebutia mentosa var. swobodae (Augustin) Augustin*
Cactaceae Sulcorebutia steinbachii (Werdermann) Backeberg var. steinbachii*
Cactaceae Sulcorebutia tarabucoensis Rausch var. tarabucoensis*
Cactaceae Sulcorebutia tarabucoensis var. callecallensis (F.Brandt) Augustin et Gertel*
Cactaceae Sulcorebutia tarijensis Ritter*
Cactaceae Sulcorebutia tiraquensis (Cárdenas) Ritter var. tiraquensis*
Cactaceae Sulcorebutia tiraquensis var. totorensis (Cárdenas) Augustin et Gertel*
Cactaceae Sulcorebutia torotorensis (Cárdenas) F.Brandt*
Cactaceae Sulcorebutia vasqueziana Rausch ssp. vasqueziana*
Cactaceae Sulcorebutia vasqueziana ssp. alba (Rausch) Fritz et Gertel*
Cactaceae Sulcorebutia vasqueziana ssp. chatajillensis (Oeser et Brederoo) Gertel et Šida*
Cactaceae Sulcorebutia vasqueziana ssp. losenickyana (Rausch) Gertel et Šida*
Cactaceae Trichocereus tacaquirensis (Vaupel) Cárdenas*
Cactaceae Trichocereus tunariensis Cárdenas*
Cactaceae Trichocereus werdermannianus Backeb.*
Cactaceae Weingartia fidaiana (Backeb.) Werderm.*
Cactaceae Weingartia kargliana Rausch*
Cactaceae Weingartia westii (Hutchinson) Donald*
Celastraceae Maytenus meguillensis Rusby *
Compositae Chaetanthera boliviensis Koster *
Compositae Parastrephia quadrangularis (Mey.) Cabr.
Cunoniaceae Weinmannia fagaroides Kunth
Escalloniaceae Escallonia resinosa (Ruiz Lopez & Pavon) Pers.
Gramineae Aristida friesii Hackel ex Henrard *
Gramineae Setaria barbinodis Herrm.*
Juglandaceae Juglans australis Griseb.
Lamiaceae Hypenia macrantha (A. St.-Hil. ex Benth.) R.M.Harley
Lamiaceae Hyptidendron canum (Pohl ex Benth.) Harley
Lamiaceae Hyptis caespitosa A. St.-Hil. ex Benth.
Lamiaceae Salvia amplifrons Briq.*
Lamiaceae Scutellaria eplingii Legname
Fabaceae Brongniartia ulbrichiana Harás
Fabaceae Lupinus guggenheimianus Rusby *
Fabaceae Mimosa woodii Atahuachi & C. E. Hughes
Fabaceae Myrocarpus emarginatus A. Sartori & A.M.G.
18
Fabaceae Prosopis feroz Griseb.
Fabaceae Prosopis kuntzei Harms ex O. Kuntze
Fabaceae Prosopis laevigata var. andicola Burkart
Lythraceae Alzatea verticellata Ruiz Lopez & Pavon ssp. Verticellata
Malpighiaceae Heteropterys canaminensis (Rusby) Nied.*
Malvaceae Abutilon fuscicalyx Ulbr..*
Malvaceae Pavonia ageratoides Rusby *
Malvaceae Pavonia canaminensis Rusby*
Malvaceae Pavonia subtriloba Rusby *
Melastomataceae Tibouchina membranifolia Cogn. *
Meliaceae Cedrela lilloi C. DC.
Meliaceae Cedrela odorata L.
Meliaceae Swietenia macrophylla King
Moraceae Ficus insipida Willd.
Nyctaginaceae Bougainvillea berberidifolia Heimerl
Orchidaceae Coryanthes gerlachiana Senghas & Seeger
Orchidaceae Coryanthes leferenziorum Gerlach, Senghas & Seeger
Orchidaceae Coryanthes thivii Krof & Seeger
Orchidaceae Epidendrum adolfomorenoi R. Vásquez & Ibisch
Orchidaceae Epidendrum cochabambanum Dodson & R. Vásquez
Orchidaceae Epidendrum nigricans Schltr.
Orchidaceae Epidendrum ophidion Dodson & R. Vásquez
Orchidaceae Frondaria caulescens (Lindl.) Luer
Orchidaceae Lepanthes brachifera Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes brevis Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes ciliolata Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes complicata Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes echidna Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes glaberrima Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes hastata Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes incisa Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes ligulata Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes megalocephala Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes miraclum Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes nebulina Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes papillo Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes piliata Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes puck Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes serriola Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes usitata Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes vasquezii Luer
Orchidaceae Lepanthes versicolor Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevalia quasimodo Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevallia cocapatae Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevallia exquisita Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevallia heideri Koeniger
Orchidaceae Masdevallia mascarata Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevallia nebulina Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevallia nitens Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevallia solomonii Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevallia vasquezii Luer
Orchidaceae Masdevallia zongoensis Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Mormodes morenoi R. Vásquez & Dodson
Orchidaceae Oerstedella vasquezii Dodson
Orchidaceae Oliveriana simulans Dodson & R. Vásquez
Orchidaceae Otoglossum coronarium (Lindl.) Garay & Dunsterv.
