Bảo tồn nguồn gen một số loài động thực vật quý hiếm ở vườn quốc gia Tam Đảo phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng dạy và du lịch sinh thái

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (92.4 MB, 199 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC T ự N H IÊ N

BẢO TỔN NGUỔN GEN MỘT s ố LOÀI ĐỘNG

THỰC VẬT QUÝ HIẾM Ở VƯỜN

Qưốc

GIA TAM ĐẢO

NHẰM PHỤC VỤ CHO CÔNG TÁC NGHIÊN c ứ u

GIẢNG DẠY VÀ DU LỊCH SINH THÁI

MÃ SỐ: QG - 03 - 08

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Tên đề tài:

BẢO TỔN NGUỒN GEN MỘT s ố LOÀI ĐỘNG THựC

VẬT QUÝ HIẾM Ở VƯỜN QUỐC GIA TAM ĐAO

NHẰM PHỤC VỤ CHO CÔNG TÁC NGHIÊN c ứ u ,

GIẢNG DẠY VÀ DU LỊCH SINH THÁI

Mã số: QG -03 -08

Chủ trì đề tài: Trần Ninh

Học hàm, học vị, chuyên môn: PGS.TS. Thực vật học

Chức vụ:

Đơn vị công tác: Khoa Sinh học, ĐHKHTN Hà Nội

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

MỤC LỤC

Trang

Đặt vấn đ ề... 1

Chương 1: Tổng quan tài liệu... 3

1.1. Đa dạng sinh học...3

1.1.1. Đa dạng thực vật... 3

1.1.2. Đa dạng động vật có xương sống... 4

1.1.3. Đa dạng cồn trùng ở cạn... 5

Chương 2: Điều kiện tự nhiên VQG Tam Đ ảo... 6

2.1. Vài nét khái quát về VQG Tam Đ ảo... 6

2.2. Yếu tố thổ nhưỡng... 6

2.3. Yếu tố khí hậu... 8

Chương 3: Đơi tượng và phương pháp nghiên cứu... 9

3.1.Đối tượng... 9

3.2. Phương pháp nghiên cứu...9

3.2.1. Nghiên cứu thực đ ịa... 9

3.2.1.1. Thực vật... 9

3.2.1.2. Động vật có xương sống...9

3.2.1.2.1.Nhóm Lưỡng cư - Bị sát...9

3.2.1.2.2. Nhóm Chim - Thú... 9

3.2.1.3. Cơn trùng... 10

3.2.2. Nghiên cứu trong phịng thí nghiệm ...10

3.2.2.1. Thực v ậ t...10

3.2.2.2. Động vật có xương sống... 10

3.2.2.3. Cơn trùng... 11

Chương 4: Kết quả nghiên cứu và thảo lu ận...12

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

4.1.1.1.1 .Rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới... 12

4.1.1.1.2.Rùng kín thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới núi thấp... 13

4.1.1.1.3.Rừng cây lùn trên các đỉnh nú i... 13

4.1.1.1.4. Rừng tre nứa... 13

4.1.1.1.5. Rừng phục hổi sau khai thác... 13

4.1.1.1.6. Rừng trổng... 13

4.1.1.1.7. Trảng cây bụ i...14

4.1.1.1.8. Trảng c ỏ ...14

4.1.1.2. Đa dạng loài...14

4.1.1.3. Đa dạng về sử dụng... 15

4.1.2. Đa dạng động vật có xương sống... 15

4.1.2.1.Đa dạng và phân bố của các nhóm ĐVCXS ở c ạ n ... 15

4.1.2.1.1 Lưỡng cư ...15

4.1.2.1.2 Bò sát...16

4.1.2.1.3 Chim ... 16

4 .1.2.1.4 Động vật có vú... 16

4.1.2.2.Giá trị quý hiếm của các nhóm ĐVCXS...17

4.1.3. Đa dạng cơn trùng... 17

4.1.3.1 Đa dạng loài...17

4 .ỉ.3.2 Đa dạng taxon bậc họ...19

4.2. Các taxon mới cho vườn QG Tam Đ ảo...21

4.3. Bảo tổn nguồn gen một số loài động thực vật quý hiếm ... 22

4.3.1. Danh lục các loài được bảo tồ n ...24

4.3.2. Mơ tả các lồi bảo tổn ...24

4.3.3. Các biện pháp bảo tổ n ... 33

4.3.3.1. Bảo tồn nguyên vị... 34

4.3.3.2. Bảo tồn chuyển v ị... 37

4.3.3.2.1 Giâm cành trong vườn ươm...37

4.3.3.2.2. Xây đựng khu sưu tập trà... 42

4.3.4. Bảo tổn phục vụ cho du lịch sinh thái... 44

4.3.4.1. Các điểm du lịch sinh thái... 45

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Kết luận và kiến nghị... 50
Tài liệu tham khảo...52
Phụ lục

Phụ lục 1 Danh lục các loài rêu VQG Tam Đảo

Phụ lục 2 Danh lục các lồi thực vật có mạch VQG Tam Đảo
Phụ lục 3 Danh lục các loài lưỡng thê VQG Tam Đảo

Phụlục 4 Danh lục các lồi bị sát VQG Tam Đảo
Phụ lục 5 Danh lục các loài chim VQG Tam Đảo
Phụ lục 6 Danh lục các loài thú VQG Tam Đảo

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

ĐẶT VẤN ĐỂ

Tam Đảo cách thủ đô Hà Nội hơn 80 km về phía Tây Bắc với mấy chục ngàn ha rừng
đầu nguồn có vai trò quan trọng trong việc cân bằng sinh thái cho một vùng rộng lớn thuộc
ba tỉnh Vĩnh Phúc, Tuyên Quang và Thái Nguyên. Rừng Tam Đảo còn là kho tài nguyên quý
giá lưu trữ nhiều loài động thực vật quý hiếm phục vụ cho đời sống của con người. Với nhiệt
độ trung bình 18°c vào mùa hè Tam Đảo trở thành địa chỉ tham quan nghỉ mát lý tưởng cho
nhiều du khách bốn phương. Vì những lý do trên ngày24 tháng giêng năm 1977 Thủ tướng
chính phủ đã quyết định thành lập Khu rừng cấm Tam Đảo thuộc địa giới của ba tỉnh Vĩnh
Phúc, Tuyên Quang và Thái Nguyên với diện tích khoảng 19000 ha.và gần 10 năm sau
(1986) tên Rừng cấm Tam Đảo được công nhận trong các văn bản của nhà nước. Qua nhiều
năm hoạt động ngày 15 tháng 5 năm 1996 rừng cấm Tam Đảo trở thành vườn Quốc gia Tam
Đảo với diện tích là 36.883 ha. Sau khi vườn được thành lập ngoài các nhiệm vụ hành chính
sự nghiệp, các công tác nghiên cứu khoa học được các cơ quan có trách nhiệm của vườn quan
tâm. Từ ngày thành lập đến nay nhiều nhà khoa học trong nước cũng như nước ngoài thuộc
nhiểu lĩnh vực khác nhau đã đặt chân đến vườn Quốc gia Tam Đảo nhằm nghiên cứu tính đa
dạng sinh học của vườn, phát hiện các loài động thực vật quý hiếm cũng như các loài đặc
hữu của Tam Đảo để có kế hoạch bảo vệ nguổn gen của các loài động thực vặt quý hiếm có
nguy cơ bị tiêu diệt.

Tài nguyên rừng của vườn quốc gia Tam Đảo vồ cùng phong phú và đa dạng. Theo
kết quả điều tra của các nhà nghiên cứu thuộc Khoa Sinh học ĐHKHTN Hà Nội, Viện Sinh
thái và Tài nguyên, Đại học Lâm Nghiệp và Viện điều tra quy hoạch rừng hệ động thực vật
vườn quốc gia Tam Đảo khá phong phú. Số lồi thực vật khơng dưới 1000 loài cùng với hàng
trăm lồi động vật có xương sống, côn trùng tạo nên tính phong phu đa dạng sinh học của

vườn Quốc gia Tam Đảo. Trong số các loài đã phát hiện có ở Tam Đảo nhiều loài quý hiếm
và đặc hữu của rừng núi Tam Đảo mà còn cho Việt Nam. Nhiều loài đã được ghi vào sách đỏ
của Việt Nam. Rừng núi Tam Đảo không chỉ là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật
quý hiếm mà còn được du khách trong nước cũng như nước ngoài biết đến từ lâu là khu nghỉ
mát Tam Đảo nổi tiếng và thơ mộng; khu danh lam thắng cảnh Tây Thiên kỳ thú tựa lưng
vào ba đỉnh núi cao nhất: Thiên Trị, Thạch Bàn và Phù Nghĩa tạo thành thế vững chãi như đỡ
lấy trời. Rừng núi Tam Đảo cịn có Thác Bạc trắng xoá nằm giữa thảm rừng xanh nhiệt đới
cùng với hàng chục đền chùa cổ xây dựng từ những năm đầu của thế ký XV để thờ cúng
những người con có cơng với đất nước.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Tuy rừng của vườn Quốc gia Tam Đảo đa dạng về sinh cảnh, đa dạng loài vả đa dạng
về sử dụng nhưng vườn lại có một khu du lịch với thị trấn Tam Đảo ở trung tâm; khu danh
lam tháng cảnh phía Tây và khu nghĩ mát Núi Cốc ở phía Đơng Bắc. Các khu dịch với trên
50 nhà nghỉ và khách sạn. Hàng năm có hàng ngàn khách du lịch trong nước và hàng chục
khách nước ngoài đến thăm viếng và nghỉ ngơi. Để phục vụ cho các nhà hàng nhiều loài
động vật quý hiếm như Lợn rừng, Cầy vòi, Sơn dương, Nhím, Gà rừng bị săn bắn vả được sử
dụng như món ăn đặc sản trong các nhà hàng, khách sạn. Các loài cây cảnh quý hiếm như lan
hài Tam Đảo, Lan Gấm, Trà hoa vàng hay động vật hiếm như Rùa núi, Cua bay hay các loài
Bướm đẹp bị nhân dân địa phương khai thác đến cạn kiệt để bán cho khách du lịch.

Trong mấy năm qua nghiên cứu đa dạng sinh học của vườn nói chung và bảo tổn các
lồi cây có ích như các loài làm thuốc nói riêng được một số tổ chức trong nước vả quốc tế
quan tâm. Bên cạnh những loài mới được phát hiện lại có nhiều lồi đang bị đe doạ bị tiêu
diệt vì nhiểu lý do khác nhau trong đó có sự khai thác khơng có ý thức của con ngưòi. Một
loài bị mất đi là một nguổn gen bị mất đi mãi mãi. Hiện nay đời sống cửa nhân dân mỗi ngảy
được cải thiện cả về vật chất, tinh thần và kiến thức. Nhân dân ta có truyến thống lâu đời về
văn hố và giàu lịng u thiên nhiên. Việc tìm ra các lồi có giá trị kinh tế cao để bảo tổn và
phát triển chúng là mong muốn của nhiều người. Đất nước ta đang trong thời kỳ mở cửa để
đón các bạn bè bốn phương qua lại giao lưu. Việc giới thiệu các loài quý hiếm một mặt giúp
nhân dân sở tại có ý thức bảo vệ chúng mặt khác sẽ thu hút số khách đến tham quan du lịch

sinh thái. Điều đó sẽ góp phần khơng nhỏ đến nguồn thu nhập của nhân dân địa phương. Với
những suy nghĩ như vậy chúng tôi thực hiện đề tài “Bảo tồn nguồn gen mật sơ lồi động

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

CHƯƠNG 1

TỔNG QUAN TÀI LIỆU

Vườn Quốc gia Tam Đảo đã trải qua q trình tiến hố lâu dài như bao nơi khác trên
lãnh thổ của nước ta để tạo nên sự đa dạng sinh học và tồn tại qua hàng triệu năm. Song chỉ
trong khoảng thời gian vài trăm năm con người đã làm cho thiên nhiên vùng Tam Đảo biến
đổi nhiều, đa dạng sinh học bị thất thoát và suy giảm. Rất đáng mừng trong nhiều thập kỷ
gần đây các vấn đề liên quan đến đa dạng sinh học được nhiều cơ quan và các nhà nghiên
cứu sinh học chú ý. Nhiều cơng trình nghiên cứu liên quan đến đa dạng sinh học đa dạng
sinh học liên quan đến Tam Đảo được công bố. Các kết quả liên quan đến nhiều đối tượng
thuộc các ngành sinh học khác nhau và được công bố trong nhiều công trình khác nhau.
Những tài liệu đó là nguồn tư liệu quý cho chúng tôi khi thực hiện đề tài.

1.1 Đa dạng sinh học
1.1.1 Đa dạng thực vật

Vườn Quốc gia Tam Đảo nằm không xa thủ đô Hà Nội, phương tiện giao thông thuận
lợi; khu hệ thực vật lại phong phú nên từ lâu các nhà thực vật ngoài nước cũng như trong
nước đã có nhiều khảo cứu và nhiều cơng trình nghiên cứu liên quan đến khu hệ thực vật của
vườn đã được cơng bố. Cơng trình nổi tiếng và là nền tảng để đánh giá đa dạng sinh học của
Việt Nam nói chung và Tam Đảo nói riêng đó là bộ thực vật chí Đông Dương do Lecomte
chủ biên (1907 “ 1952). Công trình đã cồng bố hơn 5000 loài thực vật bậc cao thu thập được
trtên bán đảo Đơng Dương trong đó có nhiều lồi phát hiện được ở Tam Đảo như Denrobium
tamdaoensis, Tectaria tamdaoensis. Để có luận chứng thành lập vườn Quốc gia Tam Đảo từ
năm 1992 Viện Điều tra quy hoạch rừng thuộc Tổng cục lâm nghiệp nay là Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn đã tiến hành điều tra, thu thập thực vật Tam Đảo. Kết quả là 490 loài

thực vật thuộc 344 chi của 130 họ được ghi nhận gặp ở Tam Đảo. Kể từ khi có luận chứng
khoa học (1992) đến năm 1996 khi vườn Quốc gia Tam Đảo chính thức thành lập, nhiều cuộc
khảo sát thực vật đã được tiến hành. Trên cơ sỏ của bộ thực chí Đơng Dương nhiều cơng
trình liên quan đến Tam Đảo được các nhà nghiên cứu trong nước quan tâm đến như Lê Kim
Biên, Võ Vãn Chi, Nguyễn thị Kim Đào, Nguyễn Tiến Hiệp, Vũ Xuân Phương,v.v. Những số
liệu liên quan đến khu hệ thực vật Tam Đảo chỉ được đề cập đến trong những cơng trình tổng
quan về thực vật Việt Nam như “ Cây cỏ thường thấy ở Việt Nam” của Võ Văn Chi và cộng
sự; “Họ Na Việt Nam” của Nguyễn Tiến Bân; “Họ Verbei^ceae” của Vũ Xuân Phương; “Cây
cỏ Việt Nam” của Phạm Hoàng Hộ. Từ những kết quả nghiên cứu của các nhà thực vật học
thuộc Viện điều tra quy hoạch rừng, Viện Sinh thái & Tài Nguyên, Đại học Lâm nghiệp,

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Khoa Sinh học ĐHKHTN Hà Nội và một số chuyên gia thực vật nưỏc ngoài khu hệ thực vật
Tam Đảo gồm 1238 lồi thực vật có mạch thuộc 478 chi của 176 họ.

Năm 1997 Trần Ninh, chủ trì đề tài đã tiến hành nghiên cứu các loài chè hoang dại
của vườn Quốc gia Tam Đảo. Tác giả cùng với giáo sư Hakoda (ĐHNN Nhật Bản) đã cơng
bố 2 lồi trà mới cho Khoa học: Camellia crassiphylla; Camellia rubriflora. Tiếp đó vào 
năm 2001 lồi trà mới cho khoa học là Camellia tamdaoensis được hai tác giả trên thu thập ở 
vườn Quốc gia Tam Đảo. Năm 2003 Trần Ninh lại cổng bố loài trà hoa vàng mới Camellia

hakodae thu được ở phía Đơng Bắc của vườn. Một ngành thực vật bậc cao khác có ý nghĩa

quan trọng trong cấu trúc của rừng nhiệt đới nhưng các nhà thực vật Việt Nam khơng quan
tâm đó là ngành Rêu. Thực ra nhiều loài Rêu của Tam Đảo đã được một số tác giả không
phải là nhà thực vật người Pháp như Petelot, Eberhardt thu thập từ những năm cuối của thế kỷ

19. Kết quả đã được các nhà thực học Pháp ( Hen ry, R; Paris, E.G.; Theriot,I.; Tixier p.v.v.)
công bố trên các tạp chí nước ngoài. Trần Ninh là người Việt Nam đầu tiên đi sâu tìm hiểu
các lồi Rêu. Năm 1993 trong tạp chí “Bryologist” của Mỹ tác giả đã cơng bố 178 lồi Rêu
gặp ở Tam Đảo, trong đó có 3 lồi mới cho khoa học và nhiều loài đặc hữu cho Tam Đảo

1.1.2 Đa dạng động vật có xương sỏng

Do có khu nghỉ mát và đường giao thông thuận lợi nên khu hệ động vật có xương sống vùng
núi Tam đảo đã được nghiên cứu khá sớm. Những nghiên cứu đầu tiên chủ yếu do người
nước ngoài tiến hành như: Pellegrin (1910), Delacour (1931), Osgood (1932), Bourrett
(1934-1943), W.

Những nghiên cứa do các nhà khoa học Việt Nam tiến hành chỉ được thực hiện sau
1954. Nghiên cứu đầu tiên tại khu vực Tam Đảo do đoàn cán bộ Khoa Sinh vật, Trường Đại
học Tổng hợp Hà Nội thực hiện vào năm 1962 đã xác định được 119 loài Chim, 45 loài Thú
và một số loài Lưỡng cư, Bò sát.

Trong luận chứng khoa học của Dự án đầu tư, Viện Điều tra Quy hoạch Rừng (1992)
đã ghi nhận có 58 loài thú, 158 loài chim, 46 lồi bị sát và 19 loài ếch nhái tại Vườn Quốc
gia Tam Đảo. Nhiều lồi trong số đó đã được liệt kê trong Sách Đỏ Việĩ Nam. Một trong 
những loài động vật nổi tiếng nhất phân bố ở Vườn Quốc gia Tam Đảo là Cá cóc Tam Đảo

Paramesoiriton deloustali, là một loài bị đe dọa tuyệt chủng trên toàn cầu và là loài đặc hữu

miền Bắc Việt Nam (Anon, 1993).

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

thuộc 7 bộ. Trong số đó có 15 loài được liệt kê là các loài quý và hiếm. Năm 2003 Lê
Nguyên Ngật đẩ thống kê các loài rùa trong 9 Khu bảo tồn và vườn Quốc gia của Việt Nam.
Theo tác giả vườn Quốc gia Tam Đảo có số lượng rùa nhiều thứ hai (10 loài) sau Pù Mát (15
loài).

1.1.3 Đa dạng cỏn trùng ở cạn

Vườn Quốc gia Tam Đảo nổi tiếng không chỉ là khu du lịch hấp dẫn khách trong nước cũng

như nước ngồi, mà cịn là nơi có khu hệ động thực vật hết sức phong phú. Tam Đảo có
nhiều động vật quý hiếm, đặc biệt là khu hệ côn trùng độc đáo được nhiều nhà khoa học
trong và ngoài nước cũng như thương gia nước ngoài quan tâm. Nhiều số liệu được công bố
gần đây về khu hệ cồn trùng như côn trùng Cánh vảy (Lepidoptera) của Spitzer (1991), Khuất
Đăng Long (1992), về Trichoptera của Malicky (1995) v.v. cho thấy tính chất đa dạng và đặc
trưng của khu hệ côn trùng Tam Đảo. Mấy năm gần đây đa dạng côn trùng của vườn Quốc
gia Tam Đảo được các nhà côn trùng học trong nước cũng như nước ngồi quan tâm đáng kể.
Các cơng trình đáng chú ý có thể kể đến: Bùi Công Hiển và Đặng Ngọc Anh đã điều tra côn
trùng ở Tam Đảo trong hai năm 2001 và 2002. Theo các tác giả ở Tam Đảo có 474 lồi. Năm
2005 Khuất Đãng Long và Vũ Quang Côn đã phân tích tính đa dạng sinhhọc của hai nhóm
cơn trùng ở Tam Đảo. Trong số đó tổng họ Bướm phượng (Papilionidae) có số loài là 114.
Rõ ràng khu hệ côn trùng ỏ vườn Quốc gia Tam Đảo phong phú. Tuy nhiên trong thời gian
qua thành phần các lồi cơn trùng chịu nhiều biến đổi do sự thay đổi sinh cảnh trong quá
trình mở rộng khu nghỉ mát Tam Đảo và tình hình khai thác vì lý do thương mại.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

CHƯƠNG 2

ĐIỂU KIỆN T ự NHIÊN VƯỜN Q u ố c GIA TAM ĐẢO

2.1. Vài nét khái quát về vườn quốc gia Tam Đảo

Theo Quyết định Số 41/TTg ngày 24/01/1977 của Thủ tướng Chính phủ, Tam Đảo
được thành lập một khu bảo tổn thiên nhiên có diện tích 19.000 ha. Năm 1993, Viện Điều tra
Quy hoạch Rừng đã xây dựng dự án đầu tư cho Tam Đảo, trong đó đề xuất chuyển phân hạng
quản lý từ khu bảo tổn thiên nhiên lên thành Vườn Quốc gia. Tổng diện tích Vườn Quốc gia
đề xuất trong bản dự án đầu tư này là 36.883 ha, trong đó phân khu bảo vệ nghiêm ngặt là
17.295 ha, phân khu phục hổi sinh thái là 17.286 ha, và phân khu hành chính dịch vụ là
2.302 ha (Anon, 1993). Ngày 06/03/1996, dự án đầu tư đã được Thủ tướng Chính phủ phê
^■’Vệt theo Quyết định Số 136/TTg.Sau đó, ngàyl5/05/1996, Ban quản lý Vườn Quốc gÌPi
cũng đã được Bộ Lâm nghiệp (trước đây) cho phép thành lập. Tam Đảo được liệt kê trong

danh lục đề xuất các khu rừng đặc dụng Việt Nam, đến ngày 15 tháng 6 năm 1996 vườn:
Quốcgia TamĐảo được chính thức thành lậỹvới diện tích 36.883, trong đó có 23.333 ha đất có 
rừng (Cục Kiểm lâm 1998). Vườn Quốc gia Tam Đảo nằm trong 21()21' - 21(142' vĩ độ Bắc và
105°23' - 105°44' kinh độ Đông, thuộc địa phận của các huyện Sơn Dương (tỉnh Tuyên
Quang), Đại Từ (tỉnh Thái Nguyên) và Lập Thạch, Tam Đảo và Mê Linh (tỉnh Vĩnh Phú).
Vườn Quốc gia nằm trong khối núi chạy theo hướng đông bắc - tây nam. Khối núi này bị
tách thành hai vùng núi cao ở phía bắc và phía tây bởi những vùng đứt gãy có độ cao thấp
hơn. Đỉnh cao nhất là dãy núi Tam Đảo là đỉnh Nord có độ cao 1.592 m, nơi giao điểm của 3
tỉnh. Tiếp theo là 3 đỉnh nổi tiếng: Thạch Bàn (1.388 m), Thiên Thị (1.376 m), Rùng Rình
(Phù Nghĩa) (1.300 m). Điểm thấp nhất của Vườn Quốc gia là khoảng 100 m. (ảnh 1)

Vườn Quốc gia Tam Đảo nằm trong vùng phân thuỷ của hai con sơng chính: ở phía
đơng bắc của khối núi là lưu vực sông Công, trong khi phía tây nam của khối núi nằm trong
đường phân thủy của sông Đáy. Hầu hết các sồng suối bên trong Vườn Quốc gia đều dốc và
chảy xiết. Tam Đảo có khí hậu nhiệt đới gió mùa; lượng mưa trung bình hàng năm đạt đến
2.800 mm và tập trung trong mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 10 với khoảng 90% tổng lượng
mưa của năm. Trong mùa khô, lượng mưa và độ ẩm ở các đai cao rất thấp làm cho những
vùng này rất dễ bị cháy.

Theo dự án đầu tư, Vườn Quốc gia Tam Đảo có 21.981 ha rừng tự nhiên và 1.351 ha
rừng trổng.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12></div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Tam Đảo đã từng bị khai thác chọn trong nhiều năm. Trước năm 1985, những hoạt động nàv
chỉ diễn ra ở mức độ thấp do các hành động chặt gỗ bất hợp pháp bị xử phát nặng. Tuy nhiên,
từ năm 1991 cho đến trước khi thành lập Ban quản lý Vườn, việc khai thác gỗ chọn tăng
nhanh, phản ánh sự gia tăng nhu cầu về gỗ trong thời gian này. Hoạt động chặt gỗ thường là
ở quy mô nhỏ do người dân địa phương và vùng phụ cận tiến hành (ảnh 2). Cháy rừng cũng
đã phá hủy một số diện tích rừng ở mọi đai độ cao. Mặc dù, sau khi thành lập Ban quản lý
Vườn, tình trạng khai thác gỗ, củi, săn bắn và các hoạt động bất hợp pháp khác đã giảm
nhưng vẫn còn tiếp diễn. Săn bắn trộm là một trong những mối hiểm họa lớn đối với các quần

thể thú ở Vườn Quốc gia Tam Đảo. Các loài động vật hoang dã vẫn còn được bán trong các
nhà hàng ở thị trấn Tam Đảo. Quần thể của một số lồi cơn trùng đang bị đe dọa do bị người
dân địa phương bầy bắt để bán cho dân sưu tập và du khách. Cây thuốc và phong lan cũng bị
khai thác để bán cho du khách. Quần thể Cá cóc Tam Đảo cũng bị đe doạ nghiêm trọng đo
mất môi trường sống, bị bắt bán cho người ni làm cảnh (lồi này có bán ở hàng cá cảnh
trong chợ Đổng Xuân, Hà Nội), đặc biệt là do ô nhiễm tại các khe suối nơi chúng sinh sống.
Phần lớn các mối đe doạ này đều liên quan trực tiếp đến việc phát triển hoạt động du lịch
trong Vườn Quốc gia chưa kiểm soát được triệt để.

Thị trấn Tam Đảo ở độ cao 950 m, nằm bên trong ranh giới Vườn Quốc gia Tam Đảo
và thuộc vùng đệm, vốn được xây dựng làm trạm quan thám và nơi nghỉ ngơi cho quan chức
thực dân Pháp từ đầu thế XX. Trong những năm gần đây, vùng này đã được khôi phục làm
điểm du lịch và hiện nay thu hút hàng nghìn du khách trong và ngoài nước mỗi nãm. Nhiều
khách sạn, nhà hàng đã và đang được xây dung (ảnh 3 &4). Nếu được quy hoạch tốt, du lịch
có thể trở thành một nguồn thu quan trọng cho Vườn Quốc gia và đóng góp tích cực vào việc
bảo tổn tính đa dạng sinh học của vườn. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của một số quán ăn sử
dụng thịt thú rừng, việc buôn bán côn trùng, cây phong lan và lâm sản khác, sự tăng nhu cầu
về củi đốt, việc phát triển du lịch đã và đang gây ra những tác động tiêu cực đối vói mơi
trường nói chung và đa dạng sinh học nói riêng. Điều cần lun tâm là ngoài giá trị là nơi cư trú
của các loài động vật trong một khu bảo tổn thiên nhiên quan trọng, là cảnh quan không thể
thiếu của một khu du lịch, rừng ở Vườn Quốc gia Tam Đảo đóng vai trò quan trọng trong
việc bảo vệ nguồn nưóc cho các cộng đồng dân cư sinh sống ở những vùng xung quanh

2.2. Yếu tò thổ nhưỡng

ở Vườn Quổc gia Tam Đảo đã điều tra xác định được 4 loại đất chính sau:

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

•> 9

Anh 1: Ba đỉnh núi cao nhất của VQG Tam Đảo

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15></div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

- Đất Feralit mùn vàng đỏ phân bố trên núi thấp, phát triển trên đá Macma kết tinh chua như:
Rhyolit, Granite... loại đất này có diện tích 9.292 ha, chiếm 25,19% diện tích của vườn và
xuất hiện ở độ cao 400m - 700m.

- Đất Feralit đỏ vàng phát triển trên nhiều loại đá khác nhau, loại đất này thường thấy ở độ
cao 100 - 400m, có diện tích 17.606 ha, chiếm 47,33% diện tích của Vườn.

- Đất dốc tụ và phù sa: loại đất này có ở độ cao từ 100m trở xuống, thường thấy ở ven chân
núi, thung lũng hẹp, ven sông suối lớn, có diện tích 1.107 ha, chiếm 2,76% diện tích của
Vườn.

2.3. Yếu tỗ khí hậu

Vườn Tam Đảo nằm trong vùng khí hậu ẩm nhiệt đới, mưa mùa vùng núi. Với dãy núi
cao, chạy dài hơn 80 km, tạo ra hai sườn Đồng và Tây rõ rệt, có lượng mưa hàng năm khác
nhau và tạo nên các tiểu vùng khí hậu khác nhau. Đây cũng là yếu tố quan trọng trong việc
tạo ra hai đai khí hậu nóng ẩm, nhiệt đới mưa mùa từ độ cao 700 - 800m trở xuống và đai khí
hậu á nhiệt đới mưa mùa ở độ cao từ 800m trở lên, cung như một số khu vực có nhiệt độ,
lượng mưa rất khác nhau của Tam Đảo.

B ả n g 1. S ố liệu khí tượng c ủ a các trạm tro n g khu vực T am Đ ả o

Yếu t ố Trạm

Tuyên Quang

T rạm 
Vĩnh Yên

T rạm 
Đ ại Từ

Trạm 
Tam Đ ảo

Nhiệt độ trung bình năm (0°C ) 22,9 23,7 22,9 18.0

Nhiệt độ tối cao tương đối 41,4 41,5 41,3 33,]

Nhiệt độ tối thấp tương dối 0 ,4 3,2 3,0 - 0 .2

Lương mưa trung bình năm (m m ) 1641,4 1603,5 1906,2 2603,3

Số ngày mưa trong năm 143,5 142,5 193,4 193.7

Lượng mưa cực đại ngày (m m ) 150,0 284,0 35 2 ,9 299,5

Đ ộ ấm trung bình (%) 84,0 81,0 82,0 87,0

Độ ẩm cực tiểu (%) 15,0 14,0 16,0 6 ,0

Lượng bốc hơi 760,3 1040,1 98 5 ,5 561.5

Trên đây có thể coi trạm khí tượng Tuyên Quang và Vĩnh Yên đặc trưng cho khí hậu
sườn Tây; Trạm Đại Từ đặc trưng cho khí hậu sườn phía Đơng; Trạm Tam Đảo ở độ cao
950m đặc trưng cho khí hậu vùng cao.

Do có sự khác nhau về đất đai và khí hậu giữa các vùng cộng vói sự tác động của con người
đã tạo ra các hoàn cảnh lập địa khác nhau, đây là nguyên nhân chính để tạo ra sự đa dạng về

các hệ sinh thái rừng, các quần xã sinh học và đa dạng về loài của rừng Tam Đảo.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

CHƯƠNG 3

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN c ứ u

3.1 Đối tượng

Tất cả thảm thực vật và tất cả các loài sinh vật sống trên cạn thuộc phân giới thực vật
bậc cao, động vật có xương sống và cơn trùng của vườn Quốc gia Tam Đảo.

3.2 Phương pháp nghiên cứu

Do các đối tượng có những đặc tính khác nhau nên chúng được tiến hành nghiên cứu
trong những hoàn cảnh phù hợp khác nhau và phải có các phương pháp nghiên cứu khác
nhau.. Tuy nhiên đối với các đối tượng thực vật và động vật thì phương pháp nghên cứu ngoài
thực địa là quan trọng hàng đầu.

3.2.1 Nghiên cứu thực địa
3.2.1.1 Thực vật

-Thu thập tài liệu và hồi cứu các kết quả nghiên cứu đã có liên quan đến thực vật.

-Tiến hành các đợt khảo sát thực địa để thu thập mẫu vật. Để tiến hành thu thập mẫu vật
chúng tồi chọn thời gian thích hợp, đó là mùa ra hoa, kết quả của đa số các loài thực vật. Để
thu mẫu được tối đa chúng tôi phải lập các tuyến sao cho các tuyến phải cắt qua tẩt các kiểu
thảm thực vật đặc trưng của vườn.

3.2.1.2 Động vật có xương sông

-Thu thập tài liệu và hổi cứu các kết quả nghiên cứu đã có về các nội dung có liên quan đến
Động vật có xương sống tại Vườn quốc gia Tam Đảo và vùng phụ cận.

-Tiến hành các đợt khảo sát thực địa tại địa bàn nghiên cứu và điều tra nhân dân địa phương
trong vùng. Bên cạnh quan sát trực tiếp theo các tuyến đại diện cho các sinh cảnh ở các đai
cao, chúng tơi cịn quan sát các di vật còn lại trong dân như mai rùa, đầu rùa, da rắn, sừng,
sọ, xương chi, xương sườn, móng, vuốt thú, các mẫu nhồi chim thú, ... hoặc các mẫu ngâm
trong nhà như rắn, tác kè ngâm rượu, các mẫu ngâm thằn lằn, ếch nhái, ... Phương pháp
nghiên cứu sử dụng trong các đợt khảo sát này đều là những phương pháp thồng dụng theo
từng nhóm chun mơn.

3.2.1.2.1 Nhóm Lưỡng cư-Bò sát

Tiến hành quan sát và thu mẫu dọc theo tuyến đại diện cho các loại sinh cảnh khác nhau,
nhưng chủ yếu là nhận diện qua quan sát thực địa và điểu tra trong dân kèm theo bộ ảnh
màu, sách ảnh minh họa và tham khảo các tài liệu có liên quan. Trong quá trình thực địa,
ngoài quan sát trực tiếp, chúng tơi cịn xác định một số lồi thơng qua tiếng kêu.

3.2.Ỉ.2.2 Nhóm Chim-Thú

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

-Điều tra thực địa: quan sát trực tiếp các loài động vật gặp trên tuyến khảo sát. Trong quá
trình quan sát, định loại các lồi chim có tham khảo hình vẽ và mô tả trong các tài liệu
“Chim Việt Nam” của Nguyễn Cử và cộng sự, 2000; “A field guide to the birds of South-East
Asia” của Ben King; “ Chim Việt Nam - Hình thái và Phân loại” Tập 1 và tập 2 của Võ Quý,

1975, 1981.

Phỏng vấn: Phỏng vấn những người dân sống trong khu vực nghiên cứu, những người có kinh
nghiệm và có hiểu biết về các loài động vật trong vùng, về hiện trạng cũng như biến động
qua các thời kỳ. Các cuộc phỏng vấn được thực hiện với những câu hỏi mở, có sử dụng các

hình ảnh màu; những thơng tin được kiểm tra kỹ, có độ tin cậy cao mới được sử dụng trong
kết quả nghiên cứu.

3.2.1.3 Côn trùng

-Thống kê và cập nhật kế thừa các kết quả điều tra của các tác giả trước đây đã công bố,
đổng thời khi có điều kiện sẽ tiến hành kiểm tra đối chiếu với mẫu vật thu được của người
dân địa phương, đặc biệt là một số nhóm cơn trùng cánh cứng và cánh vảy.

-Sử dụng các dụng cụ chuyên dùng tùy theo từng nhóm cơn trùng khác nhau để thu thập mẫu
côn trùng theo phương pháp phổ biến điều tra cơn trùng ngồi tự nhiên hiện nay (McGavin,
1997). Thu mẫu theo tuyến ở các độ cao và các kiểu sinh cảnh khác nhau. Với các côn trùng
bay hoặc sống trên cây, chúng tôi sử dụng vợt côn trùng để thu thập. Mẫu vật thu được được
đựng trong lọ độc ( có Cloroform) hoặc cho vào túi bướm sau đó được bảo quản tạm thời
trong đệm bông cho hết đợt điều tra. Với các côn trùng sống trong gỗ hoặc trong đất như mối
chẳng hạn, sử dụng hộp nhựa, tuốc nơ vít và panh mềm cho cơng việc thu mẫu. Các mẫu thu
được đựng trong các lọ nhỏ có chứa cồn 75-80%. Ngồi ra, chúng tơi còn sử dụng bãy đèn
hoặc bả hấp dẫn côn trùng, thuận lợi cho việc thu thập chúng.

3.2.2 Nghiên cứu trong phịng thí nghiệm
3.2.2.1 Thực vật

Các phương pháp mà chúng tôi sử dụng đã được nhiều tác giả như Võ Văn Chi,
Nguyền Nghĩa Thìn giới thiệu trong các cơng trình liên quan đến đa dạng thực vặt. Có thể
tóm tắt các bước tiến hành như sau:

-Bảo quản, xử lý mẫu vật thực vật.
-Phân tích mẫu vật.

-Lập danh lục các loài.

-Đánh giá tính đa dạng thực vật.

3.2.2.2 Động vặt có xương sống

Tên một số lồi động vật có xương sống được xác định ngay ngoài thực địa. Tuy
nhiên để bảo đảm tên chính xác một số tên loài được kiểm tra lại từ các bộ mẫu đang được

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

bảo quản và lưu giữ tại Bảo tàng Động vật, Khoa sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự
nhiên.

Việc định tên và định loại mẫu vật cũng như đánh giá giá trị của khu hệ dựa vào các khoá
định loại Lưỡng cư, khoá định loại Bò sát của GS. Đào Văn Tiến (1977 - 1979), tài liệu định
loại Herpteloptera of China của Adler (1993), danh lục lưỡng cư bò sát của Nguyễn Văn
Sáng và Hồ Thu Cúc, 1996 và một sô' sách hướng dẫn khác.

3.2.2.3 Côn trùng

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

CHƯƠNG 4

KẾT QUẢ NGHIÊN c ứ u VÀ THẢO LUẬN

4 .1 . Đa dạng sinh học của vườn quốc giaTam đảo

Đa dạng sinh học mới được đề cập từ những năm của thập kỷ tám mươi của thế kỷ
20. Đa dạng sinh học được hiểu như là sự giàu có, phong phú và đa dạng về thành phần loài,
các hệ sinh thái và nguyên liệu di truyền. Đa dạng sinh học là nguồn tài nguyên quý giá nhất,
dựa vào đó mà sinh giới trong đó có con người mới tổn tại và phát triển một cách phồn thịnh
và bền vững. Đa dạng sinh học có nhiều giá trị đối với con người cũng như tự nhiên, đó là:

1. Các hệ sinh thái là cơ sở tồn tại cho mọi sự sống, duy trì sự ổn định, màu mỡ của đất đai
và tính mềm dẻo của sinh quyển.

2. Các hệ sinh thái tự nhiên trên quả đất hạn chế sự xói mịn của đất, bờ biển, điều tiết dịng
chảy, duy trì cuộc sống cho hàng trăm ngàn loài sinh vật.

3. Nhiều loài thực vật cung cấp thức ãn cho người và gia súc, làm thuốc chữa bệnh, lấy gỗ
làm các vật liệu xây dựng hay làm cây cảnh.

4. Các hệ sinh thái còn tạo nên giá trị thảm mĩ, nguồn cảm hứng cho nhân loại.

Do những giá trị của đa dạng sinh học mà con người khơng thể thờ ơ vói nó, càng
khơng được quyền gây nên sự thất thoát và suy giảm đa dạng sinh học. Đáng tiếc chúng ta
đang có nhiều tác động xấu đến đa dạng sinh học.

4.1.1. Đa dạng thực vật

. Trên cơ sở những kết quả do nhiều nhà thực vật cung cấp cùng với các kết quả của
các thành viên của để tài, chúng tôi được đưa ra một số kết quả nghiên cứu về đa dạng thực
vật của Tam Đảo.

4.1.1.1. Đ a d ạ n g c á c t h ả m t h ự c v ậ t

Theo kết quả điều tra của chúng tôi cho thấy ở Tam Đảo có 8 kiểu thảm thực vặt khác
nhau mà mỗi kiểu thường đại diện cho một loại hình lập địa và tương ứng có một tổ thành
lồi cây nhất định.

4.1.1.1.1 Rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới

Kiểu rừng này bao phủ phần lớn diện tích của vùng núi Tam Đảo và phân bố ở độ cao

dưới 800 m, với nhiều tầng tán và nhiều lồi có giá trị kinh tế như: Chò chỉ (Shorea

chinensis), Giổi (Micheỉia sp.), Trường mật (Pavieasia annam ensis)...

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

4.1.1.1.2. Rừng kín thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới núi thấp (ảnh 5)

Kiểu rừng này phân bố từ độ cao 800m trở lên. Thực vật ỏ đây gổm các loài trong họ
Re (Lauraceae), họ Dẻ (Fagaceae), họ Chè (Theaceae), họ Mộc lan (M agnoliaceae)... Từ độ
cao 1000m trở lên xuất hiện một số loài thuộc ngành Thông như: Thông nàng (Dacrycarpus

imbricatus), Thông tre (Podocarpus neriifolius), Kim giao (Nageia fleuryi), Pơ mu (Fokieria 
hodginsii). Dưới tán kiểu rừng này thường có các lồi Vầu đắng, Sạt gai và các loài cây bụi

thuộc họ Cà phê (Rubiaceae), Đơn nem (Myrsinaceae), Thẩu dầu (Euphorbiaceae).

4..1.1.1.3. Rừng cây lùn trên các đỉnh núi (ảnh 6)

Là kiểu phụ đặc thù của rừng kín thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới núi cao. Thực vật
chủ yếu gồm các loài thuộc họ Đỗ quyên (Ericaceae), họ Re (Lauraceae), họ Dẻ (Fagaceae),
họ Hổi (Illiciaceae). Kiểu rừng này xuất hiện trên các đỉnh núi cao từ 1000m trở lên.

4.1.1.1.4. Rừng tre nứa (ảnh 7)

ở Vườn Quốc gia Tam Đảo rừng tre nứa khơng có nhiều (khoảng 884 ha) và thường
phân bố trên 800m, có các lồi tiêu biểu Vầu, Sặt gai.

4.1.1.1.5. Rừng phục hồi sau nương rẩy

,

sau khai thác

Trước khi thành lập Vườn quốc gia Tam Đảo, rừng ở đây chỉ được bảo vệ từ độ cao
400m trở lên, dưới 400m là rừng kinh tế, các lâm trường đã khai thác gỗ với cường độ cao và

một phần diện tích ở đây được làm nương rảy. Ngày nay diện tích này được bảo vệ phục hồi
vói các lồi cây như Dung {Sympỉocos sp.), Màng tang {Liísea cubeba), Ba soi (Macaranga

denticulaía)...

4.1.1.1.6. Rừng trồng (ảnh 8)

Rừng trổng ở Tam Đảo đã có từ thời Pháp thuộc, loài cây chủ yếu được trồng ờ đây là
Thông đuôi ngựa (Pmus massoniana), Lim xanh {Erythrophỉoeum fordii). Từ những năm sáu 
mươi của thế kỷ 20 Ngàhn lâm nghiệp đã nhiều ha rừng Bạch đàn lá liễu (Eucalyptus

excerta) cùng Bạch đàn đỏ {Eucalyptus robusỉa) ở các vùng đệm của vườn. Sau một thời gian

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22></div>
(23)<div class='page_container' data-page=23></div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

4.1.1.1.7. Trdng cây bụi

Kiểu này thường xuất hiện ở nơi rừng đã bị chặt phá, khô hạn, nhiều ánh sáng. Các loài
thường gặp ở đây là Thầu táu (Aporosa dioica), Thao kén đực (Heỉicteres angustifolia), Thao 
kén cái (Heỉicteres hirsuta), Me rừng (Phyllanthus embrica), Thổ mật (Bridelia tomentosa).

4.1.1.1.8. Trảng cỏ

Loại này được hình thành trên các kiểu rừng đã bị khai thác, đất bị thối hóa mạnh.
Trong Vườn Quốc gia Tam Đảo gặp loại trảng cỏ cao và trảng cỏ thấp. Các loài gặp ở đây
gồm Lách (Saccharum sponíaneum), Chít Ợ hysanolem a m axim a), c ỏ lào (Eupatorium

odoratum), c ỏ tranh (ỉm peraĩa cyỉindrỉca), c ỏ đắng (Paspalum scrobiculatum), c ỏ sâu róm 
(Setaria viridis),v.v.

4.1.1..2. Đa dạng lồi

Qua các tài liệu đã được công bố cũng như các kết quả thu được qua các đợt diều tra
khảo sát chúng tôi đã thống kê được 1436 loài thuộc 741 chi 219 họ thuộc 6 ngành (Phụ lục
1 & 2, bảng 2).

Bảng 2: Số loài của các ngành thuộc phân giới thực vật bậc cao

Ngành Họ Chi Lồi

Só lượng % Số Lượng % Số lượng %

Bryophyta 44 20,09 86 11,60 197 13,72

Lycopodiophyta 2 0,92 4 0,54 13 0,91

Equisetophyta 1 0,45 1 0,15 1 0,07

Polypodiophyta 22 10,05 31 4,18 59 4,11

Pinophyta 8 3,65 11 1,48 17 1,18

Magnoliophyta 142 64,84 608 82,05 1149 80,01

Tổng số 219 100 741 100 1436 100

Qua bảng trên chúng ta nhận thấy ngành Ngọc lan có số loài nhiều nhất (1149 loài
chiếm tỷlệ 80 %), tiếp đó là ngành Rêu (197 loài, 13,72 %). Ngành Tháp bút có sơ lồi ít 
nhất (1 loài chiếm 0,07 %).

Trong các ngành kể trên thì Ngành Rêu từ trước tới nay chưa có tác giả nào đề cập đến.
Năm 1994 Trần Ninh đã công bỏ' danh lục các loài Rêu lá (ảnh 1 l)trong tạp chí rêu học của

Mỹ. Khi tiến hành đề tài này tác giả lại tiếp tục thu mẫu của các loài Địa tiền và kết quả định
loại cho thấy VQG Tam Đảo có 19 lồi Địa tiền thuộc 12 họ. Đây là dẫn liệu mới của đề tài
bổ sung cho danh lục thực vật VQG Tam Đảo.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

4.1.1.3. Đa dạng về sử dụng

Nhìn chung, hệ thực vật Tam Đảo khá phong phú và phân bố trên nhiều sinh cảnh khác
nhau từ trảng cỏ, cây bụi đến các loài cây gỗ trên núi đất. Theo số liệu tổng hợp điều tra của
Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật - Trung tâm Khoa học Tự nhiên và Công nghệ Quốc
gia, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Lâm nghiệp và
Viện Điều tra Quy hoạch rừng thì Vườn Quốc gia Tam Đảo trước đây cũng như điều tra của
chúng tôi, hiện nay số loài thực vật đã biết là 1436 loài thực vật thuộc 741 chi thuộc 219 họ.
Các loài được xếp thành 8 nhóm có giá trị khác nhau.

Bảng 3. Phân chia các loài thực vật Tam Đảo theo giá trị

Nhóm Giá trị sử dụng Sơ lo à i

I Cây cho gổ 339

II Cây cho quả ãn 109

III Cây cho sợi 158

IV Cây cho tinh dầu 32

V Cây làm rau ản 86

VI Cây làm cánh 152

VII Cây dược liệu 428

VIII Cây cho tinh bột 10

Trong só các loài thực vật của VQG Tam Đảo có 68 lồi đặc hữu và 58 loài quý hiếm
được ghi vào sách đỏ của Việt Nam hay theo tiêu chuẩn của IƯCN cần được bảo tổn và bảo
vệ như: Lan hài tam đảo (Paphiopediỉum gratrixianum ),Hoàng thảo hoa vàng {Dendrobium

chrysanthum; ảnh 10), Trà vàng hakoda (Camellia hakodae; ảnh 9), Trà vàng ginbe 
(Camellia gilberti), Trà vàng Tam đảo (Camellia tamdaoensis), Trà vàng pêtêlô (Camellia 
peteìotii), Hoa tiên (Asarum petelotii), Chùy hoa leo (Moỉas tamdaoensis), v.v.

4. 1.2. Đa dạng động vật có xương sơng

Để đánh giá lại tính đa dạng các nhóm động vật có xương sống tại Vườn Quốc gia
Tam Đảo và các khu vực lân cặn, trong khuôn khổ đề tài “Đa dạng sinh học Vườn Quốc gia
Tam Đảo”, trong thời gian 2003-2004, chúng tôi đã tiến hành kiểm kê, điều tra, khảo sát lại
thành phần loài và hiện trạng phân bố của chúng trong khu vực nghiên cứu, đồng thời kế thừa
các kết quả nghiên cứu đã có từ trước đến nay.

4.1.2.1. Đa dạng và phân bỗ của các nhóm động vật có xương sỗng ở cạn
4.1.2.1.1. Lưỡng cư

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26></div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

số loài đều xuất hiện dưới tán rừng hoặc các tản cây bụi ven suối hoặc hổ nước và chủ yếu ở
độ cao dưới 900 m.

So với danh lục Ếch nhái Vườn Quốc gia Tam Đảo trong Luận chứng khoa học Dự án
đầu tư của Viện Điều tra Quy hoạch Rừng (1992) đã ghi nhận được 19 loài và số loài công
bố Nguyễn Vãn Sáng (1993) là 27 lồi thì số lồi kiểm tra, phát hiện ờ đây cao hơn nhiều (61
loài).

4.1.2.1.2. Bò sát

Dựa trên kết quả điều tra, khảo sát từ trưóc đến nay, tổng số lồi Bị sát phát hiện
được ở Vườn Quốc gia Tam Đảo gồm 96 loài, thuộc 17 họ, 3 bộ (Phụ lục 4). Tuy nhiên, đa
số loài tập trung vào bộ Rắn (57) và bộ Thằn lằn (27 lồi). Chỉ có 12 loài thuộc bộ Rùa. (ảnh
12, 13)

So với số loài Bò sát Vườn Quốc gia Tam Đảo trong Luận chứng khoa học Dự án đầu
tư của Viện Điểu tra Quy hoạch Rừng (1992) đã ghi nhận được (46 loài) và số loài công bố
Nguyền Văn Sáng (1993) là 75 lồi thì số loài kiểm tra phát hiện lần này (96 loài) cao hơn.
Phân bố của từng loài theo sinh cảnh và đai cao cũng được dẫn ra ở Phụ lục 3.

4.1.2.1.3. Chim

Tổng số loài Chim đã phát hiện được từ trước đến nay ở VQG Tam Đảo là 247 loài,
thuộc 51 họ, 16 bộ (Phụ lục 5).

Như vậy, tổng số loài Chim ở Vườn Quốc gia Tam Đảo đã gia tăng nhiều so với báo
cáo 119 loài Chim của đoàn khảo sát Khoa Sinh vật vào năm 1962 và 158 loài Chim trong
Luận chứng khoa học Dự án đầu tư của Viện Điều tra Quy hoạch Rừng (1992) trước đây.
Nhiều loài Chim tập trung kiếm ăn, cư trú và sinh sản từ đai cao 400 m trở lên, nơi ít bị tác
động từ các hoạt động của con người. Tuy nhiên, vào sáng sóm hoặc hồng hơn, các dải rừng
ven đường vành đai cao ỏ ngay Thị trấn Tam Đảo cũng thường gặp một số lồi.

4.1.2.1.4. Động vật có vú

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28></div>
(29)<div class='page_container' data-page=29></div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

4.1.2.2. Gỉá trị quý hiếm của các nhóm động vật có xương sống (ảnh 14)

Theo danh lục Sách Đỏ Việt Nam (2000), ở VQG Tam Đảo có 60 lồi động vật có

xương sống quý hiếm được phân hạng đủ các cấp, từ bậc T đến bậc E (bảng 1). Chiếm số
lượng và cũng là có tỷ lệ cao nhất về số loài quý hiếm là Động vật có vú và Bò sát. Sự suy
giảm số lượng của chúng dẫn đến tình trạng bị đe dọa tiêu diệt ở Vườn Quốc gia Tam Đảo
chủ yếu do tình trạng săn bắt chưa được kiểm soát triệt để từ trước đến nay.

Bảng 4. Số loài động vật có xương sống quý hiếm ở ở Vườn Quốc gia Tam Đảo có tên 
trong Sách Đỏ Việt Nam (2000)

Nhóm Sơ lồi Cấp đánh giá

E V R T

Lưỡng cư 9 1 1 3 4

Bò sát 17 1 8 3 5

Chim 9 1 2 6

Thú 23 5 11 6 1

Tổng 58 7 20 14 16

4.1.3. Đa dạng côn trùng

Duy trì nguồn gen và bảo vệ đa dạng sinh học nói chung và cơn trùng nói riêng đang
là mối quan tâm của nhiều nhà khoa học và quản lý hiện nay. Để có cơ sở cho việc đề suất
biện pháp bảo tổn hữu hiệu, hợp lý trước hết phải có những số liệu đầy đủ về đa dạng sinh
học. Sau hai năm thực hiện đề tài chúng tôi ghi nhận các kết quả sau về đa dạng côn trùng
của vườn Quốc gia Tam Đảo.

4.1.3.1.Đa dạng lồi

Qua các tài liệu đã được cơng bố cũng như các kết quả thu được qua các đợt điều tra khảo sát
chúng tôi đã thống kê được 584 loài thuộc 6 bộ, 37 họ, 333 giông (phụ lục 1, bảng 1).

, ; A , h - 7 ' C í u O C '
' I ^ U N G T Ì M h õ N G Ti n 1 Mi,

-l)T/

432

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

Bảng 5: Sơ lượng lồi của các họ thuộc một sỗ bộ cỗn trùng
tại Vườn Quốc gia Tam Đảo

T Tên khoa học

Sô' lượng

TT Tên khoa học

Số lượng

loài giống loài giống

O rth o p te ra 21 Coccinelidae 22 17

1 Acrididae 17 11 22 Curculionidae 9 9

2 Tettigonidae 5 5 23 Elateridae 4 4

3 Gryllidae 5 3 24 Lucanidae 22 11

4 Grylotalpidae 1 1 25 Scarabaeidae 18 10

5 H om optera L ep id o p tera

6 Cicadidae 9 7 26 Amathusiidae 7 4

7 ĩasidae 4 4 27 Danaidae 16 5

8 Membracidae 3 3 28 Hesperidae 28 14

H etero p tera 29 Nymphalidae 43 26

9 Bellostomidae 1 1 30 Papilionidae 32 10

10 Coccidae 27 13 31 Pieridae 19 9

11 Plataspidae 3 1 32 Satyridae 17 9

12 Pyrrhocopidae 5 3 33 Lycaenidae 30 23

13 Lygeidae 7 7 Iso p teran

14 Pentatomidae 19 16 34 Kalotermitidae 1 1

15 Reduvidae 19 14 35 Termopsidae 1 1

16 Plataspidae 5 2 36 Rhinotermitidae 11 3

C oleoptera 37 Termitidae 25 10

17 Buprestidae 2 2

18 Carabidae 6 4

19 Cerambycidae 19 17

20 Chrysomelidae 122 53

I 584 333

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

loài điều tra), tiếp đến là bộ Cánh khác (Heteroptera) (85 loài bằng 14,7%). Các bộ còn lại
(bộ Cánh thẳng, bộ Cánh giống và bộ Cánh đều) có số lượng lồi thu được ít nhất (28 lồi, 16
loài và 38 loài tương ứng với 4,8%, 2,7% và 6,5%) (bảng 5).

4.1.3.2.Đa dạng của taxon bậc họ

Kết quả nghiên cứu đa dạng Taxon bậc họ được chúng tơi trình bày ở bảng

Bảng 6: Cấu trúc ỉhành phần phân loại của một sỗ bộ cồn trùng

Tên bộ Tên Việt Nam Sõ họ Số

giống Số loài

Giống
/họ

Loài/
giống

Orthoptera Bộ Cánh thẳng 4 20 28 5 1,4

Homoptera Bộ Cánh giống 3 14 16 4,7 1,1

Heteroptera Bộ cánh khác 8 57 86 7,1 1,5

Coleoptera Bộ Cánh cứng 9 127 224 14,1 1,7

Lepidoptera Bộ Cánh vảy 8 100 192 12,5 1,9

Isoptera Bộ Cánh đều 3 15 38 5 2,5

I 35 333 584

Trung bình 9,5 1,7

Nếu tính tỉ lệ giữa số lượng giống /họ, giá trị thu được đạt cao nhất thuộc về bộ Cánh
cứng (14,1; ảnh 15) và bộ Cánh vảy (12,5; ảnh 16), còn vể tỉ lệ giữa số lượng lồi / giống thì
3 bộ Cánh đều, Cánh vảy và Cánh cứng có giá trị lớn hơn các bộ còn lại (2,5; 1,9 và 1,7)
(hình 1).

Có thể thấy VQG Tam Đảo đa dạng về địa hình và sinh cảnh. Diện tích vườn được trải dài
trên độ cao từ vài chục m đến 1200m với đủ các kiểu sinh cảnh điển hình của vùng trung du
miển Bắc Việt Nam: Rừng nguyên sinh, rừng thứ sinh, rừng trồng, khu canh tác nông nghiệp,
khu dân cư v.v.-.VỚi đặc điểm địa hình và sinh cảnh như vậy, chắc chắn VQG Tam Đảo
chứa đựng một tiềm năng đa dạng sinh học hết sức phong phú. Theo Bùi Công Hiển (2001)
chỉ tính riêng về số bộ, VQG Tam Đảo có thể chứa khoảng hơn 30 bộ côn trùng. Tuy nhiên,

do điều kiện thời gian và tài liệu chuyên mồn còn hạn chế, chúng tôi mới chỉ thống kê được
khoảng 1/6 số bộ với các họ, giống và loài. Cổng việc điều tra đa dạng sinh học tại VQG
Tam Đảo nói chung và lớp cơn trùng nói riêng cịn phải được tiếp tục trong tương lai.

Đáng chú ý là, trong số những bộ đã được điều tra có 2 bộ (Lepidoptera, Coleoptera)
chiếm tỉ lệ cao với các đại diện thuộc các họ bướm phượng (Papilionidae), như Papilio,

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

Troides, Teinopalpus... hay đại diện thuộc các họ Lucanidae và Scarabaeidae như Lucanus, 
Neoluccmus, Prosopocoilus, Nipponnodorcus, Corpis,

G i ố n g / h ọ

16 -
14

L o à i / y i ố n g

- 3

□ G i ố n g / h ọ - L o à i / g i ố n g

Hình ỉ: Tỉ lệ giưa sỗ lượng các bậc phản loại (gỉỗng /họ và loài /giống) ở

một sỗ bộ côn trùng tại VQG Tam Đảo

Onthophagus.. .đã và đang được du khách nước ngoài đến trao đổi mua bán. Có những con

bướm phượng như Teinopalpus sp. đã có lúc lên tới giá hàng triệu đồng. Những con bọ cánh 
cứng như con “Ba cục” con “cua bay” (Cherotonus sp.) hay “mện nhung” thuộc họ
Lucanidae và Scarabaeidae lúc được giá có thể bán dược năm chục hay hàng trãm ngàn đổng,
thậm chí năm sáu trăm ngàn đồng một con (cua bay). Có thể nói nhiều lồi côn trùng quý
hiếm thuộc bộ Lepidoptera và Coleoptera chỉ phổ biến ở rừng rừng già hoặc rừng nguyên
sinh Tam Đảo. Điều này một phần nào cũng được thể hiện qua kết quả phân tích trên qua tỉ
lệ giống/họ và loài /giống đã đề cập đến ở trên.

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

9

■

*

“

* " ( • ■

■

~

♦

#

: ắ

f

I

1 I I

* I

i *

ậ *

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

loài sâu (Lepidoptera hoặc Coleoptera ...) là thức ãn không thể thiêu của các loài chim, thú,
lưỡng cư, bò sát...S ự tồn tại của nhiều nhóm ĐVCXS phụ thuộc rất nhiều vào nguồn thức ăn
giầu dinh dưỡng này. Cùng với các sinh vật đất khác, các nhóm cơn trùng như mối, bọ hung,
collem bola... đang góp phần không nhỏ trong việc làm giàu thành phần đất rừng.

Như vậy, để bảo tồn và duy trì đa dạng sinh học của vườn Quốc gia Tam Đảo không chỉ quan
tâm đến các nhóm ĐVCXS mà cần làm cho người đân và các cấp chính quyền có nhận thức
đúng về vai trị của cơn trùng nói chung trong hộ sinh thái để nâng cao ý thức bảo vệ rừng,
nơi ở và sinh sống của côn trùng-nguồn thức ăn của nhóm ĐVCXS, đồng thời là tác nhân
không thể thiếu đang ngày đêm làm giàu cho đất rừng.

4.2.CÉC taxon mới cho vườn quốc gia tam đảo

Trong quá trình tiến hành thực hiện đề tài, các thành viên của đề tài đã thu thập nhiều
mẫu thực vật trong đó đa sô' thuộc lớp Địa tiền (Hepaticae) của ngành Rêu (100 mẫu). Đối
với các tiêu bản thuộc ngành Rêu sau khi tiến hành định toại cùng với sự giúp đỡ của nhà rêu
học người Hung - GS. TSKH. Pócs Tamás. Kết quả được 19 loài Địa tiền được định danh.
Ngoài ra một số tiêu bản thuộc họ Chè (Theaceae) được chủ trì đề tài xác định. Kết quả đã
xác định được 21 loài mới cho Tam Đảo. Danh lục các loài mới được ghi trong bảng 7

Bảng 7: C ác loài mới tìm thấy ở vườn Q uốc gia Tam Đảo

T.T. Tên khoa học Hp

I. Lớp Địa Tiền - Hepatỉcae (Bryophyta)

1 Cephalozia siamensis N. Kitag. Cephaloziaceae

2 Nowellia curvifolia (Dicks.) Mitt. Cephaloziaceae

3 Conocephalum japonicum (Thunb.) Grolle Conocephalaceae

4 Frullania meyeniana Lindenb. Frullaniaceae

5 Frullania nepalensis (Spr.) L. Frullaniaceae

6 Jubula hutchinsiae (Hook.) Dum. Frullaniaceae

7 Jungermannia truncata Nees Jungermanniaceae

8 Notoscyphus lutescens(hehm. & Lindenb) Mitt. Jungermanniaceae

9 Aphanolejeuea borneensis (Herz.) Poes Lejeuneaceae

10 Leiicolejeunea xanthoca rpa (L.) Evans Lejeuneaceae

11 Zoopsis liukiuensis Horik. Lepidoziaceae

12 Heteroscyphus argutus (Nees) Schiffn. Lophocoleaceae

13 Dumortia hirsuta (Sw.) Nees ssp. Hirsuta M archantiaceae

14 Dumortia hirsuta (Sw.) Nees ssp. nepalensis

(Tayl.) Schust.

M archantiaceae

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

Bischl.

16 Pleurozia acinosa (Mitt.) Trev. Pleuroziaceae

17 Poreìla acutifolia (Lindenb.) Trev. Porellaceae

18 Poreỉỉa plumosa (Mitt.) Hatt. Porellaceae

19 Trichocolea tomenlella (Ehrh.) Dum. Ptilidiaceae

20 Schistochila recurvata Buch. Schistochilaceae

II. Lớp Ngọc Lan - Magnoliopsida

21 Camellia kissi Wall. Theaceae

22 Gordonia gigantiflora Gagnep. Theaceae

Trong số 22 loài mới lần đầu tiên thu được ở Tam Đảo, có 2 lồi và 1 phân loài là mới
cho Việt Nam, đó là: Conocephalum japonicum (Thunb.) Grolle, Pleurozia acỉnosa (Mitt.) 
Trev.và Marchantia papillata Raddi ssp. grossibarba (St.) Bischl.

4.3.Bảo tồn nguồn gen một số loài động thực vật quý và hiếm

Đa dạng sinh học là nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá đảm bảo cho sự
tồn tại và phát triển của nhân loại. Đáng tiếc trong thời gian dài con người đã khai thác
khơng thương tiếc nhiều lồi động thực vật để phục vụ cho cuộc sống hàng ngày. Sự khai
thác không có ý thức đó đã dẫn đến nhiều khu rừng bị phá huỷ, nhiều loài động thực vật bị
tuyệt chủng hay đang có nguy cơ bị tiêu diệt. Vườn Quốc gia Tam Đảo trước đây cũng nằm
trong khung cảnh như vậy. Từ năm 1990 trở về trước việc khai thác các loài động thực vật ở
Tam Đảo diễn ra một cách tự do. Việc khai thác gỗ diễn ra trong một thời gian dài đã làm
cho nhiều khu rùng rậm trở thành thảm cây bụi hay trảng cỏ. Quá trình thu hẹp thảm thực vật

rừng ảnh hưởng không nhỏ đến nơi cư trú của nhiều nhóm động vật như các laòi thú quý,
chim và côn trùng. Sau khi Tam Đảo trở thành vườn Quốc gia, trở thành nơi bảo vệ đa dạng
sinh học thì việc khai thác bị nghiêm cấm. Khác với các vườn Quốc gia khác, vườn Quốc gia
Tam Đảo nằm tiếp giáp của ba tỉnh Vĩnh Phúc, Tuyên Quang và Bắc Thái. Trên đất của vườn
lại có 6 dân tộc sông quy tụ trong các làng bản rải đều quanh vườn. Cuộc sống của các bà
con dân tộc thiểu cịn nhiều khó khăn và nhiều gia đình sống nhờ vào việc khai thác trộm gỗ,
củi, măng, lâm sản và thú rừng. Một đặc điểm đặc thù mà ít vườn Quốc gia ở nước ta có được
đó là có khu nghỉ mát Tam Đảo, khu đền chùa Tây Thiên nằm sâu trong phạm vi vườn.
Ngoài ra nằm sát địa phận vườn cịn có hai khu nghỉ mát khác là Đại Lải và Núi Cốc. Khu
nghỉ mát Tam Đảo đã được người Pháp xây dựng từ những nãm đầu của thế kỷ 20 với gần
150 khách sạn lớn nhỏ. Trong những năm đầu kháng chiến chống pháp, thực hiện chủ trương
“Tiêu thổ kháng chiến” phần lớn khách sạn bị phá huỷ. Sau hồ bình lập lại khu nghỉ mát
Tam Đảo dần dần được khồi phục lại và cho đến nay đã có hơn 50 khách sạn và nhà nghi.
Cùng với khu nghỉ mát Tam Đảo, tại các khu du lịch Núi Cốc, Đại Lải và ngay khu linh

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

thiêng Tây Thiên một số nhà nghỉ cũng đã và đang hoạt động. Hoạt động du lịch đã gây ảnh
hưởng xấu đến đa dạng sinh học của vườn. Nhà nghỉ, khách sạn hình thành kéo theo sự ra đời
hàng loạt các nhà hàng ăn uống giải khát. Khách du lịch đến nghỉ mát ở Tam Đảo làm tăng
nguồn thu ngân sách cho địa phương, tạo cống ăn việc làm, nâng cao thu nhập cho cộng đồng
địa phương nhưng nó cũng gây ảnh hưởng không nhỏ cho việc bảo tồn đa dạng sinh học của
vườn. Nhu cầu của khách du lịch làm phát sinh, kích thích các hoạt động bn bán các loài
động vật quý hiếm làm các món ãn đặc sản, các loài cây cảnh hay côn trùng quý hiếm.
Nhiệm vụ quan trọng của vườn Quốc gia Tam Đảo là bảo tồn đa dạng sinh học. Để thực hiện
được mục tiêu trên, vườn đặt công tác bảo vệ rừng, quản lý chặt chẽ việc khai thác ỉâm thổ
sản trong rừng. Để bảo vệ sinh cảnh, nơi sinh sống của các loài động vật hoang dã, nhiều khu
rừng trồng trên các vùng đất bị khai thác kiệt quệ từ trước. Các khu rừng tự nhiên được bảo
vệ nghiêm ngặt Những việc làm tích cực của vườn cùng với sự hỗ trợ của công đồng dân cư
sống trong các vùng đệm đã có tác dụng tốt đến công tác bảo vệ đa dạng sinh học của vườn.
Qua nhiều công trình nghiên cứu của các nhà khoa học, dựa vào tiêu chuẩn quốc tế và chính
phủ nhiều loài động thực vật được xem là quý, hiếm cho vườn Quốc gia Tam Đảo. Theo tài

liệu giới thiệu về vườn Quốc gia Tam Đảo (2001), khu hệ động thực vật của vườn có hơn 60
loài thực vật; 59 loài động vật có xương sống và 01 loài thuộc động vật không xương sống là 
các loài quý hiếm và cần được bảo vệ. Tuy danh lục còn bỏ sót nhiều lồi nhất là động vật có
xương sống, nhưng đây cũng là cũng là cố gắng đáng kể của vườn trong quá trình bảo tồn
các loài. Từ năm 1997 đến năm 2002 vườn đã có hợp tác khoa học với trung tâm bảo tồn cây
thuốc dân tộc của Mỹ (CREDEP) và tổ chức bảo tổn các vườn thực vật quốc tế (BGCI) thực
hiện đề án: “Bảo tồn và phát triển bền vững các loài cây có ích của vườn Quốc gia Tam
Đảo” . Kết quả của đề án đã thống kê được 631 loài thực vật thuộc 121 họ, 308 chi. Trong số
đó: 361 cây làm thuốc; 86 loài làm rau ăn; 104 cây ăn quả và 116 cây cho sợi. Đề án cũng
đã thiết lập trong phạm vi của vườn một khu khoảng 01 ha để trồng một số cây dùng làm
thuốc thu thập ở các vùng khác nhau của vườn. Để góp phần vào cơng tác bảo tồn các loài
quý hiếm của vườn Quốc gia Tam Đảo, chúng tôi đã lựa chọn một số loài động thực vật theo
chúng tôi là quý, hiếm nhằm bảo tồn nguồn gen quý hiếm phục vụ cho công tác nghiên cứu,
học tập của sinh viên cũng như du lịch sinh thái. Chúng tơi chọn các lồi theo tiêu chuẩn sau:

1. Loài được ghi trong sách đỏ Viêt Nam.
2. Lồi có khu phân bố hẹp.

3. Nơi sống đang bị đe doạ.

4. Lồi có ý nghĩa kinh tế đối với nhân dàn địa phương.
5. Loài phân bố dọc theo các tuyến du lịch sinh thái.
6. Loài để cho sinh viên học tập, nghiên cứu.

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

4.3.1. Danh lục các loài được bảo tồn

Để phục vụ cho cồng tác nghiên cứu, học tập của sinh viên cũng như du lịch sinh thái.
Dựa theo sáu tiêu chuẩn đã nêu trên chúng tôi đưa ra danh lục các loài cần bảo tổn trình bày
ở bảng 8.

Bảng 8: Danh lục các loài cần bảo tồn

T.T Tên khoa học Tên Việt Nam

NGÀNH DƯƠNG x ỉ - PTERIDOPHYTA

1 Cyathea coníamìnans Cop. Dương

xí

mộc

NGÀNH NGỌC LAN - MAGNOLIOPHYTA

2 Camellia ampỉexicauỉis (Pitard) Cohen- Stuart. Hải đường

3 Camellia crassiphylla Ninh &Hakoda Trà vàng ^ L* 4&j

4 Camellia gilbertii (Chev.) Sealy Trà vàng ginbec

5 Camellia peteỉotii (M eư.) Sealy Trà vàng pêtêlo

6 Camellia rubriflora Ninh & Hakoda Trà đỏ

7 Camellia sinensis var. assamica (Masters)

Kitamira

Chè san

8 Camellia tamdaoensis Ninh & Hakoda PT1 NIrà vàng lam đáoN r 11 .1 9

9 Erythrophloeum fordii Oliv. Lim xanh

10 Madhuca pasquieri (Dubard) H.J. Lam. Sến mật

11 Paphiopedilum gratrixianum (Masters) Rolfe Lan hài Tam đảo

LỚP BÒ SÁT - REPTILIA

12 Paramesotriíon delousĩaỉi Bourret Cá cótTam Đảo

CƠN TRÙNG - INSECTA

13 Teinopaỉus aureus Mell Bướm phượng 5 đi

4.3.2.MƠ tả các lồi cần bảo tồn

1 .Dương xí mộc - Cyathea contam inans Cop. (ảnh 17)

Ngành Dương xí - Polypodiophyta
Họ Dương x f - Cyatheaceae

Cây gỗ cao tới 4m. Lá có kích thước lớn; cuống lá dài 0,6 m, màu nâu sáng ở gốc,
màu rạ ở ngọn; gốc cuống lá mang nhiều vảy màu trắng dể rụng; phiến lá dài 2 m và rộng 1
m, xẻ lông chim 3 lần. Lá chét nhỏ xẻ đến tận sống lá; sống lá nhẵn hay có ít lơng ở phía
trên, ổ túi bào tử nhiều nằm gần các sống lá chét. Bào tử hình 4 cạnh, khơng màu, nhẵn.

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39></div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

Phân bố: Ngoài Tam Đảo lồi này cịn gặp ở Lào Cai, Bắc Thái và nhiều nơi ở Trung bộ Việt

Nam.

Sinh học: Cây mọc trong rừng thường xanh ở độ cao từTj00m đến 1200 m.

Tình trạng: Loài này đang bị khai thác để làm giá thể nuôi trồng các loài cây cảnh. Phần lớn
các cây to, dáng đẹp dọc các đường mòn trong rừng đang bị người dân địa phương đốn hạ
đem về bán cho các chủ khách sạn, nhà nghỉ hay chủ các vườn cây cảnh. Theo tiêu chuẩn
mức độ bảo tồn của IUNC đây là loài đang bị đe doạ (T)

2.Cây Lim xanh - Erythrophloeum fordii Oliv. (ảnh 18)

* ■ I

Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta
Họ Đậu - Fabaceae

Cây gỗ lớn, cao 20-25 m; nhánh non phủ nhiều lông, nhẵn ở các nhánh trưởng thành.
Lá kép lông chim gồm 8-12 lá chét hình xoan ngọn giáo, dài 5-7 cm có đầu nhọn; gốc lá nhọ
hay tù và bất đối xứng. Cụm hoa hình chùm ở ngọn, có lơng mềm,trục cụm hoa dài khoảng
10 cm. Hoa đều lưỡng tính. Hoa có cuống dài 2mm. lá đài hình trái xoan- tam giác; cánh hoa
hình bầu dục dài; nhị gồm 10 chiếc; bầu có lơng. Bầu một ơ chứa 20 nỗn xếp thành hai dãy.
Quả đậu thuôn, dài 15-20 cm, rộng 3-4 cm, màu nâu. Hạt trong quả khoảng 10 hạt hinh dẹp
dài 12-15mm, màu nâu sảm.

Phân bố: Tại vườn quốc gia Tam Đảo Lim xanh còn gặp trên diện tích lớn ở xóm Đổng Lĩnh
xã Đại Đình huyện Tam Đảo và diện tích nhỏ cạnh trụ sỏ của vườn. Ngoài Tam Đảo Lim
xanh còn gặp ở nhiều địa phương như Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bắc Giang, Phú Thọ, Hà Tây,
Thanh Hoá, Nghệ An và Quảng Trị. Lim xanh còn gặp ở Nam Trung Quốc.

Sinh học: Cây mọc trong rừng rậm miền núi ở độ cao dưới 300m Khi còn non là loại cây ưa
bóng, tái sinh tốt trong râm mát dưới tán rừng. Cây Lim ra hoa tháng 4-5, có quả từ tháng 7
năm trước đến tháng 2 năm sau.

Tinh trạng: Tại khu vực núi Tam Đảo có hai rừng Lim tồn tại ở Xã Đại Đình và xã Hổ Sơn.

Sau khi khu rừng cấm Tam Đảo được thành lập (1977) do việc bảo vệ rừng chưa nghiêm ngặt
nẽn việc phá rừng thường xẩy ra. Nhiều loài cây gỗ quý trong đó cây lim bị chặt hạ, cắt nhỏ
thành khúc bán chỉ vài chục ngàn đồng. Sau khi vườn Quốc gia Tam Đảo thành lập công tác
bảo vệ rừng Lim Tam Đảo được chú ý. Hình thức giao khốn rừng lim cho một số hộ dân địa
phương ở xã Đại Đình tỏ ra có hiệu quả. Hiện tượng khai thác trộm cây lim khơng cịn nữa.
Theo chúng tơi rừng lim ở Đai Đình thuộc vườn Quốc gia Tam Đảo là khu rừng lim đẹp của
nước ta.

Giá trị kinh tế: Lim xanh là cây gỗ quý thuộc vào loại tứ thiết (Đinh, Lim, Sến, Táu).Gổ lim
rất bền, không bị mối mọt, được dùng trong kiến trúc, xây dựng cầu cống, làm ván sàn, tà vẹt
và đồ dùng trang trí trong nhà. v ỏ cây Lim chứa tanin nên cũng được dùng làm nguyên liệu
thuộc da và nhuộm, v ỏ cây chứa nhiều alcaloid nên dùng tên độc hay gây mê cục bộ. Trên

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41></div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

cây Lim lâu năm có khi có lồi nấm Linh chi - Ganoderma lucidum một loài nấm dùng làm
thuốc chữa ung thư sống hoại sinh. Nguyễn Quốc Khang và các cộng sự (2003) đã chiết được
một số hợp chất tự nhiên có khả năng diệt sâu xanh (Heliothis armigera), sâu khoang
(Spodoptera litura) và Oc bươu vàng (Promacea canaliculata).

3.C ây Sến m ật - M adhuca pasquierí (Dubard) H. J.Lam (ảnh 19; 20)

Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta
Họ Hổng Xiêm - Sapotaceae

Cây gỗ cao to, thường xanh có nhựa mủ màu trắng; cao từ 20 m đến 35 m, đường
kính thân lm nhưng cũng có cây đường kính tới 2m. v ỏ dày màu nâu thẩm, nứt ỏ vng.
Cành lúc non có lơng có lơng mịn, khi trưởng thành lơng khơng cịn. Lá hình bầu dục hay
trứng ngược, mọc cách, dài 12-16 cm, rộng 4-6 cm. Cuống lá dài 1,5-3,5 cm. Hoa lưỡng tính
thường mọc thành chụm 2-3 cái ở nách lá. Lá đài có lơng. Cánh hoa màu trắng vàng hợp vơi
nhau thành ống dài 1,5 mm phía trên phân thành 6-11 thuỳ. Nhị gồm 1 2 - 2 2 cái. Bầu hình
trứng chia thành 6-8 ơ, vịi nhuỵ có lồng ở phần dưới. Quả hình bầu dục hay hình cầu, dài

2,5- 3cm; hạt 1 đến 5, hình bầu dục dài 2,3 cmm, rộng 1,5 cm.

Sinh học: Sến mật ra hoa từ tháng 1 đến tháng 3, mùa quả chín tháng 11 và tháng 12.

Nơi sống: Mọc rải rác ở cả hai sườn của vườn quốc gia Tam Đảo từ độ cao 100 m đến 1350

Phân bố: Ngoài vườn quốc gia Tam Đảo, Sến mật còn gặp ở Lào Cai, Lạng Sơn, Hà Bắc,
Quảng Ninh, Hà Tây, Thanh Hoá, Nghệ An Hà Tĩnh, Quảng Bình. Ngồi Việt Nam Sến mật
còn gặp ở Trung Quốc (Vân Nam).

Hiện trạng: Trước đây Sến mật gặp phổ biến ở cả hai sườn của núi Tam Đảo. Do quản lý
khổng tốt nên nhiều cây cao . Trong sách đỏ Việt Nam, Sến mật thuộc nhóm chưa có đản
liệu đầy đủ (K).

Giá trị kinh tế: Sến mật là cây gỗ quý, được xếp vào gổ tứ thiết (Đinh, Lim, Sên, Táu). Gỗ
Sên mật dùng làm cầu,tà vẹt, đóng thuyền, xây dựng các cơng trình. Hạt chứa 35-55% dầu
béo thuộc loại không không khồ, màu vàng. Dầu hạt Sến mật có thể ăn được hay dùng trong
một số ngành cồng nghiệp. Lá nấu thành cao có tác dụng chữa bỏng, ở Vân Nam (Trung
Quốc) người ta dùng rễ để chữa bệnh tim có nguồn gốc phong thấp.

4. Hải Đường - Camellia am plexicaulis (Pitard) Cohen - Stuart (ảnh 21)

Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta
Họ Chè - Theaceae

Cây gỗ nhỏ cao 3 - 4 m, cành nhỏ màu nâu đậm, nhẵn. Cành già màu nâu sáng, thảng. Lá
to thuồn hay bầu dục rộng, dài 15,5 - 25 cm, rộng 4 - 7,5 cm có mũi nhọn ở đỉnh lá; gốc lá
hình tim có tai rộng ỏm lấy gốc lá., mép lá răng cưa nhỏ cùn, các rãng cách nhau 1 , 5 - 2
mm. Chất lá dày đanh, khồng có lõng. Mạt trên màu xanh đậm với gân giữa lõm ở mặt trên.

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43></div>
(44)<div class='page_container' data-page=44></div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

Mặt dưới lá màu xanh nhạt, nhẵn không lông. Hệ gân nổi rõ vói 1 0 - 1 5 cặp. Hoa to mọc ở
đầu cành mọc đơn độc hay tập hợp thành 2 - 5 cái một. Hoa có cuống mập dài 1,1-1,3 cm, lá
bắc 6-7 cái có dạng hình tam giác rộng, hay hình nêm dài 2 mm; đài gồm 5 lá hình trứng
rộng; cánh hoa màu đỏ tía gồm 8 đến 10 cái có dạng hình trứng ngược. Bộ nhị gồm hàng
trăm nhị xếp thành hai vịng, vịng ngồi các chỉ nhị dính nhau đến 1/3 chiều dài nhị; các nhị
phía trong rời nhau, chỉ nhị không lông. Bộ nhuỵ gồm 3 lá noãn hợp thành bầu trên 3 ô. Bầu
không lông với 3 vòi nhuỵ rời từ gốc. Quả khơ hình cầu.

Sinh học: Hải Đường ra hoa từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau. Mùa quả chùi vào khoảng
tháng 6 đến tháng 8.

Nơi sống: Một số cá thể hoang dại nằm rải rác trong rừng thường xanh ở độ cao 500 m
sườn Tây Nam. Nhiều các thể được nhân dân trong các vườn nhà nhất là ở hai xã Hồ Sơn và
Đại Đình.

Phân bố: Lồi này được người Pháp thu thập lần đầu tiên tại đền Voi Phục (Hà Nội) và mô tả
là loài mới cho khoa học. Hải Đường được nhân dân ta trồng nhất là ở các đình chùa và trổng
làm cảnh trong các vườn từ Lạng Sơn đến Thừa Thiên Huế.. Trong quá trình điều tra đa dạng
sinh học ở vườn Quốc gia Tam Đảo, chúng tổi đã phát hiện một số cá thể Hải Đường mọc
hoang dại ở sườn Tây Nam ở độ cao 500m. Hiện nay nhân dân địa phương ở hai xã Hổ Sơn
và Đại Đình trổng trong các vườn đồi và là nguồn thu hoạch chính của nhiều hộ gia đình.
Những khu vườn Hải Đường được trồng hai bên đường lên chùa Tây Thiên hay suối Đổng
Bùa sẽ tăng thêm tính hấp dẫn của hai tuyến du lịch này.

Hiện trạng: Nhiều cây mọc hoang dại đang bị một số dân địa phương khai thác về đem trổng
hay bán cho người chơi cây cảnh.

5. Trà hoa vàng lá dày - Camellia crassiphyla Ninh et Hakoda (ảnh 2 la)
Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta

Họ Chè - Theaceae

Cây gỗ nhỏ, cao 3-5 m. Cánh non màu nâu sáng, nhẵn. Lá có cuống dài 1.7-2 cm,
không lông. Phiến lá hình bầu dục rộng hoặc bầu dục, dài 17.3-25.1 cm, rộng 9.1-13 cm.
Chất lá dảy dày và dai. Mặt trên của lá màu xanh đậm, không lông; mặt dưới có màu xanh
nhạt, khơng lơng, có những điểm lốm đốm; Gốc lá tròn hoặc tim, chóp lá tù, mép lá có răng
cưa nơng. Hệ gân gồm 8 - 9 cặp. Hoa nhỏ kích thước 4-4.3 cm, màu vàng có cuống dài 3-5
mm, không lông, mọc đơn độc ở nách lá. Lá bắc gồm 2-3 chiếc, đài hoa 5 vói 9-10 cánh hoa
hình trứng ngược, các cánh hoa phía ngồi có lơng thưa.Bộ nhị gồm nhiều nhị; nhị dài 16-17
mm, không lông; các nhị phía ngồi hợp lại hình ống ở gốc và hợp với cánh hoa phía trong.
Bộ nhuỵ gịm 3 lá nỗn hợp thành bầu trên 3 ô, không lông; vòi nhuỵ 3 rời từ đỉnh bầu. Quả
và hạt chưa tìm thấy.

Sinh học: Cây ra hoa vào tháng 10 đến tháng 1 năm sau.

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46></div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

Hiện trạng: Loài này được Chủ trì để tải cùng GS Hakoda phát hiện tại khu rừng cây Gạo và
mô tả là loài mới cho khoa học. Những năm tiếp theo các tác giả đã tiến hành điều tra ở các
vùng khác nhau của vườn cũng như các vùng khác của Việt Nam, nhưng khơng có nơi nào
tìm thấy loài này. Rõ ràng loài này có khu phân bố rất hẹp. Đầu năm 2005 một sô thành viên
của đề tài trở lại khu rừng này thì rất nhiều cá thể của loài này đã bị đào trộm, chỉ còn những
cá thể bé nhỏ gặp rải rác. Theo tiêu chuẩn mức độ bảo tổn của IUNC đây là loài đang bị đe
doạ (T).

6. Trà vàng Ginbec - Camellia gilberti (A. Chev.) Sealy (ảnh 22, 23)

Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta
Họ Chè - Theaceae

Cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ. Cành non màu nâu tối và có lông măng rất nhỏ ở tận cùng,
rất nhẵn. Cành già nhẵn, màu nâu xám hoặc xám hơi vàng. Lá có cuống ngắn, chỉ đài 3-8

mm, không lông, lõm sâu ở mặt trên. Phiến lá hình bầu dục hoặc bầu đục thuôn, hiếm khi có
dạng trứng ngược, hầu hết các lá dài 7-1.5 cm, rộng 3-4.8 cm, nhưng trên các cành ngắn các
lá thường nhỏ hơn (dài 5-5.5 cm và rộng 2-2.1 cm), các cành lớn có thể mang những lá dài
15-15.5 cm và rộng 6 cm, những lá lớn này thường có hình trứng ngược. Gốc lá hình nêm
hoặc nhọn. Chóp lá có đi dài 0.5-1.8 cm với đỉnh tù. Mép lá có răng cưa thưa, các răng
cách nhau ko đều, ngay trên cùng 1 lá có chỗ các răng cách nhau 2 mm nhưng cũng có chỗ
các răng cách nhau đến 1 cm, răng thưa dần và không cịn ở phía gốc lá. Biểu bì mặt trên
nhẵn vói gân chính lõm thành đường mảnh. Gân chính nổi rõ ở mặt sau. Gân bên gồm 6-7
cặp. Hoa nhỏ, đường kính chỉ khoảng 1 cm, mọc ở đầu cành hoặc nách lá. Cuống hoa nhỏ,
dài 2-3 mm, mang 2-3 lá bắc con hình trứng (dài 1 mm), lõm. Đài dạng chén, gồm 5 lá, hình
vẩy hoặc gần trịn, cao 2-3 mm, có mép mỏng, mặt trong có lơng dài và dày, mạt ngồi
khơng lơng. Hoa có 4 cánh, cao 7-8 mm. Cánh hoa có rìa mỏng, cả hai mặt đều khơng có
lồng. Cánh hoa dính với bộ nhị khoảng 2 mm chiều dài tính từ gốc, phần tự do của cánh
thuôn hoặc gần tròn, lõm. Bộ nhị dài 4 mm, không lông. Tất cả các chỉ nhị bên ngoài và
trong đều hợp với nhau phần lớn chiều dài, phần rời của chỉ nhị ngắn hơn 1 mm. Bao phấn
dài 0.5 mm. Bộ nhụy gồm 3 lá noãn rời tạo thành bầu trên 3 ô, không lông. Bầu chỉ cao
khoảng 1 mm, trên có 3 vịi nhụy rời. Quả và hạt chưa tìm thấy.

Sinh học: Cây ra hoa từ tháng 10 năm trước đến tháng 2 năm sau.
Nơi sổng: Loài gặp trong rừng thứ sinh nơi có nhiều ánh sáng.

Phân bố: Loài này được xem là loài đặc hữu của Việt Nam và trong các tài liệu cũ chi ghi
nhận gặp ở Phú Hộ tỉnh Phú Thọ, nhưng theo điều tra của chúng tơi lồi chè Ginbéc còn gặp
ờ xã Điền Xá huyện Tiên Yên Quảng Ninh. Tại vườn Quốc gia Tam Đảo c . gilberti gặp
trong vùng đệm tại xã Ngọc Thanh huyện Mê Linh.

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48></div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

gilbertit-trổng Bạch đàn hay chè của dân địa phương. Sách đỏ Việt Nam ghi nhận đây là loài đang bị
đe doạ (T).

Giá trị kinh tế: Cây trồng làm cảnh. Theo nhân dân địa phương vùng Tiên Yên Quảng Ninh

trước đây loài này mọc phổ biến trong rừng thường xanh núi đất và được một sô dân địa
phương thu hái đun uống thay chè xanh. Sau thời gian mở cữa nhiều người dân đã thu hái bán
cho các thương gia người Hoa. Hiện nay lồi này chỉ cịn một số các thể mọc đơn độc quanh
vườn vài gia đình dân tộc Tày hay người kinh tại hai địa điểm chúng tôi khảo sát.

7. T rà vàng Pêtêlớ - Camellia petelotii (Merrill) Sealy (ảnh 24, 25)
Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta

Họ Chè - Theaceae

Cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ, cao 3 m. Cành non to, chắc, không lông, màu nâu hơi xám,
khi khô màu nâu sáng. Lá có cuống to, dài 1.3-2 cm, lõm phía trên, khơng lơng. Phiến lá
hình bầu dục thn, ít khi hình bầu dục hoặc thuồn hoặc hình trái xoan thuôn, xanh đậm ớ
mặt trên, xanh sáng ở mặt dưới, dài 13.5-17 cm, rộng 5-6 cm. Phiến lá men theo cuống một
đoạn ngắn. Chất lá dạng da. Biểu bì hai mặt đều khơng có lơng. Mặt dưới có nhiều nốt sần
màu nâu nhạt. Chóp lá nhọn. Gốc lá hình nêm hoặc nêm rộng, hiếm khi nhọn. Mép lá có
rãng cưa nhọn và cách nhau không đều, hầu hết là từ 4-6 mm. Hệ gân lõm sâu ở mặt trên và
nổi rõ ở mặt dưới. Gân bên 10-12 cặp. Hoa màu vàng, mọc đơn độc ở đầu các cành non.
Đường kính hoa khi nở khoảng 4.7 cm. Cuống hoa to, chắc, dài 1-1.2 cm, nhẵn, mang
khoảng 10 lá bắc con. Các lá bắc cao khoảng 1.5-3 mm, hình vẩy hoặc hình trứng rộng, xếp
sít nhau, mép và mặt trong có lơng dài. Lá đài 5, phân biệt khá rõ với lá bắc, hình trứng rộng
ngược, dài khoảng 7 mm, giống với lá bắc ở chất lá dạng da và vị trí phủ của lơng. Tràng hoa
cao khoảng 3 cm với 14 cánh hoa dính với nhau và dính với bộ nhị khoảng 8 mm ở gốc. Các
cánh bên ngồi hình trứng rộng, dài khoảng 1.7 cm, rộng 1.5 cm, lõm, dạng da với mép
mỏng và hẹp, phủ lông thưa màu trắng ở mặt trong và thưa dần từ gốc cánh lên trên đỉnh. Các
cánh còn lại thn, hình trứng rộng hoặc bầu dục, cánh dài nhất khoảng 3.5 cm và rộng 1.8
cm, có lơng tơ thưa màu trắng ở mặt lưng. Tất cả mép của các cánh hoa đều có lơng. Bộ nhị
cao khoảng 2.3 cm, nhẵn. Các chỉ nhị bên ngoài hợp với nhau từ gốc khoảng 1.3 cm tạo nên
một chén nạc. Bao phấn dài 3-4 mm. Bộ nhụy gồm 3 lá noãn rời tạo thành bầu trên 3 ồ,
không lông. Bầu cao 2-3 mm. Vòi nhụy 3, tự do. Quả hình cầu dẹt 2 đầu, cao 2.8-3.2 cm,

đường kính 5 cm, có vảy cám. Cuống dài 1 cm, trên cuống còn nguyên các lá bắc và lá đài.
Hạt dài 1-2 cm, có lơng trắng.

Sinh học: Mùa ra hoa từ tháng 10 năm trước đến tháng 2 nãm sau. Quả chín vào tháng 7.
Nơi sống: mọc trong rừng thường xanh ở độ cao 1000 m.

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50></div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

loài này. Khu phân bố của loài tương đối hẹp. Chúng tơi thu được lồi này ở độ cao 950 m
đến 1100 m ở thung lũng ẩm trong rừng thường xanh chân đỉnh Rùng Rình.

Hiện trạng: Khu phân bố hẹp, số lượng cá thể giảm theo thời gian. Hiện nay con đường nối từ
khu nghỉ mát Tam Đảo sang đỉnh Tam Đảo 2 đang thi cồng, nhiều cá thể của loài này nằm
trong lòng đường, nếu khơng có kế hoạch di rời chắc số các thể của loài này sẽ giẩm đi đáng
kể. Theo tiêu chuẩn mức độ bảo tổn của IƯNC đây là loài đang bị đe doạ (T).

8. Chè San - Camellia sinensis var. asamica (Masters) Kitamira. (ảnh 29)
Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta

Họ Chè - Theaceae

Cây gỗ nhỏ cao từ 3m đến 10m, cành có màu nâu sáng có lồng thưa thớt. Lá có cuống
dài 5-7 mm, phủ lông; phiến lá hình bầu dục dài 5,6 cm - 17,4 cm, rộng 2,5 cm - 7,8 cm;
chất lá dày,dai và đanh; mặt dưới lá có lơng; hệ gân lá gồm 11-14 cặp. Hoa màu trắng; cuống
hoa dài 5-15 mm;lá bắc gồm 2 hay 3 cái, hình trứng rộng; lá đài 5-6 hình trái xoan; cánh hoa
gồm 7-8 cánh màu trắng; nhị nhiều, dài 8-14 mm, chỉ nhị vịng ngồi dính lại thành ống cao
2mm; bộ nhuỵ gổm 3 lá noãn hợp thành bầu trên 3 ơ; vịi nhuỵ không lồng.

Sinh học: Chè san ra hoa vào tháng mùa hè.

Nơi sống: Loài này mọc trong rừng thường xanh ở độ cao từ 950m đến 1100 m sườn Tây
Nam.

Phân bố: Ngoài Tam Đảo Chè san còn gặp nhiều nơi trên các núi cao của Bắc Cạn, Cao Bằng,
Hà Giang, Yên Bái, Tuyên Quang. Ngồi ra cịn gặp ở Ân Độ, Miânm, Thái Lan và Trung
Quốc.

Hiện trạng: Số lượng cá thể của Chè san ở Tam Đảo không đáng kể. Chúng tôi mới tìm gặp
được 12 cá thể mọc rải rác trong rừng quanh cột vô tuyến. N ãm l998 Bộ NNPTNT có dự án
áp dụng kỹ thuật dâm cành để phát triển loài này tại khu vực đội 2 thuộc thị trấn Tam Đảo.
Kết quả thu dược khả quan, nhưng khổng hiểu vì lý do gì mà dự án khơng được tiếp tục thực
hiện. Theo tiêu chuẩn mức độ bảo tồn của IUNC đây là loài đang bị đe doạ (T).

9. T rà đỏ - Camellia rubriflora Ninh & Hakoda (ảnh 26, 27)
Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta

Họ Chè - Theaceae

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52></div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

Bộ nhị gồm 250 nhị; chỉ nhị phía ngồi dài 3,2- 4 cm dính với nhau đến 1/2 chiều dài tạo
thành ống; các chỉ nhị phía trong rời có phủ lông ở gốc. Bộnhuỵ gồm 3 lá noãn hợp thành 
bầu trên 3 ơ khơng lơng; 3 vịi nhuỵ rời từ gốc dài 3-3,2 cm.

Sinh học: Trà hoa đỏ ra hoa từ tháng 12 năm trước đến tháng 2 nãm sau.

Nơi sống: Trà đỏ mọc trong rừng thường xanh trong các thung lủng ở độ cao 200- 700 m.
Phân bố: Loài dược chúng tôi phát hiện vào năm 1998 tại khu vực rừng cây Gạo gần thác
Bạc. Trong quá trình thực hiện đề tài này chúng tơi tìm they lồi này ở dọc đường lên chùa
Tây Thiên và phía Nam VQG tiếp giáp xã Ngọc Thanh thuộc thị trấn Phúc Yên. Lồi này
chưa tìm they ở bất cư nơi nào khác ngoài phạm vị VQG Tam Đảo. Đến nay trà hoa đỏ được
xem là loài đặc hữu của VQG Tam Đảo.

Hiện trạng: Trà hoa đỏ phân bố rộng ở sườn Tây Nam của vườn chưa bị khai thác nhiều ngoại

trừ vào dịp tết một số dân địa phương bẻ cành đem bán ở các chợ vùng đệm. Theo tiêu chuẩn
mức độ bảo tồn của IƯNC đây là loài đang bị đe doạ (T).

10. Trà vàng Tam Đảo- Camellia tamdaoensis Hakoda & Ninh (ảnh 28)

Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta
Họ Chè - Theaceae

Cây bụi hay cây gỗ nhỏ, cao 2-4 m. Cành non màu nâu nhạt, có lơng nhung mịn.
Cành già khơng lơng, vỏ tróc thành những đường nứt dọc. Lá có cuống, gần trịn, hơi lõm
phía trên, dài 7-9 mm, khơng lơng. Phiến lá hình bầu dục thuôn hoặc bầu dục rộng, dài 14

15.5 cm, rộng 5-7 cm. Mặt trên màu xanh đậm, láng, không lông. Mặt dưới màu xanh tía đỏ
có nhiều nốt nâu đen. Gốc lá hình nêm hoặc gần trịn. Chóp lá nhọn với đầu tù. Mép lá có
răng cưa nhọn và rất rõ, thường thì một rãng bé hơn xen giữa 2 răng lớn. Các rãng cách nhau
tương đối đểu, khoảng 2-3 mm. Răng cưa thưa hơn ở phần gốc lá. Gân bên 7-9 cặp, lõm sâu
nên hình thành những phiến lồi ở mặt trên của lá. Hoa mọc ở đầu cành hoặc nách lá. Đường
kính hoa khi nở khoảng 3.5-4 cm. Cuống hoa dài 5-7 mm. Tràng hoa gồm 11-12 cánh. Cánh
hoa từ gần tròn, lõm sâu đến hình trứng ngược hoặc bầu dục, dài 1.4-2.2 cm. Mặt trong cánh
phủ lông dài, màu trắng; mặt ngoài có lơng nhưng thưa hơn. Phần hợp giữa cánh hoa và bộ
nhị khoảng 1-5 mm. Bộ nhị cao 1.5-1.7 mm, hợp vịng ngồi. Chỉ nhị bên trong rời, phủ lỏng
thưa dần tù gốc lên trên. Bộ nhụy gồm 3-4 lá noãn tạo thành bầu trên 3-4 ơ, khơng lơng. Vịi
nhụy 3 hoặc 4, rời, dài khoảng 2.2 cm, vượt tên hẳn bộ nhị.

Sinh học: Mùa ra hoa từ tháng 10 nãm trước đến tháng 1 năm sau.

Nơi sống: Mọc trong thung lũng ẩm ướt dọc theo khe suối trong rừng thường xanh.
Phân bố: Loài này mới chỉ gặp ở VQG Tam Đảo.

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

Hình 28: Trà vàng Tam Đảo - Camellia tamdaoensis

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

thể của loài này gặp dọc đường mòn đi hành lễ của du khách nên việc bảo vệ chúng cần phái
được lưu ý. Theo tiêu chuẩn mức độ bảo tồn của IUNC đây là loài đang bị đe doạ (T)

11. Lan hài Tam Đảo - Paphiopedilum gratrixianum (Masters) Rolfe (ảnh 30, 31)
Ngành Ngọc Lan - Magnoliophyta

Họ Phong Lan - Orchidaceae

Cây thảo mọc trên đất hay đá, thường mọc thành đám. Lá 4-7 xếp thành hai hàng; lá
dạng hình mũi giáo có 3 rãng nhọn ở đỉnh, dài 30 cm, rộng khoảng 2 cm, màu xanh có đốm
tía ở mặt dưới gần gốc lá. Cum hoa chỉ có 1 hoa; cuống cụm hoa dài 25 cm, xanh phủ nhiều
lông. Hoa rộng 7-8cm. Lá đài hình trứng dài 5,1 cm, rộng 4,5 cm, phủ lơng trắng ngắn ở mặt
ngồi. Cánh hoa hình thìa, tù, dài 4,8 cm, rộng 2 cm, có lỏng ỏ mép lá, mép lá lượn sóng hay
cong lại. Mối thn nhọn ở đỉnh, dài 4 cm, rộng 2,4 cm. Nhị lép hình tim, có mũi nhọ ở
chóp, phủ đầy lơng.

Sinh học: Cây ra hoa từ tháng 10 đến tháng 12.

Nơi sống: Thường mọc rải rác, nhưng cũng có khi thành quần thể trên các vách đá hay đất ở
sườn đông bắc trong rừng thường xanh ẩm của vườn Quốc gia Tam Đảo.

Phân bố: Lào Cai, Lai Châu, Thái Nguyên và Vĩnh Phúc. Ngoài ra lồi này cịn ghi nhận gặp
ở Lào.

Hiện trạng: Loài này trước đây gặp ở nhiều nơi của vườn, nhưng trong mấy thập kỷ qua tình
trạng khai thác vì lý do thương mại mà số lượng cá thể của loài này ít dần. Theo tiêu chuẩn
mức độ bảo tổn của IƯNC, Lan hài Tam Đảo xếp vào loại đang có nguy cơ bị tuyệt chủng
(EN).

12. Cá cóc Tam Đảo - Paramesotriton deloustaỉi (Bourret,1934) (ảnh 32, 33)
Họ Cá cóc - Salamandridae

Lớp Bị sát - Reptilia

Cơ thể dài khoảng 20 cm; hình dạng ngồi giống thằn lằn nhung có đuôi dẹt và da
không vảy. Trên da có nhiều mụn sù sì và tiết chất nhầy; ở gần sống lưng các mụn này tập
hợp thành từng dãy suốt từ đầu đến sống đi. Lưng các có màu xám đen; còn bụng màu đỏ
với những đường xám đen nối với nhau tạo thành hình mạng vân đỏ.

Sinh học: Cá cóc Tam Đảo ăn sâu bọ, nòng nọc, ếch nhái con và tảo. Mùa sinh sản vào
tháng3 và tháng 4 hàng năm.

Nơi sống: Cá cóc sống ở những suối chảy chậm nhất là những đoạn suối sâu trong rừng
thường xanh.

Phân bố: Ngoài vườn Quốc gia Tam Đảo Cá Cóc cịn gặp ở Tuyên Quang.

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

Hình 30: Hoa lan Hài Tam Đảo

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57></div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

nghiệp (1995) tại thị trấn Tam Đảo số lượng cá cóc gặp ở hổ Xanh và các suối chảy về Thác
bạc lên đến hàng trăm con. Năm 2003, 2004 trong các đợt thực tập thiên nhiên tại thị trấn
Tam Đảo thì số lượng cá cóc bắt được chỉ con vài con. Theo điều tra của chúng tôi cá cóc
Tam Đảo cịn thường gặp ở suối vùng Đổng Bùa của Xã Tam Quan hay vùng Tây Thiên của
xã Đại Đinh. Trong sách đỏ Việt Nam, cá cóc được xếp vào loại đang có nguy cơ bị tiêu diệt
(EN)

13. Bướm phượng - Teinopalpus aureus Mell, 1923 (ảnh 34, 35)

Loài hai hình, con đực và con cái có kích thước và hình dạng cánh khác nhau. Con

đực thường nhỏ hơn con cái. Con đực có đi dài nhất ở mạch cánh thứ 4 và ngắn nhất ở
mạch cánh thứ 3. Con cái có các đuôi dài hơn con đực, đuôi dài nhất của con cái ở mạch
cánh thứ 4 và ngắn nhất ở mạch cánh thứ 2. Con đực nhỏ hơn và có màu xanh ánh kim đậm
hơn con cái. Con đực có mảng màu vàng chanh giống hình thoi chiếm 1/3 diện tích phần
giữa cánh. Mảng ở cánh sau con cái lớn hơn con đực và chiếm hơn nửa diện tích phần giữa
cánh. giữa.

Sinh học: Theo Vũ Văn Liên loài Bướm phượng thường xuất hiện trong năm vào hai đợt: cuối
tháng 3 và đầu tháng 5. Thời gian xuấthiện trong ngày là từ 6 giờ sáng đến 8 giờ. Buổi trua
khồng thấy cá thể nào.

Nơi sống: trong rừng có độ cao từ 1100 m trở lên. Chúng thường bay từ các dỏng núi hoặc
sườn lên đỉnh. Chúng thường đậu trên các cây thuộc họ Ngọc Lan.

Phân bố: Cao Bằng, Vĩnh Phúc Hà Tĩnh, Lâm Đổng; ngồi ra cịn gặp ở Lào, Trung Quốc.
Hiện trạng: Loài quý hiếm có nguy cơ bị tiêu diệt. Trong những năm cuối của thế kỷ 20 nạn
sản bắt côn trùng Tam Đảo diễn ra một cách phổ biến. Nhiều lồi cơn trùng bị săn bắt do giá
trị thương mại. Bướm Phượng -Teinopalpus aureus thuộc vào số đó. Có thời điểm một đôi 
bướm Phượng đẹp được rao bán với 1200 đô la Mỹ. Hiện nay số cá thể của Bướm phượng.
Tại các đỉnh núi như Mỏ Quạ, Tháp truyền hình, Rùng rình mỗi ngày quan sát chỉ gặp 1-2 cá
thể Bướm phượng mà thôi. Vũ Vãn Liên ước tính quần thể Bướm phượng ở Tam Đảo có
khoảng 100 cá thể. Đây là nguồn gen rất quý hiếm cần phải bảo vệ nghiêm ngặt. Theo tiêu
chuẩn mức độ bảo tổn của IUNC đây là lồi đang có nguy cơ bị tiêu diệt (EN).

4.3.3.Các biện pháp bảo tồn

Sau khi vườn quốc gia Tam Đảo thành lập nhiều hoạt động liên quan đến bảo tổn các
loài động thực quý hiếm được triển khai. Lãnh đạo vườn đã phối hợp với chính quyến địa
phương trong vung đệm tổ chức tuyên truyền vận động nhân dân trong cồng tác bảo vệ tài
nguyên rừng và bảo vệ môi trường. Năm 1992 Viện điều tra quy hoạch rừng phối hợp với

vườn tiến hành chương trình bảo tồn đa dạng sinh học, tham quan du lịch, học tập và nghiên
cứu khoa học. Năm 2000 hội các vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên cùng vườn đã tổ
chức tuần lễ về du lịch sinh thái và giáo dục mồi trường cho cán bộ của vườn. Trong hai nãm
(1999, 2000) Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây thuốc dân tộc, bảo tồn quốc tế cùng

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

Ành 34: Bướm phượng^ T e in o p a L u s aureus

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

vườn đã tiến hành nghiên cứu và bảo tổn các lồi cây có ích tại vườn. Kết quả của các chương
trình đã góp phần khơng nhỏ đến cồng tác bảo tổn các loài sinh vật của vườn. Vườn quốc gia
không những là nơi bảo tổn các loài sinh vật mà còn là nơi nghĩ mát của du khách bốn
phương trong những ngày hè nóng bức. Lợi thế về khí hậu đã được chính quyền các cấp tận
dụng một cách triệt để. Nhiều khu rừng đẹp xung quanh thị trấn Tam Đảo yên tỉnh nhỏ bé
thời pháp thuộc nay đang bị thay thế dần bằng các khách sạn, nhà hàng. Một thị trấn chưa đủ
nay một thị trấn Tam Đảo hai đang trên con đường thai nghén với việc hình thành con đường
từ thị trấn đến chân Rùng Ring. Một mặt chúng ta đang bảo vệ các loài sinh vật quý hiiếm,
nhưng mặt khác chúng ta lại đang tiêu diệt chúng qua việc săn bắn để chế biến các món đạc
sản theo yêu cầu của các khách du lịch, hay phá trụi những khoảnh rừng xanh mà hàng ngàn
năm thiên nhiên mới gây dựng được. Biết đâu rằng những loài sinh vật mà chúng ta hiện còn
gặp ở Tam Đảo ở các mức độ khác nhau thì con cháu chúng ta ở các thế kỷ sau chỉ gặp trên
sách vở hay trên các bức tranh đã ngả màu theo thời gian mà thơi. Để góp phần nhỏ của mình
trong cơng tác bảo tồn một số loài động thực vật ở Tam Đảo với mục đích của đề tài đề ra
chúng tôi đã áp dụng các phương pháp bảo tổn sau:

4.3.3.1.Bảo tồn nguyên vị (In situ)

Bảo tổn nguyên vị đang chiếm một tỷ lệ lớn hiện nay trên thế giới cũng như nước ta.
Đây là cách bảo vệ có hiệu quả nhất vì nó cho phép các quần thể tiếp tục thích nghi trong
điều kiện chúng có được qua q trình tiến hoá tự nhiên. Để làm được việc này chúng tôi đã
tiến hành khảo sát nhiều đợt kết hợp với phỏng vấn nhân dân sống trong các vùng đệm.Qua
các cuộc phỏng vấn cần tuyên truyền cho người dân hiểu được giá trị của các loài sinh vật

nói chung và các lồi cần bảo vệ.

4.3.3.1.1. Loài Dương xỉ mộc - Cyathea contam inant

Đây là loài Dưỡng xĩ mộc gặp nhiều ở VQG Tam Đảo từ độ cao 700 m trở lên tập
trung nhiều ở sườn Tây Nam. Để nắm được mức độ phân bổ của loài chúng tôi đã tiến hành
đếm số lượng các thể trong ba ô tiêu chuẩn 50 m X 50 m. Kết quả thu được như sau:

Ô thứ 1 Độ cao (400 m) Số cá thể: 0

Ô th ứ 2 Độ cao (700 m) Sổ cá thể: 10

Ô thứ 3 Độ cao (1000 m) Số cá thể: 8

Qua bảng này chúng ta có nhận thấy rằng Dương Xĩ mộc còn gặp phổ biến ở Tam
Đảo. Tuy nhiên một số nhân dân đang khai thác cây dương xĩ đem về phơi khô để làm giá
thể trồng các loài phong lan. Chúng tôi đã tiến hành quan sát các nhà hàng, khách sạn hay
vườn cây cảnh ở thị trấn Tam Đảo thì đâu đâu cũng có những thân khô của cây này dùng làm
giá thể cho các loài phong lan (ảnh 36). Để có thể bảo tổn nguyên vị được loài này đề nghị
cơ quan có trách nhiệm có biện pháp hạn chế việc khai thác loài dưỡng xĩ này.

4.3.31.2. Lim xanh - Erythrophloeum fordii

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61></div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

Hiện nay ở Tam Đảo có hai quẫn xã Lim xanh: Lim xanh ở xã Hồ Sơn vả Lim xanh ở
xã Đại Đình. Hai quần xã này được bảo vệ tốt. Quần xã Lim xanh ở Hổ Sơn có diệ tích
khoảng 400 m2 với 265 cá thể có đường kính 30 - 40 cm. Quần xã Lim ờ Đại đình phát triển
tốt hơn. Trên diện tích 127 ha tổn tài 3603 cây với đường kính dao động trong khoảng 30 cm
đến 55 cm. Lim xanh ở Đại Đình được giao khoán cho một số hộ dân chăm sóc. Người dân
được sử dụng phần đất dưói cây Lim để tròng các loại cây ngắn ngày như sắn, Dứa, các loại
Đậu. Trước đây việc giao khoán chưa chặt chẽ nên kẻ gian đã khai thác nhiều lần. Hiện tại

việc giao khoán gắn liền với trách nhiệm nên người dân có ý thức và Lim xanh Tam Đảo
được bảo vệ tốt. Mấy nãm gần đây trổng vườn thực vật của vườn có trổng thử Lim xanh. Các
cây Lim mọc tốt. Thiết nghĩ vườn nên có kế hoạch mở rộng diện tích Lim xanh bằng các
phương pháp kỹ thuật (Ex situ).

4.3.3.1.3. Sến m ật - Madhuca pasquieri

Sến mật là cây gỗ quý, được xếp vào gỗ tứ thiết (Đinh, Lim, Sến, Táu). Gỗ Sến mật
dùng làm cầu, tà vẹt, đóng thuyền, xây dựng các công trình. Theo nhân dân địa phương trước
đây Sến mật là cây gỗ mọc phổ biến ở rừng Tam Đảo nhưng do quản lý không nghiêm nên
nhiểu thợ rừng đã khai thác những cây đẹp và ở vị trí thuận lợi. Kết quả là hiện nay chúng
chỉ gặp các cá thể nhỏ và thấp còn những cây cao to chỉ còn gặp ở nơi xa xôi hiểm trở.
Chúng tồi đã kết hợp với các kiểm lâm viên phụ trách ở các trạm quanh vườn đã tiến hành
khảo sát và phỏng vấn những người dân hay vào rừng về Sến mật. Kết quả được thể hiện qua
bảng 9

Bảng 9: Số cây Sến m ật còn gặp ở VQG T am Đảo

SôTT Tên huyện Tên xã Số cây 2R >60 cm

1 Huyện Tam Đảo

Xã Đại Đình 10

Xã Đạo Trù 20

2 Huyện Sơn Dương

Xã Hợp Hoà 2

Xã Kháng Nhật 3

Xã Ninh Lai

Xã Thiện Kế 6

3 Huyện Đại Từ

Xã Hồng Nơng 13

Xã Mỹ Yên 11

Xã Phú Xuyên 4

Tổng số cây 69

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

Qua bảng trên chúng ta thấy số lượng Sến mật ở vườn có đường kính lớn hơn 60 cm
không nhiều (69 cây). Chúng ta cần có biện pháp quản lý chặt chẽ để bảo tổn số cây còn lại.
Tiếp tục theo dõi sự tái sinh tự nhiên của Sến mật.

4.3.3.1.5. Camellia crassiphyỉla,
4.3.3.1.6. c . petelotii

4.3.3.1.7. c . tam daoensis

4.3.3.1.8 c . gilberti

Đây là 4 loài trà hoa vàng quý và hiếm của Tam Đảo. Khu phân bố của ba loài này
khá hẹp. Chúng tôi đã điều tra theo tuyến các nơi thu thập được các loài này. Khu phân bố
của mỗi loài chỉ tính trong vài km2 mà thơi. Riêng lồi c . petelotii phân bố chủ yếu dọc

đường mịn đi Rùng rình. Hiện nay con đường nối thị trấn Tam Đảo sang Tam Đảo 2 sang thi
công. Một con đường mới đang thi công và tất nhiên nhiều cây của lồi này nằm trong

lịng đường, nguy cơ bị tiêu diệt là không tránh khỏi. Để nguồn gen quý hiếm của lồi này
khơng bị mai một, ngoài việc bảo vệ nghiêm ngặt các cá thể còn lại, chúng tồi đã thử dâm
cành để tương lai không xa các cành dâm sẽ được bổ sung vào quần thể tự nhiên của loài.
Loài c . gilberti trước đây các nhà thực vật Pháp chỉ thu được ở Phú Hộ, Phú Thọ. Loài này
được Trần Ninh tìm thấy ở Điền Xá, Tiên Yên tỉnh Quảng Ninh. Khi tiến hành thực hiện đề
tài này các thành viên đã tìm thấy c . giỉberĩi gặp ở vùng đệm phía Nam của vườn. Số lượng 
cá thể không nhiều. Bên cạnh việc bảo tổn nguyên vị cần thiết phải đưa các cá thể về trồng
trong khu sưu tầm các loài trà. Năm 2001 chúng tôi đem trổng 2 cá thể loài này trong vườn
thực vật. Hiện nay 2 cá thể phát triển bình thường.

4.3.3.1.9. Hải Đường - Camellia amplixicauỉis

Hải đường là loài cây cảnh được nhân dân ta trổng từ lâu và đã trở thành trổng quen
thuộc ở nông thôn và thành phố. Tại Tam Đảo chúng tôi đã phát hiện một số cá thể mọc
hoang dại trong rừng ở độ cao 500 m. Theo Trần Cự trước đây khu rừng này rất nhiều Hải
Đường nhưng người dân xã Hổ Sơn đã vào rừng khai thác Hải Đường đem về trổng trong các
vườn và là nguồn thu nhập chính của nhiều hộ trong xã. Việc đào bới diễn ra liên tục nhiều
năm, đã đến lúc cần phải nghiêm cấm việc khai thác các loài Hải Đường hoang dại. Bên việc
nghiêm cấm khai thác, chúng tôi đã tiến hành thí nghiệm dâm cành Hải Đường với mục đích
phổ biến cho nhân dân có thể nhân rộng bằng chính các cá thể đã được trồng trong vườn.
4.3.3.1.10. Lan Hài - Paphiopedilum gratrixianum

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

rầm rộ như những năm cuói thế kỷ 20. Thiết nghĩ để bảo tổn lồi lan này VQG Tam Đảo nên
có biện pháp quản lý chặt chẽ việc thu hái các loài động thực vật quý hiẽm trong đó có lồi
lan Hài.

4.3.3.1.11 Cá cóc Tam Đảo - Paramesotríton deloustali

4.3.3.1.12. Bướm Phượng - Teinopalpus aureus

Để bảo tổn nguyên vị đối vơi hai loài này theo chúng tôi cho rằng trong hoàn cảnh
hiện nay biện pháp duy nhất là cấm săn bắt, thu hái và phá hoại môi trường sống của chúng.
Sử dụng biện pháp bảo tồn chuyển vị đối với hai loài này chúng tơi chưa có điều kiện thực
hiện.

4.3.3.2.Bảo tổn chuyển vị (Ex situ)

Tuy là vườn Quốc gia nhưng rừng Tam Đảo (nơi sinh sống và tồn tại của hàng ngàn
loài thực vật và hàng trăm loài động vật) bị tác động do q trình đơ thị hoá đang diễn ra.
Khu nghỉ mát Tam Đảo đang mở rộng, một thị trấn Tam Đảo hai sẽ mọc lên. Nhiều loài quý
hiếm đang bị thu hẹp dần khu phân bố và khả nãng bị tiêu diệt là không thể tránh khỏi. Đối
với các lồi này thì giải pháp duy nhất là bảo tồn trong điều kiện nhân tạo dưới sự giám sát
của con người. Đó là bảo tồn chuyển vị. Bảo tổn chuyển vị thường được áp dụng là xây dựng
các vườn thực vật ngay trong vườn Quốc gia hay trang trại của người dân địa phương. Để
tăng nhanh số lượng cá thể của các loài cần bảo tổn chúng ta có thể sử dụng các phương pháp
nhân giống vơ tính và xây dựng vườn ươm. Bảo tồn chuyển vị và bảo tổn nguyên vị bổ sung
cho nhau. Nhiều cá thể từ các quần thể bảo tổn chuyển vị sẽ được trổng dần trong tự nhiên để
tăng cường cho các quần thể được bảo tổn nguyên vị. Hai hình thức của bảo tồn chuyểnvị
chúng tôi áp dụng là: Dâm cành trong vườn ươm và xây dựng khu sưu tập các loài

4.3.3.2.1. Giâm cành trong vườn ươm

Hiện nay tại vườm ươm của VQG Tam Đảo đang có chương trình bảo tổn chuyển vị
đối với các loài cây thuốc bằng phương pháp dâm cành. Chúng tôi đã kết hợp dâm cành đối
với các Trà quý và hiếm của Tam Đảo như Trà hoa vàng petelo, Trà hoa vàng Tam Đảo và
Hải Đường.

Một biện pháp bảo tổn chuyển vị chúng tôi áp dụng là dâm cành trong vưịn ươm.

Trong 13 lồi chọn để bảo tổn chúng tôi chọn 2 lồi trà có hoa màu vàng và loài Hải Đường
hoa đỏ. Hai loài Trà hoa vàng Tam Đảo có hoa màu vàng tươi rực rỡ, hoa tương đối lớn
(đường kính hoa từ 4 - 8 cm), mùa hoa nở kéo dài từ tháng 12 đến tháng 3 nãm sau. Đây là
nguồn gen q hiếm và có thể dùng kỹ thuật lai ghép để tạo ra những loài cây cảnh đẹp phục
vụ cho việc giải trí và nâng cao chất lượng cuộc sống của con người. Đối với loài Hải Đường
nhân dân nhiểu địa phương trổng làm cây cảnh từ lâu. Loài này đầu tiên được một chuyên gia
thực vật người Pháp dựa trên mẫu vật thu tại đền Voi Phục thuộc quận Cầu Giấy thành phố
Hà Nội. Năm 1995 PGS TS. Trần Ninh đã thu thập được mẫu Hải Đường tại khu rừng tự
nhiên ở độ cao 500 m của vườn Quốc gia Tam Đảo. Từ nhung cây hoang dai này nhân dân

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

địa phương xã Hổ Sơn thuộc vùng đệm của vườn đã mang về trổng trong vườn nhà làm cây
cảnh. Hiện nay nhân dân nhiều xã sinh sống trong vùng đệm của vườn trồng nhiều Hải
Đường để cung cấp giống cho các nơi khác. Hàng nãm thu nhập của nhân dân từ cây Hải
Đường tăng đáng kể.

Trong phần này, chúng tơi trình bày kết quả thử nghiệm nhân giống bằng hom nhằm bảo tồn
nguồn gen của ba lồi này mục đích sử dụng làm cây cảnh và trong tương lai sẽ bổ sung vào
quần thể tự nhiên của mỗi loài.

4.3.3.2.I.I.. Nội dung nghiên cứu

Thử nghiệm nhân giống bằng hom ba loài Trà của Tam Đảo theo các nội dung:
(+) Nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc kích thích đến khả năng ra rễ của hom.

(++) Nghiên cứu ảnh hưởng của các loại nồng độ thuốc IBA (0,5 %, 1%, 1,5 % và 2 %)
thuốc IAA (200 ppm, 500 ppm, 1000 ppm, 1500 ppm), Strieker đế khả năng ra rễ của hom.
(+++) Nghiên cứu ảnh hưởng của yếu tố mùa vụ đến khả năng ra rễ của hom.

4.3.3.2.1.2. Phương pháp nghiên cứu

+ Chọn và cắt hom:

Chọn cây mẹ đã thành thục tái sinh, có thân, hình tán đẹp, sinh trưởng tốt, không sâu bệnh,
có hoa đẹp.

Chọn cành thứ cấp, hom chổi vượt, cắt hom ỏ cành bánh tẻ, khoảng cách các đốt đều nhau,
mỗi hom phải có ít nhất 2 đốt (3 lá).

+ Cắt hom: Dùng dao, kéo sắc để cắt hom, hom cắt dứt khoát, tránh gây trầy xước... chiều dài
hom từ 8 - 10 cm. Dùng kéo cắt bỏ một phần lá để giảm sự thoát hơi nước qua lá của hom.
+ Xử lý hom: Hom sau khi cắt tiến hành chấm thuốc kín vết cắt (với thuốc bột và nhúng 1/3
phần gốc hom trong khoảng 30 giây (với thuốc nước).

+ Bố trí thí nghiệm và cắm hom: Mỗi công thức thí nghiệm bố trí 30 hom (3 lần lặp), cắm
hom vào luống nền cứng có giá thể là cát sạch trong khu nhân giống hom.

Lặp sổ theo dõi định kỳ để thu thập và tính tốn số liệu các chỉ tiêu như: thời gian bắt đầu ra
rễ, số hom ra rễ, chiều dài rễ, số rễ/ hom...

4.3.3.2.1.3. K ế t q u ả n g h i ê n c ứ u v à t h ả o luận:

rt.Giâm cành loài C am elliapetelotii (ảnh 37, 38, 39)

l.Ảnh hưởng của các loại chất kích thích đến khả năng ra rễ của hom

B ả n g 10. Anh hưởng của các loại thu ơc kích thích đốn khả năng ra rễ hom
C ô n g

Thức

Loại thuốc K ĩ s.hom lần lặp s.tig à ỵ b ắ t đắn ra

r ễ S horn ra r ẻ i %

c - d à i r ề Tb

(cin) S ổ r ễ T b l hom

1 IA A 500ppm 30/3 33 23/ 76.6 1.40 3.08

2 IBA ! % 30 /3 30 23/ 76.6 2.10 4.40

3 Strieker 30/3 28 25/83.3 2.24 4.64

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66></div>
(67)<div class='page_container' data-page=67></div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

Kết quả Bảng 10 cho thấy tỉ lệ ra rễ của hom loài Trà hoa vàng Tam Đảo có xử lý thuốc kích
thích đạt từ 76.6 % - 83.3 %, không xử lý thuốc đạt tỷ lệ 40 %. Chiều dài rễ trung bình từ 1.4
- 2.24 cm có xử lý thuốc và chỉ đạt 1.15 cm khơng xử lý thuốc kích thích. Số lượng rễ bình
qn của hom đối với trường hợp có xử lý thuốc kích thích từ 3.08 - 4.64 cái / hom, đối
chứng - 2.5 cái / hom.

Thời gian ra để hom bắt đầu ra rễ khi có xử lý thuốc là từ 28 - 33 ngày và không xử lý thuốc
là 37 ngày.

2. Ảnh hưởng của nồng độ thuốc IAA và IBA đến khả năng ra rễ của hom.

+ Đối với thuốc kích thích LAA

B ảng 11. ảnh hưởng củ a nồn g đ ộ th u ốc kích thích IA A đến khả n ă n g ra rễ củ a hom

Công

Thức Nồng độ s.h o m lần lậ p

s .n g à y b ắ t
đầu rơ r ẻ

Sô hom ra rễí

% c .d à i r ễ (cm ) s .r ể Tbl hom

1 2 0 0 ppm 3 0 / 3 34 2 1 /7 0 .0 1.48 2.47

2 5 00 ppm 3 0 / 3 33 23 / 76.6 1.54 4.17

3 1000 ppm 3 0 / 3 32 25 / 83.3 2.35 4.40

4 1500 ppm 3 0 /3 32 23 / 76.6 2.12 4.73

5 Đ ối chứng 3 0 /3 36 1 3 /4 3 .3 0 .1 2 2.15

Tỉ lệ ra rễ tốt nhất với thuốc IAA có nồng độ 1000 ppm (đạt 83.3%), số rê là 4.4 cái,
chiều dài trung bình là 2.35 cm / hom. Tỷ lệ ra rễ kém đi khi thuốc kích thích có nồng độ
thấp.

+ Đối với loại thuốc IBA

Bảng 12. ảnh hưởng c ủ a nồn g đ ộ th u ốc IBA đến khả nân g ra rễ củ a hom

C ông
Thức

Nồng độ Sô hom lần lặp s.n g à y b ắ t đầu 
ra r ể

S ố hom ra r ễ ỉ % c .d à i r ễ ị cm} Sỡ r ề Tb/ hom

1 IB A O .5% 3 0 / 3 31 2 1 /7 0 .0 1.42 3.14

2 IBA 1 % 3 0 / 3 30 2 3 /7 6 .6 1.54 4.17

3 IBA 1.5 % 3 0 / 3 29 2 6 / 86.6 2 .0 0 5.34

4 IBA 2 % 3 0 / 3 29 2 4 / 80.0 2.62 6.29

5 Đối chứng 3 0 /3 36 13/ 43.3 0.81 2.15

Từ kết quả ở Bảng 12, chúng tôi thấy tỉ lệ ra rễ của hom khi xử lý thuốc đạt từ 70 - 86.6 %. 
chiều dài rễ trung bình từ 1.42 - 2.62 cm / hom, số lượng rễ trung bình tương ứng là 3.14 -
6.29 cái / hom. Trong số này thì nồng độ thuốc 1,5 % là tốt hơn cả (tỉ lệ ra rễ 86.6 %). Khi
không xử lý thuốc kích thích thì tỉ lệ ra rễ thấp (chỉ đạt 43.3 %) rễ ít, chiều dài rễ ngắn (2.15
cái/ hom và 0.81 cm / hom).

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

3. Ảnh hưởng của mùa giảm hom đến khả nãng ra rễ của hom

B ảng 13. Ả n h hưửng củ a yếu tố m ùa vụ đến khả nản g ra rễ củ a hom 
(sử d ụ n g th u ố c kích thích IB A 1,5% )

C ông
Thức

Thời điểm giâm

hom s.h o m lần lặp

s.n g à y bắt đầu ra 
r ễ

s.hotn ra r ễ % c . d à i r ễ (cm ) s .r ễ Tbỉ hom

1 22/1 3 0 /3 30 2 3 /7 6 .6 1.90 5.10

2 22/3 3 0 /3 29 26/83.6 2.00 5.30

3 22/5 3 0 / 3 29 2 7/ 90.0 3.00 5.20

4 24/7 30 /3 28 2 7/ 90.0 4.00 5.50

5 20/11 30/3 31 2 0/ 66.6 1.80 3.60

Tỷ lệ ra rễ của loài Trà hoa vàng ở các thời điểm trong nãm biến động từ 66.6 - 90 %, đạt tỷ
lệ ra rễ cao nhất vào thời điểm từ tháng 5 đến tháng 7. Số lượng rễ trung binh trên một hom
từ 3.6 - 5.5 cái và chiều dài trung bình từ 1.8 - 5.5 cm. Thời gian bắt đầu ra rễ từ 28 - 31
ngày.

Các kết quả nghiên cứu cho thấy khả năng nhân giống bằng hom loài Trà hoa vàng Tam
Đảo là hiện thực. Tỷ lệ ra rễ lớn, thậm chí khơng cần xử lý thuốc hom vẫn ra rễ. Tuy nhiên,
sử dụng thuốc kích thích cho tỷ lệ ra rễ cao hơn. Kết quả nghiên cứu cũng đánh giá
STRICKER, IBA 1.5%; IAA 1000 ppm và thời gian từ tháng 5 - tháng 7 là tốt hơn cả. Đây là
cơ sở có tính khoa học cao nhằm tiếp tục nghiên cứu, thử nghiệm, lai ghép với một số loài
cây khác để tạo ra lồi cây có giá trị thẩm mỹ cao phục vụ cho mục đích làm cây cảnh và

khai thác các giá trị khác của loài cây này. đổng thời giúp cho việc nghiên cứu về các hoạt
chất trong cây Trà hoa vàng Tam Đảo và tác dụng của chúng trong đời sống như làm thuốc
chữa bệnh hoặc làm nước giải khát.

b.Giâm cành loài trà vàng Tam Đảo - Camellia tamdaoensis

1. Khả nãng nhân giỗng bằng hom Trà hoa vàng Tây Thién
B ong 14. K ết qu ả nhàn g iô n g bằn g hom T rà hoa v àn g T ày T hiên

C ông
Thức

Loại thuốc s.hom TN N g à y b ắt đẩu
ra r ẻ

s.h o m ra 
r ẻ cái

T ỷ lệ ra r ễ 
(% )

c .d à i r ẽ tb

(c/n) s . r ể Tbl hom

1 1 BA 1% 30 28 27 90.0 3.45 4.74

2 IAA sooppm 30 29 25 83.3 3.08 3.64

3 Strieker 30 28 27 90.0 3.79 4.85

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

Qua kết quả bảng trên cho thấy:

Có thể áp dụng biện pháp nhân giống bằng hom loài cây Trà hoa vàng này để phục vụ cho công
tác nghiên cứu bảo tổn và đặc biệt là trong mục đích làm cây cảnh do đặc thù đời sổng dài ngày của
cây rừng. Kết qủa trên cho thấy các chỉ tiêu chính khi xử lý thuốc kích thích ra rễ đều tốt hơn nhiều
so với việc khơng xử lý thuốc kích thích.

Tỉ lệ ra rễ của hom khi có sử dụng thuốc kích thích đạt từ 83,3 % - 90 % và không xử lý
thuốc là 50 %. Thời gian để hom bắt đầu ra rễ trong trường hợp có dùng thuốc là 28 - 29
ngày và phải cần đến 39 ngày nếu không xử lý thuốc.

Số lượng rễ trung bình khi xử lý thuốc kích thích là 3,64 - 4,85 cái/ hom và số lượng rễ có thể
đạt nhiều nhất là từ 7 - 12 cái. Trong khi số rễ trung bình ở thí nghiệm đối chứng (không xử
lý thuốc chỉ đạt 2,93 cái /hom) và số rễ cao nhất là 5 cái /hom.

Chiều dài rễ trung bình trong thí nghiệm có xử lý thuốc kích thích là từ 3,08 - 3,79 cm và
chiều dài rẻ dài nhất là 7,2 cm. Trong khi kết quả với thí nghiệm đối chứng là 1,92 cm và rễ
dài nhất cũng chỉ đạt 5 cm.

c. Giâm cành loài hải đường - Camellia amplexicaulis

1. Ảnh hưởng của các loại chất kích thích ra rễ đến tỉ lệ ra rễ của hom
B ả n g 15. Ả n h h ư ở n g c ủ a c á c lo a i t h u ố c k íc h th íc h đ ế n k h ả n ă n g ra rễ c ủ a h o m

C ông

(hức L o ạ i thuốc Dạng thuốc Thời gian ra rễ 77 lệ ra r ễ %

S ố r ể

t.b ì hom C hiêu d ài r ể (chỉ)

1 Strieker Bột 2 5 - 3 0 80,70 6.37 3.25

2 IAB Bột 2 5 - 3 0 74,30 6.55 3.08

3 IAA 500 ppm. Nước 2 5 - 3 0 65,00 5.14 3.41

4 Đổi chứng 3 5 - 4 0 28,80 3.54 1.86

Qua kết quả ở bảng 15, chúng ta nhận thấy Hải đường là lồi khơng khó nhân giống bằng
hom. Song với các loại chất kích thích khác nhau thì cho các chỉ tiêu theo dõi không giống
nhau. Cụ thể là:

- Thời gian hom bắt đầu ra rễ: sớm nhất (khoảng từ 25 - 30 ngày sau khi cấy) ở những cơng
thức có xử lý hom bằng Strieker; IBA; IAA 500 pmm. Muộn nhất là công thức hom không
xử lý chất kích thích ra rễ (đối chứng).

- Tỉ lệ ra rễ cao nhất ở cơng thức có xử lý chất Strieker (80,70%); IBA (74,30%). Trong khi
cơng thức đối chứng chỉ có 28.80%.

- Số rễ trung bình trên hom cao nhất ở công thức có xử lý dùng chất IBA: (6.55 cái/ hom);
sau đó là xử lý chất STRICKER: (6.37 cái/ hom). Thấp nhất vẫn là đối chứng: (3.54
cái/hom).

- Chiều dài rễ dài nhất là công thức IBA: (3.35 cm); công thức đối chứng chỉ là: (1.86 cm).

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

2. Ảnh hưởng của nồng độ chất kích thích ra rễ đến tỉ lệ ra rễ của hom.

Lấy loại chất kích thích ra rễ là IBA để thử nghiệm với các thang nồng độ khác nhau là: 0,5
%; 1%; 1,5 % và 2,0 %. Có cơng thức đối chứng là khơng xử lý chất kích thích ra rễ (bảng 2)

B ảng 16. Ả nh hưởng của n ồ n g độ th u ố c IAB đến khả n ă n g ra rể của hom

Công

Thức T hang nồng độ

D ạng chất kích

thích Tỉ lệ ra rễ %

Số rê

t.b /hom C hiểu dài rt.b/hom (cm )

1 Đ ối chứng (0.0% ) 0 30.00 2.18 1.12

2 0.50 % Bột 56.53 4.08 2.01

3 1.0% Bột 79.08 5.57 3.93

4 1,5 % Bột 81.26 6.24 3.68

5 2.0 % Bột 63.18 5.63 2.80

Từ số liệu ở bảng trên thấy rằng:

Giâm hom Hải đường có dùng chất IBA để xử lý hom với nồng độ 1.5% có tỉ lệ só hom ra rễ

và sơ rễ trung bình trên hom nhiều nhất: (81.26%) và (6.24 cái/hom). Với nồng độ 1% thì tỉ
lệ hom ra rễ và số rễ trung bình trên hom đứng thứ 2: (79.08%); (5.57 cái/hom), nhưng có
chiều dài rễ là dài nhất (3.93 cm). Cơng thức có nồng độ 0,5 % và 2% tỏ ra kém hiệu quả 
hơn. Cịn ở cơng thức đối chứng tất cả các chỉ tiêu đều thấp nhất.

Qua các kết quả nêu trên chúng ta rút ra mấy nhận xét sau:

- Để có hiêu quả trong nhân giống bằng hom loài Hải đường, thì cần phải dùng chất kích
thích ra rẽ để xử lý hom trước khi giâm hom.

- Trong số các chất thủ nghiệm trên nên dùng loại Strieker; IBA để xử lý hom trước khi giâm
hom.

- Dùng chất IBA với nồng độ: 1% - 1.5% là hợp lí trong nhân giống bằng hom cho loài Hải
đường.

4.3.3.2.2 Xây dựng khu sưu tập các loài trà (ảnh 40, 41, 42, 43)

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

Ảnh 40: Khu sưu tập các lồi trà hình thành
(cạnh trụ sở VQG Tam Đảo)

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73></div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

trong những cách điều trị đơn giản mà hiệu quả. Từ những giá trị y học mà ở Quảng Tây
Trung Quốc người ta đã sản xuất chè hoa vàng “golden camellia tea” và được nhiều người
dân sử dụng.

Đối với Việt Nam loài trà hoa vàng đầu tiên được các nhà thực vật người Pháp phát
hiện từ năm 1910. Những năm sau đó một số lồi hoa vàng cũng được phát hiện nhưng các
nhà thực vật cũng như lai tạo giống hầu như không chú ý. Sự có mặt của các lồi trà hoa vàng
ở Việt Nam mới được sự chú ý của các nhà cây cảnh hay lai tạo thực vật chú ý từ những nãm
90 của thế kỷ 20. Được sự giúp đỡ của hội trà Pháp, Nhật bản cũng như chương trình nghiên

cứu cơ bản một số chuyên gia thực vật thuộc khoa Sinh học ĐHKHTN Hà Nội mới tiến hành
điều tra thu thập các loài trà kể cả trà hoa vàng có ở Việt Nam. Kết quả 20 loài trà mói cho
khoa học và Việt Nam đã được công bố trong đó có 12 lồi trà hoa vàng. Số lượng trà hoa
vàng điều tra được đã nhiều hơn só lồi có ở các tỉnh miền Nam Trung Quốc. Rõ ràng lả tất
cả các loài trà hoa vàng chỉ phân bố ở các tỉnh Nam Trung Quốc và Bắc Việt Nam. Đó là
nguồn gen đặc hữu quý hiếm của chúng ta cần được bảo vệ. Hơn thế nữa các loài trà hoa
vàng của Việt Nam có hoa to và đẹp mà ở các loài trà hoa vàng ở Trung Quốc khơng có
được. Nhiều lồi trà hoa vàng ở Việt Nam là những loài kém tiến hố, đó là nguồn gen q
hiếm cho quá trình lai tạo loài cây cảnh mới. Bên cạnh ý nghĩa lảm cây cảnh một số loài trà
hoa vàng còn được nhân dân dùng làm thuốc chữa được nhiều bệnh. Trước đây có lồi đã
được nhân dân vùng biên giỏi thu hái bán cho thương nhân người Hoa.

Hiện nay do sự bảo vệ rừng chưa thật nghiêm ngặt nên nhiều khu rừng đang bị khai
thác. Sự khai thác bừa bãi đã dẫn đến môi trường sống của các loài trà trong đó có các lồi
trà hoa vàng đang bị đe doạ. Nhiều loài trà hoa vàng đang có nguy cơ bị tiêu diệt. Nguồn gen
quý hiếm của các loài trà hoa vàng đang bị xói mịn. Để bảo vệ nguồn gen đặc hữu quý hiếm
của các loài trà nhất là trà hoa vàng là vấn đề cần phải giải quyết ngay. Thiết nghĩ cần phải
có biện pháp bảo tổn và phát triển. Để bảo tổn cần phải thu thập các loài trà tập trung vào
một khu vực nhất định.

Năm 2001 Khoa Sinh học tổ chức hội thảo lần thứ nhất “Các loài trà hoa vàng của
Việt Nam.” tại VQG Tam Đảo. Hội thảo đã thu hút hơn 40 khách quốc tế từ 8 nước (Mỹ,
Anh, Nhật, Pháp, Đức, Ý, Thuỵ Sĩ và Trung Quốc). Bà Patri Short phó chủ tịch hội trà thế
giới đã nêu ra ý tưởng thành lập khu sưu tập bảo tổn các laòi trà hoa vàng ở Tam Đảo. Nếu
chính phủ Việt Nam đổng ý cho thành lập khu sưu tập, các thành viên hội trà thế giới sẽ góp
một phần kinh phí để xây dựng khu sun tập này. Năm 2003 chúng tôi đã phối hợp với VQG
Tam Đảo bắt đầu xây dựng khu sưu tập các loài trà hoa vànạ rộng khoảng 2000 m2 ở độ cao
350 m cạnh trụ sở của vườn. Trong khu sưu tập này chúng đã, đang và sẽ tiến hành sưu tập
các loài trà hoa vàng hoang dại ở Việt Nam về lưu giữ tại đây. Tháng 5 năm 2004 Bà Pat
Short Phó chủ tịch hội trà thế giới (ICS), ông Herb Short tổng biên tập tạp chí trà thế giới đã

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

tới thăm khu sưu tầm trà hoa vàng mà chúng tôi xây dung tại VQG Tam Đảo. Những kết quả
bước đầu của khu sưu tập đã được giới thiệu trong tạp chí trà quốc tế số 36 năm 2004. Tháng
1 năm 2005 ông Shuho Kirino phó chủ tịch hội trà Nhật Bản cùng GS Naotoshi Hakoda đã
tới thăm khu sưu tập trà và hứa sẽ vân động các thành viên hội trà Nhật Bản giúp đỡ.

4.3.3.2.2.I.. Đối tượng

Với phạm vi của để tài chúng tôi chỉ sưu tập các loài trà hoa vàng gặp ở Tam Đảo mà
t h ô i .

4.3.3.2.2.2.Phương pháp

Thu thập mỗi loài trà hoa vàng gặp ở Tam Đảo từ 10 đến 100 cá thể có các tiêu chuẩn
sau:

-Cây được sưu tập vào mùa xuân năm 2004 và 2005.

-Cây có chiều cao khoảng 1-1,5 m; đường kính từ 3 cm đến 6 cm.

-Cây được rữa sạch đất, cố gắng rữa cẩn thận để tránh làm hư hại các rễ con.
-Sau khi rữa sạch cây được trồng trên cát trong nhà ươm.

-Theo dõi sự ra rễ của các loài.

-Khi cây có bộ rễ phát triển tốt (rễ khơng cịn màu trắng nữa) đưa trồng ra khu sun
tập. Thường cây phải để trong nhà ươm từ 2 đến 3 tháng. Các cây trổng cách nhau 5
m.

4.3.3.2.2.3.Kết quả

Qua hơn một năm tiến hành chúng tôi trổng trong khu sun tập:

- 150 cá thể loài Camellia amplexicaulis

94 cá thể loài Camellia tamdaoensis
20 cá thể loài Camellia hakodae

10 cá thể loài Camellia crassiphylla
15 cá thể loài Camellia hirta

15 cá thể loài Camellia phanii

(Hai loài cuối thu thập ở Đại Từ, Thái Nguyên không thuộc VQG Tam Đảo.
Sau hơn một năm đem trồng các loài trà hoa vàng đều phát triển tốt, cần phải tiếp tục
chăm sóc và theo dõi. Nếu thành công đây là khu sưu tầm và bảo tồn các loài trà hoa vàng
thứ hai của thế giới sau khu bảo tổn trà hoa vàng thiết lập năm 2002 ở Quảng Tây Trung
Quốc.

4.3.4.Bảo tồn phục vụ cho du lịch sinh thái

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

thành lập đã được mấy chục năm, đã có nhiều lớp tập huấn về du lịch sinh thái và giáo dục
môi trường nhưng du lịch sinh của vườn chưa được quan tâm đúng mức. Trong phạm vi của
vườn có nhiều danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử nhưng trong thời gian qua công ty du
lịch vĩnh phúc mới khai thác và kinh doanh một số tuyến như du lịch Thác Bạc, tháp truyền
hình, chùa Tây Thiên. Khi thực hiện các tuyến du lịch này khách du lịch chỉ được giới thiệu
những cảnh đẹp của thiên nhiên như thác bạc, tháp truyền hình cịn sự giàu có và tính độc
đáo của đa dạng sinh học không được đề cập tới.

Để du lịch sinh thái của vườn Quốc gia ngày càng phát triển, một hoạt động mang

nhiều lợi ích thiết thực cho công tác bảo tòn và phát triển tài nguyên, văn hoá truyền thống
dân tộc, chúng tối đã điều tra khảo sát và xác định được một số điểm có thể phát triển du lịch
sinh thái: Khu vực lũng Chắt Dậu, Khu Thác Bạc, khu đỉnh Rùng Rình và khu Thiền viện
Trúc Lâm.

4.3.4.I. Các điểm du lịch sinh thái

4.3.4.1.1. Khu lũng Chắt Dậu - Đồng Bùa (ảnh 44, 45, 46)

Đó là một thung lũng nhỏ gồm nhiểu khe suối nằm giữa hai dông núi Bền Đào và Đền
Cậu, nằm phía sau trụ sở hành chính của vườn. Trong thung lũng có con suối uốn lượn
quanh, lúc ẩn lúc hiện dưới tán rừng thường xanh. Suối được bắt nguồn từ thác Bạc rồi đổ ra
hổ làng Hà. Trong khu vực này có vườn thực vật với hàng trăm loài cây quý và hiếm của
vườn được đưa về trồng ở đây. Một khu lưu trử các loài trà hoang dại của Việt Nam đang
được hình thành. Trong rừng tự nhiên chúng ta có thể được chiêm ngưỡng các cây Hải
Đường mọc hoang dại, loài cây mà chúng ta chỉ thấy trong các vườn cây cảnh hay chùa
chiền. Ngoài rừng tự nhiên khu vực lũng Chắt Dậu cịn có những cánh rừng thông Đuôi Ngựa
(Pinus massoniana) đã được trổng hàng chục năm trước đây. Ngoài ra khách du lịch còn
được ngắm một quần thể Lim Xanh vói hơn 200 các thể mọc tươi tốt bên hồ Hồ Sơn.Ngoài
ra trong vùng cịn có một hệ đền chùa mà du khách không thể bỏ qua. Đó là đền Chân suối,
đền Cô và đền Cậu. Được biết trong khu vực lũng Chắt Dậu vườn Quốc gia dự kiến sẽ xây
dựng trung tâm giáo dục mơi trường, phịng trưng bày các mẫu vật động thực vật, khu nuôi
động vật hoang dã.

4.3.4.1.2. Khu Thác Bạc (ảnh 47, 48, 49, 50, 51, 52)

Đây là khu vực đã được du lịch Vĩnh Phú khai thác từ lâu, nhưng từ lâu du khách đến thác
Bạc chỉ để ngắm nhìn ngọn thác cao khoảng 40 mét luôn đổ một cột nước trắng xố trơng
như một dải lụa. Từ trước tới nay khách du lịch theo con đường duy nhất với 354 bậc đá đến
vói Thác Bạc. Hiện nay một con đường mói để du khách đến vói Thác Bac. Ngoài tham quan

thác Bạc trong khu vực này chúng ta có thể gặp các lồi cây cảnh có hoa đẹp như Trà hoa
vàng lá dày (Camellia crassyphylla) hay trà hoa đỏ (Camellia rubriflora). Đây là hai loài trà 
mới cho khoa học phát hiện năm 1998. Đến nay có thể khẳng định là hai loài đặc hữu cho
vườn Quốc gia Tam Đảo. Tại khu vực này chúng ta được ngắm nhìn lồi trà nhuỵ ngắn

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

Ảnh 44: Vườn thực vật nằm trong thung lũng Chắt Dậu

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78></div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

Hình 47: Cây Gò đổng - Gordonia gigantiflo ra

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

Hình 49: Cây trà nhuỵ ngán - Camellia kissii

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

Ảnh 51: Khảo sát

ít da dạng — h ọ c U . V Q G T a n . Đ ả o

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

(Camellia kissi) vói dạng cây gỗ thẳng cao đến 15 mét. Cùng với các loài trà ở đây ta còn

gặp cây Gò Đồng (Gordonia gigantiflora) có hoa to, màu trắng ẩn hiện trong các lùm cây 
xanh bên bờ suối. Trong lòng nước trong xanh của thác là cả một khu hệ phong phú của động
vật phù du. Theo TS Nguyễn Vãn Vịnh (2005) số loài động vật phù du thu được ở đây là 32
loài thuộc 24 giống của 8 họ. Trong số đó có 10 lồi mới cho Việt Nam và cho VQG Tam
Đảo. ở nơi đây còn thu được 3 loài: Aceltrella sp., Labiobaetis sp.% Nigrobaetis sp. mà tác

giả cho là mới cho khoa học và cần được nghiên cứu tiếp tục. Sau khi ngắm nhìn cột nước
trắng xoá như giải lụa bạc đổ thắng đứng từ độ cao trên 40 mét và tận hưởng khơng khí mát
mẻ do hơi nước toả ra chúng quay lại theo các bậc đá để men theo bờ suôi nhỏ dẫn từ hổ
Xanh tới đỉnh thác. Những bước đi nhẹ nhàng, khoan thai nơi nước suối trong chúng ta sẽ
gặp những chú cá Cóc Tam Đảo (Paramesotriton deloustali ) đang nằm bất động, ngón 
chân xoè rộng, đuôi duỗi thẳng hay cong sang bên. Đôi khi chúng ta cịn gặp những chú Cá
Cóc nằm lơ lửng trong lòng suỗi, 4 chân ôm lấy những cây rong lơ thơ bên bờ suối.

4.3.4.1.3.Khu Rùng Rình (ảnh 53, 54)

Đây là một trong 3 đỉnh cao nhất của dãy núi Tam Đảo. Đỉnh này có tên khác là đỉnh Phú
Nghĩa cao khoảng 1350 mét. Từ trung tâm nghĩ mát Tam Đảo lên tới đỉnh mất khoảng 3
tiếng đổng hổ. Đây là khu vực du lịch khá lý tưởng dành cho những có sức khoẻ. Hai bên
đường mòn chúng ta bắt gặp những cây Dương xĩ mộc (Cyathea contamỉnans) cao 3- 4 mét. 
Đó là một trong và loài dương xĩ dạng cây gỗ còn lại duy nhất còn tổn tại đến ngày nay.
Như chúng đã biết vào những kỷ địa chất hàng triệu năm trước đây các loài của ngành
Dương xĩ là nhưng loài cây gổ cao to, chiếm ưu thế trong thảm thực vật. Do cấu tạo của cơ
thể khơng thích nghi kịp với sự thay đổi của môi trường sống mà phần lớn các loài dương xĩ
thân gỗ bị tiêu diệt, chỉ cịn các lồi dương xĩ thân thảo còn tổn tại những lồi có thân thảo
mà thôi. Rất may chỉ cịn ít lồi thuộc chi Cyathea còn tồn tại được đến ngày nay. Dương xĩ 
mộc gặp ở Tam Đảo đó là một trong số đó và đây có thể xem là hố thạch sống. Ngồi
Dưong xĩ mộc chúng ta cịn lồi Dẻ tùng sọc trắng (.Am entotaxus argotaenia). Đó là lồi 
thực vật hạt trần có dáng cây đẹp. Trước đây Dẻ tùng gặp nhiều ở Tam Đảo nhưng việc khai
thác bừa bãi của nhân dân địa phương mà số lượng Dẻ tùng giảm đi rõ rệt. Hiện nay chỉ còn
vài cá thể cây nhỏ nằm rải rác dưới chân đỉnh Rùng rình. Gần tới chân đỉnh Rùng rình chúng
ta gặp một quần thể Trà hoa vàng Pêtêlôti (Camellia petelotii). Đây là một trong những loài 
hoa trà màu vàng đẹp nhất của thế giới. Loài này được Bác sĩ người Pháp tên là Petelot thu
được ở chân đỉnh rùng rình vào năm 1949. Đây là loài đặc hữu của Việt Nam và duy nhất chỉ
phân bố ở chân đỉnh Rùng rình ở độ cao 950 m đến 1050 m. v ẻ đẹp của trà hoa vàng Pêtêlô
mà 40 du khách của 8 nước đã đến chiêm ngưỡng loài trà này vào đầu năm 2002. Với bức
tranh vẽ về loài này là một trong 10 vẽ về hoa trà của Việt Nam và Trung Quốc mà nữ hoạ sĩ
Nhật Bản Yoko Kakuta đã dành được huy chương bạc về cuộc thi ảnh nghệ thuật do hội nghệ
thuật hoàng gia Anh tổ chức vào năm 2003. Dừng chân bên cạnh cây trà hoa vàng chúng bắt

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

Ánh 53: Khảo sát đa dạng sinh học tuyến thác Bạc - Rùng Rình

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

gặp những đan bướm đẹp đang bay lượn như muốn khoe sắc. Theo các nhà côn trùng học khu

hệ bưóm ở chân núi rùng rình khá phong phú sơ lồi gặp ở độ cao 900 m trở lẻn sỏ loài tổng
họ Bướm Phượng hơn 100 loài (Khuất Đãng Long, 2005). Trong đó có nhiều lồi q, có giá
trị thẩm mĩ như Papilio helenus; Lethe lanarìs; Stibochiona nicea. Quanh chân Rùng rình 
đâu đó trên các tảng đá chúng ta còn gặp loài lan Hài Tam Đảo ( Paphiopediỉum

gratrỉxianum). Trước đây loài này gặp phổ biến trong rừng Tam Đảo, nhưng vì giá trị thẩm

mĩ mà số cá thể của loài giảm một cách đáng kể do sự thu hái không thương tiếc của người
địa phương. Gần tới đỉnh du khách được chiêm ngưỡng một kiểu rừng độc đáo đó là rừng
lùn. Cây cối ở đây thấp và bé nhỏ có độ cao trung bình 1,5 - 2,0 m. Trẽn thân và cành nhiều
loài rêu thuộc họ Meteoriaceae, Neckeraceae (còn gọi là rừng rêu). Trong kiểu rừng này
nhiều loài Đỗ quyên (Rhododendron) với hoa màu trắng, đỏ hiện lên trước mắt du khách. 
Thật là diễm phúc cho ai bắt gặp được loài bướm Teinopalpus aureus. Đó là lồi bướm quý,
hiếm và rất đẹp mà giấ trị của nó có lúc lên tới 1500 đồ la. Thời gian xuất hiện loài này ở
đỉnh Rùng rình trong những ngày nắng đẹp là từ 6 h đến 8 h; nếu ngày trời nhiều mây thì
muộn hơn nhưng đến khoảng 11 h thì khơng xuất hiện. Theo Vũ Văn Liên thì Tam Đảo lồi
này có khoảng 100 cá thể. Từ đỉnh Rùng rình du khách sẽ được ngắm nhìn những khu rừng
kín thường xanh phủ kín những ngọn núi lô nhố uốn khúc tạo nên cảm giác như đất rừng
Tam Đảo kéo dài vô tận.

4.3.4.1.4. Khu Tây Thiên (ảnh 56, 57)

Đây là một khu di tích Lịch sử văn hố lớn trong vùng Tam Đảo thuộc xã Đại Đình
huyện Tam Dương có chiều dài trên 10 km men theo con suối to từ độ cao 50 m lên đến độ
cao 650 m. Tây thiên thờ Nữ chúa Tam Đảo Năng thị Tiêu. Tục truyền Bà làmột trong bảy
tiên nữ được Ngọc Hoàng phái xuống hạ giới để chữa bệnh. Sau khi giúp nước Văn Lang dẹp
giặc, Bà đã ở lại và kết hồn với Lang Liêu ((Vua Hùng thứ 6), đời sau có sắc phong Bà là
Quốc mẫu Tây Thiên. Quần thể Tây Thiên bao gổm Đền Chân suối, Đền Dầu, Đền Cả, Đền
Thỏng, Đền Cồ, Đền Cậu, chùa Đồng c ổ và Đền Tây Thiên. Một phát hiện bất ngờ là trong
khoảng thời gian từ 1993 đến 2000, các nhà nghiên cứu phật học đã tìm được đầy đủ chứng

cứ khoa học và lịch sử để khẳng định Tây Thiên là nơi các nhà sư Ân Độ đã đến và truyền bá
đạo phật vào Việt Nam (khoảng cuối thế kỷ 1 đầu thế kỷ 2). Hiện nay tại Tây Thiên, Chính
Phủ đã cho phép Hội Phật giáo Việt Nam xây dựng một thiền viện trúc Tây Thiên. Ngoài
việc viếng thăm các di tích lịch sử chúng ta còn được chiêm ngưỡng cây đa chín cội nằm
cạnh Đền Thõng. Trên đường lên Đền Tây Thiên du khách được ngắm nhìn các lồi cây cảnh
đẹp như Hải Đường (Camellia am pỉexicaulis), một nguồn thu chính cho người dân vùng 
đệm. Lên đến đền cồ chúng ta gặp hai loài Trà mới và đặc hữu cho Tam Đảo. Đó là trà hoa
vàng Tam Đảo (Camellia tamdaoensis Ninh et Hakoda) và trà hoa đỏ (Camellia rubriflora 
Ninh et Hakoda). Tói Đền Tây Thiên ở độ cao 600m chúng gặp cây Sến Mật (M adhuca

pasquieri) to cao tới 35 m hay loài Dẻ tùng sọc trắng {Am entotaxus a rg o ta en ia ). Trên

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85></div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

đường xuống dốc chúng ta dừng chân ít phút bên bờ suối gần Thác Bạc sẽ bắt gặp những chú
Cá Cóc Tam Đảo (Paramesotriton deloustali) nằm lửng lờ hay chuyển động một cách chậm 
bên bờ suối. Sau khi tham quan Tây Thiên chúng ta đi khoảng 500 m sẽ tới khu rừng Lim
xanh Đại Đình. Đây là khu rừng Lim xanh đẹp nhất nước. Khu rừng nầm ở độ cao 80 m so
với mặt biển với diện tích gần 130 ha. Những cây lim (Erythrophloeum fordii) thẳng tắp cao 
đến 20 - 30m, đường kính đạt tới 50 cm. Rừng này được giao khốn cho một số hộ trơng coi.
Một mơ hình nơng lâm kết hợp, người dân được trổng trọt và khai thác các sản phẩm trổng
dưới rừng lim và rừng lim của rừng cấm được bảo vệ và phát triển tốt.

