“Nos a kuminsa pone Dios promé, i abo?”

TA  BAS  TA!!

Por fabor, mi ta roga un biaha mas, stòp!! Plis, djis stòp!

Despues di un tremendo esena den sala di parlamento, komportashonnan ku a laga di desea, i tur sobra chocheria ku bo por imagina, e aktornan a bin bèk mas duru ku nunka!

Komportashonnan? Dikon plural i no singular? Paso mane ma bisa siman pasá kaba, no ta señora Constansia so a laga di desea ku su komportashon violento.

Gerrit Schotte a laga mustra loke hopi a marka komo falta di hombresa. Kana duru bai su stul enbes di para atende ku e situashon.

Giselle McWilliam a mustra nos kon kompetente e ta den bestèl  mondkapjes na prèis di baka flaku i tambe kon bon e por kanga saya bèk. Laga pa ken?

Dj’aya banda señor Dos Santos ketubai ta sigui hasi spetakel riba vidio pa distribui riba medianan sosial.

Ta esaki ta gobernashon modèrno? Parlamento a bira skol di payaso?

Shonnan, ora baka hoga na pos tur hende por pidi despensa pero no lubida ku bo no por kambia e akshon mas. El a wòrdu hasí kaba i e tei pa keda, riba vidio i riba papel.

Si kada bes un hende ta laga di desea ku mesun aktitut, no ta kedami nada otro ku no ta di konkluí ku e komportashon en kuestion ei ta parti di su personalidat i ku mester analisá si esei ta adekuá pa un gobernante tin komo karakterístika.

Lastimamente hende inadekua tambe por yega na mando. Pero en todo caso, señora Constansia a mira i asepta su fayo. Danki pa a diskulpa bo mes na nos pueblo, danki. Pero mi a kere señora a tuma retiro ku e intenshon di respeta pueblo?

Awor e grupito a bòltu 360 grado i a disidí ku ta bai duna un bon ehèmpel, manera pueblo a pidi. Awor ta habri reunion ku orashon, alabansa, salmo i proverbio.

Ta ku nòmber di Dios boso ke reskata algu awor? Mi no sa kiko boso ke reskata promé mes pa ta sinsero. Boso kara? Gobièrnu? Pueblo? Partido? Plaka? Kiko eksaktamente?

SINEMBARGO, e táktika nobo aki, mi ta spera ku mi pueblo ta sabio sufisiente pa no kai aden.

Gobernashon i religion ta dos kos ku mester keda kada unu riba nan kurpa. Historia a mustra hopi bia di nobo ku ora bo meskla religion den gobernashon e ta kaba na guera. No ta pornada hopi pais a separa estado i iglesia ofisialmente pa mas ku 100 aña kaba.

No komprondé mi malu. Mi ta kere den Dios pero mi no ta kere den hípokresia. Mi no ta kere den huzamentu di religion komo maskarada pa bochornada. Mi ta kere den humanidat i aktonan ku ta bini di un kurason di berdat.

Tur hende tin derecho riba un religion. Esei ta un derecho humano. Pues mi ta respetá tur hende i nan eskoho.

Pero si Dios a kuminsa hunga un ròl kapital den bo bida, hinka bo rudia na kas i pidi’é dominio propio promé ku tur kos.

E siman ku a pasa tabata unu di hopi krítika. Mi ta spera ku e siman aki tambe lo bira unu di konsientisashon kaminda nos hendenan lo purba di habri wowo di nan bisiña, amigu i famia pa no kai den mas trampa ni porkeria.

Atrobe e importansia di edukashon ta sali na kla i tambe e peliger di ignoransia.

Por sierto, señor Dos Santos; Ora ta hasi orashon sera wowo maske ta pa sostene bo koleganan.

Hoben ketubai desapuntá pero mas krítiko ku nunka,

Nicole

Hend’i mondi nos ta?

“Unda Kòrsou ta bai?” “Kik’esaki ta para bira?!” Hopi a asta manda, no unu ni dos, pero diferente grandi despues di e bagabunderia ku a tuma lugá. Pa kiko?

Kòrsou ta un beibi. Nò, un mucha di kasi 7 aña. Nos tin hopi mas pa siña, hopi mas pa lucha i tambe hopi mas pa bringa. Si, pa BRINGA! Pero bringa HUNTU!! No pa bringa otro.

Kiko a pasa ku “union ta hasi forsa”? Kiko a pasa ku e rèspèt ku nos mester duna otro? Kiko a pasa ku madures i profeshonalismo? Kiko a pasa ku dominio propio?

Ayera señora Jacintha Constansia a laga demasiado di desea. DE MA SIA DO.

“Si pero Giselle McWilliam mes a buska. Masha ora e tabata tira palabra”.

Baho, simplemente baho. Tur dos hende. Baho.

Polítikonan den kua nos pueblo a depositá su konfiansa a mustra nan inkapasidat di solushoná un krísis polítiko, riba un isla chikitu manera esun di nos, di un manera profeshonal. Kangament’i saya den parlamento? Ta pa hende di kaya nos a vota?

Si madame McWilliam ker a tira puña na su antoho, mester a lag’é. Mata ku no haña awa ta seka di su mes. El a akusa señora Constansia inhustamente? Ministerio Públiko ta djis ey! Un kaminda hurídiko por a wòrdu kaná pa difamashon. Si ta esei tabata e problema.

Pero nò, e sistema di hend’i mondi tabata mas fasil, mas lihé pero al final mas karu tambe. Ku violensia bo ta pèrdè tur e rason i sosten ku bo por tabata tin inisialmente. Despues di un tal akto violento, simplemente señora a pèrde. Pèrdè rason i pèrdè rèspèt.

Awo mi ta bin pa boso, pueblo di Kòrsòu.

Ora tin tiroteo, atrako, ladronisia i bringamentu nos tur ta man na kabes. Nos tur ta puntra unda nos ta bai. Nos ke kore bisa ku e hubentut di awendia no ta sirbi pa nada. Pero konta ku e èhèmpel ku nos mester haña di esnan enkargá ku gobernashon di nos pais?

Señor Dos Santos a falta respet publikamente riba un vidio ku a bai rònt. Kon nos pueblo ta reakshona? Gran parti a gosa e kos masha, komparti e vidio i komenta “hahah masha bon!”.

Boso a lubida ku ora boso ta vota, boso ta hinkando futuro di Kòrsou den man di e persona en kuestion. Ta den man di hende inkapas, inmadurá ku no konosé e konsepto di aktua profeshonal nos ke laga Kòrsou? Awor ku e webu a chòk, tur hende tin mil opinion.

Boso no ta haña ku ta mas mihó pa duna boso voto na esnan ku ta mustra nan mes kapas, íntegro, madurá i inteligente sufisiente pa goberná un pais? No kualke pais! No lubida! Un pais ku ta den un tempu krusial di su desaroyo. Un pais ku awor mas ku nunka mester di union den nos pueblo i polítikonan.

Pueblo, hisa bo standarte. Paga nos ta paga, nos tin derechi di eksigi kalidat!

Ora tin bòmbòshi, tur hende ke pusha palu bòu di kandela. Pero tòg tur hende ta sorprendí awor.

Lagami kòrda boso ku no ta promé bia ku señora Constansia ta komportá su mes di un manera agresivo den públiko. Pero den parlamento a bai leu dimas.

Esaki tabata un falta di rèspèt grandi pa nos pueblo. Falta di rèspèt imenso.

Hoben desapuntá,

Nicole

Papia ta nada, Hasi te kos!

Sintá kómodo na kas, 2 mensahe ta drenta riba mi telefòn. Amigunan kièr sa kiko mi ta pensa di e bochincha i payasada kreá den parlamento di Kòrsou. Nan sa ku mi gusta e siensia di polítika. Pero e nivel di politikeria aktual na Kòrsou si ta den pasa mi forsa. Na prome instante mi kièr a keda leu i ignora mas tantu ku ta posibel. Ta poko luna pasá pueblo a tuma delastèr un t-shirt di partido ku nan por a haña anto tòg vota pa un otro. Tin kaminda na Kòrsou ku ahinda e banderanan ta pegá. Atrobe polítikonan tey kita hilchi i bisti kèds pa kana den bario. Kampaña di elekshon 2017 ta den full swing. Ta parse ku e biaha aki lo bai tin mas probechado i tirado di pará ku nunka.

Frankamente poné henter e bululú di kita, pone, sostené, bai laga koalishon, bai laga partido i posponementu di elekshon aki no mester keda nos straño. Pa goberná un pais di 150 mil hende  efektivamente ta sumamente kompliká. Tin muchu faktor pa konsidera. Pa esey mes personalidat di e polítiko ta resaltá mas ku lokual e tin di bisa o para pe. Nos elekshon ta un sertámen di popularidat.  For di ora ku ken ku ta ta riba lista spera ku ki ku ta por pasa.

Parlamento ta un ehempel di pueblo o pueblo ta ehempel di parlamento?

Pueblo di Kòrsou ta enormemente opseshoná pa material. Pesey hopi hende a pèrdè nan dignidat i intregidat. Meskos ta konta pa parlamentarionan. Na bon papiamentu nos ta bisa ku nan no tin wesu di lomba. Bo no por ta 50% single ni 50% integro, asina tambe bo no por tin 50% prinsipio!