Orchidaceae Paphinia cristata Lindl.
19
Orchidaceae Phragmipedium caricinum (Lindl. & Paxton) Rolfe
Orchidaceae Phragmipedium caudatum (Lindl.) Rolfe
Orchidaceae Phragmipedium vitatum (Vell.) Rolfe
Orchidaceae Plectrophora tucanderana Dodson & R. Vásquez
Orchidaceae Pleurothallis aligera Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Pleurothallis cardiostola Rchb. F.
Orchidaceae Pleurothallis coripatae Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Pleurothallis costabilis Luer & R. R. Vásquez
Orchidaceae Pleurothallis gracilenta Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Pleurothallis infinita Luer
Orchidaceae Pleurothallis sicula Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Pleurothallis vasquezii Luer
Orchidaceae Pleurothallis weddelliana Rchb. F.
Orchidaceae Psychopsis versteegiana (Rolfe) Rolando & Christenson
Orchidaceae Scelochiloides vasquezii Dodson & Chase
Orchidaceae Scelochilus pacencium Senghas & Leferenz
Orchidaceae Sigmatostalix buchtienii Kraenzl.
Orchidaceae Stenia vasquezii Dodson
Orchidaceae Telipogon vasquezii Dodson
Orchidaceae Trichosalpinx vasquezii Luer
Orchidaceae Warmingia buchtienii (Schltr.) Schltr.
Arecaceae Geonoma deversa (Poit.) Kunth
Arecaceae Syagrus cardenasii Glassman *
Arecaceae Syagrus yungasensis Moraes *
Arecaceae Oenocarpus bataua Mart.
Piperaceae Peperomia canaminana Trel.*
Piperaceae Peperomia efimbriata Trelease *
Podocarpaceae Podocarpus glomeratus D. Don
Podocarpaceae Prumnopitys exigua de Laubenf
Polygonaceae Triplaris vestita Rusby *
Pteridophyta Adiantopsis gekkopodia M. Barker ined.
Pteridophyta Adiantum anceps Maxon & C.V. Morton
Pteridophyta Adiantum cajennense Willd. ex Klotzsch
Pteridophyta Adiantum dawsonii Lellinger & Prado
Pteridophyta Adiantum delicatulum Mart.
Pteridophyta Adiantum dolosum Kunze
Pteridophyta Adiantum glaucescens Klotzsch
Pteridophyta Adiantum macrocladum Klotzsch
Pteridophyta Adiantum mathewsianum Hook.
Pteridophyta Adiantum ornithopodum C. Presl ex Mett.
Pteridophyta Adiantum paraense Hieron.
Pteridophyta Adiantum plowmanii J. Prado & Lellinger ined.
Pteridophyta Adiantum ruizianum Klotzsch
Pteridophyta Adiantum scalare R.M. Tryon
Pteridophyta Adiantum senae Baker
Pteridophyta Adiantum squamulosum J. Prado & A.R. Sm.
Pteridophyta Adiantum villosum L.
Pteridophyta Adiantum windischii J. Prado
Pteridophyta Alsophila minervae M. Lehnert
Pteridophyta Alsophila mostellaria M. Lehnert
Pteridophyta Anemia elegans (Gardner) C. Presl
Pteridophyta Arachniodes ochropteroides (Baker) Lellinger
Pteridophyta Asplenium ayopayensis M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Asplenium bolivianum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Asplenium herzogii Rosenst.
Pteridophyta Asplenium mosetenensis M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Asplenium pulchellum Raddi
20
Pteridophyta Asplenium repandulum Kunze
Pteridophyta Asplenium ruizianum Klotzsch
Pteridophyta Asplenium tabinense Hieron.
Pteridophyta Asplenium theciferum (Kunth) Mett.
Pteridophyta Asplenium tunquiniensis M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Athyrium latenervatum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Blechnum anthracinum R.C. Moran
Pteridophyta Blechnum bolivianum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Blechnum bruneum M. Kessler & A.R. Sm. Ined.
Pteridophyta Blechnum lehmannii Hieron.
Pteridophyta Blechnum obtusifolium Ettingsh.
Pteridophyta Blechnum pazense M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Blechnum reflexum Rosenst.
Pteridophyta Blechnum repens M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Blechnum vallegrandense M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Blotiella lindeniana (Hook.) R.M. Tryon
Pteridophyta Campyloneurum fasciale (Humb. & Bonpl. ex Willd.)
