Cryptogamie, Bryologie, 2007, 28 (4): 351-437
© 2007 Adac. Tous droits réservés
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean,
an annotated checklist
R.M. ROSa*, V. MAZIMPAKAb,
U. ABOU-SALAMAc, M. ALEFFId, T.L. BLOCKEELe, M. BRUGUÉSf,
M.J. CANOa, R.M. CROSf, M.G. DIAg, G.M. DIRKSEh, W. EL SAADAWIc,
A. ERDA∆i, A. GANEVAj, J.M. GONZÁLEZ-MANCEBOk,
I. HERRNSTADT l, K. KHALILm, H. KÜRSCHNERn, E. LANFRANCOo,
A. LOSADA-LIMAk, M.S. REFAIc, S. RODRÍGUEZ-NUÑEZk,
M. SABOVLJEVI± p, C. SÉRGIOq, H. SHABBARAc,
M. SIM-SIMq, L. SÖDERSTRÖMr
In Memoriam to Creu Casas and Carmela Cortini Pedrotti
aUniversidad
de Murcia, Facultad de Biología, Departamento de Biología Vegetal,
Campus de Espinardo, 30100-Murcia, Spain. rmros@um.es; mcano@um.es
bUniversidad
Autónoma de Madrid, Facultad de Ciencias, Departamento
de Biología, Ctra. de Colmenar Viejo Km 15, 28049 Madrid, Spain.
vicente.mazimpaka@uam.es
cBotany
Department, Faculty of Science, Ain Shams University, Abbasia, Cairo,
Egypt. wagelsaadawi@yahoo.com, hshabbara@yahoo.com
dDipartimento di Scienze Ambientali, Sezione di Botanica ed Ecologia,
Laboratorio di Briologia, Università degli Studi di Camerino, Via Pontoni,
5 - 62032 Camerino (MC), Italy. michele.aleffi@unicam.it
e9
Ashfurlong Close, Dore, Sheffield S17 3NN, United Kingdom.
tblockeel@aol.com
fDepartament
de Biologia Animal, Vegetal i Ecologia, Unitat de Botànica,
Universitat Autònoma de Barcelona, 08193 Bellaterra, Barcelona, Spain.
montserrat.brugues@uab.es, rosamaria.cros@uab.es
gDipartimento
di Scienze Botaniche, Università degli Studi di Palermo,
Via Archirafi, 38, 90133 Palermo, Italy. mgdia@unipa.it
hInstitute
iAdnan
for Forestry and Nature Research (IBN), P.O. Box 23, NL-6700,
AA Wageningen, Netherland. gerard.dirkse@wur.nl
Menderes University, Faculty of Arts & Sciences, Biology Department,
09010, Aydin,Turkey. aerdag@adu.edu.tr
jInstitute
of Botany, Bulgarian Academy of Science, 23 Acad. G. Bonchev Str.,
1113 Sofia, Bulgaria. animoss@bio.bas.bg
kUniversidad
de La Laguna, Departamento de Biología Vegetal (Botánica),
Calle Astrofísico Francisco Sánchez s/n, 38071-La Laguna, Tenerife,
Canary Islands, Spain. alosada@ull.es, jglezm@ull.es
sofia.rodrigueznunez@gobiernodecanarias.org
* Correspondence and reprints: rmros@um.es
R.M. Ros, V. Mazimpaka et al.
352
lThe
mEcology
Hebrew University of Jerusalem, Israel. ilanahs@vms.huji.ac.il
and Forestry Department, Faculty of Agriculture, University of Aleppo,
Aleppo, Syria.
nInstitut
für Biologie der Freien Universität Berlin, Systematische Botanik
und Pflanzengeographie, Altensteinstraße 6, D-14195 Berlin, Germany.
kuersch@zedat.fu-berlin.de
oBiology
Department, University of Malta. edwinlanfranco@gmail.com
pInstitute
of Botany and Botanical Garden, Faculty of Biology, University
of Belgrade, Takovska 43, 11000 Belgrade, Serbia. sabmar@hotmail.com
qMuseu
e Jardim Botânico, Rua da Escola Politécnica, 58, 102-1250 Lisboa,
Portugal. msimsim@fc.ul.pt, csergio@fc.ul.pt
rDepartment
of Biology, Norwegian University of Science and Technology,
N-7491 Trondheim, Norway. lars.soderstrom@bio.ntnu.no
(Received 25 May 2007, accepted 19 September 2007)
Abstract – The names of all hepatics and anthocerotes published to the end of may 2007 in
the Mediterranean countries and Bulgaria are compiled in an annotated checklist list. The
list comprises accepted names and synonyms and provides explanatory annotations for
ambiguous and disputed names. A total of 403 accepted species and 12 infraspecific taxa are
reported from the area.
Liverworts / distribution / nomenclature / checklist / Mediterranean
INTRODUCTION
In the second half of the twentieth century, several authors published
checklists summarizing the current state of knowledge of the distribution of
bryophytes in Europe and Macaronesia (Podp{ra, 1954; Corley et al., 1981; Düll,
1983, 1984, 1985, 1992; Grolle, 1983; Corley & Crundwell, 1991; Grolle & Long,
2000; Dierßen, 2001; Söderström et al., 2002; Hill et al., 2006). Within the
Mediterranean region many lists have been produced at national level (Casas,
1991, 1998; Herrnstadt et al., 1991; Aleffi & Schumacker, 1995; Düll, 1995; ElSaadawi et al., 1999; Sabovljevi† & Stevanovi†, 1999; Sabovljevi†, 2000, 2003;
Cortini Pedrotti, 2001a; Ganeva & Natcheva, 2003; Sérgio & Carvalho, 2003;
Kürschner & Erda∑, 2005; Natcheva & Ganeva, 2005; Aleffi, 2005; Cekova, 2005;
Colacino & Sabovljevi†, 2006; Dragicevi† & Velji†, 2006; Sérgio et al., 2007), and
several new floras have been published or are currently in the process of
publication (Casas et al., 2001, 2004, 2006; Cortini Pedrotti, 2001b, 2006; Heyn &
Herrnstadt, 2004; Guerra & Cros, 2006). There have also been lists covering
different sectors of the Mediterranean region, as well some of the larger islands
(Bischler & Jovet-Ast, 1973; Eggers, 1982; Dia et al., 1987; Frey & Kürschner,
1991; Dirkse et al., 1993; Düll et al., 1999; Ros et al., 1999; Losada-Lima et al., 2001,
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
353
2004; Sabovljevi† & Natcheva, 2006; Sotiaux et al., 2007). However no attempt has
been made to produce taxonomically critical lists of bryophytes for the whole
Mediterranean region. With respect to liverworts, only two works can be regarded
as covering the whole area, and these are mainly focused on ecological and
biogeographical aspects (Bischler-Causse, 1995; Bischler, 2004).
Because of the intensive research activity that is currently taking place in
the Mediterranean area, and the need for updated red lists to inform conservation
studies and policies, it is important that accurate and comprehensive lists of
published bryophyte names should be available for the whole Mediterranean
region. The OPTIMA Bryophyte Commission, during a meeting held at Palermo
in September 2001, proposed that the gap should be filled by the publication of a
checklist of Mediterranean bryophytes in two stages: initially for liverworts and
subsequently for mosses. After an interval of several years the first stage has been
completed and we present here a checklist of Mediterranean liverworts in the
form of a catalogue of recognized names and synonyms. The catalogue includes
all the names that have been published for any one or more of the countries on
the periphery of the Mediterranean Sea.
The project
During the OPTIMA meeting in 2001, the Bryophyte Commission
considered two important matters: 1) the definition of the area to be included, and
2) the authorship of the list and the system to be adopted in its preparation. The
point at issue in the first question was whether the list should include the whole
of each country bordering the Mediterranean littoral, or only the areas within
these countries subject to a Mediterranean climate. It was clear that there would
be serious difficulties in correlating the boundaries of study areas and their
climatic regimes, and we concluded that the only practical option was to define
the area using the national boundaries of the countries bordering the northern,
eastern and southern shores of the Mediterranean. We included Bulgaria since
part of that country is subject to a Mediterranean climate (see Fig. 1 for a map of
the study area). We decided to treat the larger islands as distinct units because of
their biogeographical interest. However the Azores archipelago was excluded
because of its non-Mediterranean climate.
With regard to the second question, it was felt appropriate to designate
authors to be responsible for each country and island group (Table 1). These
authors would compile a list of accepted names and synonyms according to
criteria proposed by the Commission and send them to the Secretary who, assisted
by the remaining members of the Commission, would consolidate them into a
single paper. From the time of these initial decisions, the project has proceeded
through 5 stages: 1) the Commission prepared the criteria for the list of accepted
names and synonyms and distributed them to the designated authors; 2) the
authors compiled their lists and sent them to the Secretary of the Commission
(R. M. Ros), who in collaboration with a second member of the commission
(V. Mazimpaka), consolidated the country and islands lists into a master list of
accepted names and a separate list of synonyms; 3) the resulting lists were sent
back to the authors for data checking, correction and update; 4) having rechecked and re-integrated the author amendments and additions in the master
list, the Commission edited the final version of the paper, which (5) was returned
to the authors for text checking. This resulted in the version that was submitted
for publication.
354
R.M. Ros, V. Mazimpaka et al.
Fig. 1. Map of the study area indicating the abbreviation used the countries and islands for which
a separate list is included in the checklist (cf. also Table 1).
The lengthy duration of the project is explained by its complexity and the
fact that the members of the OPTIMA Bryophyte Commission had other
concurrent activities and responsibilities. However the experience gained during
the project will serve as a sound basis for the checklist of mosses still to be
produced.
Taxonomy and Nomenclature
Criteria for the list of accepted names
The list includes published names and records to the end of May 2007.
The checklist by Grolle & Long (2000) was the basic reference work for accepted
names in Europe and Macaronesia. We have made some exceptions to this list in
the light of more recently published taxonomic papers, and we have added the
names of taxa from African and Asian countries that were outside the geographical scope of Grolle & Long’s list. We have also included some names that are not
cited in Grolle & Long’s list in view of their frequent use in Mediterranean areas
and the lack of consensus in recent literature on their taxonomic value. For example, Grolle & Long (2000) cited very few infra-specific names. We took the view
that the varieties and subspecies of some polymorphic taxa that have been recognized in relatively recent studies merited inclusion (e.g., those of Bazzania trilobata (L.) Gray, Blepharostoma trichophyllum (L.) Dumort., Jubula hutchinsiae
(Hook.) Dumort., Marchantia polymorpha L. and several species of Riccia). In
cases where infraspecific taxa have not been distinguished in the literature for a
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
355
Table 1. Countries and island groups treated in the checklist, with the names of the responsible
authors. Country abbreviations are based on the two-letters code defined by ISO 3166-1 for
country names. For the islands that are not independent countries a two-letter code as used in
Söderström et al. (2002) has been used except for Madeira for which MD has been used.
For the purpose of the checklist, Andorra has not been considered. Sinai has been included in
Egypt. Israel includes some adjacent areas (Gaza, the West Bank, the former Cis-Jordan, and
parts of both the Golan Heights and Mt. Hermon). The list of Malta includes the Maltese islands:
Malta, Gozo and Comino. The Spanish North-African territories have been included in Morocco;
Kosovo in Serbia; Gibraltar in Spain. Turkey includes the European and Asian parts, although no
segregation between them has been done.
Countries and Islands
Abbreviations
Authors
Albania
AL
M. Sabovljevi†
Algeria
DZ
R.M. Ros & M.J. Cano
Baleares
BL
M. Brugués & R.M. Cros
Bosnia-Herzegovina
BA
M. Sabovljevi†
Bulgaria
BG
A. Ganeva
Canary Islands
CN
A. Losada-Lima, G.M. Dirkse, S. Rodríguez-Nuñez
& J.M. González-Mancebo
Corsica
CO
L. Söderström
Crete
CT
T.L. Blockeel
Croatia
HR
M. Sabovljevi†
Cyprus
CY
T. L. Blockeel
Egypt
EG
W. El Saadawi, H. Shabbara, U. Abou-Salama & M.S. Refai
France
FR
L. Söderström
Greece
GR
T.L. Blockeel
I. Herrnstadt
Israel
IL
Italy
IT
M. Aleffi
Jordan
JO
H. Kürschner
Lebanon
LB
H. Kürschner & A. Erda∑
Libya
LY
R.M. Ros & M.J. Cano
Macedonia
MK
M. Sabovljevi†
Madeira
MD
M. Sim-Sim
Malta
MT
E. Lanfranco
Montenegro
ME
M. Sabovljevi†
Morocco
MA
R.M. Ros & M.J. Cano
Portugal
PT
C. Sérgio
Sardinia
SA
M. Aleffi
Serbia
RS
M. Sabovljevi†
Sicilia
SC
M.G. Dia
Slovenia
SI
M. Sabovljevi†
Spain
ES
M. Brugués & R.M. Cros
Syria
SY
W. El Saadawi, H. Shabbara, U. Abou-Salama, M.S. Refai
& K. Khalil
Tunisia
TN
R.M. Ros & M.J. Cano
Turkey
TR
H. Kürschner & A. Erda∑
356
R.M. Ros, V. Mazimpaka et al.
given territory, then the relevant occurrences have been indicated in the checklist
at species level. For the most part, however, we have been restrictive in our inclusion of infraspecific taxa. Thus, if the majority of recent authors have not recognized a taxon, then we have also ignored it here. We have not recognized the
category of “form”. We have compared the contents of our list as they relate to
European territories with the data and subsequent amendments published by
Söderström et al. (2002; 2007) (see http://www.bio.ntnu.no/ECCB/ for a complete
checklist). Taxa erroneously reported from the territories covered by Söderström
et al. (2007) and noted as such by them are not repeated here. Taxa whose presence in a given area is doubtful have been excluded at the discretion of the author
responsible for that area. We have ignored names previously rejected in published
papers, but have included an explanatory annotation for those rejected here.
The names of the accepted taxa and their occurrence in individual
territories are presented in tabular format. Taxa are arranged alphabetically
within taxonomic unit, and territories are listed in alphabetic sequence of their
respective abbreviations. The reported presence of a taxon in a territory is marked
by one of the following symbols indicating the nature of the record. The absence
of a symbol means that the taxon has not been reported in the territory or has
been rejected in previous publications. Annotations concerning taxonomic criteria
and floristic data are indicated by a number following the name of the taxon, or
in the relevant cell of the grid.
o
n
(o)
(n)
+
Report based on collections published before 1962.
Report based on at least one collection published during or after 1962.
Doubtful report based on collections published before 1962.
Doubtful report based on at least one collection published during or after 1962.
Report without precise collection data or locality.
Criteria for the list of synonyms
Our objective was to compile all the names published for Mediterranean
liverworts, and we have therefore included all available synonyms. The authors of
the national and island lists were asked to include all the names published for
their designated territories. All these names were checked using standard works
on liverworts and other important recent publications, including general and
regional floras (Müller, 1954-1957; Schuster, 1966, 1969, 1980, 1988, 1992a, 1992b;
Paton, 1999; Schumacker & Vá≈a, 2000, 2005; Damsholt, 2002), generic monographs
(Grolle, 1972; Jovet-Ast, 1986; Bischler-Causse, 1993; Sim-Sim, 1999; Engel &
Merrill, 2004; Long, 2006, etc.) and earlier lists (e.g., Grolle, 1983, Grolle & Long,
2000; Söderström et al., 2002). Our intention was to include all the names used in
the literature, even if they had been misapplied or had not been validly published.
However it became clear that the authorities given for names cited in floristic publications were sometimes erroneous, and we have therefore ignored such errors.
The names and authorities of taxa were first checked against Index
Hepaticarum (Bonner, 1962a, 1962b, 1963a, 1963b, 1965, 1966; Bischler, 1977;
Geissler & Bischler, 1985, 1987, 1989, 1990) and Index of Hepatics (Crosby &
Engel, 2006), and the nomenclature was then further verified using the publications cited above. Author abbreviations follow Brummitt & Powell (1992), and
annotations are included for problematic names. Invalid combinations have been
included, especially basionyms and their subsequent combinations, with the aim of
facilitating their interpretation.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
357
For ease of consultation, all the synonyms and disputed names used in
the Mediterranean countries have been arranged alphabetically in a single
consolidated list, with a cross-reference where appropriate to the annotation in
which the taxonomic problem is discussed. This list also includes names rejected
for the whole of our area.
Summarizing the results of three centuries work in a critical list is a
complex and difficult task, especially considering that advances in taxonomy and
nomenclature have run in parallel with floristic exploration. While we have
attempted to check all names against the available literature, we do not assume
that the result is perfect. We would welcome any further observations regarding
omissions, errors and inconsistencies, since they will serve to improve future
editions of the checklist.
358
R.M. Ros et al.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
359
JO
TR
List of accepted names
AL
BA
BG
BL
CN
CO
CT
CY
DZ
EG
ES
FR
GR
HR
IL
IT
LB
LY
MA MD ME
MK
MT
PT
RS
SA
SC
SI
SY
TN
j
●
j
●
j
●
●
j
●
●
●
●
Anthocerotae
Anthoceros L.
agrestis Paton [2]
caucasicus Steph.
punctatus L. [2]
●
●
●
●
●
●
+
●
●
j
●
●
●
●
●
Notothylas Sull. ex A. Gray
orbicularis (Schwein.) A. Gray
Phaeoceros Prosk.
carolinianus (Michx.) Prosk.
laevis (L.) Prosk. [4] [5]
Phymatoceros Stotler, W. T. Doyle
& Crand.-Stotl. [6]
bulbiculosus (Brot.) Stotler,
W. T. Doyle & Crand.-Stotl. [5]
+
●
●
[1]
j
●
●
●
●
j
●
●
+
j
+
●
●
+
●
●
●
●
[3]
●
+
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
j
●
●
+
●
●
●
●
●
●
(●)
●
●
●
(●)
●
●
●
●
●
●
●
Hepaticae
Acanthocoleus R. M. Schust.
aberrans (Lindenb.
& Gottsche) Kruijt
●
●
Acrobolbus Nees
wilsonii Nees
j)
(j
●
Adelanthus Mitt.
decipiens (Hook.) Mitt.
●
●
Anastrepta (Lindb.) Schiffn.
orcadensis (Hook.) Schiffn.
●
●
Anastrophyllum (Spruce) Steph.
assimile (Mitt.) Steph.
hellerianum (Nees ex Lindenb.)
R. M. Schust.
michauxii (F. Weber) H. Buch
minutum (Schreb.) R. M. Schust.
saxicola (Schrad.) R. M. Schust.
Aneura Dumort.
maxima (Schiffn.) Steph.
pinguis (L.) Dumort.
Anthelia (Dumort.) Dumort.
julacea (L.) Dumort. [7]
juratzkana (Limpr.) Trevis. [7]
Aphanolejeunea A. Evans
azorica (V. Allorge & Ast)
Bernecker & Pócs
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
j
●
●
j
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
+
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
j
●
●
R.M. Ros et al.
360
AL
BA
BG
BL
madeirensis (Schiffn.) Grolle
microscopica (Taylor) A. Evans
sintenisii Steph.
CN
CO
CT
CY
DZ
EG
ES
●
●
IT
JO
TR
LB
LY
MA MD ME
●
MK
MT
PT
RS
SA
SC
SI
●
j
SY
TN
●
●
●
Asterella P. Beauv. [8]
africana (Mont.) A. Evans
gracilis (F. Weber) Underw. [9]
lindenbergiana (Corda ex Nees)
Arnell
saccata (Wahlenb.) A. Evans [10]
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
j
●
j)
(j
●
●
●
●
●
●
j
j
●
(●)
●
●
●
●
●
●
●
j
j)
(j
●
●
●
j
j
●
●
●
j
●
●
j
●
j)
(j
●
j
●
[1]
●
●
j
●
●
j
j
+
j
[1]
j
●
●
●
●
j
j
j
●
●
●
j
●
●
j
●
j
j
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
j
●
●
●
●
j
●
●
j
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
j
j
●
+
(●)
●
+
j
●
●
j
j
●
●
●
●
j
●
j)
(j
●
●
●
j
j
●
●
●
●
+
j
j
●
●
●
●
Blasia L.
pusilla L.
Blepharostoma (Dumort.) Dumort.
trichophyllum (L.) Dumort.
subsp. brevirete (Bryhn & Kaal.)
R. M. Schust.
subsp. trichophyllum
IL
●
Arnellia Lindb.
fennica (Gottsche) Lindb.
Bazzania Gray
flaccida (Dumort.) Grolle
tricrenata (Wahlenb.) Lindb.
trilobata (L.) Gray
var. depauperata (Müll. Frib.)
Grolle
var. trilobata
HR
●
Apometzgeria Kuwah.
pubescens (Schrank) Kuwah.
Barbilophozia Loeske
atlantica (Kaal.) Müll. Frib.
attenuata (Mart.) Loeske
barbata (Schmidel ex Schreb.)
Loeske
binsteadii (Kaal.) Loeske
floerkei (F. Weber & D. Mohr)
Loeske
hatcheri (A. Evans) Loeske
kunzeana (Huebener) Müll. Frib.
lycopodioides (Wallr.) Loeske
quadriloba (Lindb.) Loeske
rubescens (R. M. Schust. &
Damsh.) Kartt. & L. Söderstr.
GR
361
●
Apomarsupella R. M. Schust.
revoluta (Nees) R. M. Schust.
Athalamia Falconer
hyalina (Sommerf.) S. Hatt. [9]
spathysii (Lindenb.) S. Hatt.
FR
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
[1]
j
j
j
●
●
j
●
j
j
●
●
j
●
j
j
(●)
j
j
●
●
●
[1]
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
R.M. Ros et al.
362
AL
Calypogeia Raddi
arguta Nees & Mont.
azorica Bischl.
azurea Stotler & Crotz [11] [12]
fissa (L.) Raddi
integristipula Steph.
muelleriana (Schiffn.) Müll. Frib.
[11]
neesiana (C. Massal. & Carestia)
Müll. Frib.
sphagnicola (Arnell & J. Perss.)
Warnst. & Loeske
suecica (Arnell & J. Perss.) Müll.
Frib.
Cephalozia (Dumort.) Dumort.
affinis Lindb. ex Steph.
ambigua C. Massal.
bicuspidata (L.) Dumort.
catenulata (Huebener) Lindb.
connivens (Dicks.) Lindb.
crassifolia (Lindenb. & Gottsche)
Fulford
lacinulata J. B. Jack ex Spruce
leucantha Spruce
loitlesbergeri Schiffn.
lunulifolia (Dumort.) Dumort.
macrostachya Kaal.
pleniceps (Austin) Lindb.
Cephaloziella (Spruce) Schiffn.
baumgartneri Schiffn.
calyculata (Durieu & Mont.) Müll.
Frib. [14]
dentata (Raddi) Steph.
divaricata (Sm.) Schiffn.
elachista (J. B. Jack ex Gottsche &
Rabenh.) Schiffn.
elegans (Heeg) Schiffn. [15]
granatensis (J. B. Jack ex Steph.)
Fulford
grimsulana (J. B. Jack ex Gottsche
& Rabenh.) Lacout.
hampeana (Nees) Schiffn. [14]
integerrima (Lindb.) Warnst.
massalongi (Spruce) Müll. Frib.
phyllacantha (C. Massal. &
Carestia) Müll. Frib.
rubella (Nees) Warnst. [15]
spinigera (Lindb.) Warnst.
stellulifera (Taylor ex Spruce)
Schiffn.
turneri (Hook.) Müll. Frib.
varians (Gottsche) Steph.
BA
BG
BL
CN
CO
●
●
CT
CY
DZ
●
EG
ES
FR
●
●
GR
HR
IL
j
IT
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
363
JO
TN
TR
●
●
j)
(j
●
●
●
LB
LY
MA MD ME
j
●
MK
●
MT
PT
RS
●
SA
SC
SI
●
●
j
SY
●
j
j
●
●
j
●
●
●
●
●
(●)
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
[1]
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
j)
(j
(●)
j)
(j
●
●
●
j
●
●
j
j
●
●
j)
(j
●
j
●
●
●
●
j
●
(●)
(●)
●
●
●
●
j
●
j
●
●
j
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
j
●
j
j
●
●
●
●
[1]
●
●
●
●
●
●
●
●
●
(●)
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j)
(j
j
●
●
●
j
j
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
j
j
●
[13]
●
●
●
●
●
+
j
j
●
j
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
j
[1]
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
●
j
●
j
j
●
+
●
j
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
(●)
●
●
●
j
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
+
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
(●)
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
j
●
●
+
j
●
●
●
●
●
●
●
+
R.M. Ros et al.
364
Chiloscyphus Corda
pallescens (Ehrh. ex Hoffm.)
Dumort.
polyanthos (L.) Corda
AL
BA
BG
BL
CN
CO
[16]
j
●
●
j
j
●
●
CT
CY
●
j
●
HR
j
●
●
●
j
●
j
●
●
j
●
●
●
j
●
j
●
j
j
●
●
●
●
●
Corsinia Raddi
coriandrina (Spreng.) Lindb.
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
MK
j
MT
PT
RS
SA
SC
SI
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
SY
TN
●
●
●
●
●
●
●
[1]
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
+
●
●
●
●
●
●
●
(●)
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
●
●
[1]
●
●
j
j
j
●
●
j
●
●
(●)
●
●
j
●
●
●
Douinia (C. E. O. Jensen) H. Buch
ovata (Dicks.) H. Buch
Drepanolejeunea (Spruce) Schiffn.
hamatifolia (Hook.) Schiffn.
●
Dumortiera Nees
hirsuta (Sw.) Nees
●
Exormotheca Mitt.
pustulosa Mitt.
welwitschii Steph.
MA MD ME
●
Cyathodium Kunze
foetidissimum Schiffn.
Eremonotus Lindb. & Kaal. ex
Pearson
myriocarpus (Carrington) Pearson
LY
●
Cryptothallus Malmb.
mirabilis Malmb.
Diplophyllum (Dumort.) Dumort.
albicans (L.) Dumort.
obtusatum (R. M. Schust.) R. M.
Schust.
obtusifolium (Hook.) Dumort.
taxifolium (Wahlenb.) Dumort.
LB
●
Colura (Dumort.) Dumort.
calyptrifolia (Hook.) Dumort.
Conocephalum Hill
conicum (L.) Dumort.
salebrosum Szweyk., Buczkowska
& Odrzykoski [17]
●
TR
GR
Cladopodiella H. Buch
fluitans (Nees) H. Buch
francisci (Hook.) Jörg.
Cololejeunea (Spruce) Schiffn.
calcarea (Lib.) Schiffn.
minutissima (Sm.) Schiffn.
rossettiana (C. Massal.) Schiffn.
schaeferi Grolle
JO
FR
EG
IT
365
ES
DZ
IL
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
[1]
●
●
●
j
●
j
●
●
j
j
j
●
j
●
j)
(j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
j
●
●
●
●
R.M. Ros et al.
366
AL
Fossombronia Raddi [18] [19]
angulosa (Dicks.) Raddi
caespitiformis De Not. ex Rabenh.
[20] [21]
subsp. caespitiformis
subsp. multispira (Schiffn.) J. R.
Bray & D. C. Cargill
crispa Nees [22]
echinata Macvicar [20]
foveolata Lindb.
incurva Lindb.
leucoxantha Lehm.
mittenii Tind.
pusilla (L.) Nees [21] [23]
wondraczekii (Corda) Lindb. [20]
[23]
Frullania Raddi
azorica Sim-Sim et al. [24]
dilatata (L.) Dumort. [25]
ericoides (Nees) Mont.
fragilifolia (Taylor) Gottsche et al.
inflata Gottsche
jackii Gottsche [26]
microphylla (Gottsche) Pearson
oakesiana Austin
parvistipula Steph.
polysticta Lindenb.
riparia Hampe ex Lehm.
sergiae Sim-Sim et al.
tamarisci (L.) Dumort. [25]
teneriffae (F. Weber) Nees
BA
●
●
BG
BL
CN
CO
CT
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
(●)
●
●
●
j
●
CY
DZ
j
●
Gymnocolea (Dumort.) Dumort.
inflata (Huds.) Dumort.
Gymnomitrion Corda
apiculatum (Schiffn.) Müll. Frib.
concinnatum (Lightf.) Corda
corallioides Nees
crenulatum Gottsche ex Carrington
obtusum Lindb.
FR
GR
HR
●
●
●
j
IL
IT
367
JO
TN
TR
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
LY
[1]
●
●
LB
●
MA MD ME
●
●
●
●
●
●
[1]
j
j
●
●
j
●
j
j
MK
MT
●
PT
RS
●
j
SA
SC
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
SI
SY
●
●
(●)
+
●
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
●
+
(●)
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
+
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
j
j
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
[24]
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
●
j
●
●
j)
(j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j)
(j
●
●
+
j
●
●
j
●
●
●
●
j
●
+
j
j
Haplomitrium Nees
hookeri (Sm.) Nees
Harpalejeunea (Spruce) Schiffn.
molleri (Steph.) Grolle
ES
j
Geocalyx Nees
graveolens (Schrad.) Nees
Gongylanthus Nees
ericetorum (Raddi) Nees
EG
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
●
R.M. Ros et al.
368
AL
Harpanthus Nees
flotovianus (Nees) Nees
scutatus (F. Weber & D. Mohr)
Spruce
BA
BG
j
+
BL
CN
CO
CT
CY
DZ
EG
ES
HR
IL
IT
369
JO
TR
LB
LY
MA MD ME
MT
PT
RS
SA
SC
SI
SY
TN
j
j)
(j
j
j
●
j
●
●
j
●
Jamesoniella (Spruce) F. Lees
autumnalis (DC.) Steph.
undulifolia (Nees) Müll. Frib.
MK
●
j
●
●
Hygrobiella Spruce
laxifolia (Hook.) Spruce
●
●
j
●
●
j)
(j
●
●
●
Jubula Dumort.
hutchinsiae (Hook.) Dumort. [27]
subsp. hutchinsiae
subsp. javanica (Steph.) Verd.
●[27]
●
●
● [27]
●
● [27]
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
●
j
●
j
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
j
●
j
j
●
●
●
j
j
●
●
●
j
●
j
●
j
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
[1]
●
●
●
●
j
(●)
●
●
●
j
●
●
●
j
j)
(j
j
●
●
●
j
●
●
[1]
●
j
j
●
●
[1]
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
j
●
●
j
●
j
●
j
●
j)
(j
●
●
●
●
j)
(j
j
j
●
j
●
●
●
●
j
Kurzia G. Martens
pauciflora (Dicks.) Grolle
sylvatica (A. Evans) Grolle
trichoclados (Müll. Frib.) Grolle
Leiocolea (Müll. Frib.) H. Buch
badensis (Gottsche) Jörg.
bantriensis (Hook.) Jörg. [31]
collaris (Nees) Schljakov [31]
gillmanii (Austin) A. Evans
GR
●
●
Heteroscyphus Schiffn.
denticulatus (Mitt.) Schiffn.
Jungermannia L. [28] [29]
atrovirens Dumort.
borealis Damsh. & Vá≈a
caespiticia Lindenb.
callithrix Lindenb. & Gottsche
caucasica Vá≈a
confertissima Nees
exsertifolia Steph.
subsp. cordifolia (Dumort.) Vá≈a
gracillima Sm.
handelii (Schiffn.) Amakawa
hyalina Lyell [30]
leiantha Grolle
lignicola (Schiffn.) Grolle
obovata Nees
paroica (Schiffn.) Grolle
polaris Lindb.
pumila With.
sphaerocarpa Hook.
subelliptica (Lindb. ex Kaal.) Levier
subulata A. Evans
subtilissima (Schiffn.) Grolle
FR
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
j
j
●
●
●
●
●
[1]
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
(●)
●
j
●
●
+
●
●
●
●
R.M. Ros et al.
370
AL
heterocolpos (Thed. ex Hartm.) H.
Buch
turbinata (Raddi) H. Buch
Lejeunea Lib.
canariensis (Steph.) Steph.
cavifolia (Ehrh.) Lindb. [33]
eckloniana Lindenb.
flava (Sw.) Nees
hibernica Bischl. et al. ex Grolle
lamacerina (Steph.) Schiffn.
mandonii (Steph.) Müll. Frib.
patens Lindb. [33]
BA
BG
BL
j
●
j
●
●
CN
CO
CT
CY
DZ
●
●
●
●
●
●
●
HR
ES
FR
GR
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
EG
IL
IT
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
371
JO
TN
TR
LB
LY
MA MD ME
●
●
●
●
j [32]
●
●
●
●
●
●
Lunularia Adans.
cruciata (L.) Lindb.
PT
j
j
RS
SA
SC
j
●
SI
SY
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
● [34]
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
(●)
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
Leptoscyphus Mitt.
cuneifolius (Hook.) Mitt.
Lophozia (Dumort.) Dumort. [36]
ascendens (Warnst.) R. M. Schust.
bicrenata (Schmidel ex Hoffm.)
Dumort.
capitata (Hook.) Macoun
decolorans (Limpr.) Steph.
elongata Steph.
excisa (Dicks.) Dumort.
grandiretis (Lindb. ex Kaal.)