Den un komunidat kaminda hopi ta sin prinsipio tòg nan kièr sapatiá ora parlamentarionan aktua meskos. Falta di prinsipio ta krea espasio pa manipulashon i aktonan ku ta desgrasiá e komunidat.  Mas i mas e pueblo ta birando un pueblo sin bèrgwensa. Tantu pober komo riku, pa esnan studiá i esnan sin skol, hustifikashon di ladronisia o di kos robes a bira normal. Polítikonan ta parti di pueblo, si pueblo ta sin bèrgwensa, nan tambe lo ta sin bèrgwensa!

Wak kon den korto tempu kuantu a keda manipulá sin sá!

  • Schotte a usa Cijntje
  • Cijntje a usa Leonora
  • Huntu nan a usa Cordoba, Braam, Mozes i Dannawi
  • Suzy a usa Koeiman
  • Koeiman a usa Rozendal

Bo ta kapas di tene duele pa ku sra. Rozendal. E mester a keinta banki di un tim ku ya ta tin dos karchi korá, pa kolmo nèt ora ku entrenado a mandé bai kalentá, rèfri a para wega!

Mientras demasiado hende skohe pa laga kultura di miedu dominá, Kòrsou lo no progresá! 

Hopi ta kere ku seniornan Koeiman i Rhuggenaath lo saka voto i resulta e kambio nesesario paso nan ta “hende drechi”. Mi ta spera ku esaki resultá berdad, mi duda ta paso den e vèlt kaminda nan tin ku operá tur regla i étika ya no ta eksistí. Mi ta miranan pa deportistanan ku ta bon den slagbal, pero awor den bom di 9 inning nan tin ku enfrentá Kenley ta riba montikulo. It’s a different ball game!

Pa e situashon aki kambia, pueblo tin ku lanta. Komportashon den sala di Parlamento lo kambia rápido asina ku tin 5 mil hende riba plench’i di parlamento. Tur marioneta lo transformá den parlamentario manera mester ta. E YDK ta kla pa bai Punda ora tin kos ta toka, pero ora ku mester subi plench’i e ta preferá di subi Facebook tur na hashtag Tula taught me. Tula a trata na siña nos algu, pero e gran mayoría te ahinda no a kompronde e lès.

E situashon di Kòrsou ta manera e garoshi ku mester yega e top di seru. Pueblo di Kòrsou kompletu ta sintá den e garoshi. Tin un kabuya largu i diki mará dilanti ku ta esential pa hala e garoshi. Ta reina un ambiente konfuso den e garoshi. Mientras ku un grupo ta diskutí, reklamá i konstatá ku e garoshi no ta moviendo, otro gruponan a disidí di forma un ambiente ameno. Ta un grupito a baha for di e garoshi i kuminsa kita piedra, dèmpel buraku i move rama ku ta stroba. E grupo aki mester wanta hopi kritika foi esnan sinta den e garoshi.   Solamente si tur hende trapa di un manera synchronisá tras di e grupo ku ta hala e kabuya e garoshi ta progresá. Mientras tin hende ta trapa pa bai dilanta i asina yuda, tin otro ta sintá komodo sin soda lastrando nan pia abou, ku pia riba brek o asta komfortablemente ku nan pia na laira.

A yega ora pa tur YDK wak den spil i puntra nan mes si nan ta yudando e garoshi o si nan mester baha pa no stroba adelanto.

E Pos Bashí

E ultimo 1 aña i mei mi a skirbi 76 blog. Den hopi di nan mi a duna opinion skèrpi tokante susesonan na Kòrsou o trese ideanan dilanti ku lo por kontribuí na un miho Kòrsou. Tin di e topíkonan tabata asta kontroversial. Manera por a spera mi a haña basta message i comments riba e blognan. Tres kategoria di reakshon tin, Positivo; esta esnan ku ta “eens” ku mi i ku ta laga un mensahe kortiku atrás. Negativo; esnan ku no ta komparti mi opinión i ta laga un mensahe largu atrás. Silensio; E grupo di mas grandi ta esunan ku ta lesa sin laga niun komentario, like o share atrás. Mi sa di nan paso e statistiknan di Facebook ta mustrami delaster un detaye.

E grupo silensioso aki ta mas interesante ku e prome dosnan aunke mi ta apresia tur. Na mi pareser e ta mustra kon pueblo di Kòrsou ta hinká den otra. Un grupo chiki ta sea rebeldía, murmurá, kontribuí enfin laga nan bos zona positivamente o negativamente. Pero na mes momento un grupo muchu mas grandi ta skohe pa keda ketu i sigui riba kaminda BAU – Bida As Usual -. Delaster un hende den e grupo aki lo tin nan motibu pa aktua asina.

