Donderdag 13 Februarie 2020 » Heelwat minder mielies geplant Mielieproduksie tydens die 2018-’19-seisoen Droogte Zambezistreek spook by L5pa6rnod4ds2uw2kystieoen Kavango- en 9 011 ha Omusatistreek 5 406 t 1 989 ha 5 402 t 10 642 t Hardapstreek akkerbou Droëland 10 642 t 358 ha Ná Namibië verlede jaar ’n hektaar mielies in die land se Besproeiing 3 146 t droogteramp ervaar het, kommersiële mielieproduserende Bemark Sentraal- en veroorsaak ’n water- en geld- gebiede geplant is. oostelike 3 146 t gebrek dat akkerbouers sukkel Namibië om weer te begin. Terselfdertyd sal die Hardap- Mieliedriehoek besproeiingskema en -omgewing 1 552 ha › Elvira Hattingh vanjaar nie tot die land se nasionale 3 316 t 6 134 ha mielieoeste bydra nie. 15 101 t Verwagtinge vir vanjaar se 346 ha nasionale witmielieoes is van Volgens die APV se jaarverslag van 3 963 t 1 392 ha meet af aan kleiner – hoofsaak- 1 April 2018 tot 31 Maart 2019, het 14 848 t lik weens verlede jaar se droogteramp. dié gebied in die 2018-’19-seisoen 7 279 t 3 146 ton mielies van 358 ha se 29 949 t Dit omdat Hardap-akkerbouers besproeiingslanderye bemark. weens die sluiting van besproeiings- INFOGRAFIEK: ©NMH13022020 - JOHAN MATTHEE water geen mielies kon plant nie, MIELIEDRIEHOEK terwyl akkerbouers in die Mieliedrie- Engelbrecht sê in die Grootfontein- ha droëlandmielies en 700 ha mielies weke belowend.” hoek net sowat 73% van hul gewone Engelbrecht, wat op die plaas Hoba omgewing self het boere sowat onder besproeiing geplant. Die Mieliedriehoek, wat die Karst- aanplantings kon onderneem. 20 km buite Grootfontein boer, sê 2 400 ha mielies op droëland geplant, in die Mieliedriehoek word jaarliks asook 60 ha onder besproeiing. Produsente het aangedui die mielies of Abenab-omgewing net noord “Dit is omdat die jongste reën- sowat 6 000 ha mielies geplant. onder besproeiing sal waarskynlik as van Grootfontein insluit, is een van seisoen láát begin het en akkerbou- Terselfdertyd het die stryd met die kuilvoer aangewend word, afhangen- Namibië se sterkste mielieproduse- ers in die Mieliedriehoek onseker Tog is vanjaar net sowat 4 411 ha herfskommandowurm vir die Mielie- de van hoe pryse en weiding vergelyk. rende gebiede. Verlede seisoen het dit was ná verlede jaar se misoes. Hulle mielies geplant. driehoek se akkerbouers die norm ’n ramp-oes opgelewer, maar 29 949 ervaar ook finansiële uitdagings ná geraak. Summerdown en die sentrale ton mielies is steeds op 6 134 ha geoes. al die droogtes,” het mnr. Gerhard Akkerbouers in die Otavi- en gebiede van die land plant gewoonlik Engelbrecht, ’n akkerbouer van die Kombat-omgewing het altesaam 800 “Veral die vroeë besproeiings- sowat 1 500 ha se mielies aan. Die streek wat toe die tweede meeste Grootfontein-omgewing, gesê. ha se droëlandmielies, asook 250 ha en groenmielie-aanplantings se mielies (10 642 ton) bemark het, se besproeiingsmielies geplant. besmetting van dié pes was hoog,” REëNvAL was die besproeiingsprojekte in die Die Akkerbouprodusentevereni- sê Engelbrecht. Kavango- en Omusatistreek. ging (APV) het verlede Donderdag Na verwagting sal die besproei- Engelbrecht sê die Grootfontein- in Windhoek vergader, waartydens ingsmielies meestal vir die plaaslike Hy sê die beheer van die pes bied omgewing het tot dusver tussen Die APV dui aan verlede seisoen is terugvoering gegee is oor hoeveel groenmieliemark, oftewel menslike finansiële uitdagings vir droëland- 250 mm en 300 mm reën ontvang. 56 422 ton mielies geoes. gebruik, gaan. akkerbouers, maar dat besproei- ingsboere dit al as standaardpraktyk “Daar is ongelukkig reeds skade op Die beste oes wat Namibië die In die Abenab-omgewing, net noord aanpak. plekke waar die reën te lank weg- afgelope 27 jaar opgelewer het, was van Grootfontein, is 226 ha mielies gebly het. Ons verwag ’n gemiddel- dié van die 2012-’13-oesjaar toe onder besproeiing en 675 ha op In die ooste van die land, oftewel die de oesjaar, maar terselfdertyd lyk die 72 438 ton mielies geoes is. droëland geplant. Summerdown-gebied, is sowat 1 200 weervoorspelling oor die komende – [email protected] Geen water, krag by 15 skole raat ook in donkerte gehul is. Volgens Vries sit die bottelnek vir betalings aan sy ministerie by die ministerie van finansies. › Henriette Lamprecht Hy bevraagteken ook sekere van die Vyftien skole in Windhoek se Volgens mnr. Harold Akwenye, Volgens Akwenye was daar “onge- munisipaliteit se berekeninge en het water en ligte is weens agterstal- die munisipaliteit se bestuurder vir lukkig” geen reaksie van die minis- lige betalings deur die Windhoek- korporatiewe kommunikasie, is die terie van onderwys, kuns en kultuur verwys na ’n skool in die hoofstad se munisipaliteit afgesny. skole wat geraak word Ella du Plessis, in die verband nie. Hy het ook gesê Dawid Bezuidenhout, Academia, die staat se agterstallige skuld aan die waarvan die rekening N$16 miljoen Die skuld wat reeds meer as ses Hoër Tegniese Skool (HTS), Tobias munisipaliteit beloop N$108 miljoen. maande agterstallig is, beloop N$55 Hainyeko, Eros, Delta School Wind- beloop. “Hoe werk dit wanneer die miljoen. Leerlinge by skole met hoek (DSW), Cosmos, Eldorado SS, BOTTELNEK vIR BETALINGS koshuise is gevra om eerder tot tyd Pionier, Suiderhof, Jan Mohr, Con- skool vir die vakansie gesluit en die en wyl ’n ander heenkome te soek. cordia, Windhoek Hoërskool (WHS) Die direkteur van onderwys vir die en Centaurus. Khomasstreek, mnr. Gerard Vries, koshuis toe was?” het hy gesê. het intussen ontken dat sy direkto- Vries sê sy ministerie was teen druktyd gister reeds besig om betalings vir die uitstaande rekeninge te laai om die toevoer na geraakte skole te herstel. NA BL. 2 DM0202000356377 Laai die MyInfo-toep af vir die jongste nuus. ISSN 1560-9448 NEDBANK NEDBANK NEDBANK ENTER ROAD KIDZ MTB NOW! JAARGANG CHALLENGE CHALLENGE CHALLENGE 43 16 FEB 2020 today.com.na/events 15 FEB 2020 15 FEB 2020 NO. 48 see money differently Nuus 2-5 | Die Mark 9 | Praat Saam 12 | Sport 17 BESOEK ONS AANLYN BY WWW.REPUBLIKEIN.COM.NA

2 NUUS Republikein Donderdag 13 Februarie 2020 KONTAKPERSONE GENL. MURTALA MUHAMMEDRYLAAN. POSBUS 3436, WINDHOEK WEER GETYE BY WALVISBAAI: H 06:24 L 12:30 TEL: 061 297 2000; FAKS: 061 223 721 H 18:46 ISSN 1560-9448 WEERWAAK: Wydverspreide donderbuie sal in die Suide voortduur. REDAKTEUR NUUSREDAKTEUR SPORTNUUS WINDHOEK 15° 31° BINNELAND: Sonnig en baie warm in die GOBABIS 18° 34° Dani Booysen Ronelle Rademeyer Andrew Poolman Weste. Elders sal dit gedeeltelik bewolk en KATIMA MULILO 18° 30° 081 129 3781 / 061 297 2038 081 127 8159 / 061 297 2114 081 247 2837 / 061 297 2011 baie tot bloedig warm wees met enkele tot KEETMANSHOOP 21° 36° [email protected] [email protected] [email protected] geïsoleerde donderbuie, maar verspreid in MARIENTAL 19° 35° die Suide. OPUWO 16° 33° BEMARKINGSKOÖRDINEERDER SWAKOPMUND OSHAKATI VERKOPE EN AFLEWERING OSHAKATI 16° 30° Hennie Geldenhuys Otis Finck 081 299 1211 Tel: 065 222 907 Ettienne Kotze 081 244 0928 KUS: Gedeeltelik bewolk en koel tot warm REHOBOTH 17° 32° 061 297 2201 [email protected] Faks: 065 222 898 met buie in die Suide. RUNDU 16° 31° [email protected] [email protected] [email protected] WALVISBAAI 16° 20° Faks: 064 403 451 Tel: 061 297 2171 KAAPSTAD 16° 28° E-POS: [email protected] ’n Publikasie van NAMIBIA MEDIA HOLDINGS (Pty)Ltd, gedruk deur NEWSPRINT NAMIBIA (Pty)Ltd. Geen water, Ook weeg die intensiewe gebruik krag by 15 skole van hulpbronne swaarder as die moontlike voordele. VAN BL. 1 Volgens hom het die ministerie reeds in Met verwysing na die dra van 2017 by die munisipaliteit aansoek vir maskers het Mhata gesê dit is bedoel voorafbetaalde meters by skole gedoen. vir mense wat reeds geïnfekteer is Dit is egter van die hand gewys omdat die of wat in kontak is met of iemand kragvoorsieningsnetwerk driegang moes versorg wat siek is. wees. ’n Hernieude versoek vir meters is volgens hom nou weer aan die stads- “Dit is bedoel om mense wat vaders gerig. geïnfekteer is, te beskerm sodat hulle nie die virus versprei nie. Dit Vries het verduidelik die meters sal is tot ’n mate doeltreffend sou dit bestuur word deur die primêre en reg gebruik word.” sekondêre onderrigtoelae (PEG/SEG) wat skole vir leerlinge van die ministerie Die WHO se verteenwoordiger in ontvang. Namibië, dr. Charles Sagoe-Moses, het gesê mense moenie te veel op “Skole kry dit vooraf en dit sal die ver- maskers staatmaak en vergeet om antwoordelikheid vir water en krag na ook hul hande te was nie. hulle verskuif. Skole sal dan self hulle water en krag bestuur,” het hy gesê. Hy het verwys na die moontlike geval van covid-19 op Swakopmund Hy sê die ministerie het in Februarie waar ’n 33-jarige vrou negatief vir N$51,7 miljoen aan die munisipaliteit die siekte getoets het. oorbetaal. “Sy was saam met ’n klomp mense “Begin Februarie het ons N$49,04 van China wat maskers op die vlieg- miljoen en op 10 Februarie N$2,7 tuig gedra het. Die aanname was dat miljoen vir water en ligte betaal.” hulle siek moet wees omdat hulle maskers gedra het. Maskers kan ook Vanaf Januarie verlede jaar tot Januarie die verkeerde boodskap uitdra en ’n 2020 het die ministerie N$113 miljoen vals indruk skep,” het hy gemaan. hiervoor opgedok. » Maatskaplike ontwrigting BESKERMENDE KLERE Windhoek se burgemeester, me. Fran- sina Kahungu, het tydens die maand se Coronavirus: Geen Volgens Sagoe-Moses werk die WHO stadsraadsvergadering gesê die hoofstad beperkings op handel nou saam met internasionale ver- se uitstaande skuld beloop sowat N$1 skaffings- en logistieke maatskappye miljard. Uit die N$935 miljoen wat aan Die ministerie van gesondheid en maatskaplike dienste het in lyn met riglyne van die Wêreldgesondheidsorga- om persoonlike beskermende klere die munisipaliteit verskuldig is, is N$663 nisasie (WHO) verskeie maatreëls by die Internasionale Lughawe Hosea Kutako in plek gestel om moontlike en noodsaaklike medisyne aan miljoen reeds langer as 30 dae uitstaan- covid-19-gevalle te identifiseer. FOTO ARGIEF mense en pasiënte aan die voor- de. Sowat 19% van die uitstaande skuld is punt van die pandemie te verskaf. afkomstig van die staat, staatsbeheerde Maskers as beskermings- heidsbeampte dr. Petrus Mhata is toetsing van monsters te beskik. ondernemings en besighede. Die rege- maatreëls teen die corona- meer as 400 top-wetenskaplikes “In die komende dae sal meer In die verband stuur die WHO ring se skuld beloop sowat N$80 miljoen virussiekte kan die verkeerde tans in Genève, Switserland, byeen onder meer 531 000 maskers, waarvan N$30,4 miljoen agterstallig is. boodskap oordra en ’n vals om die ontwikkeling van ’n entstof as 20 laboratoriums in die streek 350 000 pare handskoene en 18 000 indruk skep. teen die siekte te bespoedig. diagnostiese kapasiteit hê.” isolasiepakke en ander beskermen- – [email protected] de toerusting om te verseker ge- › Henriette Lamprecht Volgens Mhata het Afrika bedui- Die WHO het 13 lande geïdenti- sondheidswerkers in 24 lande word Skole in Windhoek dende vooruitgang gemaak in voor- fiseer as lande wat voorkeur moet beskerm wanneer hulle pasiënte wat waarvan die water Teen die einde van dié week sal bereiding op ’n griepepidemie. geniet weens hul direkte bande moontlik met die virus geïnfekteer en krag gesny is: 20 lande in Afrika, insluitende of hoë reisvolumes na China, wat is, diagnoseer en behandel. Namibië, plaaslik toetse vir Die coronavirus is ’n groot groep hul voorkomingsmaatreëls moet • Academia die coronavirussiekte (covid-19) virusse wat siektes soortgelyk aan verhoog. Meer lande gaan bygevoeg word. • Centaurus kan doen. griep veroorsaak. Met verwysing na die toets vir die • Concordia Namibië val nie in dié groep wat siekte het Sagoe-Moses gesê die • Cosmos Volgens die Wêreldgesondheids- “Die voorbereidingswerk wat reeds lande soos Angola, Ghana, Nigerië WHO stuur 250 000 toetse na meer • Dawid Bezuidenhout organisasie (WHO) se noodgesond- vir ’n grieppandemie gedoen is, kan en Suid-Afrika insluit nie. as 70 verwysingslaboratoriums • DSW gebruik word indien ’n covid-19-uit- oraloor die wêreld om die toets vir • Eldorado SS breking die streek tref,” het hy gesê. Hy het beklemtoon die WHO stel die siekte te bespoedig. • Ella du Plessis nie enige reisbeperkings vir lande in Tot vroeg verlede week was daar • Eros Hy het gesê dit is belangrik om Afrika voor nie weens die maatskap- net twee laboratoriums, een in • HTS oor laboratoriums vir die vinnige like ontwrigting wat dit veroorsaak. Senegal en een in Suid-Afrika, wat • Jan Möhr reagense gehad het om monsters • Pionier te toets. • Suiderhof Dertien lande kan nou vir die virus • WHS toets, met die syfer wat teen die einde van die week tot 20 sal styg. “Die WHO stuur stelle na 35 labo- ratoriums in Afrika wat sal verseker dié laboratoriums het die diagnos- tiese kapasiteit om vir covid-19 te toets en kan buurlande se monsters ook toets,” het hy gesê. Volgens Sagoe-Moses word plat- forms soos Google, Facebook, Twitter, Tencent en TikTok ook in- gespan om fopnuus te weerlê en die regte inligting te versprei. – [email protected] DM0202000355343