Schiffn.
incisa (Schrad.) Dumort.
laxa (Lindb.) Grolle
longidens (Lindb.) Macoun
longiflora (Nees) Schiffn.
obtusa (Lindb.) A. Evans
opacifolia Culm. ex Meyl.
perssonii H. Buch & S. W. Arnell
polaris (R. M. Schust.) R. M.
Schust. & Damsh.
silvicola H. Buch [37]
sudetica (Nees ex Huebener) Grolle
ventricosa (Dicks.) Dumort. [38]
wenzelii (Nees) Steph.
MT
●
●
Lepidozia (Dumort.) Dumort. [35]
cupressina (Sw.) Lindenb.
reptans (L.) Dumort.
Lophocolea (Dumort.) Dumort.
bidentata (L.) Dumort.
fragrans (Moris & De Not.)
Gottsche et al.
heterophylla (Schrad.) Dumort.
minor Nees
MK
●
j
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
j
j
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
●
j
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
●
●
j
●
j)
(j
●
j
●
[1]
●
[1]
j
●
●
[1]
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
j
●
●
j
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
j
j
+
j
j
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
j
●
(●)
●
●
j
●
j
j)
(j
●
j
●
j
●
j
j
●
●
j
j
●
●
●
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j)
(j
j
●
j
+
j
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j
j
+
●
●
●
j
●
j
●
●
j
j
j
●
●
j)
(j
●
j
●
j
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
R.M. Ros et al.
372
AL
Mannia Opiz
androgyna (L.) A. Evans
californica (Gottsche ex Underw.)
L. C. Wheeler
fragrans (Balbis) Frye & L. Clark
[10]
pilosa (Hornem.) Frye & L. Clark
triandra (Scop.) Grolle
Marchantia L.
debilis Goegel
paleacea Bertol.
polymorpha L.
subsp. montivagans Bischl. &
Boisselier
subsp. polymorpha
subsp. ruderalis Bischl. &
Boisselier
BA
BG
●
Moerckia Gottsche
blyttii (Moerch ex Hornem.)
Brockm.
hibernica (Hook.) Gottsche
CO
CT
CY
DZ
TN
TR
●
●
EG
ES
FR
GR
HR
IL
IT
JO
LB
●
●
●
●
●
●
●
●
j
j)
(j
j
LY
MA MD ME
MK
MT
PT
RS
SA
SC
●
●
SI
SY
j
●
●
●
●
●
●
j
j
●
●
●
●
●l
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
j
●
●
[1]
●
●
●
●
●
+
(●)
+
●
+
●
+
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
+
j
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
(●)
j)
(j
●
j
●
j
(●)
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j)
(j
j
j
●
+
●
●
●
●
(●)
●
j
●
+
j
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
j
●
●
●l
●
Marsupella Dumort.
adusta (Nees emend. Limpr.)
Spruce
alpina (Gottsche ex Husn.) Bernet
boeckii (Austin) Kaal.
brevissima (Dumort.) Grolle
commutata (Limpr.) Bernet
condensata (Ångstr. ex C. Hartm.)
Kaal.
emarginata (Ehrh.) Dumort.
funckii (F. Weber & D. Mohr)
Dumort.
profunda Lindb.
sparsifolia (Lindb.) Dumort.
sphacelata (Gieseke ex Lindenb.)
Dumort.
sprucei (Limpr.) Bernet
Microlejeunea Steph.
ulicina (Taylor) A. Evans
CN
373
[39]
Marchesinia
mackaii (Hook.) Gray
Metzgeria Raddi
conjugata Lindb.
furcata (L.) Dumort.
leptoneura Spruce
simplex Lorb. ex Müll. Frib.
temperata Kuwah.
violacea (Ach.) Dumort. [40]
BL
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
j
●
(●)
●
●
●
j)
(j
●
●
●
j
●
●
●
●
●
+
●
j
j
●
R.M. Ros et al.
374
AL
Mylia Gray
anomala (Hook.) Gray
taylorii (Hook.) Gray
BA
BG
j
●
CN
CO
CT
CY
DZ
EG
●
●
j)
(j
j
IL
●
IT
JO
TR
LB
LY
MA MD ME
MK
MT
PT
RS
SA
SC
SY
TN
j
●
j
SI
●
j
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
[1]
●
j
●
j
j
●
j
●
●
●
j
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
j
●
j
●
j
●
+
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●[42]
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
j
●
[1]
●
●
●
j
●
j
j
●
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
+
●
(●)
●
●
●
●
j
Petalophyllum Nees & Gottsche ex
Lehm.
ralfsii (Wilson) Nees & Gottsche
j
●
●
●
Peltolepis Lindb.
quadrata (Saut.) Müll. Frib.
Plagiochila (Dumort.) Dumort.
[44]
asplenioides (L. emend. Taylor)
Dumort. [45]
HR
●
Pallavicinia Gray
lyellii (Hook.) Carruth.
Plagiochasma Lehm. & Lindenb.
appendiculatum Lehm. & Lindenb.
microcephalum (Steph.) Steph.
var. tunesicum Bischl.
rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.)
Steph.
GR
●
●
Odontoschisma (Dumort.)
Dumort. [12]
denudatum (Mart.) Dumort.
elongatum (Lindb.) A. Evans
macounii (Austin) Underw.
prostratum (Sw.) Trevis.
sphagni (Dicks.) Dumort.
Pellia Raddi
endiviifolia (Dicks.) Dumort.
epiphylla (L.) Corda [43]
neesiana (Gottsche) Limpr.
FR
375
●
●
Nowellia Mitt.
curvifolia (Dicks.) Mitt.
Pedinophyllum (Lindb.) Lindb.
interruptum (Nees) Kaal.
ES
●
Nardia Gray
breidleri (Limpr.) Lindb.
compressa (Hook.) Gray
geoscyphus (De Not.) Lindb. [41]
insecta Lindb. [41]
scalaris Gray
Oxymitra Bisch. ex Lindenb.
incrassata (Brot.) Sérgio & Sim-Sim
BL
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
●
j)
(j
j
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
(●)
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
●
j
●
●
●
(●)
j
●
●
+
j)
(j
●
●
●
j
●
●
(●)
(●)
●
●
●
●
●
R.M. Ros et al.
376
AL
bifaria (Sw.) Lindenb.
britannica Paton
exigua (Taylor) Taylor
heterophylla Lindenb. ex Lehm.
[46]
maderensis Gottsche ex Steph. [47]
porelloides (Torrey ex Nees)
Lindenb. [45]
punctata (Taylor) Taylor
retrorsa Gottsche
spinulosa (Dicks.) Dumort.
stricta Lindenb.
virginica A. Evans
BA
BG
BL
CN
CO
CT
CY
DZ
●
EG
GR
HR
IL
IT
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
377
JO
TR
LB
LY
MA MD ME
ES
FR
●
●
●
●
●
●
●
MK
MT
PT
RS
SA
SC
SI
SY
TN
[1]
●
●
●
●
+
●
j
j
●
●
●
●
+
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
[1]
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
Pleurocladula Grolle
albescens (Hook.) Grolle
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j)
(j
Porella L.
arboris-vitae (With.) Grolle
●
●
xbaueri (Schiffn.) C. E. O. Jensen
canariensis (F. Weber) Underw.
cordaeana (Huebener) Moore
inaequalis (Gottsche ex Steph.)
Perss.
obtusata (Taylor) Trevis.
pinnata L.
platyphylla (L.) Pfeiff.
●
●
●
(●)
[48]
j
●
●
●
j
●
Ptilidium Nees
ciliare (L.) Hampe
pulcherrimum (Weber) Vain.
Radula Dumort. [52]
aquilegia (Hook. f. & Taylor)
Gottsche et al.
carringtonii J. B. Jack
complanata (L.) Dumort.
holtii Spruce
jonesii Bouman et al.
lindenbergiana Gottsche ex C.
Hartm.
nudicaulis Steph.
visianica C. Massal.
wichurae Steph.
Reboulia Raddi
hemisphaerica (L.) Raddi [51]
j
●
●
●
●
●
[49]
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
[50]
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
●
[16]
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
● [48]
●
●
●
j
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
[50]
●
●
●
●
●
●
[1]
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
j
●
●
Prasanthus Lindb.
suecicus (Gottsche) Lindb.
Preissia Corda
quadrata (Scop.) Nees [51]
[1]
●
●
j
●
●
●
j
j
●
●
●
●
●
●
j
●
j
●
j
j
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
+
j
●
●
●
●
●
[1]
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j
j
●
●
j
R.M. Ros et al.
378
AL
Riccardia Gray
chamedryfolia (With.) Grolle
incurvata Lindb.
latifrons (Lindb.) Lindb.
multifida (L.) Gray
palmata (Hedw.) Carruth.
Riccia L. [53] [54] [55]
atlantica Sérgio & Perold
atromarginata Levier
beyrichiana Hampe ex Lehm.
bicarinata Lindb.
bifurca Hoffm. [56]
breidleri Jur. ex Steph.
canaliculata Hoffm.
cavernosa Hoffm.
ciliata Hoffm. [57]
ciliifera Link ex Lindenb.
congoana Steph.
crinita Taylor [57]
crozalsii Levier
crustata Trab.
crystallina L. emend. Raddi
duplex Lorb.
fluitans L.
frostii Austin
glauca L.
var. ciliaris Warnst.
var. glauca
gougetiana Durieu & Mont.
var. armatissima Levier ex Müll.
Frib.
var. gougetiana
huebeneriana Lindenb.
lamellosa Raddi
ligula Steph.
macrocarpa Levier
melitensis C. Massal.
michelii Raddi
nigrella DC.
papillosa Moris
perennis Steph.
rhenana Lorb. ex Müll. Frib.
sommieri Levier
sorocarpa Bisch.
var. heegii Schiffn.
var. sorocarpa
subbifurca Warnst. ex Croz.
teneriffae S. W. Arnell
trabutiana Steph.
warnstorfii Limpr. ex Warnst.
var. subinermis Warnst.
var. warnstorfii
BA
j
BG
BL
●
CN
CO
CT
●
●
●
CY
DZ
EG
j
j
j
j
j
j
j
●
●
GR
HR
●
j
IL
IT
●
●
●
[1]
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
+
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
FR
●
j)
(j
●
ES
●
●
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
379
JO
TN
TR
j)
(j
●
LB
LY
MA MD ME
j
●
●
MK
MT
j)
(j
PT
●
●
●
●
j
SA
SC
SI
●
●
j
●
●
SY
●
●
●
●
RS
●
j
●
(●)
j
●
j
●
●
j
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
j
●
●
●
●
●
+
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
[1]
●
●
j)
(j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
+
●
+
●
●
●
●
●
+
●
j)
(j
j
●
●
+
●
●
●
j
●
●
●
●
+
●
+
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
+
+
●
●
●
+
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
+
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
+
j
●
●
●
●
●
●
+
●
●
[1]
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
j
●
[1]
●
●
●
●
●
●
j
j)
(j
●
+
●
●
+
j
(●)
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
j
●
●
j
●
●
+
●
●
●
●
●
●
j)
(j
+
●
●
●
+ [58]
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j)
(j
●
●
j
[1]
●
j
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
+
j
●
●
●
j
●
+
●
●
●
j
●
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
+
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
j
●
●
j
●
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
j
●
+
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
[1]
●
j
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
j
j
●
●
+
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
+
●
●
j
+
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
+
●
●
●
●
+
j
●
●
●
●
+
+
●
●
●
●
●
j
j
j)
(j
●
●
●
●
●
[1]
●
j
●
j
j
●
●
●
j)
(j
●
380
R.M. Ros et al.
AL
Ricciocarpos Corda
natans (L.) Corda
BA
BG
j
●
Riella Mont.
affinis M. Howe & Underw.
bialata Trab.
cossoniana Trab.
cyrenaica Maire
helicophylla (Bory & Mont.) Mont.
notarisii (Mont.) Mont.
numidica Trab. [60]
parisii Gottsche
sersuensis Trab. [60]
BL
CN
CO
CT
CY
DZ
EG
j
●
ES
FR
GR
●
●
j
IL
IT
●
●
[59]
●
●
●
381
JO
TN
TR
●
●
LB
LY
MA MD ME
j
●
MK
MT
PT
RS
SA
SC
SI
(●)
j
SY
j
●
●
[1]
●
+
●
●
●
●
●
●
j
j
j
●
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
●
●
●
j
j
●
j
●
j
j
j
●
j
●
●
+
●
●
j
[1]
j
j
Saccogyna Dumort.
viticulosa (L.) Dumort.
●
●
Sauteria Nees
alpina (Nees) Nees
Scapania (Dumort.) Dumort.
aequiloba (Schwägr.) Dumort.
apiculata Spruce
aspera Bernet & M. Bernet
brevicaulis Taylor
calcicola (Arnell & J. Perss.)
Ingham
carinthiaca J. B. Jack ex Lindb.
compacta (A. Roth) Dumort. [63]
crassiretis Bryhn
curta (Mart.) Dumort.
cuspiduligera (Nees) Müll. Frib.
gracilis Lindb.
gymnostomophila Kaal.
helvetica Gottsche
irrigua (Nees) Nees
lingulata H. Buch
mucronata H. Buch
nemorea (L.) Grolle
obscura (Arnell & C. E. O. Jensen)
Schiffn.
paludicola Loeske & Müll. Frib.
paludosa (Müll. Frib.) Müll. Frib.
praetervisa Meyl.
scandica (Arnell & H. Buch)
Macvicar
scapanioides (C. Massal.) Grolle
subalpina (Nees ex Lindenb.)
Dumort.
uliginosa (Sw. ex Lindenb.)
Dumort.
umbrosa (Schrad.) Dumort.
undulata (L.) Dumort.
verrucosa Heeg
HR
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
j
j
●
●
●
j)
(j
●
j
[1]
j
●
●
●
j
●
●
[1]
j)
(j
●
●
j)
(j
●
j
●
+[61]
●
j
●
●
●
●
[62]
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
j
j
j
●
●
●
●
●
j
[1]
●
j
●
●
j
j
●
●
●
●
●
j)
(j
●
●
●
j)
(j
j
●
●
●
●
j
●
j
●
●
●
(●)
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
j)
(j
j
●
●
●
●
j
●
j
j
j
●
j)
(j
●
●
j
●
j
●
●
●
●
●
●
j
●
●
j
j
●
●
j
●
●
j
●
●
j
●
●
●
+
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
(●)
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
j)
(j
●
(●)
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
j
●
j
●
j
●
j
●
●
j
●
●
j
j
●
●
●
●
j
j
●
●
●
R.M. Ros et al.
382
BL
CN
CO
CT
CY
DZ
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
Sphaerocarpos Boehm.
michelii Bellardi
stipitatus Bisch. ex Lindenb.
●
●
●
●
texanus Austin
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
+
●
●
●
Southbya Spruce
nigrella (De Not.) Henriq.
tophacea (Spruce) Spruce
Targionia L.
hypophylla L.
lorbeeriana Müll. Frib.
AL
BA
●
j
BG
●
●
j
j
TN
TR
ES
FR
GR
HR
IL
IT
JO
LB
LY
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
EG
●
●
●
MA MD ME
j
●
●
j
●
●
MK
MT
●
j
●
PT
RS
SA
SC
SI
SY
●
●
●
j
●
●
●
j)
(j
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j)
(j
[64]
●
+
●
●
●
j
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
j)
(j
●
[1]
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
●
●
●
●
j
●
●
●
j
●
●
j
●
j
●
●
Tetralophozia (R. M. Schust.)
Schljakov
filiformis (Steph.) Urmi
setiformis (Ehrh.) Schljakov
●
●
(●)
Trichocolea Dumort.
tomentella (Ehrh.) Dumort.
Tylimanthus Mitt.
madeirensis Grolle & Perss.
383
●
Telaranea Spruce ex Schiffn.
azorica (H. Buch & Perss.) Pócs ex
Schumacker & Vá≈a [65]
europaea J. J. Engel & G. L. S.
Merril [66] [67]
Tritomaria Schiffn. ex Loeske
exsecta (Schmidel ex Schrad.)
Loeske
exsectiformis (Breidl.) Loeske
polita (Nees) Jörg.
quinquedentata (Huds.) H. Buch
scitula (Taylor) Jörg.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
●
j
j
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
j
j)
(j
●
●
j
●
j
●
j
●
●
●
●
j
●
●
●
●
+
●
●
●
●
[68]
j
j
●
j
●
●
●
j)
(j
j
●
●
●
●
j
j
j
384
R.M. Ros et al.
List of synonyms and names used in the studied area
Symbols used in the list:
l Name used in the Mediterranean literature, but not found in reference works and there are
uncertainties about the correct synonymy and authorship.
☞ The author/s of the name is/are doubtful.
? Name used in the Mediterranean literature, but not found in reference works and the
authorship is therefore uncertain, although there is no doubt about the taxon referred
(the name was probably created in a floristic publication).
# Name used in the Mediterranean literature and found in independent reference works,
but the synonymy could not be confirmed.
$ Synonym used in the Mediterranean literature, but not formally published (the name
was undoubtedly created in a floristic publication) therefore no authors are indicated.
Anthocerotae
Anthoceros beltrani Casares-Gil [4]
Anthoceros bulbiculosus Brot. = Phymatoceros bulbiculosus (Brot.) Stotler, W. T. Doyle &
Crand.-Stotl.
Anthoceros caespiticius De Not. = Anthoceros punctatus L.
Anthoceros carolinianus Michx. = Phaeoceros carolinianus (Michx.) Prosk.
Anthoceros constans Lindb. = Anthoceros punctatus L.
Anthoceros crispulus (Mont.) Douin = Anthoceros punctatus L.
Anthoceros crispulus auct. non (Mont.) Douin = Anthoceros agrestis Paton
Anthoceros dichotomus Raddi = Phymatoceros bulbiculosus (Brot.) Stotler, W. T. Doyle &
Crand.-Stotl.
Anthoceros dichotomus f. stricta Casares-Gil = Phymatoceros bulbiculosus (Brot.) Stotler,
W. T. Doyle & Crand.-Stotl.
Anthoceros dichotomus var. gussonei Zodda = Phaeoceros laevis (L.) Prosk. [5]
Anthoceros husnotii Steph. = Anthoceros punctatus L.
Anthoceros laevis L. = Phaeoceros laevis (L.) Prosk.
Anthoceros mandonii Steph. = Anthoceros caucasicus Steph.
Anthoceros multifidus L. = Anthoceros punctatus L. [2]
Anthoceros multifidus auct. = Anthoceros agrestis Paton [2]
Anthoceros multilobulus Lindb. = Anthoceros punctatus L.
Anthoceros polymorphus Raddi = Anthoceros punctatus L.
Anthoceros punctatus var. cavernosus auct. non (Nees) Gottsche et al. = Anthoceros agrestis
Paton
Anthoceros punctatus var. crispatus Mont. = Anthoceros punctatus L.
Anthoceros punctatus var. crispatus auct. non Mont. = Anthoceros agrestis Paton
Anthoceros punctatus var. crispulus Mont. = Anthoceros punctatus L.
Anthoceros punctatus var. crispulus auct. non Mont. = Anthoceros agrestis Paton
Anthoceros punctatus var. husnotii (Steph.) Zodda = Anthoceros punctatus L.
Anthoceros punctatus f. multifidus (L.) Nees = Anthoceros punctatus L. [2]
Anthoceros punctatus f. multifidus auct. non (L.) Nees = Anthoceros agrestis Paton [2]
Anthoceros punctatus var. multifidus (L.) Schmidel ex Swartz = Anthoceros punctatus L. [2]
Anthoceros punctatus var. multifidus auct. non (L.) Schmidel ex Swartz = Anthoceros
agrestis Paton [2]
Anthoceros validus Steph. = Phaeoceros carolinianus (Michx.) Prosk.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
385
# Anthoceros torreyi Austin = Anthoceros punctatus L.
Aspiromitus madeirensis Steph. = Anthoceros caucasicus Steph.
Carpobolus orbicularis (Schwein.) Schwein. = Notothylas orbicularis (Schwein.) A. Gray
Carpolipum fertile Lehm. = Notothylas orbicularis (Schwein.) A. Gray
Carpolipum valvatum (Sull.) Nees = Notothylas orbicularis (Schwein.) A. Gray
Chamaeceros fertilis (Lehm.) Milde = Notothylas orbicularis (Schwein.) A. Gray
Notothylas fertilis (Milde) Lehm. = Notothylas orbicularis (Schwein.) A. Gray
Notothylas valvata Sull. = Notothylas orbicularis (Schwein.) A. Gray
Phaeoceros bulbiculosus (Brot.) Prosk. = Phymatoceros bulbiculosus (Brot.) Stotler, W.T.
Doyle & Crand.-Stotl.
Phaeoceros dichotomus (Raddi) Prosk. = Phymatoceros bulbiculosus (Brot.) Stotler, W.T.
Doyle & Crand.-Stotl.
Phaeoceros laevis subsp. carolinianus (Michx.) Prosk. = Phaeoceros carolinianus (Michx.)
Prosk.
Hepaticae
Achiton quadratum (Scop.) Corda = Preissia quadrata (Scop.) Müll. Frib. [51]
Acolea adusta (Nees emend. Limpr.) C. Massal. hom. illeg. non (Gray) Trevis. = Marsupella
adusta (Nees emend. Limpr.) Spruce
Acolea alpina (Gottsche ex Husn.) C. Massal. = Marsupella alpina (Gottsche ex Husn.)
Bernet
Acolea brevissima Dumort. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Acolea concinnata (Lightf.) Dumort. = Gymnomitrion concinnatum (Lightf.) Corda
Acolea conferta (Limpr.) C. Massal. & Carestia = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Acolea corallioides (Nees) Dumort. = Gymnomitrion corallioides Nees
Acolea revoluta (Nees) Steph. = Apomarsupella revoluta (Nees) R. M. Schust.
Acolea varians (Lindb.) Steph. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Aitonia italica (Sassi) Lindb. = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.) Steph.
Alicularia breidleri Limpr. = Nardia breidleri (Limpr.) Lindb.
Alicularia compressa (Hook.) Nees = Nardia compressa (Hook.) Gray
Alicularia geoscypha De Not. = Nardia geoscyphus (De Not.) Lindb.
Alicularia geoscypha f. insecta (Lindb.) Müll. Frib. = Nardia insecta Lindb.
Alicularia minor (Nees) Limpr. = Nardia geoscyphus (De Not.) Lindb.
Alicularia pachyphylla De Not. = Nardia compressa (Hook.) Gray
Alicularia rotaeana De Not. = Nardia scalaris Gray
Alicularia scalaris (Gray) Corda = Nardia scalaris Gray
Alicularia scalaris var. minor (Nees) Nees = Nardia geoscyphus (De Not.) Lindb.
Anastrophyllum minutum var. grande (Gottsche ex Lindb.) R. M. Schust. = Anastrophyllum
minutum (Schreb.) R. M. Schust.
Anastrophyllum minutum var. weberi (Mart.) Kartt. = Anastrophyllum minutum (Schreb.)
R. M. Schust.
Anastrophyllum myriocarpum (Carrington) R. M. Schust. ex Vá≈a = Eremonotus
myriocarpus (Carrington) Pearson
Anastrophyllum nardioides (Lindb.) Kaal. = Anastrophyllum assimile (Mitt.) Steph.
Anastrophyllum reichardtii (Gottsche in Jur.) Steph. = Anastrophyllum assimile (Mitt.)
Steph.
Aneura incurvata (Lindb.) Steph. = Riccardia incurvata Lindb.
Aneura latifrons Lindb. = Riccardia latifrons (Lindb.) Lindb.
Aneura multifida (L.) Dumort. = Riccardia multifida (L.) Gray
386
R.M. Ros et al.
Aneura multifida var. major (Dicks. ex Hook.) Nees = Riccardia chamedryfolia (With.)
Grolle
☞ Aneura multifida var. rivularis Rabenh. = Riccardia chamedryfolia (With.) Grolle
Aneura palmata (Hedw.) Dumort. = Riccardia palmata (Hedw.) Carruth.
Aneura pinguis var. angustior (Hook.) Dumort. = Aneura pinguis (L.) Dumort.
Aneura pinnatifida (Sw.) Dumort. hom. illeg. = Riccardia chamedryfolia (With.) Grolle
Aneura sinuata (Dicks. ex Hook.) Dumort. = Riccardia chamedryfolia (With.) Grolle
Anomomarsupella cephalozielloides R. M. Schust. = Eremonotus myriocarpus (Carrington)
Pearson
Anthelia andina Herzog = Anthelia juratzkana (Limpr.) Trevis.
Anthelia julacea subsp. juratzkana (Limpr.) Meyl. = Anthelia juratzkana (Limpr.) Trevis.
Anthelia nivalis (Sw. ex F. Weber & D. Mohr) Lindb. [7]
Anthelia phyllacantha C. Massal. & Carestia = Cephaloziella phyllacantha (C. Massal. &
Carestia) Müll. Frib.
Anthelia setiformis (Ehrh.) Dumort. = Tetralophozia setiformis (Ehrh.) Schljakov
Anthelia turneri (Hook.) Dumort. = Cephaloziella turneri (Hook.) Müll. Frib.
Antoiria vulgaris Raddi nom. illeg. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Antrocephalus italicus Sassi = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.) Steph.
Aphanolejeunea teotonii V. Allorge & Ast = Aphanolejeunea sintenisii Steph.
Aplozia amplexicaulis (Dumort.) Dumort. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Aplozia anomala (Hook.) Warnst. = Mylia anomala (Hook.) Gray
Aplozia atrovirens (Dumort.) Dumort. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Aplozia autumnalis (DC.) Heeg = Jamesoniella autumnalis (DC.) Steph.
Aplozia confertissima (Nees) Dumort. = Jungermannia confertissima Nees
Aplozia cordifolia Dumort. = Jungermannia exsertifolia subsp. cordifolia (Dumort.) Vá≈a
Aplozia crenulata (Mitt.) Lindb. = Jungermannia gracillima Sm.
Aplozia crenulata var. inundata (Schiffn.) Macvicar = Jungermannia gracillima Sm.
Aplozia crenulata var. gracillima (Sm.) Heeg = Jungermannia gracillima Sm.
Aplozia gracillima (Sm.) Dumort. = Jungermannia gracillima Sm.
Aplozia hyalina (Lyell) Dumort. = Jungermannia hyalina Lyell
Aplozia lanceolata (L.) Dumort. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Aplozia lanceolata auct. non (L.) Dumort. = Jungermannia leiantha Grolle
Aplozia lurida (Dumort.) Dumort. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Aplozia lurida sensu Breidl. = Jungermannia confertissima Nees
Aplozia nana (Nees) Breidl. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Aplozia oblongifolia (Müll. Frib.) Jörg. = Jungermannia pumila With.
Aplozia obovata (Nees) Loeske = Jungermannia obovata Nees
Aplozia polaris (Lindb.) Bryhn & Kaal. = Jungermannia polaris Lindb.
Aplozia pumila (With.) Dumort. = Jungermannia pumila With.
Aplozia riparia (Taylor) Dumort. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Aplozia riparia var. potamophila Müll. Arg. ex Bernet = Jungermannia atrovirens Dumort.
Aplozia riparia var. rivularis Bernet = Jungermannia atrovirens Dumort.
Aplozia scalariformis (Nees) Dumort. = Jungermannia confertissima Nees
Aplozia schiffneri Loitl. = Jungermannia polaris Lindb.
Aplozia sphaerocarpa (Hook.) Dumort. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Aplozia sphaerocarpa var. nana (Nees) Macvicar = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Aplozia sphaerocarpoidea (De Not.) Dumort. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Aplozia tristis (Nees) Dumort. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
387
Asterella bonjeanii (De Not.) Trevis. = Asterella lindenbergiana (Corda ex Nees) Arnell
Asterella elegans (Spreng.) Trevis. REJECTED FROM THE AREA [8]
Asterella fragrans (Schleich.) Trevis. = Asterella saccata (Wahlenb.) A. Evans [10]
Asterella hemisphaerica (L.) P. Beauv. = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Asterella ludwigii (Schwägr.) Underw. ex A. Evans nom. inval. = Mannia triandra (Scop.)
Grolle
Asterella ludwigii auct. non (Schwägr.) Underw. ex A. Evans nom. inval. = Asterella gracilis
(F. Weber) Underw.
Asterella nana (Lindenb.) C. Massal. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt. [9]
Asterella pilosa (Wahlenb.) Trevis. = Asterella gracilis (F. Weber) Underw.
Aytonia rupestris J. R. Forst. & G. Forst. = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.)
Steph.
Barbilophozia baueriana (Schiffn.) Loeske = Barbilophozia hatcheri (A. Evans) Loeske
Barbilophozia gracilis (Schleich. ex Steph.) Müll. Frib. = Barbilophozia attenuata (Mart.)
Loeske
Barbilophozia hatcheri var. grandiretis H. Buch ex Lammes = Barbilophozia rubescens
(R. M. Schust. & Damsh.) Kartt. & L. Söderstr.
Barbilophozia lycopodioides var. hatcheri (Evans) Schljakov = Barbilophozia hatcheri
(A. Evans) Loeske
? Barbilophozia lycopodioides var. parvifolia Schiffn. = Barbilophozia hatcheri (A. Evans)
Loeske
Barbilophozia obtusa (Lindb.) H. Buch = Lophozia obtusa (Lindb.) A. Evans
Bazzania deflexa (Mart.) Trevis. = Bazzania tricrenata (Wahlenb.) Lindb.
Bazzania denudata auct. non (Torrey ex Gottsche et al.) Trevis. = Bazzania flaccida
(Dumort.) Grolle
Bazzania implexa (Nees) Müll. Frib. = Bazzania flaccida (Dumort.) Grolle
Bazzania triangularis (Schleich.) Lindb. nom. illeg. = Bazzania tricrenata (Wahlenb.)
Lindb.
Bazzania triangularis var. implexa (Nees) Zahlbr. = Bazzania flaccida (Dumort.) Grolle
$ Bazzania tricrenata var. implexa = Bazzania flaccida (Dumort.) Grolle
Bellincinia laevigata (Schrad.) Kuntze = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Bellincinia montana Raddi = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Bellincinia platyphylla (L.) Kuntze = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Bellincinia porella (Dicks.) Kuntze = Porella pinnata L.
Bellincinia thuja (Hook.) Kuntze = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Blasia pusilla var. gemmifera Nees = Blasia pusilla L.
Blepharostoma arachnoideum var. brevirete (Bryhn & Kaal.) Frye & L. Clark = Blepharostoma trichophyllum subsp. brevirete (Bryhn & Kaal.) R. M. Schust.
Blepharostoma trichophyllum var. brevirete Bryhn & Kaal. = Blepharostoma trichophyllum
subsp. brevirete (Bryhn & Kaal.) R. M. Schust.
Blepharozia ciliaris (L.) Dumort. = Ptilidium ciliare (L.) Hampe
? Blepharozia ciliaris var. wallrothiana Nees = Ptilidium pulcherrimum (Weber) Vain.
Blepharozia pulcherrima (Weber) Lindb. = Ptilidium pulcherrimum (Weber) Vain.
Blyttia lyellii (Hook.) Endl. ex Gottsche et al. = Pallavicinia lyellii (Hook.) Carruth.
Blyttia lyellii var. hibernica (Hook.) Nees = Moerckia hibernica (Hook.) Gottsche
Blyttia moerckii Nees = Moerckia blyttii (Moerch ex Hornem.) Brockm.
Brissocarpus riccioides Bisch. = Corsinia coriandrina (Spreng.) Lindb.
Calycularia blyttii (Moerch ex Hornem.) Steph. = Moerckia blyttii (Moerch ex Hornem.)
Brockm.
Calycularia hibernica (Hook.) Steph. = Moerckia hibernica (Hook.) Gottsche
388
R.M. Ros et al.
Calypogeia adscendens (Nees) Warnst. = Calypogeia muelleriana (Schiffn.) Müll. Frib.
Calypogeia ericetorum Raddi = Gongylanthus ericetorum (Raddi) Nees
Calypogeia flagellifera Raddi = Gongylanthus ericetorum (Raddi) Nees
Calypogeia meylanii H. Buch = Calypogeia integristipula Steph.
Calypogeia muelleriana f. sphagnicola (Arnell & J. Perss.) Schljakov = Calypogeia
sphagnicola (Arnell & J. Perss.) Warnst. & Loeske
Calypogeia neesiana var. laxa Meyl. ex Müll. Frib. = Calypogeia muelleriana (Schiffn.)
Müll. Frib.
Calypogeia neesiana var. meylanii (H. Buch) R. M. Schust. = Calypogeia integristipula
Steph.
Calypogeia paludosa Warnst. = Calypogeia sphagnicola (Arnell & J. Perss.) Warnst. &
Loeske
Calypogeia tenuis (Austin) A. Evans. = Calypogeia sphagnicola (Arnell & J. Perss.)
Warnst. & Loeske
Calypogeia trichomanis (L.) Corda nom. rejic. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Calypogeia trichomanis auct. non (L.) Corda = Calypogeia azurea Stotler & Crotz [11]
# Calypogeia trichomanis var. communis Nees = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Calypogeia trichomanis var. erecta Müll. Frib. = Calypogeia muelleriana (Schiffn.) Müll.
