Τα Τροχαία Ατυχήματα Σε παιδιά και Εφήβους (Μέρος Τρίτο)

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΟΤΑΝ ΣΤΟ ΤΡΟΧΑΙΟ ΕΜΠΛΕΚΕΤΑΙ ΑΝΗΛΙΚΟ
Ο ρόλος του δικηγόρου στο χειρισμό μιας υπόθεσης τροχαίου ατυχήματος, όταν σε αυτή εμπλέκεται ανήλικος είναι ιδιαίτερος. Ο λόγος είναι ότι πέρα από το αστικό και ποινικό μέρος, σε μια υπόθεση τροχαίου ατυχήματος στην οποία εμπλέκεται ανήλικος, ιδιαίτερη σημασία έχει η ανθρωπιστική και ψυχολογική προσέγγιση της υπόθεσης. Και αυτό γιατί είτε ο ανήλικος είναι το θύμα που έχει τραυματιστεί από το ατύχημα, είτε είναι ο θύτης, αυτός που προκάλεσε το ατύχημα, το ατυχές αυτό περιστατικό θα επηρεάσει τη ζωή του ανηλίκου στο μέλλον είτε σωματικά είτε ψυχολογικά με κάθε είδους συνέπειες. Επίσης για το λόγο ότι σε ένα τροχαίο που εμπλέκεται ανήλικος, πιθανόν να ζητηθούν ευθύνες και από τους εποπτεύοντες αυτό γονείς του, οι οποίοι δεν επέδειξαν την απαιτούμενη επιμέλεια και συνέπεια, παρόλα αυτά όμως δεν παύουν να είναι γονείς του, και να έχουν πληγεί και οι ίδιοι συναισθηματικά. Συνεπώς η προσέγγιση είναι διαφορετική με μεγάλο βαθμό ευαισθησίας και αναλόγως της υπόθεσης.
ΕΔΩ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΔΥΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ.
Α) ΤΡΟΧΑΙΑ ΜΕ ΘΥΜΑΤΑ ΑΝΗΛΙΚΟ
Β) ΤΡΟΧΑΙΑ ΜΕ ΘΥΤΗ ΑΝΗΛΙΚΟ
Α) Πριν αναλύσουμε τις δύο αυτές κατηγορίες καλό θα ήταν να αναφερθούμε στην έννοια της εποπτείας και την ευθύνη του εποπτεύοντος, στοιχείο πολλές φορές καθοριστικό σε ένα ατύχημα με θύμα ή θύτη ανήλικο.
Η εποπτεία είναι νομική έννοια, ο νομικός ορισμός της έχει ως εξής:
Κατά την κρατούσα νομολογία εποπτεία είναι η επίβλεψη, επιτήρηση και προφύλαξη των εποπτευομένων, αναλόγως με τις περιστάσεις, οι οποίοι λόγω της μικρής ηλικίας που έχουν, ανάγκη παρακολούθησης χάριν του εαυτού τους και χάριν τρίτων. Πρόκειται για νομική έννοια. Περιεχόμενο της εποπτείας του ανηλίκου είναι η καθοδήγηση του σε συμπεριφορά σύμφωνα με τους κανόνες της κοινωνικής συμπεριφοράς, η κατεύθυνση της προσοχής τους στους κινδύνους και η προφύλαξη τους από κάποιες καταστάσεις. Όμως ως εποπτεία δεν πρέπει να αναλυθεί η συνεχής επίβλεψη του ανηλίκου βήμα προς βήμα, διότι κάτι τέτοιο δεν συμβιβάζεται με το σκοπό της αγωγής, η οποία πρέπει να είναι η τόνωση της ανεξαρτησίας του παιδιού. Δηλαδή η εποπτεία δεν πρέπει να υπερβαίνει το απαιτούμενο κατά περίπτωση μέτρο.