Donderdag 13 Februarie 2020 Republikein NUUS 3 Geldnood kniehalter Namibiese regbank » 78% van Pres. Hage Geingob (links) en hoofregter Peter Shivute gister in ’n ligte luim voor die afskop van die amptelike regs- ons bedrywighede optimaal wil voort­ begroting vir jaar. FOTO DENVER KISTING sit,” sê Shivute. salarisse aanvaar vir tydigheid nie, “omdat dit wat vertragings met die afhandeling Shivute sê 78% van hul begroting Onder meer moet 16 poste vir Die voortslepende ekonomiese ’n funksie is van die beskikbaarstel­ van sake direk voor die deur van die word aan salarisse bestee. hoërhofregters gevul word, terwyl krisis in Namibië dreig om ling van hulpbronne”, het hy gister­ regbank plaas, dikwels verkeerd 12 vakatures vir landdroste bestaan. tydige geregtigheid in die wiele oggend tydens die amptelike opening verstaan,” het hy gesê. Dit beteken ongeveer N$280 948 980 te ry. van die regsjaar gesê. van die hersiene begrotingsbedrag Dié poste sal egter nie gevul word Die hoofregter het gesê hoewel moet na personeelkostes omsien. nie “weens ’n tekort aan fondse”, › Denver Kisting Shivute sê die ander twee staats­ N$368 444 000 aanvanklik verlede het die hoofregter gister in die hoog­ bene, die uitvoerende gesag en die jaar vir die regbank geoormerk is, Boonop word die regbank deur erge geregshof gesê. Die al groter wordende geldnood wetmakende liggame, is verantwoor­ is die bedrag tydens die halfjaar­ personeeltekorte in die gesig gestaar. in die land lê sommige funksies delik vir die toekenning van hulp­ begroting met N$8 253 000 gesny. Hy sê selfs voor die halfjaarbegro­ van die regbank lam. bronne. Ofskoon 930 poste goedgekeur is, tingsbesnoeiing het die regbank reeds Gevolglik kon streekhowe verlede Hulle moes toe met N$360 191 000 word net 718 van dié vakatures tans gesukkel met “baie belangrike uitga­ jaar net 20% van sake op hul rol “Dit is ’n werklikheid wat die publiek, sien en kom klaar. beklee. wes wat die uitvoering van die sleutel­ afhandel. mandaat moontlik kan ondermyn”. “Ons moet 212 vakatures vul as ons Hoewel dit ’n verbetering op die Dit sluit in die betaling van getuies vorige jaar se 6% is, is dit steeds ver waarvoor N$4 miljoen benodig word, onder die regbank se doelwit van en reis­ en onderhoudstoelae vir 62%. sekere hofsittings. Landdroshowe, daarenteen, het Al dié uitgawes word uit die bedryfs­ 52% van hul strafsake opgelos ver­ begroting befonds. geleke met 21% die vorige jaar. “Dit beteken nie net is nuwe verhore Verlede jaar se prestasie het egter in gevaar nie, maar deels voltooide die mikpunt van 62% met 10 persen­ sake kan dalk nie voltooi word nie.” tasiepunte misgeloop. Op sy beurt het pres. Hage Geingob Hoofregter Peter Shivute sê die gister gesê die regering sal verseker publiek verwag ’n regstelsel wat die regbank bedryf hul sake in ’n om­ geregtigheid spoedig en regverdig gewing waarin hulle nie aan onvan­ lewer. paste openbare en institusionele druk blootgestel word nie. Hoewel hulle hul bes doen om reg­ verdigheid te verseker, kan hulle Hoewel die regbank nie onnodig nie alleen verantwoordelikheid en oorbodig gevoelig moet wees oor geregverdigde kommentaar en kritiek op hul beslissings nie, is dit gevaarlik en onregverdig dat mense wie se daaglikse werk dit is om gereg­ tigheid te laat geskied aan onbillike bespotting en beledigings onderwerp word, het die staatshoof gewaarsku. – [email protected] Fishrot: Die Namibiese polisie het verlede week beslag op die Heinaste gelê. FOTO SAMHERJI.IS herji se uitvoerende hoof, Namibië vandeesweek teen die be­ wil weet mnre. Jerry Ekandjo en Hy wou ook weet wie gehoor die skepe verlaat slaglegging op ’n derde Sebastian Karupu, wat die ouditfirma was wat die hawe? Is daar enige skip, die Heinaste, Vrydag › Augetto Graig onlangs bedank het. die maatskappy se boeke poging om die skepe terug by Walvisbaai uitgevaar. nagegaan het. te kry?” het Smit gevra. Die tiende sessie van Verskeie opposisieleiers “Samherji is bekommerd Namibië se sesde parle- het amptelik aangedui Kavekotora wil ook weet Intussen het mnr. Björ­ daaroor dat die Namibiese ment het Dinsdag afge- vrae sal in die parlement hoekom Kawana ’n 15 000 gólfur Jóhannsson, Sam­ polisie die hofbevel met skop en verskeie vrae oor dié grootskaalse kor­ ton­kwota van maas­ opset geïgnoreer het, en oor die internasionale rupsieskandaal gevra bankers aan ’n stokvis­ geweier het om die skip Fishrot-korrupsie- word. maatskappy toegeken het. se dokumente aan die skandaal opgelewer. eienaar te oorhandig, soos Volgens die parlement se “Wat het jy gedink? die hof beveel het,” het hy Die land se sewende skedule word antwoorde Hoe volhoubaar is dit? volgens Namibian Sun, parlement sal op 20 Fe­ hierop op Donderdag 20 Hoekom nie ’n stok­ Republikein se suster­ bruarie ingehuldig word, Februarie verwag. viskwota nie?” het hy koerant, gesê. en op 19 Maart sy eerste gevra. sitting hou. Die Rally for Democracy Dit nadat dié skip se and Progress (RDP) se Die Popular Democratic kaptein ’n week tevore Intussen behou Swapo leier, mnr. Mike Kaveko­ Movement (PDM) se par­ skuldig bevind is aan sy tweederdemeerder­ tora, het gesê: “Ons is nou lementêre verteenwoor­ visvang in verbode waters, heid en is me. Martha daar waar die publiek op diger, mnr. Nico Smit, is berig. Namundjebo­Tilahun meer aanspreeklikheid in se vrae aan Kawana het en mnre. Joel Kapanda, reaksie op die misbruik verband gehou met vor­ Samherji wil nou reg­ Festus Marenga en van die land se hulp­ dering in sy ondersoek stappe doen ná ’n oor­ Ephraim Nekongo as par­ bronne aandring, en dat na onreëlmatighede in eenkoms om die Heinas­ lementslede verwelkom. die nasie oor die mate Namibië se visbedryf. te aan ’n Russiese firma van korrupsie in die land te verkoop, glo weens dié Nico Smit ingelig word.” Pres. Hage Geingob gebeure misluk het. het Kawana verlede jaar PARLEMENTSLID, PDM Hy dring daarop aan dat opdrag gegee om die stand – [email protected] mnr. Albert Kawana, die van sake by die ministerie “Het die prokureur­generaal en Dr. Itah Kandjii-Murangi, die minister van hoër onder- te ondersoek. SURGEON WITH SPECIAL INTEREST IN minister eers waarnemende minister wys, opleiding en vernuwing, tydens die tiende sessie op Facebook van visserye en mariene van Namibië se sesde parlement wat Dinsdag afgeskop “Ons het nog niks oor die BREAST, THYROID and PARATHYROID HEALTH gehoor die hulpbronne, meer oor het. FOTO AUGETTO GRAIG ondersoek gehoor nie. Lig SURGICAL ONCOLOGY skepe verlaat die staatsonderneming die huis asseblief in oor die hawe?” Fishcor se aandeel in hoe die destydse Fishcor­ Sirkka Ausiku en mnr. die vordering daarmee. Dr Justus Apffelstaedt will be in Windhoek on: die korrupsieskandaal raadslede aangestel is en Moses Maurihungirire, Hoekom is die ander twee Dié Swapo­lede vervang onthul. wat hul aandeel in die be­ uitvoerende direkteur Samherji­skepe toegelaat 18 to 20 February 2020 die oudminister van justi­ weerde omkopery was. van mariene hulpbronne om weg te kom? Het die 10 to 12 March 2020 sie, mnr. Sacky Shanghala, Kavekotora wil weet en visserye. minister eers op Facebook 07 to 09 April 2020 en die oudminister van Hy het mnre. Mike Nghi­ 12 to 14 May 2020 visserye, mnr. Bernhard punya, James Hatuikulipi, Van hulle wil hy weet of 01 to 03 June 2020 Esau, wat by die Fishrot­ Bennet Kangumu en me. hulle bewus van meer as sage betrek word, asook Ndaendomwenyo Sheya N$70 miljoen se Fishcor­ 30 June to 02 July 2020 uitgesonder, asook goew. transaksies was, en wat Usko Nghaamwa, goew. dié transaksies behels het. For appointments: visit www.apffelstaedt.com For appointments, please contact: Paramount Healthcare Centre, Windhoek Tel.: +264 (0)61 287 1103 or Annecke Mansfeld direct, Tel.: +264 (61) 287 1125 Email: [email protected] www.apffelstaedt.com DM0202000356392 XP