Frib.
Calypogeia trichomanis var. fissa (L.) De Not. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
# Calypogeia trichomanis f. papillosa Warnst. = Calypogeia azurea Stotler & Crotz
Calypogeia trichomanis var. sphagnicola (Arnell & J. Perss.) Meyl. = Calypogeia
sphagnicola (Arnell & J. Perss.) Warnst. & Loeske
Calypogeia trichomanis var. sprengelii (Mart.) C. Massal. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Calypogeia trichomanis var. suecica (Arnell & J. Perss.) Casares-Gil = Calypogeia suecica
(Arnell & J. Perss.) Müll. Frib.
Candollea carinata Raddi = Scapania compacta (A. Roth) Dumort.
Cephalozia albescens (Hook.) Dumort. = Pleurocladula albescens (Hook.) Grolle
# Cephalozia asperifolia f. belsensis Douin = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephalozia baueri (Mart.) C. Massal. = Nowellia curvifolia (Dicks.) Mitt.
Cephalozia bicuspidata subsp. ambigua (C. Massal.) R. M. Schust. = Cephalozia ambigua
C. Massal.
Cephalozia bicuspidata subsp. lammersiana (Huebener) R. M. Schust. = Cephalozia
bicuspidata (L.) Dumort.
Cephalozia bicuspidata var. alpicola (C. Massal.) C. Massal. & Carestia = Cephalozia
pleniceps (Austin) Lindb.
Cephalozia bicuspidata var. lammersiana (Huebener) Breidl. = Cephalozia bicuspidata (L.)
Dumort.
Cephalozia bicuspidata var. setulosa Spruce = Cephalozia bicuspidata (L.) Dumort.
Cephalozia bifida Lindb. = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst.
Cephalozia borealis Lindb. = Cladopodiella francisci (Hook.) Jörg.
Cephalozia bryhnii Kaal. = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst.
Cephalozia byssacea (A. Roth) Dumort. nom. rejic. = Cephaloziella hampeana (Nees)
Schiffn.
Cephalozia byssacea auct. non (A. Roth) Dumort. = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephalozia columbae Camus = Cephaloziella massalongi (Spruce) Müll. Frib.
Cephalozia compacta Warnst. = Cephalozia connivens (Dicks.) Lindb.
Cephalozia curvifolia (Dicks.) Dumort. = Nowellia curvifolia (Dicks.) Mitt.
Cephalozia dentata (Raddi) Lindb. = Cephaloziella dentata (Raddi) Steph.
Cephalozia divaricata (Sm.) Dumort. = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
389
Cephalozia divaricata Heeg nom. inval. non (Sm.) Dumort. = Cephaloziella rubella (Nees)
Warnst.
Cephalozia divaricata var. scabra M. Howe = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephalozia divaricata var. stellulifera Taylor ex Spruce = Cephaloziella stellulifera (Taylor
ex Spruce) Schiffn.
Cephalozia divaricata var. starkei auct. non (Funck ex Nees) Spruce nom. illeg. =
Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephalozia elegans Heeg = Cephaloziella elegans (Heeg) Schiffn.
Cephalozia fluitans (Nees) Spruce = Cladopodiella fluitans (Nees) H. Buch
Cephalozia francisci (Hook.) Dumort. = Cladopodiella francisci (Hook.) Jörg.
Cephalozia granatensis J.B. Jack ex Steph. = Cephaloziella granatensis (J.B. Jack ex Steph.)
Fulford
Cephalozia helleri (Nees ex Lindenb.) Lindb. nom. illeg. = Anastrophyllum hellerianum
(Nees ex Lindenb.) R. M. Schust.
Cephalozia hibernica Spruce ex Pearson = Cephalozia crassifolia (Lindenb. & Gottsche)
Fulford
Cephalozia hypogyna Steph. = Cephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn.
Cephalozia integerrima Lindb. = Cephaloziella integerrima (Lindb.) Warnst.
Cephalozia lammersiana (Huebener) Carrington = Cephalozia bicuspidata (L.) Dumort.
Cephalozia laxifolia (Hook.) Lindb. = Hygrobiella laxifolia (Hook.) Spruce
☞ Cephalozia limprichtii (Warnst.) Steph. = Cephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce)
Schiffn.
Cephalozia lucens (A. Evans) Steph. = Metahygrobiella lucens (A. Evans) H. A. Miller
REJECTED FROM THE AREA
# Cephalozia lunulaefolia var. gasilieni Corb. = Cephalozia affinis Lindb. ex Steph.
Cephalozia massalongi Spruce = Cephaloziella massalongi (Spruce) Müll. Frib.
Cephalozia media Lindb. = Cephalozia lunulifolia (Dumort.) Dumort.
# Cephalozia media var. gasilieni Corb. = Cephalozia affinis Lindb. ex Steph.
Cephalozia multiflora (Huds.) Lindb. = Cephalozia connivens (Dicks.) Lindb.
Cephalozia multiflora Spruce nom. illeg. = Cephalozia lunulifolia (Dumort.) Dumort.
Cephalozia myriocarpa (Carrington) Lindb. = Eremonotus myriocarpus (Carrington)
Pearson
Cephalozia nematodes sensu auct. eur. non Gottsche ex Austin = Teleranea europea J.J.
Engel & G.L.S. Merrill [66]
Cephalozia notarisiana C. Massal. = Hygrobiella laxifolia (Hook.) Spruce
☞ Cephalozia nudis Lindb. = Cephalozia lunulifolia (Dumort.) Dumort.
Cephalozia obtusiloba Lindb. = Cladopodiella fluitans (Nees) H. Buch
Cephalozia pallida (Spruce) Pearson = Cephalozia lunulifolia (Dumort.) Dumort.
Cephalozia papillosa Douin = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephalozia patula Steph. = Cephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn.
Cephalozia phyllacantha (C. Massal. & Carestia) C. Massal. & Carestia = Cephaloziella
phyllacantha (C. Massal. & Carestia) Müll. Frib.
Cephalozia pleniceps var. macrantha (Kaal. & Nicholson) Müll. Frib. = Cephalozia
pleniceps (Austin) Lindb.
Cephalozia raddiana (C. Massal.) C. Massal. = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst.
Cephalozia reclusa (Taylor) Dumort. = Cephalozia catenulata (Huebener) Lindb.
Cephalozia serriflora Lindb. = Cephalozia catenulata (Huebener) Lindb.
Cephalozia sphagni (Dicks.) Spruce = Odontoschisma sphagni (Dicks.) Dumort.
Cephalozia starkei auct. non (Funck ex Nees) Dumort. ex Cogn. nom. illeg. = Cephaloziella
divaricata (Sm.) Schiffn.
390
R.M. Ros et al.
Cephalozia symbolica (Gottsche) Breidl. = Cephalozia lunulifolia (Dumort.) Dumort.
Cephalozia symbolica var. sphagnorum C. Massal. = Cephalozia pleniceps (Austin) Lindb.
Cephalozia turneri (Hook.) Lindb. = Cephaloziella turneri (Hook.) Müll. Frib.
Cephaloziella algeriensis (Douin) Trab. = Cephaloziella baumgartneri Schiffn.
Cephaloziella alpina Douin = Cephaloziella varians (Gottsche) Steph.
Cephaloziella arctica Bryhn & Douin = Cephaloziella varians (Gottsche) Steph.
Cephaloziella baumgartneri var. algeriensis Douin = Cephaloziella baumgartneri Schiffn.
Cephaloziella bifidoides Douin = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst.
Cephaloziella byssacea (A. Roth) Warnst. nom. rejic. = Cephaloziella hampeana (Nees)
Schiffn.
Cephaloziella byssacea auct. non (A. Roth) Warnst. = Cephaloziella divaricata (Sm.)
Schiffn.
☞ Cephaloziella byssacea var. asperifolia (Taylor) R. M. Schust. = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
# Cephaloziella carnutensis Douin = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephaloziella columbae (Camus) Müll. Frib. = Cephaloziella massalongi (Spruce) Müll.
Frib.
Cephaloziella compacta (Jörg.) Müll. Frib. = Cephaloziella massalongi (Spruce) Müll. Frib.
Cephaloziella curnowii Douin = Cephaloziella hampeana (Nees) Schiffn.
Cephaloziella divaricata var. asperifolia (Taylor) Damsh. = Cephaloziella divaricata (Sm.)
Schiffn.
Cephaloziella divaricata var. polystratosa (R. M. Schust. & Damsh.) Potemkin =
Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephaloziella divaricata var. rupestris (C. E. O. Jensen) Damsh. nom. inval. = Cephaloziella
divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephaloziella divaricata var. scabra (M. Howe) S.W. Arnell = Cephaloziella divaricata
(Sm.) Schiffn.
Cephaloziella erosa Limpr. ex Warnst. = Cephaloziella hampeana (Nees) Schiffn.
? Cephaloziella francisci (Hook.) Dumort. = Cladopodiella francisci (Hook.) Jörg.
Cephaloziella gallica (Douin) Douin = Cephaloziella hampeana (Nees) Schiffn. [14]
Cephaloziella gracillima (Douin) Douin = Cephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce)
Schiffn.
Cephaloziella hampeana var. subtilis (Velen.) Macvicar = Cephaloziella hampeana (Nees)
Schiffn.
Cephaloziella latzeliana Schiffn. = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
☞ Cephaloziella limprichtii Warnst. = Cephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn.
Cephaloziella limprichtii var. stellulifera (Taylor ex Carrington & Pearson) Müll. Frib. =
Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephaloziella massalongi var. algarvica Douin = Cephaloziella massalongi (Spruce) Müll.
Frib.
Cephaloziella massalongi var. compacta (Jörg.) Müll. Frib. = Cephaloziella massalongi
(Spruce) Müll. Frib.
Cephaloziella myriantha (Lindb.) Schiffn. = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst. [15]
Cephaloziella nigrimonasteriensis Douin = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephaloziella papillosa (Douin) Schiffn. = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Cephaloziella patula (Steph.) Schiffn. = Cephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce)
Schiffn.
Cephaloziella piriflora Douin = Cephaloziella integerrima (Lindb.) Warnst.
Cephaloziella pulchella (C. E. O. Jensen) Douin = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst.
Cephaloziella raddiana (C. Massal.) Schiffn. = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
391
Cephaloziella rubella var. elegans (Heeg) R. M. Schust. nom. illeg. = Cephaloziella elegans
(Heeg) Schiffn.
Cephaloziella rubella var. pulchella (C. E. O. Jensen) R. M. Schust. = Cephaloziella rubella
(Nees) Warnst.
Cephaloziella rubella var. sullivantii (Austin) Müll. Frib. = Cephaloziella rubella (Nees)
Warnst.
Cephaloziella starkei auct. non (Funck ex Nees) Schiffn. nom. illeg. = Cephaloziella
divaricata (Sm.) Schiffn.
# Cephaloziella starkei var. examphigastriata Douin ex Müll. Frib. = Cephaloziella
divaricata (Sm.) Schiffn.
☞ Cephaloziella starkei var. papillosa (Douin) Casares-Gil = Cephaloziella divaricata
(Sm.) Schiffn.
Cephaloziella starkei var. scabra (M. Howe) Frye & L. Clark = Cephaloziella divaricata
(Sm.) Schiffn.
# Cephaloziella starkei var. serriflora Douin = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
☞ Cephaloziella stellulifera var. gracillima Douin = Cephaloziella stellulifera (Taylor ex
Spruce) Schiffn.
# Cephaloziella stellulifera var. hericensis Douin = Cephaloziella stellulifera (Taylor ex
Spruce) Schiffn.
Cephaloziella stellulifera var. gracillima Douin = Cephaloziella stellulifera (Taylor ex
Spruce) Schiffn.
Cephaloziella stellulifera var. limprichtii (Warnst.) Macvicar = Cephaloziella stellulifera
(Taylor ex Spruce) Schiffn.
Cephaloziella striatula (C. E. O. Jensen) Douin = Cephaloziella spinigera (Lindb.) Warnst.
Cephaloziella subdentata Warnst. = Cephaloziella spinigera (Lindb.) Warnst.
Cephaloziella vaucherioides Cout. = Cephaloziella baumgartneri Schiffn.
Cephaloziella verrucosa (C.E.O. Jensen) Bryhn & Kaal. hom. illeg. = Cephaloziella varians
(Gottsche) Steph.
Cesia adusta (Nees emend. Limpr.) Lindb. = Marsupella adusta (Nees emend. Limpr.)
Spruce
Cesia concinnata (Lightf.) Lindb. = Gymnomitrion concinnatum (Lightf.) Corda
l Cesia conferta (Limpr.) Pearson = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Cesia corallioides (Nees) Carruth. = Gymnomitrion corallioides Nees
Cesia revoluta (Nees) Lindb. = Apomarsupella revoluta (Nees) R. M. Schust.
Cesia varians (Lindb.) Lindb. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Cesius concinnatus (Lightf.) Gray nom. rejic. = Gymnomitrion concinnatum (Lightf.) Corda
Chaetopsis trichophylla (L.) Mitt. = Blepharostoma trichophyllum (L.) Dumort.
Chandonanthus setiformis (Ehrh.) Lindb. = Tetralophozia setiformis (Ehrh.) Schljakov
Cheilolejeunea boaventurae Steph. = Lejeunea eckloniana Lindenb.
Chiloscyphus canariensis Bryhn = Lophocolea fragrans (Moris & De Not.) Gottsche et al.
Chiloscyphus denticulatus Mitt. = Heteroscyphus denticulatus (Mitt.) Schiffn.
Chiloscyphus fragilis (A. Roth) Schiffn. = Chiloscyphus pallescens (Ehrh. ex Hoffm.)
Dumort.
Chiloscyphus lophocoleoides Nees = Chiloscyphus pallescens (Ehrh. ex Hoffm.) Dumort.
Chiloscyphus minor (Nees) J. J. Engel & R. M. Schust. = Lophocolea minor Nees
Chiloscyphus pallescens var. fontana Müll. Frib. = Chiloscyphus pallescens (Ehrh. ex
Hoffm.) Dumort.
Chiloscyphus pallescens var. fragilis (A. Roth) Müll. Frib. = Chiloscyphus pallescens (Ehrh.
ex Hoffm.) Dumort.
392
R.M. Ros et al.
Chiloscyphus polyanthos var. erectus Boulay = Chiloscyphus pallescens (Ehrh. ex Hoffm.)
Dumort.
# Chiloscyphus polyanthos var. gracilescens Boulay = Chiloscyphus polyanthos (L.) Corda
Chiloscyphus polyanthos var. pallescens (Ehrh. ex Hoffm.) C. Hartm. = Chiloscyphus pallescens (Ehrh. ex Hoffm.) Dumort.
Chiloscyphus polyanthos var. rivularis (Schrad.) Nees = Chiloscyphus polyanthos (L.)
Corda
Chiloscyphus rivularis (Schrad.) Hazsl. = Chiloscyphus polyanthos (L.) Corda
Chomiocarpon commutatus (Lindenb.) Lindb. = Preissia quadrata (Scop.) Müll. Frib.
Chomiocarpon quadratus (Scop.) Lindb. = Preissia quadrata (Scop.) Nees [51]
Cincinnulus argutus (Nees & Mont.) Dumort. = Calypogeia arguta Nees & Mont.
Cincinnulus suecicus (Arnell & J. Perss.) Müll. Frib. = Calypogeia suecica (Arnell &
J. Perss.) Müll. Frib.
Cincinnulus trichomanis (L.) Dumort. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Cincinulus trichomanis auct. non (L.) Dumort. = Calypogeia azurea Stotler & Crotz [11]
Cincinnulus trichomanis var. fissus (L.) Boulay = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Cladopus francisci (Hook.) Meyl. = Cladopodiella francisci (Hook.) Jörg.
Clevea crassa Trab. nom. inval. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
Clevea hyalina (Sommerf.) Lindb. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
Clevea rousselliana (Mont.) Leitg. ex Steph. = Athalamia spathysii (Lindenb.) S. Hatt.
Clevea spathysii (Lindenb.) Müll. Frib. = Athalamia spathysii (Lindenb.) S. Hatt.
Clevea suecica (Lindb.) Lindb. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
Clevea trabutiana Steph. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
Codonia pusilla (L.) Dumort. nom. inval. = Fossombronia pusilla (L.) Nees
Codonia ralfsii (Wilson) Dumort. = Petalophyllum ralfsii (Wilson) Nees & Gottsche
Codonia wondraczekii (Corda) Dumort. = Fossombronia wondraczekii (Corda) Lindb.
Coleochila anomala (Hook.) Dumort. = Mylia anomala (Hook.) Gray
Coleochila stillicidiorum (Raddi) Dumort. = Southbya tophacea (Spruce) Spruce
Cololejeunea azorica V. Allorge & Ast = Aphanolejeunea azorica (V. Allorge & Ast)
Bernecker & Pócs
Cololejeunea inconspicua (Raddi) Schiffn. = Cololejeunea minutissima (Sm.) Schiffn.
Cololejeunea madeirensis Schiffn. = Aphanolejeunea madeirensis (Schiffn.) Grolle
Cololejeunea microscopica (Taylor) Schiffn. = Aphanolejeunea microscopica (Taylor) A.
Evans
Cololejeunea teotonii (V. Allorge & Ast) Grolle = Aphanolejeunea sintenisii Steph.
☞ Conocephalum hemisphaericum Dumort. = Preissia quadrata (Scop.) Nees
Conocephalum trioicum F. H. Wigg. nom. superfl. = Conocephalum conicum (L.) Dumort.
Conocephalus officinalis Trevis. = Conocephalum conicum (L.) Dumort.
Conocephalus vulgaris Bisch. = Conocephalum conicum (L.) Dumort.
Corbierella algeriensis Douin & Trab. = Exormotheca welwitschii Steph.
? Corbierella welwitschii (Steph.) Douin & Trab. ex Paris = Exormotheca welwitschii
Steph.
Cordaea blyttii (Moerch ex Hornem.) Corda = Moerckia blyttii (Moerch ex Hornem.)
Brockm.
Cordaea flotoviana Nees = Moerckia hibernica (Hook.) Gottsche
Corsinia coriandrina var. latifrons Trab. nom. inval. = Corsinia coriandrina (Spreng.)
Lindb.
Corsinia marchantioides Raddi = Corsinia coriandrina (Spreng.) Lindb.
Corsinia reticulata (J.F. Gmel.) Dumort. nom. illeg. = Corsinia coriandrina (Spreng.) Lindb.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
393
Crossocalyx hellerianus (Nees ex Lindenb.) Meyl. = Anastrophyllum hellerianum (Nees ex
Lindenb.) R. M. Schust.
Crossogyna autumnalis (DC.) Schljakov = Jamesoniella autumnalis (DC.) Steph.
Cyathophora commutata (Lindenb.) Trevis. = Preissia quadrata (Scop.) Müll. Frib.
☞ Dichiton calyculatum (Durieu & Mont.) Trevis. = Cephaloziella calyculata (Durieu &
Mont.) Müll. Frib.
Dichiton gallicum Douin = Cephaloziella hampeana (Nees) Schiffn. [14]
Dichiton integerrimum (Lindb.) H. Buch = Cephaloziella integerrima (Lindb.) Warnst.
Dichiton perpusillum Mont. nom. illeg. = Cephaloziella calyculata (Durieu & Mont.) Müll.
Frib.
Dichominum cruciatum (L.) Trevis. = Lunularia cruciata (L.) Lindb.
Dicranolejeunea johnsoniana (Mitt.) Vanden Berghen ex S. W. Arnell = Acanthocoleus
aberrans (Lindenb. & Gottsche) Kruijt
Dilaena blyttii (Moerch ex Hornem.) Dumort. = Moerckia blyttii (Moerch ex Hornem.)
Brockm.
Dilaena hibernica (Hook.) Dumort. = Moerckia hibernica (Hook.) Gottsche
Dilaena lyellii (Hook.) Dumort. = Pallavicinia lyellii (Hook.) Carruth.
Diplolaena blyttii (Moerch ex Hornem.) Nees = Moerckia blyttii (Moerch ex Hornem.)
Brockm.
Diplolaena lyellii (Hook.) Dumort. = Pallavicinia lyellii (Hook.) Carruth.
Diplolaena lyellii var. hibernica (Hook.) Nees = Moerckia hibernica (Hook.) Gottsche
☞ Diplolaena lyellii var. lamellata (Nees) Macvicar = Petalophyllum ralfsii (Wilson) Nees
& Gottsche
Diplolaena lyellii f. lamellata Nees = Petalophyllum ralfsii (Wilson) Nees & Gottsche
Diplomitrium blyttii (Moerch ex Hornem.) Corda = Moerckia blyttii (Moerch ex Hornem.)
Brockm.
Diplomitrium hibernicum (Hook.) Corda = Moerckia hibernica (Hook.) Gottsche
Diplophylleia albicans (L.) Trevis. = Diplophyllum albicans (L.) Dumort.
Diplophylleia minuta (Schreb.) Trevis. = Anastrophyllum minutum (Schreb.) R. M. Schust.
Diplophylleia obtusifolia (Hook.) Trevis. = Diplophyllum obtusifolium (Hook.) Dumort.
Diplophylleia taxifolia (Wahlenb.) Trevis. = Diplophyllum taxifolium (Wahlenb.) Dumort.
Diplophyllum apiculatum var. obtusatum R. M. Schust. = Diplophyllum obtusatum (R. M.
Schust.) R. M. Schust.
Diplophyllum dicksoni (Hook.) Dumort. = Douinia ovata (Dicks.) H. Buch
Diplophyllum gymnostomophilum (Kaal.) Kaal. = Scapania gymnostomophila Kaal.
Diplophyllum ovatum (Dicks.) Lindb. ex Steph. = Douinia ovata (Dicks.) H. Buch
Diplophyllum scapanioides (C. Massal.) Steph. = Scapania scapanioides (C. Massal.) Grolle
Dumortiera irrigua (Wilson ex Hook.) Nees = Dumortiera hirsuta (Sw.) Nees
Dumortiera spathysii (Lindenb.) Nees = Athalamia spathysii (Lindenb.) S. Hatt.
Duriaea helicophylla Bory & Mont. = Riella helicophylla (Bory & Mont.) Mont.
Duriaea notarisii (Mont.) Bory & Mont. nom. illeg. = Riella notarisii (Mont.) Mont.
Duvalia pilosa (Hornem.) Lindb. = Mannia pilosa (Hornem.) Frye & L. Clark
Duvalia rupestris Nees = Mannia triandra (Scop.) Grolle
Eucalyx crenulatus (Mitt.) Loeske = Jungermannia gracillima Sm.
Eucalyx gracillimus (Sm.) Loeske = Jungermannia gracillima Sm.
☞ Eucalyx hyalinus (Lyell) Breidl. = Jungermannia hyalina Lyell
Eucalyx muellerianus (Schiffn.) Müll. Frib. = Jungermannia hyalina Lyell
Eucalyx obovatus (Nees) Breidl. = Jungermannia obovata Nees
394
R.M. Ros et al.
Eucalyx subellipticus (Lindb. ex Kaal.) Breidl. = Jungermannia subelliptica (Lindb. ex
Kaal.) Levier
Eucephalozia bicuspidata (L.) Schiffn. = Cephalozia bicuspidata (L.) Dumort.
Eulejeunea canariensis Steph. = Lejeunea canariensis (Steph.) Steph.
Eulejeunea cavifolia (Ehrh.) Lindb. = Lejeunea cavifolia (Ehrh.) Lindb.
Eulejeunea flava (Sw.) Steph. = Lejeunea flava (Sw.) Nees
Eulejeunea lamacerina Steph. = Lejeunea lamacerina (Steph.) Schiffn.
Eulejeunea pitardii Steph. = Lejeunea eckloniana Lindenb.
Eulejeunea serpyllifolia (Dicks.) Schiffn. nom. illeg. = Lejeunea patens Lindb. [33]
? Eulejeunea serpyllifolia var. cavifolia (Ehrh.) Lindb. = Lejeunea cavifolia (Ehrh.) Lindb.
? Eulejeunea serpyllifolia var. patens (Lindb.) A. L. M. Guim. = Lejeunea patens Lindb.
Eulejeunea ulicina (Taylor) Schiffn. = Microlejeunea ulicina (Taylor) A. Evans
Evansia dentata (Raddi) Douin = Cephaloziella dentata (Raddi) Steph.
Exormotheca africana Steph. = Exormotheca pustulosa Mitt.
Exormotheca bullosa sensu Müll. Frib. = Exormotheca welwitschii Steph.
Fegatella conica (L.) Corda = Conocephalum conicum (L.) Dumort.
Fegatella officinalis Raddi nom. superfl. = Conocephalum conicum (L.) Dumort.
Fimbriaria africana Mont. = Asterella africana (Mont.) A. Evans
Fimbriaria blumeana Nees = Asterella blumeana (Nees) Kachroo REJECTED FROM
THE AREA
Fimbriaria bonjeanii De Not. = Asterella lindenbergiana (Corda ex Nees) Arnell
Fimbriaria elegans auct. eur. non Spreng. = Asterella africana (Mont.) A. Evans
Fimbriaria fragrans (Balbis) Nees = Mannia fragrans (Balbis) Frye & L. Clark [10]
Fimbriaria fragrans auct. = Asterella saccata (Wahlenb.) A. Evans. [10]
Fimbriaria lindenbergiana Corda ex Nees = Asterella lindenbergiana (Corda ex Nees)
Arnell
Fimbriaria ludwigii auct. non (Schwägr.) Limpr. = Asterella gracilis (F. Weber) Underw.
Fimbriaria ludwigii (Schwägr.) Limpr. ex Müll. Frib. nom. inval. = Mannia triandra (Scop.)
Grolle
Fimbriaria nana Lindenb. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt. [9]
Fimbriaria pilosa (Wahlenb.) Nees = Asterella gracilis (F. Weber) Underw.
Fimbriaria raddii Corda ex Nees = Asterella wallichiana (Lehm. & Lindenb.) Pandé et al.
REJECTED FROM THE AREA
Fimbriaria saccata (Wahlenb.) Nees = Asterella saccata (Wahlenb.) A. Evans
Fimbriaria stahlii Steph. = Asterella pringlei Underw. REJECTED FROM THE AREA
Fimbriaria tenella auct. non L. = Asterella gracilis (F. Weber) Underw.
Fossombronia angulosa var. caespitiformis Raddi = Fossombronia caespitiformis De Not.
ex Rabenh.
Fossombronia caespitiformis var. husnotii (Corb.) Corb. = Fossombronia caespitiformis
subsp. multispira (Schiffn.) J.R. Bray and D.C. Cargill in Stotler et al.
Fossombronia caespitiformis var. intermedia (Corb. ex Trab.) Trab. ex Bonner nom. inval. =
Fossombronia echinata Macvicar [20]
Fossombronia caespitiformis var. subcristata Schiffn. = Fossombronia caespitiformis De
Not. ex Rabenh. subsp. caespitiformis
Fossombronia corbulaeformis Trab. = Petalophyllum ralfsii (Wilson) Nees & Gottsche
# Fossombronia crispula (Brot.) R. M. Schust. [21]
Fossombronia cristata Lindb. = Fossombronia wondraczekii (Corda) Lindb.
Fossombronia cristata var. wondraczekii (Corda) Lindb. = Fossombronia wondraczekii
(Corda) Lindb.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
395
Fossombronia crozalsii Corb. = Fossombronia mittenii Tind.
Fossombronia dumortieri Huebener & Genth ex Lindb. nom. inval. = Fossombronia
foveolata Lindb.
Fossombronia husnotii Corb. = Fossombronia caespitiformis subsp. multispira (Schiffn.)
J.R. Bray and D.C. Cargill in Stotler et al.
Fossombronia intermedia Corb. ex Trab. nom. inval. = Fossombronia echinata Macvicar
[20]
Fossombronia intestinalis Taylor REJECTED FROM THE AREA [19]
Fossombronia loitlesbergeri Schiffn. = Fossombronia pusilla (L.) Nees [23]
Fossombronia mauritanica Trab. nom. inval. = Fossombronia caespitiformis subsp.
multispira (Schiffn.) J. R. Bray and D. C. Cargill in Stotler et al.
Fossombronia maritima (Paton) Paton = Fossombronia pusilla (L.) Nees
Fossombronia pusilla var. corsa Lindb. ex Bonner nom. nud. = Fossombronia pusilla (L.)
Nees
Fossombronia pusilla var. decipiens Corb. = Fossombronia pusilla (L.) Nees
Fossombronia pusilla var. maritima Paton = Fossombronia pusilla (L.) Nees
l Fossombronia pusilla var. major Jur. nom. nud. = Fossombronia pusilla (L.) Nees
Fossombronia verrucosa Lindb. = Fossombronia caespitiformis subsp. multispira (Schiffn.)
J. R. Bray and D. C. Cargill in Stotler et al.
Frullania aeolotis Mont. & Nees = Frullania riparia Hampe ex Lehm.
Frullania bryhnii Müll. Frib. = Frullania polysticta Lindenb.
Frullania calcarifera Steph. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania caucasica Steph. = Frullania parvistipula Steph.
Frullania cesatiana De Not. = Frullania riparia Hampe ex Lehm.
Frullania cesatiana var. muscicola (Steph.) Bisang et al. nom. nud. REJECTED FROM
THE AREA [24]
Frullania cesatiana var. muscicola auct. eur. non (Steph.) Bisang et al. nom. nud. = Frullania
azorica Sim-Sim et al. [24]
Frullania cleistostoma Schiffn. & Wollny = Frullania inflata Gottsche
Frullania davurica auct. eur. non Hampe = Frullania jackii Gottsche [26]
Frullania davurica subsp. jackii (Gottsche) S. Hatt. = Frullania jackii Gottsche
Frullania dilatata var. anomala Corb. = Frullania dilatata (L.) Dumort.
Frullania dilatata var. briziana C. Massal. = Frullania dilatata (L.) Dumort.
Frullania dilatata var. elongata Losada Lima & Vanden Berghen [25]
Frullania dilatata var. microphylla (Wallroth) Nees = Frullania dilatata (L.) Dumort.
Frullania eboracencis subsp. caucasica (Steph.) R. M. Schust. = Frullania parvistipula
Steph.
Frullania eboracencis subsp. parvistipula (Steph.) R. M. Schust. = Frullania parvistipula
Steph.
Frullania fragilifolia var. parvistipula (Steph.) Schiffn. = Frullania parvistipula Steph.
Frullania funchalensis Gottsche nom. nud. = Frullania dilatata (L.) Dumort.
Frullania germana (Taylor) Taylor = Frullania teneriffae (F. Weber) Nees
Frullania hispanica Nees = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania hispanica Hampe non Nees = Frullania polysticta Lindenb.
Frullania hutchinsiae (Hook.) Nees = Jubula hutchinsiae (Hook.) Dumort.
Frullania illyrica Grolle = Frullania inflata Gottsche
? Frullania inflata subsp. illyrica (Grolle) R. M. Schust. = Frullania inflata Gottsche
Frullania inflata var. illyrica (Grolle) R. M. Schust. = Frullania inflata Gottsche
Frullania major Raddi nom. superfl. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
396
R.M. Ros et al.
Frullania maritima Steph. p. p. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania microphylla var. deciduifolia Grolle = Frullania microphylla (Gottsche) Pearson
Frullania muscicola Steph. REJECTED FROM THE AREA [24]
Frullania muscicola sensu Sérgio non Steph. = Frullania azorica Sim-Sim et al. [24]
Frullania nervosa Mont. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania nervosa var. microcellularis Müll. Frib. nom. nud. = Frullania tamarisci (L.)
Dumort.
Frullania nervosa var. polysticta Nees nom. herb. = Frullania polysticta Lindenb.
Frullania obscurifolia Mitt. REJECTED FROM THE AREA
Frullania saxicola Austin = Frullania inflata Gottsche
Frullania squarrosa Dumort. = Frullania ericoides (Nees) Mont.
Frullania tamarisci var. atrovirens Carrington = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tamarisci var. calcarifera Steph. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tamarisci var. hispanica (Nees) Nees = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tamarisci var. mediterranea (De Not.) Nees = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tamarisci var. mediterranea f. robustior Schiffn. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tamarisci var. heterophylla Corb. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tamarisci var. heterophylla f. brunnea Schiffn. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tamarisci var. microphylla Gottsche = Frullania microphylla (Gottsche) Pearson
Frullania tamarisci var. robusta Lindb. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tamarisci var. sardoa (De Not.) De Not. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tamarisci var. schiffneri Nicholl = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Frullania tenera Lindb. ex Steph. non Spruce = Frullania parvistipula Steph.
Frullania trabutiana Steph. = Frullania dilatata (L.) Dumort.
Frullania welwitschii Steph. = Frullania ericoides (Nees) Mont.
