Enkonduko al la interreta versio

Tiu i libro kiel labora versio por kunlaborontoj aperis en 1972 en 500 ekzempleroj, dissenditaj al iuj partoj de la mondo. La fakuloj kaj estraroj de landaj Esperanto-Asocioj ricevis la libron anta la Olimpiko en Mnchen (Munkeno), kaj surbaze de tiu i libro estis kompilita la trilingva vortareto "Saluton Amiko" en formo de brouro. La akcepto de La sporta lingvo en Esperanto estis tre favora. La kompilinto-redaktoro ricevis multajn reagojn, konsilojn, tamen la definitivan version li ne faris pro diversaj kazoj: unue li opiniis ke estas pli da bezono je fakvortaro ol faklibro. Due, la novan eldonon de la libro eblas fari post reverkado de la 30 sportobranoj, ar dume tiuj reguloj aniis. Kaj fine, la atoro ekhavis kontakton al Rdiger Eichholz, direktoro de la tiama Terminologia Centro de Internacia Scienca Asocio Esperantista kaj de la Sekcio Teknikaj Vortaroj de la Akademio de Esperanto, kiu same turnis lian atenton al pretigo de sporta fakvortaro. En fino de 1976 s-ro Tibor Ujlaky-Nagy komencis ellabori seplingvan fakvortaron, sed tiun laboron la rigora morto distranis. Nun ni denove publikigas la originalan studon sen ano. La toron oni devas porti plu.

Istvn Mszros kaj Lszl Szilvsi _________________________ Teamo "Eventoj" en Budapeto http://www.eventoj.hu

La internacia sporto bezonas internacian lingvon

Tibor Ujlaky-Nagy

LA SPORTA LINGVO EN ESPERANTO

(Projekto) Hungara Esperanto-Asocio Budapest VIII, Kenyrmez u. 6. Hungario 1972

ANTAPAROLO
La sporto estas unu el tiuj sektoroj de la moderna vivo, kiuj altiras kaj aktivigas plej grandajn homamasojn, parte rekte la sportistojn mem, parte nerekte grandan aron de la simpatiantoj de diversaj sportobranoj (spektantojn de sportkonkursoj, zelotojn de sportasocioj, teamoj ktp.), kaj la kunlaborantojn de la informkomunikaj organoj (gazetaro, radio, televido), se ne paroli pri la grandnombra gvida kaj teknika personaro de la aranado kaj disvolvo de la diversaj sporteventoj. Samtempe devene de ia karaktero la sporto estas unu el tiuj modernaj amasmovadoj, kiuj havas plej multe da internaciaj rilatoj kaj interligoj. Konsekvence kaj nekontesteble i ege bezonas oficialan tutmondan komunan lingvon. Se Esperanto aspiras esti tiu komuna lingvo kion ni iuj povas nur jesi estas nia neprokrastebla devo krei la sportan faklingvon de Esperanto, ar la is nun uzata sporta lingvo se entute oni povas paroli pri tia estas provizore nefaka, diletanta, kiel faklingvo tute neuzebla. Tion klarigas kompreneble, ke is nun ne estis ellaborita la sporta fakterminologio. En la jaro 1966 la hungaraj olimpikaj ampionoj kaj elstaraj gvidaj personoj de la hungara sporta vivo sendis komunan publikan leteron al la Internacia Olimpika Komitato, petante en tiu letero, ke IOK helpu, ke anka la lingvon Esperanto, kiu farias iam pli populara, oni apliku kiel oficialan lingvon en la internaciaj sportaj renkontioj. La respondo de IOK kiel sciate estis negativa. Fakte ni estus estintaj en granda embaraso, se tiam IOK frontus favore la peticion. ar kiel ni estus povintaj pravi, ke sur iuj kampoj de la sporta vivo la sporta faklingvo de Esperanto egalvaloras kun tiuj de la t.n. mondlingvoj, kiam tiu sporta faklingvo de Esperanto kvankam kelkaj ladindaj iniciatoj jam estis ankora tute ne estas elformita? Instigite de la publika letero tuj mi decidis eklabori super pionira verko sur la kampo de la sporta faklingvo, kaj de tiam is nun senhalte mi laboris super i. Jen, i tie estas do la verko, en formo de studo. i havas la celon meti almena la fundamenton de la sporta lingvo en Esperanto, proponante terminojn por la plej bazaj nocioj de 50 sportobranoj, klopodante dini samtempe la harmonian kaj logikan skeleton de la evoluigenda faklingvo. Por ne dini nuran sekan vortaron kun kelkvortaj klarigaj difinoj, la terminojn mi aplikis en konvena faka kunteksto, kiu estas taga anka doni la plej elementajn fakajn konojn pri la unuopaj sportobranoj, kaj samtempe servas kiel modelo de la flua, leera, skribe kaj parole facile uzebla, vivanta sporta lingvo. La elfiltrado de la terminoj el la kunteksto kaj ilia listigo estos jam la tasko de la vortaristoj. Kiel mi diris, la jena studo havas la taskon servi nur kiel fundamento por la iom post iom eldonotaj apartaj faklibroj, traktantaj jam detale po unu sportobranon. Espereble balda trovios kaj ambiciaj ellaborontoj kaj eldonistoj por tiuj faklibretoj. ar estas mia konvinko, ke unu persono havanta kiel ajn vastan lingvokonon ne povas havi la kompetenton ellabori lo-la fakterminaron en Esperanto, sed el tio li nepre bezonas la kontribuon de internacia kunlaborantaro, en formo de fakspertaj konsiloj, helpantaj ideoj, bonintencaj kritikoj, jen mi dissendas tiun el mian studon en formo de projekto, en 500 ekzempleroj, dise en la mondon al internacia faksperta kolegaro esperantista (sportaj fakdelegitoj, anoj de la Akademio de E Speranto, Esperanto-redakcioj, landaj Esperanto-asocioj), petante ilian bonvolan helpon, fakajn kaj prilingvajn rimarkojn. iun helpivolan respondon ni konscience trastudos kaj iun racian proponon ni danke akceptos kaj aplikos en la definitiva studo, kiun mi planas ellabori kaj aperigi post nelonge, surbare de la alvenontaj utilaj konsiloj, konstruaj kritikoj, fake kaj lingve valoraj sugestoj kaj rekomendoj, kompreneble kun la aprobo de la Akademio de Esperanto. Sendante al vi, Estimata Adresito, tiun i studprojekton, mi esperas do, ke bonvole Vi akceptos in. Se el sportfaka a lingva vidpunkto tiu i verko interesas vin, bonvolu trastudi in, a almena tiujn apitrojn, kiujn Vi speciale preferas, kaj bonvolu sciigi al mi Vian opinion, Viajn impresojn, rimarkojn,

sugestojn, ideojn kaj aprobajn, kaj kritikajn. Per tio anka Vi aldonos kelkajn brikojn al la fundamento de la sporta lingvo en Esperanto. Se eventuale la temo Vin tute ne interesas, ni tre petas Vin sendi almena mallongan sciigon pri la ricevo de la libro, kaj poste bonvolu transdoni in al samideano a samideanino, kiun la temo interesas, kaj kiun mi petas konsideri la ekzempleron kiel rekte al li a i adresitan. Mia adreso estas: Ujlaky-Nagy Tibor, BUDAPEST 112. poste restante, Hungario, Eropo. Mi opinias grava mencii, ke mian planon, nome prezenti miajn terminojn en tiu i studo provizore nur al limita nombro da fakuloj (do al la 500 adresitoj), iom modifis la olimpikoj en Munkeno. Pli uste tio, ke la samideanoj en Germane Federacia Respubliko decidis (decido komprenebla kaj respektinda) kontribui al tiu granda sportevento en ilia lando per eldono de Esperanta sporta terminaro. Al tio ili petis, ke mi disponigu al ili nian terminostokon. Komence mi hezitis plenumi ilian cetere tre honorigan peton pro du motivoj. Unue tiutempe mi devis koncentri iujn miajn fortojn por povi aperigi la studon ustatempe, do anta la someraj olimpikoj. Pro tio mi tute ne havis tempon por elfiltradi la teramojn el la teksto, kaj pretigi la necesan klarigan difinon al iu el ili. Due, miajn terminojn mi konsideris (kaj anka nun konsideras) nur kiel provojn, kiel proponojn ankora ne sankciigitajn flanke de la ekstera mondo. Kiel do ili povu aperi en plurmil-ekzemplera terminaro jam kiel akceptitaj, por tiel diri oficialaj terminoj? Tamen poste tiel mi rezonis: Anka se mi ne disponigos miajn terminojn al la germanaj samideanoj, ili certe plenumos la celitan entreprenon, kaj ekestos la situacio, ke en la manoj de la esperantistoj balda trovios du sportaj faklibroj, enhavantaj amba grandan stokon da fakterminoj. Sed ar pro la manko de vivanta sporta lingvo kaj ili kaj mi estis devigitaj enkonduki grandan kvanton da arbitre elektitaj kaj kreitaj vortoj, originantaj el du, diversaj fontoj, por la samaj nocioj la du verkoj havos plejparte tute diversajn fakvortojn. La konfuzon, kiun kazus tiu alternativo , mi rigardis multe pli danera ol aperigi en amba fakverkoj la samajn kvankam nur proponatajn, sed fare de la enerala uzado ankora ne sankciigitajn fakterminojn. Mi decidis do, kaj fine de februaro 1972 mi sendis unu kompletan ekzempleron de miaj manuskriptoj al la preparkomitato de la Sporta Terminaro, rajtigante ilin utiligi la materialon la ilia plao kaj bontrovo, sed rezervante la rajton, ke anka mi aperigos mian studon. Mi povas do esperi, ke la du sportaj verkoj harmonie kompletigos unu la alian. Kelkaj kromaj mallongaj rimarkoj: 1. Mi klopodis pari neologismojn, tamen certan kvanton da ili mi devis enkonduki. iun trafan fundamentan vorton anstata ili danke mi akceptos. 2. Dum 5 jaroj kelkaj konkursreguloj certe jam malvalidiis. Negrave, tio ne tuas la esencon: la sportan faklingvon. 3. La studo traktas nur la internaciskalajn sportkonkursojn. 4. La indikoj, troveblaj fine de la apitroj sub la titolo: Esprimoj, estas fiktivaj, do neatentikaj. 5. Pro la ura laboro en la lastaj monatoj tajperaroj, eventuale malgravaj gramatikaj eraroj estis neeviteblaj. Pro ili mi petas indulgon. Anta ol fini mian antaparolon, mi sentas mia unuaranga devo mencii kaj danki tiujn instituciojn, al kies bonvola helpo estas uldebla la apero e tiu i studprojekto, ar sen ilia helpo mi ne povus aperigi kaj senpage sendi 310 paan libron al 500 adresoj. Anka i tie mi esprimas mian sinceran dankon unuavice al la Hungara Akvoafera Instanco, kiu finance helpis la aperigon de la libro. En 1966, okaze de la 51-a UK en Budapeto, tiu institucio jam pruvis sian simpation al la Esperanto-movado, financinte la eldonon de valora akvoafera brouro: La akvo kaj la homo en Hungarlando. Same per konsiderinda monsumo kontribuis al la kovro de la elspezoj la hungara Kleriga Ministerio, helpipreta protektanto de la Esperanto-instruado en Hungarlando, kaj la Hungara Olimpika Komitato, kiu i-maniere rekonis la signifon de la aperigo de Esperantlingva studo pri la olimpikaj sportobranoj. i-loke mi esprimas refoje mian sinceran dankon anka al tiuj i kontribuintoj. Kaj fine, sed ne lastavice, mi dankas la estraron de la Hungara Esperanto-Asocio pro la tre efika

apogo, gvido kaj konsiloj en mia laboro. En la espero, ke per mia modesta laboro mi utile kontribuos el la sana evoluo de la Internacia lingvo, jen mi survojigas mian verkon al iu angulo de Esperantujo, kore salutante iun ricevonton de la libro kaj petante ilian bonvolan kunlaboron kaj helpon: Budapest, majo 1972. la atoro.

GRAMATIKAJ RIMARKOJ
(klarigoj, motivadoj)
I.

La sportaj terminoj, troveblaj en tiu i studo, apartenas al kvar grupoj: 1. Vortoj, havantaj la saman sencon en PV (skio, salti, teniso ktp.). 2. Vortoj, kiuj en la sporta faklingvo havas kroman enerale nur nuancan, sed kelkfoje anka pli malproksiman sencon ol en PV (disciplino, lanco, nao, martelo ktp.). 3. Novaj um-vortoj (kurumo, ludumo ktp.). 4. Necesaj neologismoj (asalto, trenso, verto ktp.).
II.

En la lingvao de iu ajn fako a metio oni trovas certan nombron da t.n. vulgaraj, t.e. nefakaj, iutagaj esprimoj, kiuj apud sia faktermino-sinonimo estas vaste kaj kun prefero uzataj. Kvankam ne tiel vastaskale, kiel en la naciaj lingvoj, tamen anka en Esperanto oni povas sperti tion. Ekzemple: miozoto, vulg. neforgesumino kaj melolonto, vulg. majskarabo ktp. En tiu rilato anka la sporta faklingvo ne estas escepto. Plurloke, kie mi konas, mi prezentis tiujn sinonimojn, indikante per la mallongigo vulg., ke ili estas neoficialaj, sed en nefaka teksto uzeblaj formoj. Ekz.: piedpilkado (vulg. futbolo), flugpilkado (vulg. volejbalo) ktp. Ilia registrado miaopinie ankora pli substrekas la validecon kaj gravecon de la vera, oficiala termino. Al la grupo de tiaj vulgaraj sportesprimoj apartenos principe iuj uzataj, sed kiel oficiala sporta termino ne akceptitaj sportaj esprimoj, kondie ke ili estas lingve korektaj kaj ne kontraas la spiriton kaj konstruon de la Esperanta sporta lingvo nun naskianta. Kompreneble estas diskuteblaj eble plej okulfrape e la nomo de la diversaj pilkoludoj la usteco kaj logikeco de miaj elektoj el esprimoj jen internaciaj (teniso, hokeo), jen esperantigitaj (piedpilkado, korbopilkado ktp.). Tamen mi persistas e mia elekto, sciante, ke por vivantaj lingvoj anka troa logikeco estas malavantaa.
III.

Kiam mi donis nomon al la 30 traktataj kaj 33 menciataj sportobranoj kaj al granda nombro da subbranoj kaj disciplinoj, min gvidis tri reguloj, konforme al kiuj reguloj la temantaj nomoj estas klasigeblaj en tri grupojn. 1. Al la unua grupo apartenas tiuj sportobrano-nomoj, kiuj estas troveblaj en PV kiel memstaraj sportaj terminoj, kiel la vortoj hokeo, udo, gimnastiko, futbalo (vulg.), a kiujn mi enkondukis el la internacia uzado, kiel pentatlono, slalomo, basketbalo (vulg.). 2. La dua grupo de la nomoj de sportobrano, subbrano a disciplino estas derivebla el tiuj verboj de verbkaraktera radiko, kiuj verboj esprimas la specifan aktivadon (ekz. kuri, rajdi, descendi, skermi ktp.) de la koncerna sportobrano ktp. ar la kuristo kuras kaj ne kuradas 100 metrojn, la naisto naas kaj ne naadas 200 metrojn, la altosaltisto saltas kaj ne saltadas 198 cm-an alton ktp., kiel nomo de sportobrano ktp. perfekte tagas la terninoj kuro, rajdo descendo, altosalto, diskoeto ktp. kaj estas tute superflua la uzo de la sufikso ad. 3. La tria grupo derivias el la nomo de la uzataj sportiloj. En tiuj terminoj estas jam nemankebla la uzo de la sufikso ad. Jen ekzemploj: biciklado, sabrado, rekado, akvopilkado ktp. Estas menciinde, ke esprimoj kiel manpilko, piedpilko k.s. ne estas ustaj kiel nomoj de sportobrano, ar ili indikas nur la ilon, sed ne la agadon. ustaj estas do: manpilkado, korbopilkado ktp. Same mi opinias malustaj, e konfuzaj esprimojn kiel manbalo fue kunmetitan el manpilkado kaj la vulgara handbalo, a korbobalo el korbopilkado kaj basketbalo (vulg.). Koncerne la nomojn de sportobrano, subbrano a disciplino, derivitajn el la nomo de la sportilo per la sufikso ad, mi sekvis la i suban regulon.

Tiu metodo estas uzebla nur, se la derivita nocio esprimas unusence la determinendan sportan aktivadon, ekz. biciklo biciklado, skio skiado. Sed i ne estas uzebla, kiam la derivita vorto havas alian, diveran sencon, ekz. martelo martelado signifas uzi la martelon la ia primera celo (marteli la ardantan feron ktp.). La sporta esprimo estas do: marteleto. A alia ekzemplo: disko diskado: signifas ev. turnadi la numerdiskon de la telefonaparato, sed la usta sporta esprimo estas: diskoeto. Jen kelkaj pliaj ekzemploj el amba variantoj: sledado, motorciklado, atado, kanuado, velado, spadado, sed lancoeto, halterlevo, barierkuro, stangosalto ktp. La listo de la traktataj 30 sportobranoj (Ili iuj estas olimpikaj sportobranoj, escepte tenison kaj tablotenison.) 1. Akvopilkado 16. Manpilkado 2. Arkopafo 17. Moderna pentatlono 3. Atletiko 18. Nao 4. Biciklado 19. Pafo 5. Bobado 20. Piedpilkado 6. Bokso 21. Plono 7. Flugpilkado 22. Rajdo 8. Gimnastiko 23. Remo 9. Glacihokeo 24. Skermo 10. Halterlevo 25. Sketado 11. Hokeo 26. Skiado 12. udo 27. Sledado 13. Kajakado-kanuado 28. Tabloteniso 14. Korbopilkado 29. Teniso 15. Lukto 30. Velad o listo pri kromaj 33 pli signifaj sportobranoj nur menciataj 1. Akvoskiado 18. Kriketo 2. Alpinistiko 19. Leera skafandrado 3. Atado 20. Motorboatedo 4. Badmintono 21. Motorciklado 5. Bezbalo 22. Motorsledado 6. Biatlono 23. Orientiga kuro 7. Biciklohokeo 24. Parautado 8. Biciklopilkado 25. Peloto 9. Bolo 26. Plumpilkado 10. Dekatlono 27. Pugnopilkado 11. Drajvo (jungakondukado) 28. Rajdhokeo 12. Fihokado 29. Rugbeo 13. Glacivelado 30. Rulsketado 14. Gliso 31. Sablovelado 15. Golfeo 32. Triatlono 16. Joringo 33. Turistik 17. Keglado

o
IV.

Mi malaprobas la ofte renkonteblan formon ampioneco en la senco de ampionado. Jen frazo, aplikanta korekte amba formojn: La ampionado estas sporta arano, kie la plej bonaj konkursantoj akiras ampionecon.
V.

Direktivoj, kiel apliki la vortojn ampiono, ampionado, renkonto, turniro, konkurso, rekordo kaj teamo, en esprimoj koncernantaj sportobranojn, subbranojn a disciplinojn. Estas du manieroj: 1. La rekta a vortkunmeta formo: biciklokonkurso (el biciklado), skiampiono (el skiado), halterlevorekordo (el halterlevo), naoampionado, pentatlonkonkurso (el moderna pentatlono), piedpilko-turniro (el piedpilkado), gimnastoteamo, kajakampiono (el kajakado), skermorenkonto ktp. Kiel videblas, e la rekta formo la nomoj de sportobrano, subbrano a disciplino finiantaj per la sufikso ad perdas tiun sufikson en la vortkunmeto. Menciindas, ke e la sportobrano-nomoj finiantaj per iko ajnas pli konvena la adjektiva formo: atletikaj rekordoj, gimnastikaj konkursoj ktp. La vortkunmetoj povas havi anka epiteton: olimpika luktoampionado, tritaga remkonkurso ktp. 2. La nerekta a prepozicia formo: konkurso de biciklado (ad restas!), ampiono de skiado (ad!), rekordo de halterlevo, ampiono de nao, konkurso de moderna pentatlono, teamo de piedpilkado, ampiono de kajakado ktp. Pli longaj esprimoj kun epitetoj: olimpika ampionado de pistolpafo, olimpika ampionado de manpilkado, internacia ampionado de atletiko, olimpika rekordo de 100metra sprinto, olimpikoampiona formacio de la virina unuremlia kvaropa remo kun stiristo, olimpikoampiona teamo de la 4x200-metra vira stafeta ebenkuro ktp. Per la nerekta formo iuj variantoj estas esprimeblaj, sed ne iuj el ili estas transformeblaj en la rektan formon a) pro senca difektio en kelkaj okazoj, ekz.: ampiono de 3-kilometra virina skikuro. La esprimo estas klara. Sed: 3-kilometra virina skikurampiono jam iome konfuza: u 3kilometra ampiono? A ekz.: ampionado de vira unuremila okopa remo kun stiristo. Esprimo klara. Sed: Vira unuremila okopa remampionado kun stiristo jam ne estas senerara, ja la remo estas kun stiristo, ne la ampionado; b) pro ekesto de tro plumpaj esprimoj en tiuj kazoj, kiam la vortojn ampiono, ampionado kaj rekordo, antaas kaj kun ili formas komunan vortkunmeton la vortoj mondo, Eropo, Ameriko, Azio, Afriko (kun streketo post la kontinentonomoj!), ekz.: Eropoampiono de dorsonao, Ameriko-rekordo de pezglobeto, mondampionado de keglado, estas esprimoj klaraj kaj facile eldireblaj, sed tri- a kvaroblaj vortkunmetoj, kiel dorsonaoEropo-ampiono, a pezglob-eto-Ameriko-rekordo k.s. estas jam formoj malpli elegantaj kaj malpli plaaj, kvankam gramatike seneraraj. En paralele uzeblaj formoj mi rekomendas la rektan formon: Olimpika virina rapirampionado (Olimpika ampionado de virina rapirado) Ameriko-ampiona vira gimnastoteamo (Ameriko-ampiona teamo de vira gimnastiko) Pafkonkurso per etkalibra sportfusilo (Konkurso de pafo per etkalibra sportfusilo)
VI.

Pledo por kelkaj esprimoj. a) Analoge al la vortoj triunuo,triangulo kaj tripiedo, troveblaj en PV, mi rigardas regulaj anka la kunmetojn trisalto (en la atletiko), duringo (en la gimnastiko) kaj kvarnao (en la nao).

b) La plumpa vortkunmeto piedfrapi jam longe necesigas pli simplan vorton por tiu simpla ago. La angla-germana to kick, kicken ajnas konveni tiucele. La verbo kiki signifu do kaj en la sporto, kaj ekster la sporto la agon abrupte, rapide kaj forte movi la piedon antaen a malantaen, sendepende, u i frapas ion, a batas nur en la aeron. Ekzemploj: En la sporta ludo piedpilkado estas grava kaj punenda malregulao, se iu ludisto vole kikas la alian. La evalo ektimis kaj kikis per amba postaj piedoj. La bebo kuas surdorse kaj kiketadas. La plonisto forkikis sin de sur la tramplilo. La knaboj lerte kikadis la pilkon unu al la alia. c) oti signifas: aa) kun granda forto, kvaza pafe eti la pilkon por atingi golon en la sportaj ludoj akvopilkado, korbopilkado kaj manpilkado; bb) kun granda forto, kvaza pafe kiki la pilkon por atingi golon a plenumi liberan oton a punoton en la sporta ludo piedpilkado; cc) kun granda forto, kvaza pafe frapi per hokeilo la hokepilkon a glacidiskon, por sendi in nepareteble en la golejon, respektive per la rakedo la tenispilkon nerebateble sur la kontraan duonkampon. ) En Esperanto, precipe en ia sporta lingvo, tre senteble mankas esprimoj indikantaj la senperan lokon, la scenejon de diversaj sportaj aktivadoj. La grandaj lingvoj (certe anka La ceteraj) havas plurajn vortojn por tiu nocio. Anglaj: track, court, alley, field, route, ring, rink, lane, course; francaj: piste, court, parcours, ring ktp.; rusaj: doroka, ploadka, pole, trassa, ring ktp.; hispanaj: pista, terreno, ring, recorrido, cercedo, cuadrilatero ktp.; italaj: campo, ring, quadrato, percorso, pista ktp.; germanaj: Bahn, Spielplatz, Strecke ktp. Tiucele la universala uzado de la sufikso ej ne estas panaceo. Mi opiniis do necese krei adekvatajn terminojn evidente ne tiel multajn anka en Esp. Tamen la tasko ne estis facila kaj la solvo estas diskutebla. Nome, dum ekz. por la bokso mi akceptis la plej universalan terminon ringo kaj por la sportaj ludoj mi enkondukis la vorton kampo en formoj de ludkampo kaj duonkampo, konvenan vorton por la nocio track, piste, pista, Bahn, t.e. por esprimi la scenejon de la kuro, biciklado, rajdo, e anka tiun de la remo, skiado, (do la vojon, sur kiu disvolvias la movo de la konkursanto al difinita celo) mi ne povis elekti el la supra kolekto de diverslingvaj vortoj, ar iuj eventuale tagaj havas jam Esp-an varianton, sed kun tute malsama signifo (trako, pisti, bani, kurso, ruto, streko). Volante eviti homonimion, sed anka ne volante krei tute arbitran vorton, fine mi transprenis el la germana la vorton vego (weg), kiu estas logike tre proksima al la dezirata nocio, semtempe mallonga, simpla, kaj trovias en la Esperanta vorttrezoro nur kiel propra nomo de astro: latine = Vega, Esp-e = Vego. En la Esp-a sporta terminologio la vorto vego indikas do unuavice tiun por sporta celo konstruitan, a nur elmezuritan kaj diversmaniere indikatan vojon, vojstrekon, sur kiu la konkursanto disvolvas sian antaenmovon, kiu movo estas la efa elemento de la sportaktivado en la koncerna disciplino. i povas esti: aa) rekta movo, disvolvianta ekz. sur kurvego, navego, remvego ktp. bb) rondlinia movo, disvolvianta ekz. sur sketkurvego, biciklovego, kurvego ktp. cc) zigzaglinia movo la indikita traco (vojlinio), disvolvianta sur rajdsaltovego, skikurvego, biciklovego ktp. Per la termino vego mi nomis duavice la tutan scenejon de la atletikaj saltaj disciplinoj, kie kaj la komplementa aktivado de la disciplino, nome la svingoakira, impetodona alkuro, kaj la salto mem efektivias same sur certa vojstreko. La esprimoj altosaltovego, trisaltovego ktp. inkluzivas do krom la skorian alkurejon anka la forsaltilon (forsaltan trabon) kaj la sablan surteriejon. Anka la esprimo skisaltovego apartenas al tiu i grupo. Triavice, baze de analogio la termino vego estas la nomo anka de la scenejo de la atletikaj etaj disciplinoj (ekz. pezglobetovego, marteletovego ktp.) kie, escepte la lancoeton, temas ne nur pri mallonga movo de la konkursanto, sed pri la movo de la foretita

sportilo. La senco de la termino inkluzivas do la etejon (etrondon a etrondon kun kao) e la lancoeto anka la alkurejon kaj la teritorion de la sektoro, kie la etsportilo povas surterii. Estas sendube, ke la uzo de tiu i termino estas pli oportuna anka e la vortkunmetoj (veglongo, vegjuisto ktp.) ol ekz. la vortoj konkursejo, disciplinejo a similaj, kaj anka pli unusenca ol la derivaoj skiadejo, kurejo a ekz. rajdejo, kiu lasta estas tute alia nocio ol la rajdsaltovego a terenrajdovego; se ne paroli pri la problemo, kiel esprimi ekz., ke oni riparis kaj reordigis iujn vegojn de la atletikejo, se oni ne havas la eneralan formon vego. e certa nombro da sportobranoj la vorto vego tamen ne estas rekomendebla kiel termino por la scenejo de la tiea sportaktivado. aa) Kiel jam menciite, por iu sporta ludo kaj por la sketado (arta sketado kaj glacidanco) mi enkondukis la terminon kampo en formo de ludkampo kaj duonkampo resp. sketkampo por sketado. Surbaze de analogio mi uzas la terminon anka por la sporta ludo akvopilkado: akvopilkoludkampo. bb) Por udo mi kreis la esprimojn udfaco, kiu inkluzivas la tutan tapikovritan areon, dum la scenejon de la efektiva, valida aktivado mi nomas batalfaco. La regularo de lukto parolas simple pri tapio kaj irmotapio, kiu diferencigo sufius anka por udo, sed oni devas konsideri kaj respekti la faklingvon de la unuopaj sportobranoj. cc) Por la bokso, kiel mi jam menciis, mi transprenis la universalen terminon ringo. ) e la skermo la konkursantoj batalas sur skermoplanko. dd) En la sportobrano tabloteniso la ludistoj ludas sur kaj super ludfaco resp. duonfacoj. La vego ofte estas dividita en plurajn paralelajn striojn (ekz. la kurvego en 6 a 8, la remvego kaj navego en 5-6, la sketkurvego en 2 vegostriojn.) Transpreninte el la slipa vortaro la terminon leno, servanta tie kiel termino por la strioj de la moderna plurstria oseo, mi uzas in a sola, a en kunmetoj: kurleno, 6-lena navego, remleno ktp. d) Vidante la logikan interligon inter La vortoj gimnasto kaj gimnastiko, mi plivastigis la analogion anka por la vortoparoj atleto atletiko, turisto turistiko kaj alpinisto alpinistiko. La termino atletiko estas anka pli internacia. Koncerne la terminon turistiko, e tiu i vorto krom la analogio gvidis min anka la deziro emfazi la diferencon inter la nocioj turismo (= vojao precipe al eksterlando, helpe de diversaj trafikiloj, cele de plezuro kaj por ekkoni La mondon) kaj turistiko (= la sportaj reguloj plenumita perpieda ekskurso al belaj pejzaoj, cele de plezuro ligita kun sana korpeduko). La termino alpinistiko estas same internacia vorto, sed estas pripensinde, u ne elekti prefere La vorton alpistiko (alpisto) a eventuale la vorton montogrimpo (montogrimpisto). e) La pli grandan parton de La sportobranoj konsiatigas certa nombro da sportdisciplinoj, mallonge disciplinoj. La disciplino estas tiu plej malsupra subdivido de la sportobrano, en kiu oni praktikas nur unu certan specialan, strikte difinitan sportaktivadon, kaj en kiu oni disvolvas konkursojn. Jen kelkaj disciplinoj el diversaj sportobranoj: virina altosalto, 4x400-metra vira stafeta ebenkuro (atletiko): teama bicikla persekuto (biciklado); virina unuremila kvaropa remo kun stiristo (remo); vira parluda tabloteniso (tabloteniso).
VII.

Por eviti trimembrajn vortkunnetojn, estas konsilinde uzi la vorton stafeto en adjektiva formo: stafeta ebenkuro, stafeta skikuro, stafeta rapidnao ktp., kvankam anka la esprimoj ebenkurostafeto, rapidnaostafeto ktp. ne estas riproeblaj. e duoblaj kunmetoj la substantiva formo estas bone uzebla: stafetbastono, stafetteamo (a stafetoteamo), stafetkuri, stafetkuristo, stafetnai, stafetsaltigo (e rajdo), kiel anka kurstafeto, naostafeto, trimembra skistafeto ktp.

VIII.

Por distingi inter nocioj, estas necese fiksi la signifon de la vortoj teamo, trupo, ensemblo kaj grupo. 1. La plej striktan signifon havas la vorto teamo. Teamo estas difinita nombro da konkursantoj a) batalantaj kolektive en iu sporta ludo, en la sama tempo kontra nur unu teamo, havanta la saman anonombron (akvopilkoteamo ktp.); b) batalantaj kolektive, en la sama tempo kontra unu a pluraj teamoj, havantaj la saman anonombron (stafetoteamoj de ebenkuro, nao, a skio, luktoteamo, gimnastoteamo ktp.); c) teamo estas anka la anaro de iu ajn remo- kajak- a kanuformacio, nombranta pli ol du personojn. iujn tri teamospecojn karakterizas, ke la teamo konkursas kolektive iam nur en unu certa disciplino, kaj ke oni taksas kaj premias la suman plenumon de la tuta anaro de la teamo. 2. La trupo estas a) certa nombro da individuaj konkursantoj, a b) individuaj konkursantoj plus unu a pli da teamoj, a formacioj, a c) a pli da teamoj, respektive formacioj apartenantaj al unu nacio, a al unu sportklubo (unuio, -asocio) kaj konkursantaj a en unu, a en pluraj sportobranoj (ekz.: hungara nacia atletika trupo, sveda olimpika trupo, Usona olimpika pafotrupo ktp.). 3. La ensemblo estas la tuta konkursantaro de iu konkurso a la partoprenantaro de unu el ties kurumoj. 4. La vorto grupo havas signifon plej eneralan. En sporta rilato oni uzas in ekz. e la disciplino diskopafo la trapa sistemo, kie la sespersona pafista grupo konsistas el konkursantoj el diversaj landoj; a ekz. e la rondbatala sistemo de multaj sportobranoj, kiam la ensemblon oni dividas en certan nombron da grupoj, kaj ene de tiuj grupoj iu konkursanto, a iu teamo batalas kontra iu. La teamestro estas elektita el la membroj de la teamo, fare de la membroj de la teamo. La trupestro estas elektita el la membroj de la trupo. La trupgvidanto aranas certajn aferojn de la grupo, sed ne estas konkursanto. Skipo estas vulgara esprimo signifanta teamon.
IX.

Ofte oni uzas neuste, malkorekte la nomon de la plej altagrada internacia sportkonkursa arano. Kvankam PV klare donas la du ustajn alternativojn: olimpikoj kaj olimpiaj ludoj, tamen oni ne malofte renkontas la erarajn esprimojn olimpio, olimpiado a olimpikaj ludoj. Kiel oficialan fakterminon mi uzas ie en mia studo por la sportaj fakesprimoj sole uzeblan formon: olimpikoj kaj ties adjektivan formon. Ekzemple: la olimpikoj de jaro 1972; la Meksikurbaj olimpikoj; olimpika ampionado de bokso; olimpikoampiona sabroteamo; Olimpika Komitato (internacia kaj naciaj); olimpika flamo; olimpikuloj (La konkursantoj de la olimpikaj ampionadoj), ktp. La esprimon olimpiaj ludoj mi konsideras kiel nefakan, tamen tute ustan vulgaran esprimon, eble iome solenan vorton, bone uzeblan en la literaturo kaj la urnaloj,sed evitendan en la sportfakaj tekstoj. Nur unu demando levas sin koncerne la formon olimpikoj. Nome, u ne estus jam aktuale rigardi tiun en la tuta Esperanta vorttrezoro unikan pluralan formon iom arkaikiinta, kaj enkonduki definitive La singularan formon olimpiko? Certe tio i estus pli logika, se ne paroli pri la problemo, u diri ekz. pri la olimpikoj en Meksikurbo, ke ili estis sukcesaj olimpikoj a ke i estis sukcesa olimpikoj? A u diri ekz.: Ene de kvar jaroj oni aranas nur unu olimpikojn? Cetere la vorto Olimpio estas la nomo de tiu Greklanda loko, kie la antikvaj olimpikoj de tie la nomo: olimpiaj ludoj disvolviis. La vorto olimpiado signifas la 4-jaran

tempointervalon inter du olimpikoj.

X.

Iom malfacila ajnas la demando, kiel nomi unuece la sportfederaciojn (unuiojn, klubojn ktp.), unuavice tiujn internaciajn. i-sube mi prezentas tri alternetivojn pri la nomo de la mondfederacio de kelkaj sportobranoj. En mia studo mi aplikis ie la metodon de la unua varianto. 1. International Judo Federation a) Internacia udista Federacio b) Internacia udo-Federacio c) Internacia Federacio de udo 2. Fedration Internationale de Hockey a) Internacia Hokeista Federacio b) Internacia Hoke-Federacio c) Internacia Federacio de Hokeo 3. Union Internationale de Tir a) Internacia Pafista Unio b) Internacia Pafo-Unio c) Internacia Unio de Pafo 4. Fdration Internationale de Natation Amateur a) Internacia Amatora Naista Federacio b) Internacia Amatora Nao-Federacio c) Internacia Amatora Federacio de Nao
XI.

Ne estas superflue prezenti kelkajn ekzemplojn pri la maniero, kiel esprimi la rezulton de la konkursoj a matoj. Jen kelkaj da ili: La rezulto de la akvopilkomato (akvopilkorenkontio) inter la sveda kaj norvega teamoj estas 5:2 (kvin per du), avantae al la svedoj (al la sveda teamo). La piedpilkomato inter la teamoj Bologna kaj Juventus finiis kun la sendecida rezulto 1:1. En la olimpika ampionado de glacihokeo la mato inter la elektitaj teamoj de Finnlando kaj Danlando finiis kun la rezulto 6:3 avantae al la finnoj. La nederlanda manpilkoteamo venkis la meksikan teamon en forta batalo kun golproporcio 12:10. En la disciplino kunmetita pafo per grandkalibra sportfusilo venkis la kvarmembra soveta teamo kun la suma cirklovaloro de 1536 unuoj. En la finalo (finala kurumo) de la 100-metra vira ebenkuro venkis la Astralia James Smith kun la temporezulto de 10,1 (dek komo unu) sekundoj. En la tenisampionado de Wimbledon, en la disciplino gea parludo venkis la franca paro kontra la angla paro kun la setproporcio 2:1.
XII.

En konkursoj, kiujn partoprenas samtempe kaj egalrajte viraj kaj virinaj konkursantoj (ekz.: gea parluda teniso, pafo per grandkalibra sportfusilo, rajdsalto ktp.) e la lanoma mencio de la nomo de la konkursantoj estas lacele indiki la virinajn konkursantojn per la vortoj sinjorino respektive fralino. Ekz. e la gea parluda teniso la parolisto anoncas: Sekvas la mato inter la germana kaj angla paroj. La germanan paron konsistigas s-ino Marta

Klein kaj Alfred Mayer. La membroj de la angla paro estas f-ino Irene Tomson kaj Paul Duncan.

FAKAJ RIMARKOJ KAJ KLARIGOJ

I.

Oni diferencigas amatorajn kaj profesiajn konkursantojn. Tiu i studo okupias ekskluzive pri la sportaj aktivadoj de la amatoraj konkursantoj.
II.

La amatoraj sportaj konkursoj estas klasifeblaj la pluraj vidpunktoj. 1. La specoj (lokaj, departementaj, tutlandaj konkursoj, simplaj internaciaj konkursoj, pokalkonkursoj, pli altagradaj internaciaj konkursoj). 2. La karaktero (individuaj, teamaj kaj individuaj-teamaj konkursoj). 3. La aspektoj ( a) solopaj konkursoj, ekz.: artosketado, gimnastiko, remo ktp.; b) duopaj a paraj konkursoj, ekz.: glacidanco, teniso, remo ktp.; c) grupaj konkursoj, ekz.: moderna gimnastiko, stafetaj konkursoj, remo, sportaj ludoj ktp.). 4. La sistemo (parbatala, rekte elimina, miksa, selekta kaj senselekta sistemoj). 5. La konsisto ( a) simplaj a unudisciplinaj konkursoj, ekz.: bokso, nao, longosalto, ktp.: b) kunmetitaj a plurdisciplinaj konkursoj, ekz.: moderna pentatlono, gimnastiko, sketkuro, dekdisciplino ktp.). 6. La pezkategorioj (e la konkursoj de lukto, udo, bokso kaj halterlevo). 7. La aogrupoj (infanaj, adoleskulaj, junularaj, junioraj, plenkreskulaj). 8. La sekso (viraj, virinaj kaj geaj). Kiel kompletigo al kelkaj el la supraj punktoj servas la subaj klarigoj
Al 1.

Koncerne la specojn de la konkursoj oni devas diferencigi la du efajn grupojn, nome la enlandajn kaj la internaciajn konkursojn. (Tiu i studo traktas nur internaciajn konkursojn. En la nomado de la plej malaltagradaj internaciaj konkursoj ne regas unueco inter la diversaj sportobranoj kaj pro tio estas malfacile fiksi la unuecan Esp-an formon. En kelkaj sportobranoj ni trovas la simplan nocion internaciaj konkursoj, aliaj faras diferencon inter internaciaj konkursoj kaj konkursoj inter nacioj, krome trovias internaciaj klubkonkursoj alinome internaciaj konkursoj de klubteamoj, internaciaj renkontioj, turniroj, amikecaj konkursoj ktp. La nomado de la pli altagradaj konkursoj resp. ampionadoj estas jam unueca. i sube estas vicigitaj kun proponitaj terminoj la efaj subgrupoj de la internaciaj konkursoj. 1.1. Ordinaraj internaciaj konkursoj, alinome plurnaciaj konkursoj. Ili povas havi la jam supre vicigitajn titolojn, sed propre ili havas 3 efajn tipojn. 1.1.1. La internaciajn konkursojn de klubteamoj a klubkonkursojn partoprenas teamoj a trupoj de sportkluboj, sportunuioj el diversaj landoj, kun la permeso de la landa federacio. La konkurson aranas iu sportklubo kun la aprobo de sia landa federacio. 1.1.2. La konkurson (turniron) partoprenas elitaj sportistoj el pli multe da landoj kun la permeso de siaj klubo kaj landa federacio, a baze de alsendita invitilo a je alvoko per konkursproklamo. Arananto povas esti u sportunuio, u teritoria a landa federacio. 1.1.3. La landa federacio elektas kaj oficiale sendas siajn sportistojn (nacian trupon) a sian nacian teamon, por ke ili reprezentu la kolorojn de la nacio en la internacia konkurso, aranita de iu landa federacio. La partopreno okazas same baze de invitletero a alvoko en konkursproklamo. 1.2. Porpokalaj konkursoj, mallonge pokalkonkursoj.