4.3.4.2 Các tuyến du lịch

Trên cơ sở các điểm du lịch đã trình bày ở trên chúng tôi đưa ra các tuyến du lịch
sinh thái như sau:

4.3.4.2.1. Tuyến Lũng Chắt Dậu - Đồng B ùa- Thác Bạc

Xuất phát từ trụ sở VQG Tam Đảo (Km 13) thăm vườn thực vật, vườn trà tại trụ sở
của vườn, thãm rừng thông Đuôi ngựa, cây Hải Đường hoang dại hay các đền chùa trên

đường lên Thác Bạc. Sau khi thăm Thác bạc du khách có thể bách bộ thăm thị trấn nghỉ mát
Tam Đảo với nhiều di tích lịch sử như Đền Đức Thánh Trần, Đền thờ Mãu, Đền Thạch Kiếm
hay Đền Bà chúa thượng ngàn. Nếu còn thời gian nhứng du khách có sức khoẻ có thể leo lên
theo con đường xi mãng uốn lượn với hơn 1500 bặc để đến với tháp truyền hình cao 100 m
dặt trên độ cao 1200 m so với mặt biển. Đến nơi này du khách có thể phóng tầm mắt nhìn
xuống Vĩnh Yên, Việt Trì hay hổ Núi Cốc. Một ngày du lịch đã trồi qua.

4.3.4.2.2. Tuyến Lũng Chắt Dậu- Dồng Rùa - đỉnh Rùng Rình

Xuất phát từ trụ sở vườn (Km 13) sau khi thăm vũng Chắt Dậu du khách được ồ tô
đưa thẳng lên thị trấn nghỉ mát Tam Đảo. Từ thị trấn du khách đi theo đường mòn trong rừng
để trèo lên đỉnh Rùng Rình cao 1350 m. Chưyẽn đi chỉ dành cho nhũng người khoẻ mạnh và
ưa mạo hiểm.

4.3.4.2.3. Tuyến Tây Thiên - Đại Đình

Đây là tuyến du lịch sinh thái gắn liền với tâm linh. Xuất phát từ trụ sở vườn (K m l3)
sau khi thăm vườn thực vật, bảo tàng sinh học ô tô đưa quý khách sang Tây Thiên. Trước hết
khách du lịch được thăm đền Thõng có cây đa chín cội, theo bờ suối lên thăm đền cậu, trên
đường đến thăm Tịnh thất của các nhà tu hành chúng ta được ngắm nhìn những cây trà Tây
thiên với màu vàng tươi. Đó là lồi trà hoa vàng chỉ gặp hai bôn bờ suối của khu tâm linh
này. Ghé vào thăm thác Bạc và suối giải oan. Với những bước đi nhẹ nhàng, khoan thai đu
khách có thể chiêm ngưỡng những chú cá Cóc nằm lửng lờ trong lòng suối. Trèo đến độ cao
500 m du khách đặt chân tới chùa Tây Thiên. Từ chùa nếu quý khách thích mạo hiểm có thể
trèo một đoạn đường dốc sẽ bắt gặp lối mòn để dẫn quý khách về thị trấn nghỉ mát Tam Đảo.
Một quảng đường vất vả nhưng bù lại du khách bắt gặp loài thực vật quý hiếm như Sến mật
hay Kim giao. Trở lại đền Thõng, xe lại đưa du khách sang thăm rừng Lim Đại Đình. Những

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

Đình. Những cây Lim cao 20-30m mọc thành quần thể Lim thuần loại. Một mơ hình nơng
lâm kết hợp Lim - sắn hay Lim - Dứa được VQG Tam Đảo áp dụng thành công để bảo tổn

loài Lim và cần nhân rộng.

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Kết luận

Qua 2 năm thực hiện đề tài chúng tôi thu được một sổ kết quả sau:
1. Đa dạng sinh học:

a. Thực vật: 1436 loài thuộc 741 chi 219 họ thuộc 6 ngành đã được ghi nhận có ở VQG
Tam Đảo. Giá trị của các loài được phân chia thành 8 nhóm: cây cho gỗ (339 loài), cây
cho quả (109 loài), cây làm sợi (158 loài) cho tinh dầu (32 loài), rau ăn (86 loài), làm
cảnh (152 loài), làm thuốc (428 loài), tinh bột (1 0 lồi).

b. Trong só các lồi thực vật của VQG Tam Đảo có 68 lồi đặc hữu và 58 loài quý hiếm
được ghi vào sách đỏ của Việt Nam hay theo tiêu chuẩn của IUCN cần được bảo tổn và
bảo vệ như: Lan hài tam đảo (Paphiopedilum gratrixianum ), Hoàng thảo Tam đảo

(Dendrobium tamdaoensis), Trà vàng hakoda (Camellia hakodae), Trà vàng ginbe 
('Camellia gilberti), Trà vàng Tam đảo (Camellia ỉamdaoensis), Trà vàng petelo 
(Camellia peíeloíii), Hoa tiên (Asanim peíelotii), Chùy hoa leo (jMolas ỉamdaoensis)

c.Động vật có xương sống: 61 loài Lưỡng cư, 96 loài Bị sát, 247 lồi Chim và 70 loài
Thú gặp ở VQG Tam Đảo.

VQG Tam Đảo có 60 lồi động vật có xương sống quý hiếm được phân hạng đủ các cấp,
từ bậc T đến bậc E, chiếm số lượng và cũng là có tỷ lệ cao nhất về số loài quý hiếm là
Động vật có vú và Bị sát.

d. Cơn trùng: 584 lồi thuộc 333 chi thuộc 37 họ, 6 bộ gặp ở Tam Đảo. Trong đó bộ
Cánh cứng và bộ Cánh vảy có số lượng giống và loài nhiều nhất. Nhiều loài thuộc giống

Papilio, Teinopaltus, Lucanus đã và đang bị du khách nước ngoài trao đổi mua bán.

2. Hai mươi hai loài thực vật được ghi nhận đầu tiên có ở VQG Tam Đảo. 20 loài thuộc
ngành Rêu và 02 loài thuộc ngành Ngọc Lan, trong đó có 3 lồi là mới cho Việt Nam.

3. Để phục vụ cho công tác nghiên cứu, học tập của sinh viên cũng như phục vụ cho đu lịch
sinh thái, 13 loài thực vật và động vật được lựa chọn để bảo tổn.

4. Các hình thức bảo tồn được áp dụng là bảo tổn nguyên vị (In sitư) và chuyển vị (Ex situ).
Hình thức bảo tổn chuyển vị hiệu quả nhất là thiết lặp khu sưu tập ngay trong phạm vi của
VQG Tam Đảo.

5. Phương pháp giâm cành đã được tiến hành thí nghiêm trên hai loài trà hoa vàng và 1 loài
hoa đỏ. Từ nhứng kết quả thu được có thể khẳng định rằng có thể áp dụng biện pháp nhân
giống bàng hom các loài cây trà hoa vàng này để phục vụ cho công tác nghiên cứu bảo tổn và
đặc biệt là trong mục đích làm cây cảnh. Kết qủa trên cho thấy các chỉ tiêu chính khi xừ lý
thuốc kích thích ra rễ đều tốt hơn nhiều so với việc không xử lý thuốc kích thích.

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

6. Bốn điểm du lịch sinh thái đã được chọn. Đó là khu lũng Chắt Dậu - Đồng Bùa, khu thác
Bạc, khu Rùng Rình và khu Tây Thiên- Đại Đình. Trên cở sở 4 điểm du lịch sinh thái, ba
tuyến du lịch đã được hoạch định.

K iến n gh ị

1. Để tiếp tục hoàn thiện khu sưu tập các loài trà cần có một số kinh phí nhất định.
Khu sưu tập khồng những bảo tồn các loài trà của VQG mà còn là nơi lưu trữ các loài trà
hoang dại của Việt Nam. Tương lai khồng xa khu sưu tập sẽ thu hút được nhiều du khách
quốc tế nhất là những du khách yêu thích các loài trà Việt Nam. Tháng 4 năm 2004 Bà Pat
Short Phó chủ tịch hội trà thế giới (ICS), Ông Herb Short tổng biên tập tạp chí trà thế giới đã
tới thăm khu sưu tập trà hoa vàng mả chúng tồi đang thiết lập tại VQG Tam Đảo. Những kết

quả bước đầu của khu sưu tập của chúng tôi đã được giới thiệu trong tạp chí trà quốc tế số 36
năm 2004. Tháng 1 năm 2005 ơng Shuho Kirino phó chủ tịch hội trà Nhật Bản cùng GS
Naotoshi Hakoda đã tới thăm khu sưu tập trà và hứa sẽ vân động các thành viên hội trà Nhật
Bản giúp đỡ góp phần xây dưng hoàn chỉnh khu sưu tập. Ngoài sự hỗ trợ kinh phí của các tổ
chức quốc tế thiết nghĩ VQG Tam Đảo cần dành một phần kinh phí nghiên cứu khoa học đầu
tư cho vườn trà.

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tài liệu tiếng Việt

1. Nguyễn Tiến Bân, 2000. Thực vật chí Việt Nam. Tập 1: Họ Na (Annonaceae). Nhà
XBKH&KT Hà Nội.

2. Nguyễn Tiến Bân và nhiều tác giả. Chuyên đề về hệ thực vật Việt Nam. Tạp chí Sinh học.
Tập 16, sổ 4 (CĐ).

3. Lê Mộng Chân, Đoàn SI Hiển, 1967. Cây rừng Việt Nam. NXB Giáo dục.
4. Võ Văn Chi, 2003. Từ điển thực vật thông dụng: I. Nhà XBKH&KT. Hà Nội.

5. Võ Văn Chi, 2004. Từ điển thực vật thông dụng:II. Nhà XBKH&KT. Hà Nội.

6. Đặng Thị Đáp, 1995. Thành phần khu hệ và sự phong phú bưóm ngày ở dãy núi Tam Đảo.
Tạp chí Sinh học, 9/1995.

7. Đặng Thị Đáp & A.L. Monasturski,1996. Mối quan hệ giữa các nơi sống với bướm ngày
Rhopalocera ở dãy núi Tam Đảo. Tạp chí Sinh học, 6: 13 - 20.

8. Đặng thị Đáp, 2002. Côn trùng cánh cứng trong các khu bảo tổn thiên nhiên ở Việt Nam
và những biện pháp đề xuấtbảo vệ, sử dụng chúng hợp lý. Hội thảo sử dụng bền vững đa

dạng sinh học.

9. Nguyễn Hữu Hiến, 1994. Các loài cây họ Chè (Theaceae) trong hệ thực vật Việt Nam, Tạp
chí Sinh học, 16, tr. 87- 93.

10. Bùi Công Hiển, Đặng Ngọc Anh, 2003. Kết quả điều tra tài nguyên côn trùng ở VQG
Tam Đảo và Ba Vì. Những vấn đề nghiên cứu cơ bản trong khoa học sự sống.

11. Phạm Hoàng Hộ, 1991-1993. Cây cỏ Việt Nam:I-III. Nhà XB Mekong, Montreal,
Canada.

12. Lê Khả Kế, và các tác giả khác, 1974. Cây cỏ thường thấy ở Việt Nam. NHà
XBKH&KT, Hà Nội.

13. Nguyễn Quốc Khang, Trần thị Long, Trần thị Thanh Thưỷ. 2003. Nghiên cứu khai thác,
tính chất lý hoá và ứng dụng các hợp chất tự nhiên từ lá cây Lim. Những vấn đề nghiên cứu
cơ bản trong khoa học sự sống.

14. Lê Vũ Khôi, 1994. Danh sách thú và ái tính địa lý động vật khu hệ thú hệ sinh thái Tam
Đảo. Tạp chí Sinh học, 16(1): 16 - 19.

15. Lê Vũ Khôi, 1995. Tính đa dạng sinh học hệ động vật có xương sống trên cạn trong hệ
sinh thái Tam Đảo. Tạp chí Sinh học. 17(1 ):2 - 5.

16. Vũ Vãn Liên, 2005. Hiện trạng lồi bướm q, hiếm Teinopalus aureus ở VQG Tam Đảo
Hội thảo cơn trùng tồn quốc . NXBNN. Tr. 107-109

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

17. Khuất Đãng Long, Vũ Quang Cơn, 2005. Phân tích tính đa dạng hai nhóm cơn trùng và ý
nghĩa bảo tồn của chúng ở VQG Tam Đảo. Hội nghị cơn trùng tồn quốc 5, NXBNN.Tr.86-
90

18. Đõ Tất Lợi, 1996. Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam. Nhà XBKH&KT, Hà Nội.
19. Trần Đình Lý, 1993. ỉ 900 lồi cây có ích ở Việt Nam. Nhà XBKH&KT Hà Nội.

20. Trần Ninh, 2003. Đa dạng sinh học của chỉ Trà (Camellia) mọc hoang dại ở VQG Tam
Đảo. Những vấn đề nghiên cứu cơ bản trong khoa học sự sống.

21. Trần Ninh, 2004. Kết quả điều tra thành phần loài Địa tiền ở VQG Tam Đảo. Tạp chí
khoa học, ĐHQG HN. T. XX. Số 2PT. Tr.38-40.

22. Lê Nguyên Ngật, 2000. Một số tập tính của cá cóc Tam Đảo nuồi trong bể kính. Những
vấn đề nghiên cứu cơ bản trong khoa học sự sống.

23. Lê Nguyên Ngật, 2003. Thành phần loài Rùa ở một số VQG và Khubảo tồn thiên nhiên
của Việt Nam. Những vấn đề nghiên cứu cơ bản trong khoa học sự sống.

24. Phạm Bình Quyền, 2002. Đa dạng sinh học. Nhà XBĐHQG Hà Nội.

25.Nguyễn Vãn Sáng và Hổ Thu Cúc, 1996: Danh lục bò sát và ếch nhái Việt Nam. NXB
khoa học và kỹ thuật. Hà Nội.

26. Võ Quý, Nguyễn Cử, 1995. Danh lục Chim Việt Nam. Nhà xuất bản Nơng nghiệp.

27. Đỗ Đình Tiến, 1995. Tinh hỉnh hiện tại và phương hướng phát triển của khu bảo tổn thiên
nhiên Tam Đảo. Nhà xuất bản Nông nghiệp.

28. Bộ Khoa học,Công nghệ & Mồi trường, 2000. Sách đỏ Việt Nam. Nhà XBKH&KT, Hà
Nội.

29. Thái Văn Trừng, 1998. Những hệ sinh thái rừng nhiệt đới ở Việt Nam. Nhà XBKH&KT,

Hà Nội.

30. Viện điều tra qui hoạch rừng, 1978-1988. Cây gỗ rừng Việt Nam: I-VII. Nhà XBNN Hà
Nội.

31. Viện Điểu tra Qui hoạch rừng, 1995. Dự án khả thi xây dựng Vườn Quốc gia Tam Đảo
32. Nguyễn Văn Vịnh , 2004. Dẫn liệu về phù du ở suối Thác Bạc , vườn Qc gia Tam Đảo.

Tạp chí Khoa học ĐHQGHN. T .x x Số 2PT, Tr. 71-75.

Tài liệu tiếng nước ngoài:

33.Ahmad M., 1958. Key to Indo-Malayan termites - Part I. Biologia, 4 (1): 33-118.

34.Ahmad M., 1965. Termites (Isoptera) of Thailand. Bull. Amer. Mus. Nat. Hist., 131: 1
114.

35. Ahmad M., 1968. Termites of Malaysia. Bull, of the Depart, of Zoo. Uni. of the Panjab.
3: 1-34.

36. Akhta M. s., 1974. Zoogeography of termites of Pakistan. Pakistan J. Zool., 6: 84-104.

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

38. Anon, 1992. Management plan for Tam Dao Nature Reserve. Forest Inventory and
Planning Institute. Ha Noi.

39. Chou Io. 1998. C lassification and identification of Chinese butterlies. H enan
Scientific and T echnological Publishing house, 349p.

40. Corbet, A. s. & Pendlebury, H. M. (Fourth edn., 1992). The butterflies of the Malay
Peninsula. Malayan Nature Society, Kuala Lumpur.

41. Distant, W.J. (1902). The Fauna of British India (Heteroptera) Vol. I. Taylor and Francis,
Red lion court, Fleet Street, 419 p.

42. Devyatkin, A. L. (1997). A new species of Halpe Moore, 1878, from north Vietnam. 
Atlanta 28: 121-124.

43. Ghazoul J., 1994. Site description and conservation evaluation: Tam Dao Nature Reserve,
Vinh Phu province, Vietnam. London: Society for Environmental Exploration.

44. Leps J. and Spitzer K., 1990. Ecological determinants of butterfly communities
(Leptidoptera, Papilionoidea) in the Tam Dao mountains, Vietnam. Acta Entomol.
Bohemoslov. 87: 182-194.

45. Leps, J. and Spitzer K., 1990. Vulnerable butterflies of the Tam Dao mountains forest.
Garrulax 6: 6-7.

46. Ninh,T, 1993. Mosses of the Tam Dao montains,Viet Nam. The Bryologist, 96(4):573-
581.

47. Ninh, T. & Naotoshi Hakoda (1998), “Three new species of the genus Camellia from
Vietnam”, International Camellia Journal, (30), pp. 76-79.

48. Ninh, T. & Naotoshi Hakoda (1998), “Camellia petelotii: a species of yellow Camellia 
from Vietnam”, International Camellia Journal, (30), pp. 81-83.

49. Ninh, T. (1998), “Camellia rosmannii: a new species of yellow Camellia from Vietnam”,

International Camellia Journal, (30), pp. 72-75.

50. Ninh, T. (2003), “Results of the study on yellow Camellias of Vietnam”, International

Camellia Journal, (35), pp. 73-75.

51. McRae M., 1999. Tam Dao: Vietnam's sanctuary under siege. National Geographic
195(6): 82-97.

52. So, M. L. ,1995: Mosses and liverworts of Hong Kong. I, 162pp. Heavenly People Depot,
Hong Kong.

53. So, M. L. & Zhu, R. L. 1996. Mosses and liverworts of Hong Kong. II, 130 pp. Heavenly
People Dopot, Hong Kong.

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

54. Spitzer K. and Jaros J., 1996. Notes on Stichophthalma species in the Tam Dao 
mountains of northern Vietnam (Lepidoptera: Amathusiidae). Tropical Lepidoptera: 7(2):
143-145.

55. Spitzer K., Novotny V., Tonner M. and Leps J., 1993. Habitat preferences, distribution
and seasonality of the butterflies (Lepidoptera, Papilionoidea) in a montane tropical rain
forest, Vietnam. Journal of Biogeography 20: 109-121.

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94></div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

PHỤ LỤC 1. DANH LỤC CÁC LOÀI RÊU 
VƯỜN QUỐC GIA TAM ĐẢO

STT TÊN KHOA HỌC GTSD TRANGTINH

A.LỚp Đia tiền

-

Hepaticae

l.C e p h a lo z ia c e a e

1 Cephalozia siam ensis N. Kitag.

2 N ow ellia curvifolia (D icks.) Mitt.

2 .C on ocep h alaceae

3 Conocephalum japonicum (Thunb.) Grolle
3. F ru llan iaceae

4 Frullania m eyeniana Lindenb.
5 Frullania nepalensis (Spr.) L.
6 Jubula hutchinsiae (Hook.) Dum.

4. Ju n g erm a n n ia cea e
7 Jungermannia truncata N ees

8 Notoscyphus Iutescens (Lehm. & Lindenb) Mitt.

5 . L e j e u n e a c e a e

9 Aphanolejeuea borneensis (Herz.) Poes
10 Leucolejeunea xanthocarpa (L.) Evans

6 . L e p i d o z i a c e a e

11 Zoopsis liukiuensis Horik.
7. L op h o co lea cea e

12 H eteroscyphus argutus (N ees) Schiffn.

8. M a r c h a n t i a c e a e

13 Dumortia hirsuta (Sw.) N ees ssp. Hirsuta th
14 Dumortia hirsuta (Sw.) Nees ssp. nepalensis (Tayl.) Schust. th

15 .Marchantia papillata Raddi ssp. grossibarba (St.) Bischl. th

9. P leu ro zia cea e

16 Pleurozia acin o sa (M itt.) Trev. ca

10. P o r e l l a c e a e

17 Porella acutifolia (Lindenb.) Trev.
18 Porella plumosa (M itt.) Hatt.

11. P t i l i d i a c e a e

19 Trichocolea tom entella (Ehrh.) Dum. ca

12.Schistochilaceae

20 Schistochila recurvata Buch.

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

24 Fissidens nobilis Griff. ca

25 Fissidens taxifolius Hedw. ca

26 Fissidens zippelianus Dozy & Molk.

2. Ditrichaceae

27 Ceratodon purpureus (Hedw.) Brid.

28 Garckea flexuosa (Griff.) Marg. & Nork.

3. Dicranaceae

29 Campylopus eberhardtii Par. ca

30 Campylopus ericoides (Griff.) Jaeg. ca

31 Campylopus umbellatus (Am.) Par. ca

32 Dicranella breviseta Par.

33 Dicranella coarctata (C. Mull.) Bosch & Lac.

34 Dicranella obscura Sull.& Lesq.

35 Dicranodontium didymodon (Griff.) Par.

36 Dicranoloma assimile (Hampe) Par.

37 Dicranoloma fragile Broth.

38 Holomitrium densifolium (Williams) Wijk & Marg.

39 Leucobryum bowringii Mitt.

40 Leucobryum chlorophyllosum

c.

Mull.

41 Leucobryum javense (Brid.)

c.

Mull.

42 Leucobryum juniporoideum (Brid.)

c.

Mull.

43 Leucobryum sanctum (Brid. ) Hampe

44 Leucobryum scalare

c.

Mull, ex Fleisch

45 Leucoloma crispatum Tix.

46 Leucoloma molle (C. Mull.) Mitt.

47 Leucoloma tonkinense Broth. & Par.

48 Trematodon tonkinensis Besch.

49 Wilsoniella decipiens (Mitt.) Alston in Dix.

4. Calymperaceae

50 Calymperes afzelii Sw.

51 Calymperopsis vietnamensis Ninh

52 Leucophanes octoblepharoides Brid.

53 Mitthyridium flavum (C. Mull.) Robins.

54 Mitthyridium undulatum (Dozy & Molk.) Robins

55 Octobrepharum albidum Hedw.

56 Syrrhopodon armatus Mitt.

57 Syrrhopodon flammeonervis

c.

Mull.

58 Syrrhopodon gardnerii (Hook.) Schwaegr.

59 Syrrhopodon laponicus (Besch.) Broth.

60 Syrrhopodon prolifer Schwaegr.

5. Pottiaceae

61 Barbula indica (Hook.) Spreng. In Steud.

62 Hyophila involuta (Hook.) Jaeg.

63 Trichostomum perinvolutum Tix.

64 Weissia controversa Hedw.

6. Funariaceae

65 Funaria hygrometrica Hedw.

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

7. Bryaceae

67 Brachymenium exile (Dozy & Molk.) Bosch. & Lac.

68 Brachymenium nepalense Hook, in Schwaegr.

69 Bryum argenteum Hedw.

70 Bryum atrovirens Brid.

71 Bryum billardieri Schwaegr.

72 Bryum pseudotriquetrum (Hedw.) Gaertn.

8. Mniaceae

73 Mnium lycopodioides Schwaegr.

74 Orthomnion dilatatum (Mitt.) T. Kop. ca

75 Plagiomnium acutum (Lindb.) T. Kop. ca

76 Plagiomnium rhynchophorum (Hook.) T. Kop.

77 Plagiomnium rostratum (S ch rad .)T . Kop.

78 Plagiomnium succulentum (Mitt.) T. Kop. ca

9. Rhizogoniaceae

79 Pyrrhobryum spiniforme (Hedw.) Mitt. ca

10. Bartramiaceae

80 Philonotis mollis (Dozy & Molk.) Mitt.

11. Orthotricaceae

81 Macromitrium ferriei Card. & Thér

82 Macromitrium japonicum Dozy & Molk.

83 Macromitrium nepalense (Hook. & Grev.) Schwaegr.

84 Schlotheimia purpurascens Par.

12. Racopilaceae

85 Racopilum cuspidigerum (Schwaegr.) Ảngstr.

13. Cryphaeaceae

86 Pilotrichopsis dentata (Mitt.) Besch.

14. Trachypodaceae

87 Trachypodopsis serrulata (P. - Beauv.) Fleisch. var

crispatuls (hook.) Zant.

88 Trachypus bicolor Reinw. & Homsch. var hispidus (C.

Mull.) Card.
15. P terobryaceae

89 Calyptothecium auriculatum (Dix.) Nog.

90 Calyptothecium hookeri (Mitt.) Broth.

91 C alyp toth eciu m w righ tii (M itt.) F leisch .

92 Garovaglia crispata Tix. ca

93 Garovaglia elegans (Dozy & Molk.) Hampe ex

Bosch& Lac.

94 Garovaglia powellii Mitt.

95 Pterobryopsis crassicaulis (Card.) Broth.

96 Pterobryopsis orientalis (C. Mull.) Fleisch.

97 Pterobryopsis subcrassiuscula Broth & Par.

98 Symphysodontella tortifolia Dix.

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

102 Barbella cubensis (Mitt.) Broth.

103 Barbella flagellifera (Card.) Nog.

104 Barbella spiculata (Mitt.) Broth.

105 Floribundaria floribunda (Dozy &MoIk.) Fleisch.

106 Floribundaria pseudo - floribunda Fleisch.

107 Meteoriopsis reclinata (C. Mull.) Fleisch. in Broth.

108 Meteoriopsis squaưosa (Hook.) Fleisch. in Broth.

109 Meteorium buchananii (Brid.) Broth.

110 Meteorium polytricum Dozy & Molk.

111 Meteorium subpolytricum (Besch.) Broth.

112 Pseudobarbella attenuata (Thwait. & Mitt.) Nog.
17. Phyllogoniaceae

113 Horikawaea dubia (Tix. in PÓCS & Tix.) Lin
18. N eckeraceae

114 Himantocladium plumula (Nees) Fleisch.

115 Homaliadelphus targionianus (Mitt.) Dix. & p. Varde

116 Homaliodendron exiguum (Bosch & Lac.) Fleisch.

117 Homaliodendron flabellatum (Sm.) Fleisch. ca

118 Homaliodendron microdendron (Mont.) Fleisch. ca

119 Homaliodendron scalpellifolium (Mitt.) Fleisch. ca

120 Hydrocryphaea wardii Dix.

121 Neckera pennata Hedw.

122 Neckeropsis lepineana (Mont.) Fleisch.

123 Neckeropsis semperiana (Hampe ex c . M ull.) Touw

124 Pinnatella ambigua (Bosch & Lac.) Fleisch.

125 Pinnatella anacamptolepis (C M ull.) Broth. ca

126 Pinnatella donghamensis (Besch.) Ninh comb. nov. ca

127 Pinnatella microptera Fleisch.

128 Pinnatella mucronata (Bosch & Lac.) Fleisch.

129 Pinnatella mucronata var. acutifolia Tix.

19. H ookeriaceae

130 Cyathophorella tonkinensis (Broth. & Par.) Broth.

20. Callicostaceae

131 Callicostella eberhardtiana Broth. & Par.

132 Callicostella papillata (Mont.) Mitt.

133 Callicostella prabaktiana (C M ull.) Bosch & Lac.
21. D altoniaceae

134 Calyptrochaeta pocsii Ninh

135 Distichophyllum duongii Ninh

136 Distichophyllum mittenii Bosch & Lac.

137 Distichophyllum osterwaldii Fleisch.

22. H ypopterygiaceae

138 Hypopterygium aristatum Bosch & Lac.

139 Hypopterygium tenellium c Mull. ca

140 Hypopterygium vriesei Bosch & Lac. ca

141 Lopidium struthiopteris (Brid.) Fleisch.

142 Lopidium trichocladon (Bosch & Lac.) Fleisch.

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

143 Regmatodon declinatus (Hook.) Brid. tn

24. Anomadontaceae

144 Anomodon viticulosis (Hedw.) Hook. & Tayl. th

145 Herpetineuron toccoae (Sull. & Lesq.) Card. th

25. Leskeaceae

146 Calopodium assurgens (Sull. & Lesq.) Card.

147 Haplocladium larminatii (Broth. & Par.) Broth. th

148 Haplocladium microphyllum (Hedw.) Broth.

149 Pseudoleskeopsis zippelii (Dozy & Molk.) Broth.

26. Thuidiaceae

150 Cyrto-hypnum bonianum (Besch.) Buck & Crum

151 Thuidium cymbifolium (Dozy & Molk.) Dozy & Molk

152 Thuidium glaucinoides Broth.

153 Thuidium glaucinum (Mitt.) Bosch & Lac.

27. Brachytheciaceae

154 Brachythecium buchananii (Hook.) Jaeg.

155 Brachythecium plumosum (Hedw.) B. s. G.

156 Eurhynchium vagans (Jaeg.) Bartr.

157 Rhynchostegium aciculum (Broth.) Broth.

158 Rhynchostegium celebicum (Lac.) Jaeg.

159 Palamocladium nilgheriense (Mont.) c M ull.

28. Entodontaceae

160 Entodon pliastus c Mull.

161 Erythrodontium julaceum (Schwaegr.) Par. th

162 Mesonodon flavescens (Hook.) Buck

29. Plagiotheciaceae

163 Plagiothecium euryphyllum (Card. &Thér.) Iwats.

30. Sematophyllaceae

164 Acroporium sp.

165 Aptychella tenuiramea (Mitt.) Tix.

166 Chionostomum rostratum (Mitt.) c Mull.

167 Glossadelphus similans (Bosch & Lac.) Fleisch.
168 H eterop h ylliu m m icroalare ( Broth. & Par.) Broth

169 Rhaphidostichum piliferum (Broth.) Broth.

170 Sematophyllum subhumile (C. M ull.) Fleisch.

171 Taxitheleum instratum (Brid.) Broth.

172 Trichosteleum subcuculifolium Par. & Broth.

173 Wijkia clastobryoides (Tix.) Ninh

174 Wijkia deflexifolia (Ren. & Card.) Crum

31. Hypnaceae

175 Ctenidium seưatiíolium (Card.) Broth.

176 Ectropothecium buitenzorgii (Bél.) Mitt.

177 Ectropothecium ichnotocladum (C. M ull.) Jaeg.

178 Ectropothecium monumentorum (Duby) Jaeg.

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

183 Isopterygium lignicola (Mitt.) Jaeg.

184 Isopterygium longitheca (Mitt.) Jaeg.

185 Isopterygium minutirameum (C. M ull.) Jaeg.

186 Pseudotaxiphyllum pohliaecarpum (Sull. & Lesq.) Iwats.

187 Taxiphyllum chaetomitrioides Tix.

188 Taxiphyllum taxirameum (Mitt.) Fleisch.

189 Vesicularia montagnei (Besch.) Broth.

190 Vesicularia reticulata (Dozy & Molk.) Broth. th

191 Vesicularia tonkinensis (Besch.) Broth.

32. Polytrichaceae

192 Oligotrichum javanicum (Hampe) Dozy & Molk.

193 Pogonatum aloides (Hedw.) P.-Beauv.

194 Pogonatum inflexum (Lindb.) Lac.

195 Pogonatum neesii (C. M ũll.) Dozy & Molk.

196 Pogonatum proliferum (Griff.) Mitt.

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

PHỤ LỤC 2. DANH LỤC THựC VẬT CÓ MẠCH

CỦA VƯỜN QUỐC GIA TAM ĐẢO

T.T. TÊN KHOA HỌC TÊN VIỆT NAM GIÁ TRỊSD TRANGTÌNH
I. EQƯISETOPHYTA NGÀNH CỊ THÁP BÚT

1. Equisetaceae H o Mốc tảc

1 E q u isetu m ra m o cissim u m D esv. T háp bút Ca, th
n. LYCOPODIOPHYTA NGÀNH THÔNG DAT

2. Lycopodyaceae H ọ T h ồn g đất

2 Lycopodiella cernua (L.) Franco Vasc. T hôn g đất Ca, th

3 Lycopodium clavatum L. T hach tùng dùi Ca,th

4 Lycopodium squamosa Trevis. T hạch tùng vảy Ca, th

5 H uperzia carinata (P oir.) Trevis T hạch tùng só n g Ca, th

6 Huperzia subdisticha Mak. T hạch tùng so n g đính

3. Selaginellaceae Họ Quyển bá

7 Selaginella complamatum L. Q u yển bá dẹt Ca

8 S ela g in ella ch ry so c a u lo s (H oo k . & G rev.) 
Spring

Q u yển bá Ca

9 S ela g in e lla ch rysorrh izos Spring Q u yển bá rễ vàn g Ca

10 Selaginella dicipiens Warb Quyển bá dẹt

11 Selaginella intermedia Spring Quyển bá thẳng

12 Selaginella leptophylla Bak. Quyển bá lá mỏng

13 Selaginella ostenfieldii Hieron Quyển bá Ô - ten

14 Selaginella tamariscina (Beauv.) Spring Quyển bá tì liễu

m . POLYPODIOPHYTA N G À N H D Ư Ơ N G x ỉ

4. Adiantaceae Ho TÓC thần vệ nữ

15 Adiantum flabellulatum L. Rớn đen C a

5. Aspleniaceae H ọ Tổ điểu

1 6 Asplenium grevillei Wall.

17 Asplenium nidus L. Ráng o phụng C a , th

18 Asplenium nitidum Sw. Tổ điểu C a , th

19 Asplenium saxicola Rosenst. Tổ điểu đá

20 Diplazium donianum Mett

21 Diplazium esculentum (Retz) Sw. Ráng song quần xẻ

7. Blechnaceae Họ R áng dừa

22 Blechnum orientale L. Ráng dừa đông

8. Parkeriaceae Họ Rau cần trời

23 Ceratopteris thaliethroides (L.) Brongn Rau cần trời

9. Cytheaceae Họ Dương xỉ mộc

24 Cyathea contaminans (Hook.) Copel. Dương xỉ mộc Ca T

25 Cyathea podophylla (Hook.) Copel. Ọuyết thân gổ Ca T

10. Davalliaceae Họ Bổ xương

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

29 Pteridium aquilinum (Li.) Kuhn. Ráng lông

12. Dicksoniaceae Họ Lông cu li

30 Cibotium barometz (L.) J.Sm. Lông cu li T

31 13. Dicranopteridaceae Ho Vot

32 Dicranopteris linnearis (Burm.f) Underw. Vot

14. Dryopteridaceae Họ Ráng T h ù xỉ

33 Tectaria decurrens Cop Quyết men lá

34 Tectaria phaeocaulis (Rosenst.) c . Chr. Ráng dực thân nâu

35 Tectaria zeylanica Copel. Quyết lá tai

36 Tectaria sp. Quyết vòng

15. Grammitidaceae

37 Loxogaramme acrocopa c . Chr. Ráng song tụ

16. Hymenophyllaceae Họ Quyết áo bình

38 Microgonium sp. Quyết lá nhỏ

39 Vandenboschia sp. Quyết áo bình

17. Lindsaeaceae Ho áo vach

40 Lindsaea orbiculata (Lam.) Kuhn. áo vach lá tròn

18. Lomariopsidaceae Họ Quiyết bò

41 Lomariopsis spectabillis Mett. Quyết dây bò

19. Lygodiaceae Họ Bòng Bong

42 Lygodium conforme c . Chr. Bòng bong lá to Th

43 Lygodium flexuosum (L.) Sw. Bòng bong Th

44 Lygodium microphyllum L. Bòng bong lá nhỏ Th

45 Lygodium scandens Sw. Bòng bong leo Th

46 Lygodium subareolatum C.Chr. Bòng bong gân Th

20. Marattiaceae Ho Toà xen

47 A n g io p teris repandula V r ie se Quan âm toạ liên T

48 Angiopteris tamdaonensis H. Lee. Móng ngựa T

49 Angiopteris yunnanensis Hiern. Lưỡi rắn , toà xen Ca T

21. Marsileaceae Họ Rau bợ

50 Marsilea quadrifolia L. Rau bơ nước Th

51 Marsilea crenata Presl. Rua bợ răng

22. Polypodiaceae Họ Dương xỉ

52 Colysis digitata Ching. Quyết đá

53 Drynaria fortunei (Mett.) J. Sm Cốt toái bổ Ca, th T

54 Gonoplebium pesicifolium (Desv.) Bedd. Ráng đa túc

55 Pseudodrynaria coronans (Wall.) Ching Ặ phượng Ca

56 Pyrrhosia adnascens Ching Tai chuôt

57 Pyrrhosia flocculosa Ching Tai chuột lông

58 Pyrrhosia lingua (Thunb.) Farw. Thach vĩ

59 Pyrrhosia tonkinensis G. Tai chuôt bắc

23. P terid aceae Họ Cỏ sẹo gà

60 Pteris cadieri Christ. Cỏ luồng cánh hơp

61 Pteris finotii Christ. Cỏ luồng phiến thưa

62 Pteris grevilleana Wall, ex Ag. Cỏ luồng nhỏ

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

64 Pteris longipes D. Don. Cỏ luồng phiến tù

65 Pteris multifida Poir. Đuôi công Th

66 Pteris semipinnata L. Cẳng gà Th

67 Pteris plumbea Chr. Cỏ luồng xám

68 Stenochlaenia palustris Bedd.

24. Salviniaceae Ho Tai chuôt

69 Salvinia cucullata (L.) Roxb. Bèo tai chưồt

70 Salvinia natans All. Bèo ong

25. T helypteridaceae Ho R au rớn

71 Cyclosorus pagraceusliferus (Bedd.) Blot Quyết bò lan

72 Cyclosorus sophoroides Blot Quyết răng dê

26. V ittariaceae Họ Q uyết cọ

73 Antrophyum callifolium Blume Quyết bản địa

74 Vittaria flexuosa Fee Quyết cọ mềm

75 Vittaria foriatiana Chr. Tế tân

IV . P ĨN O P H Y T A N G À N H T H Ô N G

27. A rau cariaceae Ho Bách tán

76 Araucaria execelsa R. Br. Bách tán Ca,

28. C upresaceae Họ H oàng đàn

77 Biota orientalis Endl. Trắc bách diệp Ca,th

78 Cupressus lusitanica Mill. Hoàng đàn Ca T

79 Fokienia hodginsii Pơm u G, ca K

80 Sabina chinensis Antoine Tùng xà Ca

81 Sabina sinensis Antoine Tùng tháp Ca

29. C ycadaceae Ho Tuế

82 Cycas balansae Warb. R Tuế đá vôi Ca

83 Cycas michotzii Thiên tuế lá xẻ

30. G netaceae Họ Dây gam

84 Gnetum montanum Margf. Dây gắm Q, th

31. Pinaceae Họ T hông

85 Pinus massoniana Lamb. Thông mã vĩ G, n,

86 Pinus merkussii Cool. & Gauss Thông nhựa G, n,

32. P o d o carp aceae Họ kim giao

87 Nageia fleuryi (Hickel) De Laub.

88 Podocarpus brevifolius (Thunb.) Don. Thông tre lá ngắn G, ca

89 Podocarpus imbricatus Blume Thông nàng G

90 Podocarpus neriifolius Thông tre G, ca

33. T axodiaceae Ho But moc

91 Cunninghamia lanceolata Cây xa mộc G, ca

34. T axaceae Họ Dẻ tùng

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

35. A canthaceae H o Ơ rơ

93 Dicliptera chinensis Nees. Lá diễn Th

94 Hygrophilla angustifolia R. Br. Ngổ dại Th

95 Justicia gendarussa L. Thanh táo Th

96 Ju sticia p rocu m b en s L. Tước sàng Th

97 Justticia sp. Thanh táo dai Nh, th

98 Peristrophe tinctoria Nees. Cây cẩm Th

99 Rhinacanthus communis Nees. Buch hac Th

100 Rungia sp. Run bò Th

101 Strobilanthes acrocephalus T. Anders. Cơm nếp Th

102 Strobilanthes lilacinus Clarke Chàm tím Nh, th

103 Strobilanthes multangurus R. Br. Chàm núi Th

36. A ceraceae Họ Thích

104 Acer decandrum Merr.. Thích mười lá G K

105 Acer oblongum Wall. Thích lá thn G, ca K

106 Acer Wilson Rehd. Thích lá xẻ G

107 Acer sp. Thích lá nguyên

37. A langiaceae H o Thôi ba

108 Alangium chinensis (Lour..) Rehd. Thôi ba, Thôi chanh TQ G

109 Alangium kurzii Craib. Thôi ba lông G

38. A ltingiaceae Họ Tô h ạp

110 Altimgia siamensis Craib. Tô hạp G

111 Liquidambar formosana Hance Sau sau G,Nh,

112 Symingtonia populnea R. Br. Chắp tay G

39. A m aran th aceae H ọ Dền

113 Achyranthes aspera L. Cỏ xước Th

114 Aeroa sangurdent (L.) M ao vĩ đỏ

115 Altemanthera sessilis (L.) DC.. Rau dệu, rau diếp bò R, Th

116 Amaranthus caudatus L. Rau Dền R, Th

117 Amaranthus spinosus L. Dền gai R, Th

118 Amaranthus vừidis L. Dền cơm R, Th

119 Celosia argentea L. M ào gà trắng c

120 Celosia cristata Miq. M ào gà đỏ c , Th

40. A nacard iaceae H o Xoài

121 Allospondias lakonensis Pierre Dâu da xoan G, Q,

122 Cherospondias axillaris (Roxb..) Sutt. et

Rich

Xoan nhừ , lát xoan G, Q,

123 Dracontomelum duperreanum Pierre Sấu trắng, Long cóc G ,Q ,

124 Drimycarpus racemosus Hook. Sơn sa Th

125 M angifera indica L. Xoài G, Q,

126 M angifera reba Pierre Quéo G, Q,

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

128 Rhus semialata M eư.. Cà muối G, Th

129 Toxicodendron succedaneum (L.)Moldenke Sơn G, Q,

41. Annonaceae

Họ Na (M ãng cầu)

130 Alphonsea boniana Fin. & Gapnep. An phong boni Gn

131 Alphonsea squamosa Finet. et Gagnep. Thâu lĩnh G

132 Alphonsea tonkinensis D. c . Thâu lĩnh bắc bô Gn

133 Annona squamosa L. Na Q,Th

134 Artabotrys vinhensis Ast. Dây móng rồng c , Th

135 Desmos cochinchinensis Lour.. Giẻ Nam Bô Th

136 Desmos dumosus Safford Dất na Th

137 Fissistigama poilanei (Ast.) Tsiang & Li Na bướu

138 Goniothalamus takhtajanii Ban Giác đế Tam đảo R

139 Miliusa balansae Finet et Gagnep. Màu cau Gn

140 Miliusa campanulata Pierre Na hồng Gn

141 P olyalth ia ce ra so id es Benth.. et H ook. Nhoc lá nhỏ G

142 Polyalthia laui Merr.. Nhoc đen G

143 Uvaria boniana Finet et Gagnep. Dất lông

144 Uvaria macrophylla Roxb.. Dây dất lá to

145 Xylopia vielana Pieưe Cây dền G, Th

42. Apiaceae (Umbelliferae) Ho H oa tán

146 Angelica sinensis Diels Đương qui Th

147 Angelica dahurica Benth. I ach chỉ Th

148 Anethum graveolens L. Thì là R, Th

149 Apium graveolens L. Rau Cần tây R

150 Centella asiatica (L.) Urb. Rau má R, Th

151 Cnidium monieri Cusson Cây dần sàng

152 Cnidium officinale Mak Xuyên khung Th

153 Coriandrum sativum L. Rau mùi R, Th

154 Daucus carota L. Cà rốt Th, R

155 Eryngium foetidum L. Mùi tàu R, Th

156 Hydrocotyle javanica Thunb.. Rau má dai R

157 Hydrocotyle sibthorpioides Lam. Rau má mỡ R

43. A pocynaceae Họ Trúc đào

158 Adenitum obestan Roem Sứ Ca

159 Alstonia scholaris R. Br. Sữa G,Th,

160 Cantharanthua roseus (L.) G. Don Dừa cạn Ca,

161 Chonemorpha eriostylis Pitard Mảnh bát lá bé

162 Chonemorpha eriostylis var baviensis Pitard

163 Ecdysanthera rosea Hook, et Arn. Dây cao su Th

164 H olaưhena antidysenterica Wall et A. DC.. Mốc hoa trắng G, Th T

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

168 Nerium odorum Soland Trúc đào Th,
Ca

169 Paravalallaris macrophylla Thùng mực trâu Th

170 Plumeria rubra L. Đại Ca,

171 Rauvolfia vominaria Spreng Ba gac Th E

172 Strophanthus divaricatus Lour.. Sừng dê

173 Tabemaemontana coronaria (Jacq.) Willd. Ngọc bút Ca

174 Tabemaemontana tonkinensis Pieưe Dây bánh hỏi

175 Thevetia peruviana (Pers.) K. Schum. Thông thiên Ca.,T

176 Wrightia balansae Pit. Thừng mưc G

177 Wrightia tomentosa Roem var

cochinchinensis Pit.

Thừng mực lông G T

44. Aquifoliaceae Ho Nhưa ruồi

178 Ilex cinerea Champ. Nhưa ruồi G, Th

179 Ilex rotunda Thunb.. Vỏ rut Th

180 Ilex eugenifolia Nhưa ruồi trâm G, Th

45. Araliaceae Ho N hân sảm

181 Schqjflera leucantha R. Vig. Chân chim leo Th

182 Schefflera octophylla (Lour..) Harms Đáng Ca,Th T

183 Schefflera pes-avis R. Vig. Chân chim núi Th

184 Scheflera tonkinensis Vig. Chân chim Bắc Th

185 Schefflera sp. Chân chim núi lông

186 Trevesia palmata (Roxb..) Vis. Thầu dầu núi

46. Aristolochiaceae Họ Nam mộc hương

187 Asarum maximum Hemst. Trầu tiên Th E

47. Asclepiadaceae Họ Thiên lý

188 Cryptolepis buchanani R. Sch. Dây càng cua Th

189 Cryptolepis elegans Rau mơ dai Th

190 Dischidia acuminata Cost. Dây hạt bí Ca,

191 Dregea sp. Thiên lý rừng

192 Hoya carlosa R. Br. Dây hoa đá Ca,

193 Hoya multiflora Blume Cẩm cù Ca

194 Streptocaulon griffithii Hook. Hà thủ ô trắng Th

195 Streptocaulon juventas L. Dây mốc Th

196 Telosma cordata M eư.. Thiên lý

48. Asteraceae Ho Cúc

197 Adenostemma viscosum Forst. Cứt lợn hoa trắng Th

198 A geratu m c o n y z o id e s L. Cứt lơn Th

199 Ainaliaea yunnanensis Frach Cú ánh lf

200 Artemisia carviflora Wall. Cây bồ bồ Th

201 Artemisia vulgaris L. var. indica (Willd.)

DC..

Ngải cứu Th

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

203 Bidens pillosa L. Đơn buốt lông chim Th

204 Blumea hieracifolia D .c. Cúc bông bac

205 Blumea lanceolaria (Roxb..) Xương sông R, Th

206 Blumea sp. Cú dai

207 Chromalaena noo'florum (DC..) Cỏ lào lá dẹp Th

208 Chrysanthemum sinensis spp. Cúc trắng Ca

209 Conyza viscidula Wall. Cúc dính

210 Cotula anthemoides Lour.. Cúc ruộng

211 Crepis bonii Gagn. Cúc lá mác

212 Crossotephium artemisioides L. Cúc mốc Ca

213 Dahlia pinnata varl Thược dược vàng Ca

214 Dahlia pinnata var2 Thưoc dươc đỏ Ca

215 Dahlia pinnata var3 Thươe dươc tím Ca

216 Dichrocephala latifolia DC.. Cúc áo vàng Ca,

217 Elephantopus mollis HBK. Cúc chỉ thiên mềm Th

218 Elephantopus scaber L. Cúc chỉ thiên Th,

219 Eclipta prostrata (L.) L. Cỏ nho nồi Th

220 Eclipta balsamifera (Linn.) DC.. Nho nồi Th

221 Emilia sonchifolia DC.. Rau má lá rau muống Th

222 Erichtites varelianifolia DC.. Tàu bay dai

223 Eupatorium odoratum L. Cỏ lào Th

224 Eupatorium staechadosum Hance. Mần tưới Th

225 Gnaphalium luteo - album L. Rau khúc R, Th

226 Gynura barbrafolia Gagnep. Rau bầu đất R, Th

227 Gynura crepidoides Benth.. Tàu bay R .T h

228 Helianthus annuns L. Hướng dương Hat,

229 Lactuca indica L. Bồ công anh ấn R, Th

230 Parthenium hysterophorus L. Cúc liên chi Ca

231 Pluchea indica (L.) Less. Cúc tần Th

232 Senecio sp. Cúc hoa vàng Ca

233 Siegesbeckia orientale L. Hi thiêm Th

234 Spilanthes acmella L. Cúc áo Th,

235 Tagetes patula L. Cúc vạn thọ Ca,

236 Taraxacum indicum Hand. Bồ công anh

237 Tithonia diversifolia A. Gray. Cúc quì Ca

238 Vemonia andersoni Clack. Rau ráu Th

239 Vernonia patula Merr.. Cúc áo hoa tím Ca,

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

243 Impatiens claviger Hook. Bóng nước hoa vàng

50. Basellaceae Họ Mùng tơi

244 Basella rubra L. Mùng tơi R, Th

51. Begoniaceae Họ Thu hải đường

245 Begonia aptera Blume Thu hải đường lá to Ca, R,

246 Begonia baviensis Gagnep. Thu hải đường Ca, R,

247 Begonia dolifolia Hort Thu hải đường lệch Ca, R,

248 Begonia sp. Thu hải đường hoa

trắng

249 Begonia sp. Thu hải đường lông

52. Bignoniaceae Họ Núc nác

250 Hernandia brilletti Steenis Đinh thối G

251 Markhamia cauda - felina (Hance) Craib. Kè đuôi dông G

252 Oroxylon indicum Vent. Núc nác Th

53. Bombacaceae Họ Bông gạo

253 Bombax ceiba L. Bông gạo G .T h

54. Boraginaceae Ho Vòi voi

254 Heliotropium indicum L. Vòi voi Th

55. Brassicaceae Họ Cải

255 Brass ica fu n cea (L.) Czern et C oss Cải chuối R

256 Cardamine hirsuta L. var. silvatica Cải trời R, Th

257 Natsiatum officinale R. Br. Cải xoong R

258 Rhaphanus sativus L. var. longipinnatus

Bail.