4 NUUS Republikein Donderdag 13 Februarie 2020 Twee mans haar pensioengeld geëis. » ‘Berigte was eensydig, buite konteks’ verkrag Hulle het haar glo met ’n mes 15-jarige glo aangehou en van N$800 beroof,” Hentiesbaai bespreek sê die polisie. beweerde rassevoorvalle Twee mans het Sondag ’n 15- “Een van die verdagtes het haar jarige meisie op Maltahöhe na glo verkrag en die drie het op die ’n Vergadering is deur die geteister en daar is beweerde laster­ ter, mnr. Wallie Roux, die vereniging bewering verkrag. vlug geslaan. Niemand is in heg­ Hentiesbaai-toerismevereni- like video’s van hom op sosiale­ distansieer homself van enige Volgens die Namibiese polisie se tenis geneem nie en die kontant is ging belê om die rassistiese mediaplatforms gedeel. negatiewe berigte en die kommen­ weeklikse misdaadverslag het die nie verhaal nie.” voorvalle, wat na bewering in taar wat daarop gevolg het. voorval tussen 16:30 en 18:00 in ’n Twintigjarige man is Sater­ Desember plaasgevind het, te Mnr. Paul Smit, ’n inwoner van die Vaalkamp­blikkiesdorp op dié dagaand na wat verneem word bespreek. Hentiesbaai, wat by die beweer­ Volgens die toerismevereniging Suidedorp plaasgevind. deur sy onderwyser in die Oshana­ de voorval betrokke was, sê mense is beriggewing oor dié gevalle buite “Die twee mans (34 en 30) het lokasie in die Othimbika­neder­ › Yandi du Plessis by !Nawatiseb se huis het op hom konteks gedoen en moes dit deur die die meisie glo na hul huis genooi setting in die Onayena­omgewing geskree, hom met ’n gebreekte bottel regte kanale hanteer word. en verkrag. Albei is in hegtenis verkrag. Hentiesbaai se toerismevereni­ gedreig en met ’n kar gejaag. Hy het geneem,” lui die verslag. “Die onderwyser het die man glo ging het onlangs met nie ’n klag by die polisie aanhangig Volgens Roux is die hoofdoelwit van ’n Bejaarde vrou (67) is Vrydag­ na sy kroeg genooi, vir hom ’n bier die burgemeester en gemaak nie. Volgens hom was daar die vereniging om toerisme in Hen­ aand by die Olupito­nedersetting gekoop en hom later in sy slaap­ waarnemende hoof van die Henties­ geen rassisme betrokke nie. tiesbaai aan te moedig en te bevor­ naby Okalongo glo deur een van kamer by sy kroeg verkrag,” sê die baai­munisipaliteit, mnr. Herman der, aangesien die kusdorp se voort­ drie mans verkrag ná hulle haar polisie. /Honeb, vergader om voorvalle van Wallie Roux bestaan daarvan afhang. Volgens die met ’n mes aangehou en van Die verdagte is nie in hegtenis beweerde rassisme in dié kusdorp toerismevereniging beoog hulle om kontant beroof het. geneem nie en die polisieonder­ gedurende die afgelope feesseisoen VOORSITTER “sosiale harmonie en vrede vir elke Volgens die polisie het die voorval soek duur voort. te bespreek. individu te bevorder” – dit geld vir omstreeks 23:30 plaasgevind. Op Ondangwa is ’n 20­jarige vrou “Hentiesbaai se inwoners en besoekers. “Drie onbekende mans het die glo Vrydag tussen 20:00 en 22:00 Volgens die toerismevereniging toerismevereniging vrou se kamer na bewering binne­ deur ’n 30­jarige man verkrag, wat was berigte oor dié voorvalle aan­ keur enige vorm van “Hentiesbaai se toerismevereni­ gegaan, haar wakker gemaak en in dieselfde woonstelle as sy bly. gedik en buite konteks geplaas. rassisme ten sterkste ging keur enige vorm van rassisme “Die verdagte het glo knap voor af. Dit sluit respek vir ’n ten sterkste af. Dit sluit respek vir slapenstyd na die slagoffer se Republikein het einde verlede jaar persoon se persoonlike ’n persoon se persoonlike ruimte, slaapkamer gegaan, haar met die berig dat die adjunkminister van in­ ruimte, privaatheid en privaatheid en eiendom in.” dood gedreig as sy sou skree en ligting en kommunikasietegnologie, eiendom in.” haar verkrag,” sê die polisie. mnr. Engel !Nawatiseb, ’n klag van Die doel van die vergadering met Die verdagte is in hegtenis geneem naamskending aanhangig gemaak Volgens ’n mediaverklaring van dié /Honeb was om dié waardes van die en die ondersoek duur voort. het, ná hy glo op Kersdag op Hen­ toerismevereniging, sê die voorsit­ vereniging te laat seëvier. tiesbaai deur ’n onbekende groep beswadder is, en onder andere “Ons verwelkom alle besoekers daarvan beskuldig is dat hy ’n aandeel aan ons klein vissersdorpie met die in die #Fishrot­skandaal het. verwagting dat elke individu ander se reg sal respekteer om hul tyd in Hy is ook glo by sy private woning Hentiesbaai te geniet.” Die toerismevereniging se jaarlikse algemene vergadering sal op 17 Fe­ bruarie plaasvind. – [email protected] DM0202000356033

Donderdag 13 Februarie 2020 Republikein NUUS 5 » ‘Wanbesteding van fondse’ Kleurvolle koppe vir kanker Opnuut spanning by August 26 Die Kankervereniging van Namibië ’n Vakbond het verlede week houers het versuim om stappe te (CAN) se jaarlikse Spray-a-Thon skop op 29 Februarie in Windhoek ’n klagskrif namens ’n tekstiel- implementeer wat die vordering en Swakopmund af, en sal regdeur Maart voortgaan ten bate van jong onderneming se werknemers van die maatskappy monitor, voer Namibiërs wat ’n stryd teen kanker voer. Tydens die veldtog spuit aan aandeelhouers oorhandig. Noodi aan. mense hul hare met kleurvolle haar- sproei vir ’n goeie doel. › Yandi du Plessis In die klagskrif verwys die werk- “Ons wil lawwe haarkleure in Maart sien en lewens in die proses red,” sê Die Namibiese Voedsel en nemers na die direksie se “wan- mnr. Rolf Hansen, CAN se uitvoe- Verwante Werkersunie rende hoof. (Nafau) het Vrydag namens besteding van die maatskappy se Skole, maatskappye, familie en werknemers van August 26, ’n vriende is genooi om die pret mee tekstielonderneming wat aan die fondse” en “korrupte praktyke”. te maak. Namibiese weermag (NDF) behoort, Alle skenkings gaan aan die Chica- ’n klagskrif aan aandeelhouers Mnr. Paulus Weyulu Moshana, fonds, wat ’n huis vir kinders met oorhandig. kanker, asook die pediatriese af- August26 se finansiële bestuurder, deling van die Windhoek Sentrale Volgens die klagskrif is werkne- Hospitaal finansier. mers teen “onregverdige afleggings” is in September verlede jaar deur ’n Die Chica-fonds bied ook finan- gekant. Dít volg op die nuus dat die siële steun aan kinders met kanker, maatskappy op 28 Februarie sy dissiplinêre komitee skuldig bevind en het verlede jaar N$185 000 se deure gaan sluit en die arbeidsmag mediese uitgawes gedek, wat onder van 82, waarvan 98% vroue is, gaan aan wanbesteding van sowat N$25,7 meer vervoer vir onmiddellike be- aflê. Die werknemers het die opsie handeling insluit. om elders by die ander nege filiale miljoen. ’n Saak is by NamPol aan- Die Spray-a-Thon sal op die betrok- van August 26 herontplooi te word, ke Saterdag by die Pupkewitz Life- maar die meerderheid is nie met dié hangig gemaak. style Centre in Kleine Kuppe, Wind- stand van sake tevrede nie. hoek, van 09:00 tot 12:00 plaasvind. Die klagskrif lui dat die direksie Belangstellendes kan Susann of MJ August 26 se uitvoerende hoof, kol. by 061 237 740 kontak. George Kaxuxuena, het vroeër gesê weier om vrae te beantwoord Op Swakopmund skop dit ook Nafau stook die werknemers op om om 09:00 op die 29ste by Fruit & nie te vinde met dié alternatief te en hulle onderhandelinge oor Veg Food Lover’s Market in Town wees nie. Centre af. afleggingspakkette afdwing. Kontak Celeste of Beverly by 064 Hy het in daardie stadium dit dui- 461 271 vir meer inligting. delik gemaak dat die maatskappy nie Nafau eis die regering, spesifiek die Skole en maatskappye wat belang- gered kan word nie, aangesien hulle stel om hul eie Spray-a-Thon aan te maandeliks N$1 miljoen vir ’n filiaal ministerie van verdediging wat ’n bied, kan Suann van Heerden (CAN se salarisse moet opdok, asook ander se projekkoördineerder) by 061 237 bedryfsuitgawes moet dek. aandeelhouer is, dringend betrokke 740 of [email protected] kontak. Kaxuxuena het vroeër gesê die raak. houermaatskappy se direksie en dié van die filiaal het reeds in November Hulle dring verder aan die verlede jaar besluit om nie verder tekstielonderneming se werksaam- hede moet voortgaan tot korrupsie Nafau het Vrydag ’n klagskrif aan August 26 se aandeelhouers oorhandig. in die topbestuur uitgewis en die FOTO YANDI DU PLESSIS N$25,7 miljoen terugbetaal is. Hulle vra dat die aflegging van die 82 werkers uitgestel word tot met die tekstielonderneming se sa- “goed ondersoek” nie en die aan- ’n billike ooreenkoms bereik is, die kebedrywighede voort te gaan nie. deelhouers moet ’n span saamstel Hy het gesê die afleggings sal volgens om die maatskappy se vordering te direksie en bestuur van die maat- arbeidswetgewing geskied. monitor. skappy ontbind en beboet word, en In die klagskrif het Nafau hul eise Mnr. Lukas Noodi, Nafau se woord- aan August 26 se direksie en aan- voerder, het die klagskrif voorgelees ’n ondersoek deur die Teenkorrup- deelhouers voorgelê. en gesê die direksie sal onskuldige mense “op straat laat beland, sonder siekommissie van stapel gestuur Volgens die klagskrif het die nuus enige beraadslaging”. van die sluiting en afleggings die word. werknemers, sowel as hul naas- ’n Besigheidsplan en regulasies vir bestaandes, geskok. die bestuur van die onderneming is “As jy ’n eerlike persoon se mening nooit in plek gesit nie, en aandeel- Hulle voer aan dié besluit is nie vra, sal hulle sê die afleggings moet by die topbestuur van August 26 begin, want dít is waar hierdie gemors ontstaan het,” het Noodi gesê. – [email protected] DM0202000354563