Aparta speco de la internaciaj sportaranoj estas la pokalkonkursoj resp. pokalmatoj. Temas pri konkursoj jaro post jaro ripetitaj, en kiuj la partoprenantaj teamoj el certa nombro da landoj, eventuale el pli da kontinentoj batalas por gajni kaj posedi (defendi) dum unu jaro la migran premion, kiu estas altvalora (ora a arenta) pokalo (vazo, statuo k.s.) donacita de grandanima persono a institucio por tiu celo. (Ekz.: Pokalo Davis e teniso; Eropo-pokalo e piedpilkado; Pokolo Swaythling e tabloteniso ktp.) 1.3. Pli altagradaj internaciaj konkursoj, alinome konkursoj inter nacioj. Al tiu i kategorio apartenas la kontinentampionadoj respektive regionaj ampionadoj, la mondampionadoj kaj la olimpikaj ampionadoj. 1.3.1. Kontinent-ampionadoj, regionaj ampionadoj. Ili estas partopreneblaj por iuj landoj de iu kontinento (ekz.: Eropo-ampionado, Ameriko-ampionado ktp.) respektive por la landoj de certaj regionoj samrangaj kun kontinento (ekz.: Karib-regiona ampionado ktp.) Oni indikas ilin per la jaro kaj loko: Eropo-ampionado de virina korbopilkado de jaro 1963 en Sofio. La ampionadon aranas unu el la landaj federacioj kun la aprobo de la mondfederacio. 1.3.2. Mondampionadoj. La plej altnivelaj internaciaj konkursoj de la diversaj sportobranoj estas la mondampionadoj, al kiuj iu lando, kiu estas membro de la koncerna mondfederacio, havas la rajton anonci kaj partoprenigi siajn elektitajn konkursantojn a sian nacian teamon. La nombro de la partoprenantoj el unu lando estas difinita. La mondampionadon aranas la gvidantaro de la mondfederacio, iujare (ekz. sketado) a iun duanjaron (ekz. tabloteniso), a iun jaron krom en la jaro de la olimpikoj (ekz. moderna pentatlono), a nur iun kvaran jaron, meze de la olimpiado (t.e. la kvarjara intervalo inter du olimpikoj). 1.3.3. Olimpikaj ampionadoj kadre de la olimpikoj. Por limita nombro da sportobranoj krom la mondampionado estas disponita anka alia forumo mondskala, kie la plej avanaj sportistoj de la nacioj povas partopreni diversajn olimpikajn ampionadojn kaj vetbatali por la glora titolo de olimpika ampiono, alivorte por la olimpika ampioneco. La olimpikoj estas la plej altagrada internacia sportarano, konsistante el la konkursoj de momente 28 akceptitaj sportobranoj kaj partoprenebla de la elektitaj konkursantoj kaj naciaj teamoj de iuj landoj de la mondo. Tiu grandioza renkontio de la elito de la tutmonda sportkulturo disvolvias iun kvaran jaron en du partoj, nomataj someraj olimpikoj kaj vintraj olimpikoj. Amba partojn organizas kaj aranas la Olimpika Komitato konsistanta el la reprezentantoj de la kvin kontinentoj iam en aliaj du landoj, elektitaj el tiuj, kiuj oferis, kaj ajnas esti kapablaj doni, konvenan lokon, kontentigantan iujn postulojn kaj bezonojn de tia grandega sportevento.
al 2.

La karaktero oni distingas individuajn, teamajn kaj individuajn-teamajn konkursojn. 2.1. La individuajn konkursojn partoprenas individuaj konkursantoj. Iliajn rezultojn, respektive plenumojn oni registras, taksas kaj certan nombron da avanaj klasitoj (enerale la tri unuajn) oni deklaras kaj premias. 2.2. La teamajn konkursojn partoprenas teamoj kun membronombro fiksita en la aparta regularo de la koncerna sportobrano a en la konkursproklamo. Surbaze e la atingitaj individuaj rezultoj (prezentitaj plenumoj) oni elkalkulas e iu sportobrano la aparte speciala metodo la suman rezulton (plenumon) de la teamo. Tiun rezulton oni registras, taksas kaj la avane klasitajn teamojn oni deklaras kaj premias. e sportobranoj, kie la sportaktivado disvolvias en formo de parbatalo (bokso, teniso ktp.), iu membro de la teamo batalas kontra iuj membroj de la ceteraj teamoj, se temas pri rondbatala sistemo, respektive kontra iuj membroj de tiuj teamoj, kontra kiuj la teamo devas batali tra la etapoj de la elimina sistemo.

e teamoj plenumantaj kolektivan sportaktivadon (gimnastiko, iuj sportaj ludoj kiel akvopilkado, flugpilkado ktp.) estas registrataj, taksataj kaj premiataj kompreneble la komuna plenumo resp. rezulto de la teama kolektivo. 2.3. e la individuaj-teamaj konkursoj oni registras kaj taksas aparte kaj la individuajn kaj la teaman plenumojn resp. rezultojn, kaj deklaras kaj premias la avanajn klasitojn de amba kategorioj.
al 4.

Koncerne la sistemon de la disvolvo de la konkursoj oni diferencigas la rondbatalan, la rekte eliminan, la miksan, la selektan kaj la senselektan, sume kvin sistemojn. 4.1. La rondbatala sistemo (rondbatala konkurso) estas aplikebla nur en tiuj sportobranoj, kie la sportaktivado disvolvias en formo de parbataloj (skermo, lukto ktp.) Ene de la rondbatala sistemo oni distingas unuetapan kaj pluretapan konkursojn. 4.1.1. e unuetapa rondbatala konkurso iu individua partoprenanto de la konkurso devas batali kontra iuj ceteraj konkursantoj, respektive iu partoprenanta teamo devas batali kontra iuj ceterej partoprenantaj teamoj. La nombro de la plenumendaj parbataloj estas (x1)/2*x, kie x estas la nombro de la partoprenantoj. Kaze de 10 partoprenantoj: (10 1)/2*10=45. En la sama tempo, alinome en la sama fazo estas plenumeblaj nur duone tiom da parbataloj, kiom nombras la partoprenantoj; do en la ekzempla kazo nur 5 parbataloj. iuj 45 parbataloj estas plenumeblaj en ne malpli ol 9 fazoj. Ekzemple kaze de 4 partoprenantoj la nombro de parbataloj estas (41)/2*4=6 kaj disvolveblaj en 3 fazoj. e kelkaj sportobranoj en unu tago estas plenumataj nur unu fazo (ekz. piedpilkado) e aliaj pli da fazoj (ekz. skermo). La klasigon de la konkursantoj resp. teamoj determinas la nombro de iuj iliaj venkoj kaj malvenkoj. En okazo de egalstato inter du a pli da konkursantoj a teamoj, pri la klasigo decidas la t.n. egalstata konkurso inter la koncernatoj. 4.1.2. En okazo de granda ensemblo (multnombra partoprenantaro) u en individuaj u en teamaj konkursoj, por preventi tro longedaran konkurson, samtempe por eviti troan elerpion de la konkursantoj, oni aplikas la pluretapan rondbatalan manieron. Nome en la unua etapo (unua antafinalo) oni formas pli da grupoj kun certa nombro da konkursantoj resp. teamoj. En iu grupo disvolvias aparta rondbatalo en necesa nombro da fazoj. Post tio, se necese, el certa procento de la avanaj klasitoj de la grupoj oni formas denove pli da grupoj por la dua etapo, kaj tiel plu. En la finalo rondbatalas nur fiksita nombro da partoprenantoj: la avanuloj el la grupoj de la duonfinalo. 4.2. En la rekte elimina sistemo aplikata same nur e parbatalaj konkursoj en la unua etapo oni formas tiom da batalparoj, ke iu konkursanto resp. teamo havu sian unuan kontraulon. Tiu parigo okazas per loto, poste oni enskribas la nomon de la konkursantoj en la lotan tabelon. (La tabelo havas supran kaj malsupran branojn, kiuj renkontias en la finala rubriko de la tabelo.) Se la anonombro de la ensemblo (anoncitoj) estas senrestaa potenco de la nombro 2 (4, 8, 16, 32 ktp.), tiam praktike iu partoprenanto komencas la konkurson jam en la unua etapo. Dum la unua etapo elfalas el la konkurso la venkitoj, t.e. la duono de la ensemblo, kaj la venkintoj eniras la duan etapon. Se la anonombro de la komenca ensemblo ne estas senrestaa potenco de la nombro 2, tiam certa parto de la konkursantoj, nomataj restuloj komencas la konkurson nur en la dua etapo. Ilian nombron oni difinas jene: oni subtrahas la nombron de la anoncitoj el la sekva potenco de 2. Ekz. se estas 27 anoncitoj, tiam la nombro de la restuloj estas 32-27=5. La unuan etapon eniras do nur 22 konkursantoj (teamoj). En la dua etapo al la 11 venkintoj elias la 5 restuloj, kaj en la loko, fiksita en la lota tabelo, anka ili komencas la konkurson. Per ili la nombro de la konkursantoj estas jam 16, kiu estas senrestaa potenco de 2. La trian etapon eniras 8, la kvaran etapon t.e. la duonfinalon 4, kaj la finalon, t.e. la kvinan etapon 2

konkursantoj (teamoj). Tiuj 2 gajnas la unuan kaj duan lokojn. Por la tria kaj kavara lokoj batalas inter si la du venkitoj de la donfinalo, a decidas iliaj istiamaj poentoj (ekz. la nombroj de la donitaj kaj ricevitaj trafoj e skermo a la nombroj de la donitaj kaj ricevitaj goloj e piedpilkado). Kiel regtulojn oni elektas laeble la plej bonajn konkursantojn resp. teamojn de la ensemblo, kiujn oni nomas ellevitaj konkursantoj a teamoj, mallonge ellevitoj. 4.3. La miksa sistemo uzias same e parbatalaj konkursoj. Tie oni aplikas amba suprajn sistemojn, kombinante ilin diversmaniere. Ekz. la konkurso komencias en rekte elimina sisteno, is restas ok venkintoj. Tiam la ok batalas inter si en rondbatala sistemo. A en la unuaj etapoj disvolvias rondbatalo en grupoj kaj en la lastaj etapoj oni aplikas la rekte eliminan sistemon. Interesa ekzemplo de la miksa sistemo estis la piedpilko-mondampionado de 1970 por la pokalo Jules Rimet. La antafinalojn antais selektaj matoj la rekte elimina sistemo en pluraj kontinentoj, rezulte de kio el la . 50 partoprenantoj venis 16 venkintoj en la okonfinalon. Tie disvolviis rondbatalo en 4 apartaj grupoj kaj po 2 avanaj teamoj, sume 8, eniris la kvaronfinalon. La kvaronfinalo disvolviis la rekte elimina sistemo, nome la venkinto de la 1-a grupo ludis kontra la dualoka klasito de la 2-a grupo, kaj inverse. Same inter la 3-a kaj 4-a grupoj. La duonfinalon eniris la kvar venkintoj. Anka la duonfinalo disvolviis en rekte elimina sistemo, post parigo la regulo fiksita jam anta la komenco de la ampionado. En la finalo la du venkintoj batalis por la 1-a kaj 2-a lokoj, kaj la du venkitoj por la 3-a kaj 4-a lokoj. 4.4. e konkursoj, kie la rezulto estas konkrete mezurebla (pezo, longo, sekundo, trafo ktp.), tie oni uzas la selektan sistemon. Oni starigas nome certan normon, kaj en la unua etapo elfalas tiuj, kiuj ne kapablas plenumi tiun normon. Sekve de tio, e saltoj, etoj, levoj, k.s. la dua etapo estas jam la finalo, kaj la klasigoj okazas la la mezuritaj rezultoj. e kuroj, naoj k.s. estas farataj depende de la anonombro de la ensemblo pli da antafinaloj, en iu antafinalo kun pli multe da kurumoj. La avanuloj de la kurumoj partoprenas la sekvantan antafinalon, kaj tiel plu, is oni havas la necesan nombron da avanuloj por la finalo. 4.5. La senselektan sistemon oni aplikas e tiuj malmultaj disciplinoj, kiuj parte ne altiras multe da konkursantoj, parte la selekta antakurumo bezonus multe da superflua fortostreo (ekz.: maratona kuro, longdistancaj skikuroj, biciklado sur oseo ktp.)
al 6.

En la sportobranoj lukto, bokso, udo kaj halterlevo la konkursantoj estas grupigitaj la korpopezo, kaj enerale iu rajtas partopreni nur en la konkurso de sia propra pezkategorio. En la menciitaj sportobranoj estas 811 pezkategorioj, havantaj iuj apartan nomon en la naciaj sportlingvoj, kiel ekz.: aerpezo, lanugpezo, rosopezo ktp. Sed ar la limoj de la pezkategorioj en la supraj kvar sportobranoj ne kongruas unu kun la alia, kvankam ofte la kategorinomoj estas la samaj, estas evidente, ke sub la sama kategorinomo (ekz.: paperpezo) oni komprenas malsamajn pezolimojn. Plu implikas tiun staton, ke e la junulaj sportistoj la sama kategorinomo kaas aliajn kilogramolimojn, se ne mencii, ke la nunaj limoj de la pezkategorioj ne estis iam la samaj dum la historio de la sporto, nek restos neanitaj en la estonteco. Rigardante la demandon en internacia skalo, ni devas konstati, ke la supra malordo pliias is preska kaoso. Nome la diversaj nacioj uzas malsamajn terminojn por la sama kategorio. Elekti konvenan internacian pezkategorio-nomaron krom tiun arbitran ajnas neeble. Sed kial insisti koncerne akcepteblan pezkategorio-nomaron, se la afero estas facile solvebla per metodo simpla, logike kaj komprenebla, nome per la indikado de la supra limo de la pezkategorio. Tio estas jam enkondukita en kelkaj naciaj sportlingvoj. Jen kelkaj ekzemplaj esprimoj: pezkategorio 71; bokskonkurso en la pezkategorio 71; konkurso de la 71-kilogramuloj (vulg.: 71-kiluloj); konkurso en la (pez)kategorio 71. Do

ekzemple en la sportobrano bokso la nocio pezkategorio 71 inkluzivas iun konkursanton kun korpopezo inter 67,01 kaj 71,00 kg-oj. En tiu i studo estas jam aplikata tiu metodo.
al 7.

La ao la amatoraj konkursantoj estas grupigitaj en plurajn akategoriojn: infana, adoleskula, junulara, juniora kaj plenkreskula (adolta) kategorioj. La aolimoj inter la kategorioj varias la sportobranoj. La nuna studo traktas nur la sportaktivadojn ktp. de la plenkreskula akategorio.
III.

enerala skemo, kiel disvolvias internacia konkurso. Konkurson oni entreprenas, preparas, aranas kaj disvolvas. La laborojn de la preparo kaj arano entreprenas iu el la naciaj federacioj a unu el ties asocioj (unuioj, kluboj), kiucele tiuj starigas alan arankomitaton. La aranlaborojn de mondampionado plenumas enerale la mondfederacio mem, dum kompreneble la olimpikan ampionadon de iu sportobrano aranas kune kun la ampionadoj de la ceteraj olimpikaj sportobranoj la Olimpika Komitato, en strikta kunlaboro kun la interesataj mondfederacioj. La arankomitato dissendas sian konkursproklamon eventuale en akompano de invitilo al la koncernataj naciaj federacioj (kluboj, asocioj). La konkursproklamo sciigas la kondiojn de la partopreno, la daton de la konkurso kaj diversajn ceterajn kriteriojn. La pertoprenontaj individuaj konkursantoj kun la permeso de siaj klubo kaj federacio anoncas sin (enskribias) al la konkurso a la nacia federacio anoncas ilin (enskribigas ilin) al la konkurso. Kies partoprenon oni akceptis, estas nomata anoncito. La partoprenontajn naciajn teamojn a trupojn kaj la klubteamojn la naciaj federacioj anoncas (enskribigas) al la koncerna internacia konkurso. La konkursantoj alvojaas, kaj la konkurso komencias per solena malfermo. Ekfunkcias la konkursa juistaro. iuj iaj membroj kaj la ceteraj fakaj kaj akcesoraj funkciuloj al i subordigitaj zorgas pri la glata disvolvo de la konkurso. La konkursantoj, partoprenantaj en la diversaj disciplinoj, konkursas, t.e. klopodas atingi kiel eble plej bonan rezulton kaj pere de tio akiri laeble plej avanan klasigon. La tuton de la konkursantoj, partoprenantaj en iu disciplino a la partoprenantaron de iu kurumo oni nomas ensemblo. Pro la granda nombro de la partoprenantoj, en multaj disciplinoj la korkurso estas disvolvata en du a pluraj tupoj, nomataj 1-a, 2-a, ktp. etapoj (retrovice: finalo, duonfinalo kvaron- okon- ktp. finaloj), kaj la etapoj dividias plu jen en kurumojn, jen en fazojn. Dum la konkurso la konkursantoj kelkfoje atingas malnovan rekordon, sed ne superas in. Alifoje ili superas alivorte venkas malnovan rekordon kaj starigas novan landan rekordon, a kontinentrekordon, a mondrekordon, a olimpikan rekordon. e sportobranoj resp. disciplinoj, kie la rezultoj ne estas senpere mezureblaj, sed necesas aparta subjektiva prijuado kaj taksado fare de fakspertaj juistoj (ekz. e gimnastiko, artosketado ktp.), tie ene de la konkursa juistaro oni kunmetas urion el la tn. poentjuistoj. La urio taksas la plenumojn kaj aljuas poentojn, alivorte poentumas. Baze de la atingitaj rezultoj u mezuritaj, u poentumitaj, La konkursa juistaro klasigas la konkursantojn en larezulta vicordo. Sekve de tio post iu finita disciplino (e post iu finita kurumo) iu konkursanto atingas certalokan klasigon. Kiu fariis la unua, tiun oni nomas unualoka klasito, la dua estas la dualoka klasito ktp. La plej rezultaj konkursantoj estas la avanaj klasitoj a avanuloj (la tri avanuloj ekz. signifas la unua-, dua kaj trialokan klasitojn). La konkursa juistaro plimalpli solene deklaras (publikigas) la klasigojn kaj premias

enerale la tri avanajn klasitojn respektive per ora, arenta a bronza medalo. Samokaze oni transdonas anka la honorpremiojn, kiel ekz. la migrajn pokalojn, a aliajn migrajn premiojn kaj aliajn valorajn honorobjektojn (plaketojn, statuetojn, ornamobjektojn ktp.). En pli gravaj konkursoj de multaj sportobranoj estas enkondukite starigi la tri avanajn klasitojn post la deklaro de la konkursrezulto sur la tritupan t.n. venkopodion. Meze, plej alte staras la unualoka klasito, dekstre de li kaj unu tupon pli malalte staras la dualoka klasito, kaj maldekstre de la venkinto, same malpli alte ol li staras la trialoka klasito. Sur la venkopodio ili transprenas la medalon kaj eventualajn ceterajn premiojn. Kromaj solenaoj, akompanantaj la premiotransdonon, estas La ludo de la nacia himno de la venkinto kaj la hiso de la nacia flago e la tri avanaj klasitoj. Poste oni solene fermas la konkurson.
IV.

La konkursojn en iu ajn sportobrano disvolvas, gvidas, kontrolas kaj la rezultojn taksas, registras kaj oficiale deklaras la konkursa juistaro. e iuj sportobranoj la konkursa juistaro konsistas enerale a) el la prezidanto de la konkursa juistaro, mallonge konkursa prezidanto, el la konkursa vicprezidanto kaj el la konkursa sekretario; krome b) el certa nombro da gvidaj kaj fakaj juistoj (poentjuistoj, linijuistoj, ludgvidistoj ktp. kaj fine c) el la konkursa kuracisto kun sanitara personaro kaj el ceteraj funkciuloj. La gvidaj kaj fakaj juistoj havas diversajn specialajn taskojn kaj farendojn, necesajn por la glata kaj sukcesa disvolvo de la diversaj konkursaj disciplinoj. Tiuj taskoj kaj farendoj estas koncize konigataj e la koncernaj sportobranoj, en tiu i verko. La ceteraj membroj de la konkursa juistaro havas enerale similajn en la konkursa regularo detale antaskribitajn gvidajn, administrajn ktp. taskojn e iu konkurso. La detala konigo de tiuj taskoj jam ne estas la celo de tiu i verko. Menciindas nur, ke en la naciaj lingvoj anstata la terminon konkursa prezidanto oni ofte uzas aliajn esprimojn, kiel ekz. konkursa juisto, konkursa gvidanto k.s., sed por celi unusencecon estas konsilinde uzi la esprimon: prezidanto de la konkursa juistaro, a mallonge: konkursa prezidanto.
V.

En certa nombro de la konkursoj (ekz.: kuroj, etoj, saltoj, halterlevo, pafo ktp*) la sportistoj plenumas konkrete mezureblan sportrezulton (mezuratan en sekundoj, metroj, kilogramoj, cirklounuoj ktp.) e alia parto de la konkursoj la konkursantoj prezentas tiajn ekzercojn (ekz.: gimnastiko, plono ktp.), kie la pritakso bazias sur la valoro, sur la kvalito de la enhavo, sur la precizeco de la plenumo kaj sur la plaeco de la ekstera aspekto. La gradon de la valoro kaj kvalito de tiuj kriterioj e la unuopaj disciplinoj kontrolas certa nombro da fakspertaj juistoj, kiuj la sia prijuo kaj kompreneble la striktaj antaskriboj, taksas iun ekzercon per certa poentvaloro. La grupon de la poentjuistoj, kiuj poentumas komune en iu disciplino, oni kutimas nomi urio. (Cele de unueca lingvouzo estas konsilinde rezervi la terminon urio, por nomi per i unuavice la grupon de la poentumantaj juistoj, kaj eviti nomi tiel la tutan konkursan juistaron, kiel tio estas uzo en iuj naciaj lingvoj, e kelkaj sportobranoj*) La tria kategorio estas, kie kaj konkreta mezurado kaj poentumo estas necesaj (ekz.: skisalto).
VI.

e la definitiva klasigo de la konkursantoj estas konsiderata iam tiu rezulto, kiun ili plenumis en sia laste partoprenita etapo. Se iu ekzemple starigis mondrekordon en unu el la antafinaloj, tiu rekordo estos registrita kiel nova mondrekordo, sed i ne influas la

definitivan konkursrezulton de la konkursanto, ar oni klasigas lin la lia rezulto en la lasta etapo (ekz. en la finala kurumo).
VII.

Pro grava malregulao la puno estas eskludo (vulg. diskvalifo). Oni devas iam indiki, u la eskludo koncernas nur eron (kurumon, asalton, maton) de la konkurso, a la tutan konkurson. La eskludo el kurumo, asalto a mato koncernas nur tiun kurumon ktp., kie la konkursanto kulpis la malregulaon, sed en la ceteraj kurumoj, asaltoj a matoj li jam povas partopreni. Male, eskludo el la konkurso signifas, ke li estas forigita definitive el la plua konkurso. i tiras post si kompreneble anka kromajn rigorajn postsekvojn, se la eskludo okazis pro grava malobeo al la konkursreguloj, a al la instrukcioj de iu juisto (ludgvidisto), a pro kruda, sendisciplina kaj nesporteska konduto kontra alia konkursanto a kontra unu el la juistoj (ludgvidistoj) a alia membro de la konkursa juistaro. Alia afero estas la elludigo. En la pleja parto de la sportaj ludoj la ludgvidisto havas la rajton elludigi iu ajn ludiston, t.e. forigi lin el la ludo por certa tempo (por unu a pli da mimitoj) por tiele puni lin kaj la tutan teamon pro kulpita malregulao.
VIII.

Se iu el la konkursantoj, el la membroj de iu teamo, a iu el la gvidantoj de la konkursantoj, kaj same, se iu membro de la konkursa juistaro, opinias iun ajn instrukcion, juon a decidon de unu a pli da membroj de la konkursa juistaro por si a por alia persono erara a nejusta, a iun ajn detalon de la konkursaj cirkonstancoj por si a por aliaj malavantaa, havas la rajton protesti kontra tio e la konkursa prezidanto, sekvante la koncernajn antaskribojn de la konkursa regularo de la temanta sportobrano.

AKVOPILKADO
Naante tra la tuta daro de la antaskribita ludotempo en la akvo de nabaseno, ene de elmezurita kaj indikita ludkampo, du teamoj vetludas unu kontra la alia, klopodante eti la pilkon kiel eble plej multajn fojojn en la kontraulan golejon, kaj se necese malhelpi per tenaca defendludo, ke la kontraula teamo etu la pilkon en ilian golejon. Venkas tiu teamo, kiu sukcesis sendi pli multe da goloj en la kontraulan golejon. La mondfederacio de la sportobrano akvopilkado (vulgare: akvopoloo), kiel anka tiu de la sportobranoj nao kaj plono, estas: Fdration Internationale de Natation Amateur (FINA) (Esp-e: Internacia Amatora Naista Federacio). Kiel organo subordigita al FINA, la aferojn de la sportobrano akvopilkado prizorgas kaj gvidas International Water Polo Committee (Esp-e: Internacia Akvopilkista Komitato). La sportan ludon akvopilkado ludas aparte viraj kaj virinaj teamoj. La vetludon inter du akvopilko-teamoj oni nomas akvopilko-mato kaj la ludon enerale: akvopilkado. La suma ludotempo de la akvopilko-mato estas 20 minutoj, kiun tempodaron 3 duminutaj interpazoj dividas en 4 kvarontempojn. En iu pazo la du teamoj lokanas inter si. Se mato, kiu devas alporti decidan rezulton, finias post la kvara kvarontempo kun sendecida rezulto, nome kun egalstata golproporcio, tiam la ludo estas darigenda. Por tio oni plilongigas la ludotempon per 2x3-minuta t.n. kromtempo. La du 3-minutajn duontempojn de la kromtempo dividas unuminuta interpazo kun lokano inter la du teamoj. Tiun i kromtempo-sistemon se necese oni darigas, is estias decida rezulto (nome almena unugola diferenco). La sporta ludo akvopilkado disvolvias en la akvo de nabaseno, ene de longkvadratforma ludkampo kun 30 m-a longo kaj 20 m-a laro por la viraj matoj kaj kun 25x17 m-a amplekso por tiuj virinaj. La profundeco de la akvo devas esti 180 cm-oj. La mezlinio dividas la ludkampon en du duonkampojn. La du longaj lateroj de la ludkampo estas la flanklinioj, la du malpli longaj nomias limlinioj. La limliniojn kaj la flankliniojn se tiuj lastaj ne estas samtempe la randoj de la baseno indikas nurego tenata de lignoflosiloj sur la akvospegulo. Paralele kun la du limlinioj estas elmezuritaj kaj e amba flankoj de la ludkampo per diversaj koloroj okulfrape indikitaj la du golejlinioj (blankaj), la du 2-metraj (ruaj) kaj la du 4-metraj (flavaj) linioj, kiel anka la mezlinio (blanka). La golejlinio distancas 30 cm-ojn, la sekvantaj linioj 2, resp. 4 m-ojn disde la limlinio. Meze de la du golejlinioj estas fiksita po unu golejo el po du golejfostoj kaj unu kverfosto. La distanco inter la du golejfostoj estas 3 m-oj kaj la alteco de la kverfosto super la akvospegulo estas 90 cm-oj. La kversekco de la fostoj estas 7,5x7,5 cm-oj. Loza reto malfermas malantae la golejon. La akvopilkoteamo konsistas el 7 aktivaj ludistoj (inkluzive la golulon) kaj 4 rezervaj ludistoj. Unu el la ludistoj elektita fare de la membroj de la teamo estas la teamestro. Li zorgas pri la disciplino kaj la harmonia kunlaboro inter la membroj de la teamo. Anta la komenco de la mato la du teamestroj en la eesto de la ludgvidisto lotumas pri la elektorajto koncerne la golejon kaj la apkoloron. La trejnisto akompanas sian teamon al la mato. Lia tasko estas zorgi dum la mato pri la ano de la ludistoj, la la neceso, respektive la la vidpunktoj de la ludotaktiko. Je la ludkomenco la du teamoj devas ekludi kun po 7 membroj. Se pro akcidento a vundio iu el la ludisto, devas forlasi la ludon, rezerva ludisto anas lin tuj, por la plua daro de la mato. Cetere iu ajn el la komencaj 7 ludistoj estas anebla per rezerva ludisto, la la intenco de la trejnisto. La anita ludisto pli malfrue povas denove enludii, aninte a la rezervan ludiston, kiu pli frue lin anis, a iun ajn alian ludiston. La anojn ordonas la

trejnisto, sed la anoj escepte la tujan anon de ludisto fariinta batalsenpova estas efektivigeblaj a dum la interpazoj, a post golo, a anta la eventuala kromtempo. Por povi distingi dum la ludo la du teamojn unu de la alia, la membroj de unu el la teamoj portas malhelbluan, la aliaj blankan apon, krom la du goluloj, kiuj surhavas ruan apon. La apoj estas fiksitaj sub la mentono per rubando. Ambaflanke sur la apo, do dekstre kaj maldekstre, iu ludisto havas sian ludnumeron. Cetere la viraj ludistoj portas mallongan bankalsonon, sub kiu ili devas havi kroman triangulan bankalsoneton. La virinaj akvopilkistoj portas regulan virinan sportan banveston. La pilko, per kiu oni ludas la maton, estas plenblovita kaj globforma kaj havas memferman klapon. i konsistas el la gumveziko (pilkointernao) kaj el la leda kovrilo (pilkoeksterao). Periferio: 68-71 cm-oj; pezo: 400-450 gr-oj. Al la proklamitaj akvopilko-ampionadoj la koncerna sportfederacio a -klubo sendas konkursan juistaron, konsistantan el prezidanto, vicprezidanto, el konkursa sekretario kaj du konkursaj juistoj. La efaj taskoj de la konkursa juistaro estas: difini per loto la vicordon de la matoj, fiksi la daton de la matoj kaj zorgi pri ilia disvolvo, kiucele al iu mato i delegas unu ludgvidiston kaj la antaskribitajn vicjuistojn (helpjuistojn) nome 2 golindikistojn, 2 tempomezuristojn kaj 2 sekretariojn. La akvopilkomaton gvidas la ludgvidisto de neniu influite. La ludistoj devas obei lin, dum ili restadas en la baseno. Lia loko estas apud unu el la flanklinioj. Al la gvido de la ludo li disponas pri akrasona fajfilo kaj du (malhelblua-blanka) flagoj muntitaj sur la du ekstremoj de 70 cm-ojn longa bastono. La grandeco de la flagoj estas 35x20 cm-oj. e ludkomenco, ludrekomencoj kaj postgola ekludo, krome kaze de punoto, golula eleto, anguloto kaj ludhaltigo pro malregulao a alia kazo li signas per unuopa, kaj kaze de golo kaj kvarontempo-fino per duopa fajfilsono. Samtempe per la antaskribita flagosigno li klarigas la kazon de la fajfilsigno. En siaj juoj la ludgvidisto devas esti decida. Rimarkitan malregulaon nepre li ne preterrigardu, sed punu la kulpulon. Nur tiel li povas realigi disciplinitan ludon. Li havas la rajton elludigi la kulpintan ludiston por 1 minuto. Se la elludita ludisto ne forlasas la ludkampon, la ludgvidisto devas esigi la maton. Nepra kondio de la bona ludgvidado estas, ke la ludgvidisto uste komprenu kaj efike apliku la t.n. avanta-regulon. Por povi tiel agi, dum la ludo li devas observi la tutan ludkampon, por preventi tian juon, kiu e se cetere regula -estus favora por la kulpinta teamo. La aplikado de la avantaregulo necesigas do, ke a) la ludgvidisto atentu ne influi malfavore la elformion de la regula ludo; b) li ne faru juon malfavoran por la nekulpinta teamo; c) ne perturbu per sia enmiksio la elvolviantan atakon. Havante sian postenon e la basenrando kontraa al la ludgvidisto, la du golindikistoj restadas dum la tuta ludotempo en la imagita plilongigo de po unu golejlinio kaj atente observas la ludon disvolviantan tra la tuta ludkampo. Ili havas enmane po unu ruan kaj blankan flagojn kun grandeco de 35x20 cm-oj, fiksitajn sur 50 cm-ojn longaj stangoj. Ilia tasko estas indiki per levo de la blanka flago la golulan eleton, per la rua la anguloton kaj per amba flagoj la golon. Gravajn malregulaojn, kiujn la ludgvidisto eventuale ne vidis, same ili devas indiki, flirtante la ruan flagon. Kromaj taskoj, koneksaj kun la golejo al ili komisiita, estas la sekvantaj: registri la golojn; anta ludkomenco kaj ludrekomencoj sciigi al la ludgvidisto per levo de la rua flago ke la ludistoj en ordo posteniis lalonge de la golejlinio; kontroli, ke la por unu minuto elluditaj ludistoj kiuj devas restadi lavice apud ili reenludiu regule, konforme al la signo donita de la dua sekretario de apud la vicjuista tablo. Dum la mato funkcias du tempomezuristoj. iu el ili havas sian apartan taskon. Unu el ili mezuras la efektivan ludotempon. Al tio li manipulas tian konkursen horloon, kiu estas haltigebla kaj poste plufunkciigebla, t.e. i adicias la partajn tempojn de la efektiva

ludotempo kaj ne mezuras la t.n. mortajn tempojn, kiam la pilko ne estas en ludo. Li altas la horloon je la ludkomenco kaj je la postpazaj ludrekomencoj, kiam la ludgvidista fajfilsigno eksonis. Same li devas alti la horloon kaze de libera oto, anguloto, golula eleto kaj punoto, en tiu momento, kiam la pilko forlasas la etantan manon. e netra (ludgvidista) eto li altas la horloon, kiam la pilko forlasas la manon de la ludgvidisto. Male, li devas malalti la horloon iun fojon, kiam la ludgvidisto fajfas (escepte la ludkomencon kaj ludrekomencojn). Lia kroma tasko estas kontroli la forpason de la unuminuta puntempo e la elluditaj ludistoj kaj sciigi tion al la dua sekretario. La dua tempomezuristo mezuras la permesitan 45-sekundan tempodaron de la kontinua pilkoposedo. Tiucele li havas nulumeblan horloon, t.e. post malalto la montrilo realtas al la cifero nulo. Je ludkomenco kaj je la postpazaj ludrekomencoj, kiel same anka kaze de netra (ludgvidista) eto, li devas alti la horloon nur tiam, kiam unu el la ludistoj, naantaj al la pilko, ektuas (ekposedas) la surakviintan pilkon. En la ceteraj kazoj, nome e postgola ekludo, anguloto, golula eleto kaj punoto, li rajtas alti la horloon nur tiam, kiam la pilko forlasis la etantan manon. Male, li devas nulumi (do malalti) la horloon en la sekvantaj kazoj. a) Kiam la ludon haltigas la fajfilsigno de la ludgvidisto a la (alitona) sonsigno de la unua tempomezuristo, kiam tiu lasta signas la finon de iu kvarontempo. b) Kiam iu ludisto otas al la kontraula golejo kaj per tio efektive li finas la pilkoposedon. c) Kiam la pilko bone videble transiras en la posedon de la kontraula teamo. ) Kaj fine, kiam la tempodaro de la pilkoposedado fare de unu el la teamoj superpasis la permesitajn 45 sekundojn. En tiu lasta kazo li devas anka doni sonsignon. Amba tempomezuristoj a havas fajfilon rimarkeble alitonan ol tiu de la ludgvidisto, a donas sonsignon per alia sonestiga aparato (sonorilo, elektra fajfilo ktp.). La loko de ili amba estas e tablo, staranta apud la flanklinio samflanka kun la ludgvidisto. Konsidere de la vicordo de graveco, la aktivado de la du sekretarioj sekvas tuj post tiu de la ludgvidisto. Unu el ili havas la taskon noti iun gravan eraron (malregulaon), kiun la ludgvidisto juis tia, kaj ordonis sankcion (punoton). Li devas noti la tempopunkton de la kulpado, krome la koloron kaj numeron de la apo. Li havas ruan flagon, kiun levante li signas, kiam iu ludisto kulpis trian gravan eraron. Samtempe anka voe li sciigas el la ludgvidisto, ke la ludisto devas forlasi definitive la ludkampon. Nome post la tria grava eraro la ludiston oni elludigas por la tuta plua daro de la mato, alivorte oni eskludas lin el la mato. Sed tio ne estas eskludo anka el la konkurso, ar en la sekvantaj matoj de la akvopilko-konkurso a -ampionado li jam povas ludi. Elludita ludisto ne estas anstataigebla per rezerva ludisto. La dua sekretario havas po unu blankan kaj malhelbluan flagojn. Li kontrolas la puntempon de la por unu minuto elluditaj ludistoj (baze de la mezurado de la unua tempomezuristo), kaj per levo de flago samkolora kun la apo de la elludito li signas la forpason de la puntempo kaj donas permeson al reenludio. La loko de la du sekretarioj estas e la tablo de la tempomezuristoj. Je la komenco de la kvarontempoj (ludkomenco kaj ludrekomencoj) la ludistoj devas postenii lalonge de la golejlinio tiamaniere, ke la interdistanco inter du ludistoj, kaj tiel same inter la golejfostoj kaj la ludistoj estu minimume po 1 metro. Inter la du golejfostoj povas restadi ne pli ol 2 ludistoj. Kiam iu okupis sian komencan postenion, kaj la golindikisto komunikis tion per levo de la rua flago, tiam la ludgvidisto fajfilsignas kaj etas la pilkon en la mezon de la ludkampo. Oni nomas ludkomenco la komencon de la unua kvarontempo kaj nomas ludrekomenco la komencon de la ceteraj tri kvarontempoj kiel, anka la komencon de la duontempoj de la eventualaj kromtempoj.

Per la ludkomenco komencias kaj per la ludrekomencoj plu daras la vetbatalo inter du teamoj, dum kiu ili amba klopodas atingi per lerta kaj harmonia interludo kiom eble plej multe da goloj, a almena unu golon pli ol la alia. Por malhelpi, ke la pilko estu tro longe en la posedo de unu ludisto a teamo, regulo antaskribas, ke ekde la pilkoekposedo la teamo rajtas havi la pilkon ne pli longe ol 45 sekundojn. Ene de tiu tempodaro ili devas provi atingi golon, ar se ne, sekvas puno, nome libera oto kontra tiu ludisto, kiu posedis la pilkon en la momento de la fajfilsigno de la dua tempomezuristo. La ludistoj klopodas do se eble, el kiel eble plej favora pozicio oti al la golejo ene de 45 sekundoj, por atingi golon. La ludgvidisto koncedas la golon (akceptas in, opinias in valida), se la pilko kun sia tuta volumeno transpasis la golejlinion inter la du golejfostoj. Oni povas plenumi golon pere de ajna parto de la korpo, escepte la pugnitan manon, kondie ke post la komenco, resp. rekomenco almena du ludistoj ektuis pli frue la pilkon. Post golo sekvas postgola ekludo. Al tiu amba teamoj devas postenii en sia propra duonkampo. Je la fajfilsigno de la ludgvidisto la meza ludisto de tiu teamo, kiu ricevis la usan golon, etas la pilkon al unu el siaj samteamanoj. Per tio la ludo estas darigata. Se la pilko transiras la golejlinion ie ajn ekster la golejo, la ludgvidisto fajfilsignas kaj sekvas golula eleto, kiun plenumas la golulo el la golejlinio, inter la du golejfostoj. La eletita pilko devas surakvii a atingi iun ludiston ankora en la propra duonkampo. Se la golulo paratis la pilkon, otitan al la golejo, tiam li simple reetas in al la ludkampo, laeble al iu proprateama ludisto, atentante, ke la pilko ne transpasu la mezlinion. Do en tiu lasta kazo la ludgvidisto ne fajfas, kaj tiu lasta ago de la golulo ne estas konsiderata golula eleto. Tiel longe, dum la golulo restadas ene de la 4-metra linio, por li ne estas devigaj la sekvantaj por la ceteraj ludintoj devigaj malpermesoj: stari kaj iri sur la basenfundo; pugne bati la pilkon; suprensalti de sur la basenfundo; ektui la pilkon samtempe per amba manoj. Aliparte al la golulo estas malperemesite nai trans la mezlinion, ektui la pilkon troviantan trans la mezlinio, a eti la pilkon trans la mezlinion, ar io-i sekvigas liberan oton kontra lian golejon. Se pro trapasa malbonfarto a negrava vundio la golulo devas forlasi la ludkampon por iom da tempo, la ludgvidisto permesas, ke intertempe unu el la ludistoj, troviantaj en la akvo, anstatau lin, kun iuj privilegioj kaj limigoj de efektiva golulo. La teamo ludas do kun manko de unu ludisto is lia reenludio. La reveninta golulo rajtas ludi poste ie ajn, do u kiel golulo, u kiel kampludisto, la la instrukcio de la trejnisto. Se sekve de akcidento la golulo devas definitive forlasi la ludkampon, tian unu el la rezervaj ludistoj transprenas la golulan postenon kun ties privilegioj kaj limigoj. Se la ludgvidisto elludigas la golulon por 1 minuto, unu el la ceteraj aktivaj ludistoj anstataas lin dum tiu tempo, sen la specialaj golulaj privilegioj kaj limigoj. Se la ludgvidisto eskludas la golulon el la plua mato, tion li faras a permesante ties anstataigon per rezerva ludisto kun la golulaj privilegioj kaj limigoj, a sen tio, kiukaze unu el la kampludistoj ekfunkcias kiel golulo, sen ties privilegioj kaj limigoj. La malregulaojn; regulmalobeojn, sendisciplinajn sintenojn, krudan sintenon kontra la kontraulo k.s., kulpitajn dum la mato, la regularo nomas eraro kaj distingas simplajn, gravajn kaj personajn erarojn. La sekvantaj malregulaoj estas konsiderataj simplaj eraroj. a) Je ludkomenco a ludrekomenco starti el de la golejlinio anta la ludgvidista fajfilsigno. b) Dum la ludo helpi la samteamanon. c) Krampi sin al la golejfosto a cetera akcesorao de la golejo, a forpui sin de tiuj. Dum la efektiva ludotempo krampi sin al la basenrando a forpui sin de i. ) Starante sur la fundo, aktive partopreni en la ludo.

d) Atakate porti la pilkon sub la akvon a teni in tie. e) Pugne ekbati la pilkon. f) pruci akvon en la vizaon de la kontraulo. g) Ektui la pilkon enetitan de la ludgvidisto, anta ol i atingus la akvon. ) Intence malhelpi la kontraulon en lia libera movo, kiam tiu ne posedas la pilkon. (La ludisto posedas la pilkon, se li tenas in en sia levita mano, a tuas la pilkon flosantan sur la akvo. Pilkokondukado ne estas rigardebla pilkoposedado flanke de la unuopa ludisto, sed jes, vidpunkte de la tuta teamo.) Cetere tiu malhelpado havas multajn formojn en la regularo detale traktatajn. h) Tui la pilkon samtempe per amba manoj. i) Apogi sin sur la kontraulon, a forpui sin de li mane an piede. (i tie oni devas distingi inter du specoj de sinforpuo per piedo. Unu el ili estas, kiam la piedo tuas la korpon de la kontraulo, kaj el tiu tuanta pozicio sekvas la sinforpuo. La alia kazo estas, kiam la ludisto estas en tuja proksimeco, sed piede ne tuas la kontraulon, kaj el tiu netuanta pozicio li piede ekpuas, t.e. kikas la kontraulon, kio estas jam rigardenda grava eraro. j) Kulpi ofsajdon,. alivorte veni en ofsajdon (en ofsajdan pozicion). Ofsajdas (estas en ofsajdo, en ofsajda pozicio) tiu, kiu restadas ene de la 2-metra linio de la kontraulo, escepte se li trovias post la linio de la pilko. (Linio de la pilko estas imagita linio trairanta la pilkon paralele kun la golejlinio.) ) Perdadi la tempon, t.e. kiam la teamo ekposedinte la pilkon, ene de 45 sekundoj ne otas al la golejo. k) Plenumi neregule la liberan oton kaj la punoton. La puno por simpla eraro estas iam libera oto avantae al la nekulpinta teamo, plenumata de tiu ludisto, kiu troviis plej proksime de la loko de la kulpita eraro. La liberan oton oni devas plenumi el la loko de la kulpita eraro, krom se la eraro okazis ene de la 2metra linio, kiukaze la liberan oton oni plenumas el de la 2-metra linio. El libera oto oni povas atingi golon nur, se post la foreto de la pilko almena du ludistoj (krom la golulo) ludis per i, a ektuis in intence. Neniu rajtas perturbi la plenumon de la libera oto. Gravaj eraroj estas: a) Se la ludisto kaptas, subpremas a retrotiras sian kontraulon, kiam tiu ne posedas la pilkon. La puno estas libera oto kaj 1-minuta elludigo de la kulpinto. Se la eraro okazis ene de la 4-metra linio, anstata liberan oton la nekulpinta teamo plenumas punoton. b) Se la ludisto batas mane a kikas (piedfrapas) la kontraulon, se li retrobatas kubute, a retropuas la kapon en la vizaon de la kontraulo. Se la ludgvidisto juas tion intenca, tiam li ordonas liberan oton, kaj eskludas la kulpinton el la plua mato. Se la eraro okazis ene de la 4-metra linio, la puno estas punoto. c) Ene de la 4-metra linio iu eraro, kiu melhelpas antavideble certan golon. Puno: libera oto, plus 1-minuta elludigo. Se iu malsuprentiras la golejon a se kampludisto ene de la 4metra linio paratas la pilkon per amba manoj a pugne, kulpas tiel gravan eraron, ke la puno estas punoto. ) Se ludisto malobeas al la ludgvidisto, kondutas malrespekte, nedisciplinite. Puno: libera oto kaj eskludo el la mato. d) Se ludisto malhelpas liberan oton, golulan eleton a anguloton, kio sekvigas liberan oton kaj 1-minutan elludigon, a se li malhelpas punoton, kion sekvas libera oto plus eskludo el la mato. e) Neregula reenludio, nome reenludio sen la permeso de la sekretario, a per salto en la akvon, a per forpusio for de la basenrando, a se la reiro al la akvo okazas ne preter la golejindikisto, ene de la 2-metra linio. Puno: libera oto kaj 1-minuta elludigo. Se la ludisto kulpas la eraron en la lasta minuto de iu el la kvar kvarontempoj, a en tiu de la du duontempoj de la kromtempo, tiukaze la kulpinto estas eskludenda el la mato sen ano, kaj

krome la ludgvidisto devas aljui punoton avantae al la kontraula teamo. La punoton rajtas plenumi iu ajn ludisto de la teamo el de ajna punkto de la kontraula 4metra linio. Dum la plenumo de la punoto krom la golulo iu devas forlasi la zonon inter la golejlinio kaj 4-metra linio, kaj por iu estas malpermesite veni al la etanto pli proksimen ol 2 m-oj. El punoto oni povas atingi rekte golon. iu grava eraro, kiun la ludisto kulpas, estas konsiderata anka kiel persona eraro. Post tri personaj eraroj oni eskludas la ludiston el la plua mato. Se la pilko ektuite laste fare de defendanta ludisto transpasas la golejlinion ie ajn ekster la golejo, la atakanta teamo plenumas anguloton. i estas plenumenda de e la indiko, montranta la finon de la 2-metra linio sur la flanklinio. El la du flanklinioj temas pri tiu, inter kiu kaj la golejo la pilko transpasis la golejlinion. Dum la plenumo de la anguloto neniu el amba teamoj rajtas restadi ene de la 2-metra linio escepte la golulon. Se ludisto etas la pilkon ekster la ludkampon, la kontraula teamo plenumas liberen oton tie, kie la pilko forlasis la ludkampon. La specoj la internaciaj akvopilko-konkursoj povas esti: a) Internaciaj akvopilko-turniroj de klubteamoj. (Tiujn aranas sportkluboj kun la aprobo de sia landa federacio, kaj ilin partoprenas la klubteamoj de du a pli da landoj. b) Akvopilko-turniroj inter nacioj. (Tiujn aranas la landaj federacioj de la sportobrano akvopilkado por la naciaj akvopilko-teamoj de du a pli da landoj.) c) Kontinent-ampionadoj de akvopilkado (nur por viroj). c) Olimpika ampionado de akvopilkado (nur por viroj). Esprimoj: Olimpikoampiona akvopilko-teamo. La unualoke klasita teamo de la Eropoampionado de akvopilkado. La venkinta teamo de la kvarnacia akvopilko-turniro de Antverpeno en 1956. La nacia teamo de la finnoj venkis tiun de la svedoj en la internacia akvopilkoturniro de Budapeto en 1960.