Cải củ R, Th

56. Buddlejaceae Họ Chìa vơi

259 Buddleja asiatica Lour.. Chìa vơi

57. Burseraceae Họ Trám

260 Canarium album (Lour..) Raeusch. ex DC.. Trám trắng G,N,

Q, Th

261 Canarium nigrum Engl.. Trám đen G,N,

Q Th

262 Canarium subulatum Guill.. Trám ba Cí nh G ,Q

263 Canarium tonkinensis Engl.. Trám chim G,N,

Q, Th

264 Garuga pinnata Roxb.. Trám mao G

58. Caesalpiniaceae Họ V ang

265 Bauhinia alba Hamilt. Móng bị hoa trắng Ca

266 Bauhinia bonii Gagn. Vỏ quạch đen Th

267 Bauhinia lecomtei Gagn. Dây móng bị

268 Bauhinia purpurea L. Móng bị hoa tím Ca

269 Bauhinia touranensis Gagn. Ban bướm Ca

270 Caesalpinia cucullata Roxb. Móc diều lá cứng Ca,

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

272 Caesalpinia sappan L. Tô mộc Th,
Gn

273 Caesalpinia sepiaria Roxb.. var. japonica Móc hùm Th

274 Cassia alata L. Muỗng trâu Th

275 Cassia hirsuta L. Muồng hôi G

276 Cassia indica L. Vàng anh lá nhỏ G, Ca

277 Cassia siamea Lamk. Muồng đen G

278 Cassia tora L. Thảo quyết minh Th

279 Delonix regia Raf. Phương vĩ Ca

280 Erythrofloeum fordii Oliver Lim xanh G K

281 Gleditschia australis Hemsl. Bồ kết G, Q,

282 Lysiditschia australis Hance Mý G,

Ca,
Th

283 Peltophorum tonkinensis Pierre Lim xet G, Ca

284 Saraca dives Pieưe Vàng anh

G, c

59. C am panulaceae Họ Hoa chuông

285 Adenophora verticillata Fisch Nam sa sâm

286 Campanumaca javanica Thunb.. Đảng sâm Th

60. C ap p aracaeae Họ Màn màn

287 Crataeva nurvala Ham Cây bún G

288 Stisix ovata (Kourth) Hall. f. Dây trứng cuốc Th

61. C aprifoliaceae Họ Kim ngân

289 Lonicera dasystyla Rehd Kim ngân Th

62. C aricaceae Họ Đu đủ

290 Carica papaya L. Đu đủ G ,T h

63. C aryophyllaceae Họ Cẩm nhung

291 Stellaria uliginosa Tình thảo

64. C elastraceae Họ Hải đồng

292 Celastrus tonkinensis Pitard Dây gối bắc bộ Th E

293 Celastrus sp. Dây gối

294 Evonymus chinensis Benth.. Đỗ trọng bắc Th

295 Hippocratea sp. Dây húc Th

65. C actaceae Họ Xương rồng

296 Cephalocereus cemilis p Xương rồng bạc đầu

297 Epiphyllum gradilobum Web

[Epiphyllum oxypetalum (DC..)
H aw.]II.721PHH - Quỳnh hoa

Quỳnh hoa

298 Gymnocalycium gradilobum Web Xương rồng khế

299 Mamillaria Candida Scheifden Xương rồng đầu tròn

66. C erato p terid ac e ae Họ Rong đuôi chó

300 Ceratophyllum demersum L. Rong đi chó

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

303 Chloranthus brachyatachys Blume Hoa sói rừng

304 Sarcandra glabra Nakai Hoa sói rừng Ca

69. C lusiaceae Họ Măng cụt

305 Garcinia cambodgiensis Vesque Nu G, c

306 Garcinia cowa Roxb.. Tai chua Q, Th

307 Garcinia multiflora Champ. Doc Q, Th

308 Garcinia obolongifolia Champ. Bứa Q, Th

309 Garcinia oliveri Pierre Bứa núi

70. C om bretaceae Họ Bàng

310 Anogeisus acumilata Wall. Chò nhai G T

311 Terminalia cattapa L. Bàng T

312 Terminalia myriocarpa Chò xanh G

71. C o n naraceae Họ Dây khế

313 Rourea microphylla Plance Dây khế Th

72. C onvolvulaceae Họ Khoai lang

314 Argyreia obtusifolia Lour.. Bac thau

315 Ipomoea batatas L. Khoai lang R. Th

316 Ipomoea sp. Bìm bìm

317 Ipomoea repta L. Rau muống R

318 Ipomoea schryseides Ker Bìm bìm Th

319 Ipomoea vitifolia Sweet Bìm bìm lá nhỏ Th

320 Ipomoea sp. Bìm bìm

321 Pharoitis purpurea Voight Bìm bìm tím Ca

322 Sohena heterophylla Lour.. Mảnh bát lá điều

73. C rassulaceae Họ Thuốc bỏng

323 Kalanchoe blossfediana p. Trường xuân Ca

324 Kalanchoe integra o . Ktze Trường sinh dẹt Ca

325 Kalanchoe spathulata D. c Trường sinh lá to Ca

326 Sedum lineare Thunb. Trường sinh lá tròn Ca

327 Sedum pinnata Press Sống đời Th

74. C u rcu b itaceae Họ Bầu bí

328 Cucurmis sativus Dưa gang

329 Cucumis spl. Dưa chuôt R

330 Cucumis sp2. Dưa nương R

331 Cucumis sp3. Bầu R

332 Cucumis sp4. Bí xanh R

333 Cucurbita mqschata Duch. ex Poir. Bí rơ

334 Cucurbita pepo L. Bí đỏ R, Th

335 Gymnopetalum pentaphylla (Thunb.) Dâv din R

336 G y m n op eta lu m c o c h in c h in e n sis (L our..)

Kurz

Dây vách, cứt quạ

337 Hodgsonia macrocarpa Cogn. Đại hái Q, Th T

338 Luffa cylindrica (L.) M. J. Roem. Mướp R

339 Melothria heterophylla Dưa dai

340 Momordica cochinchinensis Spreng Gấc Q, Th

341 Momordica charantia L. Mướp đắng

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

343 Sechium edule (Jacq.) Swartz Su su R

344 Trichosanthes cucumerina L. Dưa núi

345 Trichosanthes rubriflos c . Hồng bì

75. Cuscutaceae Họ Tơ hồng

346 Cuscuta hydrophylae Hw. Tơ hồng lớn Th

76. Datiscaceae Ho Đa tích

347 Tetrameles nudiflora R. Br. Thung G K

77. Dilleniaceae Ho Sổ

348 Dillenia indica L. Sổ G,Th T

349 Dillenia heterosepala Finet et Gagnep Lọng bàng G,Th

350 Dillenia sp. Sổ núi G

351 Tetracera scandens (L.) Merr.. Chac chiu Th

78. Dipterocarpaceae Ho sao dầu

352 Dipterocarpus tonkinensis Chev. Chò nâu G

353 Hopea chinensis (M en..) Hand. - Mazz. Sao mặt quỷ G V

354 Parashorea siamensis Wang Hsie Chò chỉ G

355 Vatica tonkinensis A. Chev. Táu nước G

356 Vatica tonkinensis A. Chev. Táu mât G

79. Ebenaceae Ho Thị

357 Diospyros dictyonema H. Lee. Vam Q, Nh

358 Diospyros eryantha Champ Thị lông đỏ G

359 D io sp y ro s filip en d u la Pierre e x L ee. Thị rừng G

360 Diospyros kaki L. Hồng G

361 Diospyros pilosula Wall Thi G ,ọ

362 Diospyros spirophylla H.Lec. Da đen, thị rừng G

363 Diospyros tonkinensis A.Chev. Hồng rừng G

364 Diospyros sp. Thi lá na G

80. Ehretiaceae Ho cờm

365 Ehretia acuminata R.Br. Cờm rụng

81. E laeagnaceae Ho Nhót

366 Elaeagnus bonii H.Lec. Nhót rừng Th

367 Elaeagnus latifolius L. Nhót Th, Q

82. E laeocarpaceae Ho Côm

368 Elaeocarpus apiculatus Gagnep. Côm nhon G,Ca

369 Elaeocarpus chinensis H. Lee. Côm trung quốc G

370 Elaeocarpus dubius A.D.C Côm tầng

371 Elaeocarpus hainanensis Oliv. Côm lá đào G

372 Elaeocarpus nitentifolius Merr.ti Côm bac lá G

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

376 Elaeocarpus stafptanus Gagnep. Côm nước G

377 Elaeocarpus sylvestris Poir. Côm trâu

378 Elaeocarpus stipularis B1 Côm trâu lá be G

379 Elaeocarpus thorelli Pierre Côm lá kèm to G

380 Sloanea tomentosa Benth.. Nhím G

83. Ericaceae Họ Đỗ quyên

381 Enkianthus serrulatus Hoa chuông Ca

382 Gaultheria fragrantissma Wall. Chân thu Ca

383 Rhododendron cabaleriei Levis Đỗ quyên cabale Ca

384 Rhododendron chapaense P.Dop Đỗ quyên Ca

385 Rhododendron chevalieri Dop Đỗ quyên hoa vàng c

386 Rhododendron fortunei Merill Đỗ quyên lá dài Ca

387 Rhododendron hainanense Merill Đỗ quyên hải nam Ca

388 Rhododendron simssi Hanch Đỗ quyên hoa đỏ Ca

389 Rhododendron sp. Đỗ quyên hoa trắng

390 Rhododendron sp. Đỗ quyên hoa đỏ nhỏ

391 Vaccinium bullatum (Dop) Sơn trâm phồng Ca

392 Vaccinium eberhardtii D. Sơn trâm

393 Vaccinium retusum Griff. Sơn trâm Ca

84. Euphorbiaceae Ho T h ầu dầu

394 Acalypha australis L. Tai tượng xanh Ca

395 Acalypha lacodata Willd Tai tượng lá tù Ca

396 Acalypha welkesiana Muel. - Arg. Tai tượng đỏ Ca, Th

397 Alchornea rugosa Muel. - Arg. Đom đóm Th

398 Alchornea trewioides Muell. -A rg. Đom đóm Th

399 Aleurites moluccana Willd Lai Q

400 Aleumes cordatci Blume Trẩu G

401 Anlidesma sp. Chòi mòi Q

402 Antidesma delicatulum Hutchinson Chòi mòi gỗ G

403 Antidesma tonkinensis Gagnep. Chòi mòi bắc Th

404

Aporosa ptanchonania Baill. et Muell. -

Arg. Thẩu tấu lá dày G

405 A p orosa m y c r o c a ly x H assk Thẩu tấu G

406 Baccaurea sapida Muell. -Arg. Dâu da đất

Q,Th,
Ca

407 Bischofia trifolia Hook. Nhôi

G.Th,
Ca

408 Breynia fruticosa Hook.f. Bồ cu vẽ Th

409 Breynia sp. Bồ cu lá nhon Th

410 Bridelia monoica (Lour..) Merr.. Đỏm lông G

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

412 Claoxvlon cascarrioides Ba đâu lá nhon Gn

413 Claoxylon indicum Hassk. Lôc mai Gn

414 Claoxylon variegatum L. Bo net G

415 Cleidion bracteosum Gagnep. Cưu gà Gn

416 Cleisanthus myrianthus Kurz. Coc rào

417 Codiaum varlegtum L. Đuôi lơn

418 Codiaum variegatum var. pictum 1 Cơ tịng lá rộng

419 Codiaum variegatum var pictum 2 Cô tồng lá vặn

420 Croton tiglium L. Bã đâu hoắt Th

421 Croton yunnanensis w . Bã đâu vân nam

422 Croton tonkinensis Gagnep. Khổ sâm G

423 Deutzianthus tonkinensis Gagnep. Mo G

424 Endospermum chinensis Benth.. Vạng trứng G

425 Euphorbia antiquorum L. Xương rồng ba cạnh H-rào

426 Euphorbia nerrifolia Roxb... Xương rồng 5 cạnh Ca,Th

427 Euphorbia pectinatus Engl.. Xương rồng hoa đỏ

428 Euphorbia pilulifera L. Cỏ sữa lá lớn Th

429 Euphorbia milii Ch. Xương rắn gai Ca

430 Euphorbia thymifolia Burm Cỏ sửa lá nhỏ Th

431 Euphorbia pulcherrima Willd Trạng nguyên Th

432 Euphorbia sp. Xương rồng dẹt Ca

433 Euphorbia sp. Xương rồng hoa vàng Ca

434 Euphorbia sp. Lá nến

435 Excoecaria bicolor Hassk Đơn đỏ Th

436 Excoecaria cochinchinensis L. Đơn mãt trời

437 Fluggea virosa (Roxb.. ex Willd.) Ball. Bóng nổ Th

438 Genonium multiforum Juss. Mít ma G

439 Glochidion eriocarpum Champ. Bot ếch

440 Glochidion hirsutum Muell. - Arg. Bọt ếch lông Th

441 Glochidion sp. Sóc lơng

442 Glochidion sp. Sóc tẻ

443 Hura crepitans L. Vông đổng Th

444 Jatropha curcas L. Dầu mè Th

445 Macaranga denticulata Muell. - Arg. Lá nến G

446 Macaranga sp. Lá nến lông G

447 Mallotus apelta Muell. - Arg. Bui bui Th

448 Mallotus barbatus Muell. - Arg. Bùng buc Th

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

452 Manihot esculenta Crantz Sắn Củ

453 Microdesmis caseariafolia L. Chẩn G

454 Phyllanthus emblica L. Me rừng Q, Th

455 Phyllanthus fassciculatiis Muell. - Arg. Vảy ốc

456 Phyllanthus pseudoreticulatus Phèn đen lá nhỏ

457 Phyllanthus reticulata Poir. Phèn đen Th

458 Phyllanthus urinaria L. Chó đẻ Th

459 Ricinus communis L. Thầu dầu Q, Th

460 Sapium dicolor (Champ.) Muell. - Arg. Sịi tía G, Th

461 Sapium sebiferum Roxb.. Sòi trắng Q,Th

462 Sapium sp. Sòi bàng Th

463 Sauropus androgynus (Linn.) Merr.. Rau ngót Th

464 Sauropus grandifolius var tonkinensis Baill. Ngút rừng lá to G

465 Trigonostemon bonianus Gagnep. Thẩu cải hoa cà Th

466 Trigonostemon eberhardtii Gagnep. Thẩu cải hoa vàng Gn

467 Trigonostemon stellaris Gagnep. Thẩu cải lông Gn

85. Fabaceae Ho đâu

468 Abrus precatorius L. Cam thảo dây Th

469 Crotalaria alata Hans. Luc lac cánh

470 Crotalaria albida Heyne Muồng 1 lá bạc

471 Crotalaria anagyroides H.B.K Luc lac lá nhon

472 Crotalaria intermedia Kotschy Muồng lá mác

473 Crotalaria juncea L. Cổ bình giả Th

474 Crotalaria mucronata Desv. Luc lac lá tròn Th

475 Crotalaria trifolia Lour. Luc lac 3 lá

476 Crotalaria usaramoensis Beker Muồng 3 lá

477 Dalbergia balansae Prain Co khet G

478 Dalbergia monosperma Dalz Dây sửa

479 Dalbergia tonkinensis Prain Sa bắc bô G V

480 Derris elliptica Benth.. Dây mật Th

481 Derris heterocarpum (Linn.) DC.. Thóc lép Th

482 Derris triquetrum Thóc lép 3 lá Th

483 Derris wallichiana Prain Dây mật lá lớn Th

484 Desmodium heterophyllum

(Willd) D.c

Hàn the Th

485 Dolichos lablab Linn. Đâu ván R,Th

486 Erythrina indica Lamk. Vông nem Th

487 Glycine max (L.) Merr. Đậu tương

488 Indigofira suffruticosa Mill. Chàm đau Nh

489 Milletia ichthyochitona Drake Thàn mát G,Th

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

491 Milletia reticulata Benth.. Dây máu chó Th

492 Milletia speciosa Champ. Dây sâm nam Th

493 Moghania macrophylla Oktze Đâu ma

494 Moghania macrophylla Oktze var semialata Đậu ma vàng G

495 Mucuma utilis Wall. Đâu mèo G

496 Ormosia fordiana Olover Ràng ràng lá vải G

497 Ormosia sp. Ràng ràng lông G

498 Phaseolus aureus Roxb. Đàu xanh Q

499 Pongamia pinnata Merr.. Bánh dày G,Ca

500 Psoraria phaseoloides Benth.. Phá cố chỉ

501 Pueraria montana (Lour..) Merr.. Sắn dây rừng Củ, Th

502 Pueraria thomsonii Benth.. Sắn dây Củ, Th

503 Tephosia Candida D .c. Cốt khí Q

504 Uraria crinita (Linn.) Endl. et Hassk. Cây đuôi chồn

505 Phaseolus vulgaris L. Đậư tây Q

86. Fagaceae Ho Dẻ

506 Castanopsis cerebrina Barnet Sồi bốp G

507 Castanopsis fissa Rehd. Et Will. Dẻ đấu nứt G

508 Castanopsis formosana Dẻ gai đài loan G

509 Castanopsis hystix DC.. Dẻ gai đỏ G

500 Castanopsis indica A.DC.. Dẻ gai ấn độ G T

501 Castanopsis lecomtei H. et. c . Dẻ phú tho G,Q

502 Castanopsis longipetiolata Hick. Dẻ gai cuống dài

503 Castanopsis tessen Hick. & A. Camus Cà ổi lá đa G

504 Castanopsis tonkinensis Seem, ex Engl.. Dẻ gai lá bé G

505 Castanopsis sp. Dẻ lá bac G

506 Castanopsis sp. Dẻ gai thô G

507 Lithocarpus bacgiangensis A.Camus Sổi bắc giang G

508 Lithocarpus balansae (Drake) A.Camus Sồi lá mác hẹp G

509 Lithocarpus bonnetii (Hick. & Cam.) Camus Sổi bônét G

510 Lithocarpus cornea Hicket et Camus Sồi ghè G

511 Lithocarpus ducampii Hicket et Camus Dẻ đỏ G

512 Lithocarpus magneinii A.Camus Sồi the G

513 L ithocarapus p seu d o su n d a ica H ick et Cam. Sồi xanh G

514 Lithocarpus silvicolarum Chun Sồi núi G

515 Lithocarpus touranensis A.Camus Dẻ quân bài G

516 Lithocarpus truncatus (King) Rohd et Wills Sồi na G

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

520 Quercus chapanensis H.A Sồi sapa G

521 Quercus platycalyx Hicher et Camus Dẻ cau G

522 Quercus pseudocomea A.Cher Dẻ cuống G

87. Flacourtiaceae Họ Mùng quân

523 Flacourtia balansae Gangep. Mùng quân

524 Flacourtia rukam Zoll. Mùng quân rừng G,Q

525 Casearia membranacea Hance Tổ kén

526 Homanalium sp. Chè quẩy Gn

88. Gesneriaceae Ho Rau tai voi

527 Didymocarpus balansae Pellry Rau tai voi

89. Hippocastanaceae Ho Ken

528 Aesculus assmica F. Griff Ken G,Ca

90. Hydrangeaceae Họ Thường sơn

529 Dichroa frbrifuga Lour.. Thường sơn trắng Th

530 Dichroa hirsuta Gangep. Thường sơn tía Th

91. Hypericaceae Ho Ban

531 Cratonxylon polyanthum Korth Thành ngạnh G,Th

532 Cratonxylon prunnifolium Dyer Đỏ ngọn G

92. Illiciaceae Ho Hồi

533 Illicium griffithii Hook, et Th. Hồi núi G,Th R

93. Ixonanthaceae Ho Hà nu

534 Ixonanthes cochinchinensis Pierre Hà nu G

94. Juglandaceaea Ho Hồ đào

535 Annanmocarya chinensis Dode Cho dai

536 Engelhardtia chrysolepis Hance Cheo tía G,Th

537 Engelhardtia spicata Blume Chẹo trắng

538 Pterocarya tonkinensis Dode Cói G

95. Kygelariaceae Họ Chùm bao

539 Hydonocarpus anthemintica Pierre Nang trứng G,Th

540 Hydonocarpus hainanensis (Merr..) Sleum Chùm bao hải nam G

96. Lamiaceae Họ Hoa môi

541 Acrocephalus capitatus Benth.. Bồ bồ Th

542 Coleus parvifolus Benth.. Tía tơ cảnh Ca

543 Hyptis suaveolens Poit. Tía tơ dai Th

544 Leonurus heterophyllus Sw. ích mẫu Th

545 Mentha aquatica L. Húng dổi G,VỊ

546 Mentha arvensis L. Bac hà Th

547 Mosla cavalerei Levi. Kinh giới núi TH

548 Ocimum basilicum L. Húng chó Th,R

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

550 Ocimum sativum L. Hương nhu tía Th

551 Ocimum tomentosa Kinh giới dại Th

552 Perilla ocymoides L. Tía tơ Th

553 Salvia plebeia R.Br. Hoa diền Ca,Th

554 Salvia splendens Ker. Hoa sô đỏ Ca

97. Lauraceae Ho Long não

555 Actinodaphne cochinchinensis Meissn Mị gói thuốc G

556 Actinodaphne eliptibacca K. Bộp trái bầu dục T

557 Actinodaphne pilosa (Lour..) Merr.. Bộp, Rè mít G,Th

558 Beilschmiedia balansae H. Lee. Bae tán xanh G

559 Beilschmiedia Roxb.urghiana Ness Chắp xanh G

560 Caryodaphnopsis tonkinensis H. Lee. Cà lồ bắc bô G

561 Cassytha filiformis Linn Tơ xanh Th

562 Cinnamomum cassia Blume Quế G,Th

563 Cinnamomum illicioides A.Chev. Re gừng G

564 Cinnamomum iners Reinw Re hương G,Th

565 Cinnamomum litsaefolium Bộp lông G

566 Cinnamomum tonkinensis Pitard Re xanh G

567 Cinnamomum spl. Re gừng lá bé Th

568 Cinnamomum balansae Lecomte Gù hương G R

569 Cryticarya imppreses Mig. Hoàng nang hương G

570 Cyptocarya lenticellata H.Lec. Nanh cht G

571 Cyptocarya maclurei Merr.. Mị lá trắng G

572 Cyptocarya sp. Mò qủa tròn G

573 Lindera racemosa H.Lec. Lòng trứng G

574 Lindera sp. Trứng gà ba gân G

575 Litsea aff glutinosa (Lour..) C.B. Roxb.. Bời lời nhớt G,Th

576 Litsea balansae H. Lee. Mò gioi G

577 Litsea baviensis H. Lee. Bời lời ba vì G

578 Litsea cubeba (Lour..) Perch Màng tang

579 Litsea lancilimba Merr.. Kháo lá mác G

580 Litsea monopelata p. Mò giấy G,Th

581 Litsea vertillata Hallee Kháo vòng lá nhỏ G

582 Litsea sp. Mò lá dài Th

583 Litsea sp. Kháo vòng lá lớn G

584 Machilus bonii H.Lee Kháo vàng G

585 Machilus grandifolia S.K Kháo lá lớn G R

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

589 Neolitsea umbelliflora Bl. Kháo suối G

590 Phoebe cuneta Blume Kháo lá nêm G

591 Phoebe pallida Ness Kháo nhớt G

592 Phoebe sp. Kháo đá G

98. Moraceae Ho D âu tằm

593 Antiaris toxicaria Leschen Sui Th

594 Artocarpus heterophyllus Lam Mít nhà G,Q

595 Artocarpus masticata Gagnep Chay rùng G,Th

596 Artocarpus polyphoeme Pers Mít mâi G,Q

597 Artocarpus tonkinensis A.Chev Chay Th

598 Broussonettia papyrifera (L.) Her. Dướng Th

599 Cudrania obovata Trencul Dây mỏ quạ Th

600 Dimerocarpus brenicri Gagnep Mạy tèo Gn

601 Ficus altissma Blume Đa búp tía

G ,c,a
Th

602 Ficus auriculata L. Vả G,Q

603 Ficus benjamina L. Si

G,Ca,
Th

604 Ficus callosa Willd. Gùa G

605 Ficus cunia Ham. Co not lá lêch G

606 Ficus fulva Reinw Ngỗ lơng Ca

607 Ficus glaberrima Blume Đa xanh lá lớn Ca

608 Ficus glandulifera Wall Vỏ mản

609 Ficus harmandii Gagnep Sung vè G

610 Ficus heterophylla L. Vú bò lá to Th

611 Ficus hirta Vahd Vú bò Th

612 Ficus lacor Hamilt Sung rừng quả nhỏ Ca

613 Ficus macrophylla Desv Đa lông vàng G,Ca

614 Ficus racemosa L. Sung ta

G,Ca,
Th

615 Ficus retusa L. Sanh

616 Ficus roxburghii Wall Vả ăn quả

Q.C.T
h

617 Ficus sayltata Vahl Đa lá mác Gn

618 Ficus sikkimensis Miq Đa leo Ca

619 Ficus sum Gagnep Ngoã lá mỏng

620 Ficus variegata Bl. Vả G,Q

621 Ficus vasculasa Wall Mít rừng G

622 Ficus sp. Vú bò lá nhỏ G

623 Ficus sp. Đa xanh

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

625 Ficus sp2. Ngái

626 Malaisia scandens Planch Ruối leo

627 Morus alba L. Dâu tằm Cn,Th

628 Morus sp. Dâu ăn quả Q,Th

629 Streblus apsper Lour. Ruối Th

630 Sterblus taxoides Lour. Ruối gai Th

631 Taxotrophis illicioides Vidal Ơrơ G,ca

632 Teonongia tonkinensis Tèo nơng Gn

99. Leeaceae Ho Gối hac

633 Leea guineensis G.Don Gối hac Th

100. Lecythidaceae Họ Lộc vừng

634 Baringtonia acutangula G. Lộc vừng G,Th

101. Loganiaceae Ho Mã tiền

635 Strychnos gaultheriana Pierre Mã tiền dây Th

636 Strychnos ignatii Berg Dây bốn cạnh T

102. Loranthaceae Họ Tầm gủi

637 Loranthus ferrugineus Roxb.. Tầm gửi lá dài Th

638 Loranthus sinensis DC.. Tầm gửi Th

639 Macrosolen annamicus Dans Tầm gửi lá dài Th

103. Magnoliaceae Ho M ôc lan

640 Magnolia coco DC.. Dạ hợp Ca

641 Magnolia eritapia Dandy Hoa trứng gà Ca

642 Magnolia glauca Dandy Mỡ

643 Manglietia fordiana (Hemsl) Oliv Vàng tâm R

644 Michelia balansae Dandy Giổi bà G,Th

645 Michelia champaca L. Ngọc lan Ca

646 Michelia faveolata MeiT.. Giổi nhẵn G

647 Michelia fuscata Blume Tử tiêu G

648 Michelia sp. Giổi lá nhẵn G

649 Michelia sp. Giổi lông G

650 Michelia sp. Giổi xanh G,Th

651 Michelia sp l. G iổ ilá bac

652 Michelia sp2. Giổi đỏ

104. Malvaceae Họ Bông

653 Abelmoschus moschatus Medicus Vông vang Th

654 Abutilon indicum Don Cối xay Th

655 Hisbisus mutabilis L. Phù dung Ca,Th

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

659 Hisbisus radiatus Cav. Dâm but tím Ca

660 Sida rhombifolia L. Ké hoa vàng Th

661 Urena lobata L. Ké hoa đào Th

105. Melastomaceae Ho Mua

662 Balastom eberhardtii Guill. Mua leo

663 Melastoma candidum D.Don Mua bà Th

664 Melastoma carerulescens G. Mua lá bé

665 Melastoma malabathicum L. Mua tép

666 Melastoma normale D.Don Mua ông

667 Melastoma sp. Mua lông

668 Memecylon fruticosum King Sầm trắng

669 Osbeckia sinensis L. Mua đất

106. Meliaceae Ho Xoan

670 Aglaia duperreana Pierre Ngâu Ca

671 Aglaia globosus Pierre Gôi núi G

672 Aglaia pleuropteris Pierre Ngâu rừng Gn

673 Amoora gigantea Pierre Gội nếp G

674 Carapa obovata Blume Suổi G

675 Chisocheton paniculatus Hieme Quếch tía G

676 Chukrasia tabularis A Juss Lát hoa G K

577 Melia azedarach L. Xoan ta G

678 Toona surenei Mvore Trương vân G

107. Menispermaceae Ho Tiết dê

679 Coscinium fenestratum ( Gaertn.) Colebr. Vàng đắng Th V

680 Cissampelos pareira L. Dây tiết dê Th

681 Fibraurea tinctoria Lour. Hoàng đằng Th

682 Tinospora tomentosa Miers Dây đau xương Th

108. Mimosaceae Ho Trinh nữ

683 Acacia auriculifomis Keo lá tràm G

684 Acacia mangium Keo tai tượng G

685 Acacia pennata Willd Dây sống rắn

686 Adenanthera microsperma Teij n Muồng ràng ràng G

687 Albizzia lebbeck Benth. Bồ kết tây Gn

688 Albizzia lucida Benth. Bản xe G,Th

689 Cylindrokelupha sp. Cứt ngựa G

690 Entada scandens Benth. Dây bàm bàm Th

691 Enterolobium saman Prain Muồng ngủ Gn

692 Leucaena leucocephala L. Keo dâu G

693 Mimosa indica L. Trinh nữ Th

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

695 Pithecelobium pudica Benth. Mán đỉa thờng G

109. M yristicaceae Ho M áu chó

696 Horsfieldia amygdalina Warbg Máu chó ta G,Th

697 Knema cinferta Warbg Máu chó lá nhỏ G,Th

110. M yrsinaceae Ho Đơn nem

698 Ardisia lecomtei Pitard Trọng đũa gỗ G

699 Ardisia glauca Pitaid Trọng đũa tía G

700 Ardisia yunanensis Mez Trọng đũa vân nam

701 Ardisia quynquegona Bl. Trọng đũa tuyến Ca

702 Ardisia sylvestris Atard Lá khôi Th

703 Ardisia ramonelia Formis Pitard Lá khôi quả Th

704 Embelia ribes Burm Chua ngút R,Th

705 Maesa sinensis A.DC. Đơn nem Th

706 Maesa balansae Mez Đơn trâu

707 Maesa striata Mez Đơn lá mác

708 Maesa tonkinensis Mez Đơn răng ca

111. M yrtaceae Ho Sim

709 Backea frutescens L. Chổi xể Th

710 Callistemon lancedotus Sweet Tràm bông đỏ Ca

711 Cleistocalyx cumini Skutz Vối Gn,Th

712 Eucalyptus camaldulensis Dehnhardt Bạch đàn trắng G

713 Eucalyptus excerta F.v.Muell Bach đàn liễu

714 Eucaliptus robusta Sm. Bach đàn đỏ G

715 Eugenia cuminii Skulz Trâm vối

716 Eugenia javanica Lamk Trâm trắng Q

717 Eugenia malaccensis L. Trâm đỏ Q

718 Psidium guajava L. ổi G,Th

719 Rhodomyrtus tomentosa Wight Sim Th

720 Syzygium brachyata Roxb. Trâm tía G

721 Syzygium chanlos Gagnep Trâm lá dày G

722 Syzygium chunrianum Merr. Trâm gân min G

723 Syzygium cumini Skulz Tràm vối lá to G

724 Syzygium glomerulata Gagnep Trâm lá nhỏ G

725 Syzygium jambos L. Gioi rừng Q,G

726 Syzygium longiflora L. Trâm lá dài G

727 Syzyoium resinosa Gagnep Sắn thuyền G,Th

728 Syzygium sp. Trâm lông G

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

731 Bougainvillea glabra Choisy Hoa giấy trắng Ca

732 Bougainvillea spectabilis Willd Hoa giấy tím Ca

733 Mirabilis jalapa L. Hoa phấn Ca

113. Oleaceae Ho H oa nhài

734 Jasminum sambac (Linn) Ait Hoa nhài C,Th

735 Jasminum subtriplinerve Bl. Chè vằng Th

736 Osmanthus pedulculatus Gagnep Vỏ san G

114. Opiliaceae Họ Rau sắng

737 Meliantha suavis Pierre Rau sắng R,Th R

115. Oxalidaceae Ho Khẽ

738 Averrhoa carambola L. Khế

739 Oxalis comiculata L. Chua me vàng

G,Q,
Th

740 Oxalis corymbosa DC. Chua me tím

741 Oxalis sp. Chua me lá nhỏ

116. Passifloraceae Ho Lac tiên

742 Passiflora foetida L. Lac tiên Th

117. Piperaceae Ho Hồ tiẽu

743 Piper betle L. Trầu không

744 Piper gymnostachyum DC. Trầu không rừng

745 Piper sp. Trầu không lá nhỏ

746 Piper lolot DC. Lá lốt

Rau,T
h

747 Piper puberulum Maxim Trầu lông

118. Plantaginaceae Ho M ã đề

748 Plantago major L. Mã đề Th

119. Polygonaceae Ho Rau răm

749 Polygonum barbatum Lour. Nghể trâu Th

750 Polygonum chinensis L. Thồm lồm Th

751 Polygonum cuspidatum Sieb. et Zucc. Nghể lá đốm Th

752 Polygonum hydropiper L. Nghể lá răm Th

753 Polygonum odoratum Lour. Rau răm Th

754 Polygonum perfoliatum L. Rau má ngọ Th

755 Polygonum posumbu H. Lee. Nghể đỏ Giavi

120. Portulaceae Ho R au sam

756 Portulaca oleracea L. Rau sam R

121. Proteaceae Ho M a xa

757 Helicia sp. Răng ca lá dài G

758 Helicia cochinchinensis Lour. Răng ca G

759 Heliciopsis lobata (Merr..) Sleum Đúng, răng ca G,Th

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

760 Clematis armandii Franch Dây ông lão Th

761 Coptis teeta Wall. Hoàng liên Th

123. Rhamnaceae Ho Táo ta

762 Berchemia lineata DC. Rút dế

763 Gouania leptostachya DC. Dây kẻ bắp

764 Sageretia theezans Brongn Quanh châu Th

765 Zizyphus rugosa Lam Táo rừng Th

124. Rhizophoraceae Ho Đước

766 Carallia brachiata (Lour.) Merr. Trúc tiết G ,c

767 Carallia lancaefolia Roxb. Răng cá G

125. Rosaceae Họ H oa hồng

768 Armeniaca vulgeris Lam. G,Th

769 Eriobotrya japonica (Thunb.) Lindl.. Tỳ bà Gn

770 Photinia sp. Sến mòc G ,c

771 Prunus macrophylla Sieb et Zucc Mận rừng

772 Prunus persica (L.) Batsch. Đào Q,Ca

773 Prunus salicina Lindl.. Mân Q

774 Prunus salica Lindl.. var salicina Prun Bích đào Ca

775 Prunus sp. Lê Q

776 Pygeum sp Xoan đào xanh G

777 Rhaphiolepis indica (L.) Lindl.. ex Ker Đào bánh xe G,Ca

778 Rosa chinensis Jacq. Hoa hồng đỏ Ca,Th

779 Rosa sp l. Hoa hồng trắng Ca,Th

780 Rosa sp2. Hoa hồng vàng Ca

781 Rubus alcaefolius Poir Mâm xôi Th

782 Rubus cochinchinensis Tratt Ngấy hương Th

783 Rubus sp Ngấy Th

126. Rubiaceae Họ Cà phê

784 Adina cordifolia Hook Gáo bi G T

785 Anthocephalus indicus A.Rich Gáo G

786 Canthium parvifolium Roxb. Găng thạch Th

787 Coffea robusta Chev Cà phê chè Q

788 Gardenia floria L. Dành dành G,Th

789 Gardenia floride L. Dành dành Ca,Th

790 Ixora coccinea Linn Mẫu đơn C,Th

791 Ixora finlaysoniana Wall. Mẫu đơn trắng Ca

792 Ixora henryi Levi. Mẫu đơn kim Ca

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

796 Mussaenda dehiscens Craib Bướm bac Th

797 Nauclea purpurea Roxb. Vàng kiêng G

798 Oldenlandia penduncularis Pitard Da cẩm Th

799 Ophiorrhiza annamica Pitard Cấy Th

800 Pavetta graciliflora Wall Xương gà

801

Peaderia scandens (Lour.) Merr. Var

tomentosa (Bume) Hand-Mazz Mơ lông Th

802 Psychotria fleuryi Pitard Lấu tai chuôt Th

803 Psychotria poilanei Pitard Lấu tung Th

804 Psychotria reevesii Wall Lấu Th

805 Randia pinnata Drake Mãi táp lông G

806 Randia spinosa (Thunb.) Poir Găng gai Th

807 Randia sp. Mãi táp trơn

808 Serissafoetida japonica Thunb. Bỏng nổ Ca

809 Uncaria macrophylla Wall Móc câu đằng Th

810 Wendlandia glabrata DC. Hoắc quang tía G

811 Wendlandia paniculata DC. Hoắc quang G

127. Rutaceae Ho Cam

812 Acronychia peduncunata Roxb. Bưởi bung G,Th

813 Acronychia sp Bưởi bung lá lớn Gia vi

814 Atalantia monophylla Correa Quýt gai Th

815 Citrus lemon L. Chanh Q,Th

816 Citrus maxima Burm.f. Bưởi Q,Th

817 Citrus medica Lourreiro Chanh yên Q,Th

818 Citrus medica var. sarcodatylis (Sieb.) Sw. Phệt thủ Q.Th

819 Citrus sinensis Osbeck Cam Q,Th

820 Clausena dunniana Lévl. Nhậm rừng Q,Th

821 Clausena lansium Skeels Hồng bì Ọ,Th

822 Evodia bodineri Dode Thơi chanh trắng Gn

823 Evodia lepta (Spreng) Merr. Ba gạc Th

824 Evodia meliaefolia Benth. Thôi chanh G

825 Glvcosmis aff. trichanthera G. Cơm rươu núi

826 Micromelum falcatum Tanaka ớt rừng Th

827 Murraya paniculata L. Nhâm hôi

828 Zanthoxylum aviceniae (Lam) DC. Sẻn gai Th

829 Zanthoxylum nitidum DC. Sẻn gai vàng Gn

128. Sambucaceae Họ com cháy

830 Sambucus javanica Reiwne ex Blume Cơm cháy Th

129. Sapidaceae Họ Bồ hòn

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

832 Dinocarpus longan (Lour.) Steud Nhãn Q,G

833 Euphoria fragifera Gagnep Nhãn rùtĩg Q,G

834 Euphoria sp. Nhãn rừng đài trơn

835 Litchi chinensis Radik. Vải Q

836 Mischocarpus oppositifolius (Lour.) Merr. Ké G

837 Nephelium chryseum Blume Trường chua G

838 Paranephelium chinensis M eư. et. Chun Trường vải G

839 Sapindus mucorosii G. Bồ hoàn

840 Sapindus saponaria Lour. Bồ hoàn lá dối G,Th

841 Schleichera oleosa (Lour.) Oken Cọ phèn G

842 Xerospermum tonkinensis Radik Vải đóm G

130. Sapotaceae Ho Sến

843 Achras sapota L. Hồng xiêm Q

844 Donella roxburghii Pierre Sơn xã G

845 Eberhardtia tonkinensis H.Lec Mắc niễng G,Q

846 Lucuma manmosa Gaertn Trứng gà Gn

847 Madhuca pasquieri H.J.Lamb Sến mât K

131. Sauraujaceae Họ Nóng sổ

848 Saurauna tristyla DC. Cây nóng sổ G,Th

132. Saururaceae Họ G iấp cá

849 Gymnotheca chinensis Done. Lá giấp suối

850 Houttuynia cordata Thunb. Giấp cá R,Th

851 Saururus chinensis (Lour.)Baill. Hàm ếch Th

133. Scrophulariaceae Ho Hoa mõm chó

852 Limnophila chinensis Osbec Ngổ R

853 Lidemia oppositifolia Roxb. Rau chân vit R

854 Morus sp. Rau đắng R,Th

855 Paulownia fortumei Hemsl Hông G

856 Rehmannia sinensis Libosch Sinh đi a Th

857 Scoparia dulcis L. Cam thảo nam Th

134. S im aroubaceae Ho T h a n h th ấ t

858 Ailanthus malabarica DC. Thanh thất G,Th

859 Picrasma sp. Trương lôi Gn,Th

135. Solanaceae Họ Cà

860 Capsicum annuum L. ớt

Q,Trồ
ng

861 Dutura metel L. Cà đôc dươc Th

862 Lencopersicum esculentum Cà chua

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>

(Syn.=Solanum xanhthocarpum Schrad. & 
Wendl.)