6 LESERSFOTO’S Republikein Donderdag 13 Februarie 2020 LESERSFOTO’S Stuur ook jou foto’s na: [email protected] FAMILIE: “Anthony van Wyk met sy honde, ma Chloe voor, seun Beast links en seun Lion regs,” sê Lalie van SLIM: “Archie wil saam huiswerk doen,” sê Fanie Britz. Wyk. LUILEKKER: “Schnor- groe2Lvfno0eoedtstdrtxpeosepsrio'3sist12e0u30i0wknu0c0xoro0md.r1mtid5OeeeFcnm NUUSKIERIG: “Tante Visser wil weet wat is in die chie slaap oral. Hier is nuus,” sê Henk Visser. sy die slapende kan- toorkat,” sê Elize. DORS: Benjie speel met ’n leë bottel. Lydia het die foto geneem. PELLE: “My seuntjie Cohen (1 jaar en 8 maande) geniet hom elke namiddag in die agterplaas saam met sy maatjie,” sê Natasha van Schalkwyk. GELUKKIG: “Al wat jy nodig het is die natuur en ’n Yorkie,” sê Alexandra ASSEBLIEF: “So smeek ek op my knieë om net in te kan kom,” sê Ogies van Walvisbaai. Adriaanse.

etro ValanDtienaesls!Day OPEN TO THE NAMIBIA PUBLIC NONCEEADREDDS A Sefalana Group Company 1Ltr 500g 100g 4499 1499 699 1499 EEAACCHH EEAACCHH EEAACCHH EEAACCHH Realgood First Choice Sugar King Ricoffy IQF Mixed UHT Milk White Sugar Instanty Coffee Portions 1Ltr 500g 100g 1.5Kg 26’s 280g 410g 750ml 1299 1799 899 1399 EEAACCHH EEAACCHH EEAACCHH EEAACCHH Five Roses Prima Crystal Gold Citro Dish Tagless Teabags Luncheon Roll Mixed Veg Washing Liquid 26’s 280g 410g 750ml Don’t Forget to Buy your Valentines Gifts!! 1399 2899 1099 4999 3299 EEAACCHH EEAACCHH EEAACCHH EEAACCHH EEAACCHH Fruitree Nestle Beacon Angie Bubble Gold Series Juice Assorted Passions Bag Slabs Bath Assorted Perfume 80g 100ml 1Ltr 130g 2Ltr Amazing Deals in Our Liquor Stores 25499 24599 4299 2499 2699 CCAASSEE CCAASSEE EEAACCHH EEAACCHH EEAACCHH 6399 6199 66PPaacckk 66PPaacckk Hunter’s Dry or Gold NRB’s Strongbow NRB’s Richelieu Export Brandy Castelo Gingerfizz Tassenberg Dry Red Wine 24 x 330ml 24 x 330ml 200ml 750ml 750ml Available at: Divundu • Eenhana • Gobabis • Grootfontein • Keetmanshoop • Mega-Katima • Mega-Swakopmund Mariental • Ondangwa • Oshakati • Otjiwarongo • Rundu • Swakopmund • Tsumeb • Walvisbay • Windhoek • Van Der Bijl Liquor Keetmanshoop Liquor SPECIALS VALID: FROM 13 FEBRUARY - 16 FEBRUARY 2020 ALL PRICES AND ILLUSTRATIONS ARE CORRECT AT TIME GOING TO PRESS. HOWEVER THE MANAGEMENT OF METRO CANNOT BE HELD RESPONSIBLE FOR ANY CHANGES OR PRINTING ERRORS THAT MAY OCCUR. ALL PRICES ADVERTISED INCLUDE VAT UNLESS OTHERWISE STATED E&OE WHILE STOCK LAST. WE RESERVE THE RIGHT TO LIMIT QUANTITIES Alcohol Not for Sale to Persons Under the Age of 18. Drink Responsibly

8 ADVERTENSIES Republikein Donderdag 13 Februarie 2020 © PHOTO BY OLWEN EVANS THE RHINO GOLD BAR | CREATIVE PHILANTHROPY FOR THE FUTURE OF OUR PLANET | WHAT DIFFERENCE CAN 1000 OUNCES OF GOLD MAKE? © PHOTO BY OLWEN EVANS TO VIEW THE RHINO GOLD BAR These are graphic renderings and not the final product. INFORMATION PACKAGE | Please go to: www.b2gold.com | Through a ground-breaking donation of 1000 ounces of Namibian gold by This initiative is administered by B2Gold and its Advisory Committee and B2Gold, organizations and individuals have the opportunity to contribute supports the activities of Save the Rhino Trust Namibia, Integrated Rural directly to the protection of the last free-roaming population of black rhinos Development and Nature Conservation, Conservancy Rhino Rangers and left in the world by investing in a limited-edition Namibian Rhino Gold Bar. the Ministry of Environment and Tourism, for the benefit of black rhino conservation and communities in northwest Namibia. Proceeds from the sales will provide long-term sustainable funding for rhino conservation on communal land in Namibia, where a rhino-based economy TO INVEST IN THE FUTURE is developing – supporting livelihoods and providing hope for the future to rural communities. | contact: [email protected] |

Donderdag 13 Februarie 2020 Republikein DIE MARK 9 Die Mark [email protected] INDEKSE WISSELKOERSE EXPAT-BELASTING: D-DAG KRUIP NADER JSE ALLE INDEKS 57 886,16 US DOLLAR/NAD 14,82 DOW JONES INDUSTRIEEL 29 504,31 STERLING/NAD 19,22 BLADSY FTSE ALLE INDEKS 7 535,90 EURO/NAD 16,16 US DOLLAR/YUAN 6,97 10 Woensdag 12 Februarie Bron: Fin24 MEER INLIGTING IN MARKET WATCH » Geïntegreerde hulpbronplan kritiek ‘Regering steek stokkie voor elke plan vir ekonomie’ - SA Lullu Krugel. FOTO NETWERK24 PwC: Dít is hoekom IMF nie help ’n Ekonoom sê die staatsrede Netwerk24 gesê. die IRP2019. gaan waarskynlik wys hoe swak Die risiko is volgens haar dat die Die IRP2019 maak voorsiening vir › Elvira Wood die gebrek aan sakevertroue in die regering se voornemens is die land. Die een manier hoe ons om die nege jaar lange agter- staatsrede ’n balanseertoertjie gaan tot 5 000 MW se hernubare krag wat Nie net kwalifiseer Suid-Afri- die ekonomie aan die gang kan uitgang van die ekonomie om bly en dat die regering “sal voortgaan op mediumtermyn gebou kan word, ka nie vir ’n reddingsboei van kry, is deur middel van private te keer. om populistiese retoriek te bespreek maar dit word telkens uitgestel. Dit die Internasionale Monetêre beleggers wat ondernemings en so enige kans op vinniger ekono­ moes al lankal in werking gestel Fonds (IMF) nie, maar hy het begin wat op die uitvoermark › William Horne miese groei in 2020 in die kiem sal gewees het, sê sy. ook nie vir een gevra nie. fokus. smoor”. Bishop sê dié tendens word Dus is daar tans geen sprake dat “’n Gebrek aan politieke en Rompslomp, populistiese retoriek al jare lank gevolg en nóg ’n jaar van Die verkrygingsprogram van her­ die IMF vir die land ’n reddings­ beleidsekerheid kniehalter egter en draadsittery – om elke hoek niksdoen gaan die land duur te staan nubare krag van onafhanklike krag­ boei sal gee nie, het Lullu Krugel, beleggings in die land.” en draai kniehalter die regering kom. produsente (REIPPPP) word ook ver­ senior ekonoom van die oudit­ Krugel sê ander uitdagings wat se planne wat dalk die ekonomie kan traag deur onnodige rompslomp. Dit firma PwC, Woensdag tydens ’n vanjaar baie druk op die plaas­ regruk en 2020 se vooruitsig lyk maar Weens die kragkrisis is daar reeds het die potensiaal om voor die einde bespreking oor die Suid­Afri­ like ekonomie gaan plaas, sluit in treurig. ’n baie skraal kans dat die BBP­groei van 2020 tussen 20 MW en 500 MW kaanse ekonomie gesê. beurtkrag; ’n afname in wêreld­ vanjaar sal kan verbeter, maar groei op te wek, sê sy. Gedurende die bespreking handel; die nuwe 2019­corona­ Annabel Bishop, hoofekonoom van van laer as die verwagte 0,3% van 2019 in Melrose Arch, Johannes­ virus; en fiskale druk. Investec, sê Donderdag se staatsre­ sal rampspoedig wees vir sowel die Die WNNR verwag egter dat die burg, is dit wat PwC verwag Tito Sy het verwag dat veral die de gaan waarskynlik wys hoe swak land as geheel as die sentiment van 2022­teikens vir hernubare krag eers Mboweni, minister van finansies, afname in wêreldhandel reeds die regering se voornemens is om die beleggers wie se geld ons broodnodig in 2024 gehaal sal word. Bishop sê die later in Februarie in sy begro­ in 2019 ’n groot invloed op die nege jaar lange agteruitgang van die het, sê Bishop. WNNR kon nog geen bewyse kry dat tingsrede gaan sê, ook aangeraak. plaaslike ekonomie sou hê. ekonomie om te keer. daar plan gemaak word om die sur­ “Ons het onlangs met die IMF “Dit lyk eerder of ons vooruitsig Boonop lyk dit asof die owerhede pluskrag wat maatskappye of indivi­ oor die reddingsboei­kwessie vir laasjaar vanjaar gaan Dit beteken 2020 gaan heel moont­ ’n stokkie voor elke goeie plan steek. due opwek, aan die kragnetwerk te gepraat. Hy het ons vinnig realiseer.” lik nog swakker ekonomiese groei koppel (en daarvoor vergoed te word) daarop gewys dat hy nie outo­ Krugel sê die bruto binnelandse ervaar as 2019 se verwagte 0,3%, Een van die noodsaaklikste planne nie. Dít het die potensiaal om vanjaar maties ingryp om reddingsboeie produk op sy eie is nie die enigste reken Bishop. is die geïntegreerde hulpbronplan reeds tussen 935 MW en 3 485 MW te gee nie. ’n Land moet self ’n maatstaf waaraan ’n resessie (IRP2019), wat die potensiaal het om by die kragnetwerk te voeg. aansoek om hulp by die IMF gemeet word nie. En die land kan beswaarlik nog ’n jaar die kragkrisis vinnig op te los. indien. Hy het bevestig dat Suid­ Volgens haar is sy bekommerd van om en by 0%­groei in die bruto Bishop is ook bekommerd oor die Afrika dit nie gedoen het nie,” dat Suid­Afrika se ekonomie in ’n binnelandse produk (BBP) hanteer, Kragonderbrekings het volgens die voorneme om pensioenfondsgeld te sê sy. tegniese resessie kan verval. wat nog te sê van ’n heel moontlike Wetenskaplike en Nywerheidsnavor­ gebruik om Eskom en ander staats­ Krugel sê ook dat die IMF nié “Ons sal moet sien wanneer die resessie, het sy in ’n onderhoud aan singsraad (WNNR) die ekonomie die ondernemings se skuld te delg. reddingsboeie gee nie, maar groeisyfers vir die vierde kwar­ afgelope dekade meer as R400 miljard lenings. taal van 2019 bekend gemaak gekos. “Die staatsrede sal waarskynlik wys “Suid­Afrika kan bloot nie nog word, maar ek dink ons is dalk hoe die regering se aptyt vir hierdie lenings bekostig nie.” reeds in ’n tegniese resessie.” Bishop sê die afwesigheid van poli­ plan groei,” sê Bishop. – Netwerk24 Sy sê selfs al sou die land die IMF “Kyk net na ons hoë werkloos­ tieke eenstemmigheid ontspoor egter om geldhulp nader, weet sy nie heidsyfer en hoe laag sakever­ of so ’n aansoek groot steun gaan troue is. Dit vertel klaar die kry nie. storie,” sê sy. “Daar gaan eers daadwerklike Statistieke Suid­Afrika het hervormings moet wees voordat Dinsdag bekend gemaak dat dit goedgekeur sal word, dink ek. werkloosheid in die land steeds “Die IMF is ook van mening dat 29,1% is. dit beter is as ’n land sy probleme Wat egter kommerwekkend is, is self oplos. Soos ons verstaan, glo dat werkloosheid volgens die uit­ hy dat Suid­Afrika steeds in staat gebreide definisie tot 38,7% (van is om sy eie probleme op te los.” 38,5%) gestyg het. Dit is vir die Krugel sê daar moet ook nie uit vierde kwartaal van 2019. die oog verloor word nie dat Krugel sê die enigste manier hoe Suid­Afrika reeds lenings by die die staat die ekonomie binne die IMF het. volgende vyf jaar weer aan die “Die IMF steun dus reeds die gang kan kry, is om sakevertroue land.” terug te wen. Krugel sê Suid­Afrika word deur “As ons sakevertroue wil terug­ enorme ekonomiese uitdagings wen, gaan ons dringend beleid­ in die gesig gestaar. sekerheid moet kry.” “Een van die grootstes is sekerlik – Netwerk24 Die Uniegebou in Pretoria. FOTO NETWERK24/GETTY IMAGES