ARKOPAFO
Uzante sian pafarkon, la arkopafisto pafas certan nombron da sagoj a sur cirklajn celtabulojn, starigitajn en diversaj difinitaj celdistancoj de regula arkopafejo, a parte sur cirklajn, parte sur bestfigurajn celtabulojn, duonkaite dislokitajn sub arbedojn de teritorio kovrata de varia vegetao, kaj per bone celitaj pafoj klopodas atingi kiel eble plej altan suman trafvaloron. Konforme al tiuj malsamaj sportaktivadoj de la arkopafisto, en la sportobrano arkopafo oni distingas du subbranojn: A) cirklotabula arkopafo, B) terena arkopafo. Amba subbranojn povas partopreni kaj viraj kaj virinaj arkopafistoj en apartaj disciplinoj. La mondfederacio de la sportobrano arkopafo estas: Fdration Internationale de Tir l'Arc (FITA) (Esp-e: Internacia Arkopafista Federacio).
A) Cirklotabula arkopafo

La trejnoj kaj konkureoj de la cirklotabula arkopafo disvolvias en subielaj arkopafejoj regule instalitaj. Cele de cirklotabula arkopafejo servas enerale herbokovrita teritorio kun antaskribita areo. La efaj elementoj de la regula cirklotabula arkopafejo estas: a) la paflinio b) la cellinioj de la diversaj pafdistancoj c) la (eventuala) sagoirma muro c) la atendlinio d) la danerzono kaj e) la spektejo. a) la paflinio, indikita per nuro a farbita linio, estas rekta linio, kunliganta la paflokojn, kie la pafaktivado de la konkursantoj disvolvias. La vicnumeron de la paflokoj, lokitaj po 5 m-ojn distance unu de alia, indikas nura tabuleto sur la grundo. iu disciplino de la sportobrano arkopafo konsistas el 36 pafoj, kiujn la konkursantoj plenumas en 3-pafaj, e pli grandaj distancoj en 6-pafaj serioj. La konkursanto devas pafi en stara pozicio, apogante sin al nenio. Anta ekpafo la konkursanto ekstaras super la paflinio, flanke al la celo,en diskrura pozicio, tiele, ke unu el la pledoj staras anta, la alia post la paflinio. Dum la pafo li ne rajtas eni iajn najbarojn, nek ani la paflokon. iun konkursotagon la konkursanto rajtas plenumi unufoje 2x3 provpafojn, 15 minutojn anta la komenco de la konkurso, sub la kontrolo de la gvida juisto. Dum la konkurso iaj provpafoj estas malpermesitaj. En la sama pafloko rajtas pafi alterne maksimume 4 konkursantoj, nome ili anas unu la alian post iu 3-pafa, respektive 6-pafa serio. La vicordo de la anoj estas la jena: kaze de 2 konkursantoj = AB, BA, AB... ktp.; kaze de 3 konkursantoj: ABC, CAB, BCA ... ktp.; e 4 konkursantoj: ABCD, DABC, CDAB, BCDA ... ktp. Tiuj i vicordoj estas provizore modifeblaj okaze de kordoano a aliaj malgrandaj riparoj al la pafarko. Dum la disciplino la konkursanto devas pafi iam sur la saman celtabulon. La 3 sagojn de la serio la arkopafisto devas elpafi ene de 2,5 minutoj. Post la unua transpao de tiu tempolimo sekvas atentigo fare de la teknika komitato. Kaze de dua transpao la posttempe elpafitaj sagoj valoras nulan trafon. b) La cellinio de la 30- kaj 50-metra (mallongaj), respektive tiu de la 60-, 70- kaj 90-metra (longaj) pafdistancoj nomataj 30-metra, 70-metra ktp. cellinioj estas paralelaj kun la paflinio kaj kunligas la celtabulojn de la koncerna pafdistanco. La celtabuloj staras po 5 m-ojn distance unu de la alia. La imagita linio inter la pafloko kaj la rilata celtabulo estas perpendikla al la paf- kaj cellinio.

La celtabuloj havas du formatojn, konforme al la du grandecoj de la pafofolioj, kiujn oni fikasa kaj anas sur la celtabuloj dum la daro de la konkurso. Tripieda postamento subportas la celtabulon tiel, ke la ebeno de la tabulo klinias 15 gradojn malantaen disde la vertikalo kaj la centro de la celtabulo estas 130 cm-ojn alte super la grundo. La celtabulon oni pretigas el mola materialo, enerale i estas plata disko volvita el pajlopinao. Anka la postamenton oni faras el molligno, a kovras in per molligno, por preventi, ke la pinto de la sagoj in trafintaj difektiu. De maldekstre dekstren la celtabuloj estas numeritaj. La numertabuloj estas maks. 30x30 cm-ojn ampleksaj kaj portas la numeron de la respektiva pafloko. Senpere post iu celtabulo, en ties vertikala mezlinio, staras flago, levianta 40 cm-ojn super la celtabulon (a super la numertabulon, se tiu estas super la celtabulo), por indiki la ventodirekton. La flago estas el malpeza akrakolora materialo, inter la mezuroj de 25x25 - 30x30 cm-oj. iujn sagojn de la 12 (eventuale 6) serioj de la disciplino la arkopafisto pafas sur la saman pafofolion. La pafofolio estas gluita sur krustpaperon kaj oni fiksas in sur la celtabulon anta la komenco de la disciplino. Por la celtabuloj de la mallongaj (30- kaj 50-metraj) pafdistancoj oni uzas la malgrandformatan pafofolion, la diametro de kies plej granda trafcirklo estas 80 cm-oj. La diametro de la plej granda cirklo de la pafofolio por la longaj (60-, 70-, 90-metraj) pafdistancoj estas 122 cm-oj. Sur amba tipoj de pafofolio trovias po 5 koncentraj cirkloj, irkafermantaj samlarajn trafkampojn. Male al tiuj de la pulvaj a gaspremaj pafiloj, la pafofolioj, kovrantaj la celtabulon, estas plurkoloraj. (Por eviti miskomprenon: sur la postamento trovias la tn. segokapta tabulo. Kiam in kovras jam la pafofolio, ia nomo estas jam celtabulo. (Nome la interna cirklo estas orflava, la sekvaj estas: rua, helblua, nigra kaj la plej ekstera estas blanka. iu trafkampo (alinome cirklokampo) estas dividita en egallarajn internan kaj eksteran trafkampojn. La trafvaloro de la unuopaj internaj kaj eksteraj trafkampoj estas la sekvantaj: Orflava interna trafkampo = 10 poentoj Orflava ekstera trafkampo = 9 poentoj Rua interna trafkampo = 8 poentoj Rua ekstera trafkampo = 7 poentoj Helblua interna trafkampo = 6 poentoj Helblua ekstera trafkampo = 5 poentoj Nigra intema trafkampo = 4 poentoj Nigra ekstera trafkampo = 3 poentoj Blanka interna trafkampo = 2 poentoj Blanka ekstera trafkampo = 1 poento c) Post la 90-metra cellinio trovias kelkfoje tn. sagoirma muro. Se tia ne ekzistas, la malantaa limo de la arkopafejo devas etendii iom pli longe ol la atendeble plej longa pafo de la konkurso. ) 5 m-ojn malanta la paflinio, paralele kun i, kuras la atendlinio. e la paflinio rajtas restadi nur la pafanta konkursanto, iuj ceteraj arkopafistoj havas sian lokon malanta la atendlinio. Plenuminte sian pafserion, la konkursanto devas tuj retiri sin malanta la atendlinion. d) Po 10 m-ojn maldekstre de la unua kaj dekstre de la lasta pafloko, ekde la paflinio is la sagoirma muro, respektive is la atendeble plej longa sagopafo etendias la tn. danerzono, indikita per flavaj flagoj. e) Loko dividita per barilo 10 m-ojn malanta la atendlinio kaj duflanke ekster la danerzono estas disponigita kiel spektejo por la publiko. La arkopafisto pafas per pafarko, tenante in vertikale dum la pafo. En konkurso uzo de ajnatipa kaj ajnamezura pafarko, bezonanta ian ajn tirforton, estas permesita. Koncerne la formon, la sportaj pafarkoj estas a rektaj a refleksitaj.

La rekta pafarko estas simpla, . 170-180 cm-ojn longa arko, kiun la fusto per kiu oni tenas la pafarkon dum la pafo -dividas en supran kaj malsupran branojn. Por ne malhelpi la elpafon de la sago, la fusto trovias iom sub la mezlinio de la arko. Tio rezultigas, ke la supra brano de la arko estas iom pli longa ol tiu malsupra. La fusto estas polmolara sekcio de la arko. i estas tegita per ledo a korko, a volvkovrita simple per fadeno a nuro. La grandefikaj modernaj sportaj pafarkoj estas enerale tn. refleksitaj pafarkoj, nome ili havas refleksitajn ekstremojn, la tn. kornojn. Tiuj kornoj estas arkitaj kontradirekte ol la efa arko mem de la pafarko, kaj ar ili estas plejparte elastaj, aktive ili kontribuas al la elpafa forto de la pafarko. La efa materialo de la sportaj pafarkoj estis is la plej lastaj tempoj la ligno, kiel tio estis dum la plurmiljara historio de tiu plej praa pafilo. La plej uzata ligno en Eropo tiucele estas tiu de la frakseno, sed oni bone uzas anka aceron, bambuon ktp. e la nuntempaj arkopafokonkursoj oni uzas a gluitajn lignajn pafarkojn, a tiujn kunmetitajn a metalajn. La gluitaj lignaj pafarkoj estas kungluitaj el pluraj maldikaj lignotavoloj. La tn. kunmetitaj pafarkoj estas kunmuntitaj el ligno kaj artmaterialo, dum la metalajn pafarkojn oni pretigas el talo a duraluminio. La kunmetitaj kaj metalaj pafarkoj longas 160-170 cm-ojn. Kiel pafao servas la sago, kun pinta metala finao e la antaa ekstremo kaj kun tn. plumao, t.e. tri, kvar a ses pluma-direktiloj en speciala stelforma arano, e la posta ekstremo. La modernaj konkursaj sagoj pretias el metalo a el vitrofibro, kun 5-8 mm-a diametro. Ilia longo varias depende de la brakolongo de la konkursanto. e la posta ekstremo de la sago, malanta la plumao, trovias la kolo, t.e. la plejfino de la sago kun kelkmilimetrojn lara kaj profunda noo, nomata buo. La kordo de la pafarko estas fadenfasko el lino, a plasto a talo. Estas tre grave precize elmezuri la konvenan longon de la kordo, por ke i estu nek superajzita, nek subajzita. Nome anta la komenco de la konkurso la arkopafisto ajzas la pafarkon, t.e. unn el la du maoj de la kordo, troviantaj e ties du ekstremoj, li kroas en la entranaon de unu el la arkofinoj, kaj poste fleksinte la arkon necesgrade li enigas anka la alian kordomaon en la alian entranaon. Per tio la pafarko estas ajzita, t.e. i estas pafopreta. La pafarko estas provizebla per simpla celilo (nadlo, celgrajno, cirklo- a duoncirkloforma celilo), sed uzo de lensa a prisma celilo, a ajna cellorno estas malpermesita. Inter la pafoj uzo de binoklo estas permesita. Akcesoraj ekipaoj de la arkopafisto estas la sagujo kun gurto, por teni la sagojn, krome fingroirmilo, pafganto, brako- kaj brustoirmilo kaj fine okulvitroj; ili iuj havas la celon irmi certajn, dum la arkopafo-konkurso facile vundeblajn korpopartojn. Tuj anta la pafo la arkopafisto prenas la fuston de la pafarko per la maldekstra mano (maldekstruloj male), prenas la sagon el la sagujo per la dekstra mano kaj metas in sur la pafarkon tiel, ke i kuu sur la sagotenilo, trovianta tuj super la fusto, kaj sidigas la buon de la sago sur la kordon. Poste kiam la signo por pafo estis donita grade tirante la kordon kune kun la sago retrodirekte, trankvile kaj malrapide, kaj la celon konstante celante, li streas in is la necesa streeco. En la plej konvena momento li delasas la kordon kaj la sagon, por lasi elflugi, elpafii tiun lastan fulmrapide ale al la celo. Pri la regula arano kaj disvolvo de la arkopafo-konkursoj zorgas kaj respondecas la konkursa arankomitato kaj la konkursa juistaro, kiun lastan helpas anka la trejnistoj, la trupgvidantoj kaj la teamestroj. Specialajn taskojn havas la membroj de la konkursa juistaro, nome la gvida juisto, la startjuisto, la celtabulju-isto kaj la trafnotistoj. La gvida juisto estas la efa inspektoro de la tuta disvolvianta konkurso, al li estas subordinataj iuj funkciuloj de la konkurso. La startjuisto zorgas interalie anka pri tio, ke la sekvontaj konkursantoj ustatempe

okupu la paflokojn. Per fajfilo li signas la komencon kaj finon de la pafserioj. enerale lia tasko estas glate kaj senakcidente disvolvi la unuopajn disciplinojn. La celtabul-juisto kontrolas la ustan uzadon de la celtabuloj kaj trafofolioj (nome la indikadon per trastreko a la forgluon de la jam taksataj traftruoj, la anon de la trafofolioj por la nova disciplino ktp.) Al iu pafloko apartenas po unu trafnotisto, kiu kune kun la konkursanto aliras la celtabulon post la plenumita pafserio, registras sur rezultfolio la trafvalorojn, poste glukovras a per farba trastreko indikas la jam registritajn traftruojn, por ke la trafofolio estu uzebla anka plu, is la lasta serio de la disciplino. Post la plenumita disciplino ili amba subskribas la rezultfolion kaj la trafnotisto transdonas in al la gvida juisto. La teknika komitato konsistas el la gvida juisto, kiel prezidanto, kaj el 3 a 5 membroj elektitaj el la trupgvidantoj kaj trejnistoj de la partoprenantaj nacioj. Koncerne la internaciajn arkopafo-konkursojn oni aranas a) ordinarajn internaciajn konkursojn, kiujn aranas la landaj arkopafistaj federacioj kaj partoprenas invititaj teamoj a individuaj konkursantoj de propralandaj kaj eksterlandaj arkopafistaj sportunuioj; b) pli altagradajn internaciajn konkursojn, alinome konkursojn inter nacioj, kiaj estas aa) la kontinent-ampionadoj de arkopafo, aranataj de unu el la landaj federacioj, kun la aprobo de la mondfederacio, bb) la mondampionadoj de arkopafo, aranataj de la mondfederacio mem, kaj cc) la olimpikaj ampionadoj de arkopafo, aranataj de la Olimpika Komitato. La pli altagradajn internaciajn konkursojn de arkopafo partoprenas naciaj arkopafoteamoj a elitaj arkopafistoj, elektitaj fare de la landa federacio, por ke ili reprezentu la kolorojn de la nacio. La karaktero oni diferencigas individuajn kaj teamajn konkursojn. La arkopafo-teamo konsistas el 3-6 membroj, el kiuj oni taksas la rezulton de la 3 plej sukcesaj teamanoj. Disciplinoj: 1. Vira arkopafo al 30 metroj. 2. Virina arkopafo al 30 metroj. 3. Vira arkopafo al 50 metroj. 4. Virina arkopafo al 50 metroj. 5. Arkopafo al 60 metroj. (nur por virinoj) 6. Vira arkopafo al 70 metroj. 7. Virina arkopafo al 70 metroj. 8. Arkopafo al 90 metroj. (nur por viroj) Esprimoj: Arkopafo-konkurso a konkurso de arkopafo. La unualoka klasito de la disciplino vira arkopafo al 70 metroj en la Eropo-ampionado de arkopafo de la jaro 1968 en Antverpeno, a pli mallonge: la Eropo-ampiono de la virina 50-metra arkopafo. Mondampiona teamo de arkopafo, a mondampiona arko-pafo-teamo. Per 348 poentoj i akiris la trialokan klasigon en la disciplino virina arkopafo al 30 metroj. Olimpikoampiona arkopafo-teamo, a olimpikoampiona teano de arkopafo.
B) Terena arkopafo

(Manke de fontoj ne estas ellaborita)

ATLETIKO
La atleto depende de siaj elektitaj unu a pli da favorataj disciplinoj kuras difinitajn distancojn, saltas alton a longon (alivorte altosaltas a longosaltas), krome etas diskon, lancon, pezglobon a martelon kaj fine plenumas sportan maron.

Konforme al tiuj i aktivadoj la sportobrano atletiko dividias en la sekvantajn subbranojn: A. Kuroj; B. Saltoj; C. etoj; . Maroj; D. Kunmetitaj disciplinoj. La atletikaj aktivadoj (trejnoj kaj konkursoj) disvolvias en plej ofte subielaj atletikejoj, instalitaj per la specialaj vegoj (kurvego, altosaltovego, longosalto-vego, lancoetovego, diskoeto-vego, pezglobeto-vego, marteleto-vego) de la diversaj disciplinoj. La tutan areon de la atletikejo, alinome atletika vegaro, plej ofte irkazonas spektejo el plurtupa benkosistemo kaj la mezan parton de la areo okupas piedpilko- a alicela ludkampo. Tiajn kompletajn atletikejojn oni nomas stadiono. iu atleto apartenas al iu atletika sportklubo. La atletikaj sportkluboj de iu lando havas enerale sian nacian atletan federacion, kies tutmonda reprezentanto estas: International Amateur Atletic Federation (IAAF) (Esp-e: Internacia Amatora Atleta Federacio, vulgare: atleta mondfederacio) en Londono. La internaciaj atletikaj konkursoj, same kiel plejparte la konkursoj de la ceteraj sportobranoj, koncerne ilian specon povas esti: a) ordinaraj internaciaj konkursoj, alinome plurnaciaj konkursoj, kaj b) plialtagradaj internaciaj konkursoj, alinome konkursoj inter nacioj (kontinent-, mondkaj olimpikaj ampionadoj). Koncerne la karakteron oni distingas individuajn, teamajn kaj individuajn-teamajn konkursojn. La atletoj plenumas sian sportaktivadon en antaskribita sportvesto, sur kiu ili devas porti du bone videblajn startnumerojn, unu sur la brusto kaj unu sur la dorso. Konsidere, ke la sportobrano atletiko inkluzivas la plej multajn kaj plej variajn disciplinojn, la konkursa juistaro de atletiko konsistas el multaj membroj kun la plej diversaj taskosferoj. La konkursa juistaro dividigas en tri partojn: 1. La apelkomitato 2. La gvidaj konkursaj juistoj, mallonge gvidaj juistoj 3. La fakaj konkursaj juistoj, mallonge fakjuistoj 1. La apelkomitato estas tiu organo de la konkursa juistaro, kiu decidas nepluapeleble pri protestoj levitaj al i flanke de konkursantoj, respektive de ties reprezentantoj, a flanke de membroj de la konkursa juistaro kontra konkursantoj, resp. ties reprezentantoj, a kontra membroj de la konkursa juistaro. La apelkomitato konsistas el diversnaciaj konkursaj juistoj delegitaj el la partoprenantaj nacioj. La afergvidanto de la apelkomitato estas la sekretario de la konkursa juistaro. 2. La taskoj de la gvidaj konkursaj juistoj kiujn taskojn la regularo detale fiksas, estas tre similaj al tiuj de la gvidaj juistoj de la ceteraj sportobranoj. 2.1. La prezidanto de la konkursa juistaro, helpate de la vicprezidanto, gvidas la konkurson kaj direktas la konkursajn juistojn, 2.2. La teknika gvidanto respondecas pri la bona uzeblo kaj sufia kvanto de la bezonataj sportiloj kaj sportinstalaoj. En la laboro lin helpas 2.3. la veginspektoro, kiu kontrolas la laboron de la veglaboristoj kaj direktas la aktivadon de la vegjuistoj. 2.4. La sekretario (konkursa sekretario) direktas la administran kaj teknikan disvolvojn de la konkurso, en kiu laboro lin helpas 2.5. la konkursa intendanto, kiu estas samtempe la gvidanto de la konkurskontoro.

3. Same detala instrukciaro reguligas la aktivadon de la fakjuistoj. La pli gravaj el ili estas la sekvantaj. 3.1. La gvida juisto por la kuraj disciplinoj, 3.2. La gvida juisto por la saltaj kaj etaj disciplinoj (disciplinoj de lerteco), 3.3. La gvida juisto por la maraj disciplinoj. Ili tri, iu sur sia propra agadkampo, direktas la laboron de la i-sube vicigitaj fakjuistoj, al ili subordigitaj kaj zorgas pri tio, ke kaj tiuj fakjuistoj kaj la konkursantoj aperu akurate sur la vego. 3.1.1. La efstartisto, helpe de siaj necesnombraj helpantoj, plenumas la farendojn koneksajn kun la startigo. Li startigas la konkursantojn per pistolpafo, kiun antaas atentigaj komandvortoj. Kaze de tupigita starto li uzas lacele megafonon. 3.1.2. La helpantoj de la efstartisto kontrolas la membronombron de la sekvontaj kurumoj; lote distribuas la kurlenojn; kontrolas la startnumerojn, la regulan, al la loto kaj kurumo konforman postenion de la konkursantoj e la startejo; la regulan startpozicion ktp. 3.1.3. La revoka startisto revokas per signo (pistolpafo) la ensemblon, se la starto ne estis regula. 3.1.4. La gvida tempomezuristo direktas la aktivadon de La tempomezuristoj. Anka li partoprenas en la tempomezurado, sed la rezulton de sia mezurado li konsideras nur, se iu el la mezuristoj ajnakaze ne mezuris. 3.1.5. La tempomezuristoj mezuras per stophorloo la tempon, dum kiu la kuristo a maristo plenumis sian konkursdistancon. is 800 m-oj oni mezuras kun 0,1-sekunda precizeco, e pli grandaj distancoj oni mezuras nur 0,2 sekundojn. iun alcelianton mezuras po tri tempomezuristoj. Se du horlooj el la tri montras la saman tempon, tiu tempo estas ekceptenda. Se iuj tri montras malsame, estas ekceptenda la meza tempo inter la du plej malproksimaj valoroj. Anka oficiale aprobitaj tempomezuraj aparatoj estas aplikeblaj. La tempomezuristoj sidas sur la plurtupa tn. gvidjuista altano, lokita en la plilongita cellinio, kun rando 5 m-ojn distance de la pli proksima celkolono. Plej alte sidas tiuj, kiuj mezuras la temporezulton de la unua alcelianto. Ili atentas la starton kaj altas sian stophorloon, kiam ili ekvidas la fumon a fakofajron de la pistolo, a la komencon de la ekmovo de la startoflago. Ili elaltas la stophorloon, kiam ajna parto de la trunko de la mezurata konkursanto (brako ne!) atingas la celebenon. 3.1.6. La celjuistoj difinas la vicordon de la alceliintaj kuristoj resp. maristoj. Ili sidas sur la plurtupa celjuista altano, e la kontraa flanko de la celo. Plej alte sidas tiu, kiu observas la unuan alcelianton. Se eble, oni aplikas anka celfotilon. 3.1.7. La cirklonombristoj nombras la plenumitajn cirklojn de maksimume 4 konkursantoj, e kur- a mardistancoj pli longaj ol 1500 m-oj, kaj registras la tempon de iu plemimita cirklo. Aparta cirklonombristo havas la taskon sciigi al la konkursantoj la nombron de la ankora kurendaj cirkloj. 3.1.8. La vegjuisto kontrolas la regulan kuron (kuro en la propra leno ktp.) de la kuristoj kaj la regulan transpason super la barieroj kaj obstakloj e barier- kaj obstaklokuroj. e konkursoj ekstervegaj (maratona kuro, landvojaj maroj) li notas la startnumeron e la preterpasantaj konkursantoj kaj atentas, ke ili ne devojiu de sur la indikita vojlinio. 3.1.9. La stafetjuisto kontrolas la regulan anon de la stafetkuristoj. 3.2.1. Por iu unuopa salto- a etodisciplino oni formas apartan jubrigadon, konsistantan el unu fakjuisto, kiel gvidanto de la brigado (brigadestro), el pluraj spacmezuristoj kaj unu notisto. 3.2.2. La saltaj brigadestroj kaj la etaj brigadestroj kontrolas la regulecon de la saltoj resp. etoj kaj la precizecon de la mezurado, tenante ili mem tiun parton de la talrubando, kiu mezuras la rezulton.

3.2.3. La spacmezuristoj mezuras la alton a longon de la saltoj kaj la distancon de la eto. Ili indikas per speciala indikilo (piktabuleto, pikilo) la lokon, kie la surteria spuro de la saltinto a etsportilo komencias, kaj dum la mezurado ili tenas la komencan ekstremon de la mezurrubando. 3.2.4. La notistoj registras la konkursrezultojn en sia notlibro. 3.3.1. La marjuistoj kontrolas la regulecon de la maro. La konkursantajn maristojn akompanas unu gvida marjugisto kaj certa nombro da marjuistoj. Se la gvida juisto kaj unu marjuisto a tri marjuistoj tiel opinias, ke la konkursanto maras malregule, oni devas eskludi lin el la plua konkurso. La eskludon la gvida marjuisto sciigas al la eskludenda konkursanto dum a post la konkurso. La eskludon povas antai nur unu atentigo. La eskludito devas tuj forlasi la vegon, respektive demeti la startnumerojn kaze de maro sur landvojo. La atentigon kaj eskludon oni signas per flagsigno blanka, resp. rua. 3.4. La konkursa kuracisto kun siaj helpantoj zorgas pri la eventualaj malsaniintaj a vundiintaj konkursantoj. Sen kuracisto licas disvolvi nenian konkurson.
A. Kuroj

La disciplinoj de la subbrano kuroj disvolvias sur speciala kurkonkursejo, nomata atletika kurvego, mallonge kurvego. Por ke la kurvego estu uzebla por mez- kaj longdistancaj kurdisciplinoj, i havas enerale ovalan formon, pli precize formon de longkvadrato, kies du pli mallongajn laterojn duoncirklo anstataas. La mezuroj de tiu ovala kurvego ne estas unuecigitaj, nur ia longo devas esti minimume 400 m-oj. La longo de la diversaj kurdistancoj estas partoj a plurobloj de la tuta ovala kurvego, kun startejo kaj celo precize elmezurita. La kurvego laras almena 7,32 m-ojn kaj estas dividita per blankaj kalklinioj en 6 kurlenojn, mallonge lenojn minimume 1,22 m-ojn larajn. En pli signifaj konkursoj (kontinent-ampionadoj, olimpikoj) i havas 8 lenojn. La internan randon de la kurvego limas po 5 cm-ojn alta kaj lara cementa, ligna a alimateria, blankakalkita borderao. La grundo de la kurvego estas el skorio a el ia taga artmaterialo (tartano, rekortano). En iu kurdistanco la kuro okazas tiel, ke la maldekstra mano rigardas al la interno de la ovalo. Principo estas, ke la lasta fortostreo anta la alcelio, nomata finio, okazu sur unu el la du rektaj sektoroj de la kurvego. Kuroj de pli longa distanco ol 100 m-oj okazas parte jam sur la kurba sektoro de la kurvego. ar la celo por iuj lenoj estas en la sama cellinio, estas evidente, ke la startejo de la unuopaj konkursantoj devas esti tupe dislokitaj je precize elmezurita distanco unu post la alia. La efektiva longo de la plej interna kurleno estas elmezurita 30 cm-ojn (e la ceteraj lenoj 20 cm-ojn) distance de la interna lenlimo. La kuristoj surhavas krom la kutima atleta sportvesto anka specialajn kuruojn, kies plandumo estas provizita per elstaraj pintaj najloj. La starton signalas startpistolo e iuj kurkategorioj. La celo estas atingita, kiam la konkursanto tranapasis la cel-linion, la venkinto de la kurumo krome foriris la celrubandon. e pli gravaj konkursoj la unuaecon kaj la vicordon de la alceliintoj registras speciala aparato (celfotilo). En la kurdisciplinoj kun elmezuritaj lenoj povas samtempe kuri nur tiom da kuristoj, kiom da lenoj la kurvego havas. Anka e la disciplinoj kun neelmezuritaj kurlenoj la nombro de la samtempe startantoj estas limita. Se la ensemblo de iu konkursdisciplino nombras nur tiom a malpli da kuristoj, kiom da lenoj la kurvego havas respektive kiom da kuristoj povas starti en disciplinoj kun neelmezuritaj kurstrioj, tiam la diaciplino konsistas el unusola kurumo, nomata finalo. Sed se la membronombro estas pli granda ol la lenonombro respektive ol la nombro de la samtempe startigeblaj konkursantoj tiam la disciplino dividias en plurajn antakurumojn kaj unu finalon. Ekz. kaze de 18 konkursantoj en sprinta disciplino oni aranas tri

antakurumojn kun po 6 kuristoj. Tio i estas nosata unua etapo de la konkurso. Po 2 avanaj kuristoj el la plenumitaj tri antakurumoj eniras la finalan kurumon, mallonge finalon, kiu estas la dua etapo de la konkurso. Kaze de ekz. 12 membra ensemblo same en mallongdistanca disciplino estas nur du antakurumoj kaj po tri avanlokaj klasitoj el amba plenumitaj kurumoj eniras la finalon. La du etapojn oni kutimas nomi anka duonfinalo kaj finalo. Se la membronombro estas tiel granda, ke tri antakurumoj ne estas sufiaj, tiam oni disvolvas pli multe da antakurumoj, sed jam en du gradoj, nomataj selektaj kurumoj (unua etapo, nomata anka kvaronfinalo) kaj mezaj kurumoj (dua etapo a duonfinalo). Nur post tiuj sekvas la finalo (tria etapo). Ekz. kaze de 40-membra ensemblo en sprinta disciplino oni formas 7 selektajn kurumojn (kvaronfinalo) el 5x6 kaj 2x5 konkursantoj. El la 7x2 avanuloj de la plenumitaj 7 selektaj kurumoj oni formas tri mezajn kurumojn: 5, 5 kaj 4 konkursantoj. (Duonfinalo.) La 3x2 avanuloj de la plenumitaj mezaj kurumoj eniras la finalon. e la mezdistancaj kaj longdistancaj ebenkuroj en internaciaj konkursoj oni aranas plejparte nur finalon, ar kiel jam menciite tie povas starti pli multaj konkursantoj (1015) ol la nombro de la kurlenoj, kvankam okaze de pli granda nombro da konkursantoj anka tie estas imageblaj duetapaj konkursoj. Tamen, por pari tempon kaj la forton de la konkursantoj, oni enerale evitas la duetapan konkurson e la mez- kaj longdistancaj ebenkuroj, formante plurajn tn. tempokurumojn. La konkursanto kuras nur unu fojon en unu el la tempokurumoj kaj la la absoluta vicordo de la atingitaj temporezultoj oni kunmetas la klasigan rangliston, kaj baze de i deklaras la klasigojn kaj premias la tri plej sukcesajn konkursantojn. e sprintoj tio ne estas ebla, ar la momentaj vetercirkonstancoj (vento, pluvo ktp.) de la unuopaj kurumoj ne estas samaj, kio sekvigus dubeblajn rezultojn e mallongdistancaj kuroj. e la maratona kuro estas nur unu, finala kurumo. Se post la plenumo de iu kurumo, inter du a pluraj konkursantoj ekestis egalstato (t.e. se ili atingis la saman temporezulton), kaj de tiu rezulto dependas, kiu eniru la sekvan etapon, tiam se eble iu egalstatulo pluiru. Se tio ne eblas, ili plenumas novan kurumon. Se en la finalo, e la unualoka klasigo ekestas egalstato, tiam se eble la konkursantoj kuras ankorafoje la finalon. Sed se tio ne estas ebla, kaj same se la egalstato estas e la ceteraj klasigoj de la finalo, tiam la egalstatuloj ricevas la saman klasigan vicnumeron. Ekz. jene: 1., 1., 3., 4., 5., 6. a jene: 1., 2., 3., 3., 5., 6. Cetere estas menciinde, ke e pli gravaj konkursoj, kie celfotilo fotas la alcelion, oni povas konstati sendube kaj nekontesteble la precizan alvenan vicordon, kio ekskludas egalstatecon. Al la subbrano kuroj apartenas la disciplinoj de 7 diversaj kurkategorioj. La kurdistancoj de tiuj disciplinoj varias inter 80 kaj 42 195 m-oj. a) Mallongdistancaj ebenkuroj, alinome sprintoj Por atingi kiel eble plej bonan temporezulton dum la relative mallonga distanco, la mallongdistanca kuristo, alinome sprintisto startas el speciala startpozicio, per helpo de startkavetoj a startapogilo. La sprintaj disciplinoj estas disciplinoj kun elmezuritaj kurlenoj, kio signifas, ke ekde la starto is la celo la konkursanto devas kuri en sia propra leno, tiun li ne rajtas forlasi. Disciplinoj: 1. 100-metra vira ebenkuro a 100-metra vira sprinto. 2. 100-metra virina ebenkuro a 100-metra virina sprinto. 3. 200-metra vira ebenkuro a 200-metra vira sprinto. 4. 200-metra virina ebenkuro a 200-metra virina sprinto. 5. 400-metra vira ebenkuro a 400-metra vira sprinto.