Pteridophyta Campyloneurum magnificum T. Moore
Pteridophyta Campyloneurum vulpinum (Lindm.) Ching
Pteridophyta Ceradenia ayopayae M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Ceradenia comosa L.E. Bishop
Pteridophyta Ceradenia discolor (Hook.) L.E. Bishop
Pteridophyta Ceradenia glabra M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Ceradenia jimenezii M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Ceradenia jungermannioides (Klotzsch) L.E. Bishop
Pteridophyta Ceradenia kookenamae (Baker) L.E. Bishop
Pteridophyta Ceradenia madidiensis M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Ceradenia setosa M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Ceradenia tunquiniensis M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Cochlidium linearifolium (Desv.) Maxon ex C. Chr.
Pteridophyta Cochlidium pumilum C. Chr.
Pteridophyta Ctenitis excelsa (Desv.) Proctor
Pteridophyta Ctenitis microchlaena (A. Br.) Stolze
Pteridophyta Ctenitis refulgens (Mett.) Vareschi
Pteridophyta Cyathea andina (H. Karst) Domin
Pteridophyta Cyathea kalbreyeri (Baker) Domin
Pteridophyta Cyathea phalerata Mart.
Pteridophyta Cyathea straminea H. Karst.
Pteridophyta Cyathea xenoxyla M. Lehnert
Pteridophyta Cheilanthes incarum Maxon
Pteridophyta Cheilanthes scariosa (Sw.) C. Presl
Pteridophyta Dennstaedtia auriculata H. Navarrete & B. Ollg.
Pteridophyta Dennstaedtia sprucei T. Moore
Pteridophyta Didymoglossum membranaceum (L.) comb. Ined.
Pteridophyta Didymoglossum ovale E. Fourn.
Pteridophyta Diplazium andinum (Pacheco & R.C. Moran) M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Diplazium bipinnatum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Diplazium bolivianum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Diplazium bombonasae Rosenst.
Pteridophyta Diplazium buchtienii Rosenst.
Pteridophyta Diplazium divergens Rosenst.
Pteridophyta Diplazium hians Kunze ex Klotzsch
Pteridophyta Diplazium moritzianum Stolze
Pteridophyta Diplazium plantaginifolium (L.) Urbun
Pteridophyta Diplazium tabalosense Hieron.
Pteridophyta Diplazium yuyoense M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Elaphoglossum accedens (Mett. ex Kuhn) H. Christ
21
Pteridophyta Elaphoglossum atrorubens Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum ayopayae M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum cardioglossum Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum carrascoense M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum cotapatensis M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum cruziense M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum choquetangae M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum dolichopus Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum elegantipes Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum elkeae M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum ellenbergianum M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum filipes Rosenst.
Pteridophyta Elaphoglossum gonzalesii M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum killipii Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum lorentzii (Hieron.) H. Christ
Pteridophyta Elaphoglossum madidiense M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum obovatum Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum odontolepis Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum oophyllum Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum pannosum M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum pattersoniae Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum pilosius Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum polyblepharum Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum pumilio Mickel
Pteridophyta Elaphoglossum semisubulatum Mickel & R.C. Moran
Pteridophyta Elaphoglossum solomonii A. Rojas
Pteridophyta Elaphoglossum sunduei M. Kessler & Mickel ined.
Pteridophyta Elaphoglossum tectum (Willd.) T. Moore
Pteridophyta Elaphoglossum zebrinum Mickel
Pteridophyta Enterosora trifurcata (L.) L.E. Bishop
Pteridophyta Eriosorus angustus A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Eriosorus ascendens A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Eriosorus madidiensis M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Eriosorus novogranatensis A.F. Tryon
Pteridophyta Grammitis paramicola L.E. Bishop
Pteridophyta Grammitis setulosa M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Hemionitis palmata L.
Pteridophyta Huperzia capellae (Herter) Holub
Pteridophyta Huperzia capillacea (Sodiro) Holub
Pteridophyta Huperzia dichotoma (Jacq.) Trevis.
Pteridophyta Huperzia ericifolia (C. Presl) Holub
Pteridophyta Huperzia hartwegiana (Spring) Trevis.
Pteridophyta Huperzia mollicoma (Spring) Holub
Pteridophyta Huperzia pflanzii (Nessel) Rolleri & Deferrari
Pteridophyta Huperzia sotae (Rolleri) Holub
Pteridophyta Huperzia tenuis (Willd.) Trevisan
Pteridophyta Hymenophyllum aff. subrigidum H. Christ
Pteridophyta Hymenophyllum amabile C.V. Morton
Pteridophyta Hymenophyllum assurgens M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Hymenophyllum capurroi de la Sota
Pteridophyta Hymenophyllum cristatum Hook. & Grev.
Pteridophyta Hymenophyllum hemidimorphum Moran & Ollg.
Pteridophyta Hymenophyllum latisorum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Hymenophyllum lehmannii Hieron.
Pteridophyta Hymenophyllum valvatum Hook. & Grev.
Pteridophyta Hypolepis minima M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Hypolepis thysanochlaena Mickel & Beitel
22
Pteridophyta Hypolepis viscosa Mett.