10 DIE MARK Republikein Donderdag 13 Februarie 2020 » Slegs eerste R1 miljoen vrygeskeld Expat-belasting: D-dag kruip nader Spar se verkope aan sy Tops-franchises het die afgelope vier maande verlangsaam. FOTO NETWERK24 Volgens ’n kenner is die omstan- 3. Skep belastingdoeltreffende struk- ture. ’n Struktuur kan geskep word Spar-klante lig nie die gedaal. Spar Ierland se omset dighede van elke Suid-Afrikaner om jou belastingaanspreeklikheid elmboog hoog oor Kersfees het met 0,7% in euro gestyg. Die te beperk en jou buitelandse inkom- groep sê verbruikers se kommer oorsee uniek, en is daar nie ’n ste en bates te beskerm. ’n Professio- › Hanlie Stadler besteebare inkomste. oor Brexit het hulle versigtig neledienstefirma kan oorsee in ’n be- Die nuus oor die traer styging gemaak om geld te bestee. enkele oplossing wat almal sal pas lastingvriendelike jurisdiksie opgerig Dit was ’n droë Kersfees en in die groep se verkope in ál sy Danksy ’n effens swakker rand word wat aan jou internasionale Nuwejaar vir Spar. Die groep markte het die aandeelprys 3,8% was verkope 1,5% hoër in rand- nie. werkgewer ’n rekening kan stuur. Jy wys in ’n handelsverklaring laer op R186,50 laat sluit. waarde. kan ook ’n beleggingsportefeulje in ’n hy gaan nie vanjaar weer op sy Die hele groep se verkope › Francois Williams internasionale aftreeplan skep, veral drankwinkel Tops kan staat- wêreldwyd het in die vier SWITSERLAND EN POLE as bydraes tot ’n aftreefonds binne die maak om sy omset skerp te maande met 5,4% tot R39,79 Dis nog net ’n paar weke voordat belastingperk val. Dit sal jou belas- laat styg nie. miljard gestyg. Spar Switserland se verkope in Suid-Afrikaners wat in die buite- tingblootstelling verklein, want sulke In die eerste vier maande van Spar Suider-Afrika se verkope Switserse frank het met 1,9% land werk moontlik veel meer planne is van kapitaalwinsbelasting sy boekjaar – Oktober tot Ja- het met 4,9% gestyg. Dit sluit in gedaal, maar in randwaarde belasting as voorheen sal moet betaal. vrygestel op die aanvanklike kapitaal nuarie – het drankverkope met Spar, Tops en die selfdoenwinkel was dit 2,6% hoër. Die groep sê wat belê word. Die rente wat verdien slegs 4,5% gestyg. Dis teenoor Build It. marktoestande in Switserland is Dit is wanneer wysigings aan die word, is ook belastingvry, volgens die styging van 19% in die eerste Net by Spar het verkope met moeilik, maar Spar vaar beter as Inkomstebelastingwet in werking Neal. ses maande van die vorige boek- 6,1% gestyg en vergelykbare sy mededingers. tree wat die vrystelling op inkomste Wat gebeur as jy net wegkruip en niks jaar, en van 17,6% vir die volle verkope met 4,6%. Spar het in Oktober ’n beherende van Suid-Afrikaners wat in die buite- doen nie? 2019-boekjaar. Die styging is grootliks danksy belang in die Poolse kleinhande- land werk, net tot die eerste R1 miljoen Diegene wat nie aan die nuwe vereistes Die groep skryf dit toe aan kwaai interne prysstygings van 4,2%. laar Piotr i Pawel bekom. beperk. voldoen nie, kan stywe boetes kry of selfs mededinging onder drank- Tops se verkope het met net 4,5% Die winkelgroep is besig met tot twee jaar gevangenisstraf gevonnis winkels, maar ook aan die gestyg. skuldherstrukturering en Spar is Alle inkomste meer as dit, insluitende word met hul terugkeer na Suid-Afrika, enorme druk op verbruikers se Build It se verkope het met 3,4% “baie positief” oor die vooruit- byvoordele soos behuisings-, onderwys- waarsku die belastingkonsultantefirma sigte van die onderneming. of vervoertoelae, sal volgens die gewone Tax Consulting. Die groep reik sy halfjaarsyfers plaaslike belastingtabelle belas word. Wat presies verander? vir die ses maande tot einde Tans hoef ’n Suid-Afrikaner wat vir Maart op 13 Mei uit. Die veranderings raak veral Suid- langer as 183 dae in enige 12 maande Afrikaners wat in lande in die Midde- tydperk buite die landsgrense inkomste – Netwerk24 Ooste werk waar hulle tot dusver geen verdien en vir minstens 60 van daardie belasting betaal het nie. 183 dae aaneenlopend in die buiteland is, nie enige belasting op sy inkomste Richard Neal, besturende direkteur aan die SAID te betaal nie. van Sovereign Trust, noem drie opsies wat Suid-Afrikaners in die buiteland Van 1 Maart 2020 af is die voorwaar- kan oorweeg: des vir dié vrystelling steeds dieselfde, 1. Skuif terug na Suid-Afrika. maar slegs die eerste R1 miljoen van Sommige Suid-Afrikaners oorweeg die inkomste sal nou vrygeskeld wees. blykbaar wel dié opsie want die nuwe belastingbedeling sal dit vir hulle Tax Consulting sê mense moet ook kyk moeilik maak om hul leefstyl in die na die dubbelbelastingooreenkomste buiteland te kan handhaaf en terself- wat aangegaan is tussen Suid-Afrika en dertyd plaaslik belasting te betaal. die betrokke land waarin hulle werk. Maar Neal noem tereg dis nie regtig vir die meeste mense ’n opsie nie, Tax Consulting het onlangs in Katar en want hulle is juis weg uit die land op die Verenigde Arabiese Emirate werk- soek na beter geleenthede, en hulle sessies oor die veranderinge gehou. gaan dalk baie sukkel om in die tam en Claudia Aires Apicella, hoof van finan- taai plaaslike ekonomie ’n nuwe werk siële emigrasie by Tax Consulting, sê dié te kry. werksessies is baie goed bygewoon, wat 2. Finansiële emigrasie. Dis ’n formele wys hoe desperaat van die buiteland- proses waar jy jou belastingstatus se Suid-Afrikaners is om nie die wet te by die Suid-Afrikaanse Inkomste- oortree nie. Maar sy sê die omstandig- diens (SAID) en die Suid-Afrikaanse hede van elke Suid-Afrikaner oorsee is Reserwebank verander van inwoner uniek, en daar is nie ’n enkele oplossing na nie-inwoner. Maar dis nie so een- wat almal sal pas nie. voudig of goedkoop as wat ’n mens dink nie. Jy sal kapitaalwinsbelasting Tax Consulting sê hulle beplan nog op al jou plaaslike bates moet betaal werksessies in ander lande in die en daar is beperkings op die bates Midde-Ooste en in Noord-Afrika. wat jy wil behou of wat jy plaaslik wil aankoop. En as jy ná vyf of tien jaar – Netwerk24 terugkeer, kan dit verdag lyk, meen Neal. Diegene wat nie aan die nuwe vereistes voldoen nie, kan stywe boetes kry of selfs tot twee jaar gevangenisstraf gevonnis word met hul terugkeer na Suid-Afrika, waarsku die belastingkonsultantefirma Tax Consulting. FOTO NETWERK24