6. 400-metra virina ebenkuro a 400-metra virina sprinto. b) Mezdistancaj kuroj La mezdistanca kuristo kuras mezajn distancojn, nome 800 a 1500 metrojn. La starto okazas en stara pozicio, sen starthelpilo. e la 800-metra ebenkuro la startejo estas e la komenco de unu el la du vegokurboj. La unuan kurbon iu konkursanto devas kuri en sia propra leno, poste ili rajtas darigi la kuron en la plej interna leno. e la 1500-metra ebenkuro la starto okazas en stara pozicio, sen starthelpilo. e la startejo startas pli multaj konkursantoj ol kiom da lenojn havas la kurvego. Ili startas en unu, eventuale en du vicoj kaj post la starto ili tuj enkuras la plej internan kurlenon. Disciplinoj: 1. 800-metra vira ebenkuro 2. 800-metra virina ebenkuro 3. 1500-metra ebenkuro (nur por viroj) c) Longdistancaj kuroj (nur por viroj) La longdistanca kuristo kuras longajn distancojn, nome 5000 kaj 10 000 metrojn, a la 42 195-metran maratonan distancon. La starto okazas kiel e la 1500-metra ebenkuro. Disciplinoj: 1. 5000-metra ebenkuro 2. 10 000-metra ebenkuro 3. Maratona kuro e tiu i lasta disciplino la starto kaj la celatingo okazas en la atletikejo (stadiono), la ceteran distancon la konkursanto kuras laeble sur landvojo a sur apudvoja pado, sena je malhelpaoj kiel digoj, fosoj ktp. La vojlinio devas esti precize indikita. e la 11-a km kaj poste e iu 5a km la aranistoj devas instali refreigajn staciojn, kie la konkursantoj ricevas refreigan nutraon kaj povas lavi sin. c) Stafetkuroj La kuristoj de la kvarmembra stafetteamo, nomataj stafetkuristoj, stafetkuras, t.e. kuras po 100, 200 a 400 metrojn, e kies fino ili kurante transdonas la stafetbastonon al la sekva kuristo, respektive la lasta kuras en la celon. e iuj kurdistancoj la kuristoj devas plenumi la tutan kurumon ne forlasante sian propran kurlenon. La limoj de la partaj distancoj, t.e. de la distancoj kurendaj fare de unu kuristo (100, 200, a 400 m) estas indikitaj per kalkolinio kruce tra la kurvego. Po 10 m-ojn anta kaj post tiuj limlinioj aliaj, alikoloraj linioj indikas la tn. anozonon. La transprenonto rajtas ekkuri jam 10 m-ojn anta la anozono, sed la bastontransdono, nomata bastonano, mallonge ano, devas okazi nepre ene de la anozono. La stafetbastono estas . 30 cm-ojn longa, . 4 cm-ojn diametra, almena 50 gr-ojn peza, glata, ambaekstreme fermita ligna a metala tubo. La unua stafetkuristo rajtas uzi starthelpilon. Disciplinoj: 1. 4x100-metra (kvaroble centmetra) vira stafeta ebenkuro 2. 4x100-metra virina stafeta ebenkuro 3. 4x200-metra vira stafeta ebenkuro 4. 4x200-metra virina stafeta ebenkuro 5. 4x400-metra vira stafeta ebenkuro 6. 4x400-metra virina stafeta ebenkuro d) Barierkuroj Ekde la starto is la celo ne forlasante sian kurlenon, la barierkuristo kure transpasas super 10 (e la 80-metra distanco: super 8) renverseblaj barieroj kaj klopodas atingi la celon kiel eble plej rapide. La neintenca ektuo, surpao a renverso de la bariero ne rezultigas malavantaajn poentojn. Al iu kurdistanco apartenas alia barielalteco. La interdistanco inter

la barieroj kaj la distanco de la unua kaj lasta barieroj disde la startejo resp. celo estas precize antaskribitaj. Disciplinoj: 1. 80-metra barierkuro (nur por virinoj) Barieralteco: rondcifere 76 om-oj. 2. 100-metra barierkuro. (nur por virinoj) Barieralteco: rc. 84 cm-oj. 3. 110-metra barierkuro. (nur por viroj) Barieralteco: rc. 107 cm-oj. 4. 200-metra vira barierkuro. Barieralteco: rc. 76 cm-oj. 5. 200-metra virina barierkuro. Barieralteco: rc. 76 cm-oj. 6. 400-metra barierkuro. (nur por viroj) Barieralteco: rc. 91 cm-oj. e) Obstaklokuro (nur por viroj) La obstaklokuristo kuras certan distancon kaj dume li lerte transpasas difinitan nombron de obstakloj, klopodante atingi la celon kiel eble plej rapide. La obstaklokonkurso disvolvias enerale sur la uzata, minimume 400 m-ojn longa ovala kurvego de la ceteraj kuraj disciplinoj, kun iom modifo, nome la akvofoso (unu el la du uzataj obstaklotipoj) situas a ekster la kurlenoj de la konstanta kurvego, a interne de ili, e unu el la du kurboj de la ovalo. Proksimiante al la akvofoso, la obstaklokuristo forlasas do la skorian kurvegon, transpasas la akvofoson kaj poste darigas la kuron, reirante sur la skorian kurvegon. La ceteraj obstakloj sume kvar estas lokitaj sur la kurvego mem, sur ties interna flanko tiamaniere, ke 30 cm-a parto de la obstaklo kuas ekster la interna rando de la kurvego. Dum la 3000 metrojn longa kuro la obstaklokuristo devas sukcese transpasi 35 obstaklojn, nome 7 akvofosojn kaj 28 obstaklojn. Praktike li kuras sep rondojn kaj tiel li transpasas sepfoje la akvofoson kaj la kvar obstaklojn. La obstakloj estas . 91 cm-ojn altaj kaj 396 cm-ojn laraj samformaj trabobarieroj konsistantaj el 13x13 cm-ojn dika trabo sur stabila postamento. Ili pezas 80-100 kg-ojn kaj estas transporteblaj de unu loko al la alia. La akvofoso estas po 366 cm-ojn longa kaj lara. e ia antaa ekstremo (rigardanta al la proksimianta kuristo) staras . 91 cm-ojn alta heo. Tuj post i sekvas la foso kun 76 cm-a komenca profundeco, kiu deklive malpliias, is tute esas e la transa ekstremo. La foso estas plena de akvo. En unu kurumo kuras laeble 12 konkursantoj. La starto okazas el komuna startlinio. Post la starto la konkursantoj darigas la kuron en la plej internaj kurlenoj. La unua obstaklo situas 200-270 m-ojn distanca de la startejo. Atinginte tiun unuan obstaklon la ensemblo jam konsiderinde distiriis, ke la konkursantoj povas transpasi in sen tumulto, unu post la alia a 2-3 konkursantoj samtempe, la alvena vicordo. La obstaklokuristo venkis la obstaklon, se li transpasis in u transsalte, u surpae. Tio i koncernas anka la heon de la akvofoso, ar ene de la heo trovias ligna kadro fiksita en la grundo. Kiam la ensemblo trakuris tiun unuan 200-270 m-an komencan sekcion de la vego, nur tiam oni metas la kvaran obstaklon sur ian definitivan lokon ene de tiu sekcio. Disciplino: 3000-metra obstaklokuro
B. Saltoj

Sur specialaj saltovegoj, post svingodona alkuro, la saltisto konfome el sia disciplino saltas alton a longon kun, respektive sen helpilo. Post la plenumita salto la teratingo okazas sur mola sabla a artmateria grundo. Cetere la saltovego devas esti instalita konforme al la specialaj bezonoj de la koncerna saltodisciplino kaj devas havi alkurejon kun antaskribita longo. La rezulton de la salto, nome la saltitan longon oni mezuras per tala mezurrubando, mallonge stalrubando (e altosalto ev. anka per tala mezurstango), aprobita de tata

mezurilaproba instituto. Tiun parton de la talrubando, kiu montras la rezulton, devas teni iam oficiala konkursa juisto, nome e la forsalta linio. Mezurante oni akceptas iam La pli malgrandvaloran entjeran centimetron. Frakcian centimetron (t.e. milimetron) oni ne registras. Kaze de egalstato e la altosaltaj disciplinoj tiu saltisto antaas la alian, kiu transsaltis kun malpli multe da provoj tiun alton, e kiu ekestis la egalstato. Se tio ne esigas la egalstaton, tiam oni ekzamenas, kiu el la egalstatuloj havis dum la tuta konkurso plej malmulte da sensukcesaj provoj, inkluzive de la lasta transsaltita alto. Se anka post tio restas la egalstato, oni ekzamenas, kiu el la egalatatuloj havis sume plej malmulte da u sukcesaj u senrezultaj provoj. Se anka tiu ekzameno ne donas solvon, tiam oni dividas la klasigon inter la egalstatuloj (ekz. l., 2., 2., 2., 5., 6.) escepte, se temas pri unualoka klasigo. Tiukaze la egalstataj konkursantoj saltas la koncernan alton anka kvaran fojon. Se tio ne donas solvon, oni metas la laton pli malalten, en la antalastan pozicion, kaj tiel daras plu la konkurso is decido. Kaze de egalstato e la longosaltaj disciplinoj oni konsideras la duan, se necese, la trian ktp. provojn. Por limigi la membronombron de la ensemblo de iu konkurs-disciplino kaze de tro multaj sinanoncintoj, oni aplikas la tn. selektan antakonkurson. Ekzistas du elekteblaj variantoj: la efektivan konkurson eniras nur, kiuj atingis certanivelan rezulton, a la efektivan konkurson eniras nur difinita nombro da konkursantoj. La subbrano saltoj dividias en kvar grupojn: a) altosalto, b) stangosalto, c) longosalto, ) trisalto. a) Altosalto Post 15-18 metra svingodona alkuro (de antae a de flanke) la altosaltisto sen ajna helpilo transsaltas laton tenatan de du postamentoj en certa alto. Li saltas ekz. 185 centimetrojn, alivorte 185-centimetran alton. La forsalto okazas de sur la forsalta trabo, iam per unu piedo. La altosaltisto rajtas komenci la salton a e la komenca alto (e kiu alto oni komencas la konkurson), a e iu ajn pli supera alto. e iu alto la konkursanto havas rajton pri tri saltoprovoj, mallonge provoj kaj post unu sukcesa transsalto de iu alto li povas darigi la salton e la sekva alto. (La centimetro-valoroj de la sinsekvaj transsaltendaj altoj estas jam anta la konkurso oficiale difinitaj.) Post tri sinsekvaj malsukcesaj saltoj la altosaltisto elfalas el la konkurso. La restintaj ses avanaj konkursantoj kaj la egalstatuloj de la sesa loko havas jam ses provojn. La salto validas anka, se la saltisto transsaltante ektuas la laton, sed tiu ne falas. La altosaltisto rajtas, e estas rekomendinde, ke li precize elmezuru la alkuran distancon, por ke li sukcesu forsalti per la usta piedo, el la usta saltopunkto. La latotenaj postamentoj faritaj el ajna materialo devas esti stabilaj. Sur ili ortangule elstaras 6x4 cm-a glitebla kaj fiksebla latotena plato. La du postamentoj devas esti tiel lokitaj, ke la du platoj staru vid-al-vide unu kontra la alia, kio ebligas, ke la lato facile povas fali antaen a malantaen, se la saltisto ektuis in. La lato estas 3,64 4 m-ojn longa, maks. 2 kg-ojn peza, kaj estas farita el ligno. ia transversa sekco estas cirklo kun 25-30 mm-a diametro a triangulo kun 30 mm-aj lateroj. La mezuro de la sablokavo a artmateria surteriejo estas almena 5x4 m-oj. Disciplinoj: 1. Vira altosalto. 2. Virina altosalto. b) Stangosalto (nur por viroj) Post 40-45 metra svingodona alkuro sur skorikovrita alkurejo la stangosaltisto helpante sin per longa, elasta stango transsaltas laton tenatan de du postamentoj en certa alto. Post la plenumita salto la stangosaltisto atingas la teron sur 5x5 metrojn area surteriejo kovrita dike per molaj sablo a artmaterio.

Difinitan distancon anta la rando de la surteriejo estas sinkita en la tero kun supra eo samnivela kun la tersurfaco la tn. apogkesto. e la fino de la alkuro la stangosaltisto ne bremsante sian impeton puas la antaan ekstremon de la ambamane kunportita saltostango en la apogkeston, kiu donas el la stango firman apogon dum la transsalto. La saltisto havas la rajton transloki la du postamentojn maksimume 60 cm-ojn anta a post la linion de la malantaa ekstremo de la apogkesto. La saltostango povas esti farita el ajna konvena naterialo kaj longas la la bezono de la stangosaltisto. Sensukcesa estas la salto resp. la provo de la konkursanto, sed validas kiel provo, aa) se li debatis la laton; bb) se li jam forkikis sin, kaj leviis en la aeron, sed ne transsaltis la laton; cc) se post la forsalto de sur la tero li translokas la malsupran manon super la supran manon, a se per la supra li faras novan, pli supran prenon; ) se anta la forsalto li ektuas u per la korpo, u per la stango ajnan parton de la teritorio situanta post la imagita linio e la malantaa kestovando, inkluzive anka la surteriejon. La nombro de la provoj kaj la procedo kaze de egalstato estas la sama kiel e altosalto. Disciplino: Stangosalto c) Longosalto Post 40-45-metra svingodona alkuro la longosaltisto saltas sen ajna helpilo certalongan distancon, konforman al sia forto. Li saltas ekz. 620 centimetrojn, alivorte 620 centimetran longon. La forsalto okazas de sur 122 cm-ojn longa, 20 cm-ojn lara kaj 10 cm-ojn dika forsalta trabo, kiu estas sinkita en la tero, 1 m-on anta la rando de la sablokavo, samnivele kun tiu kaj kun la skoriokovrita alkurejo. La sablokavo estas minimume 2,75 m-ojn lara, 9 m-ojn longa kaj enhavas sablon almena 50 cm-ojn profundan. La kavoflanka rando de la forsalta trabo estas la forsalta linio. La longon de la salto oni mezuras iam perpendikle ekde la forsalta linio is la plej proksima spurorando en la sablo. Erara, sensukcesa estas la salto resp. la provo, se la longosaltisto post la forsalto,sed anta la teratingo, a post la senforsalta alkuro, per ajna parto de la korpo ektuas la grundon malanta la forsalta linio. Tuj post la forsalta trabo, la ties tuta longo estas lokita sur la tero mallara tabulo kovrita per plastileno a sablo delikate glatigita samnivela kun la trabo. Se la konkursanto e la forsalto enpaas, lia piedspuro postrestas sur la mola materialo. Tia salto estas sensukcesa, sed kiel provo validas. Male al i tio: la forsalto de anta la trabo estas valida, nur la longon oni mezuras anka ikaze ekde la forsalta linio. iu longosaltisto havas la rajton fari 3 saltojn, inkluzive enka la sensukcesajn provojn. Oni taksas la plej bonan rezulton. Kaze de malpli ol 6 konkursantoj iu havas 6 saltojn. Disciplinoj: 1. Vira longosalto. 2. Virina longosalto. ) Trisalto (nur por viroj) La trisalto estas speco de longosalto, kie la konkursanto, nomata trisaltisto, sen ajna helpilo post 40-45 metra alkuro faras tri sinsekvajn saltojn, farante la unuan kaj duan saltojn per la sama, kaj la trian per la alia piedo. La forsalta trabo estas lokita 11 m-ojn distance de la pli proksima rando de la sablokavo. La salto ne estas regula, konsekvence ne estas valida, se la vicordo de la forsaltantaj piedoj ne estas la la antaskribo; krome kiel e longosalto. Koncerne ion ceteran validas same la reguloj de la subgrupo longosalto. Disciplino

Trisalto.
C. etoj

La konkursanto de la etaj disciplinoj, alinome etisto, konforme al sia disciplino etas iun el la kvar etsportiloj: lanco, disko, pezglobo kaj martelo. La eto okazas sur speciala etvego, konsistanta el alkurejo plus etarko por la lancoeto kaj el etorondo por la ceteraj etdisciplinoj. La etarko estas 4 m-ojn longa ligna a fera arko de 16 m-ojn diametra cirklo. La etrondo konsistas el 6 mm-ojn dika, 76 mm-ojn alta kaj 2,135 m-ojn (pezglobo, mertelo) resp. 2,5 m-ojn (disko) diametra fera a tala ringo, sinkita en la grundon, is la supra rando samnivelas kun la tero. La interna grundo de la etrondo estas 16-26 mm-ojn profundita kaj skoriita. Krom la efa etdirekto estas difinita anka la angulo (lancoeto: 30; disko- kaj marteleto: 60; pezglobeto: 65 gradoj), ene de kies sektoro la etita etsportilo devas atingi la teron. La sektorlimojn flagoj indikas. Dum la eto la etisto rajtas ektui nur la internan flankon de la etrondo a etarko. La ektuo de la supro de la rondorando, a elpao sur la eksterrondan grundon signifas sensukcesan etprovon. Post la plenumita eto la etisto ne rajtas forlasi la etrondon, resp. la alkurejon pli frue ol kiam la sportilo atingis la teron. Post tio el firma ekvilibra pozicio li devas retrodirekte forlasi la etlokon. La etitan sportilon oni devas reporti al la etloko, ia reeto estas severe malpermesita. La rezulton, alinome longon de la eto oni mezuras ekde la pli proksima ekstremo de la postlasita spuro de la etsportilo sur la tero is la interna flanko de la rondorando, resp. arkorando. Dum la mezurado la mezurrubando devas trairi la centron de la jetrondo, resp. la cirklocentron de la etarko. La mezurado okazas per aprobita tala mezurrubando. Tiun parton de la talrubando, kiu montras la rezulton, tenas iam la gvidanto de la jubrigado e la interna rando de la etrondo a etarko. Du spacmezuristoj tenas krome la streitan talrubandon: unu e la spuro de la surteriinta etsportilo, la alia e la centro de la etrondo (etarko). e pezglobeto oni mezuras kun unucentimetra, e la ceteraj etdisciplinoj kun ducentimetra precizeco. Frakciajn centimetrojn (milimetrojn) oni ne registras, sed akceptas iam la pli malgrandan centimetran, resp. ducentimetran valoron el la du plej proksimaj. Kaze de egalstato tiu konkursanto antaas la alian, kies dua, eventuale tria provo estis pli bona ol tiu. de la alia. Se la nombro de la konkursantoj, t.e. la ensemblo de iu etdisciplino estas pli granda ol 6, tiam iu havas rajton pri 3 etoj. La ses avanaj etistoj kaj la eventualaj egalstataj sesalokaj konkursantoj havas rajton pri 3 kromaj provetoj. Oni taksas la plej bonan rezulton el la 3 resp. 6 etoj. Se la ensemblo nombras malpli ol 6 konkursantojn, tiam iu havas rajton pri 6 etoj. Koncerne selektan antakonkurson validas la regulo trovebla en la apitro saltoj. El la suprediritaj evidentas, ke la subbrano etoj dividias en kvar grupojn: a) lancoeto, b) diskoeto, c) pezglob-eto, ) marteleto. a) Lancojeto. Post svingoakira alkuro la lancoetisto etas la etsportilon nomatan lanco per unu mano al kiel eble plej granda distanco, tiel, ke ia fera pinto atingu unua la grundon. La lancoeto-vego mallonge lancovego havas de 30 (se eble 33,5) is 36,5 m-ojn longan kaj 4 m-ojn laran alkurejon. La lanco estas pretigita el ligno a metalo kaj havas la antaskribitan longon, pezon kaj transversan sekcon. La pinto estas iam el metalo. La mezan parton de la lanco kovras tn. ligao a volvao, survolvita el nuro en 14-16 cm-a longo. EletonTe la lancoetisto tenas la lancon e tiu ligao kaj eletas in super la ultro.

Disciplinoj: 1. Vira lancoeto. Lancomezuroj: longo: 260-270 cm-oj; pezo: 800 gr-oj; diko en la mezo (sub la ligao): 2,5-3 cm-oj. 2. Virina lancoeto. Lancomezuroj: longo: 220-230 cm-oj; pezo: 600 gr-oj; diko en la mezo: 2-2,5 cm-oj. b) Diskoeto. Tenante la etsportilon nomatan disko en unu mano, la diskoetisto faras unufojan energian kaj impetan irkaturnon kaj per la helpo de la centrifuga forto li etas la diskon al kiel eble plej granda distanco. La etsportilo disko estas de la rando is la mezo grade plidikianta ligna disko kun alfiksita metala ringo irka la rando kaj kun rondej plipezigaj metalplatoj ambaflanke de la mezo. Disciplinoj: 1. Vira diskoeto. Diskomezuroj: diametro 220 mm-oj; pezo: 2 kg-oj. 2. Virina diskoeto. Diskomezuroj: diametro: 180 mm-oj; pezo: 1 kg, c) Pezglob-eto La pezglob-etisto etas metalan globon nomatan pezglobo per unu mano al distanco konforma al sia forto. La eto okazas el la pli frue jam priskribita etrondo, kiun antae bone fiksita, 1,22 m-ojn longa, 114 mm-ojn lara arkoforma randoligno borderas. i elstaras 80 mm-ojn super la fera rando de la etrondo, kun kiu ringo ia interna flanko formas kvaza koheran, 100 mm-ojn altan vandon. La surpao sur la blankakalkitan randolignon malvalidigas la eton. La pezglob-etisto pue etas la pezglobon el de la ultro, dum la movon de la mano sinkrone akompanas lacela helpa movo de la trunko kaj de la piedoj. La pezglobo estas fera a latuna globo kun difinitaj pezo kaj diametro. Disciplinoj: 1. Vira pezglob-eto. Globmezuroj: pezo: 7,257 kg-oj; diametro: 11-13 cm-oj. 2. Virina pezglob-eto. Globmezuroj: pezo: 4 kg-oj; diametro: 9,5-11 cm-oj. ) Marteleto (nur por viroj) La marteletisto, tenante ambamane la fuston de la etsportilo nomata martelo, faras plurajn (3-4) impetajn irkaturnojn en la etrondo kaj per la helpo de la centrifuga forto li etas la martelon kiel eble plej malproksimen. Por preventi akcidentojn, la etrondon irkabaras 7 m-ojn diametra, minimume 5,35, se eble 4 m-ojn alta irmokrado kun 5 m-a malfermao en la etodirekto. La du flankoj de la malfermao kaj la centro de la etrondo determinas la antaskribitan 60-gradan etsektoron. La etsportilo martelo konsistas el la kapo, la tigo kaj la fusto. La martelkapo estas 102-120 mm-ojn diametra regula globo el fero a alia metalo ne pli mola ol latuno. Sur ia surfaco sammateriala elstara maeto ebligas alkroi la tigon. La tigo estas unufadena, almena 3 mm-ojn dika kaj . 110 cm-ojn longa taldrato, ambaekstreme mae kroianta al la kapo kaj al la fusto. La fusto estas triangulforma, . 10 cm-ojn ampleksa rigida tenilo el unu- a duobla kablo . 10 mm-ojn dika. La tuta martelo pezas 7,257 kg-ojn. Disciplino: Marteleto.

. Maroj (nur por viroj)

La maristo maras diverslongajn difinitajn mardistancojn sur vego (enerale sur kurvego) a landvojo, kaj klopodas atingi la celon kiel eble plej frue a plenumi kiel eble plej longan maron dum difinita tempodaro, irante per rapidaj paoj, sen fari kurajn movojn. La kriterio de la sporta maro estas, ke la maristo devas teni seninterrompan kontakton kun la grundo, t.e. la antaa piedo devas ektui la grundon pli frue ol la malantaa forlasis in. Kroma postulo estas, ke la surgrunda piedo e se nur por momento devas esti rektigita. Malregulan maron post unu averto sekvas eskludo el la konkurso. e pli longaj mardistancoj ol 20 km-oj, en certaj distancoj apud la vojlinio estas starigitaj refreigaj stacioj, kie la konkursantoj ricevas refreigan nutraon kaj povas lavi sin. Tio validas anka e maroj sur vego. Disciplinoj: 1. 5-kilometra maro sur vego. 2. 10-kilometra maro sur vego. 3. 15-kilometra maro sur vego. 4. 20-kilometra maro sur vego. 5. 25-kilometra maro sur vego. 6. 30-kilometra maro sur vego. 7. 50-kilometra maro sur vego. 8. 1-hora maro sur vego. 9. 2-hora maro sur vego. 10. 15-kilometra maro sur landvojo. 11. 20-kilometra maro sur landvojo. 12. 25-kilometra maro sur landvojo. 15. 50-kilometra maro sur landvojo. 14. 50-kilometra maro sur landvojo.
D. Kunmetitaj disciplinoj

La disciplinoj de la subbrano kunmetitaj disciplinoj konsistas el 5 a 10 difinitaj subdisciplnoj erpitaj el la disciplinoj de la subbranoj kuroj, saltoj kaj etoj. Tiuj konkursoj postulas de la konkursantoj elstaran lerton kaj praktikon en nombro de diverskarakteraj sportaktivadoj, do altagrade harmonie interkompensitajn universalajn atletikajn kapablojn. iu atingita rezulto respondas al certa poentonombro kaj venkas, kiu akiris plej altan poentonombron. iu konkursanto havas rajton pri 3 eto- kaj saltoprovoj. La plenumo de iu subdisciplino estas nepra postulo por povi atingi klasigon. La neplenumo de unu el la subdisciplinoj eskludas la konkursanton el la plua konkurso. Disciplinoj: 1. Vira kvindisciplino. i inkluzivas 5 subdisciplinojn plenumendajn la la sekvanta deviga vicordo: longosalto, lancoeto, 200-metra sprinto, diskoeto kaj 1500-metra ebenkuro. La disciplino estas plenumenda ene de unu tago. Estas konsilinde intermeti 30-minutajn pazojn inter la unuopajn subdisciplinojn, precipe post la tria subdisciplino. 2. Virina kvindisciplino. i estas plenumenda dum du tagoj, la la sekvanta deviga vicordo: 1-a tago: 80-metra barierkuro, pezglob-eto, altosalto; 2-a tago: longosalto, 200-metra sprinto. 30-minutaj pazoj inter la subdisciplinoj estas konsilindaj. 5. Dekdisciplino. (nur por viroj) La dek subdisciplinoj estas plenumendaj dum du tagoj la la sekvanta deviga vicordo: 1-a tago: 100-metra sprinto, longosalto, pezglob-eto, altosalto, 400-metra sprinto; 2-a tago: 110-metra barierkuro, diskoeto, stangosalto, lancoeto, 1500-metra ebenkuro.

30-minutaj pazoj, precipe post la 4a, 6a kaj 8a subdisciplinoj estas konsilindaj. Esprimoj: Konkurso de atletiko, a atletokonkurso, a atletika konkurso. Olimpika ampionado de atletiko de jaro 1972, a olimpika atletika ampionado de jaro 1972. ampiono de 400-metra virina sprinto. Venkintoj de la duonfinalaj kurumoj de la disciplino 200-metra vira sprinto. ampiono de la olimpika maratona kuro, a olimpika ampiono de maratona kuro. Venkinto de la 5000-metra ebenkuro de la Eropo-ampionado de atletiko de 1970, a venkinto de la Eropo-ampiona 5000-metra ebenkuro de jaro 1970. La mondampiona teamo de la 4x200-metra virina stafetkuro de jaro 1970. Eropo-ampiono de la 200-metra vira barierkuro. Nordameriko-rekordo de 3000-metra obstaklokuro. Unualoka klasito de olimpika altosalto-konkurso. Olimpika rekordo de stangosalto. Mondrekordo de marteleto, a marteleto-mondrekordo. Olimpika ampiono de 50-kilometra maro. Eropoampiono de virina kvindisciplino (de jaro 1968); ktp. ktp.

BICIKLADO
Biciklante sola, a en grupo (ensemblo), a en teamo, a kondukate de motociklo, kaj sekvante la regulojn de la koncerna disciplino, la biciklisto klopodas atingi kiel eble plej avanan klasigon por si, respektive por sia teamo. La sportilo de la biciklisto estas la konkursbiciklo, mallonge biciklo. La efaj partoj de la konkursbiciklo estas la framo kaj la du radoj. Al la fronta parto de la framo estas alustita la turnebla forko. Inter la du malsuprajn ekstremojn de la forko estas muntita la akso de la antaa rado, nomata frontrado. Helpe de la stirilo, fiksita sur la supra ekstremo de la forko, tiu lasta kaj kune kun i anka la frontrado estas turnebla dekstren kaj maldekstren, per kiu maniero la biciklo estas stirebla. Al la du malsupraj ekstremoj de la forkoforma malantaa parto de la framo estas muntita la akso de la malantaa rado, nomata postrado. irka la du menciitaj aksoj turnias dum veturo la tuboforma nabo de la du radoj. Fiksitaj per unu el iliaj ekstremoj alterne jen al la dekstra, jen al la maldekstra rando de la nabo, kaj same fiksitaj per la alia ekstremo al la interna surfaco de la radrando, la spokoj (. 36 pecoj da . 26 cm-ojn longaj kaj . 3 mm-ojn diametraj talstangetoj nomataj vulgare: radioj) tenas iun punkton de la radrando en egala distanco disde la akso. Pnematiko (tiuj interna kaj ekstera) irkazonas la eksteran flankon de la radrando kaj plenpumpita per aerpumpilo, i havigas la necesan elastecon al la rapidanta biciklo, eliminante pli fortan skuion. La pumpita aero eniras tra la valvo, kiu enlasas la aeron, sed malhelpas ian eliron. Al la supra, malantaa parto de la framo estas fiksita la selo, sur kiu sidas la biciklisto. Dum biciklado la biciklisto konstante turnadas la grandan enradon, troviantan e la meza, malsupra parto de la framo, pere de alterna treta premo sur la du pedalojn, muntitajn sur la du ekstremoj de la kranko. Rondeno, mallonge eno interligas la grandan enradon kun la malgranda enrado, fiksita enerale al la dekstra rando de la posta nabo. La turnado de la granda enrado rezultigas konsekvence la turniadon de la malgrande enrado, kiu turnas kun si anka la postradon. Gravaj akcesoraj ekipaoj de la biciklo estas la du bremsoj, nome tiu de la frontrado kaj tiu de la postrado. Ili konsistas el la bremsouoj, frotbremsantaj la respektivan radon, el la bremsomaniloj, muntitaj sur la stirilo, kaj la necesaj bodenkabloj (Bowden). Por esti senaj je superfluaj pezaoj, la konkursbicikloj ne havas la sekvantajn en la iutaga uzado havatajn akcesoraojn: kotirmiloj, enirmilo, pakaportilo, reflektoro, postlumo kaj tintilo. La biciklisto surhavas sportveston konforman al la antaskriboj. La disciplinoj de la sportobrano biciklado konsistigas kvar subbranojn: A) Biciklado sur vego B) Biciklado sur oseo C) Biciklado sur tereno ) Biciklado en ambrego
A) Biciklado sur vego

La disciplinoj de tiu i subbrano disvolvias en tegmentita a subiela biciklokurejo konstruita speciale por biciklokonkursoj. ia efa parto estas la 6-8 metrojn lara betona biciklovego, mallonge vego, havanta la formon de ovalo, pli precize de longkvadrato, kies du mallongajn laterojn duoncirklo anstataas. La du rektaj partoj de la ovalo nomias celrekto kaj kontrarekto. En la kurboj la vego havas antaskribitan deklivangulon. e la disciplinoj estas aplikata unu el la du regulaj startomanieroj, nome la stara starto (la konkursanto sidas sur la staranta biciklo, tenate de helpanto a konkursjuisto is la starto), a la fluga starto (la konkursanto jam pli frue ekbiciklas kaj je donita signo transkuras la startolinion kun plena rapideco).

Disciplinoj: 1. Vira biciklosprinto Post stara starto la konkursantoj ne komencas tuj sprinti, sed kun atento gvatas kaj per lertaj manovroj malhelpas ies ajn provon erupti el la ensemblo kaj okupi avanan lokon. La sprinto komencias enerale nur 200 m-ojn anta la celo, pro kio oni registras nur la temporezulton de la lastaj 200 m-oj de la konkursdistanco, kiu depende de la longo de la vego estas du a tri rondoj. En la okonfinalaj kurumoj konkursas ne pli ol kvar konkursantoj, el kiuj nur la unualokaj pluiras al la kvaronfinalo. En la kvaronfinalo, duonfinalo kaj finalo la kurumojn partoprenas po du konkursantoj. 2. Virina biciklosprinto Same kiel la vira. 3. Tendema biciklosprinto (nur por viroj) La konkursdistanco estas 4 vegorondoj. Post la selektado en la necesnombraj antafinalaj kurumoj (en kiuj partoprenas maks. 4 tendemoj) la duonfinalon partoprenas jam nur la 4 avanaj tendemoj. En la duonfinalaj kaj finala kurumoj konkursas po du tendemoj. Tendema biciklo a mallonge tendemo estas dupersona biciklo, sur kiu la konkursantoj sidas unu post la alia, sur apartaj sidiloj. La tendema biciklo havas same nur du radojn kiel la normala biciklo. Cetere kiel la vira biciklosprinto. 4. Vira bicikla persekuto Startinte per stara starto, nome unu e la celrekto, la alia e la kontrarekto, samtempe konkursas du konkursantoj. En la okonfinalo iu finkuras 4000 metrojn, kaj venkas, kiu atingas pli bonan temporezulton. La parigo okazas per lotumo. En la kvaronfinalo, duonfinalo kaj finalo oni jam ne mezuras la tempon. Venkas, kiu preterkuras la alian (kio jam signifas anka la finon de la kurumo) a, se tio ne sukcesas, kiu pli frue plenumas la 4000 metrojn. 5. Virina bicikla persekuto Same kiel e la vira. 6. Teama bicikla persekuto (nur por viroj) Po du teamoj el kvar konkursantoj kuras samtempe la 4000 metran konkursdistancon. La preterkurita teamo elfalas, tamen la venka teamo devas finkuri la distancon por havi temporezulton. Cetere kiel e la vira bicikla persekuto. 7. Vira starostarta bicikla tempokuro Startinte per stara starto je pistola signo, la konkursantoj kun plene rapideco biciklas 1 kilometron, klopodante atingi kiel eble plej bonan temporezulton. Venkas la plej bona tempo. (Estas aranataj anka flugostartaj tempokuroj, kie la konkursantoj biciklas du vegrondojn por ekiri rapidecon, kaj poste ili transkuras la startlinion de la mezurata distanco. En la olimpikoj kaj mondampionado tiu disciplino ne estas en la programo.) 3. Virina starostarta bicikla tempokuro Same kiel e la vira. 9. Postmotora biciklado sur vego (nur por viroj) Fostsekvante en strikta interspaco motociklon de permesita tipo, kaj tiamaniere eluzante la minimuman aerreziston, la biciklisto klopodas atingi kiel eble plej bonan temporezulton. La sekurecon de la strikta postsekvo certigas 60 cm-ojn longa maldike horizontala cilindro turnebla sur akso, elstaranta 40 cm-ojn el la malantaa parto de la motociklo. e la starto la biciklistoj ekstaras unu post la alia en lotumita vicordo anta la startlinio. La motociklistoj kuras kelkajn vegrondojn por varmigi la motoron, kaj dume postenias la la vicordo do la biciklistoj. Kiam la tiel posteniinta motociklista ensemblo atingas la kontrarekton, la startisto donas signon por la starto. La helpantoj, starantaj apud la surbiciklaj startontoj, donas svingon al la bicikloj, kaj la biciklistoj unu apud la alia alias post sian motocikliston, kiam tiu atingis lian linion. Kiam iu konkursanto aliis al sia kondukanto,

nur tiam ili rajtas antai unu la alian. Venkas, kiu unua atingas la celon, respektive se temas pri konkurso kun fiksa tempdaro kiu post la forpaso de tiu tempo la unua transpasas la cellinion.
B) Biciklado sur oseo

La konkursoj en tiu i subbrano disvolvias sur publikaj oseoj inter loataj lokoj. La oseojn oni sentrafikigas por la daro de la konkurso. Disciplinoj: 1. Vira osea biciklado La konkurso komencias per grupa starto (en komuna ensemblo). La distanco estas 150200 km-oj, sed la konkursoj disvolvias enerale en pluraj rondoj sur la sama, 15-20 km-ojn longa rondvojo kun konsiderinda niveldiferenco. Venkas, kiu la unua transpasas la cellinion. 2. Virina osea biciklado Same kiel e tiu vira. 3. Teama osea biciklado (nur por viroj) En tiu i disciplino konkursas po unu kvarpersona teamo de la pertoprenantaj landoj. La starto okazas po teamoj, kun fiksita intertempo. Venkas tiu teamo, kies tria alceliinto havas la plej bonan temporezulton.
C) Biciklado sur tereno (nur por viroj)

La konkursantoj de tiu i subbrano forlasas la konstruitajn vojojn (oseojn) kaj plenumas la konkurson sur la tereno, nome sur teraj landvojoj, arvojoj a padoj. Kelkfoje e tiujn ili forlasas por trapasi pli malfacilajn naturajn obstaklojn, kio postulas persiston kaj lerton. Ne licas devojii de la indikita vojlinio. Disciplino: 1. Vintra terena biciklado La konkurso, kies maksimuma longo ne estas pli al 24 km-oj, disvolvias en sia kvarona longo sur senvoja varia tereno (kampo, arbaro), dum en sia trikvarona parto sur bicikleblaj tervojoj kaj padoj. La vojlinio kondukas tra pluraj naturaj melhelpaoj (ekz. ravinetoj, riveretoj ktp.), kiujn la konkursantoj devas senirkaire transpasi. Post samtempa grupa starto la rezulton de la konkurso donas la vicordo de la celatingoj.
C) Biciklado en ambrego

Disciplinoj: 1. Biciklopilkado 2. Arta biciklado. (Manke de fontmaterialo tiu i subbrano ne estas ellaborita.) La mondfederacio de la sportobrano biciklado estas: Union Cycliste Internationale (UCI), Esp-e: Internacia Biciklista Unio. Esprimoj: Konkurso de biciklado sur vego, a biciklokonkurso sur vego, a survega biciklokonkurso. Konkurso de virina biciklosprinto. Olimpika ampionado de vira bicikla persekuto. Unualoke klasitaj teamoj de la kvaronfinalo de la konkurso de vira teama bicikla persekuto. Eropo-rekordo de virina startostarta bicikla tempokuro. Mondampionado de postmotora biciklado sur vego, a mondampionado de survega postmotora biciklado. Konkurso de biciklado sur oseo, a osea biciklokonkuso. Vintra terena biciklokonkurso. ampiono de vintra terena biciklado.

BOBADO
Sidante duope a kvarope kun alaj sambobanoj sur speciala glitveturilo, nomata bobo, la bobisto lerte kaj kurae traveturas la rektojn kaj kurbojn de konstruita bobvego, kaj disciplinita kunagante kun alaj kunuloj li faras ion ablan, por ke lia formacio atingu kiel eble plej grandan rapidecon kaj alceliu kun bona temporezulto. La mondfederacio de la sportobrano bobado estas Fdration Internationale de Bobsleigh et de Tobogganning (FIBT) (Esp-e: Internacia Bobista kaj Toboganista Federacio). La internaciajn bobkonkursojn povas partopreni nur viraj konkursantoj. La internaciaj bobkonkursoj disvolvias sur specialaj konstruitaj bobvegoj. Tiujn vegojn oni konstruas simile al la sportsled-vegoj, kiuj servas la celojn de la sportobrano sledado. La diferenco estas, ke la bobvego havas relative malpli multe da kurboj, konsekvence pli longajn rektojn, sekve de kio sur la bobvego oni povas atingi pli grandan, ofte e 120 kilometran rapidecon per horo. Tiu pli granda rapideco necesigas pli altajn nome is 6 metrajn kurbovandojn, por eviti, ke en la kurbo la svingo de la malsuprenglito, alivorte descendo eletu la bobon de sur la vego. La longo da la bobvegoj por internaciaj konkursoj estas inter 1000 kaj 2000 m-oj. La plej konata internaciskala bobvego estas tiu de St. Moritz (Svislando), kun 1510 m-a longo kaj 130 m-a niveldiferenco. Elatare bonaj bobvegoj trovias anka en L'Alpe d'Huez (Francio), Cortina d'Ampezzo (Italio), Oslo (Norvegio), Zakopane (Pollando), Tatranska Lomnica (eoslovakio), Lake Placid (Usono) kaj Igls (Astrio). La sportilo da la sportobrano bobado estas la bobo. i estas speciala, tre malaltakonstruita sledotipo, diferencanta disde la sportsledo precipe per tio, ke anstata unu, i havas du glitilparojn unu post la alia. La glitiloj estas faritaj enerale el fraksenligno kaj la suban facon de la glitiloj kovras alrabita tala lameno, nomata glitplando. tala kadro kuntenas la du glitilparojn kaj lignotabulo, nomata sidtabulo, kovras la talan kadron en la tuta longo de la bobo. Metala irmostango irkaborderas la sidtabulon al i fikse almuntite. Sur la irmostango trovias krampiloj, helpe de kiuj la bobanaro kroas sin fikse al la sledo, kiel anka piedteniloj cele de pli sekura sido. La sekuran stiradon de la bobo ebligas tio, ke la antaa glitilparo estas turnebla dekstren kaj maldekstren helpe de stirnuro a stirorado. Amba metodoj havas avantaon kaj malavantaon. Nome, sur malmola, sentrua vego la nurstirado estas pli lacela, dum sur mola kaj supozeble truhava bobvego la boboj kun stirorado estas pli sekuraj. Nuntempe dominas tamen enerale la radostirado, ar la bobistoj, kiuj plejparte kondukas anka aton, preferas la stiroradon. Grava parto de la bobo estas la bremso. La regularo de la internaciaj bobkonkursoj antaskribas tn. segilbremson, konsistantan el tala bremsorubando kun laraj, triangulaj dentoj. La bremso estas funkciigebla per du bremsoleviloj, muntitaj al la bobo ambaflanke de la sidtabulo, e ties malantaa parto, kie la bremsisto sidas. En internaciaj bobkonkursoj oni uzas du bobospecojn: la dusidlokan bobon por la bobduopoj kaj la kvarsidlokan bobon por la bobkvaropoj. Neoficiala speco estas la sessidloka bobo por bobsesopoj. La bobo kune kun ia anaro (bobanaro) estas nomata formacio. La karakterizaj mezuroj de la du oficialaj bobospecoj estas la sekvantaj. La dusidloka bobo longas 270, la kvarsidloka 380 cm-ojn. Ili pezas 165, respektive 230 kg-ojn. La spurdistanco de amba specoj estas 67 cm-oj kaj la laro de la glitiloj (glitilplandoj) estas minimume 12 mm-oj e la dusidloka kaj 14 mm-oj e la kvarsidloka boboj. En la bobo la bobanoj sidas unu post la alia. Plej antae sidas la stiristo, de kies stirkapablo dependas la sukceso a fiasko de la formacio. Lastaloke sidas la bremsisto, kiu devas rigore sekvi la instrukciojn de la stiristo. Nur en la pleja danero li rajtas agi memstare. Li kaj la ceteraj bobanoj, sidantaj inter la stiristo kaj li, havas la taskon kiel eble plej rapide havigi al la bobo la necesan veturrapidecon e la starto. Tiucele e la bobkvaropo oni aplikas

la tn. triopan starton, t.e. la stiristo sidas sur sia loko kaj la tri ceteraj bobanoj ekovas la bobon kaj kurante pluovas in, is la glitveturilo ekhavas la konvenan komencan rapidecon. Nur tiam ili saltas sur la bobon unu post la alia. e bobduopo oni aplikas ofte la t.n. duopan starton, kiu postulas multe da lerto, ar anka la stiristo ovas la bobon, kurante apud i, is la bobo havas la necesan komencan impeton. Sukcesa konkurso jam e la starto kondias tre ekzercitan, precize kunagantan bobanaron, ar iu eraro kostas valorajn dekonsekundojn. Kiam la bobanoj jam sidas fikse sur la bobo, je la komandvorto de la stiristo ili iuj escepte de la stiristo klinas la supran korpon malrapide malantaen. Je la sekva komandvorto ili rapide kaj samtempe reklinas sin en la rektan sidan pozicion. La puon, kiun rezultigas tiu subita, samtempa reklinio de la bobanoj, transprenas la bobo, kaj per tio i ricevas certan rapideckreskon. Tiun ekzercon, nomatan bobumado, la bobanoj ripetas en certa ritmo la la komando de la stiristo, is la bobo atingis la rapidecon de 50 km-oj per horo (50 km/h). Tiam la bobanaro esas bobumi, ar bobumado super 50 km-a repideco jam kazas ancelion al la sledo, kio rezultigas tempoperdon. En kurboj la bobumado kaj bremsado estas malpermesitaj, ar ili povas kazi danerajn renversojn kaj falojn, ja la bobo rapidegas tra la kurboj kun 100 is 120 km-a rapideco per horo. Sur la modernaj bobvegoj, provizitaj per konstruitaj kurboj kaj en la bone risortitaj, flekseblaj glitveturiloj la pli frue aplikata elklinio de la bobanaro en la kurboj estas jam superflua, e danera, ar i nur ancelas la bobon kaj kazas renverson. iu bobano devas surhavi irmkaskon kaj lacelajn uojn kaj veston. Inkluzive de la suma ekipao la bobkvaropo ne povas superpasi la pezon de 400 kg-oj, la bobduopo tiun de 210 kgoj. is tiu limo anka balasto estas aplikebla. La perdo de la balasto sekvigas eskludon el la konkurso. Disciplinoj: 1. Duopa bobado. 2. Kvaropa bobado. Esprimoj: Mondampionado, Eropo-ampionado de bobado. Li estis la stiristo de la olimpikoampiona bobduopo. La formacio de Norvegio venkis en la mondampionado de kvaropa bobado. En la vintraj olimpikoj e 1968 ok landoj partoprenis la ampionadon de bobado, iu per po du bobduopoj kaj bobkvaropoj. La unualoke klasita formacio de la disciplino duopa bobado en la Eropo-ampionado de bobado en Zakopane.

