Kostliwka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kostliwka
Ilustracja
Kostliwka szkarłatna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

ogórecznikowce

Rodzina

Cordiaceae

Rodzaj

kostliwka

Nazwa systematyczna
Cordia Linnaeus
Sp. Pl. 190. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

C. myxa Linnaeus[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Cordia boissieri

Kostliwka (Cordia) – rodzaj roślin z rodziny Cordiaceae, wyróżnianej też w randze podrodziny Cordioideae w szeroko ujmowanej rodzinie ogórecznikowatych Boraginaceae. Obejmuje w zależności od ujęcia ok. 250[5] do ponad 400[6] gatunków. Rośliny te występują w całej strefie międzyzwrotnikowej, przy czym największe zróżnicowanie osiągają w Ameryce Południowej i Północnej, podczas gdy w Afryce i południowej oraz południowo-wschodniej Azji rosną nieliczne gatunki[7].

Gatunki o słodkich i mięsistych owocach są uprawiane jako drzewa owocowe. Jadalnych owoców na Bliskim Wschodzie dostarcza np. Cordia myxa, stosowana tu także jako roślina lecznicza[8]. Liczne gatunki sadzone są dla drewna, cenione ze względu na jego jakość i szybki wzrost. Szorstkie liście niektórych gatunków (np. C. dodecandra) używane są jako papier ścierny. Wiele gatunków to także cenione rośliny ozdobne (np. kostliwka szkarłatna C. sebestena)[5]. Z wydrążonych pni Cordia millenii sporządza się w Afryce tzw. „mówiące bębny”, które odgrywały na tym kontynencie ogromną rolę w komunikacji (nawet już w czasach wynalezienia telegrafu)[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Cordia dodecandra
Cordia glabrata
Cordia goeldiana
Cordia lutea
Cordia myxa
Cordia nodosa
Cordia pilosa
Pokrój
Drzewa i krzewy[7].
Liście
Skrętoległe, rzadziej naprzeciwległe, zwykle długoogonkowe, blaszka całobrzega lub piłkowana, rzadko klapowana[7].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostany wierzchotkowe. Kwiaty obupłciowe, czasem funkcjonalnie jednopłciowe. Kielich rurkowaty lub dzwonkowaty, powiększa się podczas owocowania. Płatki białe, żółte, pomarańczowo czerwone, zrośnięte w koronę dzwonkowatą lub lejkowatą, najczęściej z 5 łatkami na szczycie, rzadziej inna liczba od 4 do 8. Pręciki często z nitkami owłosionymi u nasady. Zalążnia czterokomorowa, naga, w każdej komorze z pojedynczym zalążkiem. Szyjka słupka dwukrotnie rozwidlona i na każdym końcu z najczęściej główkowatym znamieniem[7].
Owoce
Pestkowce jajowate, elipsoidalne do kulistych. Miąższ bardzo soczysty lub gęsty i lepki. Endokarp bardzo twardy. Nasiona w liczbie od jednego do czterech[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Owoce Cordia caffra

Rodzaj zaliczany jest do rodziny Cordiaceae w rzędzie ogórecznikowców[2] albo do szeroko ujmowanej rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae (np. w systemie APG IV (2016), łączącym wszystkie taksony w obrębie rzędu ogórecznikowców w tę jedną rodzinę)[10].

Wykaz gatunków[6]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. ↑ a b Cordia. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-01].
  4. ↑ Genus: Cordia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-01-27].
  5. ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 234, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b Cordia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-01].
  7. ↑ a b c d e Cordia Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-01].
  8. ↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 214. ISBN 83-7079-779-2.
  9. ↑ Daniela i Stanisław Tałałajowie: Dziwy świata roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974, s. 26.
  10. ↑ Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 529-532. ISBN 978-1-84246-634-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kostliwka&oldid=70133467”