12 PRAAT SAAM Republikein Donderdag 13 Februarie 2020 Praat saam [email protected] DIE REDAKTEUR SPOTPRENT DIGITAAL Jou kode vir toegang tot ons webwerf: 5335 Skandeer om te volg DANI BOOYSEN Hoe naby gaap SMS'e WHATSAPP seker veldtogte van stapel stuur om Sluit aan op WhatsApp. die afgrond? mense bewus te maak van die ge- Stoor ons nommer, stuur jou Ons liewe regering! Hoe laat julle Ek is nie ‘n tennisondersteuner nie, vare van menslike vloeistowwe soos foto’s, nuus en menings en Dikwels word ook oor Namibië speeksel, bloed, sweet, ens. Sommige die uitdrukking gebruik dat toe dat tot vandag toe vier skole, maar het die wedstryd van Fede- mense spoeg ook op die sypaadjies. ontvang nuusbrekers. uiteenlopende aspekte van die Vader, dis onhigiënies. land twee verskillende wêrelde HTS, Academia, Jan Möhr en WHS, rer en Nadal gekyk. Daai is ware 081 170 0010 verteenwoordig. Wat ‘n klomp sinnelose twak raak Ons leiers se belangrikste taak se krag afgesny is as gevolg van nie- sportmanne. Hulle het gewys wat inspekteur Ileni Shapumba van VANDAG OP is om brûe oor sulke klowe te Walvisbaai kwyt? Die afsny van die KLETSKOMPAS bou. Die een wat die meeste ge- betaling van die rekening by City of sportmangees beteken. Ek hoop ons hondjie se ore is dieremishandeling noem word, is die gaping tussen en klaar. Tradisie se voet. Hou op Elke weeksdag op Facebook om ryk en arm. Windhoek? Maar julle ry elke dag in as Namibiese sportmense het iets skuil agter tradisie. Ons leef lankal 11:00 ‘n Soortgelyke skeiding bestaan nie meer in die steentydperk nie. As dikwels tussen die boodskappe julle motorkades om mense of een geleer. jy nie vir jou diere kan sorg nie, moet • Vandag se nuus wat leiers vanaf podiums en na asb. nie diere aanhou nie. Vieslike • Renosterbewaring: John Roos die buiteland uitstuur en die mens te vervoer. Benodig jul vyf tot skande hoe ons nasie na hul diere gesels oor B2Gold se Rhino Gold Bar- omstandighede waarin gewone kyk. – Anti-dieremishandeling projek. Namibiërs hulself bevind. ses karre? Waar lê julle prioriteite? Hoekom siektes deesdae so Van tyd tot tyd ontbloot die Kan enige leser tog my bel of SMS of KYK OOK: 15:30 Straight Talk (My media hierdie weersprekings uitbreek is 'n gebrek aan ‘n boodskap gee. Ek sal terugbel. Dit Zone), 18:00 The Evening Brief (Na- in wisselende grade van rou is aangaande heupvervangings. Ek mibian Sun), 18:30 Community Talk realiteit. En so het drie van die skoor“.do..le.b.r”.osnevikeire higiëne. Toe kinders soek net meer inligting voordat ek die (Windhoek Express en Erongo) Ons regering laat dit klink of grootste skole in die stap wil neem. – 085 308 0555 hul die droogte onder beheer land nie krag nie. Skan- nog kinders was, het Met wie wil jy hê moet ons in 2020 het, maar baie boere bevind delik! En tot op hede is ons 'n vak op skool Mev. Lucell Both by Bank Windhoek, gesels? Stuur jou voorstelle na hulself anderkant moedverloor daar ook nog glad nie gehad wat gesond- Keetmanshoop, Sales & Customer [email protected]. se vlakte. orders vir skoolboeke heidsleer geheet Relations, jy is die beste. U hou u Wat is die ware toestand van vir die jaar deur die het. Was jou hande bankkliënte gelukkig en u het altyd BESOEK networkmediahub.com administrasie, bestuur en ons regering by publishers na 'n toiletbesoek, daardie smile. – Bank Windhoek VIR AL NMH SE VIDEO’S staatskas wanneer 15 skole in geplaas nie, maar so ry na jy 'n doek vir jou Keetmanshoop-kliënt, mnr. Simon Windhoek se krag weens wan- baba omgeruil het, Petrus Both SMS 51500 betaling gesny word? Rundu, langs die magtige die regering en die presi- ensovoorts. Vandag Vreemde liefdesappel . . . FOTODESIREEWILLIAMS Sit LESERS vooraan jou me- Kavangorivier, sit opnuut dae ning of nuuswenk en stuur aan lank sonder water omdat al dent met die blinkste karre loop jy by 'n winkel in wat BYBELSE WYSHEID ons. (N$3 per SMS van 160 karakters) die pompe stukkend is wat die reusedorp se opgaartenks moet rond. Wys jou nou net. wegneemetes verkoop; die KOLOSSENSE 1:5 – 6 Beste lesers, keuring vir publikasie vul. Hierdie geloof en liefde is gegrond van SMS’e, briewe en alle ander In onder meer die Ohangwena- mense praat oneindig terwyl hulle op die hoop wat vir julle in die hemel lesersbydraes berus by Republikein. streek moet 900 hoërskool- bewaar word en waarvan julle reeds Klagte oor die diens van private leerlinge met twee latrines Nadat ek die berig oor die Boere- vir jou kos voorberei, hande word gehoor het toe die waarheid, die besighede word eers aan die onder- klaarkom. Die 700 koshuiskin- evangelie, aan julle verkondig is. neming vir reaksie voorgelê. ders hier moet al in 02:00 in die droogtehulpfonds gelees het, het tydig en ontydig afgelek, dieselfde by Die evangelie het julle bereik, en oggend in skofte begin stort. net soos dit in die hele wêreld Die menings van ons lesers verteen- Hierdie is maar net ‘n kort ek gedink dat daar mense is wat die betaalpunt. As die kassier jou 'n vrug voortbring en verder versprei, woordig nie noodwendig die stand- lysie uit die afgelope week se gebeur dit ook by julle van die dag af punt van Republikein of NMH nie. dagblaaie. maandeliks sonder die NS1 300 plastieksak gee, lek sy haar vingertjie dat julle van God se genade gehoor Wanneer die wêrelde waarin het en dit leer ken het soos dit Republikein is ’n lid van die Redak- leiers en kiesers woon ver staatspensioen sal kan regkom. As om 'n lekker houvas op die plastiek- werklik is. teursforum. genoeg van mekaar beweeg, Die media-instelling onderskryf die kan die gevolglike oorkook en net 100 persone dit elke maand doen, sak te kry. As mense braai: met elke etiese kode vir die Namibiese media inploffing dramatiese vorme soos toegepas deur die: aanneem. ‘n Pot wat reeds keer werk uit wat ons kan vermag. omdraai van die vleis word die vetjies op keer aangebrand het, kom uiteindelik nooit weer skoon nie. wat so spat met 'n lekker lek met Hoe naby is ons aan hierdie afgrond? Om ’n jong hond se ore af te sny as die tong skoongemaak. Slaaie word WIL JY REAGEER? \"tradisie\" is die grootste snert wat ek geproe en dieselfde lepel word son- [email protected] nog gehoor het. Sal ons dalk eendag der dat dit skoongemaak weer in die nog hoor dat die mishandeling van bak gedruk. Dieselfde met vleis wat kinders en die afspoel van babas in speserye kry, die hande word gelek. ’n toilet ook tradisie is? Waarheen Nadat dit ingesout is, word geproe volgende? en dieselfde hande weer in die vleis gedruk. Dieselfde by ons huise. Waar Baie geluk en dankie aan die pragtige en wanneer sal dié lelike gewoonte optrede en gedrag van Tsumeb Gim- end kry. Dié oneindige handaflekkery. nasium se skoolkinders. Die ministerie van gesondheid moet SÓ SÊ ANDER: 12 FEBRUARIE 2020 Regering moet werkloosheid só begin takel swart mense baie ryk te maak. Wat dringend nodig is, is ’n model Werkloosheid in Suid-Afrika bly werkbloedbad te stop?” van inklusiewe ekonomiese groei steeds uiters kommerwekkend. Tussen 2008 en 2019 het die getal Ofskoon Statistieke Suid-Afrika mense wat wil werk, maar nie kan wat onder meer sou behels dat die (SSA) pas bekend gemaak het die werk kry nie en al moed opgegee land se amptelike werkloosheids- het, van 6,5 miljoen tot 10,3 miljoen stiksienige arbeidswetgewing en die koers bly onveranderd op 29,1%, het toegeneem. Daar is elke dag 1 700 werkloosheid volgens die uitgebreide meer mense wat werk soek, maar net burokratiese rompslomp waaraan definisie tot 38,7% (vanaf 38,5%) 500 kry werk. gestyg. Die 38,7% is ’n rekord. Die ANC-regering moet erken dat klein en mediumondernemings on- Dié syfers moet gelees word teen die swart ekonomiese bemagtiging agtergrond van die belangrike verslag bloedweinig gedoen het om die arm- derwerp word, die nekslag toegedien getitel “Tien miljoen en steeds meer: ste swart mense in die land op te hef. Wat gaan dit verg om Suid-Afrika se Wat dit gedoen het, is om ’n groepie moet word. Sonder inklusiewe groei gaan al hoe meer mense afhanklik word van die welsynstelsel. Dan verg die onderwys dringende aandag. Dié sake is hopelik hoog op Ramaphosa se agenda vir sy staats- rede. • NETWERK24

Donderdag 13 Februarie 2020 Republikein PRAAT SAAM 13 BRIEWE DIE POT VOL GOUD . . . political elites influences the courts scrutiny and ruling on land deals We as Namibians “Die reënboog waak oor ons huisies hier in Avis in Windhoek,” skryf Fanie Smit by die foto wat hy gister geWhats- involving the ruling elites (TI, 2018). allowed the rot App het. ‘n Dubbele reënboog was laat gistermiddag in verskeie dele van Windhoek sigbaar. Corruption in policy making can be conducted through bribing judges to JOHN FREDERICKS WRITES: The nature of grabs and illegal state land capture place in the context of rapid urbani- make preferential decisions concern- The “Fishrot scandal” coupled with corruption in the are being exposed across a number sation, the increase in demand and ing land deals or disputes, irrespec- the millions of Namibian dollars that land sector of African Nations with abundant value of land, loose or weak laws tive of evidence (TI, 2011). a few comrades swindled from the natural resources, while petty cor- and poor urban land governance. It also involves influencing the police Namibian nation, cannot be defined THEODOR MUDUVA WRITES: ruption is embedded in many public The high demand for urban land to intimidate those with complaints or described in any other way than It is difficult to obtain an accurate institutions (Burns et al, 2010). consistently exceeds the supply and about corrupt land governance. “economic sabotage”. picture of the extent of corruption There has been a growing demand the consequent rise in price do not Land corruption in the legal system The only reason(s) why our com- in any sector, because of its hidden from multinational entities (includ- only present great opportunities usually happens in societies where mitted and dedicated comrades and nature. ing national and international inves- for public revenue, but also private statutory and customary law and cadres could manage to ripp off our However, available data shows that tors) over the last decade or two, to enrichment. rights co-exist. Corruption tends to people and country of our naturally it is possible to get an idea of some acquire rural land deemed suitable Corruption in urban development occur in the legal gaps created by God-given resources, is because we trends and areas most affected by for cultivation, extractive activities, involves bribing politicians to obtain the disconnection between the two allowed them to do so. land corruption in particular. A sur- timber concessions and infrastruc- development projects, the manipula- legal systems. This includes the lack The greatest challenge to our vey of 69 countries done in 2009 by ture projects. Data provided by Land tion of land registries by developers of recognition of customary laws country, is the deployment of com- the global coalition against corrup- Matrix reveals that between 2000 to evict people and subsidising hous- that protects indigenous rights over rades. In most private and public tion called Transparency Internation- and 2017 an estimate of 1,347 trans- ing to patronage political support- community land, which increases institutions, skilled, competent and al (TI) found that the judiciary, police national deals have been concluded, ers, among other practices (Zúñiga, the opportunities for abuse and for experienced Namibians are replaced and government bodies which over- covering more than 49 million 2018). corruption (TI, 2018). with “dedicated and committed cad- see the land sector, were the most hectares of land, with the majority of Much of the land corruption in rural In addition, the complexity of some res”. If only qualifications and com- plagued by service-level bribery. documented deals in Africa (41.3%), and urban settings cannot be ad- legal systems (including regula- petence could have been the only Land is a valuable asset in most followed by South-East Asia. dressed without understanding the tions), can also facilitate illegal criteria for systematic good govern- developing countries accounting underlying origin and causes. conduct and corrupt activities. ance in our public and private sector, for 30-50% of the national wealth, THEODOR MUDUVA Land corruption is prevalent at the we would not have experienced the hence the land sector is particularly following key stages and levels: ADMINISTRATION organizational rot, devaluation of susceptible to corruption (Kunte et CITIES AND TOWNS policy making, legal and administra- Corruption is often a common prac- ethics and the moral decay cancer- al, 1998). The value of land tends Land corruption in urban areas mani- tive Processes. tice in every day land administrative ous to most of our institutions. to create opportunities for corrup- fest mainly in two scenarios: urban services. Some of the areas vulner- Even the churches are not spared tion on the part of those with legal land markets and urban develop- POLICY MAKING able to corruption are: Demarcation the moral and ethical degradation of authority to administer this valuable ment. Land corruption at the policy making and titling of land, identification of our time. The problem is thus much resource. Land corruption in the cities takes stage takes the form of political or the land according to state cat- bigger, wider and complex than grand corruption and state capture. egories, planning and zoning, land qualifications and competence, or RURAL ABUSES Grand corruption takes place at the valuation, land sales and leasing, the lack thereof. Land corruption takes many forms higher levels of the political system. the enforcement of land rights and The deployment of under-qualified, and occurs in both rural and urban Political corruption can be expressed compensation. less-qualified and under-experienced areas. Regarding rural land cor- in favouring investors that have For instance, governments hold cadres with responsibilities and deci- ruption, the literature points to financially contributed to a political a powerful tool in being able to sion making mandates way beyond large-scale land deals and land party or campaign. categorise land as “unused”, “un- their capabilities and experience are administrative services as scenarios The state can be captured by indi- derutilized”, “vacant” or of “public the greatest economic, social and prone to corruption. High profile land viduals, families, groups and even interest”. political evil facing our 30 year old commercial companies who influ- When land is used sporadically for emerging and developing country. ence public policy to satisfy their activities that support livelihoods Most leaders appointed to key posi- private interests. for communities, such as obtaining tions in our institutions, realising The capture of the judicial system by bushfood, collecting firewood and their lack of competency and experi- even grazing, it is often officially con- ence, will seek to foster self-interest, sidered as “unused” (Zúñiga, 2018). tribalism and lack of objectivity in The category of unused is often order to make them feel and look employed to facilitate elite capture relevant. for personal gain. The core values of the country, the Authorities might also recognise Constitution and the interest of the land as “underutilized” when it is be- Namibian people are placed on the ing used regularly but the commu- altar of ego's, self-importance and nity does not have a title recognised self-interest to wrap a veil around by the government. In addition, there incompetence, inability and being is no consensus about the definitions unqualified. of “public interest” and this situation Over the almost 30 years of our is sometimes abused by authorities independence, we were subjected for selfish interests. In actual fact, and witnessed how our leaders tried the word “public” indicates that (and got away with it) to explain expropriation should never involve their shortcomings, inabilities and in- solely private or commercial inter- competence with the most pathetic ests (TI, 2018). of excuses. They would liberally There are many drivers of land proportion blame for failures on corruption, for example weak land Apartheid and other flimsy reasons, administration systems, limited other than unto themselves. legislation, weak institutions, lack of The time has come for us, as Namib- transparency, lack of effective over- ians, to take responsibility for the sight institutions and reduced social state of our schools, hospitals, SOEs, participation. In order to counteract local governments etc. For we al- land corruption, improving land lowed the rotten and the rot. governance is a necessary first step and needs to be applied at the policy, legal and administrative levels with the aim of making them more trans- parent, efficient and participatory. IRENE-MARI SÊ MAAR NET WIL JY REAGEER? [email protected] Glimlag! Irene-Mari van der Walt My grootste vrees is dat mense middel nie, en jy weet dit, maar dit By Meduletu word elke liewe hande ignoreer omdat ek in kringe dink ek is nors. My teenvoeter vir is ’n storie vir ’n ander dag. glimlag beantwoord en ek moet beweeg wat my aanvaar. hierdie vrees is om vir enigiemand Ek praat hier van die dokter se bontstaan vir die “hallo, meisie, Nou vra ek die lieflike nasie: Wat wat lyk of hulle enigsins in my vrou wat te veel swart eyeliner dra kom sit by ons” en “wil jy nie by maak van my so ’n randeier? rigting kyk, te glimlag – soos die en gereeld klonte op haar wimpers ons hierdie en hierdie groep aan- Ek was nog altyd jul eenkantkind, Namibiese tradisie maar eintlik is. sit asof sy nie weet hoe maskara sluit nie?”. maar toe ek dit aanvaar en iewers Dit het my nog altyd verbaas hoe gebruik moet word nie. Die meisie vir wie Tannie Maskara gaan waar ek die aanvaarding kon baie mense my sal raaksien, besef Sy is preuts asof dit uit die mode gegryns het en die meisie wat by kry wat julle my nog nooit wou gee ek is besig om te groet en dan gaan en dit maak haar mos God se die Meduletu-gemeenskapsaal nie, klap die tonge nog erger om- vinnig sal wegkyk asof hulle dit nie gunsteling. is, dra miskien dieselfde klere, dat dié eenkantkind julle kwansuis gesien het nie. Ek is Sondag na ’n geleentheid in maar die twee is vreemdelinge vir verwerp het. Jy verstaan, baie mense glo mos ’n nedersetting en stop toe op pad mekaar. Is dit die hoender of die eier? almal en alles is benede hulle soontoe by ’n winkel om ’n koel- Daar val dit my by: Ek het so te sê Ek dink ons het almal nog ’n paar – veral die dokter en die bankbe- drank te koop. Soos die wêreld se nog altyd die omgee en aanvaar- lesse om te leer oor aanvaarding stuurder se vrou. Die bevoorreg- wreedheid maar soms werk, sien ding waarvoor ek in bevoorregte van ons medemens en liefde vir tes. (en glimlag) ek vir Tannie Maskara. kringe moet smeek in die minder- ons naaste. Die dokter se vrou kan een van Daarná is ek by die nedersetting in bevoorregte kringe gekry. As jy belangstel om te leer, kry ek twee dinge wees: snoet of kaal- na die Meduletu-gemeenskapsaal Ek moes in my kort lewe al so baie jou by die Meduletu-gemeenskap- voetkind. Daar is nie iets in die om my werk te doen. tongklappe en fluisters agter bak- saal op Swakopmund.