Frullania willkommii Steph. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Gongylanthus flagelliferus (Raddi) Nees = Gongylanthus ericetorum (Raddi) Nees
Grimaldia androgyna (L.) Lindb. = Mannia androgyna (L.) A. Evans
Grimaldia angustifolia (Neck.) Lindb. ex Schiffn. = Mannia androgyna (L.) A. Evans
Grimaldia atlantica Trab. nom. inval. [39]
Grimaldia barbifrons Bisch. = Mannia fragrans (Balbis) Frye & L. Clark
Grimaldia carnica C. Massal. = Mannia pilosa (Hornem.) Frye & L. Clark
Grimaldia dichotoma Raddi nom. illeg. = Mannia androgyna (L.) A. Evans
Grimaldia fragrans (Balbis) Corda = Mannia fragrans (Balbis) Frye & L. Clark [10]
Grimaldia hemisphaerica (L.) Lindenb. = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Grimaldia pilosa (Hornem.) Lindb. = Mannia pilosa (Hornem.) Frye & L. Clark
Grimaldia punicea Wallr. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
Grimaldia rupestris (Nees) Lindenb. = Mannia triandra (Scop.) Grolle
Grimaldia triandra (Scop.) Lindb. = Mannia triandra (Scop.) Grolle
Grimaldia ventricosa Wallr. = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Guentheria graveolens Trevis. = Corsinia coriandrina (Spreng.) Lindb.
Gymnocolea acutiloba (Schiffn.) Müll. Frib. = Gymnocolea inflata (Huds.) Dumort.
Gymnocolea huebeneriana (Nees) Dumort. = Hygrobiella laxifolia (Hook.) Spruce
Gymnocolea inflata subsp. acutiloba (Schiffn.) R. M. Schust. & Damsh. ex L. Söderstr. &
Vá≈a = Gymnocolea inflata (Huds.) Dumort.
Gymnocolea inflata var. acutiloba (Schiffn.) S. W. Arnell = Gymnocolea inflata (Huds.)
Dumort.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
397
Gymnocolea inflata var. heterostipa (Carrington & Spruce) Müll. Frib. = Gymnocolea
inflata (Huds.) Dumort.
Gymnocolea laxifolia (Hook.) Dumort. = Hygrobiella laxifolia (Hook.) Spruce
Gymnomitrion adustum Nees emend. Limpr. = Marsupella adusta (Nees emend. Limpr.)
Spruce
Gymnomitrion alpinum (Gottsche ex Husn.) Schiffn. = Marsupella alpina (Gottsche ex
Husn.) Bernet
Gymnomitrion cochleare (Lindb.) Müll. Frib. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Gymnomitrion commutatum (Limpr.) Schiffn. = Marsupella commutata (Limpr.) Bernet
Gymnomitrion concinnatum var. intermedium Limpr. = Gymnomitrion concinnatum
(Lightf.) Corda
Gymnomitrion condensatum Ångstr. ex C. Hartm. = Marsupella condensata (Ångstr. ex C.
Hartm.) Kaal.
Gymnomitrion confertum (Limpr.) Limpr. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Gymnomitrion crassifolium Carrington = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Gymnomitrion revolutum (Nees) Philib. = Apomarsupella revoluta (Nees) R. M. Schust.
Gymnomitrion varians (Lindb.) Schiffn. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Haplozia amplexicaulis (Dumort.) Warnst. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Haplozia atrovirens (Dumort.) Müll. Frib. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Haplozia autumnalis (DC.) Warnst. = Jamesoniella autumnalis (DC.) Steph.
Haplozia breidleri Müll. Frib. = Jungermannia confertissima Nees
Haplozia cordifolia (Dumort.) Müll. Frib. = Jungermannia exsertifolia subsp. cordifolia
(Dumort.) Vá≈a
Haplozia crenulata (Mitt.) Müll. Frib. = Jungermannia gracillima Sm.
Haplozia crenulata var. gracillima (Sm.) C. E. O. Jensen = Jungermannia gracillima Sm.
Haplozia crenulata f. gracillima (Sm.) Müll. Frib. = Jungermannia gracillima Sm.
Haplozia hyalina (Lyell) Warnst. = Jungermannia hyalina Lyell
Haplozia levieri (Steph.) Müll. Frib. = Jungermannia confertissima Nees
Haplozia lurida (Dumort.) Müll. Frib. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Haplozia muelleriana (Schiffn.) Casares-Gil = Jungermannia hyalina Lyell
Haplozia nigrella (De Not.) Dumort. = Southbya nigrella (De Not.) Henriq.
Haplozia oblongifolia Müll. Frib. = Jungermannia pumila With.
Haplozia obovata (Nees) Casares-Gil = Jungermannia obovata Nees
Haplozia polaris (Lindb.) Müll. Frib. = Jungermannia polaris Lindb.
Haplozia pumila (With.) Müll. Frib. = Jungermannia pumila With.
Haplozia riparia (Taylor) Müll. Frib. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Haplozia riparia var. rivularis (Bernet) Müll. Frib. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Haplozia rivularis (Schiffn.) Casares-Gil = Jungermannia pumila With.
Haplozia schiffneri (Loitl.) Müll. Frib. = Jungermannia polaris Lindb.
Haplozia schraderi (Mart.) Dumort. = Jamesoniella autumnalis (DC.) Steph.
Haplozia sphaerocarpa (Hook.) Müll. Frib. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Haplozia sphaerocarpa var. amplexicaulis (Dumort.) Müll. Frib. = Jungermannia
sphaerocarpa Hook.
Haplozia sphaerocarpa var. nana (Nees ex Flot.) Müll. Frib. = Jungermannia sphaerocarpa
Hook.
Haplozia subelliptica (Lindb. ex Kaal.) Casares-Gil = Jungermannia subelliptica (Lindb. ex
Kaal.) Levier
Haplozia tristis (Nees) Müll. Frib.= Jungermannia atrovirens Dumort.
398
R.M. Ros et al.
Harpalejeunea ovata (Hook.) Schiffn. non (Dicks.) Schiffn. = Harpalejeunea molleri
(Steph.) Grolle
Hepatica conica (L.) Lindb. = Conocephalum conicum (L.) Dumort.
Herpetium deflexum (Mart.) Nees = Bazzania tricrenata (Wahlenb.) Lindb.
Herpetium reptans (L.) Nees = Lepidozia reptans (L.) Dumort.
Herpetium trilobatum (L.) Nees = Bazzania trilobata (L.) Gray
Homalolejeunea mackaii (Hook.) Gray ex Casares-Gil = Marchesinia mackaii (Hook.)
Gray
Hygrobiella myriocarpa (Carrington) Spruce = Eremonotus myriocarpus (Carrington)
Pearson
Hygrophila irrigua (Wilson ex Hook.) Taylor nom. superfl. = Dumortiera hirsuta (Sw.)
Nees
Hypenantron africanum (Mont.) Kuntze = Asterella africana (Mont.) A. Evans
? Hypenantron lindenbergianum (Corda ex Nees) Kuntze = Asterella lindenbergiana
(Corda ex Nees) Arnell
Hypnenatron nanum (Lindenb.) Trevis. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
Isopaches bicrenatus (Schmidel ex Hoffm.) H. Buch = Lophozia bicrenata (Schmidel ex
Hoffm.) Dumort.
Isopaches decolorans (Limpr.) H. Buch = Lophozia decolorans (Limpr.) Steph.
Isopaches hellerianus (Nees ex Lindenb.) H. Buch = Anastrophyllum hellerianum (Nees ex
Lindenb.) R. M. Schust.
Jamesoniella autumnalis f. subapicalis (Nees) Müll. Frib. = Jamesoniella autumnalis (DC.)
Steph.
Jamesoniella subapicalis (Nees) Schiffn. = Jamesoniella autumnalis (DC.) Steph.
Jubula hutchinsiae subsp. hutchinsiae var. integrifolia (Steph.) S. Hatt. [27]
Jubula hutchinsiae var. sullivanti Spruce [27]
Jubula hutchinsiae var. warburgii auct. eur. non Schiffn. = Jubula hutchinsiae (Hook.)
Dumort. subsp. hutchinsiae
Jubula javanica Steph. = Jubula hutchinsiae subsp. javanica (Steph.) Verd.
Jubula pennsylvanica (Steph.) A. Evans [27]
Jungermannia acuta Lindenb. nom. illeg. = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Jungermannia acuta var. aeruginosa Lindenb. = Leiocolea turbinata (Raddi) H. Buch
Jungermannia acutiloba Kaal. non Hook. f. & Taylor = Gymnocolea inflata (Huds.)
Dumort.
Jungermannia aequiloba Schwägr. = Scapania aequiloba (Schwägr.) Dumort.
Jungermannia affinis Wilson ex Hook. nom. inval. = Leiocolea turbinata (Raddi) H. Buch
Jungermannia albescens Hook. = Pleurocladula albescens (Hook.) Grolle
Jungermannia albicans L. = Diplophyllum albicans (L.) Dumort.
# Jungermannia albicans var. rubescens Grognot = Diplophyllum albicans (L.) Dumort.
Jungermannia albicans var. taxifolia (Wahlenb.) Wallr. = Diplophyllum taxifolium
(Wahlenb.) Dumort.
Jungermannia algeriensis Gottsche & Rabenh. = Leiocolea turbinata (Raddi) H. Buch
Jungermannia alicularia De Not. = Southbya tophacea (Spruce) Spruce
Jungermannia alpestris Schleich. ex F. Weber = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Jungermannia alpestris auct. non Schleich. ex F. Weber = Lophozia sudetica (Nees ex
Huebener) Grolle
Jungermannia amplexicaulis Dumort. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Jungermannia angulosa Dicks. = Fossombronia angulosa (Dicks.) Raddi
Jungermannia anomala Hook. = Mylia anomala (Hook.) Gray
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
399
Jungermannia aquilegia Hook. f. & Taylor = Radula aquilegia (Hook. f. & Taylor)
Gottsche et al.
Jungermannia arboris-vitae With. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Jungermannia arenaria Nees = Lophozia excisa (Dicks.) Dumort.
Jungermannia asplenioides L. emend. Taylor = Plagiochila asplenioides (L. emend. Taylor)
Dumort.
Jungermannia assimilis Mitt. = Anastrophyllum assimile (Mitt.) Steph.
Jungermannia attenuata (Mart.) Lindenb. = Barbilophozia attenuata (Mart.) Loeske
Jungermannia attenuata var. gracilis Schleich. ex Lindenb. = Barbilophozia attenuata
(Mart.) Loeske
# Jungermannia attenuata var. gradata Desm. = Barbilophozia attenuata (Mart.) Loeske
Jungermannia autumnalis DC. = Jamesoniella autumnalis (DC.) Steph.
Jungermannia badensis Gottsche = Leiocolea badensis (Gottsche) Schiffn.
Jungermannia bantriensis Hook. = Leiocolea bantriensis (Hook.) Jörg.
Jungermannia bantriensis var. acuta Lindb. = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Jungermannia bantriensis var. muelleri (Nees ex Lindenb.) Lindb. = Leiocolea collaris
(Nees) Schljakov
Jungermannia barbata Schmidel ex Schreb. = Barbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb.)
Loeske
Jungermannia barbata var. attenuata (Mart.) Nees = Barbilophozia attenuata (Mart.)
Loeske
Jungermannia barbata var. floerkei (F. Weber & D. Mohr) Dumort. = Barbilophozia
floerkei (F. Weber & D. Mohr) Loeske
Jungermannia barbata var. lycopodioides (Wallr.) Nees = Barbilophozia lycopodioides
(Wallr.) Loeske
Jungermannia barbata var. quinquedentata (Huds.) Nees = Tritomaria quinquedentata
(Huds.) H. Buch
Jungermannia barbata var. schreberi Nees nom. illeg. = Barbilophozia barbata (Schmidel ex
Schreb.) Loeske
Jungermannia bartlingii Hampe ex Nees = Scapania cuspiduligera (Nees) Müll. Frib.
Jungermannia baueri Mart. = Nowellia curvifolia (Dicks.) Mitt.
Jungermannia baueriana (Schiffn.) Arnell = Barbilophozia hatcheri (A. Evans) Loeske
Jungermannia bicalyculata Raddi = Cephalozia bicuspidata (L.) Dumort.
Jungermannia bicornis F. Weber & D. Mohr = Anastrophyllum minutum (Schreb.) R. M.
Schust.
Jungermannia bicrenata Schmidel ex Hoffm. = Lophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm.)
Dumort.
Jungermannia bicuspidata L. = Cephalozia bicuspidata (L.) Dumort.
Jungermannia bidentata L. = Lophocolea bidentata (L.) Dumort.
Jungermannia bifaria Sw. = Plagiochila bifaria (Sw.) Lindenb.
Jungermannia blasia DC. = Blasia pusilla L.
Jungermannia blyttii Moerch ex Hornem. = Moerckia blyttii (Moerch ex Hornem.) Brockm.
Jungermannia breidleri (Müll. Frib.) Gams = Jungermannia confertissima Nees
Jungermannia byssacea A. Roth nom. rejic. = Cephaloziella hampeana (Nees) Schiffn.
Jungermannia byssacea auct. non A. Roth = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Jungermannia calycina Taylor = Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort.
Jungermannia calyculata Durieu & Mont. = Cephaloziella calyculata (Durieu & Mont.)
Müll. Frib.
Jungermannia calypogeia Raddi nom. illeg. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Jungermannia catenulata Huebener = Cephalozia catenulata (Huebener) Lindb.
400
R.M. Ros et al.
Jungermannia cavifolia Ehrh. = Lejeunea cavifolia (Ehrh.) Lindb.
Jungermannia chamedryfolia With. = Riccardia chamedryfolia (With.) Grolle
Jungermannia ciliaris L. = Ptilidium ciliare (L.) Hampe
Jungermannia collaris Nees = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Jungermannia compacta A. Roth = Scapania compacta (A. Roth) Dumort.
Jungermannia compacta Mazziari nom. nud. non Roth [28]
Jungermannia commutata Huebener = Lophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm.) Dumort.
Jungermannia complanata L. = Radula complanata (L.) Dumort.
Jungermannia compressa Hook. = Nardia compressa (Hook.) Gray
Jungermannia concinnata Lightf. = Gymnomitrion concinnatum (Lightf.) Corda
Jungermannia confervoides Raddi = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Jungermannia connivens Dicks. = Cephalozia connivens (Dicks.) Lindb.
Jungermannia corcyraea Nees = Leiocolea turbinata (Raddi) H. Buch
Jungermannia cordaeana Huebener = Porella cordaeana (Huebener) Moore
# Jungermannia cordifolia Brot. non Hook. [63]
Jungermannia cordifolia Hook. non Brot. nec Ehrh. ex F. Weber nom. illeg. = Jungermannia exsertifolia subsp. cordifolia (Dumort.) Vá≈a
Jungermannia crassifolia Lindenb. & Gottsche = Cephalozia crassifolia (Lindenb. &
Gottsche) Fulford
Jungermannia crenulata Sm. nom. illeg. non Schmidel = Jungermannia gracillima Sm.
Jungermannia crenulata var. gracillima (Sm.) Hook. = Jungermannia gracillima Sm.
# Jungermannia crispula Brot. [21]
Jungermannia crocata De Not. = Lophocolea minor Nees
Jungermannia cuneifolia Hook. = Leptoscyphus cuneifolius (Hook.) Mitt.
Jungermannia cupressina Sw. = Lepidozia cupressina (Sw.) Lindenb.
Jungermannia curta Mart. = Scapania curta (Mart.) Dumort.
Jungermannia curvifolia Dicks. = Nowellia curvifolia (Dicks.) Mitt.
Jungermannia cuspiduligera Nees = Scapania cuspiduligera (Nees) Müll. Frib.
Jungermannia cylindracea Dumort. = Lophozia excisa (Dicks.) Dumort.
Jungermannia decipiens Hook. = Adelanthus decipiens (Hook.) Mitt.
Jungermannia decolorans Limpr. = Lophozia decolorans (Limpr.) Steph.
Jungermannia deflexa var. flaccida Schleich. ex Lindenb. nom. illeg. = Bazzania flaccida
(Dumort.) Grolle
Jungermannia dentata Raddi = Cephaloziella dentata (Raddi) Steph.
Jungermannia denudata (Mart.) Nees = Odontoschisma denudatum (Mart.) Dumort.
Jungermannia dilatata L. = Frullania dilatata (L.) Dumort.
Jungermannia distans Schwein. = Porella pinnata L.
Jungermannia divaricata Sm. = Cephaloziella divaricata (Sm.) Schiffn.
Jungermannia emarginata Ehrh. = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Jungermannia endiviifolia Dicks. = Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort.
Jungermannia epiphylla L. = Pellia epiphylla (L.) Corda
Jungermannia epiphylla var. furcigera Hook. = Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort.
Jungermannia epiphylla var. longifolia Lam. & DC. = Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort.
Jungermannia ericoides Nees = Frullania ericoides (Nees) Mont.
Jungermannia excisa Dicks. = Lophozia excisa (Dicks.) Dumort.
Jungermannia exigua Taylor = Plagiochila exigua (Taylor) Taylor
Jungermannia exsecta Schmidel ex Schrad. = Tritomaria exsecta (Schmidel ex Schrad.)
Loeske
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
401
Jungermannia exsectiformis Breidl. = Tritomaria exsectiformis (Breidl.) Loeske
Jungermannia falcata Raddi nom. illeg. = Diplophyllum albicans (L.) Dumort.
Jungermannia fennica Gottsche = Arnellia fennica (Gottsche) Lindb.
Jungermannia fissa (L.) Scop. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Jungermannia fissidentoidea Huebener = Diplophyllum albicans (L.) Dumort.
Jungermannia flaccida Huebener = Jungermannia obovata Nees
Jungermannia flava Sw. = Lejeunea flava (Sw.) Nees
Jungermannia floerkei F. Weber & D. Mohr = Barbilophozia floerkei (F. Weber &
D. Mohr) Loeske
Jungermannia flotoviana Nees = Harpanthus flotovianus (Nees) Nees
Jungermannia fluitans Nees = Cladopodiella fluitans (Nees) H. Buch
Jungermannia foscardiana Mazziari nom. nud. [28]
Jungermannia fragilifolia Taylor = Frullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al.
Jungermannia fragilis A. Roth = Chiloscyphus pallescens (Ehrh. ex Hoffm.) Dumort.
Jungermannia fragrans Moris & De Not. = Lophocolea fragrans (Moris & De Not.)
Gottsche et al.
Jungermannia francisci Hook. = Cladopodiella francisci (Hook.) Jörg.
Jungermannia fruticulosa auct. eur. non (O. F. Müll.) Sm. = Metzgeria violacea (Ach.)
Dumort. [40]
Jungermannia fuciformis Bory [43]
Jungermannia funckii F. Weber & D. Mohr = Marsupella funckii (F. Weber & D. Mohr)
Dumort.
Jungermannia furcata L. = Metzgeria furcata (L.) Dumort.
Jungermannia germana Taylor = Frullania teneriffae (F. Weber) Nees
Jungermannia gillmanii Austin = Lophozia gillmanii (Austin) R. M. Schust.
Jungermannia gracilis (Schleich. ex Lindenb.) Lindb. = Barbilophozia attenuata (Mart.)
Loeske
Jungermannia grandiretis Lindb. ex Kaal. = Lophozia grandiretis (Lindb. ex Kaal.) Schiffn.
Jungermannia graveolens Schrad. = Geocalyx graveolens (Schrad.) Nees
Jungermannia grimsulana J. B. Jack ex Gottsche & Rabenh. = Cephaloziella grimsulana
(J.B. Jack ex Gottsche & Rabenh.) Lacout.
Jungermannia guilfortiana Mazziari nom. nud. [28]
Jungermannia guttulata Lindb. & Arnell = Lophozia longiflora (Nees) Schiffn.
Jungermannia hamatifolia Hook. = Drepanolejeunea hamatifolia (Hook.) Schiffn.
Jungermannia hampeana Nees = Cephaloziella hampeana (Nees) Schiffn.
Jungermannia hatcheri A. Evans = Barbilophozia hatcheri (A. Evans) Loeske
Jungermannia helleriana Nees ex Lindenb. = Anastrophyllum hellerianum (Nees ex
Lindenb.) R. M. Schust.
Jungermannia heterocolpos Thed. ex Hartm. = Leiocolea heterocolpos (Thed. ex Hartm.)
H. Buch
Jungermannia heterophylla Schrad. = Lophocolea heterophylla (Schrad.) Dumort.
Jungermannia hibernica Hook. = Moerckia hibernica (Hook.) Gottsche
Jungermannia hoffmannii Wallr. = Ptilidium ciliare (L.) Hampe
Jungermannia hornschuchiana Nees = Leiocolea bantriensis (Hook.) Jörg.
Jungermannia hutchinsiae Hook. = Jubula hutchinsiae (Hook.) Dumort. subsp. hutchinsiae
Jungermannia incisa Schrad. = Lophozia incisa (Schrad.) Dumort.
Jungermannia inconspicua Raddi = Cololejeunea minutissima (Sm.) Schiffn.
Jungermannia inflata Huds. = Gymnocolea inflata (Huds.) Dumort.
402
R.M. Ros et al.
Jungermannia inflata var. fluitans (Nees) Gottsche et al. = Cladopodiella fluitans (Nees)
H. Buch
Jungermannia integrifolia Lehm. & Lindenb. = Chiloscyphus integrifolius (Lehm. &
Lindenb.) Lehm. & Lindenb. REJECTED FROM THE AREA
Jungermannia jenseniana Grolle REJECTED FROM THE AREA [29]
Jungermannia intermedia Lindenb. nom. illeg. = Lophozia excisa (Dicks.) Dumort.
Jungermannia interrupta Nees = Pedinophyllum interruptum (Nees) Kaal.
Jungermannia irrigua Nees = Scapania irrigua (Nees) Nees
Jungermannia julacea L. = Anthelia julacea (L.) Dumort.
Jungermannia julacea var. clavuligera Nees = Anthelia juratzkana (Limpr.) Trevis.
Jungermannia juratzkana Limpr. = Anthelia juratzkana (Limpr.) Trevis.
Jungermannia karl-muelleri Grolle = Jungermannia pumila With.
Jungermannia kaurinii Limpr. = Leiocolea gillmanii (Austin) R. M. Schust.
Jungermannia kunzeana Huebener = Barbilophozia kunzeana (Huebener) Müll. Frib.
Jungermannia lacera Mazziari nom. nud. [28]
Jungermannia laevigata Schrad. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Jungermannia lammersiana Huebener = Cephalozia bicuspidata (L.) Dumort.
Jungermannia lanceolata L. nom. rejic. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Jungermannia lanceolata auct. non L. = Jungermannia leiantha Grolle
Jungermannia laurentiana De Not. = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Jungermannia laxifolia Hook. = Hygrobiella laxifolia (Hook.) Spruce
Jungermannia leersii A. Roth = Ptilidium ciliare (L.) Hampe
Jungermannia laevigata Schrad. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Jungermannia levieri (Steph.) H. Buch, A. Evans & Verd. = Jungermannia confertissima
Nees
Jungermannia limosa Mazziari nom. nud. [28]
Jungermannia limprichtii (Lindb. ex C. Massal. & Carestia) Warnst. = Lophozia excisa
(Dicks.) Dumort.
Jungermannia longidens Lindb. = Lophozia longidens (Lindb.) Macoun
Jungermannia longiflora Nees = Lophozia longiflora (Nees) Schiffn.
Jungermannia lunulifolia Dumort. = Cephalozia lunulifolia (Dumort.) Dumort.
Jungermannia lurida Dumort. nom. illeg. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Jungermannia lycopodioides Wallr. = Barbilophozia lycopodioides (Wallr.) Loeske
Jungermannia lycopodioides var. floerkei (F. Weber & D. Mohr) Lindb. = Barbilophozia
floerkei (F. Weber & D. Mohr) Loeske
Jungermannia lyellii Hook. = Pallavicinia lyellii (Hook.) Carruth.
Jungermannia lyonii Taylor = Tritomaria quinquedentata (Huds.) H. Buch
Jungermannia mackaii Hook. = Marchesinia mackaii (Hook.) Gray
Jungermannia macounii Austin = Cephalozia macounii (Austin) Austin
Jungermannia menzelii Corda = Cephalozia bicuspidata (L.) Dumort.
Jungermannia michauxii F. Weber = Anastrophyllum michauxii (F. Weber) H. Buch
Jungermannia minuta Schreb. = Anastrophyllum minutum (Schreb.) R. M. Schust.
Jungermannia minuta var. procera Nees = Anastrophyllum michauxii (F. Weber) H. Buch
Jungermannia minuta var. robusta C. Massal. & Carestia nom. inval. = Anastrophyllum
assimile (Mitt.) Steph.
Jungermannia minutissima Sm. = Cololejeunea minutissima (Sm.) Schiffn.
Jungermannia muelleri Nees ex Lindenb. = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Jungermannia multifida L. = Riccardia multifida (L.) Gray
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
403
Jungermannia multifida var. sinuata Dicks. ex Hook. = Riccardia chamedryfolia (With.)
Grolle
Jungermannia myriocarpa Carrington = Eremonotus myriocarpus (Carrington) Pearson
Jungermannia nana Nees ex Flot. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Jungermannia nardioides Lindb. = Anastrophyllum assimile (Mitt.) Steph.
Jungermannia naumannii Nees ex Mart. = Barbilophozia floerkei (F. Weber & D. Mohr)
Loeske
Jungermannia nemorea L. = Scapania nemorea (L.) Grolle
Jungermannia nemorosa L. nom. illeg. = Scapania nemorea (L.) Grolle
Jungermannia nemorosa var. recurvifolia Hook. = Scapania gracilis Lindb.
Jungermannia nevicensis Carrington = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
Jungermannia nigrella De Not. = Southbya nigrella (De Not.) Henriq.
Jungermannia nigricans Lam. nom. illeg. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Jungermannia obtusa Lindb. = Lophozia obtusa (Lindb.) A. Evans
Jungermannia obtusifolia Hook. = Diplophyllum obtusifolium (Hook.) Dumort.
# Jungermannia oppositifolia Lacroix = Gongylanthus ericetorum (Raddi) Nees
Jungermannia orcadensis Hook. = Anastrepta orcadensis (Hook.) Schiffn.
Jungermannia pallescens Ehrh. ex Hoffm. = Chiloscyphus pallescens (Ehrh. ex Hoffm.)
Dumort.
Jungermannia pallescens var. rivularis Schrad. = Chiloscyphus polyanthos (L.) Corda
Jungermannia palmata Hedw. = Riccardia palmata (Hedw.) Carruth.
Jungermannia pauciflora Dicks. = Kurzia pauciflora (Dicks.) Grolle
Jungermannia pinguis L. = Aneura pinguis (L.) Dumort.
Jungermannia platyphylla L. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Jungermannia platyphylla var. thuja Hook. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Jungermannia platyphylla var. canariensis F. Weber = Porella canariensis (F. Weber)
Underw.
Jungermannia platyphylloidea Schwein. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Jungermannia pleniceps Austin = Cephalozia pleniceps (Austin) Lindb.
Jungermannia plicata Hartm. = Barbilophozia kunzeana (Huebener) Müll. Frib.
Jungermannia polita Nees = Tritomaria polita (Nees) Schiffn.
Jungermannia polyanthos L. = Chiloscyphus polyanthos (L.) Corda
Jungermannia porella Dicks. nom. illeg. = Porella pinnata L.
Jungermannia porelloides Torrey ex Nees = Plagiochila porelloides (Torrey ex Nees)
Lindenb.
Jungermannia porphyroleuca Nees. nom. illeg. = Lophozia longiflora (Nees) Schiffn.
Jungermannia porphyroleuca var. guttulata (Lindb. & Arnell) Warnst. = Lophozia longiflora (Nees) Schiffn.
Jungermannia prostrata Sw. = Odontoschisma prostratum (Sw.) Trevis.
Jungermannia pubescens Schrank = Apometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah.
Jungermannia pulcherrima Weber = Ptilidium pulcherrimum (Weber) Vain.
Jungermannia pulvinata Raddi = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Jungermannia pumila subsp. polaris (Lindb.) R. M. Schust. = Jungermannia polaris Lindb.
Jungermannia pumila var. rivularis (Schiffn.) Frye & L. Clark = Jungermannia pumila
With.
Jungermannia punctata Taylor = Plagiochila punctata (Taylor) Taylor
Jungermannia pusilla L. = Fossombronia pusilla (L.) Nees
Jungermannia quinquedentata Huds. = Tritomaria quinquedentata (Huds.) H. Buch
404
R.M. Ros et al.
Jungermannia quinquedentata var. attenuata (Mart.) Steud. = Barbilophozia attenuata
(Mart.) Loeske
Jungermannia raddiana C. Massal. = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst.
Jungermannia ralfsii Wilson = Petalophyllum ralfsii (Wilson) Nees & Gottsche
Jungermannia reclusa Taylor = Cephalozia catenulata (Huebener) Lindb.
Jungermannia reichardtii Gottsche ex Jur. = Anastrophyllum assimile (Mitt.) Steph.
Jungermannia reptans L. = Lepidozia reptans (L.) Dumort.
Jungermannia resupinata Hook. nom. inval. = Scapania compacta (A. Roth) Dumort.
Jungermannia resupinata L. = Scapania undulata (L.) Dumort.
Jungermannia rigida Wallr. nom. illeg. = Aneura pinguis (L.) Dumort.
Jungermannia rigidula Huebener nom. illeg. = Cephalozia bicuspidata (L.) Dumort.
Jungermannia riparia Taylor = Jungermannia atrovirens Dumort.
$ Jungermannia riparia var. rotundifolia = Jungermannia atrovirens Dumort.
Jungermannia rosacea Corda = Scapania curta (Mart.) Dumort.
Jungermannia rostellata Huebener = Jungermannia pumila With.
Jungermannia rubella Nees = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst.
Jungermannia saxicola Schrad. = Anastrophyllum saxicola (Schrad.) R. M. Schust.
Jungermannia scalariformis Nees = Jungermannia confertissima Nees
Jungermannia scalaris Schmidel ex Schreb. nom. dub. [12]
Jungermannia scalaris Hook. homon. illeg. = Nardia scalaris Gray
Jungermannia scalaris var. denudata Mart. = Odontoschisma denudatum (Mart.) Dumort.
Jungermannia scalaris var. minor Nees = Nardia geoscyphus (De Not.) Lindb.
Jungermannia scapanioides C. Massal. = Scapania scapanioides (C. Massal.) Grolle
Jungermannia schiffneri (Loitl.) A. Evans = Jungermannia polaris Lindb.
Jungermannia schraderi Mart. = Jamesoniella autumnalis (DC.) Steph.
Jungermannia schraderi auct. non Mart. = Jamesoniella undulifolia (Nees) Müll. Frib.
Jungermannia schreberi S. Hatt. nom. inval. = Barbilophozia barbata (Schmidel) Loeske
Jungermannia scitula Taylor = Tritomaria scitula (Taylor) Jörg.
Jungermannia scutata F. Weber & D. Mohr = Harpanthus scutatus (F. Weber & D. Mohr)
Spruce
Jungermannia serpyllifolia var. ovata auct. non Hook. = Harpalejeunea molleri (Steph.)
Grolle
Jungermannia setiformis Ehrh. = Tetralophozia setiformis (Ehrh.) Schljakov
Jungermannia sinuata Dicks. nom. illeg. = Riccardia chamedryfolia (With.) Grolle
Jungermannia socia Nees = Lophozia excisa (Dicks.) Dumort.
Jungermannia sphacelata Gieseke ex Lindenb. = Marsupella sphacelata (Gieseke ex
Lindenb.) Dumort.
Jungermannia sphaerocarpa var. amplexicaulis (Dumort.) Frye & L. Clark = Jungermannia
sphaerocarpa Hook.
Jungermannia sphaerocarpoidea De Not. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Jungermannia sphagni Dicks. = Odontoschisma sphagni (Dicks.) Dumort.
Jungermannia spinulosa Dicks. = Plagiochila spinulosa (Dicks.) Dumort.
Jungermannia sprengelii Mart. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Jungermannia starkei auct. non Funk ex Nees nom. illeg. = Cephaloziella divaricata (Sm.)
Schiffn.
Jungermannia stellulifera Taylor ex Carrington & Pearson = Cephaloziella divaricata (Sm.)
Schiffn.
Jungermannia stillicidiorum (Raddi) De Not. = Southbya tophacea (Spruce) Spruce
Jungermannia stipulacea Hook. = Harpanthus scutatus (F. Weber & D. Mohr) Spruce
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
405
Jungermannia subalpina Nees ex Lindenb. = Scapania subalpina (Nees ex Lindenb.)
Dumort
Jungermannia subapicalis Nees = Jamesoniella autumnalis (DC.) Steph.
Jungermannia sudetica Nees ex Huebener = Lophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle
Jungermannia sullivantii Austin = Cephaloziella rubella (Nees) Warnst.
Jungermannia tamarisci L. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Jungermannia tamarisci var. mediterranea De Not. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Jungermannia tamarisci var. sardoa De Not. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Jungermannia tamariscifolia L. nom. illeg. = Frullania tamarisci (L.) Dumort.
Jungermannia taxifolia Wahlenb. = Diplophyllum taxifolium (Wahlenb.) Dumort.