BOKSO
(Nur por viroj) Uzante la forton de siaj muskoloj kaj aplikante krome konvenan teknikon akiritan per longa sintrejnado, la boksisto enregula boksomato strebas loki kiel eble plej multe da fortaj batoj (rektajn batojn kaj hokbatojn) per la regula batfaco de amba siaj pugnoj sur la validan korposurfacon de sia kontralo, Klopodante samtempe anka defendi sian propran korpon, alivorte parati la batojn de la atakanta kontraulo helpe de regulaj ekmovoj (brakligo, batirmo, deklinio, depao ktp.) kontra la batoj de la kontralo, dum konstante li atentas ne kulpi malregulaon. La valida korposurfaco estas la antaa parto de la kapo kaj de la trunko is la linio de la zono. Venkas tiu, kiu en mato el 3x3-minutoj rundoj (kun 2x1-minutaj pazoj) nokatas sian kontralon a akiras pli da poentoj. En la sportobrano bokso konkursas nur viroj. La boksomato disvolvias en la ringo, kiu estas 4,9x4,9 is 6,1x6,1 metrojn ampleksa areo irkazonita 40, 80 kaj 130 centimetrojn alte per nuro kovrita per mola materio en 3-5 cm-a dikeco. La plankon kovras felto, meto, gumo a alia simile elasta materialo, superkovrita per stree sternita veltola kovrilo. La boksisto surhavas antaskribitan sportvestaon kaj regulajn boksogantojn. Sub la gantoj la manoj (la polmo kaj la mandorso) devas esti irkavolvitaj per moltofa bandao. Deviga estas krome la porto de profundbatirmilo, mallonge irmkonko, por irmi la testikojn, kaj estas permesate uzi dentirmilon. La bokskonkursoj povas esti individuaj, teamaj kaj individuaj-teamaj. La teamoj konsistas el 11 membroj, nome el po unu konkursanto el iuj 11 pezkategorioj. La individuaj konkursoj disvolvias la rondbatala sistemo, kondie ke la nombro de la partoprenantoj en la koncerna pezkategorio ne estas pli multe ol 5. Kaze de pli granda nombro da partoprenantoj la konkurso disvolvias la elimina sistemo precize difinita. La teamaj konkursoj disvolvias la rondbatala sistemo aparte en iuj 11 pezkategorioj. La konkursantoj povas partopreni en unu tago nur unu boksomaton. Dum la mato la parbatalon gvidas la kontrolas la gvida juisto. Se vidas neregulan aktivadon, li haltigas la konkursantojn, kaj sciigas la kulpinton pri la farita malregulao helpe de internacie difinitaj oficialaj mansignoj. Post la unua malregulao li atentigas kaj post la dua kaj tria li admonas la konkursanton. Pro malregulao post la dua admono la gvida uisto eskludas la konkursanton el la plua konkurso. La eskludo el la konkurso tiras post si disciplinan proceduron, kies verdikto enerale estas malpermeso al la boksisto partopreni konkursojn dum difinita tenpodaro. Pli milda sankcio de la gvida juisto estas la eskludo el la mato (ekz. okaze de decida superforto, vundio, neprepariteco ktp.). La eskludo el la mato nur senrajtigas la konkursanton darigi la maton, sed ne eskludas lin el la plua konkurso. Kaze de eskludo kaj el la mato kaj el la konkurso venkas la kontraulo. En okazo de sterno a nokato la gvida juisto iskalkulas la sternitan resp. nokatitan konkursanton la la sekvanta msniero. Sterno (nokato) estas pugnobato, kiu igas la kontraulon por kelka tempo batalsenpova. La gvida juisto tuj komencas late kalkuli en pounusekunda ritmo, svingante samtempe la brakon de supre malsupren e iu eldirita nombro, alivorte, li iskalkulas la sterniton. Se dum kalkulo is ok la konkursanto regajnas sian batalpovon, la mato estas darigeble. Se la kalkulo daras is dek, kaj la konkursanto restas plu batalsenpova, la sterno estas konsiderata jam nokato, kiu finas la maton kaj decidas pri ia rezulto. En okazo de neceso la gvida juisto havas la rajton anka esigi la maton. Apartigitaj disde la publiko, la poentjuistoj sidas kontra diversaj flankoj de la ringo, atentas la parbatalon, kaj sendepende unu de la alia ili poentumas la konkursantojn.

Sidante proksime de la ringo, la tempomezuristo mezuras la daron de la rundoj kaj signas la komencon kaj finon de la rundoj per unu, respektive la finon de la tria rundo per du gongobatoj. La konkursantoj havas po unu sekundanton kaj ev. unu vicsekundanton. La sekundanto preparas la konkursanton al la parbatalo anta la rundoj, zorgas pri lia refreigo kaj donas al li taktikajn konsilojn en la pazoj, kiam li havas la rajton anka eniri la ringon. En kazo de neceso li rajtas eti la vitukon en la ringon (signo de rezigno) dum la gvida juisto iskalkulas la sterniton, por deklari anstata sia senkonscia zorgato la rezignon pri la plua batalo. La maton antaas kuracista kontrolo kaj pesado. Nome la boksisto rajtas konkursi nur en la kategorio de sia korpopezo. Ekzistas 11 pezkategorioj por la boksistoj. korpopezo en kilogramoj sup inkluzive is er 1. Pezkategorio 48 (pezkategorio 45 48 kvardek ok) 2. Pezkategorio 51 48 51 3. Pezkategorio 54 51 54 4. Pezkategorio 57 54 57 5. Pezkategorio 60 57 60 6. Pezkategorio 63,5 (pk. sesdek tri 60 63,5 komo kvin) 7. Pezkategorio 67 63, 67 5 8. Pezkategorio 71 67 71 9. Pezkategorio 75 71 75 10. Pezkategorio 81 75 81 11. Pezkategorio super 81 81 La mondfederacio de la sportobrano bokso estas: Association Internationale de Box Ameteur (AIBA) (Esp-e: Internacia Amatora Boksista Asocio). Esprimoj: Boksokonkurso a konkurso de bokso. (Boks)konkurso en la pezkategorio 81. (vulg.: la (boks)konkurso de la 81 kilogramuloj). Eropo-ampionado de bokso. Olimpika ampiono de bokso (a olimpika boksampiono) de jaro 1968 en la pezkategorio 48. Venkinte per nokato iujn siajn kontraulojn en la finalo, li akiris la ampionecon en la pezkategorio 63,5 de la Eropo-ampionado de bokso de jaro 1959. La pezkategorion 71 de la mondampionado de bokso ne partoprenis belga konkursanto. Alternativoj: a) ampiona (unualoke klasita) teamo de la Eropo-ampionado (mondampionado, olimpika ampionado) de bokso. b) Eropo-ampiona (mondampiona, olimpikoampiona)boksoteamo.

FLUGPILKADO
Sur regula ludkampo dividita en du duonkampojn per retostrio, streita pli ol metron alte, du teamoj de difinita nombro da ludistoj obeante la ludregulojn vetludas unu kontra la alia, kaj per momentaj, viglaj manfrapoj pasigante pilkon super reto alterne de unu al la alia duonkampo, ili klopodas rebatadi la alvenintan pilkon tiamaniere, ke la kontraulaj ludistoj ne sukcesu resendi in regule, atentante samtempe, ke la alvenanta pilko ne falu sur la grundon de la propra duonkampo. La sporta ludo flugpilkado (vulg. volejbalo) disvolvias subiele a en ambrego, sur longkvadratforma ludkampo dividita per reto en du 9x9 metrojn ampleksajn duonkampojn. Sekve la ludkampo havas du 18-metrajn flankliniojn kaj du 9metrajn bazliniojn. La ludkampon irkaas 3 metrojn (en ambrego 2 m) lara elkurejo. La supra rando de la 1 metron lara reto estas streita 2,43 m-ojn alte por viraj kaj 2,24 mojn alte por virinaj teamoj. La pilko uzata e la pilkado, estas globforma, pumpita mezmalmola je aero, kaj havas periferion de 66 centimetroj kaj pezon de 250 gramoj. La pilko konsistas el la interna gumveziko kaj la ekstera ledkovrilo. e la komenco unu el la teamoj enludigas la pilkon, mane tranabatante in trans la reton, sur la kontraan duonkampon. Tiun agon oni nomas serviro, la ludiston serviranto kaj la difinitan lokon, kie li serviras, servirejo. La ludistoj de la alia teamo malhelpas per manbato, ke la alfluganta pilko ektuu la grundon de ilia duonkampo, kaj klopodas rebati in tiel, ke transe i tuu la grundon de la duonkampo, a ke la tieaj lundistoj ne povu resendi in per regula priludo. Regule oni priludas la pilkon, se sur la propra duonkampo i ne ektuas la grundon, kaj dum unu pilkoveno la pilko estas mane ektuata ne pli ol tri fojojn. La sama ludisto rajtas ektui la pilkon dufoje, sed nur tiukaze, se inter la du ektuoj anka alia samteamano ektuis in. La ludanta teamo akiras unu poenton tiam, kiam la kontraulo kulpis eraron (t.e. ne povas regule resendi la pilkon, a lasis fali in sur sia propra grundo), sed nur en tiu kazo, se la servirrajto estas e i. Servirrajta teamo kulpinte eraron perdas la servirrajton. Tiam la servirrajton ricevas la kontraulo, sed poenton ne akiras, ar nur servirrajta teamo povas ricevi poenton. La batalon inter du teamoj oni nomas flugpilko-mato. La mato estas plenumita, kiam unu el la du teamoj gajnis tri setojn. La seton gajnas tiu teamo, kiu akiris 15 poentojn, kondie ke la kontraulo havas almena dupoentan malavantaon. Se la diferenco estas nur unu poento, la seto estas darigenda, is iu ajn el la du superas la alian per 2 poentoj. Post iu seto kaj meze de la decida seto la du teamoj anas lokon reciproke. Ambaflanke 3 metrojn paralele kun la mezlinio (la linio sub la reto) estas indikitaj la ataklinioj, kaj la 3 metrojn laraj zonoj inter la mezlinio kaj la ataklinioj estas la atakzonoj. Sur la areo de la duonkampo estas 6 difinitaj ludistopostenoj (mallonge postenoj) aranitaj en du vicoj paralelaj kun la mezlinio. De dekstre maldekstren la postenoj estas jene numeritaj: 2a, 3a, 4a en la atakzono kaj 1a, 5a, 6a en la posta zono. Anta la komenco de iu opa seto oni skribe (protokole) fiksas, ke kiu ludisto kiunumeran postenon devas okupi. En la momento de la unua serviro de la seto ambaflanke la ludistoj devas satari sur tiuj asignitaj postenoj. Post la farita servilo la ludistoj jam rajtas ludi sur la tuta areo de la propra duonkampo, kun kelkaj limigoj por la postazonaj ludistoj koncerne la manieron de la pilkorebato. Dum la daro de la seto iun fojon kiam iu el la du teamoj ricevis la servirrajton, la ludistoj de tiu teamo devas ani inter si la postenojn la la movdirekto de la horlomontrilo (kiu estis sur la posteno 4a, iras al la 3a, el la 2a al la 1a, el la 5a al la 6a ktp.), kaj devas stari sur la nova posteno dum la momento de la serviro. Tiu la regula turnordo alternanta pozicio,

okupenda fare la ludistoj de amba teamoj en la momento de iu serviro de la seto, estas nomata servirpozicio. La serviranto devas serviri en aparta servirejo, kiu estas 3 metrojn lara kaj almena 2 metrojn (sed enerale pli) longa strio, kondukanta ortangule for de la dekstra ekstremo de la bazlinio. El la multaj antaskriboj de la regula ludo (i tie ne detaligitaj) aparte menciinda permesita taktika procedo estas la blokado, kiam unu a pli da atakzonanoj, suprensaltanta kun alte etenditaj brakoj, kvaza formas muron tuj proksime super la reto, kaj sen fari batan movon blokas tiamaniere la alflugantan pilkon, kia refrapias de sur la brakoj al la kontraa duonkampo. Sidante meze de la flanklinio, en alta sidloko, kun okulalteco 50 centimetrojn super la retnivelo, la ludgvidisto gvidas la maton. En tio lin helpas la ceteraj membroj de la ludgvida komitato, nome la vicludgvidisto, la protokolisto kaj 2 a 4 linijuistoj. Krom pli da aliaj farendoj (ekz. kontroli la grundon de la ludkampo kaj la sportvestaon de la ludistoj) la efa tasko de la ludgvidisto estas direkti la maton, kion li faras kunage kun la ceteraj membroj da la ludgvida komitato, donanta instrukciojn helpe de fajfilo kaj antaskribitaj mansignoj. La efaj eraroj a malregulaoj, pro kiaj li deprenas la servirrajton disde la kulpinta teamo, respektive donas unu poenton al la kontraulo, se tiu estas la serviranto, estas la sekvantaj: Se iu el la ludistoj tenas a portas la pilkon; se li ektuas la reton; se li ektua la pilkon sinsekve du fojojn; se li paas sur la kontraan duonkampon: se suprensaltante li ekbatas la pilkon per mano etendita trans la reton; se li ricevas personan admonon; se la pilko ektuas la grundon sur la propra duonkampo; se la pilko tranabatita ektuas la grundon a ian ajn objekton transflanke, ekster la limoj de la kontraa duonkampo, sen tio, ke la tieaj ludistoj ektuis in; se la sendita pilko pasas sub la reto; se la teamo ektuas la pilkon pli ol tri fojojn en la sama pilkoveno: se la servirpozicio ne estas regula en la momento de la serviro; kaj ankora pluraj aliaj. La ludgvidisto havas krome la rajton en motivitaj kazoj eskludi iun ludiston el la seto a el la tuta mato, kaj necesokaze li rajtas interrompi la ludon por certa tempo a esigi in definitive. La vicludgvidisto sidas kontra la ludgvidisto, samalte e la alia ekstremo de la reto kaj partoprenas same helpe de fajfilo kaj mansignoj en la direktada laboro de la ludgvidisto. Anka liaj agosfero kaj specialaj taskoj estas detale antaskribitaj. En la protokolo la protokolisto registras iun fazon, detalon kaj okazintaojn de la ludata mato. La 2 resp. 4 linijuistoj staras e la du diagonalaj (neservirejaj) anguloj resp. e iuj kvar anguloj. Ili atentas la movon de la pilko lalonge de siaj bazlinio kaj (a) flanklinio, kaj signas per flageto, se la pilko transpasis la limlinion. Kune kun la teamestro la plena teamo havas 12 membrojn, el kiuj iam 6 pertoprenas la ludon, la ceteraj 6 estas la anludistoj. Dum unu seto estas plenumebla maksimume 6 anoj, al kio oni uzas a iujn 6 rezervajn anludistojn, a parte tiujn kaj parte denove la jam anitajn. Dum la ludo la anludistoj kune kun la trejnisto devas sidi proksime al la ludkampo, vid-al-vide al la ludgvidisto, sed por kelka tempo ili ra jtas alterne forlasi i lokon cele de sinvarmigo (muskolvarmigo), kiam ili varmigas sin per varmigaj (muskolvarmigaj)korpekzercoj. Pri permeso ani unu a pli da ludistojn la teamestro petas la ludgvidiston a la vicludgvidiston en ludopazo. Kiam la teamestro intencas ani unu el la ludistoj per anludisto, tiam li atendas la plej proksiman fojon, kiam la pilko estas morta, kaj tiam li sciigas al la ludgvidisto a al la vicludgvidisto sian deziron pri ano. La ludgvidisto a vicludgvidisto ordonas mortan tempon, kiu daras, is la ano okazis. La pilko estas iam morta inter du aktivadoj, t.e. ekde la fajfilsono signanta la finon de unu aktivado, is la sekvanta fajfilsigno, donanta permeson al pli nova serviro.

La ludgvidisto a vicludgvidisto rajtas doni permeson pri ludinterrompo, alinome ludpazo a morta tempo, en la sekvantaj kazoj: 1. Se unu el la teamestroj petas mortan tempon cele de ludistoano, tiam la permesita pazo daras, is oni plenumis la anon. 2. Se la teamestro petas ripozpazon. En iu seto la teamo disponas pri po du duonminutaj mortaj tempoj cele de ripozo. Dum la pazo la ludistoj ne rajtas paroli, sed la trejnisto povas doni al ili taktikajn instrukciojn el ekster la ludkampo. 3. Se iu ludisto vundiis, la teamo povas ricevi kroman 3-minutan ludinterrompon, kondie ke iuj eblecoj pri ludistoano estas jam elerpitaj. 4. Inter la setoj estas maksimume 2-minutaj interpazoj, kiuj inkluzivas kaj la duonkampointerangon kaj la enskribon de la nova postenio de la teamo en la notlibron. La mondfederacio de la sporta ludo flugpilkado estas: Fdration Internationale de Volleyball (FIVB) (Esp-e: In-ternacia Flugpilkista Federacio). La flugpilko-konkursoj povas disvolvii la rondbatala, la rekte elimina kaj la miksa sistemoj. En konkurso la rondbatala sistemo mallonge en rondbatala konkurso estas aplikataj a unuetapa a duetapa konkursoj. Dum en la unuetapa konkurso iu teamo ludas kontra iu teamo unufoje, en la duetapa konkurso, post la farita rondbatalo en la unua etapo, la teamoj denove, t. e. anka duan fojon ludas kontra iuj teamoj. La klasigo okazas surbaze de la suma rezulto de amba etapoj. En la Eropo- kaj mondampionadoj oni formas pli da grupoj a surbaze de la kvalito de la teamoj, a per loto. Ene de la grupoj okazas rondbatalo. Po unu a du avanuloj de la grupoj eniras la sekvantajn etapojn. La finalon eniras 6 teamoj, por rondbatali por la ses avanaj lokoj. Disciplinoj: 1. Vira flugpilkado 2. Virina flugpilkado. Esprimoj: Mondampionado de vira flugpilkado. La dualoke klasita teamo de la Kopenhaga internacia turniro de vira flugpilkado. La 2-an de majo disvolvios la dua fazo de la unua etapo de la virina flugpilko-ampionado por la Eropo-pokalo de la ampionaj teamoj.

GIMNASTIKO
La mondfederacio de la sportobrano gimnastiko estas: Fdration Internationale de Gymnastique (FIG). Esp-e: Internacia Gimnasta Federacio. La sportobrano gimnastiko havas tri subbranojn: A) Gimnastila gimnastiko (aparatgimnastiko) B) Moderna gimnastiko C) Akrobata gimnastiko.
A) Gimnastila gimnastiko (vulg. gimnastilado a ilgimnastiko)

La gimnastila gimnasto (aparatgimnasto, vulg. gimnastilisto a ilgimnasto), mallonge gimnasto, prezentas diversajn ekzercojn el valoraj elementoj kaj plenumas tiujn sur specialaj sportaparatoj nomataj gimnastiloj. iun eron de la ekzercoj li klopodas fari senerare, kun modela kaj plaa korpoteno, kunigante harmonie lerton kaj forton kun svingo kaj ritmo. La gimnastikaj konkursoj (gimnastokonkursoj) disvolvias en ambregoj. La gimnastoj portas purajn kaj bongustajn sportvestojn. En konkursoj inter diverslandaj sportunuioj la konkursanoj portas la sportan uniformon de sia unuio. En konkursoj inter du a pli da nacioj la konkursantoj, kiel elektitaj gimnastoj de sia lando, portas sialandan sportan uniformon kun la nacia blazono. En internaciaj konkursoj la viroj partoprenas 6, la virinoj 4 disciplinojn kaj plenumas po unu devigan kaj libere elektitan ekzercojn sur la sekvaj gimnastiloj. a) Viroj: 1. Paralelo: paro da paralelaj elsataj lignostangoj kun 51x41 mm-a ovala transversa sekco, 3,5 m-a longo kaj min. 42 cm-a interdistanco. La stangoparon subportas en 1,7 m-a alto po du feraj kolonoj elstarantaj el masiva gisfera soklo. 2. evalo: 1,6 m-ojn longa, 1,1 m-ojn alta kaj 35 cm-ojn lara cilindroforma ligna korpo kun remburita kaj ledtegita surfaco. La gimnastilo staras en horizontala pozicio sur kvar iome oblikvaj lignaj piedoj. Meze de la dorsa parto estas fiksita paro da duoncirklaj lignaj ansoj kun 3 cm-a dikeco kaj 40-45 cm-a interdistanco. 3. Senansa evalo (cele de gimnasta salto): kiel la evalo , sed sen ansoj, kaj kun variebla alteco de 110 is 135 cm-oj. 4. Reko: 28 mm-ojn dika kaj 2,4 m-ojn longa elasta talstango tenata en 2,5 m-a alto de du talaj postamentoj, kiujn fiksas streeblaj talkabloj al hokoj en la planko. 5. Duringo: paro da lignoringoj . 3 cm-ojn dikaj kun 18 cm-a interna diametro, pendantaj sur 5,5 m-ojn longaj nuroj a kabloj, en 2,5 m-a alto, kun 50 cm-a interdistanco. 6. Grundgimnasta speco: 14x14 metra libera areo kovrata de felto a elasta planko kaj konvene superkovrata. Uzebla areo: 12x12 m-oj kun bone indikitaj limlinioj. 7. Tramplilo: 120 cm-ojn longa, 60 cm-ojn lara, 12 cm-ojn alta ligna podieto helpanta la forsalton (tramplon) en la disciplino gimnasta salto. Nome la gimnasto tramplas, kiam post alkuro ambapiede li sursaltas la tramplilon, por piede forpui sin energie de tie en la sekva momento, kaj helpe de tiu svingo transsalti la koncernan saltgimnastilon. La loko de la forsalto kaj la malsupra surfaco de la tramplilo estas tegita per glitirma substanco. 8. Tapio: 8-10 cm-ojn dika, laeble el plasto. i helpas elastan kaj sekuran desalton de sur la gimnastilo. b) Virinoj: 1. tupa parelelo: la du lignostangoj havas malsaman alton, nome 2,3 kaj 1,5 m-ojn. Cetere kiel e paralelo. 2. Trabo: ligna trabo en 80-120 cm-a alto. ia transversa sekco: laro: 10-13 cm-oj, alto: 16 cm-oj. 3. Senansa evalo: kiel e viroj, kun alteco de 110 cm-oj.

4. Grundgimnasta spaco: kiel e viroj. 5. Tramplilo kaj 6. tapio: kiel e viroj. Ceteraj gimnastiloj neuzataj en internaciaj konkursoj: grimpostango, grimponurego, saltokesto, saltoboko, risorta tramplilo, spaliero, benko ktp. La karaktero la konkursoj povas esti individuaj, teamaj kaj individuaj-teamaj. Se individuaj konkursantoj de iu lando partoprenas internacian konkurson, ilin akompanas unu trejnisto por la viraj kaj unu trejnistino por la virinaj konkursantoj. La teamojn akompanas krom la trejnisto enerale anka aparta trupgvidanto, sed ofte la trejnisto mem estas samtempe anka la trupgvidanto. La teamoj konsistas el 6 gimnastoj, el kiuj unu estas la teamestro. La trupgvidanto resp. la trejnisto direktas la aktivadon de la konkursantoj anta kaj dum la konkurso, helpas ilin e la komenco de la ekzercoj sur altaj gimnastiloj (reko, duringo) kaj staras apud ili dum la ekzerco, sen helpi al ili, sed por interveni ustatempe kaj preventi eventualan akcidenton (defalon, vundion, elartikion ktp.) La individuaj gimnastikaj konkursoj, alinome gimnastokonkursoj,havas du tipojn: a) Kunmetita individua konkurso. i konsistas el la 6 e virinoj 4 oficialaj disciplinoj de la subbrano gimnastila gimnastiko. La konkursantoj prezentas po unu devigan kaj libere elektitan ekzercojn. La sumo de la poentnombroj de iuj 12 (8) ekzercoj donas la rezulton de la konkursantoj kaj determinas ilian klasigon en la kunmetita konkurso. La ses avanajn klasitojn oni proklamas kaj la tri avanajn premias per medalo kaj diplomo. b) Kunmetita kaj pogimnastila individua konkurso. Post la disvolvo de la kunmetita konkurso (unua etapo) oni elektas la po 6 avanajn plenumintojn de iuj 6 (4) disciplinoj. En la dua etapo, alinome finalo, la elektitoj prezentas po unu libere elektitan (novan a la jam prezentitan) ekzercon en iu disciplino. Surbaze de la rezulto en la kunmetita konkurso kaj de tiu en la finalo oni elkalkulas la definitivan rezulton aparte en iu disciplino por iu partoprenanto de la finalo. Oni proklamas la 6 kaj premias la 3 avanajn klasitojn de kaj la kunmetita kaj la pogimnastila etapoj (do sume 7x3 premiitoj e viroj kaj 5x3 e virinoj). En internaciaj konkursoj oni aplikas tiun i duan konkursotipon. e teamaj konkursoj en internaciaj rilatoj oni aplikas la kunmetitan teaman konkurson. La sumo de la pogimnastilaj teamrezulto donas la definitivan rezulton de la teamo. Anka i tie oni proklamas 6 kaj premias 3 avanajn teamojn. En okazo de egalstato la egalstataj konkursantoj (teamoj) atingas la saman klasigon kaj ricevas samvaloran medalon. e migrapremiaj internaciaj konkursoj, kie necesas decidi pri klasigo inter egalstataj konkursantoj (teamoj), oni decidas la apartaj antaskriboj. Krom la prezidanto, vicprezidanto kaj sekretario al la konkursa juistaro apartenas gvidaj juistoj, poentjuistoj, (venintaj anka el aliaj landoj) kaj po unu konkursaranisto kaj informisto. Krom siaj multaj aliaj farendoj la prezidanto de la konkurso (konkursprezidanto) havas la taskon kunmeti la poentumajn komitatojn mallonge uriojn, konsistantajn el unu gvida juisto kaj kvar poentjuistoj por la unuopaj disciplinoj. Virajn gimnastojn poentumas vira urio, gimnastinojn virina. La gvida juisto direktas la laboron de la urio kaj donas detalajn instrukciojn koncerne la praktikan disvolvon de la konkurso. Li povas aparteni al neniu lando partoprenanta la konkurson. La poentjuistoj, kine kun la gvida juisto, havas la taskon kontroli la gimnastilojn, la vestaon de la konkursantoj kaj poste poentumi la ekzercojn prezentitajn sur diversaj gimnastiloj. Post iu prezentita ekzerco la poentjuisto taksas la ekzercon per nombro inter 0 kaj 10 is dekonaj valoroj (ekz. 8,6) kaj tiun aljuitan poentvaloron poste li anka fiksas sur sia poentmontra aparato. Je la alvoko de la gvida juisto li turnas la poentmontrilon, kune kun la ceteraj, unue al la oficiala poentregistristo kaj poste al la publiko.

e la taksado oni eliminas la du ekstremajn poentvalorojn kaj validas nur la mezaj poentoj. La poentjuistoj rekrutias el la partoprenantaj nacioj kaj krome anka el tiuj netralaj. Disciplinoj (la la deviga vicordo en kunmetitaj konkursoj): a) por viroj 1. Vira grundgimnastiko 2. evalado 3. Duringado 4. Vira gimnasta salto 5. Paralelado 6. Rekado b) por virinoj 1. Virina gimnasta salto 2. tupa paralelado 3. Trabado 4. Virina grundgimnastiko Esprimoj: Konkurso de gimnastiko; gimnastokonkurso; gimnastika konkurso. Konkurso de kunmetita kaj po-gimnastila virina individua gimnastiko, a kunmetita kaj po-gimnastila virina individua gimnastokonkurso. Eropo-ampionado de kunmetita kaj po-gimnastila vira teama gimnastiko. Mondampiono de individua tupa paralelado. Olimpikoampiona teamo de vira gimnastiko, a olimpikoampiona vira gimnastoteamo. La trialoka klasito de la disciplino trabado en la mondampionado de virina gimnastiko de jaro 1970, en Vieno.
B) Moderna gimnastiko (vulg. mangimnastilado) (nur por virinoj)

Parigante la elastecon kaj lerton, akiritan dum longtempa sintrejnado, kun la beleco de la juna, sana virina korpo, la gimnastino de la moderna gimnastiko, alinome iom malpli longe, moderngimnastika gimnastino, prezentas ekzercojn de arta nivelo kun movoj plenaj de armo kaj harmonio kaj akompanataj de muziko. Dum la ekzercoj i uzas iun el la diversaj helpobjektoj nomataj mangimnastiloj. En internaciaj konkursoj estas permesitaj disciplinoj kun la apliko de unu el la sekvantaj oficialaj mangimnastiloj: pilko, ludringo, saltonuro kaj rubando. Kromaj neoficialaj mangimnastiloj estas la klabo, bastono, flago, vualo, alo ktp. La moderngimnastikaj konkursoj disvolvias en ambrego, sur 12x12 m-ojn area planko kun a sen tapio. La konkursantoj plenumas la ekzercojn solope a grupe en 6-membraj grupoj. La solopaj konkursoj povas esti individuaj, teamaj kej individuaj-teamaj, la grupaj kompreneble nur teamaj, la solopaj ekzercoj daras 1,5-2 minutojn (e saltonurado 1,5 min.), la grupaj ekzercoj daras 3-3,5 minutojn. Pro tro longaj a mallongaj ekzercoj oni deprenas difinitan nombron da dekonaj poentoj. Disciplinoj: 1. Solopa pilkado La pilko estas el gumo, kun 18-20 cm-a diametro. 2. Grupa pilkado 3. Solopa ludringado La ludringo estas el ligno, kun interna diametro de 80-90 cm-oj. 4. Grupa ludringado 5. Solopa saltunurado La saltosnuro estas el kanabo, sen teniloj. ia duona longo etendias de la planko is la mezlinio de la brusto de la uzanto. 6. Grupa saltonurado

7. Solopa rubandado La rubando estas el kolora silko, kun 6 m-a longo kaj 4-10 cm-a laro. e unu ekstremo i estas fiksita sur 60-70 cm-ojn longa bastono a bambuo. 3. Grupa rubandado Esprimoj: Konkurso de moderna gimnastiko. Konkurso de grupa saltonurado a grupa saltonurkonkurso. Eropo-ampionado de moderna gimnastiko. Mondampiono de la disciplino ludringado. Unualoke klasita grupo de la disciplino grupa pilkado, en la Eropoampionado de moderna gimnastiko de 1964 en Varsovio.
C) Akrobata gimnastiko

(Neellaborita)

GLACIHOKEO
Sur regule preparita kaj precize elmezurita spaco de glacio nomata glacihoke-ludkampo du teamoj el po 6 ludistoj, provizitaj per antaskribitaj speciala korpoirma vestao, sketo kaj hokeilo, vetludas unu kontra la alia, nome helpe de harmonia kunludo ili klopodas sendi la hokediskon en la kontraulan golejon, respektive per tenaca defendludo malhelpi, ke la kontraula teamo povu atingi golon, ne forgesante zorgeme sekvi dumtempe la ludregulojn. La sporta ludo glacihokeo disvolvias sur longkvadratforma glacikovrita ludkampo kun longo de 56-61 kaj laro de 26-31 m-oj. La kvar anguloj estas rondigitaj per 5,2-6 m-ojn radiusaj kvaroncirkloj. La ludkampon limas kontinua senbrea barilo kun 1-1,22 m-a alto, kun du pordetoj kondukantaj al la vestejo. La du pli longaj lateroj de la barilkvarangulo estas la flankbariloj kaj la du pli mallongaj estas la finbariloj. 3,5-4,5 m-ojn paralele kun la finbariloj 5 cm-ojn lara rua linio signas la du golejliniojn. Meze de la golejlinioj staras la du rukoloraj golejoj kun 1,22 m-a alto kaj 1,80 m-a laro kaj estas provizitaj per reto. Rua duoncirklo kun 1,80 m-a radiuso tuj anta la golejo indikas la golejkorton. Inter la du golejlinioj, paralele kun ili, du bluaj linioj 30 cm-ojn laraj dividas la glacisurfacon en tri samgrandajn trionkampojn mallonge trionojn. La linioj daras anka sur la flankbariloj is ties supro. La triono plej proksima al la propra golejo estas la defenda triono, la meza estas la netrala triono kaj la tria estas la ataka triono. Ili estas nomeblaj anka defenda, netrala kaj ataka zonoj. 30 cm-ojn lara rua mezlinio, kondukanta de unu flankbarilo is la alia (daranta same is la barilsupro), dividas la ludkampon en du duonkampojn. Meze de la mezlinio trovias la 30 cm-ojn diametra blua meza enludiga punkto, kiun irkaas la 4,5 m-ojn radiusa meza enludiga cirklo. En la netrala triono trovias kromaj du ruaj, 30 cm-aj t.n. flankaj enludigaj punktoj situantaj ambaflanke de la meza enludiga cirklo, 1,5 m-ojn distance de la du bluaj linioj. Kaj fine po du simetrie lokitaj enludigaj punktoj kun enludiga cirklo trovias en la du defendaj trionoj, 6 m-ojn distance de la golejlinio kaj 14 metrojn unu de la alia. En iuj kvar enludigaj cirkloj, troviantaj en la du defendaj zonoj, estas tirataj sur la glacio simetrie po du 90 cm-ojn longaj rugaj linioj paralelaj kun la golejlinio kaj 90 cm-ojn fore de la centro de la enludiga punkto. Krome el la rando de la kvar cirkloj ambaflanke elstaras po unu 60 cm-ojn longa linio, kuanta sur la interliga akso de la du samzonaj enludigaj punktoj. Ekster la barilo, proksime de la mezo de unu el la flankbariloj staras du porludistaj benkoj kun almena 2x16 sidlokoj. e la kontraa flanko de la ludkampo, malanta la mezo de la alia flankbarilo staras 8-sidloka punbenko por la punataj ludistoj, krome por la puntempomezuristoj, la ludtempo-mezuristo kaj la oficiala notisto. Tuj anta la sidloko de la puntempomezuristoj 3 m-ojn radiusa duoncirklo sur la glacio indikas la teritorion de la ludgvidistoj, kiun duoncirklon neniu ludisto rajtas eniri krom koste de tuja definitiva eskludo. La vetludon inter du teamoj oni nomas glacihoke-mato. La ludotempo de unu mato konsistas el tri dudekminutaj triontempoj kun po 10-minutaj pazoj. Dum la mato amba teamoj havas la celon plenumi kiel eble plej multe da goloj; venkas, kiu atingas pli da goloj dum la daro de la mato. Kaze de egalstato e la fino de la tria triontempo oni plilongigas la maton per certa tempodaro. La glacihoke-teamo konsistas el 17 ludistoj, el kiuj la ludon partoprenas alterne iam nur maksimume 6 ludistoj, la ceteraj estas la anludistoj. La nomo de la 6 ludistoj estas: golulo, dekstra defendanto, maldekstra defendanto, dekstra alulo, mezludisto, maldekstra alulo. iu teamo mem elektas el siaj membroj la teamestron kaj du victeamestrojn. La teamestroj portas literon C, la victeamestroj literon A sur la antaa parto de sia ludvesto a sur la brako. Nur ili havas la rajton demandi la ludgvidiston pri la kazo de ajna ludinterrompo. Pro tio unu el ili

tri devas esti iam inter la ludantoj. Punate ili ne havas la estrajn rajtojn. La sportiloj, kiujn la ludistoj uzas dum la ludo, estas la hokeilo (vulg. bastono), la sketo kaj la hokedisko, mallonge disko. La ceteraj antaskribitaj ekipaoj estas la ludvesto, la krurirmilo, la brustirmilo, la gantoj, la kapirmilo kaj la golula masko. La hokeilo estas 153 cm-ojn longa ligna bastono kun 37 cm-ojn longa kaj 7,5 cm-ojn lara, same ligna alo e la malsupra ekstremo. Anka la sketo kaj la ceteraj ekipaoj havas strikte antaskribitajn mezurojn, formon kaj kvaliton. La hokedisko, nomata anka glacidisko a mallonge disko, estas el gumo a alia permesita materialo, kun 7,62 cm-a diametro, 2,54 cm-a dikeco kaj 156-170 gr-a pezo. La mato kaj la unuopaj triontempoj komencias per la enludigo de la disko, mallonge enludigo, en la mezo de la ludkampo, e la meza enludiga punkto. La enludigon antaas regula postenigo de la teamoj ambaflanke de la meza enludiga punkto. Nome, po unu ludisto el amba teamoj ekstaras vizae al la kontraula golejo, en kunkrura staro, proks. unu hokeilon distance de la meza enludiga punkto, tenante la hokeilon tiel, ke ties alo tuu la pli proksiman randon de la punkto. Tiel ili staras, is la enludigo okazis, t.e. is la ludgvidisto faligis la diskon sur la enludigan punkton. La ceteraj ludistoj devas stari almena 4,5 m-ojn distance de tiuj du ludistoj. Post la farita enludigo la du posteniintaj ludistoj klopodas fulmrapide akiri la diskon por sia teamo. La plua ludo konsistas el serio de aktivadoj forte ligitaj sekve de multaj atentendaj reguloj, el kiuj i sube estas kelkaj koncize prezentataj. Vice de tiuj aktivadoj la membroj de amba teamoj klopodas teni la diskon en la posedo de sia teamo, a priludante in ili mem, t.e. kondukante, alivorte driblante in anta si per la alo de la hokeilo kaj dume konstante proksimiante al la kontraula golejo, a pasigante in alterne unu al la alia, celante veni en favoran situacion por oti golon. Dum la ludo ili atentas kaj sekvas la regulon de la pasigo, la kiu regulo oni rajtas pasigi la diskon unu al la alia nur ene de iu triono kaj la disko rajtas transpasi el unu en la alian trionon nur, se la ludisto mem transkondukas in anta si trans la bluan linion. La alia ebleco estas, se post la pasigo de iu ludisto alia samteamano el la sama triono postsekvas la diskon de zono al zono, en kiu kazo li havas la rajton priludi in en iu ajn triono, e malanta la golejo, krom en kazo de tn. malpermesita liberigo. Escepto estas, se defendanta ludisto pasigas la diskon el la defenda triono en la netralan trionon, al samteama ludanto. Tiam la disko rajtas transpasi la bluan, sed ne la ruan mezlinion, kompreneble kondie ke la akceptanto estas ankora interne de la ofsajdlinio. Same ili atentas la regulon pri ofsajdo, kiu regulo antanskribas, ke atakanta ludisto rajtas transiri unua el sia teamo la mezlinion a la linion de la ataka zono nur, se la disko jam pli frue (anta li) transpasis la ruan resp. bluan linion. Se li transpasas pli frue ol la disko, tiam li venas per tio en ofsajdan pozicion, mallonge li estas en ofsajdo. Same estas konsiderenda ofsajdo tio, se iu ludisto el iu ajn triono pasigas la diskon en alian trionon al samteama ludisto, kiu en la momento de la pasigo ne restadis en la triono de la pasiganto. Kompreneble samtempe la alia teamo ene de la eblecoj donitaj per la reguloj klopodas malhelpi la sisteman, kunagan ludon de la kontrauloj, preventi golon en sia golejo, kaj akiri la diskon por transpreni la superecon kaj atingi golon en la kontraula golejo. La golo validas nur, se a) la ludisto batas la diskon per sia hokeilo en la golejon; b) la disko frapiis de sur defendanto de sur lia hokeilo, sketo a vesto en la golejon, kondie ke tuj antae unu el la atakantoj batis per hokeilo a kikis la diskon; c) la disko frapiis de sur atakanto en la golejon, kondie ke tuj antae alia atakanto per hokeilo batis resp. otis la diskon. Sed ne validas la golo, se unu el la atakantoj batis la diskon en la aero, a puis in per mano, e se poste la disko ektuis unu el la defendantoj. iu, kiu plenumis golon, kaj unu a du samteamanoj, kiuj partoprenis en la aktivado anta la golo la kunhelpantoj ricevas po unu poenton kaj estas registrataj en la golota listo. Dum la mato okaze de kulpitaj malregulaoj la ludgvidisto interrompas la ludon. Post la

aljuita puno (a ev. sen tio) la ludo estas darigata post nova enludigo, kiu okazas a sur unu el la enludigaj punktoj, a en la loko de la kulpita malregulao, la la koncerna ludregulo. El la konkursa juistaro la sekvantaj funkciuloj partoprenas en la disvolvo de la glacihokematoj: a) Po unu goljuisto restadas malanta amba golejoj, post la barilo, en sia kao. Ili havas la taskon atenti la golejon, kaj komuniki el la ludgvidisto la plenumitan golon, resp. sciigi lin en dubaj kazoj, u la golo validas a ne. b) La ludtempo-mezuristo registras la komencon, la finon kaj la efektivan ludotempon de la mato helpe de taga stophorloo. Per la disponata signilo (gongo, sireno, fajfilo a atomata signilo) li signas la finon de la mato, resp. de la triontempoj. c) La puntempo-mezuristoj devas kontroli la puntempon de iu punata ludisto. Se eble, per megafono ili anoncas la nomon de la punato, la kulpitan malregulaon kaj la aljuitan punon. c) La notisto registras la golojn, la golotintojn, kaj la punojn kun la nomo de la kulpintoj. Estas lia devo transpreni de la trejnistoj a gvidantoj de la du teamoj kaj transdoni al la ludgvidisto la lanoman komencan pozicion de la ludantoj, kiun pozicion is la komenco de la mato, la teamoj ne rajtas ani. d) Skete sekvante la manovrojn de la ludantoj kaj stree atentante iun momenton de la ludo, du ludgvidistoj gvidas samtempe la maton en harmonia kunagado. Krom multe da ceteraj farendoj la ludgvidistoj havas kiel efan taskon fakscie gvidi kaj regule disvolvi la maton, prijugi la validecon de la goloj, okaze de kulpoj kontra la ludreguloj aljugi la antaskribitan punon kaj e certej malregulaoj, kiel ekz. ofsajdo, malpermesita liberigo, blokita disko ktp. interveni la ludon kaj igi in darigi per nova enludigo. Dum la ludo, en okazoj, por kiuj la regularo tion antaskribas, la ludgvidistoj rajtas resp. devas aljui la sekvantajn punojn: a) Malgrandpuno: la kulpinta ludisto devas forlasi la glacion por 2 minutoj kaj eksidi sur la punbenko. Dum tiu tempo neniu rajtas anstatai lin en la ludo. Golulo ne estas punebla per malgrandpuno. b) Teknikan malgrandpunon aplikas la ludgvidisto, se ne iu ludisto, sed la teamo kolektive kulpis (faris malregulaon). Tiam la trejnisto elektas unu el la ludantoj, kaj tiu eksidas sur la punbenko por 2 minutoj, simile kiel e malgrandpuno. c) Grandpuno: la ludisto, ricevinte la unuan grandpunon dum la mato, devas pasigi sen anstataado 5 minutojn sur la punbenko. Okaze de dua grandpuno aljuita al la sama ludisto la kulpinto devas forlasi la glacion kej eksidi sur la punbenko, jam por 15 minutoj, ar pro la ripetita kulpo li ricevas krom la 5minuta grandpuno anka plusan 10-minutan ) disciplinan punon. Post paso de 5 minutoj lin rajtas anstatai anludisto en la ludo. Se iu ludisto ricevas grandpunon la trian fojon, tiam li ricevas krome anka d) definitivan disciplinan punon, per kiu la ludgvidisto eskludas lin el la mato. Tio signifas, ke li devas definitive forlasi la glacion, kaj iri en la vestejon is la fino de la mato. Post 5 minutoj anludisto anstataas lin en la ludo. Se iu ricevas duan disciplinan punon, tiu puno farias atomate definitiva disciplina puno. e) La definitiva eskludo devigas la ludiston forlasi la glacion por la tuta daro de la mato, sed e poste li ne rajtas partopreni pluajn matojn, tiel longe, dum lia propra supera instanco ne traktis lian aferon. La golulo ne estas punebla per malgrandpuno, grandpuno a disciplina puno, tial se li kulpis, unu el la ludistoj kiun la teamestro elektas eksidas sur la punbenko, por pasigi tie la puntempon. Se la golulo ricevas definitivan disciplinan punon, tiam la teamestro lin anas per unu el la anludistoj. Se la ludgvidisto ordonas punoton, tiam oni metas la diskon sur la mezan enludigan punkton, kaj unu el la ludistoj de la nekulpinta teamo, komisiita e la teamestro, je la signo de

la ludgvidisto ekiras, kondukante anta si la diskon, kaj kontinue proksimiante al la kontraula golejo klopodas oti tiun en la golejon. Dum tiu aktivado amba teamoj staras post la rua mezlinio, sur la duonkampo de la punotanta teamo kaj neniu rajtas malhelpi la oton. Escepto estas nur la kontraula golulo, kiu devas stari en sia golejo, is la punotanto transpesis la bluan linion. Nur tiam li rajtas fari provon por haltigi la diskon a la punotanton. Jen kelkaj el la multaj sperteblaj malregulaoj, pro kiuj la ludgvidisto devas aljui iun el la supraj punoj al la kulpinta ludisto a teamo. Intence vundigi la kontraulan ludiston a provi tion; faligi la kontraulon sur la barilon per kubuto a tuta korpo, per atako a stumbligo; perkorpa ludo (vulg.: bodieko), t.e. kuri a salti kontra la kontraulon a neregule ekpui lin (kontrakuro pli longa ol 2 paojn estas rigardata jam perkorpa ludo); intenca transversa glito, a falo anta la diskokondukanton, por ke tiu perdu la diskon; stumbligo, bato a ekpuo per la hokeilo; intenca tempopasigo; falo sur la diskon, bokso, kruda sinteno; mane levi la diskon de sur la glacio; alte tenita hokeilo; reteni la kontraulon per mano a hokeilo; kiki la kontraulon; forlasi la porludistan benkon a la punbenkon; obscena parolo ktp. En kelkaj okazoj la ludgvidisto ne aljuas punon, sed interrompas la ludon kaj faras novan enludigon e iu enludiga punkto. Tiaj okazoj estas ekz. la ofsajdo jam traktita, kaj la tn. malpermesita liberigo, kiam iu ludisto otas la diskon el malanta la rua linio trans la kontraulan golejlinion dekstre a maldekstre de la golejo, krom se tio okazas e enludigo, a se iu el la kontrauloj estus povinta transpreni la diskon, a se la disko ektuis kontraulon anta ol transiri la golejlinion. Koncerne la sistemon de la internaciaj konkursoj estu i tie konigata la sistemo aplikita dum la lasta mondampionado. Surbaze de la rezultoj, resp. klasigoj atingitaj en la antaa mondampionado oni formis unu grupon el la ses avanaj klasitoj, duan grupon el la sekvantaj ok teamoj kaj trian grupon el la ceteraj, kies nombro enerale ne estas pli ol 6-8. Ene de la 2-a kaj 3-a grupoj disvolviis simpla rondbatalo, dum en la 1-a grupo oni aranas duoblan, alinome revenan rondbatalon, nome iu teamo ludas po du matojn kontra iuj ceteraj en la grupo. La definitivan klasigan vicordon donas la vicordo atingita en la 1-a grupo, poste sekvas la klasiga vico la teamoj de la 2-a grupo kaj fine tiuj de la 3-a grupo. Nur por la sesa loko ludas ankora unu maton la lastaloka klasito de la 1-a grupo kontra la unualoka klasito de la 2-a grupo kaj same por la dektria kaj dekkvara lokoj la du lastaj teamoj en la 2-a grupo kontra la du unuaj teamoj de la 3-a grupo. En la sporta ludo glacihokeo partoprenas nur viraj teamoj. La mondfederacio de la sportobrano glacihokeo estas: Ligue Internationale de Hockey sur Glace (LIHG). Esp-e: Internacia Glacihokeista Ligo. Esprimoj: la Kanada nacia glacihoketeamo venkis la pasintjaran mondampionan teamon de la svedoj kun golproporcio 6:3 (ses per tri). La trialoka klasito de la ampionado por la Eropo-pokalo de la ampionaj Teamoj. Kun sendecida rezulto, nome kun golproporcio 2:2 finiis la glacihokerenkontio inter la naciaj Teamoj de Francio kaj Nederlando. La Eropoampionadon e glacihokeo ijare partoprenis anka transmaraj glacihoke-teamoj. La olimpikoampiona soveta glacihoke-teamo kun senana anaro partoprenos la balda komenciontan mondampionadon de glacihokeo. En la decida mato inter la svisa kaj norvega glacihoke-teamoj, disvolvita dum la Eropo-ampionado de glacihokeo de 1968 en Oslo, La ludgvidisto punis per definitiva disciplina puno po unu svisan kaj norvegan ludistojn pro perkorpa ludo.