Introducing taamba Now you can borrow airtime, transfer and gift data to anyone with the connection that keeps giving. Coming soon from MTC. Ts & Cs Apply

Donderdag 13 Februarie 2020 SPORT 17 Kaizer Chiefs hof toe oor Fifa-verbod » Sokker nale speler van Madagaskar, Andriami- Die Suid-Afrikaanse glanssokker- rado (Dax) Andrianarimanana, op on- klub Kaizer Chiefs gaan hom tot regmatige wyse gekontrakteer. die Internasionale Hof vir Sport- arbitrasie (CAS) wend nadat die spel Andrianarimanana is ook vir die vol- se wêreldbeheerliggaam (Fifa) hom gende vier maande geskors. verbied het om enige nuwe spelers tot en met die einde van volgende seisoen Volgens Fifa het dié speler nog ’n bin- te kontrakteer. dende kontrak met Fosa Juniors, sy klub in Madagaskar, gehad toe die Chiefs hom Dié verbod is ingestel nadat Fifa bevind destyds gewerf het. het die Chiefs het in 2018 ’n internasio- Die Chiefs betwis dié bevinding en het op sy webwerf aangekondig dat hy van plan is om by CAS appèl aan te teken. – Netwerk24 Dax Andrianarimanana in aksie vir Kaizer Chiefs. FOTO GOAL.COM DM0202000356544 DM0202000356420

18 SPORT Republikein Donderdag 13 Februarie 2020 Organiseerders is opgewonde oor Topsjef bring geur wat David Higgs as byvoeging tot na Namib Quest die Windhoek Light Namib Quest sal bring. FOTO VERSKAF » Bergfietsry byvoeging. “Ons sien baie uit om David as ’n ryer en ’n Organiseerders van die 2020 Wind- hoek Light Namib Quest berg- kosvennoot aan boord te bring. Ons weet hy fietsresies het aangekondig dat die is ewe passievol oor beide hierdie elemen- bekende sjef en restaurant-eienaar David te. Sy teenwoordigheid is beslis ’n aanwins Higgs vanjaar ’n deelnemer sal wees. vir vanjaar se byeenkoms. Bykomend hiertoe sal Higgs vir die ses “Tot nou het ons nog net ’n paar plekke dae van die resies tot die koservaring van oop vir spanne wat wil inskryf, voordat die ryers bydra. ons die limiet van 80 ryers bereik. Ons het vertroue dat vanjaar se Windhoek Light Die Suid-Afrikaner is ’n bekroonde sjef, Namib Quest een van die bestes nóg sal skrywer van kookboeke en eienaar van wees.” gesogte restaurante in Sandton en Rose- bank. • Die Windhoek Light Namib Quest is ’n eksklusiewe skofresies waarin bergfiets- Higgs is ook ’n ywerige fietsryer. Een van ryers in Windhoek wegspring en in Swa- sy vorige ervarings was dat hy in 2015 die kopmund eindig, wat vanjaar van 24 tot 29 destydse MTN Qubeka-span na die Tour de Mei gehou word. Spanne van twee of solo- France vergesel het om vir die drie weke as ryers kan inskryf. hul sjef op te tree. Die ses skofte bied aan deelnemers ’n Oor sy komende avontuur in die Namib unieke reis deur die Namibiese woestyn- Quest sê hy: “My reis met kosmaak het in- landskap. derdaad in Namibië begin, op ’n visvang- naweek op Swakopmund (vandaar sy boek Die eerste dag se afstand van 70.7 kilo- Mile 8, A Book About Cooking). meter deur die Khomas Hochland bevat vertikale klimdele van ’n veeleisende “Dit is wonderlik om twee van my passies, 1007 meter. Die volgende drie dae is nie vir kos en bergfietsry, te kan kombineer en noodwendig makliker nie, maar bied aan- ’n ervaring vir die ryers te skep. Ons werk skoulike natuurskoon – 47.7 km (klim 777 daaraan om te verseker dat die wonderlike meter), 102 km grondpad (klim 1319 meter) geaardheid en gasvryheid van die mense en 86.2 km jeepspore (klim 1354 meter). van Namibië sal deurskyn. Dag vyf is ’n skouspelagtige toer van dolo- “Bo en behalwe dit, is ek regtig opgewon- miet- en granietrotsformasies (63 km, klim de oor die geleentheid om deur sulke ver- 584 meter). Die laaste dag is die langste (147 ruklike landskappe fiets te ry!” km), maar dit is darem meestal afdraand Swakopmund toe. Die Namibië Brouerye (NBL) se senior handelsmerkbestuurder, me. Claudia Op- Vir inskrywings en meer inligting oor die perman, is ewe opgewonde oor Higgs se Namib Quest, besoek www.windhoeklight- events.com/ Cohen veg Cohen 1 het SKW 1 in die finaal gepoo- terug en tjie om die beker huis toe te vat. wen finaal SKW het die eerste stel met 15-14 gewen » Vuisbal en het sy greep verstewig deur ook die tweede met 11-7 te beklink, maar hierna Cohen Vuisbalklub se eerste span het sy buurklub die bordjies verhang om het die afgelope naweek in Swakop- die volgende drie stelle op ’n streep te mund daarin geslaag om die trofee wen. ’n Keerpunt was toe SKW se nuwe vir die openingstoernooi van die aanwins Kristof Lerch beseer is en die Bank Windhoek vuisballiga met 3-2 veld moes verlaat. teen SKW 1 te behou. Karl-Heinz Traut van Cohen 1 is as speler van die dag aangewys. Die gasheerklub SFC I van Swakop- mund het Cohen II om die derde plek uitgestof, nadat dié twee spanne in die semifinaal uitgeskakel is. DTS het vir die eerste keer tot die finaal van die B-afdeling gevorder en gewen. Die eerste rondte van die Bank Wind- hoek nasionale vuisballiga word op Sa- terdag 18 April by die Cohen-veld in Olympia gehou. Alle oë op die bal! Kai Ahrens van DTS op die aanval. FOTO VERSKAF