Ora mi hala atrás, bisti mi bril krítiko i generalisá, mi konklushon ta ku nos pos di “Fe den Desaroyo di Kòrsou” ta bashí. Ta mane nos ta den un tunnel pa basta ratu kaba sin ta mira e lus na final anto pesey konhuntamente Kòrsou a disidi ku ta bon asina. Kòrsou tine asina bon ku nos no sa mes ku por mihor. Nos tine asina bon ku hopi no ta sinti nan mes yamá pa move, ni subi kaya demonstra, ni duna prohimo un man mas. Nos sistema polítiko ta antikuá i nos polítikonan falta e vishon i liderazgo pa yuda solushoná e tantísimo problemanan struktural na Kòrsou.

Pa motibu di tur esakinan Kòrsou ta keda skohe prioridatnan robes. No laga nos gaña nos mes, lo no bin kambio tampoko paso banda ku un Gobiernu nobo no por kambia kos di awe pa mañan, tin muchu hopi hende ta probechando di e prioridatnan robes aki. E grupo inteligente ta keda ketu pa motibu di miedu i e grupo ignorante ta borotá masha konfidente.

Pa hopi porblema na Kòrsou sèn no ta e (uniko) solushon. Méritokrasia, esfuero, komunikashon, i simplemente un mente ku ta pensa den solushon enbes di problema ta yega mas lew i solushoná muchu mas ku nos ta pensa.

Pa SDK no tin sèn, henter aña muchanan no por a haña zwemlès.

Pa skolnan no tin plaka, pa bachelor opleiding di polis si tin.

Pa traha kruithuis no tin plaka pa fiesta di North Sea Jazz si tin.

Pakiko drecha e servisio di Insel Air, ora ku mester di sèn Gobiernu lo yuda tòg.

Pakiko drecha kasnan kantu di ruta, Karnaval lo pasa den kaya tòg

Pakiko drecha entregamentu di bòm di gas, Curoil tin ganashi tòg

Pakiko drecha servisio bankario, kliente lo para den rei i paga 5 florin pa kada chèk depositá tòg

Pakiko papia berdat den sala di parlamentu, korantnan lo publiká mentira tòg

Loke no ta tumando luga ta e dialogonan tokante tópikonan di importansia pa futuro di Kòrsou. E pais ku nos tur lo muri bai laga atras pa nos yunan i nan yunan. Tópikonan manera; konta bai hasi ora venesolanonan kuminsa bin buska refugio na Kòrsou, kua strategia ta bai ehekutá pa strukturalmente baha desempleo bou di hoben? Kon ta bai kubri e gastunan astronómiko di salubridat públiko den futuro? Kon ta garantisa ku kalidat di bida di e yu di Kòrsou lo krese den futuro? Kon lo adaptá nos sektor di turismo awor ku Cuba a habri porta?

Un pais ku no ta pensa riba su futuro ta destiná pa frakasá.

Maske mi DNA ta ponemi den grupo number unu. Pa 2017 mi a palabra ku mi mes pa bai keiru den grupo number 3 un ratu. Lo bai ta difisil, pero ratu ratu lo bo tin ku sali for di e comfort zone. Lo mi bai tene e boka será pa un ratu indefiní i pensa un otro manera pa kontribuí.

Den 2017 mi opinión lo keda pami!.

So long readers! So Long

Na Rudia Atrobe.

30 aña pasá ora Shell a disidí ku nan ta bai for di Kòrsou, ta na rudia señora Liberia-Peters mester a negoshá ku PDVSA. Kuesta loke  kuesta nos mester a mantené e kuponan di trabou. E manera di mas suak pa negoshá ta ora bo ta lomba kontra muraya o riba rudia. E resultado di e negoshashon aki a nifiká hopi perdida pa Kòrsou. Nos a hür PDVSA e tereno na preis di baka flaku, nos a regalánan tur tipo di eksepshon pa ku belasting, kuponan di trabou a keda baha, grupo di trahado foi Venezuela a bira muchu mas grandi i nos medio ambiente a sigui bai atrás. Tan ten esaki tabata pasando PDVSA a strooi santu den kara di pueblo pa medio di regalonan manera vèlt di bala, èrko pa skol, drechamentu di misa i hopi mas.

Fast forward trinta aña nos tin un tim (MDTP) enkargá ku determinashon di futuro di nos rafinaderia. Añanan largu nos a adorá PDVSA lubidando ku nan no tabata invertí según palabrashon. Na ultimó momentu nos minister presidente a bai Venezuela i yora PDVSA pa keda. Sin resultado. Awe nos rafinaderia ta un kachipin tur frusá ku di baina ta kore. E ta mas un krenwá enbès di un auto.  MDTP ta konsistí di un sèt di hende nombrá dor di polítikonan sin konosementu di e materia. Kon por spera ku nan a pone solamente hende kapasitá den e tim?.

Ultimo simannan MDTP a kuminsa un ofensivo di merkadeo pisá pa purba na konvensé pueblo di Kòrsou. Mas nan papia i saka pamflèt mas nan ta brua pueblo i demonstrá ku dentro di poko Chines lo bin hasi o laga di hasi riba nos pida baranka. Kòrsou no tin e forsa pa para e Chinesnan unabes nan tey.