Ποιοι είναι οι εποπτεύοντες;
Η εποπτεία σε ανήλικο ασκείται κατ’ αρχήν από τους έχοντες τη γονική μέριμνα γονείς, σύμφωνα με το άρθρο 1510 και επόμενα του Αστικού Κώδικα. Σε περίπτωση διαζυγίου ή διακοπής της συμβίωσης των γονέων, εποπτεύων γονέας είναι το πρόσωπο στο οποίο έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση η άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου. Αν το ζήτημα δεν έχει ρυθμιστεί με δικαστική απόφαση εποπτεύων θεωρείται ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο. Εποπτεύων είναι και ο γονέας που δεν διαμένει το με το τέκνο αλλά έχει το δικαίωμα της επικοινωνίας με αυτό, αλλά μόνο κατά το χρόνο της επικοινωνίας.
Πέρα από την εποπτεία που ασκείται από το νόμο, δυνάμει σύμβασης, πρόσωπα που μπορούν να αναλάβουν συμβατικά την εποπτεία μπορεί να είναι ο διευθυντής ιδιωτικού σχολείου, νηπιαγωγείου, παιδικού σταθμού. Η υποχρέωση των παραπάνω προσώπων περιορίζεται τοπικά και χρονικά για όσο χρόνο και όπου έχει συμφωνηθεί η επίβλεψη. Αντίθετα δεν εμπίπτει στην έννοια της εποπτείας η για μικρό χρονικό διάστημα και για λόγους φιλοφροσύνης ανάληψη της εποπτείας (π.χ. από γειτονική οικογένεια).
Α) Στις περιπτώσεις που θύματα του τροχαίου ατυχήματος είναι ανήλικα, αυτό που εξετάζεται από τα δικαστήρια πρωτίστως τόσο στο αστικό κομμάτι (δηλαδή στην περίπτωση που ζητείται αποζημίωση σε βάρος τρίτου) όσο και στο ποινικό κομμάτι (εφόσον και αν ζητηθεί η ποινική δίωξη του προκλήσαντος το ατύχημα) είναι αν κατά τη χρονική στιγμή που συνέβη το ατύχημα, ο εποπτεύων το ανήλικο ασκούσε τη δέουσα επιμέλεια. Σε περίπτωση παραμέλησης της εποπτείας θα εξετασθεί η συνυπαιτιότητα και ο βαθμός αυτής του ασκούντος την εποπτεία.

Β) Στην περίπτωση που το ανήλικο προκάλεσε το ατύχημα ο νόμος θεσπίζει τεκμήριο ότι ο εποπτεύων παραμέλησε την εποπτεία, ότι η παραμέληση είναι υπαίτια και ότι υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της υπαίτιας παραμέλησης και της ζημίας. Αυτό που μπορεί να επικαλεστεί και να αποδείξει ο εποπτεύων είναι ότι ακόμα και αν ασκούσε τη δέουσα εποπτεία, το ατύχημα δεν θα μπορούσε να αποτραπεί. Υπάρχουν παραδείγματα υποθέσεων που ανήλικοι πήραν παράνομα το αυτοκίνητο των γονέων, προκαλώντας ατυχήματα, για τις οποίες δεν αποδείχθηκε παραμέληση της εποπτείας υπαίτια, γιατί η μέχρι τότε ηλικία, οικονομική κατάσταση, μορφωτικό επίπεδο και η κοινωνική συμπεριφορά του ανηλίκου δεν μαρτυρούσαν μια τέτοια συμπεριφορά.

Τροχαίο ατύχημα σε παιδιά και εφήβους -Η έννοια της εποπτείας

ΑΣΤΙΚΕΣ ΑΞΙΩΣΕΙΣ

Σε περιπτώσεις όπου το θύμα είναι ανήλικο και εάν το θύμα καταλήξει σε θάνατο, δικαιούχοι για τη διεκδίκηση της αποζημίωσης είναι οι κληρονόμοι αυτού, και κατά τις συγγενικές τάξεις όπως ορίζονται στο Αστικό Δίκαιο, οι ανιόντες αυτού. Σε αυτή την περίπτωση, μπορούν να διεκδικήσουν δαπάνες για την κηδεία του θανόντος, αποζημίωση για την ψυχική οδύνη της απώλειας του τέκνου και επιπλέον χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστησαν ως συγγενείς του θύματος κατά το 932 του Αστικού Κώδικα. Σε περίπτωση που το ανήλικο

θύμα τραυματισθεί, και μάλιστα σε περίπτωση που τραυματισθεί κατά τρόπο με τον οποίο θα αλλάξει ο τρόπος και η ποιότητα ζωής του, για παράδειγμα σε μόνιμη παράλυση ή σε ακρωτηριασμό, γεννάται εκτός των άλλων και δικαίωμα για αποζημίωση για μελλοντική ζημία.