Pteridophyta Jamesonia alstonii A.F. Tryon
Pteridophyta Jamesonia blepharum A.F. Tryon
Pteridophyta Jamesonia goudotii (Hieron.) C. Chr.
Pteridophyta Jamesonia peruviana A.F. Tryon
Pteridophyta Lastreopsis exculta (Mett.) Tindale
Pteridophyta Lastreopsis killipii (Maxon) Tindale
Pteridophyta Lellingeria obovata (Copel.) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Lellingeria oreophila (Maxon) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Lellingeria phlegmaria (J. Sm.) A.R. Sm.& R.C. Moran
Pteridophyta Lellingeria simacensis (Rosenst.) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Lellingeria suspensa (L.) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Lellingeria tenuicula (Fée) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Lellingeria tungurahuae (Rosenst.) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Lindsaea guianensis (Aubl.) Dryand.
Pteridophyta Lindsaea taeniata Kramer
Pteridophyta Lycopodiella carnosa (Silveira) B.Ollg.
Pteridophyta Marsilea mollis Rob. & Fern.
Pteridophyta Marsilea polycarpa Hook. & Grev.
Pteridophyta Megalastrum adenopteris (C. Chr.) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Megalastrum alticola M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Megalastrum aureisquama M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Megalastrum biseriale (Baker) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Megalastrum bolivianum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Megalastrum ciliatum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Megalastrum marginatum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Megalastrum vastum (Kunze) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Megalastrum villosulum (C. Chr.) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Megalastrum yungense (H. Christ. & Rosenst.) A.R. Sm. & R.C. Moran
Pteridophyta Microgramma acatallela Alston
Pteridophyta Microgramma baldwinii Brade
Pteridophyta Microgramma rosmarinifolia (Kunth) R.M. Tryon & A. F. Tryon
Pteridophyta Microgramma thurnii (Baker) R.M. Tryon & Stolze
Pteridophyta Micropolypodium aphelolepis (C.V. Morton) A.R. Sm.
Pteridophyta Micropolypodium basiattenuatum (Jenm.) A.R. Sm.
Pteridophyta Micropolypodium caucanum (Hieron.) A.R. Sm.
Pteridophyta Micropolypodium truncicola (Klotzsch) A.R. Sm.
Pteridophyta Micropolypodium williamsii (Maxon) A.R. Sm.
Pteridophyta Nephrolepis hirsutula (G. Forst.) C. Presl
Pteridophyta Nephrolepis pectinata (Willd.) Schott
Pteridophyta Niphidium rufosquamatum (Kunze) Lellinger
Pteridophyta Niphidium vittaria (Mett.) Lellinger
Pteridophyta Ophioglossum ellipticum Hook. & Grev.
Pteridophyta Ophioglossum reticulatum L.
Pteridophyta Pecluma consimilis (Mett.) M.G. Price
Pteridophyta Pecluma curvans (Mett.) M.G. Price
Pteridophyta Pecluma macedoi (Brade) M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Pecluma pectinata (L.) M.G. Price
Pteridophyta Pecluma robusta (Fée) M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Pilularia americana A. Br.
Pteridophyta Pityrogramma presliana Domin
Pteridophyta Platycerium andinum Baker
Pteridophyta Pleopeltis megalolepis (Maxon & C.V. Morton) A.R. Sm.
Pteridophyta Polybotrya aequatoriana Moran
Pteridophyta Polybotrya alfredii Brade
Pteridophyta Polybotrya botryoides (Baker) C. Chr.
Pteridophyta Polybotrya crassirhizoma Lellinger
23
Pteridophyta Polybotrya puberulenta R.C. Moran
Pteridophyta Polyphlebium debile (Bosch) comb. ined.
Pteridophyta Polyphlebium hymenophylloides (Bosch) comb. ined.
Pteridophyta Polyphlebium pyxidiferum (L.) comb. ined.
Pteridophyta Polystichum albomarginatum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Polystichum amboroensis M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Polystichum congestum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Polystichum chaparensis M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Polystichum giganteum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Polystichum hartwegii (Klotzsch) Hieron.
Pteridophyta Polystichum mexiae Copel.
Pteridophyta Polystichum turrialbae H. Christ
Pteridophyta Polytaenium brasilianum (Desv.) Benedict
Pteridophyta Polytaenium guayanense (Hieron.) Alston
Pteridophyta Pteris bakeri C. Chr.
Pteridophyta Pteris boliviensis Prado & A.R. Sm.
Pteridophyta Pteris coriacea Desv.
Pteridophyta Pteris decurrens C. Presl
Pteridophyta Pteris longipetiolulata Lellinger
Pteridophyta Pteris multifida Poir.
Pteridophyta Pteris muricatopedata A. Arbelaez
Pteridophyta Pteris pearcei Baker
Pteridophyta Pteris speciosa Mett. ex Kuhn
Pteridophyta Pteris tripartita Sw.