Jungermannia taylorii Hook. = Mylia taylorii (Hook.) Gray
Jungermannia taylorii var. anomala (Hook.) Nees = Mylia anomala (Hook.) Gray
Jungermannia teneriffae F. Weber = Frullania teneriffae (F. Weber) Nees
Jungermannia tenerrima Raddi nom. illeg. = Jungermannia gracillima Sm.
Jungermannia tersa Nees = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Jungermannia thuja Dicks. nom. illeg. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Jungermannia thuja auct. non Dicks. nom. illeg. = Porella obtusata (Taylor) Trevis.
Jungermannia tomentella Ehrh. = Trichocolea tomentella (Ehrh.) Dumort.
Jungermannia tophacea Spruce = Southbya tophacea (Spruce) Spruce
Jungermannia trichomanis (L.) Scop. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Jungermannia trichomanis auct. non (L.) Scop. = Calypogeia azurea Stotler & Crotz [11]
Jungermannia trichophylla L. = Blepharostoma trichophyllum (L.) Dumort.
Jungermannia tricrenata Wahlenb. = Bazzania tricrenata (Wahlenb.) Lindb.
Jungermannia trilobata L. = Bazzania trilobata (L.) Gray
Jungermannia tristis Nees = Jungermannia atrovirens Dumort.
Jungermannia turbinata Raddi = Leiocolea turbinata (Raddi) H. Buch
Jungermannia turneri Hook. = Cephaloziella turneri (Hook.) Müll. Frib.
Jungermannia ulicina Taylor = Microlejeunea ulicina (Taylor) A. Evans
Jungermannia uliginosa Sw. ex Lindenb. = Scapania uliginosa (Sw. ex Lindenb.) Dumort.
Jungermannia umbrosa Schrad. = Scapania umbrosa (Schrad.) Dumort.
Jungermannia undulata L. = Scapania undulata (L.) Dumort.
Jungermannia varians Gottsche = Cephaloziella varians (Gottsche) Steph.
Jungermannia ventricosa Dicks. = Lophozia ventricosa (Dicks.) Dumort.
Jungermannia ventricosa var. guttulata (Lindb. & Arnell) C. Massal. = Lophozia longiflora
(Nees) Schiffn.
Jungermannia ventricosa var. longidens (Lindb.) C. Massal. & Carestia = Lophozia longidens (Lindb.) Macoun
Jungermannia ventricosa var. porphyroleuca Hartm. = Lophozia longiflora (Nees) Schiffn.
Jungermannia viticulosa L. = Saccogyna viticulosa (L.) Dumort.
Jungermannia wenzelii Nees = Lophozia wenzelii (Nees) Steph.
Jungermannia wilsonii (Nees) Hook. f. & Taylor = Acrobolbus wilsonii Nees
Jungermannia wilsoniana Nees = Leiocolea turbinata (Raddi) H. Buch
Jungermannia wondraczekii Corda = Fossombronia wondraczekii (Corda) Lindb.
Jungermannia zeyheri Huebener = Jungermannia pumila With.
Kantius(Kantia) argutus(arguta) (Nees & Mont.) Lindb. = Calypogeia arguta Nees & Mont.
Kantius(Kantia) calypogeus(calypogea) (Raddi) Lindb. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Kantius(Kantia) fissus(fissa) (L.) Lindb. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
406
R.M. Ros et al.
Kantius(Kantia) muellerianus(muelleriana) Schiffn. = Calypogeia muelleriana (Schiffn.)
Müll. Frib.
Kantius (Kantia) neesianus (neesiana) (C. Massal. & Carestia) Arnell & C. E. O. Jensen =
Calypogeia neesiana (C. Massal. & Carestia) Müll. Frib.
Kantius(Kantia) sphagnicolus(sphagnicola) Arnell & J. Perss. = Calypogeia sphagnicola
(Arnell & J. Perss.) Warnst. & Loeske
Kantius(Kantia) sprengelii (Mart.) Trevis. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Kantius(Kantia) submersus(submersa) Arnell = Calypogeia sphagnicola (Arnell &
J. Perss.) Warnst. & Loeske
Kantius(Kantia) suecicus(suecica) Arnell & J. Perss. = Calypogeia suecica (Arnell. & J.
Perss.) Müll. Frib.
Kantius(Kantia) trichomanis (L.) Gray = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Kantius(Kantia) trichomanis auct. non (L.) Gray = Calypogeia azurea Stotler & Crotz [11]
Kantius(Kantia) trichomanis var. fissus(fissa) (L.) Lindb. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Kantius(Kantia) trichomanis var. neesianus(neesiana) C. Massal. & Carestia = Calypogeia
neesiana (C. Massal. & Carestia) Müll. Frib.
Leiocolea alpestris (Schleich. ex F. Weber) Isov. = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Leiocolea kaurinii (Limpr.) Jörg. = Leiocolea gillmanii (Austin) A. Evans
Leiocolea muelleri (Nees ex Lindenb.) Jörg. = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Leiocolea obtusa (Lindb.) H. Buch = Lophozia obtusa (Lindb.) A. Evans
Leiocolea turbinata f. aquatica Jelenc nom. nud. [32]
Leioscyphus anomalus (Hook.) Steph. = Mylia anomala (Hook.) Gray
Leioscyphus cuneifolius (Hook.) Steph. = Leptoscyphus cuneifolius (Hook.) Mitt.
Lejeunea aberrans Lindenb. & Gottsche = Acanthocoleus aberrans (Lindenb. & Gottsche)
Kruijt
Lejeunea azorica Steph. = Lejeunea lamacerina (Steph.) Schiffn.
Lejeunea calcarea Lib. = Cololejeunea calcarea (Lib.) Schiffn.
Lejeunea calcarea var. rossettiana (C. Massal.) Mansion & Clerbois = Cololejeunea rossettiana (C. Massal.) Schiffn.
Lejeunea cavifolia var. loitlesbergeri Schiffn. nom. inval. = Lejeunea cavifolia (Ehrh.)
Lindb.
Lejeunea diversiloba Spruce = Lejeunea hibernica Bischl. et al. ex Grolle
Lejeunea echinata (Hook.) Taylor ex Gottsche et al. nom. inval. = Cololejeunea calcarea
(Lib.) Schiffn.
Lejeunea flava subsp. moorei (Lindb.) R. M. Schust. [34]
Lejeunea hamatifolia (Hook.) Spreng. = Drepanolejeunea hamatifolia (Hook.) Schiffn.
Lejeunea hamatifolia Dumort. nom. inval. = Drepanolejeunea hamatifolia (Hook.) Schiffn.
Lejeunea holtii Spruce = Lejeunea eckloniana Lindenb.
Lejeunea inconspicua (Raddi) De Not. ex Rabenh. = Cololejeunea minutissima (Sm.)
Schiffn.
Lejeunea lamacerina var. azorica (Steph.) Greig-Smith = Lejeunea lamacerina (Steph.)
Schiffn.
Lejeunea mackaii (Hook.) Spreng. = Marchesinia mackaii (Hook.) Gray
Lejeunea macvicarii Pearson = Lejeunea mandonii (Steph.) Müll. Frib.
Lejeunea microscopica (Taylor) Gottsche et al. = Aphanolejeunea microscopica (Taylor) A.
Evans
Lejeunea minutissima (Sm.) Spreng. = Cololejeunea minutissima (Sm.) Schiffn.
Lejeunea molleri Steph. = Harpalejeunea molleri (Steph.) Grolle
Lejeunea moorei Lindb. [34]
Lejeunea ovata (Dicks.) Taylor ex Gottsche = Douinia ovata (Dicks.) H. Buch
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
407
Lejeunea planiuscula (Lindb.) H. Buch = Lejeunea lamacerina (Steph.) Schiffn.
Lejeunea rossettiana C. Massal. = Cololejeunea rossettiana (C. Massal.) Schiffn.
Lejeunea serpyllifolia (Dicks.) Lib. nom. illeg. = Lejeunea patens Lindb. [33]
Lejeunea serpyllifolia Scop. = Lejeunea cavifolia (Ehrh.) Lindb. [33]
Lejeunea serpyllifolia var. cavifolia (Ehrh.) Lindb. nom. inval. = Lejeunea cavifolia (Ehrh.)
Lindb.
☞ Lejeunea serpyllifolia var. loitlesbergeri Schiffn. = Lejeunea cavifolia (Ehrh.) Lindb.
Lejeunea serpyllifolia var. planiuscula C. Massal. nom. illeg. = Lejeunea lamacerina (Steph.)
Schiffn.
Lejeunea serpyllifolia f. planiuscula Lindb. nom. illeg. = Lejeunea lamacerina (Steph.)
Schiffn.
Lejeunea taylorii Spruce = Cololejeunea minutissima (Sm.) Schiffn.
Lejeunea ulicina (Taylor) Gottsche et al. = Microlejeunea ulicina (Taylor) Steph.
Lepidozia azorica H. Buch & Perss. = Telaranea azorica (H. Buch & Perss.) Pócs ex Schumacker & Vá≈a [65]
Lepidozia pearsonii Spruce REJECTED FROM THE AREA [35]
Lepidozia pinnata (Hook.) Dumort. = Lepidozia cupressina (Sw.) Lindenb.
Lepidozia reptans var. tenera (Huebener) Nees = Lepidozia reptans (L.) Dumort.
Lepidozia setacea (Weber) Mitt. = Kurzia pauciflora (Dicks.) Grolle
Lepidozia sylvatica A. Evans = Kurzia sylvatica (A. Evans) Grolle
Lepidozia trichoclados Müll. Frib. = Kurzia trichoclados (Müll. Frib.) Grolle
Leptoscyphus anomalus (Hook.) Lindb. = Mylia anomala (Hook.) Gray
Leptoscyphus interruptus (Nees) Lindb. = Pedinophyllum interruptum (Nees) Kaal.
Leptoscyphus taylorii (Hook.) Mitt. = Mylia taylorii (Hook.) Gray
Liochlaena lanceolata Nees = Jungermannia leiantha Grolle
Liochlaena subulata (A. Evans) Schljakov = Jungermannia subulata A. Evans
Lophocolea alata Mitt. ex Larter = Lophocolea bidentata (L.) Dumort.
☞ Lophocolea bidentata var. alata (Mitt. ex Larter) Nees = Lophocolea bidentata (L.)
Dumort.
Lophocolea bidentata var. cuspidata (Nees) Nees = Lophocolea bidentata (L.) Dumort.
Lophocolea bidentata var. fluitans F. A. Camus ex Husn. = Lophocolea bidentata (L.)
Dumort.
Lophocolea bidentata var. latifolia (Nees) Rabenh. nom. inval. = Lophocolea bidentata (L.)
Dumort.
Lophocolea bidentata var. rivularis (Raddi) Warnst. = Lophocolea bidentata (L.) Dumort.
Lophocolea crocata (De Not.) Nees = Lophocolea minor Nees
Lophocolea cuspidata (Nees) Limpr. = Lophocolea bidentata (L.) Dumort.
l Lophocolea heterophylla f. gemmifera Andres = Lophocolea heterophylla (Schrad.)
Dumort.
Lophocolea heterophylla var. minor (Nees) Douin = Lophocolea minor Nees
Lophocolea heterophylla f. propagulifera Feld nom. inval. = Lophocolea heterophylla
(Schrad.) Dumort.
Lophocolea hirticalyx Corb. & Steph. = Lophocolea fragrans (Moris & De Not.) Gottsche
et al.
Lophocolea hookeriana Nees = Lophocolea bidentata (L.) Dumort.
Lophocolea incisa Lindb. = Lophocolea heterophylla (Schrad.) Dumort.
Lophocolea lateralis Dumort. = Lophocolea bidentata (L.) Dumort.
Lophocolea latifolia Nees = Lophocolea bidentata (L.) Dumort.
Lophocolea preauxiana Mont. = Saccogyna viticulosa (L.) Dumort.
408
R.M. Ros et al.
☞ Lophocolea spicata Gottsche et al. = Lophocolea fragrans (Moris & De Not.) Gottsche
et al.
Lophocolea vogesiaca Huebener ex Nees = Harpanthus flotovianus (Nees) Nees
Lophozia acutiloba Schiffn. = Gymnocolea inflata (Huds.) Dumort.
Lophozia alpestris (Schleich. ex F. Weber) A. Evans = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Lophozia alpestris auct. non (Schleich. ex F. Weber) A. Evans = Lophozia sudetica (Nees ex
Huebener) Grolle
Lophozia attenuata (Mart.) Dumort. = Barbilophozia attenuata (Mart.) Loeske
Lophozia atlantica (Kaal.) Schiffn. = Barbilophozia atlantica (Kaal.) Müll. Frib.
Lophozia badensis (Gottsche) Schiffn. = Leiocolea badensis (Gottsche) Jörg.
Lophozia bantriensis (Hook.) Steph. = Leiocolea bantriensis (Hook.) Jörg.
Lophozia barbata (Schmidel ex Schreb.) Dumort. = Barbilophozia barbata (Schmidel ex
Schreb.) Loeske
Lophozia baueriana (Schiffn.) Schiffn. = Barbilophozia hatcheri (A. Evans) Loeske
Lophozia canariensis Bryhn = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Lophozia capitata subsp. laxa (Lindb.) Bisang = Lophozia laxa (Lindb.) Grolle
Lophozia collaris (Nees) Dumort. = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Lophozia confertifolia Schiffn. = Lophozia ventricosa (Dicks.) Dumort. [38]
Lophozia ehrhartiana (F. Weber) Inoue & Steere = Lophozia ventricosa (Dicks.) Dumort.
Lophozia elongata Steph. REJECTED FROM THE AREA
Lophozia excisa var. cylindracea (Dumort.) Müll. Frib. = Lophozia excisa (Dicks.) Dumort.
Lophozia excisa var. jurensis (Meyl. ex Müll. Frib.) Müll. Frib. = Lophozia excisa (Dicks.)
Dumort.
Lophozia exsecta (Schmidel ex Schrad.) Dumort. = Tritomaria exsecta (Schmidel ex
Schrad.) Loeske
Lophozia exsectiformis (Breidl.) Jaap = Tritomaria exsectiformis (Breidl.) Loeske
Lophozia floerkei (F. Weber & D. Mohr) Schiffn. = Barbilophozia floerkei (F. Weber & D.
Mohr) Loeske
Lophozia gillmanii (Austin) R. M. Schust. = Leiocolea gillmanii (Austin) A. Evans
Lophozia gracillima H. Buch = Lophozia ascendens (Warnst.) R. M. Schust.
Lophozia gracilis Schleich. ex Steph. nom. illeg. = Barbilophozia attenuata (Mart.) Loeske
Lophozia guttulata (Lindb. & Arnell) A. Evans = Lophozia longiflora (Nees) Schiffn.
Lophozia hatcheri (A. Evans) Steph. = Barbilophozia hatcheri (A. Evans) Loeske
Lophozia heterocolpos (Thed. ex Hartm.) M. Howe = Leiocolea heterocolpos (Thed. ex
Hartm.) H. Buch
Lophozia hornschuchiana (Nees) Macoun = Leiocolea bantriensis (Hook.) Jörg.
Lophozia incisa subsp. opacifolia (Culm. ex Meyl.) R. M. Schust. & Damsh. = Lophozia
opacifolia Culm. ex Meyl.
Lophozia inflata (Huds.) M. Howe = Gymnocolea inflata (Huds.) Dumort.
Lophozia jurensis Meyl. ex Müll. Frib. = Lophozia excisa (Dicks.) Dumort.
Lophozia kaurinii (Limpr.) Steph. = Leiocolea gillmanii (Austin) A. Evans
Lophozia kiaeri Jörg. p. p. = Lophozia excisa (Dicks.) Dumort.
Lophozia kunzeana (Huebener) A. Evans = Barbilophozia kunzeana (Huebener) Müll.
Frib.
Lophozia longiflora sensu auct. = Lophozia ventricosa (Dicks.) Dumort.
Lophozia lycopodioides (Wallr.) Cogn. = Barbilophozia lycopodioides (Wallr.) Loeske
Lophozia lycopodioides var. parvifolia Schiffn. = Barbilophozia hatcheri (A. Evans)
Loeske
Lophozia lyoni (Taylor) Steph. = Tritomaria quinquedentata (Huds.) H. Buch
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
409
Lophozia minuta (Schreb.) Schiffn. = Anastrophyllum minutum (Schreb.) R. M. Schust.
Lophozia muelleri (Nees ex Lindenb.) Dumort. = Leiocolea collaris (Nees) Schljakov
Lophozia porphyroleuca (Nees) Schiffn. nom. illeg. = Lophozia longiflora (Nees) Schiffn.
Lophozia quadriloba (Lindb.) A. Evans = Barbilophozia quadriloba (Lindb.) Loeske
Lophozia propagulifera (Gottsche) Steph. = Lophozia latifolia R. M. Schust. [36]
Lophozia quinquedentata (Huds.) Cogn. = Tritomaria quinquedentata (Huds.) H. Buch
Lophozia rufescens Schljakov = Lophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle
Lophozia schreberi Boulay nom. illeg. = Barbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb.)
Loeske
Lophozia scutata (F. Weber & D. Mohr) Dumort. = Harpanthus scutatus (F. Weber & D.
Mohr) Spruce
Lophozia turbinata (Raddi) Steph. = Leiocolea turbinata (Raddi) H. Buch
Lophozia turbinata var. wilsoniana (Nees) C. Massal. = Leiocolea turbinata (Raddi) H.
Buch
Lophozia ventricosa var. longiflora (Nees) Macoun = Lophozia longiflora (Nees) Schiffn.
Lophozia ventricosa var. longiflora auct. non (Nees) Macoun = Lophozia ventricosa
(Dicks.) Dumort.
Lophozia ventricosa var. porphyroleuca (Nees) Müll. Frib. = Lophozia longiflora (Nees)
Schiffn.
Lophozia ventricosa var. silvicola (H. Buch) E. W. Jones ex R. M. Schust. = Lophozia silvicola H. Buch
Lophozia ventricosa var. uliginosa Breidl. ex Schiffn. = Lophozia ventricosa (Dicks.)
Dumort.
Lunularia alpina Nees = Sauteria alpina (Nees) Nees
Lunularia dillenii Le Jol. = Lunularia cruciata (L.) Lindb.
Lunularia michelii Le Jol. = Lunularia cruciata (L.) Lindb.
Lunularia vulgaris Raddi nom. illeg. = Lunularia cruciata (L.) Lindb.
Madotheca baueri Schiffn. = Porella xbaueri (Schiffn.) C. E. O. Jensen
Madotheca canariensis (F. Weber) Nees = Porella canariensis (F. Weber) Underw.
# Madotheca canariensis var. subsquarrosa Schiffn. = Porella canariensis (F. Weber)
Underw.
Madotheca cordaeana (Huebener) Dumort. = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Madotheca cordaeana var. distans (Müll. Frib.) Müll. Frib. = Porella cordaeana (Huebener)
Moore
Madotheca dentata (Hartm.) C. Massal. = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Madotheca inaequalis Gottsche ex Steph. = Porella inaequalis (Gottsche ex Steph.) Perss.
Madotheca jackii Schiffn. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Madotheca kabylica Trab. nom. inval. = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Madotheca laevigata (Schrad.) Dumort. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Madotheca laevigata var. obscura Nees = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Madotheca laevigata var. killarniensis (Pearson) Macvicar = Porella arboris-vitae (With.)
Grolle
Madotheca laevigata var. subintegra (Kaal.) Schiffn. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
☞ Madotheca laevigata var. thuja (Nees) Gottsche et al. = Porella arboris-vitae (With.)
Grolle
Madotheca levieri (J. B. Jack & Steph.) Copp. = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Madotheca obscura (Nees) Boulay = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Madotheca obscura (Nees) Warnst. nom. inval. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Madotheca obtusata Taylor = Porella obtusata (Taylor) Trevis.
410
R.M. Ros et al.
Madotheca platyphylla (L.) Dumort. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Madotheca platyphylla var. subsquarrosa Schiffn. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Madotheca platyphylloidea (Schwein.) Nees = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Madotheca porella Nees nom. illeg. = Porella pinnata L.
Madotheca porelloides De Not. ex Lindb. nom. inval. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Madotheca rivularis Nees = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Madotheca simplicior J. E. Zetterst. = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Madotheca thuja (Hook.) Dumort. nom. illeg. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Madotheca thuja auct. non (Hook.) Dumort. = Porella obtusata (Taylor) Trevis.
Madotheca torva De Not. ex Bertol. nom. inval. = Porella obtusata (Taylor) Trevis.
Mannia atlantica Jelenc nom. inval. [39]
Mannia dichotoma Udar & V. Chandra nom. inval. = Mannia androgyna (L.) A. Evans
Mannia dichotoma S. W. Arnell = Mannia androgyna (L.) A. Evans
Mannia rupestris (Nees) Frye & L. Clark = Mannia triandra (Scop.) Grolle
Marchantia alpestris (Nees) Burgeff = Marchantia polymorpha subsp. montivagans Bischl.
& Boisselier
Marchantia androgyna L. = Mannia androgyna (L.) A. Evans
Marchantia angustifolia Neck. nom. illeg. = Mannia androgyna (L.) A. Evans
Marchantia aquatica (Nees) Burgeff = Marchantia polymorpha L. subsp. polymorpha
Marchantia circumscissa Biv. = Mannia androgyna (L.) A. Evans
Marchantia commutata Lindenb. = Preissia quadrata (Scop.) Müll. Frib.
Marchantia conica L. = Conocephalum conicum (L.) Dumort.
Marchantia cruciata L. = Lunularia cruciata (L.) Lindb.
Marchantia cruciata var. hyalina Sommerf. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
$ Marchantia dillenii = Lunularia cruciata (L.) Lindb.
Marchantia fragrans Balbis = Mannia fragrans (Balbis) Frye & L. Clark [10]
Marchantia glauca Biv. = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.) Steph.
Marchantia gracilis F. Weber = Asterella gracilis (F. Weber) Underw.
Marchantia hemisphaerica L. = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Marchantia hirsuta Sw. = Dumortiera hirsuta (Sw.) Nees
Marchantia hyalina Sommerf. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
Marchantia irrigua Wilson ex Hook. = Dumortiera hirsuta (Sw.) Nees
Marchantia pilosa Hornem. = Mannia pilosa (Hornem.) Frye & L. Clark
Marchantia polycephala Schleich. nom. inval. = Asterella gracilis (F. Weber) Underw.
Marchantia polymorpha auct. = Marchantia polymorpha subsp. ruderalis Bischl. & Boisselier
Marchantia polymorpha var. alpestris (Nees) Nees = Marchantia polymorpha subsp. montivagans Bischl. & Boisselier
Marchantia polymorpha var. aquatica (Nees) Gottsche et al. = Marchantia polymorpha L.
subsp. polymorpha
Marchantia polymorpha f. domestica Nees nom. illeg. = Marchantia polymorpha subsp.
ruderalis Bischl. & Boisselier
Marchantia polymorpha var. mamillata I. Hag. ex Schiffn. = Marchantia polymorpha
subsp. montivagans Bischl. & Boisselier
Marchantia quadrata Scop. = Preissia quadrata (Scop.) Müll. Frib. [51]
Marchantia spathysii Lindenb. = Athalamia spathysii (Lindenb.) S. Hatt.
Marchantia stellata Scop. = Marchantia polymorpha subsp. ruderalis Bischl. & Boisselier
Marchantia triandra Scop. = Mannia triandra (Scop.) Grolle
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
411
Marchantia umbellata Scop. = Marchantia polymorpha subsp. ruderalis Bischl. & Boisselier
Marchantia vittata Raddi = Marchantia polymorpha L. subsp. polymorpha
Marchesinia johnsoniana (Mitt.) Herz. = Acanthocoleus aberrans (Lindenb. & Gottsche)
Kruijt
☞ Marsilia epiphylla (L.) Lindb. nom. illeg. = Pellia epiphylla (L.) Corda
Marsupella aemula (Limpr.) Lindb. ex Kaal. = Marsupella condensata (Ångstr. ex C.
Hartm.) Kaal.
Marsupella aquatica (Lindenb.) Schiffn. = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Marsupella badensis Schiffn. = Marsupella funckii (F. Weber & D. Mohr) Dumort.
Marsupella capillaris (Limpr.) H. Bern. = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
Marsupella conferta (Limpr.) Spruce = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Marsupella emarginata subsp. aquatica (Lindenb.) Meyl. = Marsupella emarginata (Ehrh.)
Dumort.
Marsupella emarginata var. aquatica (Lindenb.) Dumort. = Marsupella emarginata (Ehrh.)
Dumort.
Marsupella emarginata var. minor C. Massal. ex Schiffn. nom. illeg. = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Marsupella erythrorhiza Schiffn. = Marsupella sphacelata (Gieseke ex Lindenb.) Dumort.
☞ Marsupella filiformis (Lindb.) Lindb. ex Kaal. = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
Marsupella funckii var. major (Nees) Boulay = Marsupella funckii (F. Weber & D. Mohr)
Dumort.
☞ Marsupella gracilis (C. Massal. & Carestia) Pearson = Marsupella sprucei (Limpr.) Bernet
Marsupella hungarica Boros & Vajda nom. inval. = Marsupella funckii (F. Weber & D.
Mohr) Dumort.
Marsupella joergensenii Schiffn. = Marsupella sphacelata (Gieseke ex Lindenb.) Dumort.
Marsupella latifolia Lindb. nom. inval. = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
☞ Marsupella neglecta (Limpr.) Lindb. = Marsupella sprucei (Limpr.) Bernet
Marsupella nevicensis (Carrington) Pearson = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
Marsupella pearsonii Schiffn. ex Macvicar = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Marsupella pygmaea (Limpr.) Steph. = Marsupella funckii (F. Weber & D. Mohr) Dumort.
Marsupella revoluta (Nees) Dumort. = Apomarsupella revoluta (Nees) R. M. Schust.
Marsupella robusta (De Not.) A. Evans = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Marsupella styriaca (Limpr.) Kaal. = Marsupella sparsifolia (Lindb.) Dumort.
Marsupella sullivantii (De Not.) A. Evans = Marsupella sphacelata (Gieseke ex Lindenb.)
Dumort.
Marsupella ustulata (Huebener) Spruce ex Pearson hom. illeg. = Marsupella emarginata
(Ehrh.) Dumort.
Marsupella ustulata Spruce non (Huebener) Spruce ex Pearson hom. illeg. = Marsupella
sprucei (Limpr.) Bernet
Marsupella ustulata var. neglecta (Limpr.) Müll. Frib. = Marsupella sprucei (Limpr.) Bernet
Marsupella varians (Lindb.) Müll. Frib. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Martinellia aequiloba (Schwägr.) Lindb. nom. illeg. = Scapania aequiloba (Schwägr.)
Dumort.
☞ Martinellia apiculata (Spruce) Trevis. = Scapania apiculata Spruce
☞ Martinellia aspera (Bernet & M. Bernet) Broth. = Scapania aspera Bernet & M. Bernet
Martinellia calcicola Arnell & J. Perss. = Scapania calcicola (Arnell & J. Perss.) Ingham
Martinellia convexa (Scop.) Lindb. = Scapania umbrosa (Schrad.) Dumort.
Martinellia crassiretis (Bryhn) Arnell = Scapania crassiretis Bryhn
Martinellia curta (Mart.) Lindb. = Scapania curta (Mart.) Dumort.
412
R.M. Ros et al.
Martinellia cuspiduligera (Nees) Arnell = Scapania cuspiduligera (Nees) Müll. Frib.
Martinellia gracilis (Lindb.) Lindb. = Scapania gracilis Lindb.
☞ Martinellia helvetica (Gottsche) Trevis. = Scapania helvetica Gottsche
Martinellia mucronata (H. Buch) Arnell & C. E. O. Jensen = Scapania mucronata H. Buch
Martinellia nemorosa Lindb. nom. illeg. = Scapania nemorea (L.) Grolle
Martinellia obliqua Arnell = Scapania uliginosa (Sw. ex Lindenb.) Dumort.
Martinellia obscura Arnell & C. E. O. Jensen = Scapania obscura (Arnell & C. E. O.
Jensen) Schiffn.
Martinellia paludicola (Loeske & Müll. Frib.) C. E. O. Jensen = Scapania paludicola
Loeske & Müll. Frib.
☞ Martinellia paludosa (Müll. Frib.) Arnell & C. E. O. Jensen = Scapania paludosa (Müll.
Frib.) Müll. Frib.
Martinellia resupinata (L.) Gray ex Lindb. = Scapania undulata (L.) Dumort.
☞ Martinellia resupinata (Hook.) Lindb. nom. inval. = Scapania compacta (A. Roth)
Dumort.
Martinellia rosacea (Corda) Lindb. = Scapania curta (Mart.) Dumort.
Martinellia scandica Arnell & H. Buch = Scapania scandica (Arnell & H. Buch) Macvicar
☞ Martinellia subalpina (Nees ex Lindenb.) Trevis. = Scapania subalpina (Nees ex
Lindenb.) Dumort.
☞ Martinellia uliginosa (Sw. ex Lindenb.) Trevis. = Scapania uliginosa (Sw. ex Lindenb.)
Dumort.
☞ Martinellia umbrosa (Schrad.) Gray = Scapania umbrosa (Schrad.) Dumort.
Martinellia undulata (L.) Gray = Scapania undulata (L.) Dumort.
Massula capitata (Hook.) Schljakov = Lophozia capitata (Hook.) Macoun
Massula grandiretis (Lindb. ex Kaal.) Schljakov = Lophozia grandiretis (Lindb. ex Kaal.)
Schiffn.
Massula incisa (Schrad.) Schljakov nom. illeg.= Lophozia incisa (Schrad.) Dumort.
Massula opacifolia (Culm. ex Meyl.) Schljakov nom. illeg. = Lophozia opacifolia Culm. ex
Meyl.
Mastigobryum deflexum (Mart.) Nees = Bazzania tricrenata (Wahlenb.) Lindb.
Mastigobryum triangulare Schleich. ex Steph. nom. illeg. = Bazzania tricrenata (Wahlenb.)
Lindb.
Mastigobryum trilobatum (L.) Nees = Bazzania trilobata (L.) Gray
Mesophylla crenulata (Mitt.) Corb. = Jungermannia gracillima Sm.
Mesophylla crenulata var. gracillima (Sm.) Boulay nom. illeg. = Jungermannia gracillima
Sm.
Mesophylla hyalina (Lyell) Corb. = Jungermannia hyalina Lyell
Mesophylla hyalina var. gracillima (Schiffn.) Boulay = Jungermannia hyalina Lyell
Mesophylla nigrella (De Not.) Boulay = Southbya nigrella (De Not.) Henriq.
Mesophylla obovata (Nees) Corb. = Jungermannia obovata Nees
Mesophylla rotaeana (De Not) Dumort. = Nardia scalaris Gray
Mesophylla scalaris (Gray) Dumort. = Nardia scalaris Gray
Mesophylla stillicidiorum (Raddi) Boulay = Southbya tophacea (Spruce) Spruce
Metzgeria conjugata subsp. simplex (Lorb. ex Müll. Frib.) R. M. Schust. = Metzgeria simplex
Lorb. ex Müll. Frib.
# Metzgeria conjugata f. subpinnata Jörg. = Metzgeria conjugata Lindb.
Metzgeria densiseta Steph. = Metzgeria furcata (L.) Dumort.
Metzgeria fruticulosa auct. eur. non (O. F. Müll.) Evans = Metzgeria violacea (Ach.)
Dumort. [40]
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
413
Metzgeria furcata var. fruticulosa auct. eur. non (O. F. Müll.) Lindb. = Metzgeria violacea
(Ach.) Dumort. [40]
☞ Metzgeria furcata var. ulvula (Nees) Gottsche et al. = Metzgeria furcata (L.) Dumort.
Metzgeria glabra Raddi nom. illeg. = Metzgeria furcata (L.) Dumort.
Metzgeria glabra f. ulvula (Nees) Zodda = Metzgeria furcata (L.) Dumort.
Metzgeria hamata Lindb. nom. illeg. = Metzgeria leptoneura Spruce
Metzgeria nitida Mitt. = Metzgeria leptoneura Spruce
Metzgeria pubescens (Schrank) Raddi = Apometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah.
Microlejeunea diversiloba auct. non (Spruce) Müll. Frib. = Lejeunea hibernica Bischl. et al.
ex Grolle
Microlejeunea mandonii Steph. = Lejeunea mandonii (Steph.) Müll. Frib.
Microlepidozia setacea auct. non (G. Web.) Jørg. = Kurzia pauciflora (Dicks.) Grolle
Microlepidozia sylvatica (A. Evans) Jørg. = Kurzia sylvatica (A. Evans) Grolle
Microlepidozia trichoclados (Müll. Frib.) Jørg. = Kurzia trichoclados (Müll. Frib.) Grolle
Mnium fissum L. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Mnium trichomanis L. = Calypogeia fissa (L.) Raddi
Mnium trichomanis auct. non L. = Calypogeia azurea Stotler & Crotz [11]
Moerckia flotoviana (Nees) Schiffn. = Moerckia hibernica (Hook.) Gottsche
Mylia cuneifolia (Hook.) Gray = Leptoscyphus cuneifolius (Hook.) Mitt.