Si nos no a planté 20 aña pasá, awe ta un bon dia pa kuminsa.
Si nos no a planté 20 aña pasá, awe ta un bon dia pa kuminsa. Credit:MNN

Pensé; Kiko bo por bisa un hende ku bin hür bo kachipin frusá, hinké aden saka un pickup nobo nobo ku su sèn pa kaba bisabo bai sinta den baki patras paso su paisano mester di un kabei’ boto?

Riba kua pia nos lo para si fo'i awe nos ta na rudia?
Riba kua pia nos lo para si fo’i awe nos ta na rudia? Credit: Pastechi

Hopi kos no ta klòp den e kuenta di MDTP, pero ta konta e detayesnan di tal manera pa kue henter pueblo kabes abou.

Ata aki algún ehempèl.

  1. MDTP ta bisa ku ta renoba nos rafinaderia di 100 aña hasi’e unu ultra moderno aka “state of the art”.  Kon por ta posibel ku mester mas trahado den dje ora e ta moderno?  – Shonan aki un par di aña GZE lo instala aparatonan na chines super moderno den un kamber di Kontrol tur na èrko. Un asiátiko lo sinta habri i será tur pipa riba tereno via di un kòmpiuter. E yu di Kòrsou lo keda karga pipa den higra di solo. No keremi, djis wak loke Chinesnan a hasi den rafinaderianan na Afrika.
  1. MDTP ta bisa ku masha Lasser i Pipe Fitter lo bai haña trabou durante e fase di renobashon ku lo dura 4 aña. Kiko nos lo tin ku hasi ku e lasser i pipe fitters nan aki pa e proksimo 36 añanan? – Kua banko lo duna e tata aki un hipothek sabiendo ku e lo ta sin trabou den menos ku 48 luna?
  1. MDTP ta bisa ku GZE tin chèns di asta kuminsa prome ku 2019 si PDVSA no por sigui ku e operashon. Si akaso esaki sosode, e renobashon lo kuminsa mas trempan. Pero nos no a kuminsa train e lassernan ahinda. For di unda bo ta kere nan lo bini si GZE kuminsa na January 2018?
  1. MDTP ta bisa ku GZE ya a gasta mas ku 50 mion dollar na advisor i diseño pa un rafinaderia nobisnobis. – Ni un depchi di e sèn aki no a drenta economía di Kòrsou. Tur advisor i diseñado ta pafo di Kòrsou. Kua ekonomia na ta stimulando? – E sèn aki no a krea ni un solo kupo di trabou na Kòrsou.
  1. MDTP ta bisa ku nos mester ta kontentu ku e invershon di 5,5 bion dollar di GZE. Pero Korsou no tin niun kompania ku ta produsí pipa, tanki, kranchi o valve pa prosesa LNG o krudo. Niun fabrika na Kòrsou lo no drai mas duru. Tur material lo mester keda importá. – Ku otro palabra e plaka aki tampoko lo no drenta ekonomía di Korsou.

For di un prinsipio e tim aki no tabata serio pa eksplorá un opshon otro for di mantene e rafinaderia habri den Schottegat. Meskos ku den añanan ’80 e tim ta suak i na rudia atrobe negoshando ku poko Chines masha duru na saku. Kon Kòrsou por spera un resultado estilo “win – win” negoshando ku e monster gigante ku yama China.  GZE ta bai bisti nos un “gouden handboei”.

Pa kolmo nos ta dispuesto pa bisti’e 40 aña largu!.

Nunka no ta lat pa hasi lokual ta korekto pa nos yunan
Nunka no ta lat pa hasi lokual ta korekto pa nos yunan

“K’oi chòmbòn OM ta hasi”

Medianan sosial, prensa, snèk, gym, trabòu, #younameit, tur a bira sentronan di diskushon. Diskushonnan supuestamente sano, pero kaminda amistatnan por asta kibra despues di interkambio di opinionnan fuerte i diferente.

Delaster dianan aki, ta lo siguiente ta punto di diskushon òf kombersashon den nos pueblo;

Un persona bastante konosí den nos komunidat a pone un vidio riba facebook kaminda e ta duna su opinion tokante un atrako kometí riba un politiko. E persona aki a duna di konosé ku e ta fadá di mira kon politikonan ta hòrta pueblo i keda ku nan libertat.

Den e siman ku a pasa aki, e persona aki a keda detené riba òrdu di ministerio publiko di Kòrsou pa “opruiing”.