Πιο συγκεκριμένα, σε περίπτωση βλάβης της υγείας ή του σώματος προσώπου, αποζημιώνεται όχι μόνο η επελθούσα ζημιά, αλλά και η μελλοντική, ήτοι η ζημιά, η οποία προκλήθηκε από ζημιογόνο γεγονός, πλην όμως πιθανολογείται ότι θα επέλθει και στο μέλλον ως άμεση και βέβαιη συνέπεια της παρούσας καταστάσεως και η έκταση της δύναται να εκτιμηθεί πλήρως από το Δικαστήριο. Η διάταξη 929 του Αστικού Κώδικα καλύπτει δηλαδή τόσο τις ζημιές που έχουν επέλθει στο θύμα κατά το χρόνο εγέρσεως της αγωγής όσο και εκείνες που επέρχονται μεταγενέστερα και συνιστάται σε ότι ο παθών θα στερείται στο μέλλον ή θα ξοδεύει επιπλέον εξαιτίας της αυξήσεως των δαπανών του. Λόγω της μειωμένης ικανότητας πλέον του παθόντος ανηλίκου θύματος για εργασία, η οποία θα προκύψει στο μέλλον, θα χάσει μελλοντικά τα εισοδήματα του, τα οποία έχοντας πλήρη ικανότητα θα μπορούσε να ασκήσει και να αποκομίσει στο μέλλον.

Σε περίπτωση δηλαδή τραυματισμού, εκτός από τις πάγιες αξιώσεις που διατηρεί το θύμα για νοσηλεία, δαπάνες για αποκλειστική νοσοκόμα, για απώλεια εισοδήματος, ο νόμος δικαιολογεί για τον παθόντα και αξίωση για μελλοντικές δαπάνες, ειδικά εάν ο παθών είναι ανήλικος, όπου μια αναπηρία θα του αλλάξει την ποιότητα και τον τρόπο ζωής του ες αεί.

Ενδεικτικά αναφέρουμε την απόφαση από το Εφετείο Λαμίας 60/2009 : το παιδί ήταν μόλις 4,5 ετών όταν έχασε το κάτω δεξί άκρο του, ενώ παράλληλα είχε και άλλες συνέπειες στην υγεία του, που όρισαν τη μόνιμη αναπηρία του στο 80%. Ο οδηγός του αυτοκινήτου, υπό την επήρεια οινοπνεύματος, συγκρούστηκε με αυτοκίνητο και στη συνέχεια χτύπησε το παιδί που βρισκόταν στο πεζοδρόμιο, τραυματίζοντας το βαρύτατα. Το δικαστήριο επιδίκασε χρηματική παροχή 180.000€ για την αρνητική επίπτωση της αναπηρίας στο μέλλον του παιδιού, επιπλέον ηθική βλάβη ύψους 150.000€ που περιλαμβάνει και την ικανοποίηση του για τη σωματική και ψυχική ταλαιπωρία που υπέστη, αμοιβή 39.0006 για τη γιαγιά του που λειτούργησε ως αποκλειστική νοσοκόμος και 7.050€ για βελτιωμένη τροφή και λοιπά έξοδα σχετικά με τη διαχείριση των συνεπειών του ατυχήματος.

Τροχαίο ατύχημα σε παιδιά και εφήβους – Αστικές κυρώσεις

ΡΟΛΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

Η ελληνική νομοθεσία υποχρεώνει τους ιδιοκτήτες τροχοφόρων οχημάτων να ασφαλίζονται για την αστική τους ευθύνη έναντι τρίτων από ατυχήματα που θα προκληθούν από τα οχήματα τους. Ασφαλιζόμαστε δηλαδή υποχρεωτικά για την περίπτωση που θα προκληθεί από υπαιτιότητα μας ατύχημα, οπότε η ασφαλιστική εταιρία θα αποζημιώσει τον εμπλεκόμενο. Οι άλλες μορφές ασφάλισης πχ φωτιάς, κλοπής από καιρικά φαινόμενα, είναι προαιρετικές και η ενεργοποίηση τους εναπόκειται καθαρά στη βούληση του ιδιοκτήτη του οχήματος.

Ειδικότερα, με τον όρο ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ εννοούμε την υποχρέωση κάθε ατόμου να αποκαταστήσει τη ζημία που προκάλεσε σε τρίτους, παράνομα και υπαίτια.

Εδώ μπορούμε να διακρίνουμε και ακόμα δύο είδη ασφαλειών: ΑΠΛΗ ΚΑΙ ΜΕΙΚΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Μεικτή ασφάλεια είναι η ασφάλεια η οποία μας καλύπτει ακόμα και αν φταίμε εμείς σε κάποιο ατύχημα. Για παράδειγμα, αν παραβιάσουμε κάποιο ΣΤΟΠ και πέσουμε πάνω σε άλλο όχημα, αν έχουμε απλή ασφάλεια, θα κληθούμε εμείς να καλύψουμε τη φθορά στο άλλο αυτοκίνητο και στο δικό μας. Αν όμως έχουμε μεικτή ασφάλεια, η ασφαλιστική θα επιδιορθώσει τη φθορά για εμάς, χωρίς να επιβαρυνθούμε επιπλέον, μολονότι το ατύχημα συνέβη από δική μας υπαιτιότητα.