865 Solanum nigrum L. Lu lu đưc Th

866 Solanum procumbens L. Cà gai leo Th

867 Solanum torvum Swartz Cà gai hoa trắng

136. Sonneratiaceae Ho Bần

868 Duabanga grandiflora (DC.) Walp. Phay

137. Sterculiaceae Ho T rôm

869 Byttneria aspera Cobr Trôm leo

870 Commersonia platyphylla Anch Thung, Hu đen G

871 Helicteres angustifolia L. Thao kén đưc Th

872 Helicteres hirsuta Lour. Thao kén cái Th

873 Helicteres marcophylla Wall. Vối cui lá lớn G

874 Pterospermum heterophylla Hance Mang xanh G

875 Pterospermum lancaefolium Roxb. Mang lá mác G,Th

876 Pterospermum truncatalobatum Gagnep Mang cụt G

877 Sterculia coccinea Roxb. Sảng cuống đỏ G

878 Sterculia lanceolata Cav. Sảng nhung G,Th

879 Sterculia lisophylla Pierre Trôm lá nhẵn Gn

880 Stcrculia oblongifolia Trôm thon

881 Sterculia tonkinensis Gagnep Trôm bắc bô Gn

882 Sterculia sp. Sảng lá to Gn

138. Saxifragaceae Ho tai hùm

883 Saxifraga stonlonifera Merr. Tai hùm

139. Styraceae Ho Bồ đề

884 Aniphyllum fortunei (Hemsl) Bồ đề cánh Gn

885 Styrax agrestis G.Don Bồ đề xanh Gn

886 Styrax tonkinensis Pierre Bồ đề G

140. Sym plocaceae Họ Dung

887 Symplocos cochinchinensis L. Dung lông G

888 Symplocos glauca (Thumb) Koidz Dung mỡ G

889 Symplocos laurina Wall var acuminata Bran Dung giấy G

890 Symplocos racemosa Roxb. Dung đất

891 Symplocos tonkinensis Brand Dung bắc G

892 Symplocos touranensis Guill. Dung trắng G

893 Symplocos yunnanensis B. Dung lá dài G

141. Theaceae Ho Chè

893 Achytea vanllii Ch. Chè quả trám Ca,Gn

894 Adinandra integerrma T.Annd Chè đuôi lơn

G,c

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127>

896 Camellia amplexcaulis (P) Hải đường Ca

897 Camellia sinensis var. asamica (M) Chè núi Th T

898 Camellia caudata Wall Hải đường Ca

899 Camellia crassiphylla Ninh & Hakoda Chè hoa vàng Ca T

900 Camellia furfuraca (M) Chè hoa vàng cám Ca

901 Camellia petelotii (M) Chè hoa vàng Ca T

902 Camellia pubicosta (M) Chè hoa lông mịn Ca

903 Camellia rubriflora Ninh & Hakoda Trà hoa đỏ Ca T

904 Camellia sasanqua Nakai Chè rừng c

905 Camellia sinensis (Linn) O.Ktze Cây chè Th

906 Camellia gilberti (A. Chev.) Sealy Chè ginbéc Ca T

907 Camellia kissii Chè rừng Ca

908 Camellia tamdaoensis Ninh & Hakoda T

909 Camellia hakodae Ninh T

910 Erya acuminata DC. Súm Ca,G

911 Erya ciliata Merr. Chè lông

912 Erya japonica Súm nhat

913 Erya tonkinensis Pitard Súm bắc bô Ca,G

914 Gordonia gigantiflora Gagnep. Ca T

915 Schima superba Gaertu et Champ Vối thuốc G,Th

916 Terustroenmea kwangtungensis Merr. Chè hồi Gn

917 Terustroenmea kwangtungensis Merr. Chè hồi Gn

142. Thymeleaceae Ho T rầm

918 Aquilaria crassna Pierre Trầm hương

G,Th,
Nh

919 Rhamnoneuron balansae Gilg Dó Sơi V

920 Wikstroemia indica c . A. Mey. Niệt gió S,Th

143. Tiliaceae Họ Đay

921 Burretiodendron sp. Nghiẽn đất G

922 Colona poilanei Gagnep. Đay R

923 Corchorus acutangulus Lam. Đay quả dài R

924 Grewia bilamellata Gagnep. Cò ke lá sếu Gn

925 Microcos paniculata Roxb. Mé cò ke G

926 Triumphetta rhomboidea Jacq Ké hoa vàng Th

927 Triumphetta tomentosa Ké đỏ

144. Triliaceae Họ Bảy lá m ột hoa

928 Paris pollyphylla Smith Bảy lá một hoa R

</div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

931 Trema orientalis (L) B1 Hu đay s

932 Trema velutina B1 Hu lông s

146. Urticaceae Ho Gai

933 Boehmeria nivea var tencissma Gai rừng s

934 Boehmeria nivea (L.) Gai s,lá

935 Debregesia squamata King Gai vẩy

936 Elatostema malincolatum Đay suối s

937 Loportea annamica Gagnep Lá han Th

938 Pouzolzia hirta Hassk Bọ mắm lông

939 Pouzolzia indica Gaudich Bo mắm Th

940 Pouzolzia pentandra Benn Bo mắm lá nhỏ

941 Pouzolzia sanguinea (Blume) Meư. Nhớt nháo s

942 Pouzolzia sp. Gai dai

147. Verbenaceae Ho Tếch

943 Callicarpa cana L. Tu hú G

944 Callicarpa arborea Roxb. Tu hú gỗ Gn

945 Callicarpa dichotoma Lour. Tu hú lá lớn

946 Callicarpa macrophylla Vahl. Tu hú lông

947 Callicarpa serratum L. Ngũ sắc Ca

948 Callicarpa sp. Mò đỏ Ca,Th

949 Clerodendrum crytophyllum Turez Mà đắng cẩy Th

950 Clerodendrum kaempferi Sieb Mò trắng Ca,Th

951 Clerodendrum philippinum s. Mò răng ca

952 Gmelina arborea Roxb. Lõi thọ G

953 Gmelina sp. Lõi thọ cuống dài G

954 Premna flavescens Ham Bông hôi

955 Premna intergrifolia L. vọng cách Th

956 Vitex quinata L. Chân chim G

957 Vitex trifolia L. Đẻn 3 lá G

148. V itaceae Ho Nho

958 Cissus modeccoides Planch Dây chia vơi Th

959 Cissus subtetragona Planch Chìa vơi 4 canh Th

960 Tetrastigma rupestre Planch Thèm bép Th

961 Vitis pentagono Diels es Gills Dây nho

149. Xanthophylllum eberhardii Gagnep C h an h rừng G

V. 2. L IL IO P S ID A LỚP 1 LẢ MẦM

150. Alismataceae Họ R au m ác

962 Sagittaria sagittifolia L. Rau mác R,Th

151. Amaryllidaceae Họ Náng

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

664 Crinum ensifolium Roxb. Náng hoa đỏ

965 Crinum amabile Donn. Náng hoa tía Ca,Th

152. Araceae Họ Ráy

966 Acorus gramineus Soland Thach xương bồ Th

967 Aglaonema siamense Engl. Van niên thanh Ca

968 Aglaonema siamense Schottex E Van niên thanh lá lớn Ca,Th

969 Alocasia macrorrhiza (L.) Schott Ráy Th

970 Alocasia longiloba Miq. Ráy lá dài

971 Alocasia sp. Ráy lá bé Th

972 Amorphopha campanulatus Roxb. Na Th

973 Amorphopha cirritex Stapf Na ba lá C,R

974 Canadium sp l. Mùng trắng

975 Canadium sp2. Mùng tía

976 Colocasia esculenta Schott Khoai mơn trắng c

977 Colocasia sp. Khoai mơn tía c

978 Colocasia sp. Khoai so C,R

979 Estremnum pinnatum Engl.. Ráy leo lá rách Ca

980 Epiapremnum giganteum Schott Thượng cán lá to Ca

981 Epiapremnum pinnatum L. Thượng cán lá nhỏ Ca

982 Homalonema occulta (Lour) Schott Thiên niên kiên Th T

983 Pothos gigantipens S.Buchet Chân rết Ca,Th

984 Pothos kerri Buchet Cơm lênh lá nhỏ Th R

985 Pothos repens Druce Cơm lênh Ca

986 Pothos scandens L. Ráy leo Ca

987 Raphidophora bonii Engl. Chuối hơng lá nhỏ Ca

988 Typhonium divaricatum (L.) Decne Bán ha Th

153. Arecaceae Ho Cau

989 Areca catechu L. Cau Ca,Th

990 Arenga pinnata Merr. Búng báng B,Ca

991 Calamus platycanthus Warb. ex Becc Song mật D

992 Calamus amarus Mây nước

993 Calamus bousingonii p. ex B. Chèo đồi

994 Calamus divicus Lour. Mây tàu

995 Calamus rudentum Lour. Song đá VL

996 Calamus tetradactylus Hance Mây nếp VL

997 Calamus tonkinensis Becc Mái

998 Caryota bacsonensis Mag Đùng đình bắc sơn Ca,L R

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

1002 Cyrtostachys lakka Becc Cau bung đỏ Ca

1003 Daemonorops pierreanus Bacc HỠO

1004 Licuala fatua Becc Lui Ca

1005 Licuala tonkinensis Becc Lui bắc bô Ca

1006 Livistona saribus (Lour.) M. ex Ch. Co VL,Q

1007 Phoenix humilis L.Becc Chà là núi

1008 Pinanga baviensis Becc Cau núi Ca

1009 Rhapis divaricata Gagnep Mât cât xẻ Ca

1010 Rhapis micranha Becc Hỡo D

1011 Wallichia gracilis Becc Đùng đình mảnh VI

154. Asteliaceae Họ H uyết dụ

1012 Cordyline terminalis (L.) Kunth Huyết dụ Th

155. B am busaceae Ho T re

1013 Arundianaria griffithiana Hauro Sặt gai VL

1014 Arundianaria japonica Sz Trúc đũa T

1015 Bambusa aff textilis Meclure Hóp đá VL

1016 Bambusa arundianacea Retz Tre lộc ngộc VL

1017 Bambusa arundianacea var spinosa Roxb. Tre hoá VL,R

1018 Bambusa blumeana Schultes Tra lá ngà VL,R

1019 Bambusa spinosa Roxb. Tre gai Ca

1020 Bambusa ventricosa Meclure Trúc đùi gà Ca

1021 Bambusa vulyaris Schr. Cr. Namin M Trúc bụng phật VL,R

1022 Dendrocalamus flagelifer Munro Bương VL,R

1023 Dendrocalamus latiflorus Munro Mai VL,R

1024 Dendrocalamus patellaris Gambl Giang VL,R

1025 Dendrocalamus sp. Giang đặc

1026 Indosasa sp. Vóng VL,R

1027 Indosasa sp l. Vầu ngọt VL,R

1028 Indosasa sp2. Vầu dê VL,R

1029 Lingnania chungii Meclure Dùng

1030 Neohoujeaua dulloa A.Camus Nứa VL,R

1031 Neohoujeaua dulloa Foum al Nứa tép VL,R

1032 Phyllostachis sp. Trúc ba vì VL

1033 Sinocalamus latiflorus Munro Diễn VL,R

156. B rom eliaceae Ho Dứa

1034 Ananas sativa Lind Dứa Q,Th

157. C annaceae Họ K hoai riềng

1035 Canna edulis L. Khoai riểns Củ

1036 Canna hybrida Hort Hoa dong vàng Ca

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

1038 Canna indica L. Hoa dong đỏ Ca

1039 Canna sp. Củ dong chóc Củ

158. C om m elinaceae Ho T hài lài

1040 Aneilema nudiflorum R.Br Thài lài xanh Th

1041 Commelina communis L. Thài lài trắng R,Th

1042 Commelina diffiesa Bern Rau trai R

1043 Floscopa glabratus Hassk Thài lài trơn Ca

1044 Floscopa scandens Lour. Thài lài lơng Ca

1045 Forrestica marginatus Hassk Thìa lài rừng

1046 Streptolorion sp. Thài lài gấm Ca

J047 Zebrina zlabratus SchinzI Thài lài da lươn Ca

1048 Zebrina pendula Schinzl Thài lài tía Ca

159. C onvallariaceae Họ Tỏi rừ ng

1049 Aspidistra typica Baill Tỏi rừng Ca

1050 Curculigo latifolia Drg Cô nốc Ca

1051 Curculigo gracilis Wall Sâm cau Ca,Th

1052 Disporum calcaratum Don Tóc tiên rừng Ca

1053 Hemerocallis fulva L. Hoa hiên Ca

1054 Hemerocallis sp. Hoa hiên đỏ Ca

1055 Hemerocallis fuloa L. Hoa hiên trắng Ca

1056 Ophyopogon ]aponicus Wall Mach môn Th

1057 Ophyopogon longifolius Rodz Cao cẳng lá dài Th,Ca

1058 Ophyopogon reptans Hook Cao cẳng lá nhỏ Th

1059 Ophyopogon latifolius Rodz Cao cẳng lá to Th

1060 Peliosanthes labrayana Pierre Huệ rừng

1061 Peliosanthes macrophylla Wall, ex Bac Huê lá to Ca

1062 Polygonatums sp Ngọc trúc bắc

160. C ostaceae Họ Sẹ vòng

1063 Costus speciosus (Koenig) Sm Sẹ vòng Ca,Th

1064 Costus tonkinensis Gagnep Sẹ vịng bắc Ca,Th

161. C yperaceae Họ Cói

1065 Cyperus cuspidatus K.B Cói móc câu

1066 Cyperus difformis L. Cói hai dang

1067 Cyperus diffusus Vahl Cói xèo

1068 Cyperus digitatus Roxb Cói bơng lợp

1069 Cyperus rotundus L. Cói bơng xèo

1070 Cyperus sp. Củ gấu Th

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

1074 Fimbristylis miliacea Vahl Cỏ chắt

1096 Fimbristylis monostachya Hassk Cỏ đầu rui

1075 Fuipena cilia Roxb. Cỏ cứng

1076 Heleocharis congesta D.Don Cỏ lăn lùn

1077 Killinga monocephala Rottb Cói bac đầu

1078 Killinga brevifolla Rottb Cỏ bac đầu

1079 Mapania macrocephala K.s Cỏ lá dừa

162. Dioscoreaceae Ho củ n âu

1080 Dioscorea persimilis Prain et Burk Củ mài Củ,Th

1081 Dioscorea cirrhosa Lour. Củ mài Củ,Th

1082 Dioscorea hamultonii Hook Củ mỡ Củ

1083 Dioscorea nummularia Lam Củ chổi xuể Củ

163. D racaenaceae Họ bồng bồng

1084 Dracaena loureiri Gapnep. Bồng bồng rể đỏ Th

164. E riocaulaceae Họ rùi trống

1085 Eriocaulon miserum Koern Cỏ rùi trống Th

165. Iridaceae Ho lá đơn

1086 Belamcanda chinensis (L.) DC. Xa can Ca,Th

1087 Eleutherine subaphylla Gagnep Sâm đai hành Th

1088 Gladiolus communis L. Lá dơn đỏ Ca

1089 Gladiolus sp. Lá dơn trắng Ca

166. M aran taceae Họ lá dong

1090 Phynium capitatum Gagnep Lá dong rừng Lá,Th

1091 Phynium dispermum Gagnep Dong nhà

1092 Phynium sp. Dong lá tía

1093 Phynium thorelii Gagnep Dong dai

167. M usaceae Ho chuối

1094 Musa acumilata Colla Chuối hoa nhon

1095 Musa cocinea Andr Chuối rừng R

1096 Musa nana Lour. Chuối tiêu R,Q

1097 Musa paradisiaca L. Chuối tây Q,Th

1098 Musa rosacea Jacq. Chuối cảnh Ca

1099 Musa balbisiana Colla Chuối hôt

R,Th,
Ọ

168. Liliaceae Ho H ành

1100 Allium fistulosum L. Hành R,Th

1101 Allium odoratum L. TỎI R,Th

1102 Alllium sativum L. He R,Th

1103 Crinum ensifolium Roxb. Náng loa kèn trắng Ca,Th

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

1074 Fimbristylis miliacea Vahl Cỏ chắt

1096 Fimbristylis monostachya Hassk Cỏ đầu rui

1075 Fuipena cilia Roxb. Cỏ cứng

1076 Heleoccharis congesta D.Don Cỏ lăn lùn

1077 Killinga monocephala Rottb Cói bac đầu

1078 Killinga brevifolla Rottb Cỏ bac đầu

1079 Mapania macrocephala K.s Cỏ lá dừa

162. Dioscoreaceae Ho củ nâu

1080 Dioscorea persimillis Prain et Burk Củ mài Củ,Th

1081 Dioscorea cirrhosa Lour. Củ mài Củ,Th

1082 Dioscorea hamultonii Hook Củ mỡ Củ

1083 Dioscorea nummularia Lam Củ chổi xuể Củ

163. Dracaenaceae Họ bồng bồng

1084 Dracaena loureiri Gapnep. Bồng bồng rể đỏ Th

164. Eriocaulaceae Họ rùi trống

1085 Eriocaulon miserum Koem Cỏ rùi trống Th

165. Iridaceae Ho lá đơn

1086 Belamcanda chinensis (L.) DC. Xa can Ca,Th

1087 Eleutherine subaphylla Gagnep Sâm đai hành Th

1088 Glodiolus communis Linn Lá dơn đỏ Ca

1089 Glodiolus communis var Lá dơn trắng Ca

166. Marantaceae Họ lá dong

1090 Phynium capitatum Gagnep Lá dong rừng Lá,Th

1091 Phynium dispermum Gagnep Dong nhà

1092 Phynium sp. Dong lá tía

1093 Phynium thorelii Gagnep Dong dại

167. Musaceae Ho chuối

1094 Musa acumilata Colla Chuối hoa nhon

1095 Musa cocinea Andr Chuối rừng R

1096 Musa nana Lour. Chuối tiêu R ,ọ

1097 Musa paradisiaca L. Chuối tây Q,Th

1098 Musa rosacea Jacq. Chuối cảnh Ca

1099 Musa balbisiana Colla Chuối hôt

R,Th,
Q

168. Liliaceae Ho H ành

1100 Allium fistulosum L. Hành R.Th

1101 Allium odoratum L. Tỏi R,Th

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

1105 Lilium brownii var colchesteri Tỏi dai Ca

1106 Lilium longiflorum Thumb Hoa loa kèn trắng

1107 Lilium sp. Hoa loa kèn đỏ

169. Orchidaceae Ho Phong lan

1108 Acanthophippium simplex Averyanov Lan yên ngựa đơn Ca

1109 Aerides odoratum Lour. Q uế lan hơng Ca

1110 Anoectochilus celaceus Blume Kim tuyến Th,Ca E

1111 Anoectochilus chapaensis G. Kim tuyến sapa Ca

1112 Anoectochilus tridentatus Seidenf Lan sứa ba gân Ca

1113 Appendicula chinensis Blume Lan trúc Ca

1114 Appendicula cornuta Blume Lan chân rết Ca

1115 Ascocentrum miniatum Sch. Hoàng yên cam Ca

1116 Bulbophyllum reptans Lindl. Lan lọng bò Ca

1117 Bulbophyllum birundinis Seidenf Lan lọng cánh én Ca

1118 Bulbophyllum concinum Hook Lan củ nhỏ Ca

1119 Bulbophyllum evardii Gagnep Lan tràng hạt Ca

1120 Bulbophyllum fiscberi Seidenf Lan lo tán nhỏ Ca

1121 Bulbophyllum hiepii Aver. Lan hành Ca

1122 Bulbophyllum laciflorum Lindl. Lan lọng hoa tha Ca

1123 Bulbophyllum lepidum Blume Lan củ dây Ca

1124 Bulbophyllum macranthum Lindl. Lan lọng hoa lớn Ca

1125 Bulbophyllum nigrescen Rolfe Lan củ đen Ca

1126 Bulbophyllum pectinatum A. Finer Lan lọng đẹp Ca

1127 Bulbophyllum stenobulbon p. et R. Lan lọng củ dài Ca

1128 Calanthe angusta Lindl. Đia lan hóa tím Ca

1129 Calanthe triplicata Willem Địa lan hoa trắng Ca

1130 Ceratostylis himalaica Hook.f. Lan vòi sừng vảy Ca

1131 Cleisostoma aritinum Garay Lan miệng kín rót Ca

1132 Cleisostoma eberhardtii Mật khẩu giả Ca

1133 Cleisostoma equestre Seident Nhục lan Ca

1134 Cleisostoma striatum Gray Lan miệng lín vạch Ca

1135 CoIIabitum assamicum Seidenf Cô lý bắc Ca

1136 Corymbokis vertrifolia Blume Đia lan lá dừa Ca

1137 Cymbidium alvifolium L. Sw Đia lan kiếm Ca

1138 Cymbidium dayanum Rchb.f. Lan kiếm bích ngoe Ca

1139 Dendrobium acinacifome Roxb.. Lan xương cá Ca

1140 Dendrobium chrysanthum Lindl. Hoàng thảo hoa vàng Ca

1141 Dendrobium daoense Gagnep. Hoàng thảo tam đảo Ca R

1142 Dendrobium dentatum Seidenf Lan tăm Ca

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

1144 Dendrobium lindleyi Steud Lan vảy rồng Ca

1145 Dendrobium linguella Rch. F. Hoàng thảo lưỡi thuyền Ca

1146 Dendrobium longifolia Craib. Hoàng thảo sừng dài Ca V

1147 Dendrobium moschotum Sw. Hoàng thảo Ca

1148 Dendrobium nobile Linndl Hoàng thảo dẹp Ca

1149 Dendrobium sp. Hoàng thảo đốm Ca

1150 Dendrobium superbum Reicho Phi diệp Ca

1151 Dendrobium uniflorum Griff Hoàng thảo một hoa Ca

1152 Epigenium amphum Summerh Lan môi dày rộng Ca

1153 Eria acervata Lindl.. Lan len dẹp Ca

1156 Eria apertiflora Summerh Lan len nhẵn Ca

1157 Eria biflora Griff. Lan len hai hoa Ca

1158 Eria corneri Rchb.f. Lan len bông tha Ca

1159 Eria pannea Lindl.. Lan len rách Ca

1160 Eria petelotii Gagn. Lan củ môt lá Ca

1161 Flickingeria vietnamensis s Lan phích Ca

1162 Habenaria praeterinisa Seident Lan kiến cị cựa cong Ca

1163 Kingidium deliciosum Sweet Lan đất mùn Ca

1164 Liparis balansae Gagnep. Tai dê bắc Ca

1165 Liparis distans c. B Tai dê núi Ca

1171 Liparis elliptica Wight. Tai dê xoan Ca

1172 Liparis nigra Seidenf Tai dê đen Ca

1173 Liparis plantaginea Lindl. Tai dê mã đề Ca

1174 Liparis stricklandiana Rchb. Tai dê xanh Ca

1175 Neogyno sp. Lan san hô Ca

1176 Paphiopedilum grantrixianum Rolpe Lan hài tam đảo Ca E

1177 Paphiopedilum concolor Lindl. Lan hài đốm Ca

1178 Phajus gipbosa Sweet Lan hồ điệp trung Ca

1179 Phajus misbmensis Rchb Lan hạc đính hồng Ca

1180 Phajus tankeriilleae Blume Lan hac đính Ca

1181 Pholidota chinensis Lindl. Lan tục đoạn tung Ca

1182 Schoenorchis gemmata Lindl. Lan trứng bướm dài Ca

1183 Trichotosia pulvinata Lindl. Lan nhung lá liễu Ca

170. Pandanaceae Ho dứa dai

1184 Pandanus tonkinensis Martelli Dứa dai bắc bơ

171. Poaceae Ho Hồ thảo

1185 Andropogon muricatus Reig Hương bài Th

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

1189 Borrichloa glabra (Roxb.) A Cỏ ống Cn

1190 Centotheca lappaceae (Linn) Desv Cỏ lá tre

1191 Centotheca sp. Cỏ cau

1192 Chrysopogon aciculatus (Retc) Trin Cỏ may Th

1193 Coix lachryma-jobi L. var M. ý dĩ nếp Th

1194 Coix sp. ý dĩ đá Th

1195 Cynodon dactylon Pes Cỏ gà Th,Cn

1196 Dactyloctenium negyptium (L.) Cỏ chân vit Cn

1197 Eragrostis unioloides (Rexz) Cỏ bông Cn

1198 Echinocchloa crusgalli (L.) Cỏ lồng vực Cn

1199 Eleusine indica (Linn) Gaertn Cỏ mần trầu Th

1200 Imperata cylindrica (Linn'í Beauv Cỏ tranh Th

1201 Isachme miliacea Roth Cỏ lá liễu thân mềm Cn

1202 Lophantherum gracile Brongl Đạm trúc diệp Th

1203 Oplissmensis buememii Cỏ đuôi ngựa

1204 Orisa satira varl Lúa nước Lt

1205 Oriza sativa var2 Lúa nương Lt

1206 Oriza sativa var3 Lúa nếp Lt

1207 Panicum repens Linn Cỏ gừng

1208 Paspalum orbiculare Forst Cỏ trứng ếch tròn Cn

1209 Paspalum conjugtum Berg Cỏ trứng ếch Cn

1210 Pennisetum purpureum K.Schun Chè vè Th

1211 Phragmites communis Trin Sởy

1212 Saccharum arundinaceum Rotz Lau

1213 Setaria glauca (L.) Cỏ sâu róm Cn

1214 Setaria sphacelata Staf Cỏ sâu róm lơng vàng Lt

1215 Sporolobus elongatus R.Br Cỏ lông công

1216 Thysanolena maxima (Roxb.) Kantz Cỏ chít Th

1217 Zea mays L. Ngơ tẻ Lt

172. Phorm iaceae Họ Hương bài

1218 Dianella ensfolia DC. Hương bài

1219 Dianella sp. Xạ hương

173. Sm ilacaceae Họ Kim cang

1220 Smilax glabra Roxb. Thổ phục linh Th V

1221 Smilax lancaefolia Roxb. Cậm cang lá thuôn

1222 Smilax ovalifolia Roxb. Cậm cang lá to Th

174. Stem onaceae Ho Bách bỏ

1223 Stemona saxorum Gagn. Bách bô núi Th

175. Taccaceae Ho Râu hùm

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137>

1225 Tacca plantaginea (Hance) Drenth. Na Th

176. Zingiberaceae Họ Gừng

1226 Alpinia nitan Rose Riềng ấm Th

1227 Alpinia tonkinensis Gagnep Se bắc bô Th

1228 Alpinia chinensis Rose Se trung hoa Th

1229 Amomum vespertilio Gagnep Sa nhân lá lớn Th

1230 Kaempferia galangal Đia liền Th

1231 Curcuma zedoaria Nga truật

1232 Curcuma sp. Nghệ đen Th

1233 Curcuma elata Roxb. Nghệ rừng Th

1234 Curcuma longa L. Nghệ vàng Th

1235 Zingiber monophyllum Gagnep Riềng

Th,G,
Vi

1236 Zingiber officinale Roscoe

CÁC LOÀI B ổ SUNG

Gừng

Th,Gia
vị

1237 Camellia sp. (Theaceae) Trà hoa vàng mỹ yên Ca T

1238 Gordonia gigantiflora Gangep. (Theaceae) Gò đồng G, Ca T

</div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

PHỤ LỤC 3

DANH LỤC CÁC LOÀI ẾCH NHÁI ở VQG TAM ĐẢO

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Cấp bậc 
quý 
hiếm

Ghi chú Độ cao

BỘ K H Ô N G Đ U Ô I A N U R A

1. Họ C ó c bùn M eg o p h ry id a e

1. Cóc mày phê Đrachytarsophrys feae (Boulenger, 1887) R Trong rừng dưới lớp lá muc gần 
nước

>600

2. Cóc mảy Sa Pa Leptobrachium chapaense (Bourret, 1937) Trong rừng, khe đá dưới lớp lá

mục

600 - 1000

3. Cóc mảy bùn L pelodytoides (Boulenger, 1893) Sống trong rừng ven các suối

nước 600 - 1000

4. Cóc mảy Sung L. sungi Lathrop, Murphy, Orlov et Ho, 1998 Sống trong rừng ven các suối 900 - 1000

5. Cóc mắl bẽn M. lateralis (Anderson, 1871) Dưới các lớp lá muc ven suối

ừong rừng 600 - 1000

6. Cóc mlt chân dái M. longipes Boulenger, 1886 T Dưới tán rừng gấn các suối

nước 700 - 900

7. Cóc mày lớn M. major Boulenger, 1903 Dưới tán rửng ven suối 600 - 1100

8. Cóc mảy gai mí M. palpebralespinosa Bourret, 1937 R Dưới tán rừng nơi nhiéu cây bụi

gần suối nước >900

9. Cóc núi miệng nhỏ Ophryophryne microstoma Boulenger, 1903 Ven suối trong rừng 600 -1000

10. Cóc núi 0. pachyproctus Kou, 1985 Dưới tán rừng 600 -1100

2. Họ C ó c Bufonidae

11. Cóc An sê ri Bufo andrewsi Schmidt, 1925 Hang hốc khe đất dưới tán rừng 600 - 1000

12. Cóc rừng B. galeatus Gunther, 1864 R Dưới tán rừng trong hang hốc,

khe đá >600

13. Cóc nhà B melanostictus Schneider, 1799 Sống gẩn người trong vườn, gần

nhà <900

3. Họ Nhái bén Hylidae

14. Nhái bén dính Hyla annectans (Jerdon, 1870) Trẽn cây bụi dưới tán rừng ven

suối >800

15. Nhái bén Trung Quốc H. chinensis Gunther, 1859 Dưới tán rừng nơi nhiéu cây bụi

ẩm 800 - 1000

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139>

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Cấp bậc 
quý 
hiếm

Ghi chú Độ cao

4. Họ Ếch nhái R a n ỉd a e

17. Ếch bám đá Amolops ricketỉi (Boulenger, 1899) Suối nước trong rừng trên các

tảng đá >700

18. Ếch đổng Hoplobatrachus rugulosus (Wiegmann,

1835) Ruộng, vũng nước, suối, ao hổ <600

19. Ếch mõm Huia nasica (Boulenger, 1903) Dưới tán rừng gần nơi có nước 600- 1000

20. Éch nhẽo Limnonectes kuhlii (Tschudi, 1838) Suối đá dưới tán rừng 800 - 1100

21. Ngoé (Nhái) L. limnocharis (Boie, 1834) Khắp các sinh cảnh nơi có nước <600

22. Cóc nước sắn Occidozyga lima (Gravenhorst, 1829) Khe nhỏ, vũng lầy ven rửng và

ruộng <900

23. Ếch gai P. spinosa (David, 1875) T Ven các suối dưới tán rửng

-24 Ếch gai sần p. verrucospinosa (Bourret, 1937) Suối đá ừong rừng sâu 800 - 1000

25. Ếch Vân Nam p. yunnanensis (Anderson, 1878) Suối đá dưới tán rừng 800 - 1000

26. Cóc nước nhẩn Phrynoglossus laevis Khe nhỏ, vũng lấy ven rừng ■

27. Cóc nước mác ten Ph. martensii (Peters, 1867) Bãi lấy ven rừng, nương bãi <600

28. Chàng An đéc sơn Rana andersonii Boulenger, 1882 T Suối đá dưới tán rửng 800 -1000

29. Cháu R. guentheri Boulenger, 1882 Các dạng sinh cảnh mở, cả

trong rừng <900

30. Ẻch cẳng dái R. ịebra Ven các suối dưới tán rừng

-31. Hiu hiu R. ịohnsi Smith, 1921 Các vũng nước ở sinh cảnh mở

vá rừng 600-1000

32. Ểch xanh R. livida (Blyth, 1855) Ven các suối dưới tán rừng 800-1000

33. Chàng hiu R. macrodactyla (Gunther, 1859) Đổng cỏ, cây bụi, bãi ven các

vực nước <900

34. Ễch Mẩu Sơn R. maosonensis (Bourret, 1937) Suối đá dưới tán rửng 600-1000

35. Ễch vạch R. microlineata T Ven các suối dưới tán rừng

-36. Ếch R. nigrotympanica Ven suối dưới tán rừng 600 - 1000

</div>
(140)<div class='page_container' data-page=140>

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Cấp bậc 
quý 
hiếm

Ghi chủ Độ cao

5. Họ Ếch cây R h a p o c o r id a e

39. Nhái cày Chirixalus doriae Boulenger, 1893 Cày bụi ven suối dưới tán rừng 800 - 1000

40. Nhái cây Ch. palpebralis (Smith, 1924) Trẽn lá cây họ Ráy (Araceae)

ven các suối trong rửng <800

41. Nhái cây sọc Ch. vittatus (Boulenger, 1887)

Trẽn cây bụi gần khu vực có 
nước

600 - 1000

42. Ếch cày dế Philautus gryllus Smith, 1924 Trẽn cây bụi gấn khu vực có

nước ■

43. Nhái cây Mấu Sơn Ph. maosonensis Bourret, 1937 Trẽn các cây bui ven suối 800 - 1000

44. Nhái cây parvulus Ph. parvulus (Boulenger, 1893) Trẽn các cây bui ven suối 800 - 1000

45. Ểch xanh dốm Polypedates dennysii (Blanford, 1881) Trẽn cây ven suối dưới tán rừng 800 - 1000

46. Ếch cảy mép ừắng P. /eucomysfáx(Gravenhorst, 1829) Khắp các dang sinh cảnh <900

47. Ếch cây P. mutus (Smith, 1940) Sống trên cây, ven rừng, nương

rẫy, rừng <1000

48. Ểch cây xanh Rhacophorus reinwardtii (Schlegel, 1840) Dưới tán rừng, trẽn cây 600 -1000

49. Ẻch cây Rỗ đõ Rh. rhodopus Dưới tán rừng, trên cây 600 - 1000

50. Ềch cây rêu Rh. verrucosus Boulenger, 1893 Trẽn cây bụi, cách nước 10 -

100m 600 - 1000

51. Êch cây sấn Aspơ ĩheloderma asperum (Boulenger, 1886) Rừng nguyên sinh ừên núi đá

vôi, ừong bọng cây 700 - 1100

52. Ếch cây sần Corti Th. coríicale (Boulenger, 1903) Hang đá vôi, ven suối dưới tán

rừng, hầm nước bỏ hoang >800

53. Ếch cây sấn Gordon Th. gordoni Taylor, 1962 Hang đả vôi, ven suối dưới tán

rừng 900 - 1000

6. Họ Nhái bầu M icroh ylid ae

54. Nhái cóc đốm Kalophrynus pleurostigma Dưới tán rừng ẩm ướt nhiều lá

rụng <900

55, Ểnh ương Kaloula pulchra Gray, 1831 Sống trong hang hốc khe đất

dưới tán rừng <900

56. Nhái bầu bulleri Microhyla butleri Boulenger, 1900 Ven rừng, bò ruộng, đường đi,

đường mịn <900

57. Nhái bầu hây mơn M. heymonsivogt, 1911 Dưới tán rừng, dưới lớp cây mục

</div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Cấp bậc 
quý 
hiếm

Ghi chú Độ cao

58. Nhái bẩu hoa M. omata (Duméril and Bibron, 1841) Sinh cảnh mở, lối đi, bờ ruộng

ven rừng, rừng <900

59. Nhái bầu vân M. pulchra (Hallowell, 18 61) Sinh cảnh mở, lối đi, bờ ruộng

ven rừng, rừng <900

BỘ K H Ô N G C H Â N G Y M N O P H IO N A

7. Họ Êch giun lc h th y o p h iid a e

60. Ếch giun lchthyophis glutinosus Linnaeus, 1754 V Sống chui luổn rơi đất ẩm, xốp 600 -1000

BỘ C Ĩ Đ U Ơ I C A U D A T A

8. Họ Cá c ó c S a la m a n d rid a e

61. Cả cóc bụng hoa Paramesotriỉon deloustali (Bourret, 1934) E

Sống ở suối, nơi nước chảy 
chậm, hổ nước trẽn dãy núi Tam 
Đảo

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>

PHỤ LỤC 4

DANH LỤC BÒ SÁT ở VƯỜN QUỐC GIA TAM ĐẢO

stt Tên Việt Nam Tên Khoa học

Cấp dộ 
quý

hiếm

Sinh cảnh sống Độ cao (m)

BỘ T H Ằ N LẰN LACERTILIA

1. H ọ T ắ c k è G e k k o n id a e

1. Thạch sùng cụt Gehyra mutilata (Wiegmann, 1835) Trẽn thân cây dưới tán

rừng

<600

2. Tắc kè Gekko gecko (Linnaeus, 1758) T

Thán cày, khe đá dưới tán 
rừng

>600

3. Tắc kè Trung Quốc Gekko chinensis Gray, 1842

Hốc cây, hang đá trong

rừng 200 - 1100

4. Thach sủng đuõi sẩn Hemidactylus frenatus Schlegel, in 
Dumeril et Bibron, 1836

Sinh cảnh gần người, làng

bản, vườn cây 200 - 1000

5. Thạch sùng Hemidactỵlus vietnamensis Da revs ky et 
Kupriyanova, 1984

Trẽn thân cây dưới tán

rừng 600 -1000

6. Thạch sùng Vản Nam Hemiphyllodactylus yunnanensis Trên thân cây dưới tán

rừng 600 - 1000

2 . H ọ N h ô n g A g a m id a e

7, ô rỏ vẩy Acanthosaura lepidogaster (Cuvier, 1829) T

Đường đi, nương bãi, cây 
bụi ven rửng và dưới tán 
rừng

200 -1000

8. Nhông em ma Calotes emma Gray, 1845 -

-9. Nhông Fructofe Calotes fruhstorferi (Werner, 1904) -

-10. Nhõng xanh Calotes versicolor (Daudin, 1802) Trên cây, cây bụi dưới tán

rừng 400-1000

11. Thằn lằn bay đốm Draco maculatus {Gray, 1845) Trên thân cây trong rừng >900

12. Róng đất Physignathus cocincinus Cuvier, 1829 V Trên cây ven các suối

trong rửng 600 - 1000

13. Nhông Pseudocalotes brevipes Dưới tán rừng >800

3. H ọ T h ằ n lằn b ó n g S c i n c i d a e

14. Thằn lằn trán Trung Quốc Eumeces chinensis Gray, 1845 Sinh cảnh mở, ven rừng,

đường đi 600 - 1000

15, Thằn lằn emi chỉ Eumeces quadrilineatus (Blyth, 1853) Sinh cảnh mở, ven rừng,

nương bãi 400 - 900

16. Thằn lằn eme Tam Đảo Eumeces tamdaoensis Bourret, 1937 Sinh cảnh mở, nương bãi,

ven rừng 400 - 900

17. Thằn lằn bóng đi dãi Mabuya longicaudata (Hallowell, 1857) Sinh cảnh gần dười, nương

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143>

stt Tên Việt Nam Tên Khoa học

Cấp dộ

quý 
hiếm

Sinh cảnh sống Độ cao(m)

18. Thằn lằn bóng hoa Mabuya multifasciata (Kuhl, 1820)

Sinh cẩnh mở, ven rừng,

dường đi 200 - 800

19. Thằn lằn riô baorin Riopa bowringii (Gunther, 1864) Sinh cảnh mở, nương bãi,

làng bản 200 - 800

20. Thằn lằn rivơ Scincella reevesii {Gray, 1838) Sinh cảnh mở, dưới tán

rừng 400 - 1000

21. Thằn lằn phênò ấn Sphenomorphus indicus (Gray, 1853) Dưới tán rừng 400 - 1000

22. Thằn lằn tai Hải Nam Tropidophorus hainanus Smith, 1923 Ven suối dưới tản rửng >600

23. Thằn lằn tai Trung Quốc Tropidophorus sinicus Boettger, 1886 Dưới tán rừng 600 - 1000

4 . H ọ T h ằ n lằn g iu n D ib a m id a e

24. Thằn lằn giun Buarẽ Dbamus bouneti Anqeì' 1935 Sống chui luổn trong đất

dưới tản rừng 200- 1000

5. H ọ T h ằ n lằn c h ín h 
th ứ c

L a c e r t id a e

25, Liu điu chỉ Takydromus sexlineatus Daudin, 1802 Sinh cảnh mở, ven rừng,

đường đi, làng bản 200 - 1000
6. H ọ T h ằ n lằn rắn A n g u i d a e

26. Thằn lằn rắn hắc Ophisaurus harii Boulenger, 1899 Sống chui luổn trong đất

dưới tán rừng >800

7. Họ K ỳ d à V a r a n id a e

27, Kỹ đả hoa Varanus salvator {Laurenti, 1786) V Ven các suối lớn dưới tán

rửng 600 - 1000

BỘ R A N S E R P E N T E S

8. H ọ R ắ n h a i d ẩ u A n ilid a e

28. Rắn hai đầu đỏ Cylindrophis rufus (Schlegel, 1844) Trong đất dưới lớp lả rụng

trong rừng 200 - 400

9. Họ R ắ n m ố n g X e n o p e l t i d a e

29. Rắn mống Xenopeltis reinwardt Đào bới trong đất rừng 900 - 1000

30. Rln mống Xenopeltis unicolor Reinwardt, in Boie, 
1827

Đào bới, sống trong rửng

và đấl nông nghiệp 200 - 1500

10. H ọ T ră n B o i d a e

31. Trăn đất Python molotus (Linnaeus, 1758) V Trên rừng vá đất nông

nghiệp <1200

</div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>

stt Tên Việt Nam Tên Khoa học

Cấp độ 
quý 
hiếm

Sinh cảnh sống Độ cao(m)

33. Rắn xe điếu nàu Achalinus rufescens Boulenger, 1888 R

Sống ừong hang động ở 
vùng núi

600 * 1100

34. Rắn xe điếu xám Achalinus spinalis Peters, 1869 R Sống trong hang động ở

vùng núi 300 - 900

Phân họ rán nước Colubrinae

35. Rắn sãi Angen Amphiesma angeli (Bourret, 1934) -

-36. Rắn sãi thái dương Amphiesma atemporalis (Bourret, 1934) 900

37, Rắn sãi Amphiesma boulengeri Ruộng lúa và ven suối 600 - 1000

38. Rắn sãi Amphiesma craspedogaster Sống ở vùng rừng núi 600-1000

39. Rắn sãi kha si Amphiesma khasiensis (Boulenger,

1890)

-500-1500

40. Rắn sãi trơn Amphiesma modesta (Gunther, 1875) - 700-1000

41. Rắn khiếm vạch Oíigodon taeniatus (Gunther, 18611) Rừng trẽn núi và đất nông

nghiệp 700- 1100

42. Rắn trán gia cốp Opisthotropis jacobi Angel et Bourret,

1933 Sống ở suối trong rừng 700 - 1500

43. Rán trán bên Opisthotropis lateralis Boulenger, 1903 Trong rừng vá vũng suối

dưới chân núi 150 -400

44. Rắn hổ đất nâu Psamnodynastes pulvemlenta

Sống trẽn cây trong rửng

trẽn núi

-45. Rắn hổ xiên Pseudoxenodon bambusicola Vogt, 1922

Sống trên núi vá rửng tre

nứa 300 - 1500

46. Rán hổ xiên Pseudoxenodon karìschmidti Rừng trẽn núi cao 900 - 1500

47. Rắn hổ xiên mắ! Pseudoxenodon macrops (Blyth, 1856) Rừng trên núi cao 900 - 1500

48. Rắn ráo thường Ptyaskorros (Schlegel, 1837) T

Sống gần nước ở vùng đất

nông nghiệp <1000

49. Rắn ráo trâu Ptyas mucosus (Linnaeus, 1758) V

Ruộng lúa, gấn bản làng

dưới chân núi

50. Rắn hoa cỏ nhỏ Rhabdophis angeli - 900

51. Rắn hoa cỏ nhỏ Rhabdophis callichroma - 900 - 1100

52. Rắn hoa cỏ gáy Rhabdophis nuchalis (Boulenger,l891) - 900 - 1500

53. Rắn hoa cỏ nhỏ Rhabdophis subminialus (Schlegel, 1837) Sinh cảnh gắn người 100 * 1500

54. Rắn vòi Rhynchophis boulengeri Mocquard, 1897 Sống ừẽn cây, gẩn nơi có

nước trẽn núi 300 - 1500

55. Rắn rồng Trung Quốc Sibynophis chinensis (Gunther, 1889) Sườn núi phủ cày bui, vườn

cây quả 600 - 1500

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>

stt Tên Việt Nam Tên Khoa học

Cấp độ 
quý 
hiếm

Sinh cảnh sống Độ cao (m)

57. Rắn nước vân đen Sinonatrix percarinata {Boulenger, 1899)

Các vũng nước ừong rừng

trên núi cao 700-1500

58. Rắn nước Sinonatrix trianguligera

Sống ở suối trong rửng ừẻn

núi cao 700 - 1500

59. Rắn nước Xenochrophis flavipunctatus

Sống nửa dưới nước, gặp ở

các nơi có nước trong rừng 100 - 1500
60. Rắn nước Xenochrophis piscaior (Schneider, 1799)

61. Rắn hổ mực gờ Zaocys carinatus (Gunther, 1858) Sườn núi phủ cây bụi 700 - 1500

Phân họ Rắn HỔ mây Dipsaninae

62. Rắn hổ mày gờ Dipsas carinatus (Boie, 1828)

Sống trên cãy trong rừng

trên núi 400 - 1500

63. Rắn hổ mây hamton Dipsas hamptoni (Boulenger, 1905) Trẽn cây, trong rừng 600 - 1500

64. Rắn hổ mây đốm Dipsas macularius Theobaid, 1868 Sống ừên cây 400 - 1100

65. Rắn hổ mây ngọc Dipsas margaritophorus (Jan, 1866) Sòng trẽn cày 200-1100

66. Rắn hổ mây núi Dipsas monticoia Cantor, 1839

Ven các suối trong rửng tre

nứa trên núi 900-1000

67. Rắn hổ đất Plagiopholis delacouri Angel, 1929 Sống trẽn cây 900-1500

Phản họ rắn mũi bên Boiginae

68. Rắn roi thường Ahaetulla prasina {Reinhardt, in Boie, 
1827)

Sống ừên cây 100 - 1500

69. Rắn rào đốm Boiga multomaculata (Reinwardt, in Boie,

1827) - ■

70. Rắn ráo thái dưcmg Bioga multitemporalis (Bourĩet, 1935) - 900

Phân họ Rắn rồng Homalopsinae

71. Rắn bồng chỉ Enhydrìs plumbea (Boie, 1827)

12. Họ R ắ n h ổ E la p id a e

72. Rắn cap nong Bugarns fasciatus (Schneider, 1801) T Trên núi gần nơi có nước 200- 1500

73. Rắn cạp nia Bắc Bungarus multlclnctus Blyth, 1861 Sườn núi phủ cây bui 200 - 1500

74. Rắn lá khị hình chữ V Calliopphis kelloggi (Pope, 1928) Rừng trẽn núi 900

75. Rắn lá khỏ thường Calliophis macclellandi (Reinhardt, 1844) Rùng trên núi 200 - 1500

76, Rắn hổ mang Naja naja (Linnaeus, 1758) T Từ chân núi đến đỉnh

-77. Rắn hổ chúa Ophiophagus hannah (Cantor, 1836) E Sống ỏ vùng núi gần nơi có

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

Stt Tên Việt Nam Tên Khoa học

Cấp dộ 
quý 
hiếm

Sinh cảnh sổng Độ cao (m)

79. Rắn lục mũi hếch Deinaglistrodon acus (Gunther, 1888)

Khu vực có rùng của dãy

núi

-80. Rắn lục mép Trimeresurus albolabrísGray, 1842

Sống trẽn cáy dưới tán 
rùng

350 - 800

81. Rắn lục núi Trìmeresurus monỉicola Gunther, 1864 Sống trẽn núi 800 - 1200

82. Rắn lục cườm ĩrimeresurus murcosquamatus (Cantor, 
1839)

Sống nửa trẽn cây 700 - 1000

83. Rắn lục mién Nam Trimeresurus popeorum Sống ừén cây dưới tán

rùng 900-1200

84. Rắn lục xanh Trímeresurus stejnegeri K. Schmidt, 1925

Sống trên cây dưới tán

rùng 700 - 1100

BỘ R Ù A T E S T U D IN A T A

14. Họ R ù a đ ầ u t o P la t y s t e r n i d a e

85. Rủa đầu to Platystemon megacephalum Sống ở nước dưới tán rùng >600

15. Họ R ù a đ ầ m E m y d id a e

86. Rủa hộp trán váng Cistoclemmys galbinifrons (Bourret,

1939) V

Dưới tán rùng ven suối 600-1000

87. Rùa hộp ba vạch Cuora trifasciata (Bell, 1825) V Sống trong rừng >600

88. Rủa đấl spengle Geoemyda spengleri (Gmélin, 1789) -

-89. Rùa Mauremys mutica -

-90. Rùa cổ sọc Ocadia sinensis Ven suối dưới tán rủng 600 - 1000

91. Rùa sa nhân Pyxidea mouhpti (Gray, 1862) Ven suối dưới tán rừng 600 - 1000

92. Rùa bốn mắl Sacalia quadnocellata (Siebenrock,

1903) Dưới tán rừng >600

16. Họ R ù a n ú i T e s t u d in i d a e

93. Rủa núi vàng Indotestudo elongata V Dưới tán rừng >600

94. Rủa núi vién Manouria impressa V Dưới tán rừng >600

1 7 . Họ B a b a T r io n y c h id a e

95. Ba ba gai Paleae steindachneri (Siebenrock, 1906) Suối trong rừng

96. Ba ba trơn Pelodisscus sinensis Ao, hổ, đấm, suối trong

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

PHỤ LỤC 5

DANH LỤC CÁC LOÀI C H IM ở VƯ ỜN Q u ố c GIA TAM ĐẢO

TT Tên Việt Nam Tên K hoa h ọ c

B ậ c đe 
d ọa

1. B Ộ CHIM LẶN P O D IC IP D IF O R M E S

1. H ọ C h im lặ n P o d i c i p e d i d a e

1. Le hôi T r a c h y b a p tu s ru ficollis

II. B Ộ HẠC C IC O N IF O R M E S

2 . H ọ D iệ c A r d e id a e

2. C ò trăng E g r e tta g a r z e tta

3. C ò ruổi B u b u lc u s ib is

4. C ò bợ A r d e o la b a c c h u s

5. C ò x a n h B u to ri d e s s tr ia tu s

6. V ạ c N y c tic o r a x n y c tic o r a x

7. C ò lửa I x o b r y c h u s c in n a m o m e u s

III. B ộ C Ắ T F A L C O N IF O R M E S

3. H ọ ư n g A c c ip it r id a e

8. ư n g N h ật B ản A c c ip ite r g u la ris

9. ư n g ấn Đ ộ A c c ip ite r trivrga tu s

10. ư n g x ám A c c ip ite r b a d iu s

11. ư n g b ụ n g h u n g A c c ip ite r v ir g a tu s

12. D iều N h ât B ản B u te o b u te o

13. D iểu h o a M iến Đ iện S p ilo r n is c h e e la

14. D iều ăn o n g P e r n is p tilo r h y n c h a

4 . H ọ C ắ t F a lc o n i d a e

15. C ắt b ụ n g h u n g F a lc o s e v e r u s

16. C ắt n h ỏ b u n g trắng M icrohierax

IV. B Ộ G À G A L L IF O R M E S

5. H ọ T rĩ P h a s i a n i d a e

17. G à s o h o n g v à n g A rb o r o p h ila b r u n n e o p e c t u s h e n r ic i

18. G à s o n g ự c gụ T r o p ic o p e r d ix c h a r lto n i to n k in e n s is

19. G à rừng Jab u i G a llu s g a llu s ja b o u ille i

2 0 . Trĩ b ạ c L o p h u ra n y c th e m e r a

21. G à tiền m ặt v à n g P o ly p Ị e c tr o n b ic a lc a r a tu m

22. Đ a đa F ra n c o lin u s p i ta d e a n u s

2 3 . C a y T rung Q u ố c C o tu rn ix c h ị n e n s i s

V. B Ọ S E U G R U IF O R M E S

6. H ọ C u n c ú t T u r n ic ỉd a e

2 4 . Cun cú t lưng h u n g T urn ix ta n ki

2 5 . C un cú t lưng nâu T. s u s c ita to r

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Bậc đe
dọa

28. Gà đổng Gallicrex cine re a

29. Gà nước lớn Ga Hi nu ra chloropus

VI. BỘ RỄ C H A R A D R IIF O R M E S
9 Họ N hát hoa R o s tra tu lid a e

30. N h át h o a R o s tr a tu la b e n g h a l e n s i s
10. Họ Rẽ S c o lo p a c id a e

Phân họ C hoất Trlnginae

31. C h o ắ t b ụ n g trắng Tringa ochropus

32. C h o ắ t n h ỏ T. hypoleuCOS

Phân họ Rê gà S colopacinae

33. Rẽ gà Scolopax rusticola

Phân họ Rẽ g iu n G aỉlinagoninae

34. Rẽ giun á châu Gallinago sternura

35. R ẽ giun lớn G. nem oricola

VII. BỌ BO CAU C O LU M B IF O R M E S
11. Họ Bồ câu C o lu m b id a e

36. Cu g á y s t r e p t o p e l i a c h in e n s is

37. Cu n gói s. tranquebarica

38. Cu sen s. orientalis

39. Cu x a n h đ u ô i n h ọ n Treron apicauda

40. Cu x a n h m ỏ q u ặ p T. curvirostra

41. Cu lu ồ n g C h a lc o p h a p s in d ic a

42. G ầm gì v ằ n M a c ro p ig ia u n ch a ll

VIII. B Ọ V Ẹ T PSITTA C IFO R M E S

12. Họ V ẹt P s itta c id a e
43. V ẹt n g ự c đ ỏ P s itta c u la a le x a n d r i

44. V ẹt đ áu xám p . h y m a la y a n a (ịin schii)

IX. B ộ CU CU C U C U LIFO R M ES
13. Họ Cu cu C u c u lid a e

Phân họ Cu cu C ucu lin ae

45. Khát n ư ớ c Clam ator coromandus

46. Chèo cheo lớn C u c u lu s s p a r v e r i o i d e s

47. Băt c ơ trói c ộ t c. m ic r o p te r u s

48. C h è o c h e o n h ỏ c. fugax

49. Tìm vịt C a c o m a n tis m e r u lin u s

50. Cu cu đ e n S u r n ic u lu s lu g u b ris

51. Tu hú E u d y n a m y s s c o l o p a c e a

Phân họ Phướn P haenicophaeinae

52. Phướn R h o o p o d y t e s tristis
Phân bọ Bìm b ịp C en trop od ina e

53. Bìm bịp lớn C e n tr o p u s s i n e n s i s

54.

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

TT Tên Việt Nam Tên K hoa h ọ c

B ậ c đe 
dọa

X. B Ộ C Ú STR IG IFO RM ES

55.

14 . Họ C ú l ợ n T y to n id a e

P h â n h ọ C ú lợ n Tytoninae

56. Cú lợn lưng nâu T yto c a p e n s i s

15 . Họ C ú m è o s trig ỉd a e

57. Dù dì p h ư ơ n g đ ô n g B u b o z e y lo n e n s i s o r ie n ta lis T

58. Dù dì h u n g B. flavipes

59. Cú m è o k h o a n g c ổ otus lem piji

60. Cú m è o L atusơ o t u s s p ilo c e p h a lu s

61. Cú vọ G la u c id iu m c u c u lo id e s

62. Cú v ọ m ặ t trăng G. b r o d ie i

XI. B ộ CÚ MUÔI C A P R IM U LG IFO R M E S

16. Họ C ú m u ô i C a p rim u lg id a e

63. Cú m u ỗi Ấn Đ ộ C a p r im u lg u s in d ic u s

64. Cú m uỗ i đu ôi dài c . macrurus

XII. BỘ YẾN APO D IFO R M E S

17. H ọ Y ế n A p o d id a e

65. Y ế n h ô n g trắng A p u s p a d fic u s

66. Y ến c ằ m trắng A. affinus

67. Y ến c ọ C y s iu r u s b a t a s i n e n s is

68. Y ế n đuôi c ứ n g b ụ n g trắng H ir u n d a p u s c a u d a c u ta

69. Yế n đuỏi c ứ n g lớn H. g ig a n te a

XIII. B Ọ N U O C T R I G O N I F O R M E S

18. H ọ N u ố c T r o g o n i d a e

70. N u ố c b ụ n g đ ỏ H a r p a c te s e r y th r o c e p h a lu s

XIV. B Ộ S Ả C O RACI F O R M E S

19. H ọ B ó i c á A c e l d i n i d a e

7 1 . Bói c á lớn C e r y le lu g u b ris g u tíu ta la T

72. B ổ n g c h a n h A lc e d o a tth is b e n g a l e n s i s

73. S ả đ ẩ u nâu H a lc y o n s m y r n e n s y s p e r p u lc h r a

7 4 . S ả h u ng H. c o m m a n d o c o m m a n d o R

2 0 . H ọ S ả r ừ n g C o r a c i i d a e

75. S ả rừng C o r a c ia s b e n g h a l e n s i s

2 1 . H ọ Đ ẩ u rìu U p u p i d a e

7 6 . Đ ẩ u rìu U p u p a e o p s lo n g ir o s tr is

77. C a o cát b ụ n g trắng A n th r a c o c e r o s m a la b a r ic u s l e u c o g a s t e r

78. N i ệ c hu n g P tilo la e m u s tic k e lli in d o c h in e n s is T

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Bậc đe
dọ a
81. Cu rốc đầu vàng M. ran klin ii a u ricu lla ris

82. Thầy chùa đít đỏ M. Ịa g ra n d ieri r o th s c h ild i
23. H ọ Gõ kiến P i c i d a e

83. V ẹ o c ổ J y u x to rq u illa c h i n e n s i s

8 4 . G õ kiến lùn m à y trắng Sasia ochracea que ru li vox

85. G õ kiến nâ u M ic r o p te m u s b r a c h y u r u s a n n a m e n s i s

86. G õ kiến x a n h g á y đ e n Picus canus sobrinus

87. G õ kiến x a n h g á y v à n g P. flavinucha
88. G õ kiến x a n h v à n g n h ỏ P. javanensis

89. G õ kiến x a n h c á n h đỏ p. chlorolopus

90. G ỗ kiến nâ u Gecinulus pyrrhotis

91. G õ kiến n â u c ổ đ ỏ Blythipicus pyrrhotis

92. G õ kiến n h ỏ đ ẩ u xá m P ic o id e s c a n ic a p illu s

9 3 . G õ kiến đ e n b ụ n g tr ắng Dryocopus javensis

XVI. BỌ SE P A S S E R I F O R M E S
26. Họ Mỏ rộ n g E u r y l a i m i d a e

Phân họ M ỏ rộng E u r y l a i m i n a e

94. Mỏ rộng h u n g Serilophus lunatus

95. Mỏ rộng x a n h P s a r is o m u s d a lh o u s ia e T

27. H ọ Đ u ô i c ụ t P i t t i d a e
96. Đu ôi cụt đ ầ u x á m P itta s o r o r

97. Đu ôi cụt g á y x a n h p . n ip a le n s is

98. Đu ôi cụt b ụ n g đ ỏ p . n y m p h a R

9 9. Đu ôi cụt b ụ n g vă n p . elliotii T

28 . H ọ S ơ n c a A l a u d i d a e

100. S ơ n c a A la u d a g u lg u la

29 . H ọ N h ạ n H ir u d i n i d a e

101. N h ạ n b ụ n g trăng H iru n do r u s tic a

102. N h ạ n b ụ n g x á m H. d a u r ic a

103. N h a n b ụ n g vă n H. strio la ta

30. H ọ C h ì a v ô i M o t a c i l l i d a e
1 04. Ch im m a n h V â n N a m A n th u s h o d g s o n i

105. Chim m a n h lớn A. n o v a e s e e l a n d a e (rich iardi)

106. Chìa vôi núi M o n ta cilla c in e r e a

107, Ch ìa vôi b ụ n g trắng M. a lb a

3 1 . H ọ P h ư ờ n g c h è o C a m p e p h a g id a e
108. P h ư ờ n g c h è o x á m C o r a c in a m e l a s c h i s t o s

1 09. P h ư ờ n g c h è o x á m lớn

c.

n o v a e h o lla n d id a e

11 0. P h ư ờ n g c h è o đ e n H e m ip u s p i c a t u s

1 1 1 . P h ư ờ n g c h è o đ ỏ đ u ô i dài P e r c r o tu s e t h o lo g u s

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Bậc đe
d ọ a
32. H ọ C hào m à o p y c n o n o t u s

1 1 4 . C à n h c ạ c h lớn C riniger p allid us

115. C à n h c ạ c h đ e n đ ầ u trắng H y p s ip e s t e s m a d a g a s c a r i e n s i s

1 1 6 . C à n h c ạ c h n h ỏ H. propinquus

1 1 7 . C à n h c ạ c h x á m H. feavalus

1 1 8 . C h à o m à o đít đ ỏ Pycnonotus jocorus

11 9. B ơ n g lau đít đ ỏ P. cafer

1 2 0 . B ô n g lau đít v à n g p . a u r ig a s te r

1 2 1 . B ô n g lau v à n g P. flavescens

122. C h à o m à o v à n g m à o đ e n p. m elanicterus
123. B ô n g lau T r u n g Q u ố c P. sinensis

33. Họ C h im xanh I r e n i d a e

124. Chim x a n h Irena puella

12 5. Chim lam h ô n g v à n g C h lo r o p is h a r d w ic k e i

126. Chim x a n h N a m bộ Ch. Chochinchinensis

127. Chim n g h ệ lớn Aegithina lafiesnayei

1 2 8 . Chim n g h ệ n g ự c v à n g A. ti p hi a

34. Họ B á c h th a n h L a n i i d a e

12 9. B á c h th a n h Lanius schach

130. B á c h th a n h vă n L. tigrin u s

1 31. B á c h th a n h m à y trăng L. cris t a t u s

132. B á c h th a n h n h ỏ L. c o llu r io id e s

3 5 . H ọ C h í c h c h o è T u r d i d a e

133. C hích c h o è n ư ớ c đ ầ u trắng E n ic u r u s le s c h e n a u lti

134. C h íc h c h o è C a p s y c h u s s a u la r is

135. Chích c h o è lửa c . m a la b a r íc u s

136. H o é t đ e n T u rd u s m e ru la

1 3 7 . H o é t đ e n c á n h trắng T. b o u lb o u lt

138. H o é t m à y trắng T. o b s c u r u s

139. C ô c ô x a n h C o c h o a viridis

1 4 0 . O a n h lưng x a n h E rith a c u s c y a n a e

1 41. H o é t x a n h M y o p h o n u s c e a r u lc u s

1 4 2 . H o é t đá M orìticu la s o li ta ri u s

143. H o é t v à n g Z o o th e r a citrina

1 4 4 . H o é t Sibêri z . sb iric a

145. S á o đất z . d a u m a

1 4 6 . H o é t đu ôi cụt m à y tr ắn g B r a c h y te r y x le u c o p h r y s

14 7. S ẻ bụi đ ầ u đ e n S a x ic o la to r q u a ta

148. S ẻ bụi x á m S . fe r r e a

3 6 . H ọ K h ư ớ u T i m a l i i d a e

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Bậc đe
dọa

153. Khướu đ ầ u trắng G. leucolophus

154. Khưóu mun G. chinensis lugens

155. Liếu điế u G. perspicillatus

156. B ò c h i ể u G .s a n n io

157. Họa mi G. canorus

158. Kim o a n h c ổ đỏ Leiothrix lu te a

159. Kim oanh tai bạc L. argentauris

160. Khưóu đ á đu ôi n g ắ n Napothera brevicaudata

161. Khưóu đ á đ ỏ N. epilepidota

162. Chích c h ạ c h m á v à n g M a c r o n u s g u la ris ( m a c r o n o u s )

163. Ch u ối tiêu đấ t Pellorm orhinus tickelli

164. Khưóu mỏ quặp cánh vàng Peteruthius fiaviscapis

165. H ọ a mi đấ t m ỏ dài Potamorhinus hypollueos

166. H ọa mi đấ t n g ự c đ ố m P. ruíicolis (schisticeps)

167. H ọa mi đất đ ầ u h u n g p. ochraceiceps

168. Khưóu bụi v à n g Stachyris chrysea

169. Khưóu bụi đầu đen s . nigriceps

170. Khưốu bụi đ ố m c ổ s . striolata

171. H ọa mi n h ỏ Tim alia p ile a ta

17 2. Khướu m à o m á h u n g Vu hi n a c a s t a n i c e p s

173, Khướu m à o đ ầ u đ e n Y. n ig rim e n ta

174. Khướu m à o b ụ n g trắng V z a n th o le u c a

3 7 . H ọ C h i m c h í c h S y l v i d a e

1 7 5 . C hích n g ự c v à n g B ra d y p te ru s lu te 0 v e n tr is

1 76. C hích đ ầ m lầy n h ỏ L o c u s te lla la n c e o la ta

1 7 7 . C hích b ơ n g đuôi dài O r th o to m u s s u to ri u s

1 78. C h íc h b ô n g đ ầ u h u n g 0 . c u c u lla tu s

17 9. Chích b ơ n g c á n h v à n g 0 . a tro g u la ris

180. Chích b ơ n g m ỏ r ộng A c r o c e p h a lu s a e d o m

181. Chích n g ự c v à n g P h y llo s c o p u s ric k etti

182. C hích nâu P. f u s c a tu s

1 83. C hích m à y lớn p . in o r n a tu s

18 4. C h íc h b ụ n g trắng P. s c h w a r z i

185. Chích b ụ n g hu n g P. affin is (su b a ffin is )

186. C h iề n c h i ệ n lớn M e g a lu r u s p a lu s tr is

187, C h iề n c h i ệ n đ ầ u nảu P rin ia r u f e s s c e n s

188. C hích đ ớ p ruổi m à y đ e n S c ic e r u s burkii

189. C h íc h đu ơi cụt T e s ia o liv e a

3 8 . H ọ Đ ớ p r u ổi M u s ic a p in a e
190. Đ ớ p ruổi Sibêri M u s s ic a p a s ib iric a

1 9 1 . Đ á p ruổi nâ u M. d a u r ic a

192. Đ ó p ruổi x a n h x á m M. th a la s s in a

1 9 3 . Đ ớ p ruổi v à n g F ic e d u la z a n th o p ig ia ( n a r c is s ira)