Kiko  ta “opruiing”? “Opruiing” ta loke nos ta yama “instigashon” na Papiamentu. I e definishon hurídiko ta bisa ku esaki ta ensera kualke akto públiko, oral, por eskrito òf riba potret/vidio pa medio di kua ta enkurashá otro hende pa kualke akto kastigabel òf violento kontra outoridat públiko.

E detenshon aki a kousa un gran malkontentu serka nos hendenan. Tur hende ke huza nos libertat di ekspreshon i e echo ku nos ta biba den un pais demokrátiko komo argumento pa kiko e detenshon aki ta un inhustisia kontra un siudadano.

Pa hopi esaki ta un muestra di opreshon. Hopi ta pensa ku ta “djis pasó ta tokante politikonan” ministerio públiko a aktua.

Ban wak e kaso aki di un perspektiva kalmo i obhetivo.

Nos kompader a presenta su opinion ku un bon argumento. Algu ku sigur a pon’é gana simpatia di hopi hende. Nos tur ta kansá di mira inhustisia pasa ku nos pueblo. Niun hende no ke sigi mira korupshon pasa di dia kla, den nos kara, “na fini”, sin ku nada ta bin afó.

Sinembargo, di un perspektiva penal el a pinta di no a “djis duna su opinion”. E problema a kuminsa ora ku e charla a pasa di un dunamentu di opinion pa un enkurashamentu pa hasi, òf mihó bisá, sigui hasi loke a kaba di pasa. Ta akinan e vidio a bira material ilegal.

E no ta e promé siudadano ku ta keda detené pa instigashon. Motibu ku esaki ta keda konsiderá komo un akto ilegal ta pasó e intenshon di e charla riba su mes por pone orden i trankilidat públiko na peliger.

Pues nos amigu tabatin un opinion, unu fuerte, kual hopi di nos ta di akuerdo ku n’é, pero e enkurashamentu pa sigui ku kriminalidat a pone ku e situashon a sali for di man. Bon ta ku el a duna di konosé klaramente ku e no ta pro atrako. Esei por pone ku e ta sali kompletamente liber i inosente for di e kaso aki.

Enfin, nos por diskuti di awe te fin di mundu mes tokante e topiko aki. Pero mi ta spera ku nos tur a siña algu di esaki. Midi bo palabranan. Nos ta liber pa ekspresa nos mes pero esaki no mester bira un menasa pa nos prohimo.

free_speech_doesnt_mean_careless_talk_-_nara_-_535383
source: http://www.community.imgur.com

Nos tur ta hartá di korpushon, pues no stòp di duna bo opinion. No laga miedu di prizòn kita bo gana di ekspresa bo mes. Paso “djis opinion” semper lo ta legal i enkurashamentu di kosnan positivo tambe. Pues nos por sigui bringa pa pone un paro na korupshon, pero e bataya mester ta unu rashonal. Nos mester pensa promé nos papia i promé nos aktua. Keda ketu si no ta un opshon.

Manera Papa Godett a bisa: “Solo el pueblo, salva al pueblo”.

Nicole

Prikichi ta purba maishi promé ku plantadó

Imaginá

Imaginá bo bo ta minister na Kòrsou. No un di esunnan lali lali, sino uno ku ta kai den e kategoria “pal’í muhe”. Un minister ku ta para pa ordu, ku ta papia stret. Palabra kla ta bo miho amiga. Bo ta e tipo di minister ku no ta importa unda nan ponebo riba lista, ni si nan skirbi mitar di bo nomber riba lista den elekshon bo ta drai bo so i ta saka un asiento sin soda. Banda di tur esaki bo tin un konosementu di lei ku ta pone abogadonan di mil kampaña bolbe habri buki i pasa henter anochi repasando materia. Ku otro palabra bo no ta sintá riba e stul paso nan gustabo, bo ta kobra plaka di pueblo paso bo meresé.

Imaginá bo ku bo sa bon bon kiko ta bo derechi i kiko ta bo deber komo minister. Bo ta e tipo ku ora mester nombra un hende den funkshon bo ta soru pa delaster un kos kana zetá. Bo ta “cover bo ass” di tal manera ku ni maske orkàn Mathew i Nicole pasa pareu bo saya no ta bai laira.

Imaginá bo ku después di un dia largu yená ku reunión yen di paluli i eksperto di awa dushi, bo ta yega kas skòp bo sapatu den huki, bisti bo “jogging pants” i benta kurpa den sofá warda bo kasa yega kas.  Asina ku e yega bo ta basha dos glas di biña i puntre kon a bai awe. Si e kontestá ku e trahando riba un skol pa polis ku ta kosta mei mion florin anto ku un otro minister ta kla pa aprobá, bo tin ku lanta harté dos wanta i puntre unda e destaho publíko a keda. Bo tin ku pone ordu na kas meskos ku bo kièr pone ordu bèk riba Kòrsou tòg?

Keda sin hasi’e ta hasibo mes un sin bèrgwensa ku bo kasa!