HALTERLEVO
En serio de levoj, en kiuj la pezo estas grade pligrandigata per certaj fiksaj mezuroj, la halterlevisto klopodas levi kiel eble plej grandan pezon helpe e la sportilo nomata haltero. La levoj okazas en tri kelkfoje en kvar a kvin diversaj levekzercoj, kiuj estas: A) Dumana etendo B) Dumana iro C) Dumena puo C) Unumana iro D) Unumana puo La definitivan finrezulton donas la sumo de la atingitaj plej grandaj pezoj levitaj en la tri respektive kvar a kvin levekzercoj. La konkursoj povas esti individuaj a teamaj, sed iam nur por viroj. La korpopezo la konkursantoj estas grupigitaj en la sekvantaj pezkategorioj. korpopezo en kilogramoj super inkluzive is 56 56 60 60 67,5 67,5 75 75 82,5 82,5 90 90

1. Pezkategorio 56 (pezkategorio kvindek ses) 2. Pezkategorio 60 3. Pezkategorio 67,5 (sesdek sep komo kvin) 4. Pezkategorio 75 5. Pezkategorio 82,5 6. Pezkategorio 90 7. Pezkategorio super 90

La determino de la korpopezo okazas pere de pesado senpere anta la komenco de la konkurso. La levekzercoj disvolvias sur podio kun areo de 4x4 m-oj kaj 10 cm-a alto. La haltero konsistas el 220 cm-ojn longa elasta talstango, sur kies ekstremojn estas grade surmetataj la gisferaj krompezoj de diversa difinita pezo. La konkurson gvidas unu gvida juisto kaj du flankjugistoj. Ekzercoj
A) Dumana etendo (dufaza ekzerco)

I. fazo. Starante en baza pozicio (bazostaro), nome en kunkrura a en flanke diskrura staro, la halterlevisto per laplaa preno ambamane prenas la stangon de la haltero, kuanta anta li sur la podio, kaj sen tui la korpon (ventron a bruston), per unu eksvingo li translokas in sur la bruston, en la alteco de la ultroj, helpante sin dume per diversaj piedmanovroj, kiel ekz. per tondilado, subsido a genuflekso, kaj posta tutkorpa rektio. Post ia surbrustigo li staras rektakorpe, en kunkrura a flanke diskrura, rektapieda staro . 2 sekundojn, is la signo de la gvida juisto. II. Je la donita signo kun kontinua malrapida movo, sen svingo a perventra puo li etendas la helteron super la kapon is plene etenditaj brakoj, kaj tenas in tie rektabrake kaj rektakorpe . 2 sekundojn, is la pli nova signo de la juisto. Tiam li remetas la halteron sur la podion.
B) Dumana iro (unufaza ekzerco)

Starante kiel e la ekzerco etendo, la halteristo prenas ambamane la halteron, kaj sen tui

la korpon ie ajn, per ununura seninterrompa ekmovo li svingas in super la kapon en rektabrakan pozicion, helpante sin dum la ekzerco per plifaciligaj piedmanovroj (tondilado, subsido). Starante . 2 sekundojn rektakorpe kun etenditaj piedoj kaj brakoj, je la signo de la gvida juisto li remetas la halteron sur la podion.
C) Dumana puo (dufaza ekzerco)

I. Kiel e la ekzerco etendo, la halterlevisto lokas la halteron sur la bruston en la alteco de la ultroj. II. Je la signo de la gvida juisto li fleksas, poste rektigas la genuojn, kaj la risortan movon, rezultitan i-maniere, li eluzas por pui la halteron per unu seninterrompa svingo rekte supren, super la kapon, is plene etenditaj brakoj. Dum la puo li povas fari tondiladon a genuflekson. Poste kiel e la ekzercoj etendo kaj iro.
D), E) Unumanaj iro kaj puo

La ekzercoj disvolvias same la antaskribitaj reguloj, enerale analogie al la dumanaj iro kaj puo. En la olimpikoj tiuj i du ekzercoj mankas, sed en la mondampionadoj ili povas esti eroj de la konkurso. La mondfederacio de la sportobrano halterlevo estas: Fdration Internationale Haltrophile et Poids (FIH) (Esp-e: Internacia Halterlevista Federacio). Esprimoj: Superinte (venkinte) la malnovan rekordon de 135 kg-oj, plenumitan de Irana halterlevisto anta du jaroj, li starigis 137,5 kg-an novan mondrekordon en la levekzerco etendo, en la kunmetita konkurso de la pezkategorio 60. Atinginte unualokan klasigon en la levekzerco etendo kaj dua- kaj trialokan klasigojn en puo kaj iro, la bulgara konkursanto venkis en la konkurso de la pezkategorio 82,5, en la olimpika ampionado de halterlevo. Mondampionado de halterlevo, a halterlevo-mondampionado. Turka konkursanto venkis en la pezkategorio super 110 de la Eropo-ampionado de halterlevo en 1962.

HOKEO
Sur ludkampo kun antaskribitaj mezuroj, dum difinita ludotempo, la ludistoj de du teamoj, ekipitaj iuj per la sportilo hokeilo, obeante la ludregulojn klopodas per lertaj teama interludo kaj fintoj superruzi la kontraulan teamon kaj sendi la malgrandan hokepilkon kiel eble plej multajn fojojn en ties golejon, respektive se necese per tenaca defendludo malhelpi, ke la kontraula teamo povu atingi golon. La sportan ludon hokeo ludas viraj teamoj kontra viraj teamoj, a virinaj teamoj kontra virinaj teamoj. La mondfederacio de la sportobrano hokeo estas: Fdration Internationale de Hockey (FIH) (Esp-e: Internacia Hokeista Federacio). La sportobrano hokeo dividias en du subbranojn kun apartaj ludreguloj. Tiuj du subbranoj estas: A) Subiela hokeo, B) ambrega hokeo.
A) Subiela hokeo

La sporta ludo subiela hokeo nomata enerale nur hokeo, kontraste al la ambrega hokeo disvolvias sur longkvadrata ludkampo kun razena a senrazena, sed por hokeo taga grundo. La du 90,40 m-ojn longaj lateroj de la ludkampo estas la flanklinioj kaj la du 55 m-aj malpli longaj lateroj estas la gollinioj. La mezon de la du flanklinioj kunligas la mezlinio, dividante la ludkampon en du duonkampojn. Meze de la duonkampoj, paralele kun la mezlinio estas indikitaj la du kvaronlinioj, dividantaj la duonkampojn en po du kvaronkampojn, 6,40 m-ojn paralele kun kaj interne de la du flanklinioj estas indikata la tn. sepjarda linio. e la pinto de la kvar anguloj de la ludkampo kaj krome e la du ekstremoj de la mez- kaj kvaronlinioj 90 cm-ojn ekster la flanklinioj staras po unu, almena 120 cm-ojn alta flago. Meze de la gollinioj staras po unu golejo. i konsistas el du 2,14 cm-ojn altaj, 5x7,5 cmojn dikaj vertikalaj fostoj, 3,66 m-ojn distance unu de la alia. Samdika horizontala kverfosto kunligas la supron de la du vertikalaj fostoj. Golejreto, fiksita al la golejfostoj kaj al la grundo formas la malantaan flankon de la golejo. 14,63 m-ojn anta la golejo, paralele kun i estas indikita 3,66 m-ojn longa linio. Ekde la du ekstremoj de tiu linio kuras is la gollinio du kvaroncirkloj kun 14,63 metra radiuso, havantaj kiel cirklocentron la malsupron de la du vertikalaj golejfostoj. La tiamaniere irkalimita areo anta la golejo nomias otocirklo. 7,3 m-ojn anta la mezo de la golejo 15 cm-ojn diametre cirklo indikas la lokon de la punoto. iuj supremenciitaj linioj estas indikitaj sur la ludkampo per blanka farbo. La kvaronliniojn kaj la sepjardajn liniojn indikas intermita blanka linio. La ludon inter du teamoj oni nomas hokemato. La ludotempo de la mato konsistas el du 35-minutaj duontempoj kun 5-minuta interpazo kaj kun duonkamp-interano post la pazo. La ludotempo inkluzivas nur tiujn tempodarojn, dum kiuj la pilko estas en ludo. Ceterajn tempodetalojn en la regularo precize difinitajn la ludgvidistoj dekalkulas el la duontempo. La pilko, uzata en la ludo, estas el korko a fadenbulo, kovrita per blanka- a nigrakolora ledo, kaj pezas 156-163 gr-ojn. La hokeilo per kiu la hokeisto kondukas la pilkon anta si, a pasigas in al samteamano, a otas in al la kontraula golejo estas el ligno, kaj havas siajn antaskribitajn formon kaj mezurojn. iaj partoj estas la kapo (hokeilkapo) kaj fusto (hokeilfusto). Unu flanko de la tuta hokeilo estas plata, la alia estas konveksa. Ceteraj ekipaoj de la hokeistoj estas la irmilaro (irmekipao) de la golulo (krur-, pied-, ventroirmilo kaj specialaj gantoj), la uniforma sportotrikoto de la kampludistoj (alikolora ol

tiu de la golulo), sportkalsono, tibiirmilo kaj uoj de tipo permesita. La hoketeamo konsistas el 11 ludistoj, nome el unu golulo kaj 10 kampludistoj. Ili iuj havas sian difinitan lokon kaj taskon ene de la postenio de la teamo. is anta nelonge la teamo devis traludi la tutan duontempon en neanita postenigo, sed la plej nova regularo jam permesas libervolan lokanon inter la ludistoj de la teamo dare de la tuta mato. Sed ani ludiston pere de rezerva anludisto ne estas permesite. iu teamo elektas teamestron el inter siaj membroj. Tiu reprezentas la teamon kaj plenumas certajn taskojn, kiel ekz. loti por la duonkampo anta la mato ktp. La du. duontempoj kaj enerale la plua ludo post iu ludinterrompo komencias per enludigo (t.e. pilkoenludigo), vulgare bulio. Komence de la duontempoj kaj post iu golo la enludigo okazas en la mezo de la ludkampo. Por plenumi la enludigon po unu ludisto el amba teamoj ekstaras en la mezo de la ludkampo, vid-al-vide unu al la alia, vizae al la flanklinio, tiel, ke la propra golejo estu dekstramane al li. La ludgvidisto metas la pilkon sur la grundon inter ili. Je lia fajfilsigno la du ludistoj ektuas la teron dekstre de la pilko per la malsupra eo de la hokeilo kaj poste ili intertuigas reciproke la platan flankon de la hokeilkapo super la pilko. Tion i ili ripetas ankora du fojojn. Post la tria intertuigo, per la bato de unu el la du enludigantoj (buliantoj) la pilko venas en ludon, alinone la pilko ias enludita. Enludigo sekvas anka tiam, kiam amba teamoj samtempe kulpis malregulaon, a la ludgvidisto kulpis eraron, a okazis io, pro kio la ludo estis interrompita. Tia enludigo okazas loke de la ludinterrompo, escepte enludigon ene de la otocirklo, en kiu kazo i estas plenumebla nur almena 4,55 m-ojn distance de la gollinio. Dum kaze de enludigo, plenumata e la ludkampomezo (t.e. komence de duontempo, a post golo), la teamo okupas la bazan, ludkomencan postenion, kaze de enludigo en ajna cetera punkto de la ludkampo la ludistoj devas postenii inter sia propra gollinio kaj la imagita linio trairanta la pilkon paralele kun la gollinio. Uzante sian hokeilon, la ludisto rajtas bati la pilkon nur per ia plata flanko (inkluzive kaj la kapon kaj la fuston). Dum la bato neniu parto de la hokeilo leviu super la ultron de la ludisto. Estas malpermesite bati sub la kuantan a ruliantan pilkon (nomata kupirta bato), ar tio estas danera ludo. Cetere la levita pilkobato (kiam post la bato la pilko levias en la aeron, kaj kiun oni nomas lenco) estas permesita. Same licas bati la pilkon en la aero, kondie ke la hokeilo ne levias super la ultron, kaj la bato ne estas danera por alia ludisto. Malpermesitas porti a saltigadi la pilkon sur la hokeilo. Tian ludon sekvas puno. Licas haltigi la pilkon kaj en la aero kaj sur la grundo anka per la mano, sed post la haltigo oni devas in tuj delasi. Plupasigi la pilkon licas nur per la hokeilo. Kapte levi la pilkon permane de sur la tero a kiki (piedbati) in, eti a kunporti in estas same malpermesite. Dum la ludo estas malpermesite baTi, a krampe kapti per la propra, la hokeilon de la kontralo. Same ne estas permesitaj iaj aktivadoj krude kaj perforte malhelpantaj la liberan ludon de la kontraulo a minacantaj ties korpan sekurecon. La golulo rajtas kike parati la pilkon a haltigi in krom per la hokeilo anka per ajna parto de sia korpo, sed nur ene de la otocirklo. Obeante la suprajn ludregulojn, permesojn kaj malpermesojn, la ludistoj de unu el la du teamoj pasigadas la pilkon unu al la alia en disciplinita kolektivema interludo kaj kun lerta taktiko, kaj venante iam pli proksimen al la kontraula golejo klopodas atingi golon. (Teamon momente, a pli longtempe atakantan la kontraulan golejon oni nomas atakanta teamo. ian ludon oni nomas atakludo kaj iajn ludistojn atakantaj ludistoj a atakantoj.) Per tenaca kaj persista kontrastaro la alia teamo klopodas haltigi kaj fiaskigi la disvolviantan atakon de la kontralo (teamon momente a pli longtempe defendantan sian golejon oni nomas defendanta teamo, ian ludon defendludo, kaj iajn ludistojn defendantaj ludistoj a defendantoj) kaj post sukcesa defendludo transiri en atakan manovron,

celante same golon. Venkas tiu el la du teamoj, kiu fine de la du duontempoj atingis pli multe da goloj. La teamo atingis golon, respektive la ludgvidisto koncedas la golon, kiam la pilko sekve de oto, bato, puo, rulo a devojigo per la hokeilo de atakanta ludisto en sia plena volumeno transiris la gollinion inter la du golejfostoj, senkonsidere de tio, se eventuale anka unu a pli da ludistoj de la defendanta teamo ektuis la pilkon poste, anta ol i atingis la gollinion, post enludigo plenumita ene de la otocirklo oni atingas golon nur, se la hokeilo de anka atakanta ludisto ektuis la pilkon. Dum la ataklado de iu el la du teamoj, disvolvita sur la kontraula duonkampo, povas okazi situacio, kiun oni nomas ofsajdo. iu senpilka ludisto de la atakanta teamo estas en ofsajdo, se ne trovias almena tri defendantaj ludistoj, a iu el liaj samteamanoj kun la pilko, pli proksime al la gollinio ol li. La fakto de la ofsajdo mem ne estas punenda, krom se per tiu pozicio la ludisto havigis al si avantaon, a malfavore influas la ludon de la kontralo. La ludisto esis esti en ofsajdo, se unu el la kontraulaj ludistoj kun rezulto priludis la pilkon. Kiam la pilko transiris la flanklinion, sekvas tn. enbato, nome oni resendas la pilkon per bato en la ludkampon. La enbato ne povas esti forta bato, nur simpla repuo de la pilko. La enbaton plenumas iu el la ludistoj de la alia teamo ol kiu teamo la lasta ektuis la elirontan pilkon. La enbaton li devas plenuni sur la ekstera flanko de la flanklinio, tie, kie la pilko transiris in. Dum la enbato la ceteraj ludistoj devas restadi inter la du sepjardaj linioj de la ludkampo. Por puni eventualajn malregulaojn la ludgvidistoj disponas pri certaj sankcioj. Tiuj sankcioj estas la libera oto, la punoto, la elludigo de la kulpinta ludisto por certa tempodaro, a lia definitiva eskludo el la plua parto de la mato. La liberan oton plenumas unu el la kontraulaj ludistoj de la kulpinta teamo, enerale loke de la kulpita malregulao, escepte kelkajn specialajn formojn de la libera oto pli sube traktatajn. La plenumanto de la libera oto rajtas a bati la pilkon, a nur forpui in. Dum la plenumo de la libera oto al neniu ludisto estas permesite veni pli proksimen ol 4,55 m-ojn al la otanto. Neregule plenumita libera oto sekvigas pli novan punon. Specialaj kazoj de la libera oto estas la enludiga oto, la granda anguloto kaj la puna anguloto. Se la pilko transpasis la gollinion ekster la golejo, estas tri variantoj: a) se atakanta ludisto sendis in trans la gollinion, a se la pilko frapiis tien senintence de sur tia ludisto de la defendanta teamo, kiu ludisto trovigis inter la kvaron- kaj mezlinio, la plua ludo estas enkondukata per la tn. enludiga oto (ne konfuzenda kun la enludigo bulio jam konigita), mallonge eloto (nome oni otas in el la golejzono ale al la mezo de la ludkampo). La enludiga oto, alinome eloto estas speco de la libera oto, kiun plenumas unu el la defendantaj ludistoj, 14,63 m-ojn distance de la gollinio, vid-al-vide al tiu punkto, kie la pilko transiris la gollinion. Dum la plenumo de la eloto la golulo kaj 5 ludistoj de la defendanta teamo postenias e la gollinio kaj iaj ceteraj ludistoj devas stari trans la mezlinio (pretaj kompreneble kiel eble plej rapide enmiksigi en la ludon post la plenumita eloto). La membroj de la atakanta teamo rajtas restadi dume ie ajn en la ludkampo krom ene de la otocirklo de la defendantoj. b) se defendanta ludisto, trovianta maltrans la kvaronlinio, sendis la pilkon senintence trans la gollinion, la ludgvidisto aljuas grandan anguloton, mallonge grandangulon. La grandan anguloton, kiu estas speco de libera oto, plenumas unu el la atakantaj ludistoj. La loko de la grandangulo estas a sur la gollinio, a sur la flanklinio, 2,80 m-ojn distance de tiu angulflago, kiuflanke de la golejo la pilko transpasis la gollinion. En la momento de la granda anguloto iuj ludistoj de la defendanta teamo postenias vice malanta la gollinio, dum la ludistoj de la atakanta teamo krom la otanto restadas sur la ludkampo, ekster la otocirklo de la defendantoj. Post plenumita granda anguloto oti la pilkon (a sendi in

ajnamaniere) en la golejon licas nur, se iu el la atakantoj jam haltigis la pilkon sur la tero, a se iu el la defendantoj ektuis in per la hokeilo a per la korpo. c) se defendanta ludisto el iu ajn parto de la ludkampo intence sendis la pilkon trans sian gollinion, la ludgvidisto aljuas punan anguloton, mallonge punangulon. La punan anguloton, anka kiu estas speco de libera oto, plenumas same unu el la atakantaj ludistoj el de iu ajn parto de la gollinio, minimume 9,14 m-ojn distance de la golejfosto. Dum la oto ne pli ol 6 ludistoj de la defendanta teamo rajtas postenii malanta la gollinio, la ceteraj devas restadi trans la mezlinio, is anka alia ludisto ektuis la pilkon a la pilko forlasis la otocirklon. Punoton aljugas la ludgvidisto avantae al la kontraulo, kiam a) ludisto de la defendanta teamo, ene de la otocirklo, intence kulpas malregulaon, por malhelpi golon (ekz. kiam la kontralo plenumas liberen oton ene de la otocirklo de la defendanta teamo); b) kvankam neintence, ene de la otocirklo, la defendanta teamo kulpas malregulaon, sen kio la kontraula teamo verajne estus atinginta golon (ekz. kruda kaj danera ludo, a enerale ia ajn kulpo kontra la regula, disciplinita ludmaniero). La punoton plenumas unu el la ludistoj de la atakanta teamo el de la loko de la punoto (7,30 m-ojn anta la mezo de la golejo). Svingodona alkuro anta la oto ne estas permesita. La golulo (a lia anstataanto, se li vundiis a la ludgvidisto elludigis lin) devas stari sur la gollinio meze de la golejo, kaj ne rajtas sin formovi e per unu piedo, dum oni plenumas la punoton. La hokematon gvidas samtempe 2 ludgvidistoj. iu el ili devas kontroli po unu duonkampon kaj unu el la flanklinioj en ties plena longo. Anguloton ili rajtas aljui nur sur sia propra duonkampo. La ludgvidisto signas per fajfilo la komencon kaj finon de la duontempoj, krome li fajfilsignas, kiam li volas puni malregulaon, a pro ajna kazo li volas interrompi la ludon, fine, kiam li signas golon, kiam li signas la transiron de la pilko trans la gollinion, a kiam li rekomencigas la ludon per nova enludigo post punoto ne rezultiginta golon. Post la fajfilsono li klarigas per internacie interkonsentitaj brakosignoj la kazon de la ludinterrompo, nome la enludigon, piederaron, perkorpan malhelpadon, golon, ofsajdon, liberan oton, grandan a punan anguloton, punoton kaj la daneran ludon. Du flankjuistoj kaj unu tempomezura juisto helpas al la du ludgvidistoj dum la mato. Ili iuj estas membroj de la konkursa juistaro, kies pluaj membroj estas la prezidanto, la vicprezidanto, la konkursa sekretario kaj la kuracisto. Esprimoj: Internacia hokekonkurso. Internacia konkurso de hokeo. Mondampionado de hokeo. Olimpikoampiona hoketeamo. La franca nacia hoketeamo gajnis la ijaran mondampionecon venkinte iujn siajn rivalojn en la ampionado. La Eropo-ampionadon de hokeo partoprenis la naciaj teamoj de 15 landoj.
B) ambrega hokeo

Oni in ludas la regularo iom divera disde tiu de la subiela hokeo. (Nur menciite, sed ne traktate.)

UDO
Aplikante krom la forto de siaj muskoloj anka tre vastan serion de permesitaj kaj dum longatempa eksercado lernitaj prenoj, fintoj, korpoetoj kaj ganoj (stumbligoj), la udisto klopodas venki sian kontraulon en korpo-kontra-korpa batalo. Venkas, kiu ene de la fiksita matotempo igas sian kontraulon batalsenpova, a la unua atingas la maksimuman poentonombron, a montras teknikan supervaloron dum la daro de la batalo. udo estas japandevena sportobrano, kion demonstras la deviga japanstile udovesto de la konkursantoj, kiel anka la japana nomo de la diversaj teknikoj kaj aktivadoj, e japanaj komandovortoj, kiujn la konkursantoj devas koni kaj la konkursaj juistoj devas uzi dum la matoj. Certa kvanto da tiuj japanaj vortoj estas troveblaj pli sube, dissemite en la teksto. Tiuj vortoj aperas en la oficiala latinlitera angla-japana transskribo kaj post iu vorto staras parenteze la Esp-a prononco. Dupunkto post vokalo signifas, ke i estas prononcenda longa. Kie la fonetika formo ne trovias, tiu vorto estas prononcenda la la Esp-a legoregulo. Post la fonetika formo staras la Esp-a traduko de la japana vorto. (Post la pleja parto de tiuj japanaj vortoj staras du diveraj tradukoj. La tradukoj post la mallongigo jap. estas rektaj tradukoj el la japana en Esperanton, bonvola kontribuo de sro T. Nakamura. La tradukoj post la mallongigo ang. venis el la anglalingva regularo de la mondfederacio en la hungaran regularon, kaj post tia duobla transplanto sekvis la traduko en Esperanton. Pro tio bedarinde la du Esperantaj tradukoj de la samaj japanaj vortoj enerale ne kovras unu la alian, konsekvence la lastaj tradukoj ne estas rigardeblaj atentaj kaj fidelaj. Estas supozebla kun granda verajneco, ke ie en la udistaj medioj escepte tiujn japanajn estas konataj kaj uzataj la neatentaj tradukoj, transprenitaj el la oficiala, anglalingva regularo. Prezentas sin do la demando, kiun el la du tradukoj akcepti kiel oficialan.) La udokonkursoj estas aranataj en ambregoj puraj kaj konvene vastaj por la disvolvo de la udomatoj. La pli strikta scenejo de la konkurso estas la 14x14, maks. 16x16 m-ojn area udofaco, kovrita per tatamo a alia akceptebla udotapio. En internaciaj konkursoj estas antaskribita la uzo de tatamo (5 cm-ojn dika mato), kunmetita el strioj 183x91x5 cm-ojn volumenaj. En la ceteraj konkursoj oni enerale uzas udotapion konsistantan el fortike teksita tegilo remburita 5 cm-ojn dika per strioj el evalharo. Estas uzataj udotapioj anka el plasto. La tutan udotapion kovras tapikovrilo el artefarita ledo, lin- a veltolo. Cele de pureco i estas ofte lavenda. Por preventi kontuzojn a vundiojn e konkursantoj elfalintaj a elglitintaj de sur la udotapio, 2,5 m-ojn lara, laeble alikolora irmotapio irkazonas la udotapion e iuj flankoj. La udofaco, plene kovrata de la udotapio, havas du zonojn, nome la 9x9 a 10x10 m-an batalfacon, alinome luktofacon, kaj la eksteran zonon, nomatan sekurfaco. La du zonojn dividas unu de la alia 7 cm-ojn dika rua rubando gluita sur la tapikovrilo. Dum la konkurso la udistoj devas porti la antaskribitan, japandevenan udoveston nomatan jdgi (u:do:gi = udovesto). i konsistas el blankaj, tolaj jako kaj pantalono. La jako longas is la genuoj kaj havas nek poojn, nek butonojn a agrafojn. La manikoj estas tiel longaj, ke ili kovras pli ol duonon de la antabrako kaj havas 3-5 cm-an plivastecon e la ekstremo. 4 cm-ojn lara zono, havanta la koloron de la kvalifa kategorio de la konkursanto, premas la jakon fikse al la korpo. Duoble i irkavolvas la talion kaj dorse i estas nodligita tiel, ke iaj du ekstremoj 15 cm-ojn longe libere vebas. Por la daro de la mato la du udistoj devas Kovri sian zonon per la tiucele disponigita tn. indikzono, kiu estas same 4 cmojn lara ruga (por unu el la konkursantoj) respektive blanka (por la alia) rubando. La senbutonan, senagrafan pantalonon fikasas laoj irka la talio.

Dum la batalo uzo de uoj ne estas permesita. Sub la udovesto la viroj devas surhavi bankalsonon a testikujon, krome nenion alian. La virinoj havas kalsoneton sub la pantalono kaj korpomezuran trikoton sub la jako. Anta la komenco de la mato la du konkursantoj ekstaras meze de la batalfaco, 4 m-ojn unu kontra la alia kaj reciproke salutas unu la alian. Okaze de teama konkurso la membroj de la du kontraulaj teamoj venas al la mezo de la batalfaco, vicias en du linioj 4 m-ojn vid-al-vide unu al la alia. Je la signo de la gvida juisto iu turnas sin al la tablo de la konkursa juistaro kaj je lia komandovorto rei (= Riverencu! Salutu!) iu klinas sin. Poste iu returnas sin vid-al-vide unu al la alia kaj je la pli nova komandovorto rei la du teamoj salutas unu la alian per klino, poste forlasas la tapion. La mato komencias iam en stara pozicio, je la komandovorto hajime (haime = Komencu!) de la gvida juisto. La daro de la mato estas antae difinita: i ne povas esti malpli ol 3, nek pli ol 20 minutoj. La finon de la mato signas la tempomezura juisto per fortatona gongo. La mato daras malpli longe ol la difinita matotempo, se unu el la konkursantoj plenumis certan aktivadon resp. teknikon valorantan unu poenton, nomatan ippon ( = jap.: Venko unu! ang.: unu poento). Tiu unu poento konsistas el 10 subpoentoj. Same finias la batalo anta la fino de la matotempo, se unu el la konkursantoj plenumis dufoje tian aktivadon, resp. sukcese aplikis tian teknikon, por kiu la gvida juisto aljuas waza-ari-on (aza-ari = jap.: Fiksita la formo! ang.: duonpoento), valorantan 7 subpoentojn. Ekzistas ankora du kromaj frakciaj poentoj, nome waza-ari-nichikai-waza (aza-ariniikai-aza = jap.: ? ang.: preska duonpoento), valoranta 5 subpoentojn kaj kinsa (jap.: etdiferenco; apenaa diferenco ang.: malgranda avantao), valoranta 3 subpoentojn. Sed tiuj du lastaj frakciaj poentoj kiom ajn foje aljuitaj dum la daro de la mato kiel anka la eventuala aljuo de unufoja waza-ari estas sumigeblaj nur post la fino de la antaskribita plena matotempo, kiam el la proporcio de la sumo de la adiciitaj subpoentoj oni elkalkulas, kiu venkis en la mato kun teknika supervaloro, nomata yusei-gachi (jusei-gai = jap.: ? ang.: venko kun teknika supervaloro). Venkas tiu konkursanto, a) kies kontraulo forestis sian maton, kion oni nomas fusengachi (husen-gai = jap.: ? ang.: venko pro fores-to), a kies kontraulo rezignas la maton, kion oni nomas fusensho (husen-o: = jap.: senlukta gajno de venko ang.: venko pro rezigno), a kies kontralo kapitulacas dum la mato, kion oni nomas kiken-gachi (kiken-gai = jap.: ? ang.: venko pro kapitulaco); b) kiu anta la fino de la matotempo akiris iun el la sekvantaj rezultoj, sufiaj por tuj fini la maton: aa) ip-pon, valoranta unu poenton, bb) awasete ippon (aasete ip-pon = jap.: Sume, venko unu! ang.: du duonpoentoj), kiun oni atingas plenuminte la duan waza-ari-on, kaj kiu valoras same 1 poenton, kaj fine cc) nihon (= Venko dua! ang.: du poentoj; du ippon-oj) valoranta 2 poentojn; c) kiu post la paso de la matotempo havas iun el la avantaoj: waza-ari, waza-arinichikaiwaza a yusei-gachi. Dum la mato la konkursantoj komence batalas starante, poste, sekve de ia aplikata tekniko, ili angas pozicion, kaj la batalo transiras en tn. terbatalon, nomatan ne-waza (neaza = jap.: kupozicia formo ang.: terbatalo), kie la lukto estas darigata en kua, surgenua ktp. pozicioj. Se la aplikata tekniko al la transiro en ne-waza-n ne estis kontinua, t.e. regula, tiam la gvida juisto rajtas ordoni al la konkursantoj repreni denove la staran pozicion. Pli da regulaj eblecoj estas por la transiro el la stara batalo en la terbatalon. Tiaj estas

ekzemple: se unu el la du kontrauloj, atinginte certan rezulton per etotekniko, seninterrompe, kontinue faras ne-waza teknikon kun ataka intenco; se unu el la du falas sur la tatamon post sensukcesa etotekniko, la alia havas la eblecon postsekvi lin sur la tatamon; se la konkursanto atingas konsiderindan rezulton per apliko de shime-waza (imeaza = jap.: strangola formo (ang.: strangola tekniko), a kansetsu-waza (kansecu-aza = jap.: artiktorda formo ang.: brakostrea tekniko) en stara pozicio kaj seninterrompe darigas la aktivadon en ne-waza-on. Dum tiu transiro li rajtas uzi nur unu el la etoj permesitaj en udo. La gvida juisto anoncas osaekomi-on (= jap.: subpremado; formoj de subpremado ang.: subpremo), kiam unu el la konkursantoj sukcesis trudi certatempan senmovecon al la kontraulo en la pozicio resp. preno fiksteno, alinome alfikso, japane katame-waza (katame-aza = jap.: formoj e alfiksado ang.: subpremo). En la pozicio (per la preno) fiksteno, alinome alfikso, la konkursanto premas sian kontraulon dorse sur la tapion, klopodante, ke ties amba ultroj tuu la tapion. Validas la preno anka, se nur unu ultro de la fikstenato tuas la tapion, kondie, ke la akso de la du ultroj ne deklinias de la tapio pli ol 90 gradojn. Esence estas, ke la fikstenata kontraulo ne povas esti danera al la fikstenanto la regula maniero. 30 sekunda fiksteno rezultigas ippon-on, 25 sekunda -waza-ari-on. Kiam la senmoveco esis, la gvida juisto anoncas toketa-on (= jap.: Elturnita! ang.: ?). La tempomezura juisto mezuras la tempon inter osaekomi kaj toketa, kaj komunikas tiun al la gvida juisto. Se la gvida juisto anoncas osaekomi-on kaj Tiel opinias, ke la konkursanto dum la posta lukto venos eventuale ekster la batalfacon, tiam li komandas sono-mama-on (= jap.: Restu tiel! ang.: Ne moviu!). Poste, bone observinte ilian pozicion, sendas ilin en la mezon de la tapio, kaj kune kun la du flankjuistoj li lokas ilin en la saman pozicion. Post tio li komandas: yoshi (joi = jap.: Darigu! ang.: darigi la batalon post sono-mama). La gvida juisto aljuas ippon-on, kiam liaopinie la eta a ataka aktivado, kiun la konkursanto aplikis, meritas ippon-on. Tiam la gvida juisto haltigas la maton per la komandovorto sore-made (= jap.: Senplue!; Fino ang.: Haltu!; finiis la batalo), kaj deklaras la venkinton. En tiu kazo, se amba konkursantoj samtempe elmeritis ippon-on, la gvida juisto anoncas egalstaton, japane hiki-wake-on (hiki-ake = jap.: Egalapartio! ang.: sendecide) kaj la konkursantoj havas la rajton komenci denove la batalon, t.e. rekomenci novan maton. La gvida juisto anoncas waza-ari-on, se liaopinie la aplikata aktivado ne meritas ippon-on, kvankam estis valora aktivado. Du waza-ari-oj valoras unu ippon-on. La mato povas finii anka per sggachi (so:go: gai = jap.: totala venko ang.: kunmetita venko), kiam unu el la du jam ricevis waza-ari-on, kaj poste la kontraulo ricevas la punon (keikoku (= jap.: admono ang.: admono), a inverse, se la puno venis pli frue. Se is la fino de la matotempo neniu el la du konkursantoj atingis ippon-on, je la gongosigno la gvida juisto haltigas la maton per sore-made, kaj la du batalantoj forlasas la tapion por reiri al sia loko. i-kaze la rezulton oni difinas baze de la plenumitaj nagewaza-oj (nage-aza = jap.: formoj de etado; etformoj ang.: ettekniko), katame-wazaoj, shime-waza-oj kaj kansetsu-waza-oj. La gvida juisto anoncas hantei-on (= jap.: decido ang.: decidi) per altenlevo de sia dekstra mano. Responde la helpjuistoj levas tabuleton a flageton samkoloran kun la zonkoloro de tiu, kion ili opinias venkinto. Post la decido la gvida juisto anoncas yuseigachi-on.