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΕΜΠΛΑΚΟΥΜΕ ΣΕ ΑΤΥΧΗΜΑ ΜΕ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΟ ΟΧΗΜΑ.

Σε αυτή την περίπτωση, την υποχρέωση για κάλυψη των ζημιών που προκλήθηκαν από υπαιτιότητα του ανασφάλιστου οδηγού αναλαμβάνει το ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Το ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ καλύπτει μόνο τις ζημιές που σχετίζονται με τις υποχρεωτικές καλύψεις (Αστική ευθύνη για υλικές ζημιές και σωματικές βλάβες) και όχι ζημιές που σχετίζονται με προαιρετικές καλύψεις (κλοπή). Ο αναίτιος οδηγός δεν έχει να φοβάται κάτι αν εμπλακεί σε ατύχημα με ανασφάλιστο όχημα.

Το ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ θα καταβάλει αποζημίωση και στη συνέχεια θα στραφεί κατά του ανασφάλιστου οδηγού για να διεκδικήσει το ποσό που κατέβαλε ως αποζημίωση.

Σε περίπτωση που εμπλακούμε σε ατύχημα με οδηγό ανήλικο, στερούμενο του απαραίτητου διπλώματος οδήγησης, οφείλουμε να διακρίνουμε δυο περιπτώσεις. Εάν το αυτοκίνητο είναι ασφαλισμένο, καλούμε την τροχαία προς καταγραφή του περιστατικού, και στη συνέχεια, ερχόμαστε σε επικοινωνία με το τμήμα φροντίδας ατυχήματος της ασφαλιστικής εταιρίας, η οποία οφείλει να μας αποζημιώσει κανονικά για τις υλικές και σωματικές μας βλάβες, εάν υπάρχουν. Η ασφαλιστική στη συνέχεια θα στραφεί κατά του ανηλίκου ή του εποπτεύοντος αυτό. Στην περίπτωση που το αυτοκίνητο δεν είναι ασφαλισμένο, το οποίο επίσης ενεπλάκη σε ατύχημα ενώ το οδηγούσε ανήλικος χωρίς δίπλωμα, τότε ο αναίτιος τρίτος εμπλεκόμενος θα αποζημιωθεί από το ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, το οποίο στη συνέχεια θα στραφεί κατά του προκαλέσαντος το ατύχημα (δηλαδή του ανηλίκου ή του εποπτεύοντος αυτό).

Όμως σε αυτό το σημείο οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί διότι το γεγονός ότι κάποιος οδηγός δεν έχει δίπλωμα ή οδηγούσε μεθυσμένος δεν συνεπάγεται αυτομάτως ότι είναι υπεύθυνος για την πρόκληση του ατυχήματος. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα Δικαστήρια θεώρησαν ότι από τις συνθήκες του ατυχήματος προέκυψε ότι η σύγκρουση προκλήθηκε από τον άλλο (δηλαδή από τον νηφάλιο ή με κανονικό δίπλωμα) οδηγό και η έλλειψη διπλώματος δεν συνέβαλαν στην πρόκληση του ατυχήματος!

Στην περίπτωση αυτή, η ασφαλιστική εταιρία θα αποζημιώσει τον ανήλικο παθόντα, παρά το γεγονός ότι οδηγούσε χωρίς δίπλωμα. Ο ανήλικος θα υποστεί σε κάθε περίπτωση τις κυρώσεις του Κ.Ο.Κ, ακόμη και αν δεν ήταν ο υπαίτιος για την πρόκληση του ατυχήματος.

Γενικά εάν εμπλακούμε σε ατύχημα, προκειμένου να βοηθήσουμε στην εξακρίβωση των συνθηκών, οι οποίες οδήγησαν στο ατύχημα, αποφεύγουμε να μετακινήσουμε τα οχήματα από την τελική τους θέση, εκτός εάν υπάρχει κίνδυνος για νέα σύγκρουση. Επιπλέον, καλό είναι να επιμείνουμε να καταγραφούν πρόσθετες πληροφορίες όπως οι πινακίδες σήμανσης, η λειτουργία φωτεινών σηματοδοτών, η ύπαρξη παρανόμως παρκαρισμένων οχημάτων που περιορίζουν την κυκλοφορία. Και αυτό για να μπορέσουμε να στηρίξουμε την αγωγή μας στα δικαστήρια, καλό θα ήταν να προσκομίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία, τα οποία θα οδηγήσουν στην δικαίωση μας.