Nardia alpina (Gottsche ex Husn.) Trevis. nom. inval. = Marsupella alpina (Gottsche ex
Husn.) Bernet
Nardia boeckii (Austin) Lindb. = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
Nardia brevissima (Dumort.) Lindb. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Nardia cochlearis Lindb. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Nardia commutata (Limpr.) C. Massal. & Carestia = Marsupella commutata (Limpr.)
Bernet
Nardia compressa var. rigida Lindb. = Nardia compressa (Hook.) Gray
Nardia crassula Lorb. nom. inval. = Nardia insecta Lindb.
Nardia crenulata (Mitt.) Lindb. = Jungermannia gracillima Sm.
Nardia crenulata var. cristulata (Dumort.) Schiffn. = Jungermannia gracillima Sm.
Nardia crenulata var. gracillima (Sm.) Lindb. = Jungermannia gracillima Sm.
Nardia crenulata var. inundata Schiffn. = Jungermannia gracillima Sm.
☞ Nardia densifolia (Nees) Trevis. = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Nardia emarginata (Ehrh.) Gray = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Nardia emarginata var. aquatica (Lindenb.) Carrington = Marsupella emarginata (Ehrh.)
Dumort.
Nardia filiformis Lindb. = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
☞ Nardia funckii (F. Weber & D. Mohr) Carrington ex Lindb. = Marsupella funckii
(F. Weber & D. Mohr) Dumort.
Nardia geoscyphus var. insecta (Lindb.) Schiffn. = Nardia insecta Lindb.
Nardia gracilis C. Massal. & Carestia = Marsupella sprucei (Limpr.) Bernet
Nardia gracillima (Sm.) Lindb. = Jungermannia gracillima Sm.
Nardia haematosticta Nees ex Lindb. nom. inval. = Nardia geoscyphus (De Not.) Lindb.
Nardia hyalina (Lyell) Carrington = Jungermannia hyalina Lyell
Nardia hyalina var. colorata Samp. nom. inval. [30]
Nardia latifolia Lindb. nom. inval. = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
Nardia levieri Steph. = Jungermannia confertissima Nees
Nardia lignicola Schiffn. = Jungermannia lignicola (Schiffn.) Grolle
414
R.M. Ros et al.
Nardia muelleriana Schiffn. = Jungermannia hyalina Lyell
Nardia obovata (Nees) Lindb. = Jungermannia obovata Nees
Nardia obovata var. minor Carrington = Jungermannia subelliptica (Lindb. ex Kaal.)
Levier
Nardia pachyphylla (De Not.) Trevis. = Nardia compressa (Hook.) Gray
Nardia revoluta (Nees) Lindb. = Apomarsupella revoluta (Nees) R. M. Schust.
☞ Nardia robusta (De Not.) Lindb. ex Carrington = Marsupella emarginata (Ehrh.)
Dumort.
☞ Nardia silvrettae (Gottsche ex Dumort.) Trevis. [41]
Nardia sparsifolia (Lindb.) Lindb. = Marsupella sparsifolia (Lindb.) Dumort.
Nardia sparsifolia var. minor (Schleich.) Lindb. nom. inval. = Marsupella brevissima
(Dumort.) Grolle
Nardia sphacelata (Gieseke ex Lindenb.) Carrington = Marsupella sphacelata (Gieseke ex
Lindenb.) Dumort.
Nardia sprucei (Limpr.) C. Massal. & Carestia = Marsupella sprucei (Limpr.) Bernet
Nardia subelliptica Lindb. ex Kaal. = Jungermannia subelliptica (Lindb. ex Kaal.) Levier
Nardia subtilissima Schiffn. = Jungermannia subtilissima (Schiffn.) Grolle
Nardia varians Lindb. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Neesiella carnica (C. Massal.) Schiffn. = Mannia pilosa (Hornem.) Frye & L. Clark
Neesiella pilosa (Hornem.) Schiffn. = Mannia pilosa (Hornem.) Frye & L. Clark
Neesiella rupestris (Nees) Schiffn. = Mannia triandra (Scop.) Grolle
Obtusifolium obtusum (Lindb.) S. W. Arnell = Lophozia obtusa (Lindb.) A. Evans
Odontoschisma cavifolium Steph. = Odontoschisma denudatum (Mart.) Dumort.
Odontoschisma denudatum subsp. elongatum (Lindb.) Potemkin = Odontoschisma elongatum (Lindb.) A. Evans
Odontoschisma denudatum var. elongatum (Lindb.) Lindb. = Odontoschisma elongatum
(Lindb.) A. Evans
Odontoschisma denudatum f. elongatum Lindb. = Odontoschisma elongatum (Lindb.) A.
Evans
Odontoschisma remotifolium Warnst. = Odontoschisma sphagni (Dicks.) Dumort.
Odontoschisma sphagni var. denudatum (Mart.) C. Massal. & Carestia = Odontoschisma
denudatum (Mart.) Dumort.
Odontoschisma sphagni var. macrior Bernet = Odontoschisma denudatum (Mart.) Dumort.
Odontoschisma tessellatum (Berggr.) C. E. O. Jensen = Odontoschisma macounii (Austin)
Underw.
Orthocaulis atlanticus (Kaal.) H. Buch = Barbilophozia atlantica (Kaal.) Müll. Frib.
Orthocaulis attenuatus (Mart.) A. Evans = Barbilophozia attenuata (Mart.) Loeske
Orthocaulis floerkei (F. Weber & D. Mohr) H. Buch = Barbilophozia floerkei (F. Weber &
D. Mohr) Loeske
Orthocaulis gracilis (Schleich. ex DC.) H. Buch = Barbilophozia attenuata (Mart.) Loeske
Orthocaulis kunzeanus (Huebener) H. Buch = Barbilophozia kunzeana (Huebener) Müll.
Frib.
Otiona crinita (Michx.) Corda = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Otiona italica (Sassi) Dumort. = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.) Steph.
Otiona rupestris (J. R. Forst. & G. Forst.) Dumort. = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. &
G. Forst.) Steph.
Oxymitra paleacea Bisch. ex Lindenb. = Oxymitra incrassata (Brot.) Sérgio & Sim-Sim
Oxymitra pyramidata (Raddi) Huebener non (Willd.) Huebener = Oxymitra incrassata
(Brot.) Sérgio & Sim-Sim
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
415
Oxymitra pyramidata var. linkii (Lindenb.) Lindenb. = Oxymitra incrassata (Brot.) Sérgio
& Sim-Sim
Oxymitra pyramidata var. paleacea (Bisch. ex Lindenb.) Gottsche et al. = Oxymitra
incrassata (Brot.) Sérgio & Sim-Sim
Pallavicinia blyttii (Moerch ex Hornem.) Lindb. = Moerckia blyttii (Moerch ex Hornem.)
Brockm.
Pallavicinia flotoviana (flotowii error pro flotoviana) (Nees) Lindb. = Moerckia hibernica
(Hook.) Gottsche
Pallavicinia flotoviana var. hibernica (Hook.) Lindb. nom. illeg. = Moerckia hibernica
(Hook.) Gottsche
Pallavicinia hibernica (Hook.) Gray = Moerckia hibernica (Hook.) Gottsche
Pedinophyllum interruptum var. pyrenaicum (Spruce) Kaal. = Pedinophyllum interruptum
(Nees) Kaal.
Pedinophyllum pyrenaicum (Spruce) Lindb. = Pedinophyllum interruptum (Nees) Kaal.
Pedinophyllum pyrenaicum var. interruptum (Nees) Schiffn. nom. incorrect. = Pedinophyllum interruptum (Nees) Kaal.
Pellia borealis Lorb. = Pellia epiphylla (L.) Corda
Pellia calycina (Taylor) Nees = Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort.
Pellia endiviifolia f. furcigera (Hook.) Schiffn. = Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort.
Pellia epiphylla subsp. borealis (Lorb.) Messe = Pellia epiphylla (L.) Corda
Pellia epiphylla f. neesiana Gottsche = Pellia neesiana (Gottsche) Limpr.
Pellia fabbroniana auct. non Raddi = Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort.
$ Pellia fabbroniana var. furcigera = Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort.
Pellia fabbroniana f. furcigera (Hook.) C. Massal. = Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort.
Pellia fabbroniana f. undulata Jelenc nom. inval. [42]
Pellia fuciformis (Bory) Nees [43]
Peltolepis grandis (Lindb.) Lindb. = Peltolepis quadrata (Saut.) Müll. Frib.
Peltolepis sibirica Lindb. = Peltolepis quadrata (Saut.) Müll. Frib.
Petalophyllum lamellatum (Nees) Lindb. = Petalophyllum ralfsii (Wilson) Nees & Gottsche
Phragmicoma mackaii (Hook.) Dumort. = Marchesinia mackaii (Hook.) Gray
Physocolea rossettiana (C. Massal.) Steph. = Cololejeunea rossettiana (C. Massal.) Schiffn.
Plagiochasma algericum Steph. = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.) Steph.
Plagiochasma aitonia Lindenb. & Nees = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.)
Steph.
Plagiochasma beccarianum Steph. REJECTED FROM THE AREA
Plagiochasma italicum (Sassi) De Not. = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.)
Steph.
Plagiochasma roussellianum Mont. = Athalamia spathysii (Lindenb.) S. Hatt.
Plagiochasma sauteria Gottsche ex Jelenc nom. inval. = Athalamia spathysii (Lindenb.)
S. Hatt.
Plagiochila aequiloba (Schwägr.) Mont. & Nees = Scapania aequiloba (Schwägr.) Dumort.
Plagiochila africana Steph. REJECTED FROM THE AREA [44]
Plagiochila asplenioides auct. = Plagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb.
Plagiochila asplenioides var. humilis (Nees) Lindenb. = Plagiochila porelloides (Torrey ex
Nees) Lindenb.
Plagiochila asplenioides var. major Nees = Plagiochila asplenioides (L. emend. Taylor)
Dumort.
Plagiochila asplenioides var. minor Lindenb. = Plagiochila porelloides (Torrey ex Nees)
Lindenb.
416
R.M. Ros et al.
Plagiochila asplenioides subsp. porelloides (Torrey ex Nees) Kaal. = Plagiochila porelloides
(Torrey ex Nees) Lindenb.
Plagiochila asplenioides var. riparia Breidl. = Plagiochila porelloides (Torrey ex Nees)
Lindenb.
Plagiochila atlantica F. Rose = Plagiochila heterophylla Lindenb. ex Lehm. [46]
Plagiochila compacta (A. Roth) Mont. & Nees = Scapania compacta (A. Roth) Dumort.
Plagiochila corniculata auct. non (Dumort.) Dumort. = Plagiochila exigua (Taylor) Taylor
Plagiochila curta (Mart.) Mont. & Nees = Scapania curta (Mart.) Dumort.
Plagiochila diacantha Taylor ex Steph. = Plagiochila bifaria (Sw.) Lindenb.
Plagiochila dubia Lindenb. & Gottsche = Plagiochila patula (Sw.) Lindenb. REJECTED
FROM THE AREA
Plagiochila interrupta (Nees) Mont. & Nees = Pedinophyllum interruptum (Nees) Kaal.
Plagiochila javanica (Sw.) Nees & Mont. REJECTED FROM THE AREA
Plagiochila killarniensis Pearson = Plagiochila bifaria (Sw.) Lindenb.
Plagiochila major (Nees) S. W. Arnell nom. illeg. = Plagiochila asplenioides (L. emend.
Taylor) Dumort.
Plagiochila punctata var. owenii (Steph.) Macvicar = Plagiochila punctata (Taylor) Taylor
Plagiochila pyrenaica Spruce = Pedinophyllum interruptum (Nees) Kaal.
Plagiochila sharpii H. L. Blomq. = Plagiochila retrorsa Gottsche
Plagiochila spinulosa var. inermis Carrington = Plagiochila bifaria (Sw.) Lindenb.
Plagiochila spinulosa var. killarniensis (Pearson) Macvicar = Plagiochila bifaria (Sw.)
Lindenb.
Plagiochila spinulosa var. macaronesiana Allorge & V. Allorge = Plagiochila bifaria (Sw.)
Lindenb.
Plagiochila spinulosa var. punctata (Taylor) Carrington = Plagiochila punctata (Taylor)
Taylor
Plagiochila spinulosa var. tridenticulata auct. non (Michx.) Husn. nom. illeg. = Plagiochila
exigua (Taylor) Taylor
Plagiochila stableri Pearson = Plagiochila exigua (Taylor) Taylor
Plagiochila tridenticulata auct. non (Michx.) Dumort. = Plagiochila exigua (Taylor) Taylor
Plagiochila undulata (L.) Mont. & Nees = Scapania undulata (L.) Dumort.
Plectocolea crenulata (Mitt.) A. Evans = Jungermannia gracillima Sm.
Plectocolea crenulata var. gracillima (Sm.) Frye & L. Clark = Jungermannia gracillima Sm.
Plectocolea hyalina (Lyell) Mitt. = Jungermannia hyalina Lyell
Plectocolea obovata (Nees) Lindb. = Jungermannia obovata Nees
Plectocolea subelliptica (Lindb. ex Kaal.) A. Evans = Jungermannia subelliptica (Lindb. ex
Kaal.) Levier
Pleuroclada albescens (Hook.) Spruce nom. illeg. = Pleurocladula albescens (Hook.) Grolle
Pleuroschisma flaccidum Dumort. = Bazzania flaccida (Dumort.) Grolle
Pleuroschisma implexum (Nees) Meyl. = Bazzania flaccida (Dumort.) Grolle
Pleuroschisma sphagni (Dicks.) Dumort. = Odontoschisma sphagni (Dicks.) Dumort.
$ Pleuroschisma triangulare var. implexa = Bazzania flaccida (Dumort.) Grolle
Pleuroschisma tricrenatum (Wahlenb.) Dumort. = Bazzania tricrenata (Wahlenb.) Lindb.
Pleuroschisma tricrenatum var. implexum (Nees) Müll. Frib. = Bazzania flaccida (Dumort.)
Grolle
Pleuroschisma trilobatum (L.) Dumort. = Bazzania trilobata (L.) Gray
Porella arboris-vitae var. killarniensis (Pearson) M. F. V. Corley = Porella arboris-vitae
(With.) Grolle
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
417
Porella arboris-vitae var. obscura (Nees) M.F.V. Corley = Porella arboris-vitae (With.)
Grolle
Porella cordaeana var. distans (Müll. Frib.) Jelenc = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Porella cordaeana var. simplicior (J.E. Zetterst.) Arnell = Porella cordaeana (Huebener)
Moore
Porella dentata (Hartm.) Lindb. = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Porella kabylica Jelenc nom. inval. = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Porella laevigata (Schrad.) Pfeiff. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Porella laevigata var. obscura (Nees) Arnell = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
☞ Porella laevigata var. thuja (Nees) Arnell = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Porella levieri J. B. Jack & Steph. = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Porella notarisii Trevis. nom. inval. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Porella platyphylla var. subsquarrosula (Schiffn.) Arnell = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Porella platyphylloidea (Schwein.) Lindb. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
? Porella porelloides De Not. = Porella platyphylla (L.) Pfeiff.
Porella rivularis (Nees) Pfeiff. = Porella cordaeana (Huebener) Moore
Porella thuja (Dicks.) Lindb. nom. illeg. = Porella arboris-vitae (With.) Grolle
Porella thuja auct. non (Dicks.) Lindb. = Porella obtusata (Taylor) Trevis.
Preissia commutata (Lindenb.) Nees = Preissia quadrata (Scop.) Müll. Frib.
Preissia cucullata Nees & Mont. = Lunularia cruciata (L.) Lindb.
☞ Preissia hemisphaerica Cogn. = Preissia quadrata (Scop.) Müll. Frib.
Preissia italica Corda = Preissia quadrata (Scop.) Müll. Frib.
Prionolobus turneri (Hook.) Schiffn. = Cephaloziella turneri (Hook.) Müll. Frib.
☞ Ptilidium ciliare var. pulcherrimum (Weber) Warnst. = Ptilidium pulcherrimum
(Weber) Vain.
Ptilidium trichophyllum (L.) Mitt. = Blepharostoma trichophyllum (L.) Dumort.
Radula bornmuelleri Schiffn. = Radula lindenbergiana Gottsche ex C. Hartm.
Radula commutata Gottsche ex J. B. Jack = Radula lindenbergiana Gottsche ex C. Hartm.
Radula complanata subsp. lindbergiana (Gottsche ex C. Hartm.) R. M. Schust. = Radula
lindenbergiana Gottsche ex C. Hartm.
Radula complanata f. propagulifera Nees = Radula lindenbergiana Gottsche ex C. Hartm.
Radula complanata var. propagulifera (Nees) Gottsche et al. = Radula lindenbergiana
Gottsche ex C. Hartm.
Radula germana J. B. Jack = Radula lindenbergiana Gottsche ex C. Hartm.
Radula limbata Schiffn. = Radula wichurae Steph.
Radula lindbergiana Gottsche ex Jack nom. inval. = Radula lindenbergiana Gottsche ex C.
Hartm.
Radula lindbergii Gottsche ex Lindb. nom. inval. = Radula lindenbergiana Gottsche ex C.
Hartm.
Radula notarisii Steph. = Radula complanata (L.) Dumort.
Radula ovata J. B. Jack ex Steph. = Radula lindenbergiana Gottsche ex C. Hartm.
Radula physoloba Mont. REJECTED FROM THE AREA [52]
Reboulia charrieri Douin & R.C.V. Douin = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
☞ Reboulia hemisphaerica var. macrocephala C. Massal. = Reboulia hemisphaerica (L.)
Raddi
Reboulia hemisphaerica var. microspora Schiffn. = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Reboulia hemisphaerica var. pangiensis (Kashyap) Kashyap = Reboulia hemisphaerica (L.)
Raddi
418
R.M. Ros et al.
Reboulia hemisphaerica subsp. paradoxa R. M. Schust. nom. inval. = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Reboulia occidentalis Douin & R. C. V. Douin = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Reboulia quadrata (Scop.) Bertol. = Preissia quadrata (Scop.) Nees [51]
Rhakiocarpon conspersum Corda = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Riccardia latifrons var. sinuata (Dicks. ex Hook.) Lindb. = Riccardia chamedryfolia (With.)
Grolle
Riccardia major Lindb. = Riccardia chamedryfolia (With.) Grolle
Riccardia pinguis (L.) Gray = Aneura pinguis (L.) Dumort.
Riccardia pinguis f. angustior (Hook.) P. Allorge = Aneura pinguis (L.) Dumort.
l Riccardia pinguis f. submersa Loeske ex Jaap nom. inval. = Aneura pinguis (L.) Dumort.
Riccardia sinuata (Dicks. ex Hook.) Trevis. = Riccardia chamedryfolia (With.) Grolle
Riccia aculeata Trab. nom. nud. = Riccia crozalsii Levier [55]
Riccia aegyptiaca S. W. Arnell = Riccia congoana Steph.
Riccia affinis Milde = Riccia ciliata Hoffm.
Riccia aggregata Underw. = Riccia nigrella DC.
Riccia americana (M. Howe) M. Howe = Riccia lamellosa Raddi
Riccia armatissima (Levier ex Müll. Frib.) Trab. = Riccia gougetiana var. armatissima
Levier ex Müll. Frib.
Riccia arvensis Austin = Riccia bifurca Hoffm.
Riccia atromarginata var. glabra Levier ex Müll. Frib. = Riccia trabutiana Steph.
Riccia austinii Steph. = Riccia lamellosa Raddi
Riccia battandieri Trab. nom. nud. [55]
Riccia baumgartneri Schiffn. = Riccia subbifurca Warnst. ex Croz.
Riccia bavarica Warnst. = Riccia warnstorfii Limpr. ex Warnst.
Riccia beckeriana Steph. = Riccia frostii Austin
Riccia bifurca f. subinermis (Heeg) Müll. Frib. = Riccia bifurca var. subinermis Heeg
Riccia bischoffii Huebener = Riccia ciliifera Link ex Lindenb.
Riccia bischoffii f. armata Trab. nom. nud. = Riccia gougetiana var. armatissima Levier ex
Müll. Frib. [55]
Riccia bischoffii var. ciliifera (Link. ex Lindenb.) Müll. Frib. = Riccia ciliifera Link ex
Lindenb.
Riccia bischoffii var. fimbriata Gottsche et al. = Riccia ciliifera Link ex Lindenb.
Riccia bischoffii f. maxima Levier = Riccia gougetiana Durieu & Mont.
Riccia bischoffii var. subtumida Milde = Riccia ciliata Hoffm.
Riccia bullosa Link ex Lindenb. REJECTED FROM THE AREA
Riccia bullosa sensu Müll. Frib. = Exormotheca welwitschii Steph.
Riccia cana Durieu ex Trab. nom. illeg. = Riccia crinita Taylor
Riccia canescens Steph. = Riccia crinita Taylor
Riccia capensis Steph. = Riccia limbata Bisch. ex Krauss REJECTED FROM THE AREA
Riccia capillata Schmidel nom. illeg. = Ricciocarpos natans (L.) Corda
Riccia centrifuga Arnell = Riccia fluitans L.
Riccia chinensis Herz. [54]
Riccia chudoana Steph. [54]
Riccia ciliata Raddi nom. illeg. = Riccia michelii Raddi
Riccia ciliata var. intumescens Bisch. = Riccia ciliata Hoffm. [57]
Riccia ciliata var. epilosa Warnst. = Riccia ciliata Hoffm.
Riccia ciliifera f. pedemontana (Steph.) Müll. Frib. = Riccia ciliifera Link ex Lindenb.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
419
Riccia ciliata var. violacea Kny = Riccia ciliata Hoffm.
Riccia commutata J. B. Jack ex Levier = Riccia warnstorfii Limpr. ex Warnst.
Riccia commutata var. acrotricha Levier ex Sommier = Riccia warnstorfii var. subinermis
Warnst.
Riccia concava Bisch. REJECTED FROM THE AREA
Riccia convexa Steph. [54]
Riccia coriandrina Spreng. = Corsinia coriandrina (Spreng.) Lindb.
l Riccia crozalsii f. major C. Massal. nom. nud. = Riccia crozalsii Levier
Riccia crystallina auct. = Riccia cavernosa Hoffm.
Riccia crystallina var. angustior Lindenb. ex Nees = Riccia cavernosa Hoffm.
Riccia crystallina subsp. austrigena Schiffn. = Riccia crystallina L. emend. Raddi
Riccia crystallina var. major Lindb. = Riccia crystallina L. emend. Raddi
Riccia crystallina var. vulgaris Lindenb. = Riccia crystallina L. emend. Raddi
Riccia dufourii Nees = Riccia lamellosa Raddi
Riccia echinulata Trab. nom. nud. = Riccia ciliifera Link ex Lindenb. [55]
Riccia epicarpa Wallr. ex Gottsche et al. = Riccia sorocarpa Bisch.
Riccia erinacea Schiffn. = Riccia gougetiana var. armatissima Levier ex Müll. Frib.
Riccia eudichotoma Bisch. nom. illeg. = Riccia canaliculata Hoffm.
Riccia eudichotoma var. fluitans (L.) Bisch. nom. incorrect. & nom. illeg. = Riccia fluitans L.
Riccia fluitans var. canaliculata (Hoffm.) A. Roth = Riccia canaliculata Hoffm.
Riccia fluitans var. purpurascens Klinggr. = Riccia huebeneriana Lindenb.
Riccia frostii var. crystallinoides Schiffn. [58]
Riccia fruticulosa auct. eur. non O. F. Müll. = Metzgeria violacea (Ach.) Dumort. [40]
Riccia glauca var. subinermis (Lindb.) Warnst. = Riccia glauca var. ciliaris Warnst.
Riccia glaucescens Carrington = Riccia beyrichiana Hampe ex Lehm.
Riccia gougetiana var. erinacea Schiffn. nom. inval. = Riccia gougetiana var. armatissima
Levier ex Müll. Frib.
Riccia henriquesii Levier = Riccia bicarinata Lindb.
Riccia henriquesii var. mediterranea C. Massal. = Riccia bicarinata Lindb.
Riccia heyeri (Huebener ex Genth) Müll. Frib. = Riccia canaliculata Hoffm.
Riccia huebeneriana var. cavernosa (Hoffm.) Ast = Riccia cavernosa Hoffm.
Riccia huebeneriana var. pseudo-frostii Schiffn. = Riccia huebeneriana Lindenb.
Riccia hyi Levier ex Müll. Frib. nom. inval. = Riccia glauca var. ciliaris Warnst.
Riccia incrassata Brot. = Oxymitra incrassata (Brot.) Sérgio & Sim-Sim
Riccia insularis Levier ex Steph. = Riccia sorocarpa Bisch.
Riccia intumescens (Bisch.) Heeg = Riccia ciliata Hoffm. [57]
Riccia intumescens Underw. nom. inval. = Riccia crinita Taylor [57]
Riccia klinggraeffii Gottsche = Riccia huebeneriana Lindenb.
Riccia lamellosa var. americana M. Howe = Riccia lamellosa Raddi
Riccia latzelii Schiffn. = Riccia ciliifera Link ex Lindenb.
Riccia lescuriana Austin = Riccia beyrichiana Hampe ex Lehm.
Riccia lescuriana var. glaucescens (Carrington) Müll. Frib. nom. incorrect. = Riccia beyrichiana Hampe ex Lehm.
Riccia lesquereuxii Lindb. = Riccia beyrichiana Hampe ex Lehm.
Riccia levieri Schiffn. = Riccia beyrichiana Hampe ex Lehm.
Riccia levieri var. algarvica Schiffn. ex Nicholson = Riccia beyrichiana Hampe ex Lehm.
Riccia lindenbergiana Saut. = Riccia sorocarpa Bisch.
Riccia linkii Lindenb. = Oxymitra incrassata (Brot.) Sérgio & Sim-Sim
420
R.M. Ros et al.
Riccia lusitanica Levier ex Steph. = Riccia bicarinata Lindb.
Riccia major A. Roth = Riccia glauca L.
Riccia mamillata Trab. ex Steph. [54]
Riccia michelii var. ciliaris Levier nom. illeg. = Riccia michelii Raddi
Riccia michelii var. subinermis Levier nom. illeg. = Riccia michelii Raddi
Riccia microspora Steph. = Riccia frostii Austin
Riccia minima L. p. p. = Riccia sorocarpa Bisch.
Riccia minima L. p. p. = Riccia nigrella DC.
Riccia minutissima Steph. = Riccia bifurca Hoffm. [56]
Riccia montagnei Steph. = Riccia cavernosa Hoffm.
Riccia munita Trab. nom. nud. = Riccia sorocarpa Bisch. [55]
Riccia natans L . = Ricciocarpos natans (L.) Corda
Riccia negrii Gola = Riccia crystallina L. emend. Raddi
Riccia palaestina S. W. Arnell = Riccia frostii Austin
Riccia palmata Lindenb. = Riccia michelii Raddi
Riccia palmata var. minor Lindenb. = Riccia michelii Raddi
Riccia panormitana Levier & Jack ex Lojacono-Pojero = Riccia sorocarpa Bisch.
Riccia paradoxa De Not. = Riccia michelii Raddi
Riccia pearsoni Steph. = Riccia nigrella DC.
Riccia pedemontana Steph. = Riccia ciliifera Link ex Lindenb.
Riccia plana Taylor = Riccia crystallina L. emend. Raddi
Riccia polycarpa (Trab.) Jelenc [54]
Riccia pseudo-frostii (Schiffn.) Müll. Frib. = Riccia huebeneriana Lindenb.
Riccia pseudopapillosa Levier ex Steph. = Riccia papillosa Moris
Riccia pusilla Warnst. = Riccia bifurca Hoffm.
Riccia pyramidata Raddi non Willd.= Oxymitra incrassata (Brot.) Sérgio & Sim-Sim
Riccia raddiana J. B. Jack & Levier ex Steph. = Riccia sorocarpa Bisch.
Riccia reticulata J. F. Gmel. nom. illeg. = Corsinia coriandrina (Spreng.) Lindb.
Riccia riatensis Trab. nom. nud. = Riccia lamellosa Raddi [55]
Riccia ruppinensis Steph. = Riccia glauca L. var. glauca
Riccia sanguinea Kashyap = Riccia frostii Austin
Riccia sorocarpa var. raddiana (J. B. Jack & Levier ex Steph.) Croz. ex Casares-Gil = Riccia
sorocarpa Bisch.
Riccia sorocarpa f. raddiana (J. B. Jack & Levier ex Steph.) Chevassut & Quézel nom. inval.
= Riccia sorocarpa Bisch.
Riccia spinosissima Steph. = Riccia ciliata Hoffm.
Riccia subciliata Trab. nom. inval. = Riccia glauca var. ciliaris Warnst.
Riccia subcrispula Warnst. = Riccia bifurca Hoffm.
Riccia subinermis Lindb. = Riccia glauca var. ciliaris Warnst.
Riccia subtumida Milde = Riccia ciliata Hoffm.
Riccia tellinii Gola = Riccia cavernosa Hoffm.
Riccia terracianoi Gola = Riccia cavernosa Hoffm.
Riccia trichocarpa M. Howe = Riccia crinita Taylor
Riccia trichophylla Gasp. ex Müll. Frib. nom. inval. = Riccia papillosa Moris
Riccia tumida Lindenb. = Riccia michelii Raddi
Riccia velutina Wilson ex Hook. = Ricciocarpos natans (L.) Corda
Riccia venosa A. Roth = Riccia glauca L. var. glauca
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
421
Riccia warnstorfii f. subinermis (Warnst.) Warnst. ex Kavina = Riccia warnstorfii var.
subinermis Warnst.
Riccia watsonii Austin = Riccia frostii Austin
Riccia zachariae Lorb. ex Müll. Frib. = Riccia gougetiana Durieu & Mont. var. gougetiana
Ricciella fluitans (L.) A. Braun = Riccia fluitans L.
Ricciella fluitans var. canaliculata (Hoffm.) Hartm. = Riccia canaliculata Hoffm.
Ricciella fluitans f. terrestris Jaap nom. inval. = Riccia fluitans L.
Ricciella heyeri Huebener ex Genth = Riccia canaliculata Hoffm.
Ricciella huebeneriana (Lindenb.) Dumort. = Riccia huebeneriana Lindenb.
Ricciella huebeneriana var. cavernosa (Hoffm.) Casares-Gil = Riccia cavernosa Hoffm.
Ricciella polycarpa Trab. = Riccia polycarpa (Trab.) Jelenc
Ricciella rautanenii Steph. = Riccia cavernosa Hoffm.
Riccinia perennis (Steph.) Trab. = Riccia perennis Steph.
Ricciocarpos velutina (Wilson ex Hook.) Steph. = Ricciocarpos natans (L.) Corda
Riella battandieri Trab. = Riella notarisii (Mont.) Mont.
Riella clausonis Letourn. = Riella parisii Gottsche
Riella cossoniana var. echinata Müll. Frib. nom. inval. = Riella helicophylla (Bory & Mont.)
Mont.
Riella gallica Balansa = Riella notarisii (Mont.) Mont.
Riella reuteri Mont. = Riella notarisii (Mont.) Mont.
Riella reuteri f. gallica (Balansa) Trab. = Riella notarisii (Mont.) Mont.
Roemeria multifida (L.) Raddi nom. illeg. = Riccardia multifida (L.) Gray
Roemeria palmata (Hedw.) Raddi nom. illeg. = Riccardia palmata (Hedw.) Carruth.
Ruppinia italica (Sassi) Trevis. = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. & G. Forst.) Steph.
Rupinia pyramidata (Raddi) Corda non (Willd.) Corda = Oxymitra incrassata (Brot.)
Sérgio & Sim-Sim
Rupinia rupestris (J. R. Forst. & G. Forst.) Sw. = Plagiochasma rupestre (J. R. Forst. &
G. Forst.) Steph.
Saccobasis polita (Nees) H. Buch = Tritomaria polita (Nees) Jörg.
Saccogyna graveolens (Schrad.) Lindb. = Geocalyx graveolens (Schrad.) Nees
Sarcocyphos aemulus Limpr. = Marsupella condensata (Ångstr. ex C. Hartm.) Kaal.
Sarcocyphos alpinus Gottsche ex Husn. = Marsupella alpina (Gottsche ex Husn.) Bernet
Sarcocyphos boeckii Austin = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
Sarcocyphos capillaris Limpr. = Marsupella boeckii (Austin) Lindb.
Sarcocyphos commutatus Limpr. = Marsupella commutata (Limpr.) Bernet
Sarcocyphos confertus Limpr. = Marsupella brevissima (Dumort.) Grolle
Sarcocyphos densifolius Nees = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
☞ Sarcocyphos emarginatus (Ehrh.) C. Hartm. = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Sarcocyphos ehrhardtii Corda nom. illeg. = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Sarcocyphos ehrhardtii var. aquaticus (Nees) Gottsche et al. = Marsupella emarginata
(Ehrh.) Dumort.
Sarcocyphos ehrhardtii var. robustus De Not. = Marsupella emarginata (Ehrh.) Dumort.
