ΒΑΡΒΙΤΟΣ
 

H ιδιαιτέροτητα του η της Βαρβίτου

 

 

      (  Το Β ά ρ β ι τ ο ν ).  Ήταν μουσικό όργανο με πολλές χορδές, όμοιο στην 

βασική του δομή με την   λ ύ ρ α , αλλά με παραλλαγές αυτής και διαφορετική χρησιμοποίηση.

       Βασική διαφορά του οργάνου τούτου από τη λύρα είναι ότι ήταν στενότερο και μακρύτερο από αυτήν με αντίστοιχες χορδές που παρήγαγαν τόνους χαμηλότερους. Όμως, θα πρέπει να διατηρήσουμε το συσχετισμό του οργάνου

Β ά ρ β ι τ ο ς  με τη λύρα.

       Η βάρβιτος ήταν πολύ παλιό όργανο. Στον Αθήναιο υπάρχουν δύο διαφορετικές εκδοχές για την εφεύρεσή του.

       Κατά τον Πίνδαρο ο Τέρπανδρος υπήρξε ο εφευρέτης του βαρβίτου

 Πινδάρου λέγοντος τον Τέρπανδρον…ευρείν…τον βάρβιτον.

       Κατά τον ιστορικό Νεάνθη από την Κύζικο όμως, το βάρβιτο ήταν εφεύρεση του Ανακρέοντα  και Ανακρέοντος [ εύρημα ] το βάρβιτον.

       Βέβαιο είναι ότι ήταν όργανο που απολάμβανε μεγάλη τιμή στη σχολή της Λέσβου ( Τέρπανδρος, Αλκαίος, Σαπφώ, Ανακρέων).

       Ο αριθμός των χορδών του βαρβίτου δεν μας είναι γνωστός. Ο Θεόκριτος λέει πως ήταν ένα πολύχορδο όργανο.

       Άλλα ονόματα, όπως  β ά ρ μ ο ς ,  β ά ρ ω μ ο ς  και  β α ρ ύ μ ι τ ο ν , συναντώνται αντί του β ά ρ β ι τ ο ν.  Στον Αθήναιο (ΙΔ΄, 636C,38) διαβάζουμε:

 και γαρ βάρβιτος η βάρμος . 

Η λέξη βαρύμιτον προέρχεται από το βαρύς (χαμηλός) και μίτος (χορδή). Κατά τον

Πολυδεύκη. (IV, 59):  Των μεν κρουομένων είη άν λύρα, κιθάρα, βάρβιτον.

Το δ’ αυτό και βαρύμιτον ( [Τα ονόματα] των εγχόρδων οργάνων είναι λύρα, κιθάρα, βάρβιτον΄ Το ίδιο και βαρύμιτον ).

       Για την έκφραση « παίζω το (τη) βάρβιτο » χρησιμοποιούσαν το ρήμα  

β α ρ β ι τ ί ζ ω.

       Ο Εκτελεστής του βαρβίτου λεγόταν  β α ρ β ι τ ι σ τ ή ς , και ο τραγουδιστής, που συνόδευε ο ίδιος το τραγούδι του στο βάρβιτο,  β α ρ β ι τ ω δ ό ς.

 

       Η οικογένεια της λύρας και της κιθάρας, στην οποία ανήκαν η  φ ό ρ μ ι γ ξ ,

η  κ ί θ α ρ ι ς , και η  β ά ρ β ι τ ο ς . Τα όργανα αυτά είχαν χορδές ίσες περίπου στο μήκος, αλλά διαφορετικές στο πάχος  υποτίθεται  σε πάχος, όγκο και ένταση. Διέφεραν ελαφρά μεταξύ τους  ως προς την έκταση του ύψους, την κατασκευή του ηχείου κτλ., και παίζονταν είτε με τα δάχτυλα, είτε με τη βοήθεια ενός πλήκτρου.