Se inter la konkursantoj ne evidentiis teknika diferenco, tiam la vicjuistoj levas samtempe amba tabuletojn resp. flagetojn. Tiam la gvida juisto anoncas hikiwake-on. En certaj okazoj la gvida juisto trovas necese haltigi la batalon. Tion li faras anoncante matte-on (= jap.: Atendu!; Momenton! ang.: Heltu! esigu la batalon!). La darigo de la lukto okazas post la komandovorto hajime. Tia i haltigo estas ebla en la jenaj kazoj: kiam unu a amba konkursantoj elpais a estas tuj elpaontaj el de la batalfaco; kiam unu a amba konkursantoj aplikas, a ajnas, ke aplikos malpermesitan teknikon a aktivadon; kiam unu a amba konkursantoj vundiis a malsaniis; kiam necesas, ke la konkursanto ordigu al si la vestaon; kiam en ne-waza estas elformianta nenia konkreta aktivado, a kiam la konkursantoj estas en pozicio ashigarami (aigarami = jap.: piedimplikado ang.: piedstreo), el kiu nenia elvolvio estas ebla; kaj en iu cetera kazo, se la gvida juisto tion opinias necesa. Longa listo (. 25 reguloj) en la regularo traktas la malpermesitajn aktivadojn kaj teknikojn, kies aplikantojn la gvida juisto punas unu- a plurfoje per disciplina puno a per eskludo el la mato. Jen kelkaj el tiuj malpermesitaj aktivadoj kaj teknikoj: apliki djime-on (do:ime = jap.: torsostringado ang.: piedkrampo) sur la trunko, kolo a kapo de la kontraulo; apliki kansetsu-waza-on aliloke ol e la kubuto; kiki (piedfrapi) piede a genue la manon a brakon de la kontraulo, por ke tiu rezignu la prenon; levi la kontraulon de sur la tapio kun la celo reeti lin sur la tapion; per unu a amba manoj teni dare kaptita la kolumon, la alon a la manikon de la udojako de la kontraulo, a lian zonon. Tri disciplinaj punoj ekzistas: shid (ido: jap.: gvido, gvidado ang.: rimarkigo), chi (u:i =: jap.: atentigo, rimarkigo ang.: atentigo) kaj keikoku (= jap.: admono ang.: admono). La gvida juisto donas la punon shid al tiu konkursanto, kiu liaopinie intencas kulpi unu el la listigitaj malpermesoj, a jam kulpis in etgrade. Shido-n li anoncas dum la lukto, loke de la kulpita misago. La punon chi ricevas tiu konkursanto, kiu ripetite kulpas etgrade a unufoje mezgrade unu el la listigitaj malpermesoj. Kaze de elmeritita ch i la gvida juisto interrompas la batalon, al la konkursantoj li ordonas repreni la staran pozicion, en kiu ili komencis la batalon, kaj late anoncante chi-on li mane surmontras la kulpinton. Kiam unu el du udantoj ricevis ch -on, tiam la alian devas konsideri tia, kiu atingis waza-ari-nichikai-waza-on. Keikoku-on ricevas tiu konkursanto, kiu ripetite kulpas mezgrade a unufoje kulpas konsiderinde unu el la listigitaj malpermesoj. Kaze de punado per keikoku la gvida juisto same ordonas al la du batalantoj repreni la komencan staran pozicion, tie li surgenuigas ilin kaj mane surmontras la kulpinton, late anoncante keikoku-on. Kiam unu el la du konkursantoj ricevis keikoku-on, tiam la kontraulo estas rigardenda atinginto de rezultato waza-ari. La poenton ippon oni devas aljui, kiam la konkursanto u proprainiciate, u dum la parato de la kontraula ataka tekniko aplikas nage-waza-on, t.e. etas la kontraulon sur lian dorson kun granda svingo, plenumante la eton la unu el la diversaj regulaj teknikoj; kiam la kontraulo diras maitta-on (= jap.: Venkita! ang.: mi kapitulacas), a

ekbatas leere mane a piede du a pli da fojoj la korpon de la kontraulo a la tapion (kio signifas same rezignon pri la plua batalo); kiam la konkursanto sukcese aplikas katame-waza-on kaj igas sian kontraulon senmova dum 30 sekundoj; kiam la rezulto de iu shime-waza a kansetsu-vaza estas bone konstatebla. Wazaari estas aljuenda, kiam unu el la konkursantoj faras nage-vaza-on, sed kiu ne plene meritas ippon-on; kiam unu el la konkursantoj igas sian kontraulon senmova almena dum 25, sed malpli longe ol 30 sekundoj. Post la supra, nekompleta konigo de la plej esencaj elementoj kaj reguloj de la batalo inter du konkursantaj udistoj, jen fine la listo de la plej ofte aplikataj udoetoj: goshi (o: goi = jap.: perkoksa alpendigo ang.: granda koksoeto), uchi mata (ui mata jap.: interfemura krurenovo ang.: interna femureto), harai-goshi (harai-goi = jap.: krurforskua perkoksa eto ang.: falomova koksoeto), tai-otoshi (tai-otoi = jap.: korpa faligo ang.: apogata ganoeto), -soto-gari (o:-soto-gari = jap.: kontragamba alpendigo ang.: dorsa ganoeto), (menciindas, ke gani estas nova vorto, t.e. neologismo por la koncepto stumbligi, kiun aktivadon oni aplikas kaj en udo, kaj en la liberstila lukto) seoi-nage (= jep.: transultra eto ang.: subbrak-apoga ultroeto), makikomi (= jap.: irkatordo ang.: brakotiro kun sineto), tomoe-nage (= jap.: kirloeto ang.: eto trans la kapon), kata-guruma (= jap.:surultrigo ang.: leva ultro-eto), ko-uchi-gari (ko-ui-gari = jap.: alpendiga piedfor-skuo de internaflanke angl.: malgranda interna hoko), -uchi-gari (o:-ui-gari = jap.: alpendigo per inter-femura gambentrudo ang.: granda interna hoko), deashi-barai (deai-barai = jap.: forskuo al elpaa piedo ang.: maleolkapta flankeneto). Krom la estraro (prezidanto, vicprezidanto, konkursaj sekretarioj) la konkursa juistaro konsistas el gvidaj juistoj, help- a flankjuistoj, tempomezuraj juistoj, informdonaj juistoj, juistoj disponitaj al la konkursantoj, fine el la konkursa kuracisto kaj el la konkursa aranistaro. La gvida juisto anta la konkurso kontrolas la scenejon de la konkurso, nome la regulan lokigon kaj mezurojn de la udotapio kaj irmotapio. Dum la mato li restadas ene de la batalfaco, la la antaskriboj de la konkursa regularo li gvidas la batalon kaj estas plene respondeca pri ties glata disvolvo. Dum la gvido li uzas japanlingvajn komandovortojn, anoncas kaj prijuas aktivadojn, a punas malpermesitajn agojn, aplikante same la koncernajn japanajn esprimojn. Helpe de la du helpjuistoj li difinas la rezulton de la mato. La rezulton de la batalo ili difinas baze de la plenumitaj teknikoj nage-waza, katame-waza, shimewaza kaj kansetsu-waza. En la internaciaj konkursoj la gvida juisto portas uniforman vestaon, nome malhelbluan jakon, grizan pantalonon kaj blankan emizon kun kravato. La batalfacon li rajtas suriri nur en trumpoj a en maldikaj gimnastaj pantofloj. Dum la mato la laboron de la gvida juisto helpas du helpjuistoj, nomataj anka flankjuistoj. Ili sidas e du diagonalaj anguloj de la batalfaco, ene de la sekurfaco. Se necese, ili povas formovi sin de tiu loko, kunportante sian seon. Baze de la konkursa regularo ili helpas al la gvida juisto pritaksi la konkursrezultojn, precipe kiam neniu el la konkursantoj atingis poenton ippon a awazate-ippon is la fino de la matotempo. Kaze de venko kun teknika supervaloro (jusei-gachi)ili indikas la

venkinton levmontrante la tabuleton a flageton samkoloran kun ties zonkoloro. Kaze de egalstato (hiki-wake) ili levas amba tabuletojn (flagetojn). Kiam ili ne samopinias kun la gvida juisto pri la aljuo a nealjuo de unu poento (ippon) a duonpoento (waza-ari), ili ekstaras, kaj komunikas sian opinion al la gvida juisto, kiu konsultinte kun ili, alias al ilia komuna opinio. Dum tio la batalo pazas. La helpjuistoj surhavas la saman uniforman vestaon, kian la gvida juisto. La tempomezura juisto havas sian lokon e la tablo de la konkursa juistaro. Anta li staras la udhorloo, la gongo kaj la stophorloo. Je la komandovorto hajime! de la gvida juisto li altas (ekfunkciigas) la udhorloon kaj per la gongo li signas la komencon de la mato. Je la fino de la matotempo li donas denove gongosignon, je kio la gvida juisto esigas la batalon. Okaze de interrompo de la mato je la signo de la gvida juisto li haltigas (elaltas) la udhorloon kaj per la stophorloo mezuras la tn. indulgotempon (ekz. pro negrava vundio de iu konkursanto) respektive la tn. mortan tempon (ekz. okaze de la disciplinaj punoj chui a keikoku, kiam la batalo estas interrompita kaj la konkursantoj devas iri en la mezon de la batalfaco). La efektivan luktotempon donas la daro de la matotempo, plus la eventualaj kromtempoj: indulgotempo a morta tempo. Se la gvida juisto anoncas fikstenon (katane-waza), li altas la stophorloon, kaj mezuras la daron de la fiksteno. La finon de la antaskribita fikstenotempo (30 sek.) li sciigas per gongobato. Se la fiksteno esas pli frue ol la antaskribita tempo, li haltigas la stophorloon kaj late diras la daron (ekz.: la fiksteno daris 17 sekundojn). La taskojn de la ceteraj funkciuloj same antaskribas la konkursa regularo. El la konkursa trupo oni elektas unu a du trupestrojn, kies tasko estas zorgi pri ordo kaj disciplino en la trupo, krome reprezenti la trupon anta la konkursa juistaro, se ili plenumas samtempe anka la taskon de la trupgvidanto. La trejnisto akompanas sian trupon al la konkurso. Tie li havas asignitan lokon apud la tapio. Li havas la rajton doni konsilojn kaj instrukciojn al la konkursantoj. Li decidas la grupigon de la konkursantoj la pezkategorioj, la kunmeton de la teamo(j) kaj li elektas la rezervulojn. iu sportunuio a nacia federacio dezignas unu trupgvidanton por la konkursa trupo. Lia devo estas interalie zorgi pri la vojao, loigo ktp. de la trupo. Li respondecas, ke la konkursantoj ustatempe alvenu al la loko de la konkurso kaj estas lia tasko transdoni la nomliston de la konkursantoj al la konkursa juistaro. La internacia federacio de la sportobrano udo estas: International Judo Federation (IJF). Esp-e: Internacia udista Federacio. Anta la konkurso la konkursanto trairas kuracistan ekzamenon kaj poste oficialan peson. Rezulte de la peso oni indikas la pezkategorion, al kiu la pesita konkursanto apartenas. La udisto rajtas konkursi en sia pezkategorio, a en iu ajn pli alta pezkategorio. La plenkreskaj viraj udistoj havas la sekvantajn pezkategoriojn: korpopezo en kilogramoj super inkluzive is 1, Pezkategorio 63 (pezkategorio sesdek tri) 63 2. Pezkategorio 70 63 70 3. Pezkategorio 80 70 80 4. Pezkategorio 93 80 93 5. Pezkategorio super 93 (pk. super nadek tri) 93 La pezkategorioj de la virinaj udistoj: korpopezo en kilogramoj

super inkluzive is 1. Pezkategorio 53 58 2. Pezkategorio 65 58 65 3. Pezkategorio 75 65 75 4. Pezkategorio 85 75 85 5. Pezkategorio super 65 85 Krom en unu el la supraj pezkategorioj la viraj udistoj estas envicigitaj anka en tn. kvalifajn kategoriojn. ian kvalifan kategorion, alinome gradon la udisto povas atingi sendepende de siaj konkursrezultoj, ekskluzive nur baze de sia teknika scio, demonstrita kaj rekonita en iam pli novaj kaj pli altagradaj sukcesaj ekzamenoj. iu metita ekzameno rajtigas lin porti sur la udovesto tiakoloran udozonon, kiu estas la koloro e la atingita grado (kvalifa kategorio). Ekzistas 15 gradoj, el kiuj 5 gradoj estas por lernantoj, nomataj kjuoj (termino Esperantigita el ky [kju: = jap,: klaso]), kaj 10 gradoj estas por la majstroj, nomataj daneoj (termino Esp-igita el dan [= jap.: grado]). iu konkursanto, trejnisto kaj konkursa juisto devas meti certan, por li devigan minimuman teknikan (zonakiran) ekzamenon. (Ekz.: la plej alteklasaj, t.e. la landaj konkursaj juistoj devas havi mininune la gradon daneo 1. [unuagrada daneo].) La zonkoloro de la komencantoj estas blanka. La kjuo-gradoj estas la sekvantaj (kun inversa numerigo, t.e. la pli altaj gradoj havas pli malgrandan numervaloron): Kjuo 5. (kvinagrada kjuo) = citronflava zono Kjuo 4. oranflava zono Kjuo 3. = verda zono Kjuo 2. = blua zono Kjuo 1. = bruna zono La daneo-gradoj estas la sekvantaj: Daneo 1. (Sh-dan = o:-dan) = nigra zono Daneo 2. (Ni-dan) = nigra zono Daneo 3. (San-dan) = nigra zono Daneo 4. (Y-dan = jo:-dan) = nigra zono Deneo 5. (G-dan = go:-dan) = nigra zono Daneo 6. (Roku-den) = rua-blanka zono Daneo 7. (Hichi-dan = hii-dan) = rua-blanka zono Daneo 8. (Hachi-dan = hai-dan) = rua-blanka zono Daneo 9. (Ku-dan) = rua zono Daneo 10. (Ju-dan = ju-dan) = rua zono Koncerne la tipon e la konkursoj en la sportobrano udo estas araneblaj principe a) konkursoj la pezkategorioj (aparte por viroj kaj virinoj); b) konkursoj la kvalifaj kategorioj, nome la gradoj (nur por viroj); c) konkursoj sen kategorioj, alinome absolutaj udkonkursoj, en kiuj iu konkursanto povas batali kontra iu ajn alia konkursanto, senkonsidere de pezkategorio a grado (nur por viroj). Praktike iam pli dominas la konkursoj la pezkategorioj. Por doni al tiuj konkursoj pli altvaloran teknikan nivelon, en la konkursproklamo oni kutimas antaskribi por la partoprenontaj konkursantoj certan pli altvaloran gradon (ekz. kjuo 1. a daneo 1.), kiel postulatan minimuman gradon. Koncerne la karakteron, la internaciaj udkonkursoj povas esti individuaj, teamaj kaj individuaj-teamaj. Teamo konsistas enerale el 5 membroj, nome po unu el iu pezkategorio. Koncerne la sistemon, la internaciaj udkonkursoj estas aranataj enerale la rekte

elimina sistemo, kvankam la regularo mencias kiel aplikeblajn, anka la nerekte eliminan, la rondbatalan kaj la miksan sistemojn. Koncerne la specon, la internaciaj konkursoj povas esti a) Ordinaraj internaciaj konkursoj (alinome plurnaciaj konkursoj); b) Pli altagradaj internaciaj konkursoj (alinome konkursoj inter nacioj). Al tiuj lastaj apartenas kompreneble la kontinent- kaj mondampionadoj de udo kaj la olimpikaj udampionadoj. Esprimoj: Eropo-ampiono de udo en la pezkategorio 75 (la pezkategorio indikas, u temas pri vira a virina ampiono!); virina udkonkurso; (vira) udkonkurso de la 80-kilogramuloj; (virina) udkonkurso de la 58-kilogramuloj; olimpika ampionino de udo a olimpika judampionino en la pezkategorio super 85; alternativoj: a) ampiona (unualoke klasita) teamo de la vira (virina) Eropo-ampionado (mondampionado, olimpika ampionado) de udo; b) vira (virina) Eropo-ampiona (mondampiona, olimpikoampiona) udoteamo.

KAJAKADO-KANUADO
Kaj la kajakado kaj la kanuado apartenas al la familio de la remosporto, tamen la divera formo de la uzataj boatoj, sed ankora pli la aplikata speciala remomaniero nome la remo vizae al la veturdirekto kaj la uzo de remiloj nefiksitaj al la rando de la boato kaj fine la eksterordinare malfacilaj konkurskondioj, ofte e vivdanero e iuj subbranoj de tiu sportobrano (konkurso sur torenta, rokoplena montrivero) motivas, ke la kajakadokanuado estas memstara sportobrano, kun aparta regularo kaj propra mondfederacio. La mondfederacio de la sportobrano kajakado-kanuado estas: International Canoe Federation (ICF). Esp-e: Internacia Kanuista Federacio. La sportobrano kajakado-kanuado havas kvar subbranojn: A) Trankvilakva kajakado-kanuado B) Sovaakva kajakado-kanuado C) Sovaakva kajak-kanu-slalomo C) Velkajakado
A) Trankvilakva kajakado-kanuado

La trankvilakva kajak- kaj kanukonkursoj disvolvias sur almena 3 m-ojn profunda stagna (laga) a rivera akvo, sur 500-, 1000- kaj 10 000-metraj (mallong-, mez- kaj longdistancaj) remvegoj, mallonge vegoj, signitaj per bone videblaj buoj flagumitaj kaj tabuloj. La vego inkluzivas la akvosekcion de la respektiva longo, la startejon kaj la celon. e la startejo oni devas disponigi almena 9 m-ojn laran remolenon por iu partoprenanta boato, alinome formacio, kiu lasta esprimo inkluzivas la boaton kun la remantoj en i. La vego povas esti a) buokoridora vego, kie la remlenoj, alivorte koridoroj aparte por iu formacio estas signitaj per buoj; b) senkoridora vego, kie la konkursantoj mem devas atenti, ke ili ne forlasu sian lenon aparte ne signitan. La mallong- kaj mezdistancaj vegoj estas rektaj, ne havas turnejojn. La longdistancaj vegoj estas a rektaj, a povas havi turnejojn, minimume 1000 m-ojn distance unu de la alia, disde la startejo kaj disde la celo. En mondampionadoj kaj olimpikoj la distanco inter la turnejoj estas minimume 2000 m-oj, same inter la startejo kaj la unua turnejo. La minimuma radiuso de la turnejoj estas 50 m-oj. Krome la vego povas esti anka rondvego, respondanta al la antaskriboj de la regularo. La ternejojn signas 4 surbuaj flagoj diagonale duone ruaj, duone flavaj. Minimume 10 m-ojn lara trapasa akvostrio inter la vego kaj la bordo certigas, ke la konkursantoj sen eni la disvolviantajn kurumojn, nek la posteniantajn formaciojn anta la startejo povu libere pasadi de la boatdeponejo al la antastartejo a al la muskolvarmigejo, resp. de la celo al la boatdeponejo. Malanta la startejo konvene granda akvospaco, nomata antastartejo, donas eblecon, ke la antastartigisto ordigu la startnumeroj la startontojn de la sekva kurumo. (Kurumo estas ero de la konkurso, nome unufoja vetremo de certa nombro da formacioj tra difinita distanco, de la startejo is la celo, kun taksataj rezultoj.) Ne malproksime de la busignita vego aparta akvospaco estas je la dispono de la konkursantoj, por fari muskolvarmigadon anta la kurumo. Estas necese zorgi krome pri loko por la antastartigisto kaj startigisto, kie ili neenate povas plenumi sian taskon, pri loko por la celjuistaro (proksime de la celo, sur la bordo a sur floso) kaj por la konkursa juistaro (ne pli ol 300 m-ojn distance, en subtegmenta ejo), pri deponejo por la konkursboatoj (la nacioj grupigitaj) kaj pri enboatia floso apudborda, kie la konkursantoj eniras la boatojn anta la kurumo kaj eliras ilin post la kurumo. e la startejo po unu ankrita floso a pontono trovias en iu startloko, kie la startontaj boatoj estas firmtenataj fare de helpantoj is la momento de la starto. Ambaflanke rande de la vego po unu rua flago indikas la ekstremojn de la startlinio kaj

cellinio. Krom la konkursprezidanto, kiu decidas en aferoj, pri kiuj la regularo ne instrukcias, kaj krom la konkursa intendanto, kiu respondecas pri la bone organizita, laprograma, senprokrasta disvolvio de la konkurso, ktp., la plej gravaj membroj de la konkursa juistaro estas la sekvantaj. a) La urio. En la olimpikaj ampionadoj kaj mondampionadoj i konsistas el 5 membroj nomitaj fare de la kontoro de la mondfederacio de la sportobrano kaj 2 membroj nomitaj fare de la arananta nacia federacio. La prezidanto de la uri estas la konkursprezidanto mem. La urio estas la plej supera forumo de la konkurso. Se konkursanto a iu el la partoprenantaj nacioj levas proteston pro ajna kazo, en la afero unue decidas la konkursa juistaro. Se la decido ne kontentigas la protestanton, li rajtas apeli el la urio, kies decido estas jam definitiva. e aliaj sportobranoj oni nomas in apelkomitato.) b) La startigisto konforme al la konkursreguloj startigas la kurumojn per startpistolo. Li devas esti en konstanta kontakto kun la funkciuloj e la celo. Anta la starto li kontrolas la regulan, lastartnumeran vicordon de la formacioj kaj ke la boatoj staru en rekta linio. Se la starto okazis neregule, li revokas la ensemblon kaj ripetigas la starton. c) En distanco de 40-50 m-oj en stagna akvo, resp. 200-240 m-oj en rivera akvo la antastartigisto ordigas la partoprenontojn de la sekvonta kurumo. Li kontrolas la startnumerojn kaj la boatklasojn (unupersona, dupersona ktp. boatoj), listigas la eestantajn formaciojn. La pretan ensemblon li startigas e la tn. antastartlinio, kaj per tio li transdonas in al la startigisto. ) La vegjuisto postsekvas la ensemblon en motorboato, kaj atentas dum la tuta kurumo, ke la konkursantoj ne kulpu kontra la konkursreguloj. Okaze de kulpita malregulao post la finita kurumo li levmontras ruan flagon. Se tiu ne okazis, li levmontras blankan flagon. e longsdistanca kurumo pli da vegjuistoj postsekvas la ensemblon, unu el ili postsekvas sen eni la ceterajn la avanan svarmon, t.e. la grupon de la plej antaaj formacioj. d) La vegjuiston akompanas notisto kaj notas liajn rimarkojn. e) Po unu turnojuisto havas lokon e iu turnejo, se la konkurso disvolvias sur unu- a plurturneja vego, kaj atentas, u la formacioj regule turnas sin e la turnejo. Anka la turnojuiston akompanas notisto, notas liajn rimarkojn kaj la preterremantajn formaciojn. f) e stafetaj konkursoj la turnojuisto funkcias kiel stafetjuisto apud la startjuisto kaj kontrolas la regulan anon. g) La celjuistaro konsistas el la gvida celjuisto kaj du celjuistoj. Havante sian lokon sur la celaltano, resp. en la celturo, ili havas la taskon precize difini la vicordon de la alceliintoj. Kiel helpilon ili havas specialan celrigardilon, sed en pli gravaj konkursoj unuavice celfotilon. ) La tempomezuristoj restadas e la celo kaj mezuras la temporezulton de la kurumoj per speciala tempomezura instrumento konsistanta el 6-8 stophorlooj. Je la flagosigno a pistolfumo, e longdistancaj disciplinoj je radiosigno, ili ekfunkciigas la instrumenton kaj poste transdonas in kun la tempomezura listo de la kurumo al alia tempomezuristo, kiu sidas sur la celaltano, resp. en kelkaj konkursoj en la celturo, kaj la la ricevitaj signoj haltigas unu post la alia la koncernajn horloojn. h) Ceteraj funkciuloj estas la lotuma grupo, la kvalifika juisto, la pesisto, la teknika juisto kaj la informisto. La vicordon de la boatoj e la startejo oni determinas per loto. La tio iu boato ricevas sian startnumeron, kiun la konkursantoj devas alfiksi bone videbla al la flanko de la boato. La unuanumera boato havas sian startlokon plej maldekstre, apud i la dua, la tria ktp. la boatoj okupas sian lokon e la startejo en rekta linio kun la pruo. Anta la starto la startisto helpe de latparolilo atentigas (se ne estis antae alie interkonsentite) en angla lingvo: Are you ready (prete!) kaj post 3 sekundoj li startigas la kurumon per piatolpafo akompanata per la

vorto go! (ek!). Se iu boato startas anta la pafo, la startisto revokas la ensemblon kaj la starto estas ripetenda per nova pafo. is la celo la formacioj devas resti en sia remleno. Se iu formacio la trian fojon eliras pli ol 2 m-ojn el sia leno, i estos eskludata el la kurumo. e konkursdistancoj is 1000 m-oj estas malpermesite proksimii en ajna direkto pli ol 5 m-ojn al alia boato. e pli granda konkursdistanco ol 1000 m-oj estas permesite veni en la proksimecon de alia boato, kondie ke en la remo ili ne perturbas unu la alian, sed atinginte la lastan 1000 m-ojn pri kio oni atentigas iun formacion per adebla signo (sonorilo) la konkursantoj devas sekvi la regulon validan e 1000-metra distanco. Se la lenon signas buovico, t.e. se la formacio remas en buokoridoro, la boato devas pasi meze de la leno. e turnejoj la boato devas turnii kontradirekte al la horlomontrilo, precize sekvante la vojon signitan per la buo en la turnopunkto. La konkursantaj formacioj havas la rajton anta alian boaton, kaj tiu lasta ne rajtas malhelpi tion. La boato atingis la celon, se ia pruo atingis la cellinion kaj i trapasis inter la celflagoj. e stafeta disciplino la unuaj kajakoj de la konkursantaj teamoj devas pesi samdirekte, unu apud la alia, iu en sia leno. La duaj kajakoj revenas kontradirekte, ktp. la reciproke sin anantaj kajakoj de la sama teamo devas preterpasi unu la alian iam maldekstramane unu de la alia. e la ano la startigon de la unuopaj kajakoj faras startisto, kriante la numeron a nomon de la teamo, kiam la alvenanta samteama boato atingis la cellinion. La regulan anon kontrolas la anjuisto alinome stafetjuisto. En la konkursoj de kajakado-kanuado oni uzas du tipojn de boato, nome kajakojn kaj kanuojn. En la kajako la remistoj remas per dupadela pagajo kaj en la kanuo per unupadela pagajo. Ne estas permesite fiksi a apogi la pagajon al la rando de la boato. Kaj la kajako kaj la kanuo havas pli da klasoj, nome; unu-, du- kaj kvarpersona kajako, unu-, du- kaj sespersona kanuo. La materialo, el kiu oni konstruas la boatojn, ne estas difinita, sed koncerne la formon de la boatoj, la stirilo kaj la pagajoj, kiel anka koncerne la minimumajn a maksimumajn mezurojn ekzistas certaj limigoj kaj normoj. Anta iu kurumo la boatoj devas esti pesataj. Anta pesado iu nealfiksita akcesorao devas esti apartigita. La kvar avanajn boatojn de la finalo kaj iujn plupasantajn boatojn de la antafinaloj oni pesas anka post la kurumo. La karaktero la konkursoj estas individuaj krom tiuj stafetaj, kiuj kompreneble estas teamaj. Kelkfoje anka la suma rezulto de la nacia trupo estas taksata. Koncerne la specojn de la konkursoj estas rimarkinde, ke ekde 1971 oni ne plu aranos kontinent-ampionadojn. En iu disciplino e la mondampionado kaj olimpikoj rajtas partopreni nur po unu formacio el iu nacio. La partopreno en la ceteraj internaciaj konkursoj ne estas limigita, respektive dependas de la konkursproklamo. iu konkursanto rajtas partopreni kaj en la konkursoj kaj en la ampionadoj en laplaa nombro da disciplinoj. La internaciaj konkursoj disvolvias la rekte elimina sistemo. Al la disvolvo de iu kurumo necesas la partopreno de minimume tri formacioj, sed ilia nombro en neniu kurumo, do nek en la antafinaloj, nek en la finalo povas superi la nombron 9, respektive en la stafeta disciplino la nombron 6. Se en la mallonga kaj meza distancoj la nombro e la anoncoj superas tiujn nombrojn, la konkurso disvolvias depende de la nombro, de la partoprenantoj (anoncitoj) en du, tri (se necese, pli da) etapoj, tiamaniere organizite, ke el la du, maks. tri duonfinalaj kurumoj venu 2x4 resp. 3x3 avanaj formacioj (en la stafeta disciplino 2x3 a. 3x2 formacioj) en la finalan kurumon. La olimpikaj disciplinoj malsamas nur en tio, ke por iu konkursanta formacio, kiu ne elbatalis avanan klasigon en la unua etapo, estas donita ankora unu anco en la tn. esperkurumoj, el kiuj po 3 avenaj klasitoj (e stafeto po 2) same eniras la duonfinalon. En la longdistancaj disciplinoj ne estas antakurumoj, t.e. antafinalaj kurumoj, sed iu

partoprenanta formacio devas starti en la sama finala kurumo. Se la veglaro tion ne ebligas, estas permesita unuopa startigo kun regulaj intertempoj. Estas grava regulo de la kajak-kanu-konkursoj en kelkaj aliaj sportobranoj ne aplikata ke la temporezultoj atingitaj en la antafinalaj kurumoj tute ne influas, ke kiu formacio venas en la sekvan etapon. Tion determinas iam la klasigo la alvena vicordo, nome, kiu estis la unua, dua ktp. en la kurumo. La sportobrano kajakado-kanuado kiel jam la nomo mem indikas konsistas el du subbranoj, nome el kajakado kaj el kanuado. La disciplinoj de tiuj i du boatotipoj, respektive iliaj kurumoj estas disvolvataj kadre de la sama konkurso a ampionado, en la sama loko kaj tempo, miksite alterne unu post la alia, la antaskribita vicordo.
a) Kajakado (por viroj kaj virinoj)

Sidante en boato nomata kajako, vizae al la veturdirekto, solope, duope a kvarope unu post la alia, la kajakistoj remas per sia dupadela pagajo, alterne jen triborde, jen baborde, iuj samritme kaj samflanke kun la ceteraj samboatanoj, kaj per komuna fortostreo ili klopodas atingi la celon dum kiel eble plej mallonga tempo. Disciplinoj en la internaciaj konkursoj kaj mondampionadoj: (La olimpikaj disciplinoj estas aparte indikitaj e la koncernaj disciplinoj.) Mallongdistancaj disciplinoj (por viroj kaj virinoj): 1. 500-metra vira solopa kajakado Mallonge: K-1 500 m vira (prononcu: ko unu per kvincent metroj, vira) Nomo de la formacio: vira kajaksolopo 2. 500-metra virina solopa kajakado (anka en olimpikoj) Mallonge: K-l 500 m virina Formacio: virina kajaksolopo 3. 500-metra vira duopa kajakado (anka en olimpikoj) Mallongigite: K-2 500 m vira Formacio: vira kajakduopo 4. 500-metra virina duopa kajakado Mallongigite: K-2 500 m virina Formacio: virina kajakduopo 5. 500-metra kvaropa kajakado (nur por virinoj) Mallonge: K-4 500 m Formacio: kajakkvaropo 6. 4x500-metra stafeta solopa kajakado (nur por viraj naciaj elektitaj teamoj) Mallonge: K-1 4x500 m (prononcu: ko unu per kvaroble kvincent metroj) Mezdistancaj disciplinoj: (nur por viroj) 7. 1000-metra solopa kajakado (anka en olimpikoj) Mallonge: K-l 1000 m 8. 1000-metra duopa kajakado (anka en olimpikoj) Mallonge: K-2 1000 m 9. 1000-metra kvaropa kajakado (anka en olimpikoj) Mallonge: K-4 1000 m Longdistancaj disciplinoj (nur por viroj) 10. 10 000-metra solopa kajakado Mallonge: K-l 10 000 m 11. 10 000-metra duopa kajakado Mallonge: K-2 10 000 m 12. 10 000-metra kvaropa kajakado Mallonge: K-4 10 000 m Esprilmoj: Kajakkonkursoj, a konkursoj e kajakado; konkurso de 10 000-metra solopa kajakado, a 10 000-metra solopa kajakkonkurso, a 10 000metra konkurso de la kajaksolopoj; mondampiana formacio de la 500-metra virina duopa kajakado, a mondampiona formacio

de la virinaj kajakduopoj en 500 m-oj (subkomprenate: en distanco de 500 m-oj); Eropoampiona teamo de la 4x500-metra stafeto de kajaksolopoj; olimpikoampiona formacio de la 1000-metra kvaropa kajakado, a olimpikoampiona formacio de la kajakkvaropoj en 1000 m-oj. La kajakisto, la kajakkonkursanto kajakas.
b) Kanuado (nur por viroj)

En boato nomata kanuo, genuante sur unu genuo, vizae al la veturdirekto, solope a duope unu post la alia, la kanuistoj remas per sia unupadela pagajo konstante triborde a baborde, e la duopo unu malsamflanke ol la alia, kaj per (komuna) fortostreo ili klopodas atingi la celon dum kiel eble plej mallonga tempo. Disciplinoj en la internaciaj konkursoj kaj mondampionadoj: (La olimpikaj disciplinoj estas aparte indikitaj e la koncernaj disciplinoj.) Mezdistancaj disciplinoj: 1. 1000-metra solopa kanuado (anka en olimpikoj) Mallonge: C-1 1000 m (prononcu: co unu per mil metroj) Formacio: kanusolopo 2. 1000-metra duopa kanuado (anka en olimpikoj) Mallonge: C-2 1000 m Formacio: kanuduopo Longdistancaj disciplinoj: 3. 10 000-metra solopa kanuado Mallonge: C-1 10 000 m 4. 10 000-metra duopa kanuado Mallonge: C-2 10 000 m Esprimoj: Kanukonkursoj a konkursoj de kanuado; konkurso de 10 000-metra solopa kanuado, a 10 000-metra solopa kanukonkurso, a 10 000-metra konkurso de la kanusolopoj; mondampiona formacio de la 1000-metra duopa kanuado, a mondampiona formacio de la kanuduopoj en 1000 m-oj (subkomprenate: en distanco de 1000 m-oj); la kanuisto, la kanukonkursanto kanuas.
B) Sovaakva kajakado-kanuado (por viroj kaj virinoj)

La disciplinoj de tiu i subbrano disvolvias sur rapidfluaj, jen torentaj, jen kaskadaj, rokoplenaj, sovaaj montriveroj, kie la sekura direktado de la boato inter ofte vivdaneraj situacioj postulas altagradan lerton, memcertecon kaj kuraon. Por disvolvi la konkursojn oni elektas 10-15 km-ojn longan riversekcion, kie la flurapideco estas almena 20 km-oj per horo, konsekvence la daro de la kurumoj estas . 4050 minutoj. La riveroj estas klasigitaj en 6 gradojn de rapideco. La grado 6 estas la plej rapida. La internaciaj konkursoj disvolvias enerale sur riveroj de 4-6 rapidecgradoj, la olimpikaj konkursoj kaj la mondampionadoj sur riversekcioj de 5-6 rapidecgradoj. uste pro tio i en tiuj du plej gravaj ampionadoj jam estas deviga anka la uzo de savoveto kaj irmkasko. Pro la granda danero pri boatrompio, en la du sovaakvaj subbranoj estas uzeblaj nur plastoboatoj. (E tiuj ofte rompias.) Disciplinoj: 3. Sovaakva vira solopa kajakado 2. Sovaakva virina solopa kajakado 3. Sovaakva solopa kanuado (nur por viroj) 4. Sovaakva vira duopa kanuado 5. Sovaakva gea duopa kanuado (en olimpikoj mankas) En la disciplinoj de la mondampionado oni aparte taksas kaj premias anka la teamojn

(konsistantajn el 3 formacioj) de la partoprenantaj nacioj, surbaze de la individuaj rezultoj de iliaj formacioj.

C) Sovaakva kajak-kanu-slalomo

La disciplinoj de anka la subbrano kajak-kanu-slalomo disvolvias sur sovaaj montriveroj, inter la samaj daneraj cirkonstancoj, kiel tiuj de la sovaakva kajakadokanuado. La diferenco estas, ke la veglongo estas nur 800 m-oj, kaj la konkursantoj en sia rapide descendanta boato dumvoje devas trapasi certan nombron da tn. pordoj, lokitaj lalonge de zigzage kondukanta veturlinio kaj signitaj per po du flagumitaj palisoj fiksitaj en la fundo de la rivero, a per po du buoj same flagumitaj. La preterpaso de iu unuopa pordo rezultigas punpoentojn al la konkursantoj. El la temporezulto kaj la poentoj oni elkalkulas la definitivan rezulton kaj la klasigon de la konkursanto. Disciplinoj: 1. Vira solopa kajakslalomo 2. Virina solopa kajakslalomo 3. Solopa kanuslalomo (nur por viroj) 4. Vira duopa kanuslalomo 5. Gea duopa kanuslalomo (en olimpikoj mankas) En la mondampionadaj disciplinoj oni aparte taksas kaj premias anka la teamojn (konsistantajn el 3 formacioj) de la partoprenantaj nacioj, surbaze de la individuaj rezultoj de iliaj formacioj.

KORBOPILKADO
Batalante sur regule elmezurita kaj preparita ambrega a subiela korbopilko-ludkampo kaj obeante rigore la ludregulojn, du teamoj vetludas unu kontra la alia, nome helpe de harmonia interludo ene de la teamo ili amba klopodas sendi la pilkon dum la daro de difinita ludotempo kiel eble plej multajn fojojn en la korbon-golejon de la kontraula teamo, respektive, per tenaca defendludo klopodas malhelpi, ke la kontraula teamo povu eti la pilkon en ilian korbon, t.e. povu atingi golon. En la sporta ludo korbopilkado la pilkoludo okazas eksklukzive per mano. Kiki (piedfrapi) a pugni (pugnobati) la pilkon ne estas permesite. Sed la nevola ektuo al la pilko per la piedo ne estas eraro. La ludistoj povas pasigi la pilkon transdone, ete, bate a rule unu al la alia, a konduki in anta si, ade resaltigante in sur la grundo, ne preteratentante la koncernajn regulojn. La sporta ludo korbopilkado (vulgare: basketbalo) estas ludata sur longkvadratforma ludkampo kun 26 m-a longo kaj 14 m-a laro, se en ambrego: kun almena 7 m-ojn alta plafono. La du pli longaj lateroj de la ludkampo nomias flanklinioj kaj la du malpli longaj estas la bazlinioj. Mezlinio dividas la ludkampon en du egallongajn duonkampojn. Meze de la bazlinioj staras po unu fera postamento, fiksita en la grundo 40 cm-ojn ekster la duonkampo kaj altetenas per du feraj brakoj la golejon. La golejo konsistas el la korbotabulo kaj la korbo, kies partoj estas la korboringo kaj la korboreto. La korbotabulo estas 180 cm-ojn longa, 120 cm-ojn alta vertikala, blanka, durligna tabulo kun malsupra rando 275 cm-ojn super la grundnivelo kaj 120 cm-ojn interne de la bazlinio. En la mezo de la tabulflanko, rigardanta al la mezo de la ludkampo, estas desegnita 45x59 cm-ojn ampleksa horizontala longkvadrato kun 5 cm-ojn dikaj nigraj lateroj. Al la mezo de la malsupra latero de la longkvadrato estas fiksita tenate de 15 cm-a fera stangeto la 45 cm-ojn diametra fera korboringo, sur kiu ronde pendas la 40 cm-ojn longa korboreto: iom konusforma, senfunda retsako. Por iu teamo la propra duonkampo estas la defenda duonkampo, la alia estas la ataka duonkampo. Meze de la ludkampo estas indikita sur la grundo la meza cirklo kun 1,8 m-a radiuso. 5,8 m-ojn interne de kaj paralele kun la bazlinioj estas la du punet-linioj, situantaj meze, simetrie, kun po 5,6 m-a longo. Amba punetliniojn, kiel diagonalon, irkaas la du flankaj cirkloj. Sur amba duonkampoj estas indikita krome po unu t.n. severigita areo, kiun limas a) 6 m-ojn longa meza parto de la bazlinio, b) la punetlinio, c) la linioj kunligantaj la ekstremojn de a) kaj b), ni nomu ilin: flanklimoj de la severigita areo. La severigita areo plus la flanka cirklo kune formas la punetstrion. La pilko, uzata en la korbopilkado, estas globforma kaj pumpita je aero tiom malmola, ke falite el 180 cm-a alto sur durlignan plankon i resaltas 120-140 cm-ojn alten. i konsistas el interna gumveziko kaj ekstera ledkovrilo kaj havas plenpumpite periferion de 75-78 cm-oj. La korbopilko-teamo konsistas el 12 ludistoj, el kiuj la ludon partoprenas samtempe nur 5 ludistoj, kaj la ceteraj estas la anludistoj. Ili iuj devas porti bone videblan ludistnumeron surdorse kaj surbruste. Kiam ajn kaj kiom ajn foje la trejnisto opinias necese a lacele ani iun el la ludantaj ludistoj per anludisto, tiam li elektas unu el la anludistoj kaj ordonas al li ani la koncernaton. La komisiita anludisto anoncas sin e la notisto de la mato. La notisto atendas la unuan okazon, kiam la pilko fariis morta (kaj la mathorloo haltadas) kaj donas signon al la anonto por la ano. Tiam la anludisto anoncas sin e unu el la du ludgvidistoj, sciigas al li sian nomon kaj ludistnumeron kaj la nomon de la anenda ludisto. La ludgvidisto donas permeson pri la ano. La ano devas disvolvii ene de 20 sekundoj. La ludo havas certajn situaciojn, kiuj momente ne ebligas la anon; tiujn kazojn la regularo sciigas.