Sarcocyphos funckii (F. Weber & D. Mohr) Nees = Marsupella funckii (F. Weber & D.
Mohr) Dumort.
Sarcocyphos muelleri Nees = Marsupella funckii (F. Weber & D. Mohr) Dumort.
Sarcocyphos neglectus Limpr. = Marsupella sprucei (Limpr.) Bernet
Sarcocyphos pygmaeus Limpr. = Marsupella funckii (F. Weber & D. Mohr) Dumort.
Sarcocyphos revolutus Nees = Apomarsupella revoluta (Nees) R. M. Schust.
422
R.M. Ros et al.
Sarcocyphos sparsifolius Lindb. = Marsupella sparsifolia (Lindb.) Dumort.
Sarcocyphos sphacelatus (Gieseke ex Lindenb.) Nees = Marsupella sphacelata (Gieseke ex
Lindenb.) Dumort.
Sarcocyphos sprucei Limpr. = Marsupella sprucei (Limpr.) Bernet
Sarcocyphos styriacus Limpr. = Marsupella sparsifolia (Lindb.) Dumort.
Sarcocyphos sullivantii De Not. = Marsupella sphacelata (Gieseke ex Lindenb.) Dumort.
Sarcocyphos ustulatus auct. = Marsupella sprucei (Limpr.) Bernet
Sauteria grandis Lindb. = Peltolepis quadrata (Saut.) Müll. Frib.
Sauteria hyalina (Sommerf.) Lindb. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
Sauteria quadrata Saut. = Peltolepis quadrata (Saut.) Müll. Frib.
Sauteria seriata Lindb. nom. illeg. = Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
Scapania aconiensis De Not. = Scapania nemorea (L.) Grolle
Scapania bartlingii (Hampe ex Nees) Nees nom. illeg. = Scapania cuspiduligera (Nees)
Müll. Frib.
Scapania biroliana C. Massal. & Carestia = Scapania compacta (A. Roth) Dumort.
Scapania buchii Müll. Frib. nom. illeg. = Scapania lingulata H. Buch
Scapania carestiae De Not. = Scapania cuspiduligera (Nees) Müll. Frib.
Scapania carinthiaca var. massalongi Müll. Frib. = Scapania carinthiaca J. B. Jack ex Lindb.
Scapania casaresana Steph. = Scapania gracilis Lindb.
Scapania compacta var. biroliana (C. Massal. & Carestia) C. Massal. = Scapania compacta
(A. Roth) Dumort.
Scapania convexa (Scop.) Pearson = Scapania umbrosa (Schrad.) Dumort.
Scapania curta var. geniculata (C. Massal.) Müll. Frib. = Scapania helvetica Gottsche
☞ Scapania curta var. spinulosa (Nees) Gottsche et al. = Scapania carinthiaca J. B. Jack ex
Lindb.
Scapania dentata (Dumort.) Dumort. = Scapania undulata (L.) Dumort.
Scapania franzoniana De Not. = Scapania subalpina (Nees ex Lindenb.) Dumort.
Scapania geniculata C. Massal. = Scapania helvetica Gottsche
☞ Scapania gracilis var. laxifolia (Dumort.) Dumort. = Scapania gracilis Lindb.
Scapania gracilis var. minor (Pearson) Macvicar = Scapania gracilis Lindb.
Scapania intermedia (Husn.) Pearson = Scapania undulata (L.) Dumort.
Scapania joergensenii Schiffn. ex Müll. Frib. = Scapania nemorea (L.) Grolle
Scapania massalongii (Müll. Frib.) Müll. Frib. = Scapania carinthiaca J. B. Jack ex Lindb.
Scapania microphylla Warnst. = Scapania lingulata H. Buch
Scapania microscopica Culm. = Diplophyllum obtusifolium (Hook.) Dumort.
Scapania mucronata var. praetervisa (Meyl.) H. Buch = Scapania praetervisa Meyl.
Scapania nemorea subsp. crassiretis (Bryhn) Potemkin = Scapania crassiretis Bryhn
Scapania nemorosa Dumort. nom. illeg. = Scapania nemorea (L.) Grolle
Scapania nemorosa var. aconiensis (De Not.) C. Massal. = Scapania nemorea (L.) Grolle
Scapania nemorosa var. fallaciosa Schiffn. = Scapania nemorea (L.) Grolle
Scapania oakesii Austin = Scapania undulata (L.) Dumort.
Scapania obliqua (Arnell) Schiffn. = Scapania uliginosa (Sw. ex Lindenb.) Dumort.
Scapania recurva Steph. ex Müll. Frib. = Scapania gracilis Lindb.
Scapania resupinata (L.) Dumort. = Scapania undulata (L.) Dumort.
Scapania resupinata sensu A. L. M. Guim. = Scapania gracilis Lindb.
Scapania rosacea (Corda) Nees nom. inval. = Scapania curta (Mart.) Dumort.
Scapania rotundata Warnst. = Scapania paludicola Loeske & Müll. Frib.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
423
Scapania subalpina var. undulifolia (Nees) Gottsche et al. = Scapania subalpina (Nees ex
Lindenb.) Dumort.
Scapania tyrolensis (Nees) Nees = Scapania aequiloba (Schwägr.) Dumort.
Scapania undulata var. aequatiformis (De Not.) C. Massal. & Carestia = Scapania undulata
(L.) Dumort.
Scapania undulata var. dentata (Dumort.) Douin = Scapania undulata (L.) Dumort.
Scapania undulata var. dentata (Dumort.) McArdle. nom. inval. = Scapania undulata (L.)
Dumort.
Scapania undulata var. integrifolia Lindb. = Scapania undulata (L.) Dumort.
Scapania undulata var. paludosa Müll. Frib. = Scapania paludosa (Müll. Frib.) Müll. Frib.
Scapania undulata var. purpurascens (Huebener) Cogn. = Scapania undulata (L.) Dumort.
Scapania undulata var. purpurea Nees nom. inval. = Scapania undulata (L.) Dumort.
Scapania vexata C. Massal. nom. illeg. = Scapania scapanioides (C. Massal.) Grolle
Scapaniella carinthiaca (J. B. Jack ex Lindb.) H. Buch = Scapania carinthiaca J. B. Jack ex
Lindb.
Scapaniella massalongi (Müll. Frib.) H. Buch = Scapania carinthiaca J. B. Jack ex Lindb.
Schistochilopsis grandiretis (Lindb. ex Kaal.) Konstantinova = Lophozia grandiretis (Lindb.
ex Kaal.) Schiffn.
Schistochilopsis incisa (Schrad.) Konstantinova = Lophozia incisa (Schrad.) Dumort.
Schistochilopsis opacifolia (Culm. ex Meyl.) Konstantinova = Lophozia opacifolia Culm. ex
Meyl.
Solenostoma amplexicaule (Dumort.) Steph. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Solenostoma atrovirens (Dumort.) Müll. Frib. nom. illeg. = Jungermannia atrovirens
Dumort.
Solenostoma caespiticium (Lindenb.) Steph. = Jungermannia caespiticia Lindenb.
Solenostoma confertissimum (Nees) Schljakov = Jungermannia confertissima Nees
Solenostoma cordifolium (Dumort.) Steph. = Jungermannia exsertifolia subsp. cordifolia
(Dumort.) Vá≈a
Solenostoma crenulatum (Sm.) R. M. Schust. = Jungermannia gracillima Sm.
Solenostoma crenulatum (Sm.) Mitt. nom. illeg. = Jungermannia gracillima Sm.
Solenostoma handelii (Schiffn.) Müll. Frib. = Jungermannia handelii (Schiffn.) Amakawa
Solenostoma hyalinum (Lyell) Mitt. = Jungermannia hyalina Lyell
Solenostoma lanceolatum (L.) Steph. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Solenostoma lanceolatum auct. non (L.) Steph. = Jungermannia leiantha Grolle
Solenostoma levieri (Steph.) Steph. = Jungermannia confertissima Nees
Solenostoma oblongifolium (Müll. Frib.) Müll. Frib. = Jungermannia pumila With.
Solenostoma obovatum (Nees) C. Massal. = Jungermannia obovata Nees
Solenostoma ontariense R. M. Schust. = Jungermannia hyalina Lyell
Solenostoma polare (Lindb.) R. M. Schust. = Jungermannia polaris Lindb.
Solenostoma pumilum (With.) Müll. Frib. = Jungermannia pumila With.
Solenostoma pusillum (C. E. O. Jensen) Steph. = Jungermannia jenseniana Grolle
Solenostoma pusillum var. vinaceum R. M. Schust. = Jungermannia confertissima Nees
Solenostoma scalare (Gray) Mitt. = Nardia scalaris Gray
Solenostoma schiffneri (Loitl.) Müll. Frib. = Jungermannia polaris Lindb.
Solenostoma sphaerocarpoideum (De Not.) Paton & E. F. Warb. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Solenostoma sphaerocarpum (Hook.) Steph. = Jungermannia sphaerocarpa Hook.
Solenostoma subellipticum (Lindb. ex Kaal.) R.M. Schust. = Jungermannia subelliptica
(Lindb. ex Kaal.) Levier
424
R.M. Ros et al.
Solenostoma triste (Nees) Müll. Frib. = Jungermannia atrovirens Dumort.
Southbya alicularia C. Massal. = Southbya tophacea (Spruce) Spruce
Southbya crenulata (Mitt.) Bernet = Jungermannia gracillima Sm.
Southbya fennica (Gottsche) C. Hartm. = Arnellia fennica (Gottsche) Lindb.
Southbya hyalina (Lyell) Husn. = Jungermannia hyalina Lyell
Southbya obovata (Nees) Lindb. = Jungermannia obovata Nees
Southbya stillicidiorum (Raddi) Lindb. = Southbya tophacea (Spruce) Spruce
Sphaerocarpos algeriensis Trab. nom. nud. = Sphaerocarpos texanus Austin [64]
Sphaerocarpos californicus Austin = Sphaerocarpos texanus Austin
Sphaerocarpos europaeus Lorb. = Sphaerocarpos texanus Austin
Sphaerocarpos notarisii Mont. = Riella notarisii (Mont.) Mont.
Sphaerocarpos sphaerocarpos (Dicks.) M. Howe nom. illeg. = Sphaerocarpos michelii
Bellardi
Sphaerocarpos terrestris Sm. nom. illeg. = Sphaerocarpos michelii Bellardi
Sphagnoecetis communis Nees nom. illeg. = Odontoschisma sphagni (Dicks.) Dumort.
Sphagnoecetis macounii Austin = Odontoschisma macounii (Austin) Underw.
Sphenolobus ascendens Warnst. = Lophozia ascendens (Warnst.) R.M. Schust.
Sphenolobus exsectiformis (Breidl.) Steph. = Tritomaria exsectiformis (Breidl.) Loeske
Sphenolobus exsectiformis var. aequilobus (Culm.) Müll. Frib. = Tritomaria scitula (Taylor)
Jörg.
Sphenolobus exsectus (Schmidel ex Schrad.) Steph. = Tritomaria exsecta (Schmidel ex
Schrad.) Loeske
Sphenolobus hellerianus (Nees ex Lindenb.) Steph. = Anastrophyllum hellerianum (Nees ex
Lindenb.) R. M. Schust.
Sphenolobus michauxii (F. Weber) Steph. = Anastrophyllum michauxii (F. Weber)
H. Buch
Sphenolobus minutus (Schreb.) Berggr. = Anastrophyllum minutum (Schreb.) R. M. Schust.
Sphenolobus politus (Nees) Steph. = Tritomaria polita (Nees) Jörg.
Sphenolobus saxicolus (Schrad.) Steph. = Anastrophyllum saxicola (Schrad.) R. M. Schust.
Sphenolobus scitulus (Taylor) Steph. = Tritomaria scitula (Taylor) Jörg.
Staurophora pulchella Willd. nom. illeg. = Lunularia cruciata (L.) Lindb.
Stephanina complanata (L.) Kuntze = Radula complanata (L.) Dumort.
Strozzia conica (L.) Müll. Frib. = Conocephalum conicum (L.) Dumort.
Strozzia hemisphaerica (L.) Müll. Frib. = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Strozzius conicus (L.) Gray = Conocephalum conicum (L.) Dumort.
Strozzius hemisphaericus (L.) Gray = Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi
Targionia bifurca Nees & Mont. = Targionia hypophylla L.
Targionia convoluta Lindenb. & Gottsche = Targionia hypophylla L.
Targionia germanica Corda nom. inval. = Targionia hypophylla L.
Targionia hypophylla var. fimbriata (Müll. Frib.) Müll. Frib. = Targionia hypophylla L.
Targionia hypophylla var. lorbeeriana (Müll. Frib.) Aleffi & Schumacker nom. inval. =
Targionia lorbeeriana Müll. Frib.
Targionia michelii Corda = Targionia hypophylla L.
Targionia sphaerocarpos Dicks. = Sphaerocarpos michelii Bellardi
Telaranea nematodes sensu auct. eur. non (Gottsche ex Austin) M. Howe = Telaranea
europaea J.J. Engel & G.L.S. Merril [66]
Telaranea sejuncta auct. eur. non (Ångstr.) S. W. Arnell = Telaranea europaea J.J. Engel &
G.L.S. Merril [67]
Telaranea setacea auct. non (Weber) Müll. Frib. = Kurzia pauciflora (Dicks.) Grolle
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
425
Telaranea sylvatica (A. Evans) Müll. Frib. = Kurzia sylvatica (A. Evans) Grolle
Telaranea trichoclados (Müll. Frib.) Müll. Frib. = Kurzia trichoclados (Müll. Frib.) Grolle
Temnoma setiforme (Ehrh.) M. Howe = Tetralophozia setiformis (Ehrh.) Schljakov
Tesselina coriandrina (Spreng.) Dumort. = Corsinia coriandrina (Spreng.) Lindb.
☞ Tesselina paleacea auct. = Oxymitra incrassata (Brot.) Sérgio & Sim-Sim
Tesselina pyramidata (Raddi) Dumort. non (Willd.) Dumort. = Oxymitra incrassata (Brot.)
Sérgio & Sim-Sim
Tesselina pyramidata var. paleacea Lindb. = Oxymitra incrassata (Brot.) Sérgio & Sim-Sim
Tesselina pyramidata var. paleacea (Bisch. ex Lindenb.) Crozals nom. illeg. = Oxymitra
incrassata (Brot.) Sérgio & Sim-Sim
Tesselina pyramidata var. polycarpa (Bisch. ex Lindenb.) Lindb. = Oxymitra incrassata
(Brot.) Sérgio & Sim-Sim
Thedenia blyttii (Moerch ex Hornem.) Hartm. nom. inval. = Moerckia blyttii (Moerch ex
Hornem.) Brockm.
☞ Trigonanthus curvifolius (Dicks.) Spruce = Nowellia curvifolia (Dicks.) Mitt.
Trigonanthus francisci (Hook.) Hartm. = Cladopodiella francisci (Hook.) Jörg.
Tritomaria polymorpha (R. M. Schust.) Grolle = Tritomaria polita (Nees) Jörg.
Tritomaria scitula var. savoica Müll. Frib. = Tritomaria scitula (Taylor) Jörg.
Annotations
1. Bischler (2004) reported several taxa from Mediterranean countries without
details of locality. The following require verification as they are the only known
reports for their respective countries.
– For Algeria: Calypogeia muelleriana (Schiffn.) Müll. Frib., Cephalozia
connivens (Dicks.) Lindb., C. lunulifolia (Dumort.) Dumort., Diplophyllum
albicans (L.) Dumort., Dumortiera hirsuta (Sw.) Nees, Jungermannia obovata
Nees, J. pumila With., Leiocolea collaris (Nees) Schljakov, Lophocolea
heterophylla (Schrad.) Dumort., L. minor Nees, Marsupella emarginata (Ehrh.)
Dumort., Riccardia latifrons (Lindb.) Lindb., Riccia ligula Steph. and Scapania
gracilis Lindb.
– For Lebanon: Anthoceros punctatus L., Athalamia hyalina (Sommerf.)
S. Hatt., Barbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb.) Loeske, Bazzania flaccida
(Dumort.) Grolle, Blepharostoma trichophyllum (L.) Dumort., Cephaloziella
calyculata (Durieu & Mont.) Müll. Frib., Cololejeunea minutissima (Sm.) Schiffn.,
Fossombronia angulosa (Dicks.) Raddi, F. caespitiformis subsp. multispira
(Schiffn.) J. R. Bray & D. C. Cargill (as F. husnotii Corb.), Jungermannia leiantha
Grolle, Lophocolea bidentata (L.) Dumort., Nardia compressa (Hook.) Gray,
Pellia epiphylla (L.) Corda, Plagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb.,
Porella arboris-vitae (With.) Grolle, P. platyphylla (L.) Pfeiff., Radula complanata
(L.) Dumort., Riccia bifurca Hoffm., R. crystallina L. emend. Raddi, R. michelii
Raddi, Scapania aequiloba (Schwägr.) Dumort. and S. aspera Bernet & M. Bernet.
– For Morocco: Riccia huebeneriana Lindenb., Riella cossoniana Trab.
and R. parisii Gottsche.
– For Tunisia: Riccia warnstorfii Lindenb. and Sphaerocarpos texanus
Austin.
– For Turkey: Plagiochila bifaria (Sw.) Lindenb.
– For Europe, see Söderström et al. (2007).
2. The nomenclatural problems of Anthoceros agrestis Paton and its relationship
with A. punctatus L. have been discussed by Söderström et al. (2002). In the
426
R.M. Ros et al.
Mediterranean area the two species have been regularly confused, both on
taxonomic and nomenclatural basis, but most records probably belong to A.
punctatus. Further studies of Mediterranean material are needed (including A.
multifidus L.) to clarify the distribution of the two taxa.
3. Phaeoceros carolinianus (Michx.) Prosk. was reported from Crete by Jovet-Ast
& Bischler (1968). This is a doubtful record that is rejected here. Jovet-Ast &
Bischler include Crete in the distribution of “P. laevis subsp. carolinianus”, citing
the paper by Düll (1966, p. 743). However in this paper Düll does not distinguish
subsp. carolinianus and subsp. laevis. He lists only P. laevis.
4. Anthoceros beltrani Casares-Gil was described by Casares-Gil (1915) from
Spain, and later synonymized by Proskauer (1958) with Phaeoceros laevis (L.)
Prosk. Nevertheless this synonymy is questionable because of the paroicous
condition of A. beltrani. Further studies are needed.
5. Anthoceros dichotomus var. gussonei Zodda was synonymized with Phaeoceros
laevis (L.) Prosk. by Proskauer (1958), although it often has been erroneously
interpreted in the Mediterranean area as a synonym of Phymatoceros bulbiculosus
(Brot.) Stotler, W. T. Doyle & Crand.-Stotl.
6. For the taxonomy of the genus Phymathoceros, we have followed Stotler et al.
(2005) and Crandall-Stotler et al. (2006).
7. According to Schuster (1988), Anthelia nivalis (F. Weber & D. Mohr) Lindb. is a
nomen dubium and could correspond to Anthelia juratzkana (Limpr.) Trevis. p. p.
and A. julacea (L.) Durmort. p. p. (type probably A. julacea).
8. The presence of the American Asterella elegans (Spreng.) Trevis. was rejected
from Corsica by Söderström et al. (2002) and the report from Turkey (Bornmüller,
1931) must also be rejected.
9. There has been some confusion in the literature with the name Fimbriaria nana
Lindenb., that has been considered by some authors to be a synonym of Asterella
gracilis (F. Weber) Underw., but Grolle (1980) clearly established its identity with
Athalamia hyalina (Sommerf.) S. Hatt.
10. Fimbriaria fragrans (Balbis) Nees 1825 (≡ Marchantia fragrans Balbis) is
Mannia fragrans (Balbis) Frye & L. Clark while F. fragrans (Schleich.) Nees 1838
(≡ Marchantia fragrans Schleich.) is a synonym to Asterella saccata (Wahlenb.) A.
Evans. Both variants of F. fragrans have been used in the study area. It is likely
that most of the Mediterranean reports correspond to Mannia fragrans rather than
Asterella saccata, but further revision is needed.
11. The problems in applying the name Calypogeia trichomanis (L.) Corda are
discussed by Söderström et al. (2002), who note that this name has been variously
interpreted in Europe as both C. azurea Stotler & Crotz (Grolle & Long, 2000) and
C. muelleriana (Schiffn.) Müll. Frib. The same is true of the Mediterranean area.
12. Jungermannia scalaris Schmidel ex Schreb. is a nomen dubium and could
correspond either to Calypogeia trichomanis (L.) Corda nom. rejic. (currently
equated by most authors with Calypogeia azurea Stotler & Crotz), or to
Odontoschisma sp. (Vá≈a, 1976).
13. Cephalozia macrostachya Kaal. was erroneously included in the checklist of
Spain by Casas (1998). Therefore it should be excluded from Spain.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
427
14. Cephaloziella gallica (Douin) Douin was considered by Müller (1954-1957) to
be a synonym of Cephaloziella calyculata (Durieu & Mont.) Müll. Frib., but it has
been synonymized with C. hampeana (Nees) Schiffn. by recent authors
(Schumacker & Vá≈a, 2000, 2005; Söderström et al., 2002) and that is the criterion
followed here.
15. Cephaloziella myriantha (Lindb.) Schiffn. was considered by Schuster (1980) to
be a synonym of C. rubella var. elegans (Heeg) R. M. Schust. (= C. elegans (Heeg)
Schiffn.), but Damsholt (2002) referred it to C. rubella (Nees) Warnst. var. rubella,
which is the interpretation followed here.
16. Chiloscyphus pallescens (Ehrh. ex Hoffm.) Dumort. and Porella obtusata
(Taylor) Trevis., have been reported from localities formerly included in the
Albanian territory, but now belong to Montenegro.
17. Conocephalum salebrosum Szweyk., Buczkowska & Odrzykoski has been
recently described by Szweykowski et al. (2005) as a separated species from C.
conicum (L.) Dumort. The new species is in some areas of Europe more common
than C. conicum and it is impossible to know which species is meant by the latter
name prior to 2005. Conocephalum salebrosum will certainly turn out to be more
widespread in the Mediterranean area.
18. Recent studies on the genus Fossombronia Raddi by Stotler & Crandall-Stotler
(2006) propose a new treatment for several taxa, and this treatment has been
followed here.
19. Fossombronia intestinalis Taylor was erroneously reported from Algeria by
Söderström et al. (2002). It is an Australian taxon that is also known from South
Africa and it should be rejected from the Mediterranean area.
20. According to Scott & Pike (1988), Fossombronia intermedia Corb. ex Trab.
nom. inval. (= Fossombronia caespitiformis var. intermedia Corb. ex Trab. nom.
inval.) could be ascribed either to F. caespitiformis De Not. ex Rabenh. or to F.
wondraczekii (Corda) Lindb. However Stotler & Crandall-Stotler (2006) consider
it to be a synonym of F. echinata Macvicar. At present it is not possible to know the
identity of the Mediterranean specimens so named.
21. Jungermannia crispula Brot. was described from Portuguese material and was
later transferred to Fossombronia as F. crispula (Brot.) R. M. Schust. by Schuster
(1992a), but no other report of this species has been found in European works.
Machado (1925) included J. crispula in Fossombronia pusilla (L.) Nees p. p. and F.
caespitiformis p. p., but according to Sérgio & Carvalho (2003), no original material
of J. crispula has been found. Therefore it should be considered a nomen dubium.
22. Fossombronia crispa is problematic and should be considered doubtful for
Europe (cf. Söderström et al., 2007).
23. The identity of Fossombronia loitlesbergeri Schiffn. is controversial. Paton
(1999) and Scott & Pike (1988) considered it to be related to Fossombronia
wondraczekii (Corda) Lindb., but Stotler & Crandall-Stotler (2006), whom we
follow here, treated it as a synonym of F. pusilla (L.) Nees.
24. Frullania muscicola Steph. is an Asian species that was reported from
Macaronesia by Sérgio (1985). Later Bisang et al. (1989) considered that the Asian
and Macaronesian specimens would be better considered as Frullania cesatiana
var. muscicola Bisang et al., and Sim-Sim et al. (1995) assigned the Macaronesian
specimens to the endemic F. azorica Sim-Sim et al.
428
R.M. Ros et al.
The reports from the Canary islands of Frullania riparia Hampe ex Lehm. by
Arnell (1961) also correspond to this taxon (Casas et al., 1989).
25. Several infraspecific taxa have been recognized in Frullania dilatata (L.)
Dumort. and F. tamarisci (L.) Dumort. for Portugal and Madeira by Sim-Sim
(1999). In addition Losada Lima & Vanden Berghen (1985) described Frullania
dilatata var. elongata from the Canary Islands, though it was subsequently
synonymized with F. ericoides (Nees) Mont. by Bisang et al. (1989). However these
territories form only a relatively small part of the Mediterranean Basin, and the
criteria used by Sim-Sim (1989) are difficult to apply to the whole region. We have
therefore adopted a conservative treatment in this checklist.
26. Grolle & Long (2000) referred Frullania davurica Hampe to F. jackii Gottsche.
The Mediterranean material identified as F. davurica probably corresponds to F.
jackii, which is also the interpretation of Schumacker & Vá≈a (2005). Further
confirmation is needed.
27. Jubula pennsylvanica (Steph.) A. Evans was reported doubtfully from Turkey
by Schiffner (1909) sub Jubula hutchinsiae var. sullivanti Spruce. According to
Grolle & Long (2000), it could be the same taxon as Jubula hutchinsiae subsp.
javanica (Steph.) Verd. The relationship between the two taxa needs to be
assessed. Two varieties have also been recognized in Macaronesia by Sim-Sim et al.
(2002): Jubula hutchinsiae subsp. hutchinsiae var. hutchinsiae and Jubula
hutchinsiae subsp. hutchinsiae var. integrifolia Lindb. However the correct author
citation of the latter name is Jubula hutchinsiae subsp. hutchinsiae var. integrifolia
(Steph.) S. Hatt., and it has previously been synonymized with subsp. javanica (see
Söderström et al., 2007).
28. Jungermannia compacta Mazziari nom. nud. non Roth., J. foscardiana Mazziari
nom. nud., J. guilfortiana Mazziari nom. nud., J. lacera Mazziari nom. nud., and J.
limosa Mazziari nom. nud. were reported from Greece by Mazziari (1851) but no
other reference to these names has been found in the literature.
29. Jungermannia jenseniana Grolle was reported from Spain by Lloret et al.
(1997), but after revision of the specimen by M. Infante, it was assigned to Nardia
scalaris Gray. Therefore the species is at the moment rejected from the area.
30. Nardia hyalina var. colorata Samp. is a nomen nudum and is based on a separate type (from Portugal) than Nardia hyalina var. colorata (Mart.) Dalla Torre &
Sarnth. (type from Germany). Vá≈a (1975) treated the latter as a synonym of
Jungermannia gracillima. Later Sérgio & Carvalho (2003) stated that “Nardia
hyalina var. colorata Samp. = ?? Jungermannia hyalina Lyell”. Consequently the
identity of the name remains uncertain and requires further studies.
31. Leiocolea collaris (Nees) Schljakov is sometimes treated as a synonym of L.
bantriensis (Hook.) Jørg. Thus, the literature reports of the latter must be treated
with caution.
32. Leiocolea turbinata f. aquatica Jelenc nom. nud. was reported by Jelenc (1955)
from Morocco but no other record or reference to it has been found.
33. According to Schuster (1980), Jungermannia serpyllifolia Dicks. nom. illeg. corresponds to Lejeunea patens Lindb. but the name Lejeunea serpyllifolia sensu Lib.
nom. illeg. refers to another taxon, which led Bonner & Miller (1960) to propose
the new name Lejeunea libertiae Bonner & H. A. Miller. This was later synonymized with L. cavifolia (Ehrh.) Lindb. The literature reports of L. serpyllifolia
are difficult to place but do mostly correspond to L. cavifolia.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
429
34. Schuster (1980) confirmed the presence of L. flava subsp. moorei (Lindb.) R.M.
Schust. in Ireland. In Macaronesia it has also been reported from Madeira.
According to Grolle & Long (2000), the identity of the European and
Macaronesian specimens referred to L. flava remains to be confirmed. In this
paper they have been included in Lejeunea flava (Sw.) Nees.
35. Lepidozia pearsonii Spruce was reported by Reinoso (1985) from Spain and
considered by Casas (1998) as a species whose occurrence in Spain needed
confirmation, which led to Söderström et al. (2002) to exclude it from Spain. After
that, the specimen has been revised by R. Schumacker as Lepidozia reptans (L.)
Dumort. Therefore the species should be rejected from the Mediterranean area.
36. The report of Lophozia latifolia R. M. Schust. (sub L. propagulifera (Gottsche)
Steph.) from Serbia given in Sabovljevi† & Natcheva (2006) is almost certainly
erroneous. This is an arctic taxon that has been synonymized with Lophozia jurensis
Müll. Frib. (whose type is from the Alps), but this synonymy is very questionable
and “true” L. propagulifera has never been reported from central Europe (see
Söderström et al., 2007).
37. Recent molecular studies (Roo et al., 2007) show that Lophozia silvicola H.
Buch is a species well separated from L. ventricosa (Dicks.) Dumort.
38. Lophozia confertifolia Schiffn. is not conspecific with true L. wenzelii (Nees)
Steph. as stated by Müller (1954-1957), and we have followed Schuster (1969) and
Schumacker & Vá≈a (2005) who consider Lophozia confertifolia to be a synonym
of Lophozia ventricosa (Dicks.) Dumort (see Söderström et al., 2007).
39. Grimaldia atlantica Trab. nom. inval. (Mannia atlantica Jelenc nom. inval.) was
reported by Trabut (1941) from Algeria, but no other record or reference to it
have been found.
40. According to Grolle & So (2003), Metzgeria violacea (Ach.) Dumort. is the
correct name for M. fruticulosa auct. eur.
41. The identity of the plants named Nardia silvrettae (Gottsche ex Dumort.)
Trevis. is doubtful since it has been synonymized with both N. geoscyphus (De
Not.) Lindb. (Vá≈a, 1976) and N. insecta Lindb. (Schumacker & Vá≈a, 2005).
According to Geissler & Bischler (1989), its basionym is Marsupella silvrettae Gott.
ex Dumort., 1874 (≡ Jungermannia silvrettae Gottsche & Rabenh. nom. inval.).
Schumacker & Vá≈a (2000, 2005) refer it to Nardia insecta Lindb., but cite it with a
different authority – Nardia silvrettae Douin.
42. Pellia fabbroniana f. undulata Jelenc nom. inval. was reported by Jelenc (1955)
from Algeria but no other record or reference to it has been found.
43. Jungermannia fuciformis Bory (= Pellia fuciformis (Bory) Nees) is an uncertain
European name reported from Greece by Bory de Saint-Vicent (1832). Its identity
is still to be assessed but Coppey (1908) stated that it could be a sterile form of
Pellia epiphylla (L.) Corda.
44. Plagiochila africana Steph. was erroneously reported from Libya by
Söderström et al. (2002). It is a west African tropical species that should be rejected
from the Mediterranean area.
45. The nomenclatural history of Plagiochila asplenioides (L. emend. Taylor)
Dumort. is complex and it is not always possible to know whether a particular
report belongs to P. asplenioides s. str. or P. porelloides (Nees) Lindenb. Most
earlier reports probably belong to the latter (cf. Söderström et al., 2002).
430
R.M. Ros et al.
46. Plagiochila atlantica Lindenb. ex Lehm. has been synonymized with P.
heterophylla Lindenb. ex Lehm by Heinrichs (2002).
47. Plagiochila maderensis Gottsche ex Steph. has recently been reinstated for
Madeira and the Canary Islands by Rycroft et al. (2004).
48. Fontinha (2005) excluded Porella arboris-vitae (With.) Grolle and Porella
platyphylla (L.) Pfeiff. from Madeira. Bischler et al. (2006) stated that the first
species is restricted to southern continental areas while the second has a
“European and Asiatic (North American?)” distribution. Further studies are
needed to establish conclusively their presence in the Canary Islands, in view of
the ecological differences that characterize the individual islands.
49. Madotheca canariensis (F. Weber) Nees has been reported from Northern
Africa by Trabut (1941) and others without mention of locality or country and
Bischler (2004) placed it in Morocco. Trabut used this name for specimens
intermediate between Madotheca laevigata (Schrad.) Dumort. and Madotheca
thuja (Dicks.) Dumort. The two latter names are synonyms of Porella arboris-vitae
(With.) Grolle, but M. thuja was earlier frequently used for P. obtusata (Taylor)
Trevis. The identity of the North African plants is therefore questionable and
Porella canariensis (F. Weber) Underw. should be rejected until it is positively
verified.
50. Ros et al. (1999) erroneously reported Porella cordaeana (Huebener) Moore
from Libya based on a supposed record of Rungby (1962). But this author
reported this species only for Morocco in Northern Africa. In addition, Porella
pinnata L. was reported erroneously by Ros et al. (1999) from Morocco and should
be rejected from this country.