Nan ku Nan.

Imaginá bo ta minister na Kòrsou. E biaha aki bo ta un di e lali lali nan ku un pia den e kategoria “sin wes’i lomba” i e otro den “nooit gedacht, wel gekregen”. Bo no sa mashá ni bo no por mashá. Pero kada biaha di nobo bo ta hanja papel bo dilanti pa firma pa pago. Pa kolmo e pago ta pa bo mes su konosínan. Loke ta eksponé bo sin bèrgwenseria ta e echo ku bo sa muchu bon ku bo no tin “tekenbevoegdheid” pa hinka gobiernu den debe pero tòg bo ta firma. Ta ki tipo di bobo bo ta anto? Wak si ta Sra Dick a firma bedrag robes, pueblo lo komprondé pe. E señora ey no sa konta. Te ahinda pueblo ta wardé bin spliká kon e la yega na e 9000 drop outs nan. Tur sobrá sa bon bon ku ta hòrta nan ta hòrta pueblo. Sigur ora nan ta hala e ambtenaar kritíko un banda.

“Drie opeenvolgende ministers van Pueblo Soberano hebben in strijd met de wet in 2014 en 2015 voor 8.001.719 gulden eigenhandig uitgaven ondertekend. Dat meldt de Algemene Rekenkamer”.

Kòrsou su ministernan ta mane Prikichinan ku ta purba maishi promé ku plantadó. Tan ten ku abo ta traha soda i paga premie, nan ku nan ta djòdjò den plaka prome ku pueblo por mira resultado. Nan ku nan ta tene man riba otro su kabes i praktika e lei di “kani mi pa mi kani bo” tras di kortina.

 Mientras hopi ta lanta mainta ku boka di baf wak kua Gate tin den Oompie Stroopie su inbox, un grupo ta robando pueblo di Kòrsou di su futuro.

Kiko tin ku hasi ku e hendenan aki?

Ta bèrdat ku e país aki ta pèrdí?

Ami no ta entregá. Mi ta korda mi mes ku den mondi di infrou no ta laga di tin maske ta un palu di shimaruku!

Brùg kolonial

Apresiabel persona/organisashon responsabel pa e brùg nobo,

Na promé lugá, danki pa a tuma e inisiativa di pone un brùg ku ta fasilitá bida di nos pueblo na pia. No ta tur hende ta den poseshon di un òuto i e pida kaminda ku nan ta skapa di kana, danki na e brùg nobo aki, mi tin sigur, ta nifika hopi. Prinsipalmente ora solo ta kima riba nos dushi isla.

Mi a ekspresa mi gratitut i atmirashon pa e inisiativa, pero tambe tin algu ku mi no ta di akuerdo ku ne. I mi ta bai ekspresa mi desakuerdo na nòmber di mi pueblo ku sí a emansipá mentalmente. Anto si mi ta papia di emansipashon, mi ta papiando di unu for di sklabitut i kolonialismo mental.

Ya kaba mi por tende hopi bisa ku desgustu ku “nada ku bo hasi no ta bon nunka”. NO! Atrobe: e inisiativa di e brùg ta unu admirabel! Loke si mi no ta di akuerdo ku n’é ta e nòmber skohí pa e brùg nobo aki.

Tur nos brùgnan na Kòrsou ta karga nòmber di muhénan den e kas Royal Hulandes, pues mi ta imaginami ku ta esaki ta e motibu ku a yama e brùg nobo aki Prinsès Amalia. Sinembargo, e otro brùgnan a wòrdu trahá den un époka kaminda nos tabata praktikamente un kolonia hulandes ainda. Mi a kere ku nos pueblo ta emansipando.

Ta pornada nos a logra 10-10-’10? Nos no a bira independiente den reino? Parse manera nos a bira independiente pero solamente riba papel. Ki dia nos ta mira balor i potensial di nos yunan di tera?

Dikon no a kibra ku e kustumber kolonialista aki? Dikon no a duna honor na nos mes hendenan ku ta trahando di un manera positivo pa nos isla?  Dikon no a duna honor na baluartenan di nos mes tera? Esaki lo a asta traha komo un enkurashamentu pa nos pueblo i prinsipalmente pa nos hubentut pa kuminsa i kontinua ku aktonan positivo den komunidat.

Mi por duna hopi ehèmpel di nòmbernan ku por a duna e brùg, pero lo mi no kaba i lo mi no ke lubida niun yu di tera ku meresé.

E situashon aki ta prekupami. Si mi mira unda e estatua di Tula, nos gran heroe, ta pará, i awor brùgnan ku ta keda honra un kas royal ku ni sikiera por duna nos e respèt i rekonosementu ku nos meresé, mi ta puntra mi mes si nos ta konsiente di e importansia di edukashon historiko.