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153>

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Bặc đe
dọa
195. Đ á p ruồi h ọ n g trắng F. m onileger

196. Đ ó p ruổi h ọ n g h u n g F. strophita

197. Đ ớ p ruổi m ặt đ e n F. tricolor

198. Đ á p ruổi lưng v à n g F. narcissi na

199. Đ ó p ruổi m ug i F. m ugimaki

200. Đ ớ p ruổi m à y trắng F. hyperythra

201. Đốp ruổi xám họng hung Niltava banyuthra

202. Đ ó p ruổi c ằ m đ e n N. davidi

203. Đ ó p ruổi đu ôi trắng N. concreta

204. Đ á p ruổi Hải N a m N. hainana

205. Đ ớ p ruổi x a n h nh ạt N. unicolor

206. Đ ỏ p ruổi c ằ m x a n h N. rubeculoides

207. Đ á p ruổi đ ầ u x á m C u lic ic a p a c e y lo n e n s i s
39. Họ Rẻ q u ạ t M o n a rc h id a e

208. R ẻ q u ạ t h ọ n g trắng Rhipidura albicollis

209. Đ ớ p ruổi x a n h g á y đ e n H y p o th y m is a z y r e a

210. Thiên đường đuôi dài Tersiphone pa ra d i si

40. Họ B ạc mã P a r i d a e

211. B ạ c má P a r u s m a jo r

2 1 2 . Ch im m à o v à n g M e la n o c h lo r a s u lta n e a

4 1 . H ọ C h i m s â u D i c a e i d a e
2 1 3 . Chim s â u v à n g lục D ic a e u m c o n c o lo r

2 1 4 . Chim s â u b ụ n g v ạ c h D. c h r y s r r h e u m

2 1 5 . Chim s â u lưng đ ỏ D. c r u e n ta tu m

2 1 6 . C him s â u n g ự c đ ỏ D. ignip e c t u s

4 2 . H ọ H út m ặ t N e c t a r i n i i d a e

2 1 7 . Hút m ật đỏ A e th o p y g a s ip a r a ja

2 1 8 Hút mật n g ự c đỏ A. s a tu r a ta

2 1 9 . Hút m ặt đu ôi n h ọ n A. c h ris tin a e

2 2 0 . Hút mật h ọ n g tím N e c ta r in ia ju g u la r is t a m d a o e n s i s

2 2 1 . B ắ p c h u ố i m ỏ dài A r a c h n o th e r a lo n g ir o s tr a

4 3 . H ọ V à n h k h u y ê n Z o s t e r o p i d a e
2 2 2 . V à n h k h u y ê n N h ậ t B ản Z o s t e r o p s ja p o n ic a

2 2 3 . V à n h k h u y ê n h ọ n g v à n g z . p a l p e b r o s a

4 4 . H ọ S ẻ đ ồ n g E m b e r i z i d a e
2 2 4 . S ẻ đ ổ n g h u n g E m b e ia ru stila

45. H ọ C h im di E s t r i l d i d a e

2 2 5 . Di c a m L o n c h u r a s tria ta

2 2 6 . Di đá L. p u n c tu la ta

</div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

TT Tên Việt Nam Tên Khoa học

Bậc đe
d ọ a
2 2 9 . S á o đ á T rung Q u ố c S . s i n e n s i s

2 3 0 . S á o m ỏ n g à A c rid o th e r e s c r is ta te Hu s

2 3 1 . Y ể n g G religiosa

48. Họ V ả n g anh O r i o l i d a e
2 3 2 . V à n g a n h Tr ung Q u ố c Oriolus chinensis

2 3 3 . Tử an h 0 . trailii

49. H ọ C hèo bẻo D ir u r id a e

2 3 4 . C h è o b ẻ o D ic ru ru s m a c r o c e r u s

2 3 5 . C h è o b ẻ o rừng D. aeneus

2 3 6 . C h è o b è o đu ôi c ờ b ằ n g D. rem ifer

50. Họ Nhạn rừ ng A r t a m i d a e

2 3 7 . N h ạ n rừng Artam us fuscus

51. Họ Quạ C o r v i d a e

2 3 8 . G iẻ cùi x a n h C is s a c h in e n s is

2 3 9 . Q u ạ đ e n C o r v u s m a c r o r h y n c h o s

2 4 0 . Chim k h á ch C ry p sirin a te m ia

2 4 1 . C h o à n g c h o ạ c x á m D e n d r o c itta f o r m a s a e

2 4 2 . G iẻ cùi K itta e r y th r o r h y n c h a

2 4 3 . G iẻ c ùi v à n g K. w h ite h e a d i

2 44, G iẻ cùi x a n h K. c h in e n s is

2 4 5 . Á c là Pica pica sericera E

2 4 6 . Chim k h á c h đu ôi c ờ T e m n u r u s te m n u r u s T

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155>

PHỤ LỤC 6

DANH LỤC CÁC LOÀI TH Ú ở VQG TAM ĐẢO

s t t T ê n V i ệ t N a m T ê n K hoa h ọ c Phân b ố B ậ c

de doạ

I. BỘ Ă N S Â U BỌ IN S E V T IV O R A
1. Họ C h u ộ t chù S o r i c i d a e

1. C h u ộ t c h ù đ u ô i đ e n Crocidura attenuata 1, 2, 3, 4

2. C h u ộ t ch ù Su rỉ cu s mu rin us 2, 3

2. Họ C h u ộ t c h ũ i T a l p i d a e

3. C h u ộ t cù lìa P a r a s c a p to r le u c u ra 2, 4

II. BỘ DƠI C H I R O P T E R A
3. Họ Dơi lá m ũ i R h i n o l o p h i d a e

4. Dơi mũi q u ạ H ip p o s id e r o s a r m ig e r 2, 3

5. Dơi lá mũi lớn Rhinopholus luctus

6. Dơi lá muỗ i n h ỏ R h in o p h o lu s p u sill u s
4. Họ Dơi m u ỗ i V e s p e r t i l i o n i d a e

7. Dơi m uỗ i trâu Pipistrellus com m and ra 2

8. Dơi m uỗ i J a v a P. javanicus 2, 3

9. Dơi m uỗ i n h ỏ P. tenuis 2, 3

10. Dơi m u ỗi m ắ t P. mimus 2

5. Họ Ddi quả P l e r o p o d i d a e

11. Dơi q u ả đ u ô i cụt M e g a e r o p s e c a u d a tu s 2

III. B Ộ NH IỀ U R Ă N G S C A N D E N T A

6. H ọ Đ ồ i T u p a i i d a e

12. Đ ồi thư ờn g T u p a ia g lis m o d e s ta 1, 2, 3 , 4

IV. B Ộ LINH T R Ư Ở N G P R I M A T E S
7 . H ọ C u li L o r i c i d a e

13. Cu li lớn N y d i c e b u s c o u c a n g 1, 3 V

8. H ọ Khỉ C e r c o p i t h e c i d a e

14. Khỉ v à n g M a c a c a m u la tta 1 , 2 , 3 , 4

15. Khỉ m ố c M a c a c a a s s a m e n s i s 1, 3 V

16. Khỉ m ăt đ ỏ M a c a c a a r c to id e s 1, 3 V

17. Khỉ đ u ô i lơn M a c a c a n e m e s tr in a 1, 3 V

18. V o ọ c đ e n m á tr ắ n g T r a c h y p ith e c u s fr a n c o is i fra n co !si 1, 3 V

19. V o ọ c mũi h ế c h R h in o p ith e c u s a v u n c u lu s 1 E

9. H ọ V ư ợ n H y lo b a tid a e

20. V ượn đ e n H y lo b a te s c o n c o lo r c o n c o lo r 1 . 3 E

</div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

s t t Tên V iệ t Nam Tên K hoa học Phân b ố B ậ c
đe doạ

VI. BỘ ĂN THỊT C A R N I V O R A

11. H ọ Chó C a n i d a e

22. S ói đ ỏ ( C h ó lửa) C u o n a lp in u s 1 E

23. Lửng c h ó N y c t e r e u t e s p r o c y o n o i d e s 2

1 2. Họ Gâu U r s i d a e

24. G ấ u ng ự a S e le n a r c to r th ib e ta n u s 1, 3 E

13. H ọ C hồn M u s t e l i d a e

25. Lửng lợn A r c to n y x c o lla ris 1, 3

2 6 . Rái cá th ư ờ n g Lu tra lutra 1 ,2 , 3 ,4 T

27. C h ồ n v à n g M a r ie s flavigu la 1, 2, 3 ,4

28. C h ồ n b ạ c má M e lo g a le m o s c h a ta m o s c h a ta 1 ,2 , 3, 4

29. Triết b ụ n g v à n g M u s te la k a th ia h 1, 2, 3, 4 R

30. Triết chỉ lưng M u s te la s tr ig id o r s a 2, 3 R

14. Họ C ầy V i e r r i d a e

31. C ầ y mực A rc tic tis b in tu r o n g 1, 3 V

3 2 . C ầ y tài trắng A r c to g a lid ia trivirga ta 2, 3 R

33. C ầ y vằ n b ắ c C h r o to g a le o w s to n i 2 R

34. C ầ y vòi m ố c P a g u m a la r v a ta 1, 2, 3 , 4

35. C ầ y vòi đ ố m P a r a d o x u r u s h e r m a p h r o d u tu s 1, 2, 3, 4

36. C ầ y g ấ m P r io n o d o n p a r d ic o lo r p r e s i n a 1, 3 R

37 C ầ y g i ô n g V iverra z ib e th a 1 , 2 , 3, 4

38. C ầ y hư ơ n g V iverricu la m a la c c e n s is 1 , 2 , 3, 4

15. H ọ L ỏ n H e r p e s t e s

3 9 . Lỏn tranh H e r p e s te s ja v a n ic u s 2, 4

4 0. C ầ y m ó c c u a H e r p e s te s u rva 1, 2 , 3

16. H ọ M è o F e l i d a e

4 1 . M è o rừng F e lis b e n g a l e n s i s 1, 2, 3, 4

4 2 . B e o lửa F efis te m m in c k i 1, 3 V

4 3. B á o g ấ m N e o fe lis n e b u lo s a 1, 3 V

44, B á o h o a mai P a n th e r a p a r d u s s in e n s is 1, 3 E

VII. BỘ MÓNG GUỐC CHAN A R T I O D A C T Y L A

1 7 . H ọ Lợ n S u i d a e

4 5 . Lợn rừng S u s s a c r o fa 1, 2, 3, 4

1 8 . H ọ H ư ơ u n a i C e r v i d a e

4 6 . Nai C e v u s u n ic o lo r e q u in u s 1

4 7 . H o ẵ n g v ó đ e n M u n tia c u s m u n tja c k n ig r ip e s 2, 3

1 9 . H ọ C h e o c h e o T r a g u l i d a e

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157>

s t t T ê n V i ệ t N a m T ê n K h o a h ọ c P h â n b õ B ậ c
de doạ
2 0 . H ọ T râu b ò B o v i d a e

4 9. S ơ n dư ơ n g C a p r ic o m is s u m a tra e n s is 1, 2, 3 V

VIII. B Ộ G ẶM NH ẤM R O D EN TIA
2 1 . H ọ S ó c b a y P te ro m yid a e

5 0 . S ó c b a y lớn Petaurista petaurista R

2 2 . H ọ S ó c c â y S c iu rid a e

51. S ó c b ụ n g đ ỏ C a llo s c iu r u s e r y th r a e u s 1, 2, 3 , 4

5 2 . S ó c b ụ n g x á m c . in o rn a tu s 1, 3, 4

53. S ó c m õ m h u n g D r e m o m y s ru íig e n is 1 , 2 , 3 , 4

54. S ó c m á v à n g D. p e r n y i 1 , 2 , 3, 4

55. S ó c đ e n R a tufa b ic o lo r 1, 3, 4

56. S ó c c h u ộ t Hải N a m T a m io p s m a ritim u s h a in a n u s 1 , 2 , 3, 4
2 3 . H ọ N h ím H y s tric id a e

5 7 . Đ o n A th e r u s u s m a c r o u r u s 1, 3

58. Nhím b ờ m H ystrix s u b c r is ta tu m 1, 2, 3

2 4 . Họ Dúi R h izo m id a e

59. Dúi m ố c lớn R h iz o m y s p r u in o s u s 2, 3

2 5 . Họ C h u ộ t M u rid a e

60. C h u ột đấ t lớn B a n d ic o ta in d ic a 2, 4

61. C h u ộ t đấ t b é B. s a v ile i 2, 4

62. C h u ộ t n h ắt nhà Mus musculus 1, 2, 3, 4

63. C h u ộ t m ố c lớn R a ttu s b o w e r s i 2

64. C h u ộ t hươu lón R. e d w a r s i e d w a r s i 1

65. C h u ộ t nhà R. flavipectus 1, 2, 3, 4

66. C h u ộ t rừng R. koratensis 2

67. C h u ộ t đ ổ n g b é R. l o s e a 2

68. C h u ộ t đà n R. m o llicu lu s 2

69. C h u ộ t b u n g trắng R. n iv iv e n te r 1 ,3

70. C h u ộ t núi R. s a b a n u s h e p tn e r i 1

</div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

PHỤ LỤC 7

DANH LỤC CÁC LOÀI C ổ N TRÙNG Ở VQG TAM ĐẢO

TT

T ên khoa học T ên V iệt Nam Ghi
chú
1. O R T H O P T E R A BÔ C Á N H T H Ắ N G

l.ACRIDIDAE HO CHAU CHAU
1. Acrida chinensis(West.)

2. Atractomorpha chinensisBoliv.

3. Atractomorpha crenulata (Fabr.)
4. Catantops pinguis Stal.

5. Caryanda diminutaWalk.

6. Ceracris nigricornis Walk.

7. Chondracris rose a (de Geer.)
8. Oxya diminutaWalk.

9. Oxya japonicaThun.

10. Oxya intricata(Stal)

11. Oxya veloxFabr.

12. Oxyrrhepes cantonnensisTink.

13. Phỉacoba antennataBrunn.
14. Phlacoba infumata Brunn.
15. Pternoscirta cinctifemurWalk.
16. Spathosternum prasiniferum Walk.

17. Trilophidia annulata Thun.

2.TETTIGONIDAE HO SÁT SÀNH
18. Anisotima japonica Mats, et Shi.

19. Conocephaỉus chinensisRetenb.
20. Euconocephalus thunbergi Stal

21. Holochlora japonica Brunner

22. P h a n e r o p t e r a nigroantennata Det.

3. GRYLLIDAE HO DẾ MEN

23. Itara vietnamensis

24. Gryllus chinensis Web.
25. Gryllus testaceus Walk.
26. Gryllus sp.

27. Vilta pulchra

4. GRYLLOTALPIDAE HO DẺ DÙI

28. Gryllotalpa sp

2. H O M O P T E R A BỘ CÁNH GIỐNG

5. CICADIDAE HO VE SAU
29. Cosmopsaltria sp

30. Gaeana maculata

31. Huechys sanguinea De Geer
32.

33.

Mogannia cocina 
Platylomia nagarasingna

</div>
(159)<div class='page_container' data-page=159>

35. Platylomia hilpa
36. Rihana mixta

37. Tosena melanoptera

6. JASSIDAE HO BO RAY
38. Empoasca flavescens

39. Petalocephala cultellifera
40. T ettigoniella ferruginea

41. Tituria planala

7. MEMBR ACIDAE HỌ VE SẦUSỪNG

42. Teltigana capistrata

43. Teltigana flavipes

44. Tricentrus sp

3. H E T E R O P T E R A BÒ C Á N H NỬA
8. BELOSTOMATIDAE HO CA CUONG
45. Sphaerodema rustica Fabricius

9. COREIDAE HỌ BỌ XÍT MÉP
46. Acanthocoris scabrator Fabr.

47. Acanthocoris scaber Linn.

48. Aeschyntellus chinensis Dali.
49. Clangralla scutellaris Westw.
50. Cletus trigonus Thumb.
51. c let us pugnator Fabr.
52. Cletus punctiger Dali.
53. Cletus tenuis Kirit.

54. Cletus rubidiventris Westw.
55. Cletus trigonus Thunb.
56. Cloresmus modestus Dist.
57. Dalader planiventris Westw.
58. Homoeocerus serrifer Westw.
59. Homoeocerus unipunctatus Dali.
60. Homoeocerus walkeri Kirby
61. Leptocorisa acuta Thunb.
62. Leptocorisa costalis Heư.
63. Leptocorisa varicornis Fabr.
64. Leptoglusus membranaceus Fabr.
65. Mictis tenebrosa Fabr.

66. Notobitus affinis Dali.
67. Physomerus pai-vulus Dali.
68. Ri otortus linearis Fabr.
69. Riptortus pedestris Fabr.
70. Riptortus strenus Horr
71. Riptortus parvus Hsiao
72 Serinetha augur Pabr.

</div>
(160)<div class='page_container' data-page=160>

11. PYRRHOCORIDAE HO BO XÍT DO
76. Dysdercus cingulatus Fabr.

77. Dysdercus poecilus Herr.
78. Dindymus rubiginosus Fabr.
79. Dindymus cingulatus Fabr.
80. Physopelta gutta Burm.

12. LYGAEIDAE HO BO XÍT DÀI
81. Graptostethus servus (Fabr.)

82. Geocoris tricolor Fabr.
83. Ligaeus fimbriatus Dali.
84. Ligaeus hosper Fabr.
85. Nysius lacustrinus Dist.
86. Pachybrachius vinctus (Say)
87. Tropidothorax hospes (Fabr.)

13. PENTATOMIDAE H Ọ B Ọ X I T N A M C Ạ N H

88. Agonoscelis nubilis Fabr.
89. Andrallus spinidens Fabr.
90. Aspongopus fuscus West.
91. Aspongopus nigriventris West.

92. Cantheconidea furcellata Walk.
93. Cazira verrucosa Wertn

j k cinxinia limbata Fabr.

95. Compastes neoexstimulatus Yang
96. Dalpada oculata Fabr.

97. Diplorhinus furcatus Westw.
98. Eocantheconaconcinna Walk.
99. Erthesina fullo Thunb.

100. Eysarcoris guttiger Thunb.
101. Evsarcoris ventralis West.
102. Nezara torquata Fabr.
103. Nezara viridula Linn.

104. Piezodorus rubrofasciatus Fabr.
105. Scotinophara lurida Burm.
106. Tetroda histeroides Fabr.

14. REDUVHDAE HO BO XÍT ĂN SÂU
107. Acanthaspis gulo Stal.

108. Coranus obucurus Kirby.
109. Coranus fuscipennis Reut.
110. Cosmolestes annulipes Dist.
111. Ectomocoris ochropterus Stal.
112. Ectomocoris atrox Stal.

</div>
(161)<div class='page_container' data-page=161>

119. Polytoxus ruficeps Hsiao
120. Scipinia horrida Stal.
121.

122.

Sycanus croeovitiatus Dohm.

Sycanus leucomesus Walker
123. Tribelocephalus wakeri China
124. Valentia apetala Vuill

125. Velitra rubropicta Amy.

15. PLATASPIDAE HO BO XIT TRON
126. Coptosoma cribrarium Fabr.

127. Coptosoma subaeneus West.
128. Coptosoma ceylonicum Dohm
129. Coptosoma japonicum Mats.
130. Vilius melanopierus Stal.

4. C O L E O PT E R A BỘ C Á N H C Ú N G
16. BUPRESTIDAE HỌ BÙM BỤP
131. Vilius melanopterus Stal.

132. Agrilus chinensis Frs.

17. CARABIDA HỌ CHẢN BÒ
133. Chlaenius xantopleurus Chaud.

134. Chlaenius costiger Chaud.
135. Chlaenius pallipes Gel.
136. Drypta japonica Bat.
137. 0 phi one a sp

138. Pheropsophus marginicollis Motsch.

18. CERAMBYCIDAE HỌ XÉN TÓC
139. Aeolesthes holosericea (Fabr.)

140. Anoplophora chinensis Pic. +

141.
142.

Anoplophora versteegi (Rit.)

Anomecyna germari

143. Arachnoparmena zaitzevi

144. Batocera rubus (Lin.) +

145. Blepephacus succinior

146.
147.

Chlorophorus annularis Fabr. +

Dorysthenes granulosus Thom. +

148. Gratholea eburifera Thom.

+
149. Microienecampỉus sexmaculata

150. Monochamus bimaculatus

151. Nadezhdiella cantori (Hop.)

152. Priotyrranus closteroides Thom. +

153. Psacothea hilaris Pas.

154. Pterolophidia annulata (Chev.)
155. Stromaiium longicorne New.
156. Strangalia ( S.str) tonkinensis

</div>
(162)<div class='page_container' data-page=162>

160. Abirus fortune ị Baly
161. Aoria scutellaris Pic.
162. Aoria bicoloripes Pic.
163. Aplosonyxe varipes Jac.

164. Apophylia vietnamica Samoderzh
165. Apophylia nigriceps Lab.

166. Apophylia eroshkinae Samoderzh
167. Apophylia cyanipennis Lab.
168. Asiparopsis convexa W eise

169. Aspidolopha meỉanophthaỉma Lacor
170. Aspidomorpha fuscopunctata Boh.
171. Aspidomorpha dorsata Fabr
172. Aspidomorpha furcata Thunb.
173. Aspidomorpha sanctae - crucis Fabr.

174. Aspidomorpha miliaris Fabr.

175. Aulexis moseri W eise
176. Aulexis carinata Pic.
177. Aulexis bicolor Pic.
178. Aulexis hochli Chen

179. Aulexis languei Lefevre
180. Aulexis sinensis Chen
181. Basiprionota secreta Spaeth
182. Cassena collaris Baly
183. Cassida nucula Spaeth
184. Cơssidalabiatophaga L.
185. Cassida rati Maulik

186. Cassida quinqueasteriza Medv. et Ero.
187. Cassida tuberculata Medv. et Ero.
188. Cassida cherrapujensis Maulik
189. Cassida vercicolor Boh.
190. Cassida crucifera Kraatz

191. Cassida triangulum indochinensis Spa.
192. Cassida conchyliata Spa.

193. Cassida pseudosyrtica L. Medv. et Ero.
194. Cassida gentilis Spaeth

195. Cassida circumdata Herbst

196. Cassida amaranthica L. Medv. et Ero.

197. Chiridopsis defecta L. Medv. et Ero.
198. Chiridopsis punctata indochinensis Spa.
199. Chlamysus latiusculus Chuje.

200. Chrysohna bowringi Baly
201. Chrysolina gracilis Bech
202. Chrysolina aurata Sffr.
203. Ciridopsis bowringii Boh.

</div>
(163)<div class='page_container' data-page=163>

208. Cleoporus tibialis (Lef.)
209. Cleoporus variabillis (Baly)
210. Clytrasoma palliatum Fabr.
211. Clytrasoma tonkinea Pic.

212. Crytocephallus triangularis Hope
213. Crytocephallus trifasciatus F.
214. Crytocephallus tamdaoensis Medv.
215. Dercetina pallida All.

216. Euphitrea coerulea Chen
217. Euphitrea micans Baly
218. Euphitrea viridipennis Baly
219. Gallerucida haroldi W eise
220. Gallerucida singularis Harold
221. Gastrolina tonkinensis Chen
222. Glyphocassis trilineata Hope
223. Gonioctena flavipennis Jac.
224. Gonioctena coccinella Chen
225. Gonioctena tredesimmaculata Jac.
226. Guggenheimỉa vietnamica L. Medv.

227. Haplosomoides egena egena W eise
228. Hoplasoma unicolor III.

229. Lilioceris adonis Baly
230. Lilioceris neptis (W eise)
231. Lilioceris gibba Baly

232. Lilioceris hainanensis Gress. et Kim.
233. Lilioceris nigropectolaris ochracea

Gress.

234. Lilioceris subcostata (Pic)
235. Lilioceris laoensis (Baly)
236. Lema lacordairei Baly
237. Lema lacertosa Lac.
238. Lema impresipennis Pic
239. Lema coromandeliana (Fabr.)
240. Lema perplexa Bal.

241. Lema rufotestacea Clark
242. Lema atromarginata Pic
243. Lema cyanea Fabricius
244. Leptispa perron Gest
245. Leptispa sparsepunctata Pic.
246. Mimastracella violacea W eise
247. Mimastracella pubicollis Sam.
248. Oomorphoides violaceus L. Medv.
249. Oomorphoides tonkinensis Chujo
250. Par idea subviridis Lab.

</div>
(164)<div class='page_container' data-page=164>

255. Periclitena vigorsi Hope

256. Phaedon fulvescens Weise

257. Podontia lutea{0\iv.)

258. Pseudadimonia medvedevi Sam.
259. Pyrrhalta unicostata Pic.
260. Physauchenia bifasciateJac.
261. Platycorynus mouhoti (Baly)
262. Platycorynus aemurus (Lef.)
263. Platycorynus beauchenei(Lef.)
264. Platycorynus bacboensis

265. Platycorynus viridimicansGress. et
Kim.

266. Smaragdina eroshkinae L. Medv.
267. Smaragdina jeanvoineiPic
268. Smaragdina tonkinensis Jac.
269. Smaragdina montana L. Medv.
270. Scelodonta vietnamica Eroshkina
271. Sphenoraia duvivieri Clark
272. Sebaethoides castaneus Chen
273. Synonycha grandis (Thunberg)
274. Trichochrysea fasciata Chen
275. Trichochrysea inaequalis Pic.

276. Trichochrysea incana L. Medv. et Ero.

277. Trichochrysea hirta hirta Fabr.

278. Trichochrysea multicolor Pic
279. Trichochrysea robusta Pic.
280. Thlaspida biramosa Boh.

20. COCCINELLIDAE HỌ BỌ RÙA

281. Afissa maxima (W eise)

282. Anisolemnia dilatata Fabricius
283. Brumnus lineatus

284. Chilocorus rubidus Horg.

285. Chinomenes quadriplagiata (Swartz)
286. Chinomenes sexmaculata Fabr.
287. Coccinella repanda Thunberg
288. Coelophora biplagiata{Swartz)
289. Coelophora bissellata Mulsant
290. Epilachra chinensis (W eise)
291. Epilachra niponica Lewise
292. Henosepilachna kaszabi

293. Illeis cincta Fabricius
294. Lemnia biplagiata (Swartz)
295. Micraspis discolor

296. Oenopia kirbyi Mul.
297. Oenopia sauzeti Mul.

</div>
(165)<div class='page_container' data-page=165>

300. Synharmonia octomaculata (Fabr.)
301. Synia melanaria Mul.

302. Verania discolor Fabr.

21. CURCULIONIDAE HỌ VÒI VOI
303. Blosyrus asellus Oliv.

304. Cosmopolites sordidus (Germ.)
305. Cy las formicartus Fabricius

306. Cysrotrachelus longimanus Fabricius
307. Desmidophorus hebes Fau.

308. Echinochnemus squameus Bill.
309. Hypomeces squamosus (Fabricius)
310. Phytoscaphus triangularis Oliv.
311. Platymycterus sieversi Reit.

22. ELATERIDAE HỌ BOCƯI
312. Agrypnus fusiformes

313. Anathesis laconoides Cand.
314. Ancylopus melanocephalus

315. Engonius sp

23. LUCANIDAE HO BO NGÀ
316. Cladognathus sp

317. Figulus binodulus Water. +

318. Figulus boninensis Nak. +

319. Figulus interruptus Water. +

320. Luc anus ferriei Plan. +

321. Lucanus gamunus Saw. +

322. Lucanus macuhfemoratus Motsch. +

323. Macrodorcas recta (M otschul.) +

324. Neolucanus insularis Miw. +

325. Neolucanus saudersi Par. +

326. Nipponodircus montivagus (Lew.) +

327. Nipponodircus rubrofemoratus(Snell.) +

328. Platycerus acuticollis Kur. +

329. Platycerus delicatulus Lewis +

330. Prismognathus angularis Water. +

331. Prismognathus dauricus Motsch. +

332. Prismognathus lokui Kur. +

333. Prosopocoilus dissimilis Boil. +

334. Prosopocoilus motschulskyi (Water.) +

335. Ractulus recticorms Kuros. +

336. Serrognathus costatus (Boil.) +

337. Serrognathus platymelus (Saud.) +

24. SCARABAEIDAE HỌ CÁNH CAM

</div>
(166)<div class='page_container' data-page=166>

343. Osmoderma opicum Lewis

344. Copris pecuarius (Lewis)
345. Copris achus Motsch.

346. Copris brachypteusNom.

347. Copris tripartilus Water.
348. Copris acutidensMotsch.
349. Onthophagus japonicus Har.
350. Onthophagus fodiens Water.

351. Onthophagus ater Water.

352. Onthophagus lenzii Har.

353. Onthophagus tricornisWie.
354. Paraphylus dentifrons (Lewis)
355. Panelus parr ulus Water.

5. LEPIDOPTERA

BƠ CANH VẢY

25. AMATHUSIIDAE HO BƯOM RÍTVG

356. Discophora sondaicaBoisd.
357. Discophora timora West.

358. Faunis canens Hubner
359. Faunis eumeus Drury

360. Stichopthalma louisa W ood-Mason
361. Stichopthalma sp.

362. Thaumatis diores Doubl.

26. DANAIDAE HỌ BƯỚM ĐỐM
363. Danaus chrysippus Linn.

364. Danaus genutia Cram.

365. Danaus simillis simillis Liun.s
366. Euploea core Cramer

367. Euploea eunice Godart
368. Euploea leucostictos Gmelin

369. Euplnea midamus (Linn.)
370. Euploea mulciber Cramer
371. Euploea tulliolus (fabricius)
372. Eurema andersonii

373. Eurema blanda Bois.
374. Eurema hecabe Linn.
375. Parantica aglea Stoll
376. Parantica melaneus Cram.
377. Parantica sita Kollar
378. Tirumala septentrionis Butl.

27. HESPERIDAE HỌ BƯỚM NHẢY
379. Ancistroides nigrita Latr.

380. Astictopterus jama Folder

381. Badamia exclamationis

</div>
(167)<div class='page_container' data-page=167>

386. Capila pauripunetata Chou et Gu
387. Capila phanaeus (Hewitson)
388. Celaenorrhinus asmara Butler
389. Celaenorrhinus aspersus Leech
390. Celaenorrhinus putra Evans
391. Celaenorrhinus vietnamicus

392. Choaspes benjaminii (Frustofer)
393. Choaspes plateni Evans

394. Erionota thrax (Linnaeus)

395. Halpe homoleazola Evans
396. Halpe zema (Hewitson)
397. Halpe zoia Evans
398. Hasora badra Moore
399. Hasora vitta Butler
400. Hasora taminatus Felder
401. Iambrix salsala Moore
402. Koruthaialos rubecula Plotz
403. Koruthaialos butleri de N icéville
404. Notocrypta curvifascia (Felder)
405. Notocrypta paralysos W.-M.&de

Necev.

406. Odontoptilum angulata Felder

28. NYMPHALIDAE HO BƯỚM GIÁP
407. Ar gyre us hyperbius Linn.

408. Ariadne ariadne Linnaeus
409. Athyma kanwa Moore
410. Athyma perius Linnaeus
411. Athyma selenophora Kollar
412. Cethosia biblis Drury
413. Cethosia cyane Drury

414. Char axes aritogiton C.&R. Felder
415. Chesonnesia risa (Doul.)

</div>
(168)<div class='page_container' data-page=168>

432. Neptis miah Moore

433. Neptis nata Moore
434. Neptis soma Moore
435. Pantoporia sandaka Butler
436. Parthenos Sylvia (Cramer)
437. Penthema darlisa Moore
438. Polyura athamas Drury
439. Precis almana (Linn.)
440. Precis atlites (Linn.)
441. Precis iphita Cram.
442. Precis orithya (Linn.)
443. Symbrenthia hypselis (God.)
444. s ymbrenthia javanicus

445. Tanaecia jilii (Less.)

Vagrans egista

447. Vanessa cardui (Linn.)
448. Vanessa indica (Herb.)
449. Vindula erota Fabricius

29. PAPILIONIDAE HO BƯỚM PHƯƠNG

450. Atrophaneura aidoneus +

451. Atrophaneura varuna (White) +

452. Byasa crassipes (Obert.)
453. Byasa dasarada (Moore)
454. Chilasa clytia (Linn.)

455. Chilasa paradoxa (Zinken-Sommer)

456. Graphium agamemnon Linn.
457. Graphium antiphates Cram.
458. Graphium doson Felder
459. Graphium chironides (Honr.)
460. Graphium eurypylus (Linn.)
461. Graphium macareus God.
462. Graphium sarpedon (Linn.
463. Lamproptera curius Fabr.
464. Lamproptera meges Zink.
465. Meandrusa sciron (Lee.)
466. Meandrusa payeni Boisd.

... 
---467. Pachlioptera aristolochia F.

468. Papilio demoleus Linn. +

469. Papilio heleus Linn. +

470. Papilio memnon Linn.
471. Papilio nephelus Boisd.

472. Papilio paris Linn. +

473. Papilio polyctor Boisd. +

474. Papilio polytes Linn.

475. Papilio bianor Cram.

476. Papiỉio nobleide Nicévlle +

</div>
(169)<div class='page_container' data-page=169>

478. Papilio protenor Cram. +

479. Teinopalpus areus M ell. +

480. Troides helena Linn. +

481. Troides aeacus Feld. +

30. PIERIDAE HO BƯỚM CẢI
482. Appias albina (Boisduval)

483. Appias indra Moore
484. Appias lyncida Cram.
485. Appias paulina Cram.
486. Catopsilia pomona

487. Cepora nadian (Luc.)
488. Cepora nerissa (Fabr.)
489. Delias hyparete Wall,
490. Delias pasithoe Linn.

491. Dercas verhuelii Van de Hoev.
492. Eurema andersonii Moore
493. Eurema andersonii Moore
494. Eurema blanda (Boisd.)
495. Eurema hecabe (Linn.)

496. Hebomoia glaucippe (Linn.)
497. Ixias pyrene (Linn.)

498. Prioneris philionome (Boisd.)
499. Prioneris thestilis Doubl.

31. SATYRIDAE HO BƯOM MAT
500. Elymnias hypermnestra (Linnaeus)

501. Erites sp.

502. Ethope diademoides (Moore)
503. Lethe mekara Moore

504. Lethe naga Doherty
505. Lethe rhohia Fabricius
506. Lethe verma{Kol.r)
507. Lethe vindhya Feld.
508. Melanitis leda Linn.

509. Mycalesis franciska (Cram.)
510. Mycalesis gotama Moore
511. Mycalesis mineus (Linn.)
512. Mycalesis sp

513. Neorina sp.

514. Ragadia crisilda Hewit.
515. Ypthima baldus Fabr.
516. Yptliima tappana Mats.

32. LYCAENIDAE HO BƯỚM CỎ
517. Acytoiepis puspa Horsf.

</div>
(170)<div class='page_container' data-page=170>

521. Caỉeta elna Hew.
522. Caleta roxus God.
523. Castalius rosimon Fabr.
524. Celatoxia marginata

525. Curetis bulis West.
526. Eve res ỉacturnus God.
527. Heliophorus epicles God.
528. Ionoỉyce helicon

529. Jamides alecto Felder
530. Jamides celeno Cramer
531. Jamipes bochus Cramer
532. Jamides boeticus Linn.
533. Megisba malaya Hors.
534. Miletus mallus Fruh.
535. Nacaduba kurava Moo.
536. Pitecops corvus Fruh.
537. Pratapa icetas Hew.
538. Prosotas dubiosa

539. Prosotas nora Feld.
540. Spindasis syama Hors.
541. Tajuria sp.

542. Tar aka hamada (Dru.)

543. Udara placidula

544. Yasoda tripunctata Hew.
545. Zizina OtisFabr.

546. Zizula hylax Fabr.

ISOPTERA

33. KALOTERMITIDAE Họ M ối gỗ khô

547. Cryptotermes domesticus Haviland

34. TERMOPSIDAE Họ M ối cổ
548. Hodotermopsis sjotedti Light

35. RHINOTERMITIDAE HỌ MÓI GỔ ẨM
549. Coptotermes gestroi Wasm.

550. Coptotermes travians (Hav.)
551. Coptotermes formosanus Shir.
552. Copiotermes cuvignathus

553. Coptototermes ceylonicus Holmg.
554. Schedorhinotermes magnus

555. Schedorhinotermes medioobscurus

Holm.

556. Reticulitermes fukiensis Snyder
557. Reỉicitermes speratus Kolbe

558. Reticuliíermes microcephalus Đuckham
559. Reticuiitermes chinensis

36. TERMITIDAE HO MOI DAT
560. Odontotermes hainanensis (Light)

</div>
(171)<div class='page_container' data-page=171>

562. Odontotermes proformosanus Ah.
563. Odontotermes makassarensis Kem.
564. Odontotermes angustignathus Tsai et

Chen

565. Odontotermes feae (W as.)

566. Odontotermes yunnanensis Tsai et Chen
567. Hypotermes sumatrensis Holmg.
568. Hypotermes m akham ensis Ah.
569. Microtermes dimorphus Tsai et Chen
570. Microtermes incertroides Holm.
571. Mỉcrotermes pakistanicus Ah.
572. Macrotermes annandalei (Silv.)
573. Macroĩermes barneyi

574. Macrotermes sp.

575. Euhamỉtermes hamatus

576. Micoceroíermes bugnioni

577. Capritermes nitobei

578. Capritermes ĩeíraphilus Silvestri
579. Nasutitermes moratus Silvestri
580. Nasutitermes comunist Tsai et Chen
581. Nasutitermes buỉbicep Holmgren
582. Nasutiỉermes gardnerỉ Snyder
583. Hospitalitermes luzonensis

584. Lacessitermes holmgreni

</div>
(172)<div class='page_container' data-page=172></div>
(173)<div class='page_container' data-page=173></div>
(174)<div class='page_container' data-page=174>

hy the Ministry o f Forestry concluded that 
prclrcaied capsule shells o f c .y j'ijs ii could be 
used as a su b stra te for cu ltiv atin g G im odernui

hit'iihmi Karst and other mushrooms. A

s l i g h t l y h i g h e r y i e l d h a s b e e n o b t a i n e d than

by using llie convention:)] medium o f sawdust 
and cotlon seed coals. The remainder, alter 
mushroom gathering, along with the 
submerged residue from oil pressing, could he 
used us organic fertilizers OĨ high quality in 
the orchards, creating a fine ecological cycle.

L i t e r a t u r e c i t e d

ClìiiiiỊỊ, Hungiu. 1981. A laxonomy o f the 
g e n u s C a m e llia . A d a S c ic m iaru tfi 
U ltiversitatus. Sunvaiscni, monographic series

1: 1-180

Hong Sluinshan, Weng Yucxia.Ywiii 
Wanqing and Zluiang Zhcn/hcn. 1997. 
Preliminary sludy o f fLTiili/alion on CameUiit

x rijsii. b a re st R esearch 10(5): 537-540.

Milling A i/liu, '/lulling Kcilin, Doiiiĩ 
Kuxiang and Gil Binxian. 1991. Studies on 
biological cluiraclciislics, dwarfing, close 
p[;iniin£, early lYuiiing and high yielding o f

C am ellia Yiiiisienetisis Hu. F orest R esearch

4(6): 6 0 8 - 6 15.

Huang Shnofu and Xu Biliiisheng. Il)87. 
Studies (111 the chromosome ol oil - used

s p e c i e s ill IÍC1UIS Camellia a n d th e a p p l i c a t i o n
o f ii. S nhiro Ị)ii(tl ỉù trcsiry SiicHct'.s (tin!

let hiHiltnịỴ I5( I ): 3.V3Ị).

Lin Liii“uan. 1992. C am ellia i»rijsii 
Iliincc. Fu, Liauo iind Jin, Jiunniing (cd.) 
“Red IỈO' k (>l Chinese Plants - Rare and 
liiulanjfL'ii'd IMiinis". Volume I, p.f)(>0-661. 
Publishing I Itiusc o f S c i c n c c s . Ik'ijin**.

R e s e a r c h » r o i i p « r A m h i a c n o s e (>r OÌI-ICỈI
Camellia. I y7X. Pie I i 111 i nary sillily o f tcsiini! 
resistance lo a 111 h rue nose cl i sense in C am ellia

yttlisieticusix. S u btropical F orestry Scicnccx 
m ui TevhiioioiỊY. 14J78(2): 26-39.

Striitcgic Studies o f China Population, 
Resources, Environment and Sustainable 
D e v e lo p m e n t China Publishing House o f 
linv iron me 111 ill Sciences. Beijing, p. 2379*

2380. Wang Jinglcng. 1983. Observations on 
different types of flowering period mill their 
pollen d evelo p m en tal cycles. Su btropical

F orestry Scien ces a n d Technology. 1983(2):

28-30. Weng Yingxia, Clienc Xuepinu, 
Weng Yuexia., Ji Meiling, Zhao Biiojin and 
Li Yongping. 1997. ri Heels o f Cam ellia

tfrijsii seed oil on scrum lipid peroxides

( L P O ) , s LI p e r o x i d e d i s n u i i u s e ( S O D ) a n d
b l o o d v i s c o s i t y in e l d e r l y p a tie n ts. Chinese

Journal o j G eriatrics. 16( 1): 19.

Wcng Yucxia. Shao Yuicn, Liu Kcnyi. 
Vang WuiKỊÌng, Sun Jidongu Zheng Jinze. 
Dung Wumin, Chen Xiao, Jiang Demins. 
Jiang YunuiulQin Zhijiu. I(J94. “ Hiiokcxiung" 
tea Oil - new heullliy edible oil from C am ellia

VitiisieiWHxisHu. Proceedings 94 Inicrnulinnul

Symposium &. Exhibition Oil New Approaches 
ill ihe Produciion o f Food SlulTs and 
Intermediate Products from Cerenl Grains 
and Oil Seeds. 16-19 Nov. 1994, Ucijinu. 
China. G CO A/ ICC/A A c c , p.5(H>-525. (In 
Linglish)

Weng Vucxiu, Vang Wanqinii, Xiao -lie, 
Dong Ruxiang and Fci Xucqiun. 1995. 
Intraspccific variation o f Chiirỉicicrisiics of 
Biological and Economic Importance in Fiuir 
Wild Ctinit'lliil firijsii Populations and the 
Siraicuy lor Uiili/.alion nut! Development of 
This Rare Species. Caring lor the horcsl: 
Research ill ;i Changing World. Ahsirncls OÍ 
Inviletl Papers IUFRO XX World Coiiiircss,

6-12 August 1995. Tempcre, Finland, 
Gummcnis Jyvasky la. p. 197. (In Bliiiiisli)

Wong Yucxia. Shill) Yufcn. Liu Rcnyi ct 
ill. The nature o f “ H;iokcxi;in*i,‘ tea nil 
Lind its liCiillhy clTccis. ilcononiỉi i d l e s t

ỉicsearcitcs. 14(1): 12-14.

Wciii! Yuexia. 1997. Siudics o f CamcHia

grijsii I hmce. Cnum ioiiwcahi} i'tn vsiry 
R eview . 76(2): 132-133. (In Hniilish)

Weil*: Yuexiuund Yana Wanc|inỉ!. 1997. A 
Series Research o f C am ellia ;nul ils
Development. h a res!r\S cie n cc s, TcchntthỉiỊY

untl D cvclopm cn i. 1997(6): 40-41.

</div>
(175)<div class='page_container' data-page=175>

and Sustainable Development o f C am ellia

g rijsii. Qu Geping et al. (ecJ.)

Wu Kaiyun, Weng Yucxia, Fei Xueqian, 
Yang W;mc|in" and Sun Xu ez ho ng. 1998. 
Comparison ol Amisenile Effects of Seed Oil 
o f C am ellia q rijsii iind Certain Other Oil from

Woody Crops on 2BS Cell Culture. Fares!

Research. 1 1 (4): 3.*>5-360.

Xiao Jie anil Lin Shaohan. 1986. A 
preliminary investigation on tlie ecological 
conditions and main characteristics o f 
e c o n o m i c i m p o r t a n c e in C a m e l l i a 
yuhsienensis. E conom ic F orest R esearches.

4(1): 47 -53.

Zhuang Reilin, W eng Yuexia. Xiuo Jic, 
Huang A izhu, Li K ansyuan and Gu Binxian. 
] 984. A high-yielding and resistant sp c c ic s of 
oil tea Camellias - C a m ellia yu h sien en sis.

S u b t r o p i c a l F o r e s t r y S iic iic i'.s tu iil 
T echn ology. 1984(2): 1 -7 .2 8 .

IVt'/iji,' Yut'.xiti is a rc sc a rc h c r Hi the

S u b tro p ica l F o re stry R esea rch h isiu iiic III 
Fityiini*, China. H e r p a p e r wax n ot prcscnh'tL 
b u t Wits p u b lish e d in th e c o lh 'ctcil p a p e r s of 
the Jintnui C ongress.

RESULTS OF THE STUDY ON

YELLOW CAMELLIAS OF VIETNAM

Adapted from Jinhtiu Congress Lecture hy Tr;m Nmh

R ES U L T ATS D E I / É T U D Ẹ S U R L ES C A M É L 1 A S J A U N K S n i l V IE T N A M

E K G E B N IS S E E I N E R UKER G E L B E K A M E L I K N ADS V I E T N A M
D U R C H G E F Ũ I 1 R T E N STUD IK

b ' t

111 1910, the French botanist B. Balansa 
I'ouiul specimens o f a ye ll ow camellia in the 
B a Vi Mountains, HaTay Province o f Vietnam. 
Joseph Charles Marie Pi lard named it Thea

tonkinenxix. Th is was revised 1 0 C a m ellia

tonkinciisix in the Subgenus Thea. A short time

later, H. Bon collected specimens of another 
yellow camellia in Vo Xa village in Ha Nam 
P ro v in c e . Pi lard n a m e d il T he a fliiv a - 
subsequently revised to C am ellia Ịlova in the 
Submenus Then.

F re n c h bota nists c o n tin u e d c o lle c tin g 
[e d ito r ’s note: for e x a m p l e , the y e l l o w s

C a m ellia q ilb c r fii ill 1917 and C a m e llia 
p e te io tii in 1924],

Bui it was not until 1964, when C am ellia

c h r y s a tiih a (H u) Tu y a m a w a s fo u n d in

s p e c i e s , later r ed uc ed to a s y n o n y m fill

C a m e llia Ìiìíid ìssim tì C h i v;ir. Iiitiilissu tid 
Clmng & Yc, captured the i nuỉiíinat ion oi manv 
botanists from Wesicrn countries.

Acco rding to Chilli" Hunuta (1 9 9 8 ) . 10 
species o f y ell o w camellias have been fount: 
in China. Most OÍ the y e ll ow s are distribute! 
in somhern China and northern Vieinam.

We rediscovered C am ellia fiava in Vic I nan 
in I yft.s when doin'* research on m oss es in till 
Bon e area o f Cue Pillion** National Park. Bu 
because o f tlie poor e conom ic conditions :\ 
that time, we had no funds for research o 
ye llo w camellias.

</div>
(176)<div class='page_container' data-page=176>

Camellia Sociciy. We have collected more lhan 
400 specimens o f camellias.

We have round eiiihl spec ies that are new 
lo science and two we think are new, which 
w e may d e s c r ib e next year. The p ollen

morphology and DN A ot'lhc y ell o w camellias 
1)1 Vietnam arc under investigation.

In Vietnam, yell ow camellias mainly grow 
ill tropical Furcsls at latitudes from I()°45' lo 
23 ,J4()' and altitudes From 300 111 to7()0 ill (9 8 0 
2 ,3 0 0 11) in wet valleys near streams. One 
cumcllia, C am ellia Ịĩcỉcloíii, is distributed iit

a l t i t u d e s o f 9 0 0 - ] . 1 0 0 111 ( 2 ,9 5 0 - 3 . 6 0 0 ft).

C a m e Milt J'lava and C a m e llia

are distributed in Cue Phuong 
Nuiioniil Park, where (hey are under strict 
protection. Oi her species could been me extinct 
if w e do not have measures lo protect them.

Fortu nate ly , our g o v e r n m e n t g a v e us 
permission It) establish a Camellia Spccies 
Garden in Tam Duo National Park. Wc shall 
tiikc camellias, including the yellows, fmm 
dilTcrcnt areas o f Vietnam to our garden in 
order to protect them. T h is c o u ld be an 
e x c e ll e n t tourist attraction, a pleasure for 
visitors to see. More importantly, I he garden 
could serve as a reference collection and s cn e 
bank for p r o p a g a t i n g , p a r t ic u la r ly the 
endangered species. [Editor’s note: The ICS 
has contributed u s s 1,000 through the Olomo

Fund to help establish this garden.]

Yellow Camellias of Vietnam

1. C a m ellia a u rea Chang. Distribution and 
ecology: This small plant is growing along a 
stream in ii limestone forest at 4 0 0 111 in Bachc 
District, Quung Ninh Province. The species 
was lirsl found in 1959 in Lung Son Province, 
by Vietnamese and Chinese researchers.

2. C a m ellia ch rv sa n tỉiít (Hu) Tuyama. 
Distribution and ecology: This species was 
collected in Quang Ninh Province in 1962 by a 
Chinese botanist. T he record is kept at the Forest
Research Institute in Nan Ninh. The author has 
tried to find it, bill has not seen it as yet.

3. C am ellia crossiphyH a Ninh et Hakoda.

Distribution and ecology: This spccies usually 
gro w s in valleys o f tropical forests (It 500m -
600m. This species was lound in 1998 in Tam 
Duo National Piirk.

4. C a m e llia c u c p lìỉto n ỊỊr iìs is N inh Cl 
Rosmumi. Distribution anti e c o lo g y : This 
Kpccics grows in valleys o f tropical forest at 
300 111. Ii was firsi round in 1994. In 1997 the 
first fruit was obtained Its description was

published in ihc ] 9 9 K International Cam ellia

Journal.

5. C a m e llia f l a v a ( P ila r d ) S e a ly . 
Distribution and ecology: This species was 
described in 19! 0 lYomthespmmenscollecleil 
in Hil Nam and Hoa Binh Provinces. In 1965 
when researchinc mosses, we found liie species 
in the Bong area o f Cue Phuong National Park. 
From 1993 to the present, we have continued 
to c o lle d (his spccics ill many places in Cue 
Phuoiii’ National Park. Wc also see iliis species 
in HOil 13inh nnd Ngh e An provinces. This 
species grows in moist valleys in forests on 
limestone mountains at 200 - 400m.

6. C a m ellia ỊỊÌỊberiii (A. C hev .) Sealy. 
D ist r ib u tio n and e c o l o g y : S p e c i e s w a s 
collected in Phu Ho, Phu Tlio Province, and 
considered a rare species in the “red book” of 
Vietnam. In (he research at Tien Ven, Quang 
Ninil Province, in 1996 and 1998, w e collected 
specim ens at the Y en village. A cco rd in g lo
local people, this spec ies grew abundantly in 
the forest ill the past. They collected and sold 
leaves of this species for Chinese businesses. 
Now, we see some trees only in private (gardens 
o fih e local people. If we do not have measures 
1 0 protect this species, it will become extinct.

7. CaiM 'lliahaktidae Ninh. Distribution ỉind 
ecology: The first specimen was collected by 
the author in 1997, but specimens in Cower 
were not collected until the end 01*2001. On 
the basis o f these specimens, the author has 
described it as a ne w species. This species was 
found in a tropical forest at 500 111.

</div>
(177)<div class='page_container' data-page=177>

at 200 111. The first specimens were collcclcd 
in 1996 in Lang Son Province.

9. C am e 11 in ìm p ressin ervỉs Chang et S.Y. 
Liang. Distribution and ecolog y: Small plants 
were growing in a valley along a tropical forest

i\l 3 50 in. This species wa s found in China. In

1998 we collected specimen s at Ng uyen tri 
Phuons Village, Lung Son Province. This was 
the first discovery o f this spec ies in Vietnam.

10. C am ellia kiriuoi Ninh. Distribution and 
ecology: Small plants were gr ow in g iilong i\ 
stream near i\ forest at 2 0 0 - 300 m . This species 
was collcctcd in 1998 in the Van Lanii Di St riel, 
Lilli” Son Province. At present, the forest in 
this district is heirm destroyed bccuusc it is 
near a village. This species is endangered.

1 i . Cam el I id Ị i m ania c. F. Liiingct S.L. Mo. 
Distribution and ecology: Small planis were 
growing in a forest on limestone mountains a I 
300 111. We firsl found the species al Ba Men 
village, Lang Son Province. This species was 
1101 recorded in Vietnam before. Its shape is 
s i m i la r to the w h it e s p e c i e s C a ttle ! I id

indochinensis.

12. C am ellia m urau ch ii Ninh et Hakoda. 
Distribution and ecology: Small plaints were 
scattered in a valley in limestone mountains in 
300 - 4 0 0 m in Yen Thinh village, Lang Son 
Province. Il was found in 1997.