Pteridophyta Pteris websteri A.R. Sm. & J. Prado
Pteridophyta Radiovittaria latifolia (Benedict) E.H. Crane
Pteridophyta Schizaea fluminensis Miers ex J.W. Sturm
Pteridophyta Schizaea poeppigiana J.W. Sturm in Mart.
Pteridophyta Selaginella alampeta M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Selaginella angustifolia Valdespino
Pteridophyta Selaginella arroyoana M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Selaginella bryophila M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Selaginella calosticha Spring
Pteridophyta Selaginella cavifolia A. Braun
Pteridophyta Selaginella chionoloma Alston ex Crabbe & Jermy
Pteridophyta Selaginella chiquitana M. Kessler, A.R. Sm. & M. Lehnert
Pteridophyta Selaginella horizontalis (C. Presl) Spring
Pteridophyta Selaginella mastospora Valdespino
Pteridophyta Selaginella minima Spring
Pteridophyta Selaginella producta Baker
Pteridophyta Selaginella revoluta Baker
Pteridophyta Selaginella simplex Baker
Pteridophyta Serpocaulon attenuatum (Humb. & Bonpl. ex Willd.) A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Serpocaulon concolorum (M. Kessler & A.R. Sm. ined.) A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Serpocaulon meniscifolium (Langsd. & Fisch.) A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Serpocaulon vacillans (Link) A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Sticherus melanoblastus Østergaard & B. Øllgaard
Pteridophyta Sticherus pallescens (Mett.) Vareschi
Pteridophyta Sticherus pruinosus (Mart.) Ching
Pteridophyta Sticherus revolutus (Kunth) Ching
Pteridophyta Sticherus squamosus (Fée) J. Gonzales
Pteridophyta Sticherus velatus (Kunze) Copel.
Pteridophyta Stigmatopteris lechleri (Mett.) C. Chr.
Pteridophyta Tectaria brauniana (H. Karst.) C. Chr.
Pteridophyta Tectaria draconoptera (D. C. Eaton) Copel.
Pteridophyta Tectaria lizarzaburui (Sodiro) C. Chr.
Pteridophyta Tectaria plantaginea (L.) C. Presl
24
Pteridophyta Tectaria sodiroi (Baker) Maxon
Pteridophyta Terpsichore asplenifolia (L.) A.R. Sm.
Pteridophyta Terpsichore mollissima (Fée) Proctor
Pteridophyta Terpsichore praestans M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Terpsichore subscabra (Klotzsch) B. León & A. R. Sm.
Pteridophyta Terpsichore subtilis (Kunze ex Klotzsch) A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris achalensis (Hieron.) Abbiatti
Pteridophyta Thelypteris ancyriothrix (Rosenst.) A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris arcana (Maxon & Morton) Morton
Pteridophyta Thelypteris balbisii (Spreng) Ching
Pteridophyta Thelypteris cinerea (Sodiro) A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris cochacola A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris comptula A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris corazonensis (Baker) A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris chaparensis A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris eggersii (Hieron.) C.F. Reed
Pteridophyta Thelypteris ensiformis (C. Chr.) R.M. Tryon
Pteridophyta Thelypteris exuta A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris fasciola A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris fayorum A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris funckii (Mett.) Alston
Pteridophyta Thelypteris furva (Maxon) R.M. Tryon
Pteridophyta Thelypteris inaequilateralis A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris jivanii A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris longipilosa (Sodiro) C.F. Reed
Pteridophyta Thelypteris lugubriformis (Rosenst.) R.M. Tryon
Pteridophyta Thelypteris lumbricoides A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris madidiensis A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris maxoniana A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris membranacea (Mett.) R.M. Tryon
Pteridophyta Thelypteris nitens (Desv.) R.M. Tryon
Pteridophyta Thelypteris parva A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris pavoniana (Klotzsch) R.M. Tryon
Pteridophyta Thelypteris phacelothrix (Rosenst.) R.M. Tryon
Pteridophyta Thelypteris pilonensis A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris pinnatifida A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris poiteana (Bory) Proctor
Pteridophyta Thelypteris ptarmiciformis (Rosenst.) C.F. Reed
Pteridophyta Thelypteris resinifera (Desv.) Proctor
Pteridophyta Thelypteris rosulata A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris salzmannii (Fée) C. Morton
Pteridophyta Thelypteris schunkei A.R. Sm.
Pteridophyta Thelypteris schwieningiana A.R. Sm. & M. Kessler ined.
Pteridophyta Thelypteris standleyi Maxon & Morton
Pteridophyta Thelypteris tamandarei (Rosenst.) Ponce
Pteridophyta Thelypteris tetragona (Sw.) Small
Pteridophyta Thelypteris tryonorum A.R. Sm.
Pteridophyta Trichomanes accedens C. Presl
Pteridophyta Trichomanes delicatum Bosch
Pteridophyta Trichomanes trollii Bergdolt
Pteridophyta Trichomanes vandenboschii Windisch
Pteridophyta Trichomanes vittaria DC. ex Poir.