51. In several works Achiton quadratum (Scop.) Corda has been erroneously
assigned to Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi. According to Bonner (1962b) the
basionym of this name is Marchantia quadrata Scop., which actually is the
basionym of Preissia quadrata (Scop.) Nees.
52. Düll (1983) included the name Radula physoloba auct. as a synonym of R.
aquilegia (Hook. f. & Taylor) Gottsche et al. Later Sérgio & Carvalho (2003)
excluded this species from Portugal and considered it to be a synonym of Radula
lindenbergiana Gottsche ex C. Hartm. In both cases the use of this name seems to
be erroneous, as Radula physoloba Mont. is a species of New Zealand. Thus, it
should be excluded from the Mediterranean lists.
53. For the taxonomy of the genus Riccia L., the monographic treatment by JovetAst (1986) has been followed here.
54. Several species that have been reported from Northern Africa were not
included in the monograph of the genus Riccia L. in the Mediterranean area by
Jovet-Ast (1986), but mentioned by Söderström et al. (2002), and their identity
remains doubtful.
– Riccia chinensis Herz. was proposed as new to Algeria by Hariot
(1913) as Riccia chinensis Steph. ex Hariot from Tahount Arak (Mouydir), with
the observation that the specific name given by Stephani was provisional because
it seemed to be unsuitable for an African species. Moreover it lacked a Latin
diagnosis and was therefore an invalid name. Herzog subsequently validated the
name but using material from China as type. The identity of the Algerian material
is therefore doubtful.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
431
– Riccia chudoana Steph. was reported from Sahara sine loco by Jelenc
(1955) but no other record or reference to it has been found. It is certainly a nom.
nov. for R. chinensis Herz. as it is typified by the same specimen.
– Riccia convexa Steph. was invalidly published by Hariot (1913) on the
basis of material from Dayet El-Tofla (Algeria). Later Stephani (1912-1917)
validated the species but selecting material collected in China, transmitted by
Hariot, as the type. The identity of the Algerian material is therefore doubtful.
– Riccia mamillata Trab. ex Steph. was reported from Algeria by Trabut
(1941) but according to Casares-Gil (1919) it is similar to Riccia macrocarpa
Levier.
– Riccia polycarpa (Trab.) Jelenc was reported from Algeria by Jelenc
(1955). No other record or reference to it has been found.
55. Invalidly published names in the genus Riccia that have been used for material
from Northern Africa are:
– Riccia aculeata Trab. nom. nud., reported by Trabut (1941) from
Algeria. Grolle (1976) indicated that, according to Jovet-Ast in litt., it is probably
identical with Riccia crozalsii Levier.
– Riccia battandieri Trab. nom. nud., reported by Trabut (1941) from
Algeria. Grolle (1976) indicated that, according to Jovet-Ast in litt., it is a nomen
dubium.
– Riccia bischoffii f. armata Trab. nom. nud., reported by Trabut (1941)
from North Africa without indication of country. Jovet-Ast (1983) stated that this
name corresponds, according to the description, with Riccia gougetiana var.
erinacea Schiffn. nom. inval. (= var. armatissima Schiffn.).
– Riccia echinulata Trab. nom. nud., reported by Trabut (1941) from
Algeria. Grolle (1976) indicated that, according to Jovet-Ast in litt., it is a nomen
dubium (it probably corresponds to R. ciliifera Link ex Lindenb.).
– Riccia munita Trab. nom. nud., reported by Trabut (1941) from
Algeria. Grolle (1976) indicated that, according to Jovet-Ast in litt., it is a nomen
dubium (it probably corresponds to R. sorocarpa Bisch.).
– Riccia riatensis Trab. nom. nud., reported by Trabut (1941) from
Morocco. Grolle (1976) indicated that, according to Jovet-Ast in litt., it is a nomen
dubium (it probably corresponds to R. lamellosa Raddi).
56. In the original description of Riccia minutissima Steph., the author cited two
specimens, which Schuster (1992b) considered to belong to two different species
(Riccia bifurca Hoffm. and R. glauca L.). Later Jovet-Ast (1986) stated that the
correct synonymy of Riccia minutissima is with R. bifurca, and consequently the
second specimen cited in the protologue was misidentified.
57. Riccia ciliata var. intumescens Bisch. was combined as Riccia intumescens by
Heeg in 1894 but also Underwood in 1884 had used this name invalidly. According
to Schuster (1992b), R. intumescens (Bisch.) Heeg is R. ciliata, whereas R. intumescens Underw. nom. inval. is R. ciliata subsp. trichocarpa (= R. crinita Taylor). Until
the Mediterranean material identified as Riccia intumescens is re-examined, it is
impossible to know the species to which the individual records refer.
58. Riccia frostii var. crystallinoides Schiffn. was reported from Syria by
Schiffner (1913), but no other record of or reference to it has been found.
59. Riella affinis M. Howe & Underw. was erroneously included in Casas (1998).
The only Spanish reports of this species are from the Canary Islands, and it must
be excluded from mainland Spain.
432
R.M. Ros et al.
60. Despite the statements by Grolle & Long (2000) and Geissler & Bischler
(1990), Riella numidica Trab. and Riella sersuensis Trab. were validly described,
since the protologue of both species includes a Latin diagnosis (in agreement with
the article 36.1 of the Missouri ICBN).
61. Scapania brevicaulis Taylor has been reported from Italy by Potemkin (2002),
and this is the only report for the Mediterranean area. Because the author did not
give any indication of the locality, the report should be considered doubtful until
specimens can be checked.
62. Scapania calcicola (Arnell & J. Perss.) Ingham was erroneously reported from
the Balearic Islands by Casas et al. (2004) without giving any locality, and should
be rejected.
63. Jungermannia cordifolia Brot. non Hook. was described from Portugal. On the
basis of the original description, Sim-Sim (1989) stated that this taxon
corresponded to Scapania compacta (A. Roth) Dumort. and proposed this
synonymy without studying the type. Since the type cannot be located a formal
synonymyzation should be made following designation of a neotype.
64. Sphaerocarpos algeriensis Trab. nom. nud. was reported by Trabut (1941) from
Algeria. Jovet-Ast (1956) indicated that the morphological characters given for S.
algeriensis fall within the range of variation observed in S. texanus Austin in
Morocco and that it is probably only a synonym of that species.
65. Schumacker & Vá≈a (2005) proposed a new combination for Lepidozia azorica
in the genus Telaranea as T. azorica (H. Buch & Perss.) Pócs ex Schumacker &
Vá≈a.
66. Telaranea nematodes (Gottsche ex Austin) M. Howe was considered to be the
correct name for the species present in Europe and Macaronesia until Engel &
Merrill (2004) established a new name for it, Telaranea europaea J. J. Engel & G.
L. S. Merrill.
67. Telaranea sejuncta auct. non (Angst.) Arnell is a confusing taxon. It was
assigned to T. nematodes (Gottsche ex Austin) M. Howe by Arnell (1963), and this
synonymy has been widely used. According to Engel & Merrill (2004), “all the
published statements of distribution, descriptions and illustrations of T. sejuncta
(apart from the type) are suspect, since they may include some or all the taxa
formerly included in T. nematodes, as well as T. diacantha, when, in fact, it is none
of these”. In our current state of knowledge, it can be assumed that all the
Mediterranean reports of T. nematodes and T. sejuncta correspond to T. europaea.
68. Trichocolea tomentella (Ehrh.) Dumort. was recorded from Malta by Gulia
(1858-59) and Sommier & Caruana Gatto (1915) as “Jungermannia tomentella
(Ehr.)”. These reports are almost certainly erroneous and are here rejected.
Acknowledgements. The authors wish to express their gratitude to David Long
and Jesús Muñoz who kindly provided information concerning various taxa, and to Susana
Rams and Olaf Werner for their help with the tables and figure. Ana Séneca helped to
coordinate the list with the European checklist. Two of the co-authors, Lars Söderström
and Tom Blockeel, made an extra contribution to improve the quality of the manuscript:
LS revised the whole list and made important corrections and additions, while TB revised
the English. This research has been partially funded by the Spanish Ministerio de
Educación y Ciencia (Projects CGL2005-00028 and CGL2004-03513).
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
433
REFERENCES
ALEFFI M., 2005 — New Check-list of the Hepaticae and Anthocerotae of Italy. Flora mediterranea
15: 486-566.
ALEFFI M. & SCHUMACKER R., 1995 — Check-list and red-list of the liverworts
(Marchantiophyta) and hornworts (Anthocerotophyta) of Italy. Flora mediterranea 5: 73-161.
ARNELL S., 1961 — List of the Hepaticae of the Canary Islands. Svensk botanisk tidskrift utgifven af
svenska botaniska föreningen 55: 379-393.
ARNELL S., 1963 — Hepaticae of South Africa. Stockholm, Norsted & Söner, 141 p., 290 figs.
BISANG I., SCHUMACKER R., SÉRGIO C. & GROLLE R., 1989 — Clé d’identification des
espèces du genre Frullania Raddi (Hepaticae) en Europe et en Macaronésie. Giornale
botanico italiano 122: 255-266.
BISCHLER H., 1977 — Index Hepaticarum Pars VIIa : Supplementum A-C. Vaduz, J. Cramer.
BISCHLER H. & JOVET-AST S., 1973 — Les Hépatiques de Corse. Énumeration, notes écologiques
et biogéographiques. Revue bryologique et lichénologique 34: 43-153.
BISCHLER-CAUSSE H., 1993 — Marchantia L. The European and African taxa. Bryophytorum
bibliotheca 45: 1-129.
BISCHLER-CAUSSE H., 1995 — La flora hepaticologica del Mediterráneo. Stvdia botanica
(Salamanca) 13: 275-278.
BISCHLER H., 2004 — Liverworts of the Mediterranean. Bryphytorum bibliotheca 61: 1-252.
BISCHLER H., BOISELLIER-DUBAYLE M.-C., FONTINHA S. & LAMBOURDIÈRE J., 2006 —
Species boundaries in European and Macaronesian Porella L. (Jungermanniales, Porellaceae). Cryptogamie, Bryologie 27: 35-57.
BONNER C.E.B. & MILLER H.A, 1960 — Studies in Lejeuneaceae. I. The typification of Lejeunea.
The bryologist 63: 217-225.
BONNER C.E.B., 1962a — Index Hepaticarum Pars I : Plagiochila. Vaduz, J. Cramer.
BONNER C.E.B., 1962b (Reprinted 2002) — Index Hepaticarum Pars II: Achiton to Balantiopsis.
Vaduz, J. Cramer.
BONNER C.E.B., 1963a (Reprinted 2001) — Index Hepaticarum Pars III: Barbilophozia to
Ceranthus. Vaduz, J. Cramer.
BONNER C.E.B., 1963b — Index Hepaticarum Pars IV: Ceratolejeunea to Cystolejeunea. Weinheim,
J. Cramer.
BONNER C.E.B., 1965 — Index Hepaticarum Pars V: Delavayella to Geothallus. Weinheim, J. Cramer.
BONNER C.E.B., 1966 — Index Hepaticarum Pars VI: Goebeliella to Jubula. Weinheim, J. Cramer.
BORNMÜLLER J., 1931 — Zur Bryophyten-Flora Kleinasiens. Magyar botanikai lapok 30: 1–21.
BORY DE SAIN-VICENT J.B.G.M., 1832 — Hepaticae. In: Fauché M., Brongniart A.T., Chaubard
L.A. & Bory de Saint-Vicent J.B.G.M., Expédition scientifique de Morée, Section des
Sciences Physiques, Tome 3, 2e partie, Botanique. Paris, pp. 296-300.
BRUMMITT R.K. & POWELL C.E., 1992 — Authors of plant names. Kew, Royal Botanic Gardens.
CASARES-GIL A., 1915 — Enumeración y distribución geográfica de las muscíneas de la Península
Ibérica. Trabajos del museo nacional de ciencias naturales, Serie Botánica 8: 1-179.
CASARES-GIL M., 1919 — Flora Ibérica. Briófitas (Primera parte). Hepáticas. Madrid, Museo
Nacional de Ciencias Naturales.
CASAS C., BRUGUÉS M., CROS R.M. & SÉRGIO C., 1989 — Bryophyte Cartography, Iberian
Peninsula, Balearic and Canary Islands, Azores and Madeira, Fascicule II: 51-100.
Barcelona, Institut d’Estudis Catalans, Universitat Autònoma de Barcelona.
CASAS C., 1991 — New checklist of Spanish mosses. Orsis 6: 3-26.
CASAS C., 1998 — The Anthocerotae and Hepaticae of Spain and Balearic Islands: a preliminary
checklist. Orsis 13: 17-26.
CASAS C., BRUGUÉS M. & CROS R.M., 2001 — Flora dels briòfits dels Països Catalans II. Molses.
Barcelona, Institut d’Estudis Catalans.
CASAS C., BRUGUÉS M. & CROS R.M., 2004 — Flora dels briòfits dels Països Catalans II.
Hepàtiques i antocerotes. Barcelona, Institut d’Estudis Catalans.
CASAS C., BRUGUÉS M., CROS R.M. & SÉRGIO C., 2006 — Handbook of mosses of the Iberian
Peninsula and the Balearic Islands. Barcelona, Institut d’Estudis Catalans.
CEKOVA M., 2005 — Survey of bryoflora of Macedonia. Skopje, Science Faculty.
COLACINO C. & SABOVLJEVI± M., 2006 — Bryophyte flora of Albania: a preliminary check-list.
Cryptogamie, Bryologie 27: 471-498.
COPPEY A., 1908 — Contribution à l’étude des muscinées de la Grèce. Matériaux pour servir à l’étude
de la Flore et de la Géographie Botanique de l’Orient, troisième fascicule. Nancy, Imprimerie
Berger-Levrault et Cie, 70 p.
434
R.M. Ros et al.
CORLEY M.F.V., CRUNDWELL A.C., DÜLL R., HILL M.O. & SMITH A.J.E., 1981 — Mosses of
Europe and the Azores; an annotated list of species, with synonyms from the recent
literature. Journal of bryology 11: 609-689.
CORLEY M.F.V. & CRUNDWELL A.C., 1991 — Additions and amendments to the mosses of
Europe and the Azores. Journal of bryology 16: 337-356.
CORTINI PEDROTTI C., 2001a — New Check-list of the Mosses of Italy. Flora mediterranea 11: 23107.
CORTINI PEDROTTI C., 2001b — Flora dei Muschi d’Italia. Sphagnopsida, Andreaeopsida, Bryopsida (I parte). Roma, A. Delfino editore.
CORTINI PEDROTTI C., 2006 — Flora dei Muschi d’Italia. Bryopsida (II parte). Roma, A. Delfino
editore.
CRANDALL-STOTLER B.J., STOTLER R.E. & DOYLE, W.T., 2006 — On Anthoceros
phymatodes M. Howe and the hornwort genus Phymatoceros Stotler, W.T. Doyle and
Crand.-Stotl. (Anthocerotophyta). Cryptogamie, Bryologie 27: 59-73.
CROSBY M.R. & ENGEL J.J., 2006 — Index of Hepatics 1974-2000. Nichinan, Miyazaki, The Hattori
Botanical Laboratory.
DAMSHOLT K., 2002 — Illustrated Flora of Nordic Liverworts and Hornworts. Lund, Nordic
Bryological Society.
DIA M.G., MICELI G. & RAIMONDO F.M., 1987 — Check-list dei Muschi noti in Sicilia. Webbia
41: 61-123.
DIERßEN K., 2001 — Distribution, ecological amplitude and phytosociological characterization of
European bryophytes. Bryophytorum bibliotheca 56: 1-289.
DIRKSE G.M., BOUMAN A.C. & LOSADA-LIMA A., 1993 — Bryophytes of the Canary Islands,
an annotated checklist. Cryptogamie, Bryologie-Lichénologie 14: 1-47.
DRAGI±EVI± S. & VELJI± M., 2006 — Survey of bryophytes of Montenegro. Podgorica, Natural
History Museum of Montenegro.
DÜLL R., 1966 — Moosflora und –vegetation auf Kreta. Revue bryologique et lichénologique 34: 732761.
DÜLL R., 1983 — Distribution of the European and Macaronesian liverworts (Hepaticophytina).
Bryologische Beiträge 2: 1-114.
DÜLL R., 1984 — Distribution of the European and Macaronesian mosses (Bryophytina). Part I.
Bryologische Beiträge 4: 1-113.
DÜLL R., 1985 — Distribution of the European and Macaronesian mosses (Bryophytina). Part II.
Bryologische Beiträge 5: 110-232.
DÜLL R., 1992 — Distribution of the European and Macaronesian mosses (Bryophytina).
Annotations and progress. Bryologische Beiträge 8/9: 1-223.
DÜLL R., 1995 — Übersicht der Moose Griechenlands. Bryologische Beiträge 10: 1-125.
DÜLL R., GANEVA A., MARTINCIC A. & PAVLETIC Z., 1999 — Contributions to the Bryoflora
of former Yugoslavia and Bulgaria. Bad Müstereifel, IDH-Verlag.
EGGERS J., 1982 — Artenliste der Moose Makaronesiens. Cryptogamie, Bryologie-Lichénologie 3:
283-335.
EL-SAADAWI W., BADAWI A., SHABBARA H.M. & ABOU-SALAMA U.Y. & REFAI M.,
1999 — An updated list of Egyptian mosses. Taeckholmia 19: 77-96.
ENGEL J. J. & MERRILL G.L.S., 2004 — Austral Hepaticae. 35. Taxonomic and Phylogenetic study
of Telaranea (Lepidoziae), with a monograph of the genus in temperate Australasia and
commentary on extra-Australasian taxa. Fieldiana, Botany, New Series, 44: 1-265.
FONTINHA S., 2005 — O género Porella L. (Hepaticae) no Arquipélago da Madeira. Lisbon, PhD
Dissertation, 233 p.
FREY W. & KÜRSCHNER H., 1991 — Conspectus Bryophytorum Orientalum et Arabicorum.
Bryophytorum bibliotheca 39: 1-181.
GANEVA A. & NATCHEVA R., 2003 — Check-list of the bryophytes of Bulgaria with data on their
distribution. I. Hepaticae and Anthocerotae. Cryptogamie, Bryologie 24: 229-239.
GEISSLER P. & BISCHLER H., 1985 (eds) — Index hepaticarum, Vol. 10 Lembidium to Mytilopsis.
Vaduz, J. Cramer.
GEISSLER P. & BISCHLER H., 1987 (eds) — Index Hepaticarum, Vol. 8/9 Jungermannia to
Lejeunites. Sttutgart, J. Cramer.
GEISSLER P. & BISCHLER H., 1989 (eds) — Index Hepaticarum, Vol. 11 (including second edition
of vol. 1, Plagiochila) Naiadea to Pycnoscenus. Sttutgart, J. Cramer.
GEISSLER P. & BISCHLER H., 1990 (eds) — Index Hepaticarum, Vol. 12 Racemigemma to Zoopsis.
Berlin, Sttutgart, J. Cramer.
GROLLE R., 1972 — Bazzania in Europa und Makaronesien. Zur Taxonomie und Verbreitung.
Lindbergia 1: 193-204.
GROLLE R., 1976 — Verzeichnis der Lebermoose Europas und benachbarter Gebiete. Feddes
repertorium 87: 171-279.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
435
GROLLE R., 1980 — Miscellanea hepaticologica 201-210. Journal of bryology 11: 325-334.
GROLLE R., 1983 — Hepatics of Europe including the Azores: an annotated list of species, with
synonyms from the recent literature. Journal of bryology 12: 403-459.
GROLLE R. & LONG D.G., 2000 — An annotated check-list of the Hepaticae and Anthocerotae of
Europe and Macaronesia. Journal of bryology 22: 103-140.
GROLLE R. & SO M.L., 2003 — Riccia fruticulosa O.F. Müll., 1782 and blue Metzgeria
(Marchantiophyta) in Europe. Botanical journal of the Linnean society 142: 229-235.
GUERRA J. & CROS R.M., 2006 (ed. coord.) — Flora Briofítica Ibérica. Vol. III. Pottiales:
Pottiaceae, Encalyptales: Encalyptaceae. Murcia, Universidad de Murcia y Sociedad
Española de Briología.
GULIA G., 1858-1859 — Repertorio di Storia Naturale. Valletta, 246 pp.
HARIOT M.P., 1913 – Quelques cryptogames du Sahara et des régions voisines. Bulletin du Muséum
d’Histoire Naturelle 19: 113-115.
HEINRICHS J., 2002 — A taxonomic revision of Plagiochila sect. Hylacoetes, sect. Adiantoidea and
sect. Fuscoluteae in the Neotropics, with a preliminary subdivision of neotropical
Plagiochilaceae into nine lineages. Bryophytorum bibliotheca 58: 1-184.
HERRNSTADT I., HEYN C.C. & CROSBY M.R., 1991 — A checklist of the Mosses of Israel. The
bryologist 94: 168-178.
HEYN C. C. & HERRNSTADT I., 2004 — The Bryophyte Flora of Israel and Adjacent Regions.
Jerusalem, The Israel Academy of Sciences and Humanities.
HILL M.O., BELL N., BRUGGEMAN-NANNENGA M.A., BRUGUÉS M., CANO M.J.,
ENROTH J., FLATBERG K.I., FRAHM J.-P., GALLEGO M.T., GARILLETI R.,
GUERRA J., HEDENÄS L., HOLYOAK D.T., HYVÖNEN J., IGNATOV M.S., LARA
F., MAZIMPAKA V., MUÑOZ J. & SÖDERSTRÖM L., 2006 — An annotated checklist
of the mosses of Europe and Macaronesia. Journal of bryology 28: 198-267.
JELENC F., 1955 — Muscinées de l’Afrique du Nord (Algérie, Tunisie, Maroc, Sahara). Oran, Societé
de Géographie et d’Archéologie de la Province d’Oran, 152 p.
JOVET-AST S., 1956 — Hépatiques Marocaines. – II. Bulletin de la Société des Sciences Naturelles et
Physiques du Maroc 36 [1957]: 43-60.
JOVET-AST S. & BISCHLER H., 1968 — Les hépatiques de Libye. Revue bryologique et
lichénologique 36: 245-291.
JOVET-AST S., 1983 — Taxons rares ou critiques du genre Riccia. Cryptogamie, BryologieLichénologie 4: 315-333.
JOVET-AST S., 1986 — Les Riccia de la région Méditerranéenne. Cryptogamie, BryologieLichénologie 7: 287-431.
KÜRSCHNER H. & ERDAΔ A., 2005 — Bryophytes of Turkey: an annotated reference list of the
species with synonyms from the recent literature and an annotated list of Turkish
bryological literature. Turkish journal of botany 29: 95-154.
LONG D.G., 2006 — Revision of the genus Asterella P. Beauv. in Eurasia. Bryophytorum bibliotheca
63: 1-299.
LOSADA LIMA A. & VANDEN BERGHEN C., 1985 — Frullania dilatata (L.) Dum. var. elongata
var. nov. (Hepaticae). Vieraea 15: 3-6.
LOSADA-LIMA A, DIRKSE G.M., RODRÍGUEZ-NÚÑEZ S., 2001 — División Bryophyta. In:
Izquierdo I., Martín J.L., Zurita N., Arechavaleta M. (eds), Lista de especies silvestres de
Canarias (hongos, plantas y animales terrestres). La Laguna, Consejería de Política
Territorial y Medio Ambiente, Gobierno de Canarias, pp. 88-97.
LOSADA-LIMA A., DIRKSE G.M., RODRÍGUEZ-NÚÑEZ S., 2004 — División Bryophyta. In:
Izquierdo I., Martín J.L., Zurita N., Arechavaleta M. (eds), Lista de especies silvestres de
Canarias (hongos, plantas y animales terrestres). La Laguna, Consejería de Política
Territorial y Medio Ambiente, Gobierno de Canarias, pp. 85-95.
LLORET F., CROS R.M., BRUGUÉS M. & GRANZOW DE LA CERDA I., 1997 — Aspectos
biogeográficos y corológicos de los briófitos de la Sierra de Gredos (España). Cryptogamie,
Bryologie-Lichénologie 18 : 151-164.
MACHADO A., 1925 — Sinopse das Briófitas de Portugal. 1ª parte - Hepáticas. Coimbra.
MAZZIARI A.D., 1851 — Flora Septinsularis. In: Stephanides T., 1948, A survey of the freshwater
biology of Corfu and of certain regions of Greece. Praktika of the Hellenic hydrobiological
institute 2: 1-263.
MÜLLER K., 1954-1957 — Die Lebermoose Europas. In: Rabenhorst L. (ed.), Kryptogamenflora von
Deutschland, Österreich und der Schweiz. Bd 6, 3 Aufl. Leipzig, Akademische Verlagsgesellschaft.
NATCHEVA R. & GANEVA A., 2005 — Check-list of the bryophytes of Bulgaria II. Musci.
Cryptogamie, Bryologie 26 : 209-232.
PATON J.A., 1999 — The liverwort flora of the British Isles. Suffolk, Harley Books.
PODP}RA J., 1954 — Conspectus Muscorum Europaeorum. Praha, Ωeskoslovenské Akademie V≥d.
436
R.M. Ros et al.
POTEMKIN A.D., 2002 — Phylogenetic system and classification of the family Scapaniaceae Mig.
emend. Potemkin (Hepaticae). Annales botanici Fennici 39: 309-334.
PROSKAUER J., 1958 — Nachtrag zur Familie Anthocerotaceae. Dr. L. Rabenhorst’s KryptogamenFlora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, VI Band, 3rd ed. Leipzig, Akademische
Verlagsgesellschaft 9 Lieferung, pp. 1303-1319.
REINOSO J., 1985 — Contribución al conocimiento de la flora briofítica de Galicia. Briófitos de la
Fraga de Caaveiro. II. Hepáticas. Acta botánica malacitana 10: 17-26.
ROO R.T., HEDDERSON T.A. & SÖDERSTRÖM L., 2007 — Molecular insights into the
phylogeny of the leafy liverwort family Lophoziaceae Cavers. Taxon 56: 301-314.
ROS R.M., CANO M.J. & GUERRA J., 1999 — Bryophyte checklist of Northern Africa. Journal of
bryology 21: 207-244.
RUNGBY S., 1962 – A contribution to the Bryophytic Flora of Spain and Morocco, especially the area
between Gandia and Alcoy. Botaniska notiser 115: 61-64.
RYCROFT D.S., GROTH H. & HEINRICHS J., 2004 — Reinstatement of Plagiochila maderensis
(Jungermanniopsida: Plagiochilaceae) based on chemical evidence and nrDNA ITS
sequences. Journal of bryology 26: 37-45.
SABOVLJEVI± M. & STEVANOVI± V., 1999 — Moss Conspectus of Federal Republic of
Yugoslavia. Flora mediterranea 9: 65-95.
SABOVLJEVI± M., 2000 — Checklist of hepatics of the Federal Republic of Yugoslavia. Lindbergia
25: 128-133.
SABOVLJEVI± M., 2003 — The hepatic check list of Croatia. Arhiv biolo≠kih nauka. Belgrade 55:
59-66.
SABOVLJEVI± M. & NATCHEVA R., 2006 — A check-list of the liverworts and hornworts of
Southeast Europe. Phytologia balcanica 12: 169-180.
SCHIFFNER V., 1909 — Hepaticae. In: Handel-Mazzetti H. v., Ergebnisse einer botanischen Reise
in das Pontische Randgebirge im Sandschak Trapezunt. Annalen des Naturhistorischen
Museums in Wien 23: 133-141.
SCHIFFNER V., 1913 — Bryophyta aus Mesopotamien und Kurdistan, Syrien, Rhodos, Mytilini und
Prinkipo. Annalen des naturhistorischen Museums in Wien 27: 472-504.
SCHUMACKER R. & VÁ~A J., 2000 — Identification keys to the liverworts and hornworts of Europe
and Macaronesia (Distribution and Status). 1st edition. Documents de la station scientifique
des Hautes-Fagnes 31: 1-160.
SCHUMACKER R. & VÁ~A J., 2005 — Identification keys to the liverworts and hornworts of Europe
and Macaronesia (Distribution and Status). 2nd revised edition. Pozna¬, Sorus Publishing &
Printing House.
SCHUSTER R.M., 1966 — The Hepaticae and Anthocerotae of North America east of the hundredth
meridian Vol. I. New York and London, Columbia University Press.
SCHUSTER R.M., 1969 — The Hepaticae and Anthocerotae of North America east of the hundredth
meridian. Vol. II. New York, Columbia University Press.
SCHUSTER R.M., 1980 — The Hepaticae and Anthocerotae of North America east of the hundredth
meridian. Vol. IV. New York, Columbia University Press.
SCHUSTER R.M., 1988 — The Hepaticae and Anthocerotae of North America east of the hundredth
meridian. Vol. III. Koenigstein, Koeltz Scientific Books.
SCHUSTER R.M., 1992a — The Hepaticae and Anthocerotae of North America east of the hundredth
meridian. Vol V. Chicago, Field Museum of Natural History.
SCHUSTER R.M., 1992b — The Hepaticae and Anthocerotae of North America east of the hundredth
meridian. Vol. VI. Chicago, Field Museum of Natural History.
SCOTT G.A.M. & PIKE D.C., 1988 — Revisionary Notes on Fossombronia. The bryologist 91: 193201.
SÉRGIO C., 1985 — Consideraçoes sobre a presença de Frullania muscicola Steph. e Frullania
ericoides (Nees) Mont. nos Azores e Madeira. In: Notalae Bryoflorae Macaronesicae I.
Portugaliae acta biologica, Série B, 14: 161-180.
SÉRGIO C. & CARVALHO S., 2003 — Annotated Catalogue of Portuguese Bryophytes. Portugaliae
acta biologica 21: 5-230.
SÉRGIO C., BRUGUÉS M., CROS R.M., CASAS C. & GARCIA C., 2007 — The 2006 Red List and
an updated checklist of bryophytes of the Iberian Peninsula (Portugal, Spain and Andorra).
Lindbergia 31: 109-126.
SIM-SIM M., 1989 — As Hepaticae e Anthocerothae da Flora de Portugal. Portugaliae acta biologica,
Série B, 15: 347-408.
SIM-SIM M., SÉRGIO C., MUES R. & KRAUT L., 1995 — A new Frullania species (Trachycolea)
from Portugal and Macaronesia, Frullania azorica sp. nov. Cryptogamie, Bryologie 16: 111123.
SIM-SIM M., 1999 — The genus Frullania Raddi (Hepaticae) in Portugal and Madeira. Cryptogamie,
Bryologie 20: 83-144.
Hepatics and Anthocerotes of the Mediterranean, an annotated checklist
437
SIM-SIM M., FONTINHA S., FIGUEIREDO A.C., SÉRGIO C. & CARVALHO S., 2002 — New
data on Jubula hutchinsiae in Macaronesia, with special reference to Madeira Island. Nova
Hedwigia 75: 469-476.
SÖDERSTRÖM L., URMI E. & VÁ~A J., 2002 — Distribution of Hepaticae and Anthocerotae in
Europe and Macaronesia. Lindbergia 27: 3-47.
SÖDERSTRÖM L., URMI E. & VÁ~A J., 2007 — The distribution of Hepaticae and Anthocerotae
in Europe and Macaronesia – Update 1-406. Cryptogamie, Bryologie 28: 299-350.
SOMMIER S. & CARUANA GATTO A., 1915 — Flora Melitensis Nova. Firenze, Studio Pellas,
552 p.
SOTIAUX A., PIOLI A., ROYAUD A., SCHUMACKER R. & VANDERPOORTEN A., 2007 —
A checklist of the bryophytes of Corsica (France): new records and a review of the
literature. Journal of bryology 29: 41-53.
STEPHANI F., 1912-1917 — Species Hepaticarum Vol. 5. Geneva, Herbier Boissier.
STOTLER R.E., DOYLE W.T & CRANDALL-STOTLER B.J., 2005 — Phymatoceros Stotler, W.T.
Doyle & Crand.-Stotl., gen. nov. (Anthocerotophyta). Phytologia 87: 113-116.
STOTLER R.E. & CRANDALL-STOTLER B.J., 2006 — Bryophytes, Mosses, Liverworts and
Hornworts, Monographic studies, Fossombroniineae: http://bryophytes.plant.siu.edu/
fossombroniineae.html. Last Update May 11, 2007.
SZWEYKOWSKI J., BUCZKOWSKA K & ODRZYKOSKI I.J., 2005 — Conocephalum salebrosum
(Marchantiopsida, Conocephalaceae) – a new Holartic liverwort species. Plant systematics
and evolution 253: 133-158.
TRABUT L., 1941 — Flore des Hépatiques de l’Afrique du Nord.Revue bryologique et lichénologique
12 (=Mélanges bryologiques et lihénologiques [1942]): 1-42.
VÁ~A J., 1975 — Studien über die Jungermannioideae (Hepaticae). 6. Jungermannia subg. Solenostoma: Europäische und nordamerikanische Arten. Folia geobotanica et phytotaxonomica
9[1974]: 369-423.
VÁ~A J., 1976 — Studien über die Jungermannioideae (Hepaticae). 10. Nardia. Folia geobotanica et
phytotaxonomica 11: 367-425.