Bleuenn Puill-Stephan zo en em staliet e 2019 e porzh Kerkabelleg, e bro Gwenrann, evit produiñ holen bras hag holen munud. Labour zo c’hoazh evit kempenn he falud.
N’eo ket gwall domm an amzer er mareoù-mañ. Met Bleuenn Puill-Stephan ne seblant ket bezañ nec’het gant ar yenijenn. He heuzoù sanket-mat er pri, e labour ar vaouez yaouank da gempenn he falud, evit ma vefe prest da broduiñ holen, pa zeuio an nevez-amzer en-dro. Tro-dro dezhi : herlegoned pe skraviged. Laboused e-leizh zo o neizhañ pe o tremen ar goañv er goudor, tro-dro d’ar paludoù.« Ar palud-mañ ne oa ket bet implijet abaoe ar bloavezhioù 1970. Feurmiñ a ran anezhañ da Roger Poitevin : e dad-kozh ‘oa bet paluder amañ gwechall », a gont Bleuenn. E Mesker, e bro ar « Mès » emañ he falud, nepell diouzh paludoù bro Gwenrann. Aberioù ar Gwilen hag al Leger zo deus un tu, hag ar mor bras, tost a bep tu. E pep lec’h e kaver anoioù brezhonek, rak yezh an dud eo bet betek kreiz an 20vet kantved.
Bleuenn Puill-Stephan avat, n’eo ket bet ganet er vro-mañ. O tont eus bro Bagan emañ ar plac’h. Goude bezañ bet levraouegerez e-pad 12 vloaz he deus Bleuenn divizet cheñch micher ha dont da vezañ paluderez. Labouret he deus da gentañ e ti paluderien ar vro evit ober anaoudegezh gant ar vicher hag heuliet he deus ur stummadur e La Turballe war-lerc’h. Maread labour zo bet evit kempenn he falud, ha n’eo ket echu c’hoazh. Met bloaz zo eo krog Bluenn da broduiñ holen bras ha dreist-holl holen munud, priziet-tre gant ar geginerien ha gwerzhet kalz gwelloc’h. «Ar pal eo dastum ar muiañ posupl a holen munud. Ne veze ket kont evel-se gwechall : dastumet e veze holen gros hepken. An holen munud ne oa implijet nemet gant ar familhoù paluderien », a gont Bleuenn. Dilaosket e oa bet ar paludoù er bloavezhioù 1960 a-raok bezañ adlañset en-dro er bloavezhioù 1980. Ur vicher start eo : « ur vicher vrav eo, met ur vicher fizikel-tre eo ! Me, hag a oa kustum da chom dirak un urzhiataer, ‘ m eus ranket kreñvaat un tamm ! Poan gein ‘m bez a-wechoù, siwazh. » Eürusamant e kemer perzh Bleuenn en ur strollad paluderien. En em sikour a reont evit al labourioù bras zo d’ober bep bloaz evit kempenn o faludoù.
300 paluder a vez kavet er vro. An darn vrasañ anezho a gemer perzh en ur gevelouri paluderien, lod all a gav gwelloc’h gwerzhañ an holen da vraswerzherien. Bleuenn, deus he zu he deus divizet gwerzhañ he holen war-eeun. E-pad an hañv emañ ar baluderez war marc’had Porzh Kerkabelleg. « En em gavout a ran ‘tro 9 eur, goude bezañ bet dastumet an holen bras abred diouzh ar mintin. Goude-se ez an da ziskuizhañ un tammig, a-raok mont da zastum an holen munud, e-fin an abardaez », emezi. Gwerzhañ a ra ivez he holen da strolladoù produerien, un tamm e pep lec’h e Breizh. « Plijadur ‘m eus gant ar vicher-se. Plij’ a rafe din labourat muioc’h c’hoazh gant paluderien all. Dont a raio tamm-ha-tamm ! » Ha setu Blueuenn o kemer he c’harrigell en-dro. Rak prest e rank bezañ al « lagadoù », evit gounit holen mat, pa zeuio an heol hag an avel glouar en-dro !
Holen bras, holen gros : gros sel
Holen munud : fleur de sel
Pri : argile
Kevelouri : coopérative
Braswerzherien : grossistes
Lagadoù : œillets