Pteridophyta Triplophyllum dicksonioides (Fée) Holttum
Pteridophyta Zyglophebia dudleyi L.E.Bishop
Rosaceae Polylepis besseri Hieronymus
Rosaceae Polylepis crista-galli Bitter
Rosaceae Polylepis hieronymi Pilger
25
Rosaceae Polylepis pauta Hieronymus
Rosaceae Polylepis sericea Weddell
Rosaceae Polylepis subtusalbida (Bitter) M. Kessler & Schmidt-Lebuhn
Rosaceae Polylepis triacontranda Bitter
Scrophulariaceae Calceolaria nivalis Kunth ssp cerasifolia (Benth.) Molar
Scrophulariaceae Calceolaria jujuyensis Botta
Scrophulariaceae Calceolaria vaccinioides Kranzlin
Solanaceae Iochroma cardenasianum Hunz.*
Solanaceae Solanum betaceum Cav.
Solanaceae Solanum exiguum Bohs*
Solanaceae Solanum maternum Bohs *
Solanaceae Solanum roseum Bohs*
Solanaceae Solanum unilobum (Rusby) Bohs*
Tropaeolaceae Tropaeolum rectangulum Buchenau*
Umbelliferae Azorella compacta Phil.
Verbenaceae Aloysia arcuifolia G.L. Nesom*
Zygophyllaceae Bulnesia rivas-martinezii G. Navarro*
26
Combretaceae Terminalia triflora Lillo
Convolvulaceae Jacquemontia sphaerostigma (Cav.) Rugby
Escalloniaceae Escallonia myrtilloides L.f.
Euphorbiaceae Acalypha douilleana Rusby*
Euphorbiaceae Acalypha variegata Rusby *
Gesneriaceae Sinningia incarnata (Aublet) Denma
Lauraceae Nectandra cuspidata Nees & Martius
Fabaceae Amburana cearensis (Allemao) A.C.Sm.
Fabaceae Caesalpinia paraguariensis (Parodi) Burkart
Fabaceae Lonchocarpus lilloi (Hassl.) Burkart
Fabaceae Myroxylon peruiferum L.f.
Fabaceae Parapiptadenia excelsa (Griseb.) Burkart
Fabaceae Platymiscium cochabambense Rugby
Fabaceae Tipuana tipu (Benth.) O. Kuntze
Loganiaceae Buddleja tucumanensis Griseb.
Meliaceae Cedrela fissilis Vell.
Myrtaceae Blepharocalyx salicifolius (Kunth) O. Berg
Orchidaceae Epidendrum tridactylum Lindl.
Orchidaceae Epidendrum cartaginiflorum Rchb. F.
Orchidaceae Epidendrum roncanum Dodson & R. Vásquez
Orchidaceae Epidendrum syringothyrsus Rchb. F.
Orchidaceae Epidendrum theodori Schltr.
Orchidaceae Miltoniopsis vexillaria (Rchb. F.) God-Leb.
Orchidaceae Mormodes elegans Miranda
Orchidaceae Mormodes punctatum Rolfe
Orchidaceae Pleurothallis tripterocarpa Schltr.
Orchidaceae Scelochilus janae Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Sievekingia trollii Mansf.
Orchidaceae Stenia nataliana R. Vásquez C. Nowicki & R. Mueller
Orchidaceae Zootrophium dayanum
Arecaceae Copernicia alba Mororng ex Morong & Briton
Arecaceae Iriartea deltoidea Ruiz & Pavon
Passifloraceae Passiflora chaparensis R. Vásquez*
Podocarpaceae Podocarpus parlatorei Pilger
Simaroubiaceae Pricramnia monninaefolia Rusby *
Solanaceae Lycianthes viridis Rusby*=L. fasciculata
Solanaceae Solanum canaminense Rusby*= S. abutilifolium Rugby
Solanaceae Solanum sassafrideum Rusby*
Turneraceae Turnera whitei Rusby *
Zamiaceae Zamia boliviana (Brong.) A. DC.
27
Loganiaceae Peltanthera floribunda Benth.
Malvaceae Acaulimalva steinbachii Krapov.*
Onagraceae Ludwigia bullata (Hassler) Hara
Onagraceae Ludwigia densiflora (Micheli) Hara
Orchidaceae Epidendrum syringodes Schltr
Orchidaceae Lepanthes llipiensis Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes ringens Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Lepanthes zongoensis Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevalia ricii Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Masdevallia lewisii Luer & R. Vásquez
Orchidaceae Maxillaria haemathodes (Ruiz & Pav.) Garay
Orchidaceae Rodriguezia vasquezii Dodson
Orchidaceae Scelochiloides acebey R. Vásquez & Dodson
Orchidaceae Scelochilus kroemeri R. Vásquez & Dodson
Orchidaceae Scelochilus newyorkorum R. Vásquez Ibisch & Vargas
Orchidaceae Scelochilus seegeri Senghas, Leferenz & Bock
Orchidaceae Seegeriella pinifolia Senghas
Orchidaceae Stictophyllorchis pygmae (Cogn.) Dodson & Carnevali
Orchidaceae Stigmatorthos peruviana Chase & D.E. Bennett
Orchidaceae Sutrina Garay Senghas
Orchidaceae Trichocentrum pulchrum Poepp. & Endl.
Orchidaceae Vargasiella peruviana C. Schweinf.
Oxalidaceae Oxalis bermejensis Knuth
Oxalidaceae Oxalis cardenasii Lourteig *
Passifloraceae Passiflora buchtienii Killip *
Passifloraceae Passiflora chrysophylla Chodat
Passifloraceae Passiflora hastifolia Killip
Passifloraceae Passiflora nephrodes Mast.
Passifloraceae Passiflora rubrotincta Killip
Pteridophyta Actinostachys pennula (Sw.) Hook.
Pteridophyta Adiantum deflectens Mart.
Pteridophyta Adiantum lunulatum Burm. f.
Pteridophyta Adiantum patens Willd.
Pteridophyta Adiantum poeppigianum (Kuhn) Hieron.
Pteridophyta Adiantum pseudotinctum Hieron.
Pteridophyta Adiantum sinuosum Gardner
Pteridophyta Aleuritopteris farinosa (Forrsk.) Fée
Pteridophyta Anemia hirsuta (L.) Sw.
Pteridophyta Anemia trichorrhiza Gardn.
Pteridophyta Anemia wettsteinii H. Christ
Pteridophyta Asplenium escaleroense H. Christ
Pteridophyta Asplenium extensum Fée
Pteridophyta Asplenium pumillum Sw.
Pteridophyta Asplenium trilobatum C. Chr.
Pteridophyta Blechnum australe L.
Pteridophyta Blechnum laevigatum Cav.
Pteridophyta Blechnum squamatum M. Kessler & A.R. Sm. ined.
Pteridophyta Bolbitis pandurifolia (Hook.) C. Chr.
Pteridophyta Campyloneurum austrobrasilianum (Alston) de la Sota
Pteridophyta Cassebeera pinnata Kaulf.
Pteridophyta Cassebeera triphylla (Lam.) Kaulf.
Pteridophyta Cyclodium guianense (Klotzsch) A.R. Sm.
Pteridophyta Cheilanthes micropteris (Sw.) Sw.
Pteridophyta Cheilanthes notholaenoides (Desv.) Weath.
Pteridophyta Dennstaedtia dissecta (Sw.) T. Moore
Pteridophyta Diplazium wolfii Hieron.
28
Pteridophyta Doryopteris collina (Raddi) J. Sm.
Pteridophyta Dryopteris flaccisquama A. Rojas
Pteridophyta Elaphoglossum lindbergii (Mett. ex Kuhn) Rosenst.
Pteridophyta Elaphoglossum subarborescens Rosenst.
Pteridophyta Notholaena sulphurea (Cav.) J. Smith
Pteridophyta Pellaea sagittata (Cav.) Link
Pteridophyta Sticherus brevitomentosus Østergaard & B. Øllgaard
Pteridophyta Sticherus ferrugineus (Desv.) J. Gonzales
Pteridophyta Sticherus strictissimus (H. Christ) Copel.
Pteridophyta Sticherus tomentosus (Cav. ex Sw.) A.R. Sm.
Velloziaceae Vellozia andina Ibisch R.Vásquez & Nowicke *
Velloziaceae Vellozia variabilis Mart.
No evaluado (NE)
* Especies endémicas
29
Los datos de los participantes y especialistas son estimaciones subjetivas en base a sus
percepciones, obviamente de acuerdo a su experiencia y trabajo de campo y /o herbario.
Respecto a los criterios de categorización de especies amenazadas de la UICN, aún falta
un mayor manejo de los mismos, los cuales deberían esclarecerce en reuniones con
expertos botánicos en categorización de la UICN.
En Bolivia se cuenta con 235 familias de angiospermas y gimnospermas, sin contar con
las 27 familias de pteridófitos. En la lista roja actual se encuentra a 64 familias que
corresponden al 27% de todas las familias de angiospermas y gimnospermas presentes en
Bolivia. Los pteridófitos no están separados por familias, en esta lista se los considera
como un solo grupo.
En la lista las especies endémicas estan marcadas con * y se tiene a 212 especies en
diferentes categorías, este número no incluye a las pteridófitas.
Existen familias o grupos de plantas que tienen mayor amenaza por el uso, como por
ejemplo:
- Meliáceas para madera fina
- helechos arbóreos para fines medicinales, macetas y postes
- Polylepis, Schinopsis y Aspidosperma para carbón vegetal.
a) Pteridófitas
El género Cyathea fue recientemente revisado y recibió una atención fuerte con bastante
trabajo de campo en Bolivia y en otros países, por ejemplo en la categoría EN, se
encuentra a las siguientes especies:
30
- Cyathea bettinae, conocida solo de la localidad tipo se encuentra un lado de la
senda Keara-Mojos, en un área deshabitada, una posible destrucción del bosque
donde habita, podría afectar la existencia de esta especie (Jiménez 2005, obs.
pers.)
b) Dicotiledóneas
Acanthaceae
Esta familia ha sido estudiada por muchos años en Bolivia. Existe una monografía sobre
las Acanthaceae de Bolivia de Wasshausen, D. & Word, J. (2004) y uno de los
especialistas reside desde hace varios años en el país.
Es una familia que tiene a tres especies probablemente extintas: Aphelandra maculata, no
se tiene ningún registro de esta especie en los últimos 50 años, Justicia oreadum, ya no se
encuentra en Bolivia y de Stenostephanus longistaminus no se tiene ningún registro desde
hace 60 años.
Anacardiaceae
Existen discrepancias sobre el estado de amenaza de algunas especies, como por ejemplo:
Schinopsis haenkeana, en la lista de 1998 se encontraba en la categoría VU, algunos
botánicos dicen que se debe eliminar de la lista y otros sugieren que se lo mantenga,
entonces decidimos dejarla en la lista solo que en una categoría menor NT.
Existen especies bien conocidas y otras donde el nivel de conocimiento en los herbarios
es diferente, por ejemplo Schinus pearcei esta como desconocida en el LPB y en el
BOLV esta como conocida. Posiblemente faltan criterios consensuados para definir el
estado de conocimiento de las especies.
31
Asclepiadaceae
Es una familia que tiene probablemente dos especies extintas: Philibertia fiebrigii y
Philibertia solanoides de las que no se tiene registro por mas de 100 años.
Begoniaceae
Cactaceae
Decidimos dejar la lista como estaba, con las acotaciones de Gertel y otros especialistas,
ya que falta una mayor revisión de esta lista y una consulta con más especialistas para
llegar a un consenso.
Passifloraceae
Roberto Vásquez añadió a la lista algunas passifloras, sobre todo algunas que son poco
conocidas. Se debe consensuar la lista con Peter Joergensen, que también trabaja con esta
familia.
c) Monocotiledóneas
Amaryllidaceae
Bromeliaceae
32
Con referencia a las Bromeliáceas, la lista se redujo, por que según R. Vásquez la mayor
parte están bien conservadas, salvo Puya raimondii de Comanche que esta en peligro al
persistir la extracción de piedra que se realiza en su hábitat y Puya tristis por los pocos
ejemplares que quedan en la localidad del tipo. Dudamos si es correcto, ya que Kroemer
basado en sus estudios taxonómicos y ecológicos tiene otra opinión. El elaboró con varios
especialistas un catalogo de las Bromeliaceae de Bolivia (Kroemer et al., 1999).
Orchidaceae
9. Conclusión
10. Bibliografía
Nota: la bibliografía no incluye las revisiones taxonómicas ni catálogos utilizados por que
son numerosos.
CRONQUIST, A. 1988. The Evolution and Classification of Flowering Plant. New York
Botanical Garden.
FOSTER, RC. 1958. A catalogue of the ferns and flowering plants of Bolivia.
Contributions of the Gray Herbarium of Harvard University 184: 1-223.
33
IBISCH, P. & S. BECK 2003. La diversidad biológica: Espermatofitas. En: Ibisch & Merida
(eds.): Biodiversidad: La riqueza de Bolivia. Estado de conocimiento y conservación.
Ministerio de desarrollo sostenible. Editorial FAN, Santa Cruz de la Sierra – Bolivia.
KESSLER, M & K. BACH. 1999. Notes on some noteworthy plant records, pp.: 151-152.
En: J. Fjeldsa, M. Kessler & G. Swanson (eds.). Cocapata and Saila Pata, people and
biodiversity in a Bolivian montane valley. DIVA. Technical Report No. 7.
KESSLER, M. 2003. La diversidad biológica: Pteridófitas. En: Ibisch & Merida (eds.):
Biodiversidad: La riqueza de Bolivia. Estado de conocimiento y conservación.
Ministerio de desarrollo sostenible. Editorial FAN, Santa Cruz de la Sierra – Bolivia.
LEHNERT, M., 2003. Six new species of tree ferns from the Andes. American Fern Journal
93 (4): 169-183.
TRYON, M & A. TRYON. 1982. Ferns and Allied Plants with Special Referente to Tropical
America. Springer-Verlag, Berlin
TRYON, M & A. TRYON. 1982. Ferns and Allied Plants with Special Referente to Tropical
America. Springer-Verlag, Berlin.
UICN. 2001. Categorías y Criterios de la Lista Roja de la UICN: versión 3.1. Comisión
de supervivencia de Especies de la UICN. UICN. Gland. Suiza y Cambridge, Reino
Unido. ii + 33 pp.
34