13. C a m e llia p eU 'In tii (M e r r . ) S c a l y . 
Distribution and ecolog y: T his species was 
collected in ] 9 2 4 by Pcieloi. It can be found ill 
900 - 1,100 111 in Tam D;io National Park.
I

14. C a m e llia q ite p h tm g e n s is Hakotln ct

Ninh. Distribution and e c o lo g y : Th is sp ec ies 
usually grow s in wei places by SI ream s ill the
tropical forest at 2 0 0 - 3 0 0 111. li w a s round ill 
early 20 0 ] in the Que Phoni* district. N g h e An 
P r o v i n c e . Mỉiny y e a r s a g o . lo c a l p e o p l e

e x p l o i t e d t h e r o o l U) m a k e m e d i c i n e l o r

backache and liver complaints. In Thaikmtl.

ill is is a p r e c i o u s m e d i c inc. ]l w o d o n o t Like
p r o t e c t i v e m e a s u r e s. I he s p e c i e s w ill h e CM i net.

1 5. C am el Hit r o s m w m ii Ninh. Distribution 
anti ecology: This small w ood y plant w as found 
scattered along a stream in II tropical forest ill 
Nani Mau village, near Yen Tu mountain ill 
3 00 m. Beca use OĨ clearin.íi kind to r iill 111i II12
and gathering firewood, I his y e llo w cỉimclliii 
could be c om e exiinci.

16. C a m ellia id tm la o e a sis Hukoiki cỉ Ninh.

D i s t r i b u t i o n m id e c o l o g y : SiikiII l i v e s c r o w ill

a wet valley in A tropica! fores I at 3 0 0 - 4 0 0 111
in Tam Dill) National Park. W e cullcctcd this 
species in 2 0 0 1.

Tran Ninii is a m em b er of th e F a cility t>i 
Boranx, H an oi U n iv e rsity o f S c in n c s . The 
Iccfttre fr o m w hich th is a rtic le w a s a d a p te d i

in the coH t'cfcd p a p e rs o f {he Jiiih u a C ongress

bu t Dr. Nitin • 'V un able to a tie" '1 ;:„i pri'.wii

it. H is lectu re (ill I, Ỉ! o f life sp e c ic s of the If i'll//. 
C a m e llia fo u n d in V i c f 'a n i , w h ic h U'ti. 
p r e se n te d Hi the Firs! N íiỉiorm l Sym posiu m O)

Y e llo w C a m c H ia s o f V ic ỉ I HUH, w a s p tih iis h t’t

in the 2 0 0 2 Journal.

</div>
(178)<div class='page_container' data-page=178>

SIN H HỌC C ơ TH Ể VÀ ĐÍNH HƯỞNG ỨNG DỤNG 529

Nghiên cứu sự đa dạng di truyền của một sơ' lồi trà

hoa trắng

Camellia ồ

Vườn Quốc gia Tam Đảo bằng kỹ

thuật RAPD-PCR

N g u y ễ n V ă n Mùi, Bùi Th ị Mai H ư ơ n g 
Trường Đại h ọ c KHTN, Đ H Q G Hà Nội

đ ặ tv ấ n đ ể

Chi t r à -Camellia th u ộ c h ọ chè -Theaceae là n h ữ n g cây có h o a đẹp, n h i ề u m à u sắc, đ ồ n g
thời là n g u ồ n g e n q u ý k h ô n g n h ữ n g ở V iệ t N a m m à c ủ a cả

t h ế giới. Vì vậy , c h ú n g c ầ n được q u a n t â m v à b ả o v ệ [2]. Các
loài t r à c ủ a V iệ t N a m đ ã được điều t r a v à p h â n loại [3], so n g
còn n h i ề u v ấ n đ ề đ a n g được các n h à k h o a họ c t r a n h l u ậ n
n h ư p h â n loại l o à i , m ối q u a n hệ di t r u y ề n g iữ a các lồi ...Đ ể
góp p h ầ n vào n h ữ n g v ấ n đề t r ê n , c h ú n g tôi bưốc đ ầ u sử
đ ụ n g k ỹ t h u ậ t R A P D - P C R để t ìm h i ể u m ố i q u a n h ệ di
t r u y ề n c ủ a m ộ t sô" lo ài t r à h o a t r ắ n g mọc ở V ư ò n Q uốc gia

T a m Đảo.

NGUYÊN LIỆU V Ả PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN c ứ u

N g u y ê n liệ u v à h o á c h ấ t

-Gồm ba loài trà hoa trắng: Camellia pubicosta, Camellia 
caudata, Camellia furfuracea được lấy từ Vườn Quốc gia

T a m Đảo

-Hoá c h ấ t t á c h c h iế t A D N , n h â n g e n c ủ a các h ã n g SIG M A ,
Bio-Rad, M e rk .

-Các mồi R A P D c ủ a h ã n g O p e ro n -M ỹ

P h ư ơ n g p h á p n g h iê n cứ u

T á c h c h i ế t A D N : A D N được t á c h c h iế t v à t i n h s ạ c h b ằ n g
p h ư ơ n g p h á p CTAB c ủ a S a g h a i - M a r o o f [6] có cải tiế n .

N h â n g e n b ằ n g k ỹ t h u ậ t R A P D -P C R , s ả n p h ẩ m t h u được
đ iện di t r ê n gel a g a r o z a 1%.

Các sô" liệ u được xử lý b ằ n g c h ư ơ n g t r ì n h N T S Y S [5] để t í n h
m a t r ậ n tư ơ n g đồng giữ a các cặp m ẫ u . S ô 'liệ u được xử lý tiếp
t ro n g N T S Y S -S IM Q Ư A L đ ể t h u b iể u đồ h ì n h cây.

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

K ế t q u ả tá c h c h iế t A D N

Đ ã tá c h c h iế t và t i n h s ạ c h được A D N c ủ a 3 loài t r à h o a
t r ắ n g , có độ s ạ c h O D280^OD260= l,8 ; 1,84 ; 1,85. K h i đ iệ n di
t r ê n gel a g a r o z a , A D N c ủ a t r à có k ích th ư ớ c k h o ả n g 23K b
( h ì n h l ) . S ả n p h ẩ m A D N được sử d ụ n g cho n g h i ê n c ứ u tiếp
theo.

H ì n h 1. AJDN t ổ n g sỗ
1: Camellia pubicosta;

2: Camellia piíbicosta chưa loại

ARN; 3: Camellia caudata; 4:

Camellia furfuracea

B ả n g : C á c m ổ i R A P D c ủ a
h ã n g O p e ro n -M ỹ

o b a 13 AGGGCGAATG
! OBAÍs CACGCATCA

OBB, CCCCCGTTAG
O B ắ ACAGTAGCGG

</div>
(179)<div class='page_container' data-page=179>

530 NHỮNG VẤN ĐỂ NGHIÊN

cứu

c ơ BẢN TRONG KHOA HỌC s ự SỐNG

P h ả n ủ n g n h â n g e n
r y i ____ 1 n ____ Ằ' n »

ir o n g IS m õ i K A rT /

sử dụng để n h â n ADN
của 3 loài t r à hoa

tr ắ n g , ch ỉ có 13 m ồi

thể hiện băng đa

hình. S ả n phẩm
RAPD - P C R điện di

trên gel agaroza 1% 
được chỉ ra ở các h ìn h

2:

Vối kết quả n h ậ n được
cho thẫy:

Có mồi cho b ăn g r ấ t
nét và nhiều n h ư mồi
OBA13,OBA16 và
OBB2. Có mồi chỉ cho
có một băng n hư mồi
OBCg. Có n h ữ n g mồi
các băng lên r ấ t mờ và
kích thước b ăng được
tính trực tiếp tr ê n b ản

gel dưới đèn cực tím
n hư mồi OBC2 và
OBCg. T hậm chí có
mồi chỉ n h â n được có
một m ẫu, cho một
băng d C a m e llia 
c a u d a ta n h ư mồi
OBAn Riêng ở hai loài

C a m ellia p u b ic o sta và

C a m ellia c a u d a ta

cùng x u ấ t h iện băng
có kích thước 1,6Kb
với mồi OBA6.

Từ các băng ADN thu

được của 13 mồi ngẫu

nhiên ỏ ba loài t r à hoa
trắ n g cho p hép chúng
tơi tín h to án b ằn g
cách so s á n h các băng

đa hình . Các băng đa

h ình được tín h dựa

tr ê n sự có mặt hay
vắng mặt của chúng.
Có ký hiệu là 1, khơng

có ký hiệu là 0.

Từ sô'liệu th a y đổi cho

B ả n g 1. Tỳ lệ b ă n g đ a h ìn h c ủ a b a lo à i tr à h o a t r ắ n g v ớ i c h ỉ thị 
R A P D

Tổng sô’ Tổng số Số băng Tỳ lệ bảng

Loài băng băng TB ở đa hình
______________ đếm đươc đa hình mỗi dịng______ (%)

Camellia pubicosta 41 28 13,67 68,29

Camellia caudata ■ 31 18 10,33 58,06

Cam ellia furfuracea 46 33 15,33 71,74

Tổng 118 79

B ả n g 2. H ệ s ô tư ơ n g đ ồ n g J a c c r a d g iữ a b a lo à i tr à h o a t r ắ n g 
d ự a tr ê n c h ì t h ị R A PD

Loài

c.

pubicosta

c,

caudata

c.

furfuracea

Cam ellia pubicosta 1.0000

(P C R ) v ớ i m ồ i R A P D

M 1 2 3 JL 2 3

a , 91a> 
1 , 2KỊj

1 , OKb

E
H ìn h 2. S ả n p h ẩ m R A PD -P C R 
c ủ a A D N 3 lo à i tr à h o a tr ắ n g
A: Mồi OBA]3, OBA16; B: Mồi 
OBB2, OBC2i OBCg; C: Mồi OBCa, 
OBCg, OBA5; D: MổìOBA7, OBAn , 
OBA,,;

E: Mồi OBAe, OẸC5; 1 '.Camellia

pubicosta ; 2: Camellia caudata;3:

</div>
(180)<div class='page_container' data-page=180>

nghiên cứu (bảng 1).
Trong ba loài trê n :

C a m e llia fu rfu ra cea cho tỷ

lệ đa h ìn h cao n h ấ t 71,74%
vổ i sô" b ă n g đa h ìn h là 33
băng, tiếp đến loài C a m e llia

p u b ic o sta tỷ lệ đa h ình
68,29% vối sơ' băng đa h ình
là 28 băng, cịn lồi

C a m e llia c a u d a ta cho tỷ lệ
đa h ìn h th ấ p n h ấ t 58,06%
với sổ* băng đa h ìn h l à l 8
băng.

Sau khi xác đ ịnh mức độ đa
h ình của ba loài t r à hoa

trắ n g dựa vào sô' liệu tín h tốn đưa vào xử lý theo chương trìn h NTSYS-pc để p h â n tích mối
tương q u a n giữa các đỗi tượng n g h iên cứu. M a t r ậ n số liệu được xử lý tro n g NTSYS-
SIMQƯALvâi hệ sô"di tr u y ề n Jaccard. Kết quả th u được ở bản g 2.

Dựa t r ê n m a t r ậ n sô" liệu được th iế t lập giữa các loài tr à hoa t r ắ n g nghiên cứu c h ú n g tôi tiến
h à n h xác định mối tương qu an di tru y ề n của ba loài trà. Các loài trà có hệ sơ' di t r u y ề n
Ja c c a rd tương ứng càng gần 1 thì càng gần n h a u , cịn các lồi trà có hệ sơ' di tru y ề n Jac card
tương ứng càng gần 0 thì ch ú n g càng xa n h a u về phương diện di tru y ền

Dựa vào b ảng hệ sỗ" tương q u a n di tru y ề n Ja c c a rd và sơ đồ h ìn h cây biểu thị đa h ìn h
(hình3) chúng tơi có n h ậ n xét sau:

N hìn ch u n g cả ba loài n à y đều không gần gũi n h a u về phương diện di tru y ề n vi hệ sô# tương
đồng di tru y ề n J a c a r r d chỉ dao động từ 0,4827-0,5.

N h ư n g xét trong ba lồi đó thì lồi C a m e llia p u b ic o sta gần vổi loài C a m e llia c a u d a ta vì có
hệ s ố tương đồng di tru y ề n cao n h ấ t 0,5 tiếp đó lồi C a m e llia c a u d a ta gần vói C a m e llia 
fu rfu ra ce a hơn là C a m e llia p u b ic o s ta với C a m e llia fu rfu ra cea có hệ sơ" tương đồng di tru y ề n

Ja c c a r d tương ứng là 0,4935 và 0,4827.

Xét một sơ" đặc điểm h ìn h th á i và sinh th á i của ba loài tr à hoa trắ n g này chủng tôi th ấ y có
m ột số* n h ậ n xét sau: có sự p h ù hợp với k ế t quả p h â n tích n h ư : Sự p h â n bô" theo độ cao v à
h ìn h th á i cây.

KẾT LUẬN

Đã tách chiết và tin h sạch được ADN tổng sô" từ lá của ba loài trà hoa t r ắ n g C a m e llia 
p u b ic o s ta, C a m e llia c a u d a ta , C a m e llia fu rfu ra cea . s ả n p h ẩ m ADN th u được đủ h à m lượng
cho n g hiên cứu phương p h á p RAPD-PCR.

Trong tổng s ố 118 băn g ADN được n h â n n g ẫ u n h iê n trong ph ản ứng RAPD-PCR sử d ụng 13
mồi vói ba lồi tr à nghiên cứu có 79 b ăng đa hình. Tỷ lệ băn g đa h ìn h từ 58,06%-71,74%.
Điều n à y cho th ấ y ba loài t r à n g h iê n cứu thuộc đa d ạ n g về m ặ t p h â n tử.

Hệ sô" tương đồng di tr u y ề n J a c c a r d giữa ba loài tr à th a y đổi trong k h oảng 0,4827-0,500
ch ứ n g tỏ ba lồi n à y khơng gần gũi n h a u về phương diện di tru y ề n .

Trong ba loài t r à n g hiên cứu cho th ấ y loài C a m e llia p u b ic o sta gần với loài C a m e llia
c a u d a ta hơn cịn có k h o ả n g cách di tru y ề n xa hơn vói hai lồi kia.

SIN H HỌC C ơ TH Ể VÀ ĐỈNH HƯỚNG ỨNG DỤNG_____________________ ______________ 531

-Caìneỉlin pubieoổia
-Catttữia cmdalũ
-Ca/Tìiĩỉlitl ýirýjmcea
---1
---OJP
Ccoũlmrn

ỉ
1Ú0

</div>
(181)<div class='page_container' data-page=181>

ọc

[ N A T I O N A L U N I V E R S I T Y , H A N O I

ISSN 08B6 -8612

</div>
(182)<div class='page_container' data-page=182>

T Ạ P C H I K H O A H Ọ C

KHOA HỌC T ự NHIÊN VÀ CÔNG NGHỆ

T. XX, Số 2PT - 2004

MỤC LỤC

1. Đ ặng Ngọc Anh, Bùi C ô ng Hiển. Kết quả khảo sát mối quan hệ giữa
một số họ bướm ngày (R h u p a lo c e ra ) với cây rừng ở Việt N a m ... 1

2 . Ngó Q u an g Dự, Vũ T ru ng Tạng, Trần M inh K hoa, Chu Thị Huyền.

Đánh giá, dự báo sự biến đổi sinh cảnh đất ngập nước ven và đề xuất
phương hướns sử dụng bền vững (lấy vườn quốc eia Xuân Thuỷ làm

v í d ụ ) ... 6

3 . T rịnh Văn H ạ n h , N gơ Trí Cói, N g u yễn T ân V ương, N gò T ru ò n g
Sơn, P h ạm V ăn Đ ộ n g , N g u yễn Q u ố c H uy, Bùi C ô n g Hiển. N shiên

cứu một số đặc điếm sinh học của loài O d o n to te rm e s Haìnaiiưnsìs

(isoptera: termitidae) làm tăng hiệu quả phát hiện tổ mối trên đê cúa

thiết bị rađa đ ấ t ... 1 1

4 . N guvẻn X u ân H u ấ n , H oà n g Thị H ồ n g Liên, T h ạ c h M ai H oàn g,

H o à n g T r u n g T h à n h , T r á n M in h K h o a . Dần liệu ban đáu về đa

dạng sinh học và nouổn lợi thuỷ sản vùng đất ngập nước ven biển

huyện T iên Lãnơ, Hải P h ù n ơ ... 16

5 . Phí Thị B áo K h a n h , T rầ n M inh K hoa. Sự phong phú và giá trị khoa

học của bộ mẫu lưỡng cư tại bảo tàng động vật... 22

6 . Chu Văn M a n , N g ỏ T ự T h àn h , N g u v ên Đ ình Phương, N g u y ễn

Văn Duv. Tối ưu hoá trực giao bậc hai với bốn nhân tố nhầm thu

hoạch proteaza k iềm cực đại ơ baccillus. T 2 0 ... 27

7 . Nguyễn Hữu N hân, Phạm Anh T u ân , H oàng Q uv T inh. M ột so nét vể

chất lượng dân số của phụ nữ Thái và phụ nữ Dao ở Yên Bái... 32
8 . T r ầ n Ninh. Kết quá điều tra thành phần loài địa tiền ỏ' vườn Quốc <zia

Tam Đ á o ... 38

9 . N g u yẻn Văn Q u ả n g , Bùi T h a n h V ân, N g u y ễ n T hị My. Kết quá sơ

bộ nghiên cứu đa dạ ns sinh học độnơ vât chân khớp ớ đất ở khu vực
Mã Đà và Nam C át Tiên (Done Nai)... 41
10. P h ạ m Bình Q u y ề n . Một vài khía cạnh về sự phat rriển dịch sâu róm

</div>
(183)<div class='page_container' data-page=183>

VIETNAM NATIONAL UNIVERSITY, HANOI

JO U R N A L OF SCIENCE

NATURAL SCIENCES & TECHNOLOGIES

T. XX, N02AP - 2004

CONTENTS

1 . D an g N goc A n h , Bui C on g Hien. The results o f investigation on the

relationship between some families of Butterflies (Rhopalocera) and
the forest trees in Vietnam... 1

2 . N go Q u a n g Du, Vu T ru n g T ang, Chu Thi H u y en , T ra n M in h

Khoa. Evaluation and Prediction of the changes of Coastal wetland
biotop and suseestion for sustainable use (A case study: Xuanthuy

national park )... 6

3 . T rinh Van H an h , N go Tri Coi, N guyen Tan V u o n g , N g o T ru o n g

Son, Ph am Van Đ o n g , N g u yen Q u oc H uy, Bui C o n g H ien. Study

on some biological characters of Odơntotermes hainanensis improving
to discover the nest of termite in the dyke with Ground Penetrating
RaDar... 11

4 . N g u yen X u an H u a n , H o a n g Thi H o n g Lien, T h a ch M a i H o a n g ,

H o an g T r u n g T h a n h , T r a n M in h Kh oa. Preliminary data on
Biodiversity and aquatic living resources in the coastal wetland area of

Tien L a n " d istrist, Hai P h o n g ... 16

5 . Phi Thi Bao K h a n h , T r a n Minh Khoa. The abundance and scientific
value of Collection of Amphibians in Zoological M u s e u m ... 22

6 . Chu Van Man, Ngo Tu Thanh, Nguyen Dinh Phuong, Nguyen

Van Day. Second-order orthogonal optimization with 4 variables for
maximum alkaline protease production by Bacillus sp. T 2 0 ... 27

7 . N g u yen Hull N h a n , P h a m A nh T u an , H o a n g Q ui T in h , Some

features on quality of population of Thai's and D a o ’s women at Yen

Bai P ro v in ce... 32

8 . Ti 'a n Ninh. Results of study on liverwort of tarn dao national park... 38

</div>
(184)<div class='page_container' data-page=184>

TAP CHÍ KH O A HO C Đ H Q G H N , KHTN & CN, T .x x , sỏ' 2 P T . 2QQ4

KẾT QUẢ Đ IỂ U TRA THÀNH PH A N

l o à i đ ị a

T IE N

ở VƯỜN QUỐC GIA TAM ĐẢO

T r ầ n N in h

K ho a S i n h học, Trư ờn g Đ ại học K h o a học T ự n h iê n , Đ H Q G H N

I. Đ ặ t v a n để

Địa tiền thuộc n gành Rêu tuy có cấu tạo cơ thể r ấ t đơn giản nhưng đóng vai trị quan
trọng trong hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới núi cao. So với các n g à n h thực vật bậc cao
khác, việc nghiên cứu Địa tiền ở nước ta nói chung và Vườn Quốc gia Tam Đảo nói riêng
chưa được quan tâm đúng mức. Từ năm 1959 đến năm 1962, hai tác giả ngưòi pháp là Jovet
Ast và Pierre Tixier lần đầu tiên công bô" nhiều loài địa tiền do Tixier th u được ỏ Miên Nam
Việt Nam. Từ đó đẽn nay th à n h phần các loài Địa tiền của Việt Nam được Pócs T am as nhà
rêu học người H ungary bổ sung trong một sô bài báo, nhưng chưa có bài báo nào đế cặp đến
các loài địa tiển của vườn quốc gia Tam Đảo. Để có các dẫn liệu khoa học vê đa dạng sinh
học nhằm mục đích phục vụ cho công tác bảo tồn tài nguyên sinh học, chủng tôi tiến h àn h
điểu tra th à n h phần các loài địa tiền ở Vưịn Qũc gia Tam Đao. Việc th u th ậ p được tiến
hành trong 3 đợt trong khoảng thòi gian th á n g 6 đến th á n g 12 năm 2003. Dưới đây là kết
quả bước đầu chúng tôi đã đạt được.

II. P h ư ơ n g p h á p n g h iê n c ứ u

Đẽ tiên hành thu th ậ p mẫu v ật chúng tôi tiến h à n h quan s á t thực địa, xác lập các
tuyên điểu tra và thu th ập m ẫu vật. Vì các lồi địa tiền ưa ẩm và bóng nên các tuyên điểu
tra thu thập chủ yêu xuyên qua các khe, suôi trong các th u n g lũng ở các độ cao khác nhau.
Khi tiên hành thu thập, mỗi m ẫu v ặt đều ghi đầy đủ nơi sông (đất, đá, gốc cây, th â n cây
sóng hay chêt, lá cây) cùng với độ cao so với m ặt nước hiển. Số m ẫu vật th u được là 100

mẫu. Các mẫu vật được lưu giữ tại Phòng bách thao, Bộ môn Thực vật, khoa Sinh học,
trường ĐHKHTN Hà Nội. Việc phân loại định loại các loài dựa vào các tài liệu (3,4,5)

III. K êt q u ả n g h iê n c ử u

IỈL1 T h à n h p h ẩ n loài đ ịa tiên ở vườn Quốc g ia Tam Đảo

Danh lục các họ địa tiề n được xếp theo th ứ tự abc. Các ta x a mới cho Việt Nam được
ghi chú bằng dấu sao (*) trước sô' th ứ tự chỉ Taxon.

1. HỌ C E P H A L O Z I A C E A E

1.Cephalozia siam en sis N. Kitag.
2.Nowel]ia curviíolia (Dicks.) M itt.
2. HỌ CONOCEPHALACEAE

■ S.Conọcephalum japonicum (Thunb.) Grolle

</div>
(185)<div class='page_container' data-page=185>

Kcl qu;i tliố u Il'ii ih à n h phần loài. 39

3. HỌ F R U L L A N IA C E A E

4 .F r u lla n ia m e y e n ia n a L in d en b .

5 .F ru llan ia n ep alen sis (Spr.) L.
6 .Ju b u la h u tc h in siae (Hook.) Dum.

4. HỌ JU N G E R M A N N IA C E A E

7 .J u n g e r m a n n ia tr u n c a t a N e e s

8.N otoscyphus ỉutescensiLehm. & Lindenb) M itt.

5. HỌ L E JE U N E A C E A E

9 .A p h a n o le je u e a b o r n e e n s is (H er z.) P o cs

10.Leucolejeunea xanthoca rpa (L.) Evans

6. HỌ L E P ID O Z IA C E A E

11.Zoopsis liu k iu en sis Horik.

7. HỌ L O PH O C O L E A C E A E

12.Heteroscyphưs argutus (Nees) Schiffn.

8. HỌ M A R C H A N T IA C E A E

13a. D um ortia h irsu ta (Sw.) Nees ssp. h irsu ta

13b. D um ortia h irsu ta (Sw.) Nees ssp. nepalensis (Tayl.) Schust.
*14. Marchantia papillata Raddi ssp. grossibarba (St.) Bischl.

9. HỌ P L E U R O Z IA C E A E

*15. Pleurozia acirtosa (Mitt.) Trev.

10 . HỌ P O R E L L A C E A E

16. Porella acutifolia (Lindenb.) Trev.
17. Porella plum osa (Mitt.) Hatt.

11. HỌ PT IL ID IA C E A E

18.Trichocolea tom entella (Ehrh.) Dum.

12. HỌ S C H I S T O C H I L A C E A E

19.Schistochila recu rv ata Buch.

111.2. N h ả n xét vẻ th à n h p h ầ n loài

1. Qua thu th ậ p và định loại, chúng tôi đã xác định được 19 loài địa tiền cưa 17 chi
thuộc 12 họ. Điều này đă nói lên được tính chất đa dạng của khu hệ địa tiền ở Vườn Quốc
Ria Tam Đảo.

2. Tât cả các loài đểu lần đầu tiên thu th ập ở Vườn Quốc gia Tam Đảo.

3. Trong sơ 19 lồi địa tiền thu được có 3 ta xon mới cho Việt Nam. Đó là Conocephalum

</div>
(186)<div class='page_container' data-page=186>

40 Trẩn N inh

900m chỉ gặp một sơ lồi p hân bố rộng như Frullania nepalensis và Heteroscyphus argutus. 
Điều đó phan ánh tính chất ưa bóng và ẩm của các loài địa tiền.

IV. Kết lu ậ n

1. Khu hệ địa tiển vườn Quốc gia Tam Đảo khá phong phú, gồm 19 loài, 17 chi thuộc
12 họ.

2. T r o n g s ố 20 t a x a có 3 t a x a g h i n h ậ n l ầ n đ ầ u t i ê n có ở V i ệ t N a m : C onocephalum 
ja p o n icu m (T h u n b .) G rolle; M a rc h a n tia p a p illa ta R a d d i ssp . g ro ssib a rb a và P leurozia

acỉnosa (m itt.) T rev.

3. 17 tax a lần đầu tiền ghi n h ận gặp ở Tam Đảo.

Lời cảm ơn

Cơng trìn h được hoàn th à n h với sự hỗ trợ kinh phí của đề tài đặc biệt của Đại học
quôc gia Hà Nội (QG-03-08). Giáo sư Pócs Tamás, nhà rêu học người H ung ary đã xác định
một sô mẫu địa tiền. Chúng tôi chân th à n h cảm ơn những sự giúp đõ quý báu đó.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. H a tto ri S., N otes on th e Asiatic species of th e g e n u s F r u lla n ia , H e p a tic a e V .J. H a tt. Bot.

Lab.38: 1974, p p .185-221.

2. Jovet- Ast, B.& Tixier. p., Hepatiques du Viet Nam. Rev.Bryol. et Lichen., 31, 1962, pp. 23-33.
3. Poes Tamas. The genus Porella in Viet Nam. J. Hatt. Bot. Lab.31, 1968, pp.65-93.

4. So, M. L. , M o s s e s a n d l i v e r w o r t s of H o n g K ong. I, H eavenly People Depot, H o n g K o n g , 1995,
162p.

5. So, M. L. & Z h u , R. L., M o s s e s a n d l i v e r w o r t s of H o n g K o n g . II, Heavenly People D opot, H o n g
Kong, 1996, 130p.

VNU. JOURNAL OF SCIENCE, Nat., Sci.. & Tech., T .x x , N02AP,, 2004

RESULTS OF S TU D Y ON LIVERW OR T OF TA M DAO N A TIO N A L PARK

T r a n N in h

D e p a r tm e n t o f Biology, College o f Science, V N U

The study on liverworts of Tam Dao National P a rk is complited on the base of
hei'banum collections (100 specimens) which were collected in 2003 and deposited at
Herbarium of Ha Noi University of Science. N ineteen taxa were recorded. Among them
three taxa are new to Viet Nam. They are Conocep h a lu m ja p o n ic u m (Thunb ) Grollffl

</div>
(187)<div class='page_container' data-page=187>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC T ự NHIÊN

DƯƠNG HOÀI M INH

SỬ DỤNG KỸ THUẬT SINH HỌC PHÂN TỬ

•

ĐỂ PHÂN LOẠI TRÀ CAMELLIA

Chuyên ngành: Hoá sinh học

Mã số

: 1. 05.10

LUẬN VĂN THẠC s ĩ KHOA HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

</div>
(188)<div class='page_container' data-page=188>

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS. TS Nguyễn Văn Mùi, bộ

môn Sinh lý Thực vật và Hoá sinh, khoa Sinh học, trường Đại học Khoa học

Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội, Người đã luôn tận tình giúp đỡ và

hướng dẫn tơi trong suốt q trình tơi thực hiện đề tài luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn PGS. TS Trần Ninh, bộ môn Thực vật,

khoa Sinh học, trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà

Nội đã cung cấp mẫu nghiên cứu và giúp đỡ tôi trong q trình tơi thực hiện

và hồn thiện luận văn này.

Tơi cũng xin được bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô giáo và các anh

chị trong bộ m ôn Sinh lý Thực vật và Hố sinh, các thầy cơ giáo trong khoa

Sinh học, trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội đã

tạo điều kiện thuận lợi để tơi hồn thành đề tài luận văn.

Nhân đây, tôi xin gửí lời cảm ơn tới gia đình và các bạn của tôi, những

người đã luôn giúp đỡ và động viên tôi trong suốt thời gian tôi học tập và thực

hiện đề tài luận văn.

Hà Nội, tháng 10 năm 2 0 0 4

Học viên

</div>
(189)<div class='page_container' data-page=189>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TựN H IÊN
KHOA SINH HỌC

Lê Nguyệt Hải Ninh

GÓP PHẦN NGHIÊN

cứu

CÁC LOÀI

TRÀ HOA VÀNG ở VIỆT NAM

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP HỆ ĐẠI HỌC CHÍNH QUY

Ngành: Sinh học

</div>
(190)<div class='page_container' data-page=190>

^ ờ í ccùn ơ/2

Í Ị £ <2ổ ẩ ư ợ a Ẩ ĩđ y u A n à y , ÍOL XỨ2
ỂS i ư £ ừ í ơ/2 sã u áắú £át

[I/vần <zzA/ỈJ2Ắ - c^A /ỹười tú i

£ậ/z ẾỪ 1'Ắ Ể ư àn ỹ d ã n ơ ả tfà £đt h :o /2ỹ

± a ô ỉ y u d fa .u z/z Ế ọ<2 Ế â £ ư ả n ỹ Ẩ íẻ h đ ứ u .
H 7 ă t XÙ2 h .â /2 . ír ọ n ỹ đ d m ơ n i ư ổấu

ổ/ổlẾ /2Ẩ íệ í íừzẮj Ếận í u y c ủ a ũáa éỂ ắiý ơ ổ 
í*o/2ỹ Ẩ Ẩ oa <Z$Ù1'Á Ẩ ọa (7ằ n Ẩ ã ỉ £ả <2CÙ2

c ô ểẾuộ<2 Ẩrổ m ồn [I/Ế ư a ơ ậ£ Ẩọ<2j fa. ư ờnỹ 
Ị ỉ^ a l Ể ọ c JJ$ o a Á oa C

7

ư <zz/ỳẴí£hj ĩị ạ /

Ể ọũ& uđh ỹ ía ^ fả <*YđL

ữẨo íđ t ũtượa

ỹ ử i £ớl đắt! CỔÚ2 £ ọ J3 ả o íẵ n ý H7Ểựa trã i, 
ũáe <2ổÙ2 Ẩrộ £Ểuọa ^S'ứĩẨ íẨ d í crẵ H 7ài

/2ếỹUỳ£h ^ ứ ĩẨ ư ă£j <2ổÚ2 cm Ẩ ũẴt ư ầ ữẩa /ran

íto n ý /ĩýẾ íẾ p - <^yv?zữný /2ỹươL c ù iỹ à ụ t zfỡ,

ía o ổẾ su Á l£/2 Ư ầ íẾ p n ý ư íẩ h íũ L íto /2j (ýL uí

Ếĩ-ờĩẴ íẨ ự c Ểùưz Ẩ Ã óa /ư ă n . n ằ ỳ - fừ í (2ỐƯ72
ơn (Ẩ ăn iẾ ảnẴ nẨ cứ í

<^A/ọl, íẨ ánỹ 0 /2 0 0 5

<Sù2Ẩ (7Íéh

</div>
(191)<div class='page_container' data-page=191>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC T ự N H IÊ N
KHOA SINH HỌC

Vũ Tiến Chính

GĨP PHẦN NGHIÊN

cứu

PHÂN LOẠI CHI

SÂM NAM (CYCLEA Arn. ex Wight) THUỘC HỌ

MENISPERMACEAE Ở VIỆT NAM

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP HỆ ĐẠI HỌC TẠI CHỨC

Ngành: Sinh học

Người hướng dẫn: PGS. TS. Trần Ninh

</div>
(192)<div class='page_container' data-page=192>

LỜI CẢ M ƠN

( / ộ 7 /tc à) 9 ỉ / t à i t ỉ i /ì/io ớ , ỉtiđ n , tô i đ a n h â n đ itư c ffiu jt, đ tí tc ỷ ìi ũ n ỉt c u a
,,,/ ư h ' /'«*><</ r /r ĩn Ả /to a A ọ c m x 3 9 > & ế ầ * M n A v à P B S P . 9 9 > r a X u â n fflu to n p . 
S f .i vỈẦt CỈMĨM ỉỉià ề tỉt c ả m Ư ếi (Hổ g iá Ị i đ ỡ q u í /lả u n à ĩý . 3 )ầ * jr t/ừ ĩi tô i c ã iiỹ n ỉtâ n 
< ftờ:c ò ( f y i " / t d õ t ã ĩ » t/ù ê t ă n A c ủ a íã /ĩi.ỉt đ a o tỉà c ấ c c á n é ô ỈjP /iữ )t< f ễ F ỉu fc n ậ t - 
7 (C ỉt ĩ ĩ t n ỉ t / / l á i f(à d a i n ỹ t iy ê n b in h t ỉ ă t đ ă c ẩ iê t là (Ỗ£P. ễ jĩfíy C y € lA ty itỵ ễ n ẽ ĩiế n 
•JJ ìâ it, S /O ff. '3 ĨẦ jV jju y e n Ớ ử tẳ c ờ { /to i, 3 ĨP . Q )ư ơ iíỹ ỹỀ Íổc ĩtâ tv y ắ t, ?ĩỉư> . ể h ầ n ễ ĩ/iê
'iìá c ỉ t. ỉ m x iề i r /tđ ề i th à n h c ầ m ơ n & ư g itíịi đ õ n / d ê t fo r th đ á

íT ó ì c tĩ/ir ỵ íV ĩH đ ã c í tì ê t c ả m ơ n /fố 'm ở ĩt 9 J u ý c v đ t7 /c /tc a SP ènỈỊ, Q ế a i Á o c Ờ ử ic a

ỉtr .r f t t ' Ịíỉíìẽ ễ t, Q Ề a i ỉtc c Q u á c < ý ia *y (a *J\T ô if 3 \ư ỏ n < f ể ỏ m ỗ ri 3 ĨP . ể P iẨ n 'V ă n ễ ĩ/t((/ĩý v à

r á c r ắ n tỏ r íã ta o m o i đ iề u h iê n ợ à ự i đ õ to i Ỉ to à ỉi tỉtỈM th ỉc ỉto á iu đ n r ù ỉ/ụ .

m x i n đ ư ư c c ẩ m ổ ìt c ấ c ị i ỉ t ò n ý tiê u /tẳ n : ểp/tòn< jf tiê u ỉĩẳ n - U iê ìi Ị p ù t/i 
t i m ềíà f f i z i n p tM ý ê n á ừ t / t tíã t, V iê n d tờ ỉc liê u , % a i /ic c J { /to a h c c t ư n h iê u , P h ư ờ n p 
r/ f í ì ỉm r Ọ ỉ)ưưc d ã ta o đ iề u A ìê n tỉu tđ ề i /đ ì đ ê tồ i t í a c ử u tĩà n < jfỉù ê rt c ử a c ắ c m a u 
ỉiv tt ồ f h i ỉto ỉ ỹ ỉ ê ĩ d ê .

íJJ ố i, c ã n g . x i n c /tđ n th à n h c ả m ơ n /c a n lã n h đ a o V iê n S P in ỉi t / t ẩ i t?à 9 a i 
i9f f tf? /* i9‘ à ù i Á tm t, c ấ c /c a n đ ề ìtỹ n< ỵ/ii< ựt đ ã n / i i ê t ẵ r tỉt ọ iá Ị í đ õ t ê l /io à ) i t í i à i t / í 
/ìỉto ẵ ỉr tă it.

* A lộ t lẩ n n ữ a tô i x i n c ả m ơ n t ấ t e ẳ & ư g ỉú Ịt đ õ q u í ủ ẵ ít J i à y .

$ ( a jV o i, n ợ à ỉý 6 tỉtấ n p 6 n đ m 2 0 0 5

ƠT' _ .9
-Jac- ợ ca

</div>
(193)<div class='page_container' data-page=193>

AN OFFICIAL PUBLICATION OF

THE INTERNATIONAL CAMELLIA SOCIETY

2004
IN T E R N A T IO N A L N U M B E R

JSSN 0 Ỉ5 9 -6 5 6 X

INTERNATIONAL CAMELLIA

JOURNAL

JO U R N A L IN T ER N A TIO N A L D U C A M E L L IA
R EV ISTA IN T E R N A Z IO N A LE D E L LA c A M E L IA

R E V IS T A IN TERN A C IO N A L DE LA C A M ELIA
IN T ER N A TIO N A LE K A M E L IE N Z E IT SC H R IFT

</div>
(194)<div class='page_container' data-page=194>

gardens: Pclcr Chappel’s Spinners ui Bo Id re. and Sowley House near Lymingion.

2 April - Mount Edgcumbc Day. Mount Hdycumbe. at Torpomt near Plymouth. holds the 
national Ciimellia collection and gardener Lee Sicnning will lead a tour o f the gardens.

12-13 April - Main Camellia Competition. Royal Horiiculiunil Society. Vincent Square. 
London.

23-24 April - ICS & Borde Hill Camellia Celebration and Competition in conjunction svilh 
the Royal Horticultural Society Milin Rhododendron and Magnolia Competition, cosponsored 
by the RHS Southeast Rhododendron, Camellia & Magnolia Group and the RHS. Bordc Hill 
Garden. Balcombc Road. Haywards Healli, Sussex.

13-17 October - Auiumn Weekend in Cumbria, held jointly with the RHS Rhododendron. 
Camellia & Magnolia Group. Based in Grasmere, Cumbria.

T he 2004 sp rin g B reak on 2 1 -24 M arch, w as based in D urim oulh. D evon. T h e evcnl. which
was organised by Mrs. Elizabeth Scotl-Moncrieff. included garden visits arranged by David 
and Moira Molloy. During the four days, several thousand camellias were seen in lull bloom in 
nine private gardens rarely open 10 ilic public.

The 20U4 Autumn Weekend on 21-24 October Wiis in the Chiltcrns, northwest OÍ London 
The event, held jointly with the RHS Rhododendron, Camellia Sc Magnolia (iroup was onỉiinĨKcd 
by Diivid and Eileen Fames and Andy and Judith Hallctt. Visits included Wuddcsdon Manor. 
Wiitcrperry Gardens, which is linked with Oxford University, and the gardens UỈ Ashridsc 
College. Guest speakers included Japanese poller ‘ Gils” Kiniishinin. who said thill LcimelliiiN 
are idcii] tor arranging, and Colonel John Ansel 1 of the Worshipful Company o f Gardeners, w ho 
talked iiboul small hidden gardens in the City o f London.

For more information contact Kcilh Sprumic. 329 London Road. St. Allxms. Herts. AI.I 
ID Z.

VI E T N A M

The garden o f lilt* National Collection of Vietnamese Camellia Species is beginning to hike 
shape in Tam L)ao National Park, about 75 km (45 mi) northwest (if Hanoi. ICS Vice President 
Pal Short ami Journal Editor Herb Short visited ihc site in Miiy. Land had been partially clenrcil

and several spccics, including large specimens o f the cndỉingcrcd yellow-flowered C .ịịiỉbciu i. 
were ready lor planting. ProfessorTrãn Ninh of the Faculty OÍ Biology ol Hanoi University 1)1' 
Scicnce reported thill he had heen ill in hospiiiil lor several months, hut has now recovered and 
hiis now completed 1 he planting o f 95 plants. He also says that he has discovered lour new 
yellow species.

</div>
(195)<div class='page_container' data-page=195>

Spain: Jap an ese A m b assad o r
K atsuyuki T an ak a plan ts a
c am ellia at 4 0 th an n u al show
in Ponlevedra.

Vietnam: A number of planes ot C am ellia 
fiilb t'n ii are ready for plum ing in V ietnam 's

sp ecies garden at T am Duo.

</div>
(196)<div class='page_container' data-page=196>

C Ộ N G H O À XÃ HỘI CH Ủ N G H ĨA V IỆT N A M
Đ ộc lập - Tự do - Hạnh phúc

. . . 0 0 0 0 0 — — — —

GIẤY XÁC NHẬN

BAN GIÁM ĐỐC VƯỜN QUỐC GIA TAM ĐÁO XÁC NHÂN

PGS.TS. Trần Ninh, Khoa Sinh học ĐHKHTN Hà Nội chủ trì đề tài QG-
03-08 đã cùng với thành viên của để tài và một số cán bộ của vườn đã tiến hành thực hiện
đé tài tại vườn trong hai năm 2003-2004. Kết quả để tài đã đạt được:

]. Tham gia điều tra đa dang sinh học của vườn, kết quả đã bổ sung vào danh lục
thực vậi 20 loài mới đầu tiên thu được ở Tam Đảo.

2. Kết hợp với vườn xây dựng khu sưu tập các loài trà hoang dại của vườn cũng như
của Việt Nam, nhằm bảo tồn nguồn gen quý hiếm các loài có nguy cơ bị tiêu
diệt.

3. Đã cùng với cán bộ kỹ thuật của vườn thử nghiệm nhân giống một số loài trà của
vườn.

4. Tham gia xây dựng các tuyến du lịch sinh thái trong vườn.

Tam Dào, ngay. /9 tháng 5 năm 2005

/ s .

</div>
(197)<div class='page_container' data-page=197>

SC IE N T IFIC PR O JEC T

Branch: Biology

Project category: National University level

1. T itle: Conservation o f gene resources o f some anim al and plant precious

species o f Tam Dao National Park fo r research, teaching and ecotourism.

2. Code: QG - 03 - 08

3. Managing institution: Ha Noi National University
4. Implementing Institution: Ha Noi University of Sciences
5. Collaborating Institution: Tam Dao National Park.

6. Coordinator: Assoc. Prof. Dr. Tran Ninh

7. Key Implementor: Ha Noi University of Sciences
8. Duration: From 8/ 2003 to 7/2005

9. Budged: 60.000000 VND
10. Main results:

a. Results in science: The flora of Tam Dao National Park is diverse. The number

of species in Tam Dao is 1436 belonging to 741 genera and 219 families of 6
phyla. The fauna of Tam Dao is diverse in terms of species composition with 1058
species (Phylum Mammalia has 70 species, Phylum Aves includes 247 species,
Phylum Reptilia has 96 species, phylum Amphibia composed of 61 species and
phylum Insecta includes 584 species.

- Among the enumerated plant species 22 species are new to Tam Dao (including
3 species new to Viet Nam).

-1 3 species were chose for conservation. - The Camellia garden were established
in Tam Dao National Park. Six precious species of Camellia were planted. This
event was informed in the International Camellia Journal of 2004.

</div>
(198)<div class='page_container' data-page=198>

PHIẾU ĐẢNG KÝ

KẾT QUẢ NGHIÊN c ứ u KH - CN

Tên đề tài:

Bảo tồn nguồn gen một số loài động, thực vật quý hiếm ở vườn Quốc gia

Tam Đảo nhầm phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng day và du lịch sinh thái
Cơ quan chủ trì đề tài:

Đại học Quốc gia, Hà Nội

Địa chỉ: 144 Đường Xuân Thuỷ - Cầu giấy - Hà Nội
Tel: 04834.0564

Cơ quan quản lý đề tài:

Đại học Khoa học Tự nhiên

Địa chỉ: 334 Nguyễn Trãi - Thanh Xuân - Hà Nôi
Tel: 048587781

Tống kinh phí thực chi: 60.000000 đ ( Sáu mươi triệu)

Trong đó: Từ ngân sách nhà nước :0.0

Kinh phí của trường: 60.000000 đ. (sáu mươi triệu)
Vốn tín dụng: 0.0

Vốn tự có: 0.0
Thu hồi: 0.0

Thời gian nghiên cứu;

Thời gian bắt đầu: 05/2003
__________________Thời gian kết thúc: 05/2005

Tên các cán bộ phôi hợp nghiên cứu:

ThS Đỗ Đình Tiến, Giám đốc VQG Tam Đảo.
KS Trần Cự, Phòng kỹ thuật VQG Tam Đảo

KS Chu Văn Cường, phòng kỹ thuật VQG Tam Đảo.

Sỏ đăng ký đề tài 
QG - 03 - 08

Sõ chứng nhận đãng ký 
kết quả nghiên cứu

Bảo mật:

a.Phổ biến rộng rãi:
b.Phổ biến hạn chế:
c.Bảo mát:

Tóm tắt kết quả nghiên cứu

Sau hai năm thực hiện đề tài chúng tôi đã thu được các kết quả sau:

1. Thống kê các loài thực vật, động vật có xương sống trên cạn và côn trùng của
VQG Tam Đảo.Thực vật gồm 1436 loài thuộc 741 chi, 219 họ của 6 ngành. Động
vật gồm 1058 loài trong đó Động vật có vú 70 lồi, Chim 247 lồi, Bị sát 96 loài,
Lưỡng cư 61 lồi và Cơn trùng 584 lồi.

2. Hai mươi hai loài thực vật được ghi nhận đầu tiên có ỏ VQG Tam Đảo: 20
loài thuộc ngành Rêu và 02 loài thuộc ngành Ngọc Lan trong số đó có 3 loài mới

cho Việt Nam.

</div>
(199)<div class='page_container' data-page=199>

4. Thiết lập khu sưu tập các loài trà hoang dại ngay rộng khoảng 2000 m trong
phạm vi của VQG Tam Đảo và 6 loài trà quý hiếm đã được trồng trong vườn.

5. Phương p h áp dâm cành đã được tiến h à n h th í nghiêm trê n h ai loài trà
hoa vàng và 1 loài hoa đỏ. Từ những k ế t quả th u được có th ể k h ẳn g định rằn g
có th ể áp dụng biện pháp n h â n giốhg bằng hom các loài cây trà hoa vàng này
để phục vụ cho công tác nghiên cứu bảo tồn và đặc b iệt là trong mục đích làm
cây cảnh. K ết qủa trê n cho thấy các chỉ tiêu chính khi xử lý thuốc kích thích
ra rễ đều tốt hơn n h iều so vối việc khơng xử lý thuốc kích thích.

6. Bốn điểm du lịch sinh thái đã được chọn. Đó là khu lũng Chắt Dậu- Đồng
Bùa, khu thác Bạc, khu Rùng Rình và khu Tây Thiên- Đại Đình. Trên cở sở các
điểm du lịch sinh thái, ba tuyến du lịch được hoạch định

Kiến nghị: Các thành viên của đề tài mong được cấp kinh phí để tiếp tục hoàn
thiện khu sưu tập các loài trà hoang đại của Việt Nam và khu sưu tập sẽ trở thành
vườn trà quốc gia trong một ngày gần đây.

Chủ nhiệm đề
tài

Thủ trưởng
cơ quan chủ trì
đề tài

Chủ tịch hội
đồng đánh giá
chính thức

Thủ trưởng cơ

quan quản lý đề

tài

Họ và tên T rầ n Ninh T rầ n Nghi

I 1" !■:'!< K ,.,fi HI í

Học hàm, học vị

PG S.TS GS.TS. K t i . n

J

« 1 w 1 \ J o 1 ^ ^

Ký tên

Đ ó n g d ấ u

v

ệ

- ''

'ì

\D %

; \ o l

U I

( y yOB

/ V,

T 0 . <-S

V

\ X ị Ị \

r Ổ X P *'

rơ m -■ o n 'j'

- '.r ML- NCI

</div>

Bảo tồn nguồn gen một số loài động thực vật quý hiếm ở vườn quốc gia Tam Đảo phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng dạy và du lịch sinh thái

<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI</b>

<b>BẢO TỔN NGUỔN GEN MỘT s ố LOÀI ĐỘNG </b>

<b>THỰC VẬT QUÝ HIẾM Ở VƯỜN </b>

<b>Qưốc </b>

<b>GIA TAM ĐẢO </b>

<b>NHẰM PHỤC VỤ CHO CÔNG TÁC NGHIÊN c ứ u </b>

<b>GIẢNG DẠY VÀ DU LỊCH SINH THÁI</b>

<b>MÃ SỐ: QG - 03 - 08</b>

<b>Tên đề tài:</b>

<b>BẢO TỔN NGUỒN GEN MỘT s ố LOÀI ĐỘNG THựC </b>

<b>VẬT QUÝ HIẾM Ở VƯỜN QUỐC GIA TAM ĐAO </b>

<b>NHẰM PHỤC VỤ CHO CÔNG TÁC NGHIÊN c ứ u , </b>

<b>GIẢNG DẠY VÀ DU LỊCH SINH THÁI</b>

<b>Mã số: QG -03 -08</b>

<b>Chủ trì đề tài: Trần Ninh</b>

<b>Học hàm, học vị, chuyên môn: PGS.TS. Thực vật học </b>

<b>Chức vụ:</b>

<b>Đơn vị công tác: Khoa Sinh học, ĐHKHTN Hà Nội </b>

<b>MỤC LỤC</b>

<b>ĐẶT VẤN ĐỂ</b>

<b>CHƯƠNG 1 </b>

<b>TỔNG QUAN TÀI LIỆU</b>

<b>CHƯƠNG 2</b>

<b>ĐIỂU KIỆN T ự NHIÊN VƯỜN Q u ố c GIA TAM ĐẢO</b>

<b>CHƯƠNG 3</b>

<b>ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN c ứ u</b>

<b>CHƯƠNG 4</b>

<b>KẾT QUẢ NGHIÊN c ứ u VÀ THẢO LUẬN</b>

<b>4 .1 . Đa dạng sinh học của vườn quốc giaTam đảo</b>

<b>4.1.1. Đa dạng thực vật</b>

<b>, </b>

<b>4. 1.2. Đa dạng động vật có xương sơng</b>

<b>4.1.3. Đa dạng côn trùng</b>

<i>-l)T/</i>

<b>432</b>

<i>9</i>

<b>*</b>

<b>“ </b>

<b>* " ( • ■ </b>

<b>■</b>

<b>♦ </b>

<b>♦ </b>

<b>#</b>

<b>: ắ </b>

<b>f </b>

<b>I</b>

<b>4.2.CÉC taxon mới cho vườn quốc gia tam đảo</b>

<b>4.3.Bảo tồn nguồn gen một số loài động thực vật quý và hiếm</b>

<b>xí </b>

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

<b>Kết luận</b>

<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO</b>

<b>A.LỚp Đia tiền </b>

<b>Hepaticae</b>

<b>12.Schistochilaceae</b>

c.

c.

c.

c.

c.

<b>PHỤ LỤC 2. DANH LỤC THựC VẬT CÓ MẠCH </b>

<b>CỦA VƯỜN QUỐC GIA TAM ĐẢO</b>

<b>41. Annonaceae</b>

G, c

(Willd) D.c

<sub>G,c</sub>

<b>DANH LỤC CÁC LOÀI ẾCH NHÁI ở VQG TAM ĐẢO</b>

<i>c. </i>

<b>DANH LỤC CÁC LOÀI TH Ú ở VQG TAM ĐẢO</b>

<b><sub>BƠ CANH VẢY</sub></b>

<b>RESULTS OF THE STUDY ON </b>

<b>YELLOW CAMELLIAS OF VIETNAM</b>

<b>Nghiên cứu sự đa dạng di truyền của một sơ' lồi trà </b>

<b>hoa trắng </b>

<i><b>Camellia ồ</b></i>

<b> Vườn Quốc gia Tam Đảo bằng kỹ </b>

<b>thuật RAPD-PCR</b>

<i>cứu </i>

<i>c. </i>