Donderdag 13 Februarie 2020 Republikein SPORT 19 » Sport vir gestremdes In die najaag van sy nuwe passie druk Roodly homself hard om sy volle Gróót klip uit potensiaal te bereik en hy oefen mee­ rolstoelatleet doënloos. Die vrees om iets aan te pak se pad gerol wat hy gedink het hy nooit sou kon doen nie, het hy reeds oorkom. Roodly Gowaseb, Namibië se snelweg gaan oefen, wat altyd baie Roodly Gowaseb kry die naweek die geleentheid wat hy begeer het – om sy pad rolstoelatleet, het ’n gesament­ besig en lewensgevaarlik is. na groter byeenkomste oop te rol. FOTO NAMPA In 2016 het hy aan die Outeniqua­ like borgskap van N$25 060 van rolstoeluitdaging se 21 km wedren Hollard Insurance en Snyman Trans­ “Ons strewe is om eerder rollers te voertuig, toe dit van die kant getref “Dit was die laagste punt van deelgeneem. Hy het tweede geëindig port ontvang sodat hy Saterdag aan kry om binnenshuis te kan oefen, wat is deur ’n bestuurder wat oor ’n rooi my lewe, maar deur geloof het ek en die silwer huis toe gebring. Die vol­ die negende Outeniqua­rolstoeluit­ op die ou end meer doeltreffend sal lig gejaag het. volhard.” gende jaar, gemotiveerd en vasbera­ daging op George in die Suid­Kaap wees, net soos wat ander jaers regoor de, takel hy dieselfde afstand en jaag kan deelneem. die wêreld dit doen,” het Hamukwaya Roodly, destyds ’n sokkerspeler vir Roodly, van nature ’n aktiewe eerste oor die wenstreep. gesê. Hy het ’n beroep op die sakesek­ Nampol, is sedertdien verlam in sy persoon, het ’n nuwe passie in die Die borgskap aan die Nasionale tor gedoen om steeds aan boord te onderlyf. lewe gesoek wat hom van die beper­ Koerantberigte het onlangs die Paralimpiese Komitee van Namibië kom en Gowaseb te help met sulke oe­ kinge van sy rolstoel kon bevry. Hy storie gedeel oor Roodly se hoop (NNPC) open die deur vir Gowaseb fentoerusting wat nog benodig word. Gedurende die twee weke in inten­ het eers in rolstoelbasketbal uitge­ om vanjaar aan die Outeniqua se 42 se deelname aan die jaarlikse wedren. siewesorg, gevolg deur nog tien weke blink en het begin besef dat hy hom km afstand deel te neem, maar wat Hamukwaya is positief dat Gowaseb van herstel, het die erns van sy bese­ nie deur sy denke moet beperk nie. weens ’n geldtekort dalk ’n onvervul­ Gowaseb het aan Nampa gesê hy is die naweek sy alles sal gee en moont­ rings en die nuwe werklikheid begin de droom sou moes bly. verheug om die borgskap te ontvang lik ’n kwalifiserende plek vir Namibië insink. Depressie het gevolg en vir ’n Toe hy kort daarna aan rolstoelfiets­ om aan die 2020 Outeniqua­kampi­ na die komende Paralimpiese Spele lang tyd kon Roodly nie sy situasie ry voorgestel is, was dit ’n keerpunt: Snyman Transport en Hollard oenskap deel te neem. sal behaal. hanteer nie en het hy selfs oorweeg “Ek het onmiddellik verlief geraak op Namibia het kennis geneem en het om sy eie lewe te neem. die vryheid en die spoed.” saam besluit om die N$25 060 te borg “Ek het hard gewerk en is gereed vir Die kwalifiserende tyd vir die wat Roodly vir sy droomreis na Suid­ Saterdag se 42 km. My doel is om te Londen­marathon is een uur 30 Afrika nodig gehad het. kwalifiseer vir die Londen­marathon, minute oor die 42,2 kilometer. “As wat ’n regstreekse kwalifisering vir ons nog ’n vinniger tyd kan behaal, Hollard sê in ’n verklaring: “Vir die 2020 Paralimpiese Spele kan is dit ’n wonderlike prestasie, want iemand om so ’n trauma te verwerk beteken,” het hy gesê. as ons vir die Londen­marathon kwa­ en om steeds die ambisie te vind om lifiseer, is ons op koers vir ’n plek by iets so ongelooflik soos sukses as ’n Michael Hamukwaya, sekretaris­ die Paralimpiese Spele,” het hy gesê. atleet na te jaag en op die internasi­ generaal van die NNPC en afrigter, sê onale arena deel te neem, verdien al hul oefenprogram het goed verloop. MOTORBOTSING die ondersteuning en bewondering wat ons by Hollard en Snyman Trans­ “Ons het regtig goed voorberei vir Agtien jaar gelede was die jong Roodly port kan gee. hierdie geleentheid, maar dit was ’n Gowaseb op die agtersitplek van ’n bietjie gevaarlik, want ons het op die “Ons is dus baie trots om vir Roodly te ondersteun, omdat hy met trots sy land, sy mense en elkeen wat deur dieselfde werklikheid in die gesig gestaar word, gaan verteenwoordig. Gowaseb sê: “Die gedwonge veran­ dering in my lewe was oorweldigend; die laagtepunte was nóg moeiliker om te oorkom, maar ek het bo dit uitge­ styg. Met positiewe denke sal jy vind dat die krag wat jy nodig het, reeds binne jou is. “Moet nooit moed opgee met jou lewe of moed verloor met jouself nie. Jy het die vermoë om absoluut enig­ iets te bereik indien jy jou gedagtes reg inspan.” - Nampa en nuusverklaring DM0202000356378

20 SPORT Republikein Donderdag 13 Februarie 2020 Sport Bergfietsry: Topsjef bring geur na Namib Quest 18 SUPERRUGBY KOMPETISIE 2 x N$500 SMS “DStv” Van links staan Jeremiah Nakathila, Nestor Tobias en Mikka Shonena gister by die MTC-hoofkantoor in Windhoek. FOTO TIELMAN VAN LILL die wenspan se naam en telling en die verloorspan se telling Nakathila in kollig tydens vieringe » Boks na 51500 Kautondokwa het wel die geveg met van Tanzanië sy WBO Afrika-welter- kathila sy opmars in die superligge- Die land se beroepsvegters is punte verloor, maar sy kamp reken gewigkroon (67 kg) verdedig. wigafdeling (63.5 kg) wil voortsit. Low Wenspanne se tellings moet korrek wees. opnuut daarop uit om hul pad die beslissing was opnuut sprekend Key is tans die tweede aanspraakma- Verloorspanne se tellings mag met tot 5 punte verskil. boontoe oop te veg. van eenogige tellinghouers wat die Kiduku is geen beginner nie (15 ker op die Amerikaner Jamel Herring Laksman van ’n welverdiende sege gewen, ses verloor, een gelykop) en se WBO-kroon, terwyl Oscar Valdez Inskrywings sluit met afskoptyd. (N$3/SMS) › Tielman van Lill beroof het. kan Shonena ’n moeilike tyd besorg. (Mexiko) ’n kortkop voor Nakathila as nommer een in die ry staan. DStv-pryse slegs vir intekenare, b’s en v’s geld. Die MTC Nestor Sunshine Alick Mwenda, sy 35-jarige teen- Nestor Tobias Tobias Boksakademie gaan op stander van Malawi, beskik oënskyn- Nestor Tobias, vegknoper en mede- veel van my teenstander nie; ek dink 28 Maart Namibië se 30ste jaar lik glad nie oor die nodige vernuf om BOKSPROMOTOR afrigter van Nakathila, hoop om hy weet op die oomblik meer van my van onafhanklikheid met ’n boksfees Kautondokwa hok te slaan nie. ’n Uit- hom later vanjaar in die kryt vir die as bokser as ek van hom.” soos min by die Windhoek Buiteklub klophou deur Die Laksman binne die “My gevoel is dat Low wêreldtitel te kry. Tobias glo sy vegter gedenk. eerste drie rondes word voorspel en Key reeds vanjaar nog is gereed om die bestes in sy afdeling Die gevegprogram vir 28 Maart lyk na ’n uitgemaakte saak vir dié vir die wêreldtitel in die die stryd aan te sê. staan tans soos volg: ’n Propvol program met elf water- vegter se getroue ondersteuners. kryt gaan klim.” 1 Veergewig (4 rondes): Phillipus tandgevegte wag op boksliefhebbers. “Nakathila hou tans die WBO Shaanika (5-0) tn NOG Een. Hoewel Kautondokwa nie meer Die stil en beskeie Shonena spog globale titel en is die tweede 2 Superkapokgewig (4 rondes): Die ander agt voorgevegte is ’n deur die WBO onder sy top-15 mid- met ’n onoorwonne rekord en sal dit aanspraakmaker op die wêreldgor- Michael Bernard (7-0) tn NOG Een. lekker losmaker vir die groot kanonne delgewigte gereken word nie, is en bly so teen die Tanzaniër wil hou. Die del. My gevoel is dat Low Key reeds 3 Superkapokgewig (4 rondes): soos Walter Kautondokwa (The Exe- hy ’n gevaarlike harde slaner met krag Silent Assassin pronk deesdae op die vanjaar nog vir die wêreldtitel in die Filipus Nghitumbwa (9-1) tn NOG cutioner), Mikka Shonena (Silent As- in beide vuiste wat ’n os sal neervel. WBC se wêreldranglys as sesde aan- kryt gaan klim.” Een. sassin) en die hoofgeveg waarin Jere- spraakmaker op Terence Crawford se 4 Superkapokgewig (4 rondes): tn miah Nakathila (Low Key) deur die Weens sy ouderdom sal hy in sy vol- wêreldtitel – agter boksers soos Egi- Valdez kan binnekort vir die Fillemon Nghitenyane (5-0) tn NOG kryttoue klim. gende gevegte moet beïndruk, ook dijus Kavaliauskas van Litoue (1ste) Wêreldboksraad (WBC) se wêreldti- Een. met die regte bewegings deur sy veg- en die Amerikaners Jessie Vargas tel veg en dit beteken dat sy posisie as 5 Junior middelgewig (6 rondes): Dit is Kautondokwa se eerste geveg knopers, om hom in die supermid- (2de) en Danny Garcia (3de). topaanspraakmaker vakant sal raak. Charles Shinima (10-0) tn Liberty as supermiddelgewig (76 kg) nadat delgewigklas weer op die WBO se Dit behoort Nakathila te laat opskuif, Muwani (4-4) van Zimbabwe. hy die middelgewigklas (72.5 kg) wêreldranglys te plaas en in posisie Daar is ’n moontlikheid dat Shonena ongeag of Valdez wen of verloor. 6 Junior middelgewig (4 rondes): ontgroei het en nou sy drome in die vir ’n wêreldtitelgeveg te bring. reeds einde Februarie tot die vierde Abed Shikongo (3-0) tn NOG Een. uiters mededingende kategorie wil plek op die WBO-ranglys kan klim. “Indien die Valdez-geveg plaasvind, 7 Middelgewig (6 rondes): Paulinus verwesenlik. Die Amerikaner Billy Joe Saunders ’n Oorwinning op 28 Maart sal hom behoort ons in Oktober of Novem- Ndjolonimus (10-0) tn Charles hou tans die WBO se wêreldtitel, met ’n stewige hupstoot op die wêreld- ber vir die wêreldtitel teen Herring Misanjo (29-18) van Malawi. Die 35-jarige Laksman se laaste Erik Bazinyan (Kanada) as die eerste ranglys gee. te boks,” voorspel Tobias. 8 Liggewig (4 rondes): Paulus geveg was verlede jaar op 26 Oktober aanspraakmaker. Die Aussie Rohan Amavila (4-0) tn NOG Een. in Kazakstan teen Kanat Islam oor Murdock (2de) en Brit Zach Parker NAKATHILA Nakathila sê: “Ek is sedert Januarie 9 Supermiddelgewig (8 rondes): 12 rondes vir die Wêreldboksorga- (3de) wag ook hul kans af om Saun- weer volstoom in die gimnasium aan Walter Kautondokwa (18-2) tn Alick nisasie (WBO) se internasionale mid- ders te mag uitdaag. In die hoofgeveg sal Jeremiah Na- die oefen. Ek is tans besig om Harry Mwenda (15-7) van Malawi. delgewigtitel. Simon Junior vir sy komende geveg 10 WBO Afrika-weltergewigtitel (12 SHONENA in Suid-Afrika te help voorberei. Met rondes): Mikka Shonena (15-0) tn dié skermoefening gaan ek meer as Twaha Kiduku (15-6-1) van Tanzanië. Mikka Shonena (31) sal in die hoof- gereed wees om op 28 Maart my titel 11 WBO globale superliggewigtitel voorgeveg teen Twaha Kiduku (28) suksesvol te verdedig. Ek weet nie (12 rondes): Jeremiah Nakathila (19-1) tn Rofhiwa Maemu (19-9-3) van Suid-Afrika. - [email protected] DM0202000356501