Mental Health: ਮਨ `ਚ ਨੈਗਟਿਵ ਵਿਚਾਰ ਆਉਣ `ਤੇ ਅਪਣਾਓ ਇਹ TPS, ਮਿਲੇਗੀ ਰਾਹਤ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ (Negative Feelings) ਦਾ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਤਣਾਅ (Depression) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਰ ਵਿਕਾਰ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ (Negative Feelings) ਵੀ ਤੁਹਾਡੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਰਾਹ ਰੋਕ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਮੁਆਫ਼ੀ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਜੀਵਨ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ‘ਹੋਓਪੋਨੋਪੋਨੋ’ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਖਬਾਰ ਵਿਚ ਓਪੋਨੋਪੋਨੋ ਮਾਹਿਰ ਡਾਕਟਰ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਆਹੂਜਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਮਾਨਸਿਕਤਾ (Negative Feelings) ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ
ਗੁੱਸਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਨਫ਼ਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹੋ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੁਝ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਓ, ‘ਮੈਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚੁਣਦਾ ਹਾਂ’ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਸੀਸ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚੰਗੀ ਸੰਗਤ ਵੀ ਰੱਖੋ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਤੇ ਹੱਸਮੁੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖੁਸ਼ ਚਿਹਰੇ ਦੇਖ ਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਾਂਗ ਬਣਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਮਿਲੇਗੀ। ਉਸਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸ਼ਬਦ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ, ਤੁਹਾਡੇ ਸੋਚਣ ਅਤੇ ਬੋਲਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨਗੇ।

ਜਦੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਚਿੰਤਾ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ
ਡਾਕਟਰ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਅਨੁਸਾਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤੁਹਾਡਾ ਮੂਡ ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ, ਗੁੱਸਾ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਚਿੰਤਾ ਜਾਂ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਰੁਕ ਜਾਓ। ਸ਼ਾਂਤ ਬੈਠੋ, ਕੁਝ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਬੇਚੈਨ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਤੁਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਸੁਣ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਹਾਡੇ ਇਹ ਕਦਮ ਮਨ ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ (Negativity) ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣ ਦੇਣਗੇ।

ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੱਸੋ, ‘ਹੁਣ ਮੈਂ ਉਹ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ’
ਡਾਕਟਰ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਚਿੰਤਾ, ਡਰ, ਗੁੱਸਾ, ਦੋਸ਼ ਜਾਂ ਸ਼ਰਮ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਪਲ ਲਈ ਰੁਕੋ ਅਤੇ ਉਸ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਕਹੋ, ‘ਉਹ ਹੁਣ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ’ ਜਾਂ ‘ਮੈਂ’ ਇਹ ਸੋਚ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾ। ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ’, ‘ਹੁਣ ਨਹੀਂ’। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਰਹੋ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਘੱਟ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰੋਗੇ।

ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕੁੱਝ ਦੇਰ ਮੋਨ ਬੈਠੋ
ਹਰ ਸਥਿਤੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਸਬਕ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੁਝ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਚੱਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਚੁੱਪ ਬੈਠੋ ਅਤੇ ਇੱਕ ਉੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛੋ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਨਜਿੱਠਣਾ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਮੋਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠਣਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਮਿਲੇਗਾ, ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਦਿਖਾਏਗਾ।

ਦੋਸ਼-ਆਲੋਚਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਲ ਵੀ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰੋ
ਹੋ’ਓਪੋਨੋਪੋਨੋ, ਜੀਵਨ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਫਲਸਫੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਊਰਜਾ ਬਾਰੇ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲੋ, ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਲ ਵੀ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰੋ। ਕੀ ਚੰਗਾ ਹੋਇਆ ਇਸ ਬਾਰੇ 5 ਵਾਕ ਵੀ ਕਹੋ। ਜੋ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਉਸ ਬਾਰੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਕ ਬੋਲੋ। ਡਾਕਟਰ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤੁਸੀਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਸੁਹਾਵਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ। ਉਹ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਗੇ। ‘ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਹੈ, ਮੈਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ, ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮੈਂ ਕੁਝ ਬਿਹਤਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਬੋਲੋ।