Gastartikel: Hoe leg je diversiteit uit aan kinderen?

Hoe leg je diversiteit uit aan kinderen?

Mylo Freeman, jeugdauteur van o.a. ‘We moeten allemaal feminist zijn’, vat het treffend samen. “Kinderen hebben behoefte aan zowel spiegels als ramen.” Het is immers belangrijk dat kinderen zich kunnen herkennen in de personages doordat ze eruitzien zoals zij. Dat zijn de spiegels. En ze moeten hun blik kunnen verruimen door personages en werelden waar ze niet mee vertrouwd zijn, de zogenaamde ramen. Wanneer kinderboeken ramen en spiegels bevatten, kan echt elk kind zich in het verhaal herkennen en wat leren over een wereld die niet de hunne is. In dit artikel tippen we enkele kinderboeken die in dat plaatje passen. Maar eerst wat meer uitleg over het begrip diversiteit.

Bij het begin beginnen. Wat is diversiteit eigenlijk?

Daar heeft ‘Alles over diversiteit’ een antwoord op kindermaat op. Als iedereen er hetzelfde zou uitzien en hetzelfde zou doen, dan was de wereld heel erg saai. Gelukkig is iedereen anders, en dat maakt de wereld kleurrijk. Dat we allemaal verschillen noemen we diversiteit.

Verder legt het boek uit hoe we dan verschillen. Er zijn namelijk allerlei lichamen, gezinsvormen, eetgewoontes, feesten, talen, genders, klederdracht, … Kortom, een ideaal boek om met kinderen dieper in te gaan op dit thema.

Praat met kinderen over diversiteit en beantwoord hun vragen

Wist je dat baby’s vanaf zes maanden verschillen in gezichten opmerken? En dat peuters vanaf de leeftijd van twee jaar het verschil zien in huidskleur en geslacht? Het is dus logisch dat we van jongs af aan zien dat we allemaal anders zijn en er vragen over stellen. Je kan al met kleine kinderen praten over diversiteit. Leg hen uit dat we heel wat dingen gemeen hebben, maar soms ook verschillen. Doe dat op een positieve manier en met respect voor iedereen.

Kinderen kunnen weleens moeilijke vragen stellen over dit thema. Probeer zo eerlijk en nauwkeurig mogelijk te antwoorden op een manier die ze begrijpen. Wanneer een kind iets discriminerend zegt, moet je niet meteen overreageren, maar je mag het ook niet negeren. Gebruiken zinnen zoals ‘Waarom denk je dat je dat zei?’ of ‘Laten we het daar even over hebben...’ om erop in te gaan.

Verken samen de wereld via boeken

Nu we (bijna) alles weten over diversiteit, tippen we graag enkele kinderboeken die er aandacht voor hebben. Al dan niet expliciet.

Jong gelezen is oud gedaan

Intussen weet je dat erg jonge kinderen al verschillen kunnen opmerken in huidskleur en dergelijke. Je kan dus al vanop schoot boekjes die het thema subtiel aanraken voorlezen.

De immens populaire reeks ‘Hey Baby’ draagt diversiteit en inclusie hoog in het vaandel. De kalenders bevatten spelletjes om als volwassenen met (babysit)kindjes te spelen. Je zal zien dat ze uitgebeeld worden door mensen met verschillende huidskleuren, gezinsvormen, lichamen, … Zo kan echt iedereen zich erin herkennen en leren kinderen dat niet iedereen eruitziet zoals zij.

‘Daar zat een aapje op een stokje’ bevat 8 dierenliedjes in evenveel verschillende talen gezongen. Ideaal om kinderen vanaf 2 jaar in contact te brengen met verschillende culturen en hun taal.

‘Een kommetje vol fruit’ is een peuterboek dat subtiel uitlegt dat we allemaal verschillende soorten fruitjes zijn. Naast het gezondheidsaspect komt dus ook diversiteit aanbod. Want die verschillende soorten fruit zijn allemaal even lekker. Benieuwd? Bekijk hier een demofilmpje.

Wereldse prentenboeken

Hogerop tipten we ‘Alles over diversiteit’. Binnen die reeks zitten nog andere pareltjes om aan te tonen dat we allemaal anders zijn en dat dat helemaal oké is. Lees dus ook ‘Allemaal gezinnen’, ‘Alles over vrienden’ en ‘Alles over emoties’.

‘Weirdo – Uit het leven van een buitenbeentje’ viert dan weer in stilte de kracht van het anders zijn. Cavia in judopak Ruby is anders dan de andere huisdieren van Rosa. “Waarom ben ik zo anders?” vraagt Ruby zich af. Met een pakje moed, een portie vriendelijkheid en een snufje geluk, ontdekt Ruby haar eigen persoonlijkheid, hoe het is om gewoon zichzelf te zijn. Want dat is het beste dat je kan zijn.

Dalilla Hermans schreef ‘Brown Girl Magic’ speciaal voor haar dochters. Opgroeien als een bruin meisje in het Westen brengt immers heel wat uitdagingen mee. Je ziet jezelf weinig weerspiegeld in de beelden die je te zien krijgt. Dalilla wil deze leegte mee opvullen. ‘Brown Girl Magic is voor, door én over bruine meisjes. Over kroeshaar en gouden huid, over pesten en liefhebben, over alle maten, vormen en soorten bruine meisjes. Het is een boek dat die meisjes (nog) sterker hoopt te maken. Want geef nu toe: ze zijn gewoon magisch! Extra leuk is dat het verhaal in het Nederlands en het Engels in het boek staat.

In ‘De wereld rond in een dag’ leer je wat Minh, een jongetje uit Vietnam, ’s ochtends als ontbijt eet. Wat voor sport Aisha uit India na school beoefent. En of Laurent uit Timboektoe veel huiswerk heeft. Je volgt kinderen uit meer dan 40 landen van bij het opstaan totdat ze ’s avonds weer gaan slapen. Van Japan, Brazilië, Groenland en Servië tot IJsland, Australië en Afghanistan. Zijn ze heel verschillend of hebben ze meer met elkaar gemeen dan je zou denken?

Coming soon: ‘Rik en zijn familie’. Een nieuw prentenboek in de reeks rond Rik met aandacht voor allerlei gezinsvormen. Rik heeft een gezellige familie. En die is nog groter geworden, want de baby van tante Mies en nonkel Ahmed is net geboren! Grote broer Kerem is reuzetrots. Nichtje Juliet is gevallen en heeft nu een gips. Haar tweelingzusje Janne zorgt goed voor haar. Oma haalt een fotoboek boven en samen met Rik kijkt ze naar foto’s van opa toen die nog klein was. Rik lijkt heel erg op hem. Tante Els en tante Dien zijn er ook met hun zoontje, Yaro. Vier je samen met Rik en zijn familie de verjaardag van opa? Ook de spin-off reeks rond Rosie straalt diversiteit uit.

Verhalen van hier en elders

Dimitri Leue sprokkelde samen met het MAS verhalen uit de museumcollectie, Antwerpen en ver daarbuiten voor de nieuwe expo ‘Luister’. Eigenlijk zou het bijhorende boek dus ‘Lees’ moeten heten in plaats van ‘Kameleonie’. Maar je kan ook gewoon kijken naar de prachtige illustraties van Alain Verster. Of meezingen met de geweldige liedjes die aan de verhalen gekoppeld zijn. Allemaal ingezongen door Kameleonie*. Ieder verhaal is een andere wereld waarin zij – en hopelijk ook jij – verdwijnt.

*De stem van Kameleonie lijkt wel enorm op die van Tine Embrechts. Zou Kameleonie zich zo hard in Tine Embrechts hebben ingeleefd dat ze haar even werd? Of zou het omgekeerd zijn?

Sommige verhalen bestaan al eeuwenlang. Ze werden beleefd en verzonnen, verteld en naverteld in een andere tijd, of in verre landen. Maar verdwijnen doen ze niet. Ze reizen door ruimte en tijd en blijven mensen van alle landen, standen en tijden boeien. In ‘De jongen die graag katten tekende’ verzamelde Michael De Cock vijf verhalen die van heinde en verre komen aangewaaid. Het zijn grappige, ontroerende, menselijke en ietwat bevreemdende verhalen die jong en oud weten te bekoren. Veelvuldig bekroond illustratrice Fatinha Ramos maakte er in haar geheel eigen en universele stijl en met haar grenzeloze verbeelding nieuwe beelden bij.

Samen koken uit de wereldkeuken

Als je nu eens iets kookt uit de wereldkeuken samen met je (babysit)kinderen. Dan zijn ‘Een huis vol lekkers’ en ‘Een tuin vol lekkers’ twee absolute aanraders. Daarin vind je verschillende recepten op kindermaat van over de hele wereld. Het bananenbrood hebben we alvast getest en goedgekeurd. 😉 Je krijgt hier enkele recepten cadeau uit ‘Een tuin vol lekkers’. Dat boek bevat trouwens ook moestuintips om zelf groenten en fruit te kweken.

Voor de creatieve zieltjes

De activiteitenboeken van tegenwoordig zijn gelukkig ook divers en inclusief. We selecteerden er enkele voor jullie.

In ‘Eerste stickerboek Prinsessen’ beleef je samen met de prinsessen een drukke dag in en om het kasteel en ontdek je hoe het paleisleven eruitziet. De ruim 200 stickers nodigen kinderen uit om hun creativiteit en verbeelding te gebruiken bij het versieren van de illustraties. Met veel dingen om samen over te praten, want kinderen kunnen zelf bepalen waar ze de stickers plakken en zo een eigen verhaal maken.

Maak in ‘Sticker- en aankleedboek De wereld rond’ kennis met klederdracht vanuit de hele wereld en plak de stickers op de poppen. Met feestelijke sari's op een Indiase bruiloft, prachtige flamencojurken uit Spanje, Tibetaanse klederdracht en carnavalsoutfits in Mexico. Een stickerboek met meer dan 250 stickers van kleding en accessoires.

Op zoek naar meer boekentips rond diversiteit?

Bovenstaande boekentips zijn uiteraard maar een kleine greep uit een gigantisch aanbod. Ben je op zoek naar meer kinderboeken met al dan niet expliciete aandacht voor diversiteit? Check dan zeker deze instagramaccounts:

• https://www.instagram.com/kinderboekenzijnzalig/
• https://www.instagram.com/inclusievekinderboekenclub/
• https://www.instagram.com/metnina_inclusiefspelen/
• https://www.instagram.com/kinderboeken.nl/
• https://www.instagram.com/studio_sesam/
• https://www.instagram.com/diversiteitkinderboekenclub/
• https://www.instagram.com/diversity.books/

Artikel aangeboden door Standaard Uitgeverij. Meer boekentips vind je op www.standaarduitgeverij.be

Foto van Mylo Freeman: © Anouk de Kleermaeker