Ni reina Beatrix ni rei Willem Alexander no a haña ta nesesario pa kambia e karosa di oro ku dibuho di katibu riba dje ku nan ta kore aden. Esei ta pasó nan ta orguyoso di nos pasado kolonial. Al final nan meresé nos pordon paso e pordon ei ta pa nos mes por progresá. Pero nan no meresé nos honor.

koets-e1441535770263
bron: http://www.historiek.net

Prinsès Amalia no konose nos kultura ni nos hendenan. E no sa kiko Kòrsou i su pueblo ta kome ni bebe.

Mi sa ku probablemente esnan konserní lo no lesa e karta habrí aki. Pero tòg mi ta skibi’é. Tambe mi sa ku un simpel studiante patriotiko lo no por kambia nòmber di un brùg ku a keda inougurá kaba. Pero di mi kurason mi ta spera ku nos wowo lo habri i ku nos lo mira e importansia di balorá nos mes pueblo. Nos ta un isla chikí, pero yen yen di potensial. Duna honor na esei.

Atentamente,

Nicole Henrietta

Orguyoso yu di Kòrsou

Viktima di Demokrasia

Un hungada sea limpi o shushi por trese kambio grandi den wega. Den bòm di 9 inning wega por kambia por kompletu. Si gol kai algun minüt prome ku final di segundo tempu, asta keeper ta bin yuda delantero. Den e wega o sirko polítiko di Kòrsou (skohe unu depende bo punto di bista) ta meskos. Aktualmente tin hopi protagonista kreando konfushon. Nan motibu ta diferente pero nan motivashon ta igual. Banda di un ego grandi, tur tin un agenda skondí. Tur kièr skòr un post di minister pa asina finalisá nan “unfinished business” i drecha nan propio pará.

Pueblo di Kòrsou ta un bunita kachó di rasa, polítikonan aktual ta e karpata. Tanten ku e no sek’é, karpata no ta bai laga kachó.

Tras di kortina tin mas o ménos 5 famia tras di tur e gran desishonnan di un partido polítiko. Nan tin e miembronan “by the balls” loke ta enserá ku nan por hasi i keda sin hasi loke nan haña ta bon. Si nan kièr nan ta pone un parlamentario kita su sosten foi gobiernu, asta prome ku partidonan logra na traha un plan di gobernashon. E egoista desapuntá ta stòf su atras i baha bai sin duna un motibu bálido pa ku retiro di su sosten. Tristu ta ku ta pueblo tin ku pagá.

Payaso
Parlamentu di Kòrsou o Sirko di Partido?

E 21 payasonan ku ta suponé di representá pueblo no tin e kurashi pa hasi nèt nèt nada tokante e asuntu aki. Payasonan ku ta tin palabranan masha bunita poko luna pasá kanando den bario pidiendo sosten, hasiendo promesanan bashí indikando ku nan si lo traha pa pueblo. Sera ku urna a sera nan a pèrdè lenga. Tin di nan no sa mes kiko ta nan trabou. Awor ku nan a huramentá awor nan ta bai siña e orden di parlamentu. Ku otro palabra enbes di traha nan lo pasa e prome luna kobrando un salaris enorme pa siña. Mi ta premira ku ora aña bòltu lo bo mira nan den un bachi nobo buskando voto den bo bario atrobe. Paso nada bon ni duradero lo no por sali for di e situashon aktual.

Sirko Politiko
Elekshon a pasa, pero sirko tin ekstra funshon

Loke no ta tumando luga ta e dialogonan tokante tópikonan di importansia pa futuro di Kòrsou. E pais ku nos tur lo muri bai laga atras pa nos yunan i nan yunan. Tópikonan manera; ki tipo di pais nos kier laga atras pa futuro generashon, konta bai hasi ora venesolanonan kuminsa bin buska refugio na Kòrsou, kua strategia ta bai ehekutá pa strukturalmente baha desempleo bou di hoben? Kon ta bai kubri e gastunan astronómiko di salubridat públiko den futuro? Kon ta garantisa ku kalidat di bida di e yu di Kòrsou lo krese den futuro? Kiko lo bai pasa ku Isla despues di 2019? Kon lo adaptá nos sektor di turismo awor ku Cuba habri porta? Un pais ku no ta pensa riba su futuro ta destiná pa frakasá.

 Un kos ta sigur, ku e protagonistanan di e sirko aktual Kòrsou lo no logra niun krenchi di adelanto. Mester tin 21 persona studia, integro, ku gana di traha i sin interes propio den e 150 mil abitantenan. Unda e personanan aki ta? Pero mientrastantu e situashon aktual permanesé ta komprendibel ku e lidernan aki hamas de los hamases lo mete ku polítika.

Den e wega aki tin diferente ganador pero solamente un pèrdèdó:

E pueblo di Kòrsou.

el-gran-circo