Unu el la ludistoj estas la teamestro, la reprezentanto de la teamo. Nur li havas la rajton levi damandon al la ludgvidisto koncerne la ludon. La ludon, nomatan korbopilko-mato, direktas du ludgvidistoj, nome la efludgvidisto kaj la vicludgvidisto, en ludgvidista uniformo: tenisuoj, grizaj pantalono kaj emizo a pulovero. La efludgvidisto havas certajn apartajn taskojn, el kiuj menciindas la sekvantaj: komence de la mato, en la meza cirklo li suprenetas la pilkon; okaze de opinidiverseco kontra la vicludgvidisto, estas li, kiu decidas la validecon e la golo; li havas la rajton esigi la maton, se necese; li decidas en kazoj, pri kiaj la regularo ne instrukcias. La du ludgvidistoj dividas inter si la ludkampon kaj kune gvidas la maton. Post iu puneto kaj suprenjeto ili lokanas inter si. Iliaj efaj taskoj dum la mato estas: enludigi la pilkon; difini, kiam fariis la pilko morta; se necese, per fajfilsigno kvalifi la pilkon morta; efektivigi la punojn; ordoni la mortan tempon; permesi al la anludistoj fari la anon; transdoni la pilkon al la ludisto plenumonta la eneton. Ili fajfas iuokaze, kiam estas necese konigi sian decidon. La golojn, originantajn u el kampoludo (kampogoloj) u el puneto (punetgoloj) ili ne signas per fajfilo, sed sciigas alimaniere al la notisto, ke la golon ili juas valida, alivorte, koncedas in. Kiam iu el la ludistoj kulpis eraron, tiam la ludgvidisto perfingre montras la numeron de la kulpinto al la notisto. Se la eraron devas sekvi puneto, tiam la ludgvidisto montras klare al la punetlinio kaj elektas tiun ludiston, kiu plenumos la puneton. Se puneto ne sekvos, la ludgvidisto donas la pilkon al tiu ludisto, kiu plenumos la eneton. La notisto precize registras iun momenton de la mato en la oficiala notlibro de la mato. Kun kontinua sumigo li notas la atingitajn poentojn, la kampogolojn, la sukcesajn kaj malsukcesajn punetojn. Li notas krome la personajn kaj teknikajn erarojn de la ludistoj kaj sciigas tuj al la efludgvidisto, se iu kulpis kvinan fojon eraron. Al tio li havas kvin indiktabuletojn numeritajn per ciferoj de 1 is 5. Kiam iu el la ludistoj kulpis eraron, li levmontras tiun tabuleton, kiu sciigas, kioman eraron tiu kulpis. La notisto faras siajn komunikojn al la ludgvidisto tiam, kiam la pilko estas morta, la mathorloo haltadas. La tempomezuristo signas la komencon de amba duontempoj. Li mezuras la ludotempon kaj la mortan tempon la la antaskriboj de la reguloj. Tiucele li havas du stophorloojn. Unu el ili estas la mathorloo, por mezuri la ludotempon, t.e. la tempodaron de la efektive ludo. La alia stophorloo servas por mezuri la mortan tempon, t.e. la tempodaron de tiuj flankaktivadoj, kiuj la la reguloj ne estas alkalkuleblaj al la efektiva ludotempo. Konsekvence, dum la mortatempo-mezura horloo mezuras, la mathorloo haltadas (estas malaltita) kaj inverse, kun la diferenco, ke la mortatempo-mezura horloo mezuras iun mortan tempon aparte, de komence (nome post malalto la horloo nulumas, t.e. la montrilo resaltas al la cifero nulo), dum la mathorlogo iam darigas la mezuradon, do tie i la partaj tempoj adiciias. La tempomezuristo signas per gongo, sonorilo a pistolpafo la finon de la duontempoj kaj tiun de la eventualaj plilongigoj. Aparte funkciulo, la 30-sekunda tempomezuristo manipulas la 30-sekundan tempomezurilon resp. horloon cele de la validigo de la 30-sekunda regulo. La ludo de du korbopilkoteamoj, en kiu ili batalas unu kontra la alia por la venko, havas la nomon korbopilkomato, mallonge mato, kaj konsistas el du 20-minutaj duontempoj kun 10-minuta interpazo. La mato komencias per supreneto de la pilko, mallonge supreneto, kiun la efludgvidisto plenumas en la meza cirklo. Tion li faras anka komence de la dua duontempo kaj komence de la eventualaj plilongigoj. Okaze de supreneto po unu ludisto el amba teamoj devas stari en la meza cirklo, iu en sia proprateritoria duoncirklo. Ili estas la saltludistoj. Ili rajtas forbati la suprenetitan pilkon nur kiam i jam atingis la plej altan punkton de sia levio

(morta punkto) kaj komencis fali. Dum la supreneto la ceteraj 8 ludistoj restadas ekster la cirklo. Post la okazinta supreneto amba teamoj klopodas ekposedi la pilkon kaj venigi in per diversaj regulaj manovroj kaj teknikoj kiel eble plej rapide en la kontraulan korbon. Tiom pli, ar estas enerela regulo, ke iun fojon, kiam la teamo ekposedis la pilkon, ene de 30 sekundoj ili devas plenumi korboeton (kiu kompreneble a rezultigas golon, a malsukcesas), se ne, ili ricevas punon. La plenumon de tiu i regulo (30-sekunda regulo) kontrolas la 30-sekunda tempomezuristo. La ludisto posedas la pilkon, se li tenas, a kondukas la vivan pilkon. Teni la pilkon sen konduko, a plupasigo li rajtas, a) se oni atakas lin, ne pli longe ol 5 minutojn, poste li devas ekkonduki in, a transpasigi in al alia samteamano; b) se oni ne atakas lin, maksimume 30 sekundojn, ar la 30-sekunda regulo antaskribas korboeton ene de tiu tempo- daro. La ludisto kondukas la pilkon, kiam post la akiro li ekmovas in ete, polmobate, a rule kaj poste denove ektuas in, kaj tion li ripetas, sen ke intertempe alia ludisto u propra, en kontraula ektuus la pilkon. Inter du tiaj pilkoektuoj li rajtas fari tiom da paoj (kurpaoj) kiom li volas a povas. Dum pilkokonduko inter du ektuoj la pilko devas iun fojon ektui la grundon, escepte la unuafojan tn. aerkondukon (enaeran kondukon), kiam la ludisto tiel komencas la pilkokondukon, ke li etas in en la aeron kaj denove ektuas in, anta ol la pilko falis sur la teron. Dum la konduko la ludisto ne rajtas ektui la pilkon samtempe per amba manoj, nek lasi, ke la pilko haltu en unu el liaj manoj. Tiuj lastaj agoj signifas la finon de la pilkokonduko, kiu nun jam ne estas denove komencebla, sed la ludisto devas tuj transpasigi in al alia samteamano, a fari eton al la korbo, mallonge korboeton. La teamo posedas la pilkon, se iu el la teamo posedas la pilkon, a se la teamanoj pasigas in u transdonante, u etante, u polmobatante a rulante unu al la alia, klopodante malhelpi por lerta teama interludo, ke la kontraulaj ludistoj akiru la pilkon. Se dum la ludo la pilko pasas ekster la ludkampon, la ludgvidisto ekzamenas, kiu el la ludistoj ektuis la lasta la pilkon kaj ordonas al la kontraula teamo enludigi la pilkon per eneto. Se tio ne estas determinebla, sekvas supreneto. Oni nomas eneto tiun aktivadon, kiam instrukcie de la ludgvidisto iu ludisto, starante e la ekstera flanko de la limlinio de la ludkampo, enetas la pilkon en la ludkampon. Tio okazas unuavice kaj iun fojon, kiam la pilko ajnakaze forlasis la ludkampon. La eneto okazas principe tie, kie la pilko transpasis la limlinion de la ludkampo. Anka post golo enerale sekvas eneto, de sur iu ajn punkto de la rilata bazlinio. La eneton plenumas iam unu al la ludistoj de la alia teamo, ol tiu, kies ludisto ektuis la pilkon la lastan fojon anta ol i forlasis la ludkampon, respektive ol kiu teame atingis golon. La fina celo de la teama interludo estas atingi golon. Golo, nomata anka korbo, estas atingita, alivorte plenumita a etita tiam, kiam la pilko falis de supre en la korbon, restas en i, a elfalas sube. La ludantaj teamoj povas atingi (akiri) golon la du manieroj. Unu el ili estas la golo etita dum la batalo el iu ajn punkto de la ludkampo. Tiun golon oni nomas kampogolo kaj i valoras du poentojn. La alia estas la tn. punetgolo, atingita el puneto. La puneto estas puno pro eraro, kulpita de iu el la batalantaj teamoj kaj aljuita fare de la ludgvidisto avantae al la kontraula teamo, kiu per tio ricevas la ancon atingi facile golon. La elektita ludisto plenumas la puneton, starante meze de la punetlinio, sur ties flanko pli proksima al la mezlinio de la ludkampo. Li plenumas la eton neperturbate de la kontraulaj ludistoj. Dum la puneto la ludistoj de amba teamoj staras dissemite sur la du duonkampoj, sed estas permesite anka, ke ili formu spaliron ambaflanke de la severigita areo, ekster ties du longaj flanklinioj, starante unu apud la alia, alterne jen unu el tiu, jen unu el la alia teamo. 1,8 m-a

parto de la du flanklimoj de la severigita areo, mezurita ekde la bazlinio, devas resti libera. Plenumite punetgolo valoras unu poenton. En la korbopilko-mato venkas tiu teamo, kiu fine de la dua duontempo havas pli da poentoj. Kaze de egalstato e la fino de la dua duontempo oni plilongigas la maton je 5 minutoj, resp. je tiomoble 5 minutoj, kiom da ili estas necesaj por atingi rezulton. iun plilongigon antaas 2-minuta pazo kaj duonkampo-interano. Por la lastaj tri minutoj de la dua duontempo kaj por la tuta daro de la plilongigoj validas ekstraj reguloj. Tiuj estas: a) iun personan eraron oni devas konsideri kiel tiun kulpitan kontra ludisto plenumanta eton al la korbo, kaj la puno estas du punetoj a eneto e la mezo de flanklinio, la la decido de la teamestro de la etrajta teamo. b) La atakanta teamo devas transporti la pilkon en la atakan duonkampon ene de 10 sekundoj ekde ia ekposedo. La pilko, per kiu oni ludas dum la mato (korbopilko) havas tri statojn. 1. La pilko farias enludita, alivorte oni enludigas la pilkon, kaj poste i estas en ludo, kiam a) la ludgvidisto okupas sian lokon por plenumi supreneton; b) la ludgvidisto okupas sian lokon anta puneto; c) okaze de eneto la etonto ekhavas la pilkon. 2. La pilko farias viva kaj poste estas viva, kiam a) e supreneto la unua ludisto regule forbatas in; b) la ludgvidisto transdonas in al iu ludisto cele de puneto; c) post eneto i ektuas la unuan ludiston. 3. La pilko farias morta kaj poste estas morta, kiam a) oni atingis golon; b) e puneto jam estas videbla ke la pilko ne trafos la korbon; c) i pasis ekster la limlinion de la ludkampo; ) puneton sekvas pli nova puneto; d) i estas tro longe mantenata, a i haltas kaj eksidas sur la tenilo de la korboringo; e) la ludgvidisto fajfilsignas, dum i estas en ludo, escepte, se samtempe okazas eto al la korbo kaj la pilko estas ankora en la aero; f) finiis la duontempo, resp. la plilongigo; g) oni kulpas malregulaon a eraron, same escepte la kazon en e). Morta tempo komencias kaj la tempomezuristo saltas la mortatempo-horloon, samtempe malaltante la mathorloon en la jenaj kazoj: a) malregulao a b) eraro, kulpita de iu ludisto; c) longe mantenata pilko; c) troprokrasto e la enludigo; d) vundio; e) elsendo de unu el la ludistoj el la ludkampo fare de la ludgvidisto; f) ajnakaza interrompo de la mato fare de la ludgvidisto; g) signo post paso de la 30 sekundoj, kiam tio estas mezurata. enerale estas akceptebla kiel principo, ke morta pilko sekvigas iam mortan tempon, sed dum morta tempo la pilko ne estas iuokaze morta. Dum la mato amba teamoj disponas pri po duminuta morta tempo en amba

duontempoj kaj pri po unuminuta en la plilongigoj. Tiujn mortajn tempojn ili povas eluzi por fari teknikajn kaj taktikajn priparolojn ene de la teamo. En certaj okazoj la ludgvidisto aljuas mortan tempon are de unu a la alia el la du teamoj. La daron de tiuj mortaj tempoj oni dekalkulas el la supra mortatempo-kontigento. Male, estas aliaj okazoj, kiam la morta tempo aras neniun el la du teamoj. Pri io i la regularo detale instrukcias. La mortan tempon pli nova enludigo esigas. La pilko povas esti enludata la 3 diversaj manieroj, depende de la kazoj, kiuj igis la pilkon morta (ekz. malregulao, eraro, fino de la duontempoj, kampogolo a punet-golo, eksterlima pilko, tro longe mantenata pilko ktp.). Jen la 3 manieroj: a) supreneto en unu el la tri cirkloj; b) eneto; c) puneto. Sekve de malobeo al la ludreguloj la ludisto kulpas malregulaon, kies minimuma puno estas la perdo de la jam posedata pilko. Nome pro la malregulao la pilko farias morta, kaj in igas viva unu el la kontraulaj ludistoj per eneto, a la ludgvidisto per supreneto. Se la malregulao estas pli grava, nome se temas pri persona a teknika eraroj, tiam la puno estas jam aljuo de unu a pli da punetoj plenumendaj fare de la kontraula teamo. Kroma, akcesora puno estas tio, ke la notisto notas lapersone iun kulpitan personan a teknikan eraron. Post 5 kulpitaj eraroj la ludisto devas atomate forlasi la ludkampon kaj dum la mato li jam ne rajtas partopreni plu en la ludo, alivorte, li iis eskludita el la mato. La trejnisto zorgos pri lia anstataigo per anludisto. Persona eraro estas tia eraro, kiun kulpas la ludisto, kiam proprakaze li intertuias kun kontraula ludisto. Estas malpermesite kapti a preni, tiom pli fiksteni la kontraulan ludiston, a pui lin, iri a kuri kontra lin, gani (stumbligi) lin, obstrukci (malhelpi) lian antaenmovon per brako, ultro, kokso, genuo a tutkorpe, a apliki ian ajn krudan teknikon. La ludisto ne rajtas mane ektui kontraulan ludiston, krom ties surpilkan manon cele de akiri la pilkon. La regularo faras distingon kaj pli rigore punas tiujn kontraregulajn aktivadojn (personajn erarojn), kiuj estas direktataj kontra ludiston plenumantan korboeton. Cetere la regularo detale listigas iujn eblajn kontraregulajn, konsekvence malpermesitajn aktivadojn de kaj la atakantaj kaj la defendantaj ludistoj. iun personan eraron la notisto notas je la aro de la kulpinto, krome la ludgvidisto punas la teamon per simpla eneto, a per unu a du punetoj. La ludisto kulpas teknikan eraron, se li malatentas la atentigojn de la ludgvidisto, a aplikas nesporteskan taktikon, kiaj estas ekzemple la sekvantaj: malrespekte konduti kontra la ludgvidisto; maldece, mallade a ofende paroli; embarasi la kontraulan ludiston, malhelpi lin en la vidado flirtante la manon anta liaj okuloj; prokrasti per obstrukco (perkorpa malhelpado) la enludigon; ne levi la manon, kiam la ludgvidisto konstatas e li malregulaon; pai sur la ludkampon kiel anludisto, sen anonci sin e la notisto a unu el la ludgvidistoj, ktp. ktp. Anka la trejnisto povas kulpi teknikan eraron per malrespekta konduto, ktp. iu teknika eraro estas notenda en la notlibro are de la kulpinto, kaj krome la ludgvidisto aljuas du punetojn kontra la kulpinta teamo. Grave nesporteskan personan a teknikan eraron la ludgvidisto devas konsideri tn. eskluda eraro. Kaze de eskluda eraro la ludgvidisto tuj eskludas la kulpinton el la plua ludo kaj forigas lin el la ludkampo. Disciplinoj: 1. Vira korbopilkado 2. Virina korbopilkado La mondfederacio de la sportobrano korbopilkado estas: Fdration Internationale de Basketball Amateur (FIBA) (Esp-e: Internacia Amatora Korbopilkista Federacio). Esprimoj:

Eropo-ampionado de virina korbopilkado. Internacia vira korbopilko-turniro. La venkinta teamo de la olimpika ampionado de virina korbopilkado. La olimpiko-ampiona vira korbopilko-teamo de jaro 1972. Mondampiona virina korbopilko-teamo. Vira korbopilko-ampionado por la Pokalo de la Foirurboj. Unualoke klasita teamo de la Eropoampionado de virina korbopilkado.

LUKTO
Uzante ekskluzive la forton kaj lerton de siaj muskoloj kaj obeante la regulojn de la koncerna disciplino, la luktisto havas la decidan celon venki sian kontralon en korpokontra-korpa batalo, klopodante sterni lin sur liajn amba ultrojn, t.e. atingi tuumon, a almena akiri pli multe da poentoj ol tiu, pere de pli multaj kaj pli valoraj luktoprenoj. Luktokonkurson povas partopreni nur viroj. La mondfederacio de la sportobrano lukto estas: Fdration Internationale de Lutte Amateur (FILA) (Esp-e: Internacia Amatora Luktista Federacio). La luktokonkursojn oni aranas enerale en ambrego, kvankam kaze de konvena vetero oni povas arani konkurson anka subiele. En la loko de la konkurso krom pri la spaco, destinita por la disvolvo de la lukto, oni devas zorgi pri spektejo por la publiko kun apartigita parto rezervita por la konkursa juistaro, pri aparta ambro por la disvolvo de la provpesado kaj oficiala pesado, fine, sed ne lastavice pri vestejo, banejo kaj necesejo por la konkursantoj. Al la regula disvolvo de la luktokonkurso estas necesaj la sekvantaj ekipaoj. 1. Luktotapio, tapikovrilo kaj irmtapio. Disvolvi luktokonkurson estas permesite nur sur regula luktotapio, kies anplekso estas 8x8 m-oj. Remburita per marherbo (lat.: fukus) a haro, la luktotapio devas esti min. 10. cmojn dike, sed samtempe necesgrade elasta. Kaze de tapio el plasto, i povas esti malpli dika. La tapio konsistas el pluraj memstaraj tapiostrioj kunfiksitaj per rimenoj. La tapion kovras tapikovrilo el molteksita veltolo a plasto. i devas esti fikse glattirita, sena je ajnaj akcesoraoj povantaj eventuale kazi vundon. La mezo de la tapikovrilo estas indikita per 10 cm-ojn dika, 1 m-on diametra cirklo, farbita per okulfrape malsama koloro. Krome la du diagonale kontraaj anguloj de la kovrilo estas indikitaj per blua, resp. rua koloroj. Por certigi la korpan sekurecon de la konkursantoj kaj publiko, la plankon (grundon) irka la luktotapio irkakovras 1,40 m-ojn lara, rimarkeble alikolora tn. irmtapio, sama proksimume samdika. La luktotapion, la tapikovrilon kaj la irmtapion oni devas malinfekti kaj senpolvigi anta (se necese, dum) la konkurso. 2. Malseka piedviilo e la du farbindikitaj kontraaj anguloj de la luktotapio. 3. Unu a pli da decimalaj pesiloj en la pesoambro. 4. La konkursa horloo devas esti tiaspeca, ke sen nulumo (resalto de la montrilo al la cifero nulo) i estu haltigeble (elsaltebla) kaj plufunkciigebla (altebla), por mezuri kontinue la sumon de la detaltempoj. 5. Po unu gongo por iu tapio. 6. Elektra rezultindikilo, por publiki la suman rezulton de la unuopaj konkursantoj. 7. Aparato a tabulo, por indiki, kiom da poentoj oni aljuis por la unuopaj prenoj. 8. 10x10 cm-aj ruaj, bluaj kaj blankaj vodon-tabuletoj kun tenilo por la poentjuisto kaj tapiefo, por indiki la tuumon a aljuendan admonon, a sian kontraopinion. 9. Ceteraj akcesoraj ekipaoj. Luktokonkursoj estas araneblaj en du stiloj, nome en klasika stilo, nomata anka grekaromia stilo, kaj en libera stilo. En la klasikstila lukto ne licas preni la kontraulon sub la interlinio de la koksoj, nek gani (stumbligi) lin, nek preni liajn piedojn a krurojn, kaj e la plenumo de la prenoj ajna aktiva uzo de la piedoj estas malpermesita. En la liberstila lukto estas permesite kaj preni la kontraulon sub la talio, kaj gani lin, kaj preni liajn piedojn, kiel anka aktive uzi la piedojn dum plenumo de prenoj. Luktokonkursojn oni aranas enerale a nur en klasika, a nur en libera stiloj. Disciplinoj:

1. Klasikstila lukto 2. Liberstila lukto Por elimini malproporciajn, sekve maljustajn avantaon kaj malavantaon, kiujn rezultigus batalo inter luktistoj kun konsiderinde diversaj korpopezoj, la konkursantoj de la sportobrano lukto estas grupigitaj baze de pesado en diversajn pezkategoriojn kaj iu el ili rajtas batali nur en sia propra a eventuale en iu pli alta, sed neniam en pli malalta pezkategorio. La pezkategorioj de la plenkreskaj (adoltaj) luktistoj estas la sekvantaj: korpopezo en kilogramoj: super inkluziv e is 1. Pezkategorio 48 (pezkategorio kvardek ok) 48 2. Pezkategorio 52 48 52 3. Pezkategorio 57 52 57 4. Pezkategorio 62 57 62 5. Pezkategorio 68 62 68 6. Pezkategorio 74 68 74 7. Pezkategorio 82 74 82 8. Pezkategorio 90 82 90 9. Pezkategorio 100 90 100 10. Pezkategorio super 100 100 Koncerne ian karakteron, la luktokonkurso povas esti individua, individua-teama kaj teama konkurso. En la individuaj konkursoj la konkursantoj batalas ene de sia pezkategorio por individua klasigo kiel eble plej avana. Tiun batalon konsistigas certa nombro da parbataloj, disvolviantaj inter po du luktistoj. La parbatalon oni nomas luktomato, mallonge mato, kaj i konsistas el 3x3-minutaj rundoj kaj unuminutaj interpazoj, nomataj ripoztempoj. Dum la mato la konkursantoj povas akiri diversvalorajn poentonombrojn per sukcese plenumitaj prenoj a teknikoj kaj krome anka sekve de tn. admonoj aljuitaj kiel puno al la kontraulo pro kulpitaj eraroj. Se dum la 3x3 minutoj ne okaze tuumo (tuumo estas atingita, kiam unu el la du konkursantoj per lerta tekniko kaj necesa fortostreo sukcesas sterni, t.e. kuigi la kontraulon por la daro de almena unu sekundo surdorsen tiel, ke amba ultroj tusu la tapion), venkas tiu, kiu akiris pli multe da poentoj. Post plenumita tuumo la mato tuj finias. La rezulto de plenumita mato estas esprimata per tn. punpoentoj, malsamspecaj ol la ordinaraj poentoj, aljuitaj por sukcesaj prenoj. Jen la aljua sistemo de la punpoentumado: a) Se la mato finiis per tuuma venko, tiam la venkinto ricevas 0 punpoentojn kaj la venkito 4 punpoentojn. b) Se la mato finiis per poentuma venko (unu el la konkursantoj havas pli multe da poentoj ol la alia), la venkinto ricevas 1, la venkito 3 punpoentojn. c) Kaze de venko kun decida superforto, la venkinto ricevas 0,5, la venkito 3,5 punpoentojn. ) Kaze de sendecida mato amba luktistoj ricevas po 2 punpoentojn. Se dum la mato la konkursantoj ne plenumis e unu prenon a teknikon taksatan per poento, tiukaze ili amba ricevas po 2,5 punpoentojn. d) Se iu el la du kontrauloj ne aperas en la scenejo de la mato, kiam sekvas lia vico, a se li rezignas pri la mato, se pro ajna kazo oni eskludas lin el la mato a el la konkurso, tiam li ricevas 4 punpoentojn kaj la kontralo 0 poentojn. Se amba konkursantojn oni

eskludas el la mato, tiam ili amba ricevas po 4 punpoentojn. Koncerne la sistemon, la individua konkurso povas disvolvii a la rekte elimina sistemo, a la rondbatala sistemo (kondie ke en neniu pezkategorio, reprezentata en la konkurso, konkursas pli ol 8 luktistoj). La konkurso la rekte elimina sistemo konsistas el certa nombro da selektaj (anta)matoj (1-a, 2-a, 3-a ...n-a, a lasta selektaj etapoj) kaj el la finalo (finala etapo). La selektajn matojn oni disvolvas la oficiala konkurstabelo, kunmetita per loto. Kiu dum la vico de la sinsekvaj matoj ricevis pli ol 6 punpoentojn, falas (eliminigas) el la plua konkurso, escepte tiujn en la lasta etapo, el kiuj iuj eventuale eniros la finalon. La selektaj matoj daras tiel longe, dum en la koncerna pezkategorio batalas pli ol 3 konkursantoj havantaj malpli ol 6 punpoentojn. la finalon eniras la restintaj 3 luktistoj kun malpli ol 6 punpoentoj, a se tiaj estas nur 1 a 2 la finalon eniras krome el la lasta etapo tiuj 2 resp. 1 konkursantoj, kiuj havas malplej multe da plusaj punpoentoj super la 6 punpoentoj. La tri luktistoj en la finalo batalas plu por la tri avanaj klasigoj, la specialaj reguloj. Kaze de rondbatalo la tuta konkurso disvolvias en unu etapo en certa nombro da fazoj. iu luktisto batalas kontra iu cetera kaj la klasigan vicordon oni elkalkulas la apartaj antaskriboj. La individuajn-teamajn kaj la teamajn konkursojn partoprenas teamoj konsistantaj el po unu konkursanto en iu reprezentata pezkategorio. En la individuateama konkurso oni disvolvas unue la individuan konkurson la la supraj reguloj, kaj poste, baze de la individuaj klasigoj oni difinas la klasigan vicordon anka de la teamoj, la specialaj i tie ne traktataj reguloj, aplikataj aparte e la rekte elimina kaj e la rondbatala sistemoj. La disvolvo de la teamaj konkursoj same havas sian propran metodon, detale antaskribitan en la regularo de la mondfederacio. La malfermo de internaciaj luktokonkursoj okazas solene. Sub sonoj de maro la individuaj konkursantoj, grupigite po nacioj, respektive la teamoj, aparte unu de la alia, en ordo kaj vico almaras la lokon indikitan. La naciajn trupojn a teamojn ekape kondukas la trupgvidanto kaj la trejnisto, kiujn postsekvas konkursanto el la plej peza pezkategorio kun la nacia flago. Anka la membroj de la konkursa juistaro okupas sian asignitan lokon. Post la finita postenio la prezidanto de la konkursa juistaro malfermas la konkurson, prezentas la membrojn de la konkursa juataro kaj komunikas la programon de la konkurso. Poste la trupoj demaras kaj komencias la matoj. Vokite de la konkursa sekretario, la du konkursantoj ekstaras sur la du diagonale kontraaj, per rua kaj blua koloroj indikitaj anguloj de la luktotapio. Ili amba surhavas maleolrubandon samkoloran kun la koloro de sia angulo. Je la alvoko de la gvida juisto ili venas en la mezon, reciproke manpremas, poste reiras al sia angulo. Je la fajfilsono de la gvida juisto la mato komencias. En iu rundo la batalo komencias en stara pozicio, nur poste unu el la konkursantoj portas la alian sur la tapion helpe de ia permesita preno a tekniko, kaj de nun la batalo estas darigata jam alterne en kua, sida, surgenua, stara a alia pozicio. La interrompojn kaj darigojn, kiel anka la haltigojn e la rundo- kaj matofino kiujn lastajn la gongobato sciigas al li la gvida juisto signas same per fajfilo. Oni mezuras nur la efektivan bataltempon, t.e. tiujn tempodetalojn, kiuj pasas inter du fajfilsonoj. Tiujn tempopartojn oni nomas pura tempo. iuj prenoj kaj aliaj aktivadoj, plenumitaj ekster la mezurata tempo, estas nevalidaj. Se iu konkursanto venis en tn. tuumdaneron proksime anta gongobato, la aljuota poentokvanto dependas de tio, kiom da tempo pasas is tiu gongosigno. Pro malpli grava vundio, trapasa malbonfarto, vestoirio ktp. la konkursanto povas ricevi plurfoje, sed sume ne pli ol 5 minutojn da indulgotempo. Se post tiu tempodaro la

luktisto ne estas ree batalkapabla, li estas konsiderata kiel tuume venkita. La gvida juisto devas interrompi la batalon interalie: se unu el la du konkursantoj venis en tuuman pozicion; se la bataltempo forpasis; se li volas atentigi a admoni unu a amba luktistojn; se iu el la du luktistoj vundiis a ekmalbonfartis; kaj en pluraj kromaj kazoj, en la regalaro detale listigitaj. La mato finias a pli frue ol la regula matotempo pro venko per tuumo, a i daras 3x5 minutojn kaj finias kun poentrezulto. Per tuumo venkas tiu konkursanto, kiu sternas (kuigas) sian kontraulon sur la dorson tiel, ke ties amba ultroj tuas la tapion samtempe, almena dare de 1 sekundo, kondie ke la gvida juisto kaj la poentjuisto trovis regula kaj aljuas, alivorte koncedas la tuumon. En dubaj kazoj decidas la tapiefo. Ne estas konsiderebla tuumo, nur estas poentumata la tn. momenta tuumo, kiu daras malpli longe ol 1 sekundo. Same poentumataj estas la kazoj de la tuumdanera pozicio. La konkursanto atingas venkon egalvaloran kun tuumo, se lia kontraulo ne aperas loke de la mato je la fiksita tempo, a se rifuzas la maton (voe, anta la komenco), a se rezignas pri la mato (dum la daro de la batalo), krome anka, se oni eskludas la kontraulon el la mato a el la konkurso. Kun poentumo finias tiu mato, kie la konkursantoj luktas is la fino de la 3x3-minuta bataltempo kaj venkas tiu, kiu ricevis pli multe da poentoj. Aparta apitro de la regularo detale traktas la regulojn de la poentumado. Mallonge sufias jeno: Oni devas poentumi: a) la plenumitajn prenojn; b) la supreniojn (kiam la luktisto el suba pozicio venas en supran pozicion, do venas super la kontraulon); c) la arbitrajn tapiforlasojn; ) la admonojn. Estas aljueblaj 1, 2 a 3 poentoj, la la respektivaj specialaj instrukcioj. La aljuita poentvaloro validas nur, se kaj la gvida juisto kaj la poentjuisto konsentas pri i. En mala kazo decidas la tapiefo. Se la nombro de la poentoj e la du konkursantoj estas egala, tiam la rezulto de la mato estas sendecida. Lige kun la disvolvo de la luktobataloj oni registras tri grupojn de aktivadoj a sintenoj, kiaj en la luktomatoj ne estas tolereblaj, kaj pro tio ili sekvigas tujan sankcion en formo de atentigo, admono a eskludo el la mato. Tiuj tri grupoj estas la fermita lukto, la malregulaoj kaj la malpermesitaj prenoj. 1. Fermita lukto estas iu tia sinteno de la konkursanto, kies celo estas nure nur parati (defendi sin kontra) la prenojn de la kontraulo, sen klopodi plenumi anka mem prenojn kontra la kontralon. Jen kelkaj specoj de la fermita lukto: longedare parati sen kontraatako; ripetite deovi a depui la kontraulon de sur la tapio; longe fiksteni la kontraulon premita sur la tapion, sen klopodi apliki prenon; fiksteni longe ambamane la manartikon de la sube kuanta kontraulo, a fermi liajn krurojn en tondilo; ktp. 2. Malregulao estas ia sinteno de la konkursanto kontraa al la konkursreguloj kaj al la sporteska batalo. Pro tio estas malpermesite interalie: kiki (piedfrapi), mordi, gratvundi, interbatadi, interpuadi; tiri orelojn a harojn, tordi la fingrojn de la mano a piedo, malhelpi la spiradon al la kontraulo; ektui al li la vizaon inter la brovoj kaj buo; krampi sin al la tapio a al la vestao de la kontraulo; paroli kun li dum la mato, a disputi kun la juistoj, ktp. 3. Malpermesitaj prenoj estas tiaj prenoj, kiuj endanerigas la korpan bonstaton de la konkursanto, a tiaj, kies celo estas turmenti la kontraulon, kazante al li tian doloron, kiu igas lin rezigni pri la plua batalo. Konkrete malpermesitaj estas la sekvantaj prenoj: a) En la klasikstila lukto: Apliki ajnan prenon sub la linio de la koksoj; gani (stumbligi) a uzi iel ajn aktive la krurojn kaj piedojn. b) En la liberstila lukto:

Apliki piedtondilon sur la kapo, kolo a korpo de la kontraulo; levi la kruron de la kontraulo, kuanta sur la tapio, dum la atakanto sidas sur lia talio; irkaturni la kontraulon per pera femurpreno; suprenklini la malsupran kruron de la kontraulo, dum la atakanto genuas en ties genukavo. c) Kaj en la klasikstila kaj en la liberstila luktoj: Estas malpermesite interalie plenumi la duoblan nelsonon antaendirekte, transkapie al la kontraulo. Plenumi tiun prenon estas permesite nur flankdirekte kaj dum la plenumo estas malpermesite uzi aktive la krurojn kaj piedojn. (Ekz. fiksi la kontraulon perpiede, a pai inter liajn krurojn a ekgenui inter ili.) Estas malpermesite eti a faligi la kontraulon kap-al-tere sur la tapion e tiaj prenoj, kie la piedoj de la kontraulo dum la levo estas levetaj pli alten ol lia kapo. La preno estas plenumebla nur flankdirekte kaj la atakanta luktisto devas fali kune kun la kontraulo tiamaniere, ke lia genuo a alia korpoparto ektuu pli frue la tapion ol la etata kontraulo. Ne licas rompi la ponton tiamaniere, ke la kontraulo ovas la pontumanton (t.e. tiun, kiu estas en pontpozicio) en la direkto de lia kapo. Premi la ponton estas permesite nur flankdirekte a malantaen. Levi kaj reeti la pontumantan luktiston sur la tapion estas same malpermesite. Se la brako de la luktisto lokiis post la dorson, ne licas suprentrudi in ale al la ultro. La angulo inter la supra kaj malsupra brakaj devas esti minimune 90 gradoj. Ne licas tordi la kapon de la kontraulo. Preni la kapon a la kolon de la kontraulo per amba manoj licas nur, se la luktisto samtempe alprenas anka la brakon de la kontraulo al liaj kolo, resp. kapo. Preni la kapon a kolon de la kontraulo per unu mano estas permesite anka sen la alpreno de la brako. Kaze de malregula lukto kaj apliko de malpermesitaj prenoj la gvida juisto devas tuj interveni, ke la malregula lukto esu, la intencata malpermesita preno ne estu efektivigata, a ke esu la malavantao, kiun suferas la luktisto pro la aplikata malregula tekniko a malpermesita preno, kiun la kontraulo aplikas. Konforme al la situacio li decidas, u interrompi la maton, a u eblas ordigi la aferon sen interrompo. Post antaa atentigo la sankcioj pro la supre vicigitaj malregulaoj, malregula lukto kaj malpermesitaj prenoj depende de la graveco kaj ripetoj estas: admono kaj eskludo el la mato. La admono povas esti: a) atomata admono (aljueble post la fino de nur unua rundo, se is tiam neniu el la du konkursantoj atingis takseblan t.e. poentumeblan prenon a neniu ricevis admonon), b) admono pro fermita lukto, c) admono pro malregula tekniko, a malpermesita preno. Post tri admonoj, a pro grava malregulao oni eskludas la luktiston al la mato. La luktisto, eskludita el la mato, devas senprokraste forlasi la scenejon de la mato. La eskludo el la mate rilatas nur la interrompitan maton. Se la eskludito ne havas pli ol sume 6 punpoentojn, li rajtas darigi la konkurson. La eskludo el la mato estas valida, se por la eskludo vodonas la gvida juisto, la poentjuisto kaj la tapiefo a almena du el ili, sed la tapiefo nepre. En tiu kazo, se la konkursanto kulpis tre nesporteskan konduton kontra la kontraulo, kontra membro de la konkursa justaro a kontra la publiko, oni devas eskludi lin el la konkurso. Al tio necesas la unuanima vodono de la tri supremenciitaj konkursaj juistoj. La rezulton de la mato determinas la poentimo. iu aljuita proento validas nur, se la opinio de du konkursaj juistoj praktike tiu de la gvida juisto kaj la poentjuisto estas la sama. Se inter ili estas opinimalsameco, tiam decidas la opinio de la tapiefo. Al la konkursa juistaro apartenas la sekvantaj specialaj konkursaj juistoj. Per oftaj lokanoj elektante por si iam la plej konvenan lokon, la gvida juisto gvidas la maton, zorgas, ke la mato disvolviu la la reguloj, cele de kio li devas malhelpi ian ajn

nesporteskan, kontraregulan konduton flanke de la konkursantoj. Kroma lia tasko estas la poentumado, kunlabore kun la poentjuisto kaj ev. kun la tapiefo. Kaze de tuomdanero li devas late nombri la sekundojn kun samtempa svingado de la rekta brako. Se li nombris 5 sekundojn, li aljuas 3 poentojn. Al liaj taskoj apartenas anka la kontrolo de la tuumo. Por tio li klinias al la tapio kaj observas, u amba ultroj tuas almena dum 1 minuto la tapion. Se li trovas la tuumon valida, unu fojon li frapas mane sur la tapion, poste levante la brakon signas, ke li kontrolis la tuumon. Kondioj de la valida tuumo estas krome, a) ke la kapo kaj la du ultroj de la konkursanto kuu ene de la areo de la luktotapixso; b) ke tuj anta la kuumpozicio la tuumito estu havinta kontakton kun la kontraulo; c) ke la tuumo okazu anta la rundofina gongobato. Kiam la gvida juisto signis la tuumon, li atendas la opinion de la poentjuisto. Se tiu, levmontrante la respektivan tabuleton, samopinias, li koncedas la tuumon (t.e. rekonas kaj akceptas in kiel validan) per fajfilsono, kiu samtempe signas anka la finon de la mato. Se la poentjuisto protestas per blanka tabuleto, tiam la tapiefo devas decidi. Kiam la gvida juisto poentumas, la nombron de la aljuitaj poentoj li montras per la dikfingro (1 poento), per la dik- kaj montrofingro (2 poentoj) respektive per la dik-, montrokaj mezfingro (3 poentoj) de la dekstra mano por la blukolora kaj per tiuj de la maldekstra mano por la rukolora konkursantoj. La antaskribita vestao por la gvida juisto estas: blanka pantalono, blankaj emizo a pulovero kaj gimnastaj a luktistaj uoj. Sur la dekstra brako li devas porti bluan, sur la maldekstra brako ruan brakrubandon . 20 cm-ojn laran, inter la kubuto kaj manartiko. Havante sian lokon apud la tapio, la poentjuisto observas la disvolvion de la mato, kun plena rajto partoprenas en la jua kaj poentuma laboro de la gvida juisto. Al tio li havas po unu blankan, bluan kaj ruan tenilhavajn tn. vodontabuletojn. Kiam la gvida juisto signas tuumon, nepre li devas esprimi sian starpunkton. Nome, se li samopinias, tiam li levmontras la vodontabuleton samkoloran kun la koloro de la venkinto. Se li malsamopinias, kiel signon de protesto, 11 levas la blankan tabuleton. Kiam la gvida juisto anoncas poenton a admonon, samma niere li esprimas sian konsenton a kontraopinion. Se li vidas tuumon, anka se la gvida juisto in preteratentis kaj ne kontrolis, li devas signi in per la koncerna tabuleto. En iuj kazoj, kiam li havas malsaman opinion lige kun la juoj de la gvida juisto, la rajton decidi havas la tapiefo. Kromaj taskoj de la poentjuisto estas: precize registri la aljuitajn poentojn sur la poentfolio kaj noti iun okazaon de la mato. La aljuitajn poentojn poste li publikigas al la publiko per levmontro de la poentmontra tabulo, dum la sumajn poentrezultojn li diskonigas helpe de elektra rezultindikilo. e iu tapio, kie disvolvias konkurso, krom la gvida juisto kaj poentjuisto funkcias anka tn. tapiefo, same konkursa juisto kiel la aliaj du. Lia tasko estas direkti kaj kunordigi la laboron de la du aliaj konkursaj juistoj kaj en dubaj kazoj a malsamopinio inter ili, li havas la devon decidi. La tria admono al iu luktisto kaj sekve lia eskludo el la mato povas okazi nur, se iuj tri funkciuloj samopinias. Al la koncedo de la tuumoj kaj al la aljuo de poentoj kaj admonoj sufias la unuanima opinio de la gvida juisto kaj la poentjuisto. La tempomezura juisto manipulas la gongon kaj la konkurshorloon. Je la fajfilsigno de la gvida juisto li altas, resp. elaltas la konkurshorloon. Same li elaltas in fine de la rundoj. Dum la mato li late anoncas iun minuton. Per gongobato li signas la komencon kaj finon de la rundoj. Kromaj membroj de la konkursa juistaro estas la prezidanto, la vicprezidanto, la

konkursa sekretario, la informa juisto, la juisto ordigita apud la konkursantojn, la gvidanto de la arankomitato, la peskomitato el tri membroj kaj la kuracisto; Esprimoj: Eropo-ampionado de liberstila lukto. Mondampionado de klasikstila lukto. Olimpika ampiono de klasikstila lukto de 1968, en la pezkategorio 82. Kun tuuma venko super la eksa mondampiono li fariis mondampiono de liberstila lukto de jaro 1963, en la pezkategorio 68. Alternativoj: a) ampiona (unualoke klasita) teamo de la Eropoampionado (mondampionado, olimpika ampionado) de lukto; b) Eropo-ampiona (mondampiona, olimpikoampiona) luktoteamo.

MANPILKADO
Uzante aktive nur la manojn, kaj obeante rigore la regulojn de la ludo, du teamoj de difinita membronombro vetludas dum difinita ludotempo kaj sur regula ludkampo unu kontra la alia, klopodante sendi la pilkon kiel eble plej multajn fojojn en la golejon de la kontraulo, kaj se necese per tenaca defendludo malhelpi, ke la kontraula teamo etu la pilkon en ilian golejon. Oni aranas internaciajn manpilko-konkursojn kaj por viraj kaj por virinaj teamoj. La sporta ludo manpilkado (vulgare: handbalo) estas ludata sur longkvadratforma ludkampo kun 44-metra longo kaj 22-metra laro. La du pli longaj limlinioj de la ludkampo estas la flanklinioj kaj tiuj du malpli longaj la bazlinioj. Ekster la du bazlinioj kaj la du flanklinioj oni devas certigi 2, resp. 3 m-ojn laran elkurejon por la ludistoj. Meze de la bazlinioj staras po unu 3 m-ojn lara, 2 mojn alta golejo el lignaj fostoj kun 8x8 cm-a transversa sekco. La du vertikalaj fostoj estas nomataj flankfostoj, la supra, horizontala fosto estas la kverfosto. La golejo devas esti farbita dukolora, alterne en po 20 cmojn longaj strioj. La trimetra linio inter la du vertikalaj fostoj (flankfostoj) estas la golejlinio. 6 m-ojn anta la golejo, paralele kun la golejlinio trovias 3 mojn longa rekta linio, kiun ambaekstreme is la bazlinio kontinuigas po unu 6 m-ojn radiusa kvaroncirklo, kun geometria centro e la pli proksime vertikala golejfosto. Tiu rekta linio, kune kun la du kvaroncirkloj estas nomata golejareo-linio, ar i kaj la koncerna parto de la bazlinio kune irkanlimas la golejareon. Paralele kun kaj 3 m-ojn anta la golejareo-linio, ekde la bazlinio is la bazlinio kuras intermita linio, la linio de la libera oto. 7 metrojn anta la mezo de la golejo, paralele kun la golejlinio trovias la unu metron longa punlinio, la loko de la punotoj. La mezlinio interligas la mezon de la du flanklinioj kaj dividas la ludkampon en du duonkampojn. iuj linioj estas indikitaj per 5 cm-ojn la golejlinio per 8 cm-ojn lara blanka linio. La pilko estas globforma kaj devas esti ne tro plenbovita. i konsistas el interna gumveziko kaj ekstera ledkovrilo. La pilko de la viraj teamoj havas la periferion de 60 cm-oj kaj la pezon de 420-480 g-oj. La virina pilko havas 56 cm-an periferion kaj pezas 320-400 gojn. La manpilko-teamo konsistas el 11 ludistoj, el kiuj 9 estas kampludistoj kaj 2 estas goluloj (9+2). Sur la ludkampo rajtas ludi iam maksimume 7 (6+1) ludistoj, la ceteraj 4 (3+1) estas anludistoj. Golulo neniam rajtas ludi kiel kampludisto, sed kampludisto povas anstatai la golulon. La teamo devas komenci la ludon kun almena 5 ludistoj, kiu nombro estas pligrandigebla is 7 ludistoj dum la daro de la ludo kaj eventualaj plilongigoj. Sed la ludo estas pluludenda, anka se la ludistonombro reduktiis sub la nombron 5. La kampludistoj de la teamo surhavas uniforman sportveston, okulfrape diveran disde tiu de la golulo. iu ludisto portas surdorse almena 20 cm-ojn grandan vicnumeron. La golulo portas la numeron 1, la angolulo la numeron 11 kaj la kampludistoj la ceterajn numerojn de 2 is 10. La regularo diferencigas tn. enpaajn ludistojn kaj anludistojn. La enpaaj ludistoj estas la ludistoj n-ro 6 kaj 7, kiuj (pro certaj taktikaj motivoj) paas eventuale nur pli malfrue sur la ludkampon. Al la enpaaj ludistoj apartenas krome tiuj ludistoj, kiujn pro certaj malregulaoj la ludgvidisto dum la daro de la mato pune elludigis por difinita nombro (35) da minutoj. La enpaaj ludistoj devas enpai (t.e. veni, resp. reveni sur la ludkampon) iam e la anoloko de la teamo. Tiu anoloko estas en la proksimeco de la tablo de la tempomezuristo, kaj tie devas restadi la enpaontaj enpaaj ludistoj kaj anka la anludistoj.

Anta ol pai sur la ludkampon, alivorte anta enludigo, la enpaa ludisto devas anonci sin e la konkursa sekretario kaj e la tempomezuristo. Male, la ano de la anludistoj okazas sen sinanonco, estas nura regulo, ke la anludisto rajtas surpai la ludkampon, t.e. enludii, nur kiam la ludisto, kiun li devas ani, jam eliris el de la ludkampo, alivorte jam elludiis kaj estas jam en la anoloko. anoj povas esti farataj kiam ajn kaj kiom ajn foje dum la daro de la mato. Neregulajn anojn la ludgvidisto punas per punoto, plenumate el tiu loko, kie la anludisto ekludis. Se la anludisto ripetas la malregulan anon, la ludgvidisto punas lin per 2-minuta kaze de pliaj ripetoj per po 5-minuta elludigo. La ludotempo de la manpilko-matoj konsistas el 2x30 e virinoj el 2x25 -minutaj duontempoj kun 10-minuta interpazo. Anta la mato la ludgvidisto lotas en la eesto de la du teamestroj. La bonanca teamo havas la rajton a elekti duonkampon, a komenci la ludon per la tn. komenca eto. Dum la komenca eto, plenumata en la mezo de la ludkampo fare de iu kampludisto, iu ludisto devas esti sur sia propra duonkampo, kaj neniu kontraula ludisto rajtas veni pli ol 3 m-ojn proksime al la plenumanto de la komenca eto. La komenca eto ne povas rezultigi senpere golon (t.e. sen, ke la pilko ektuis antae iun el la propraj a kontraulaj ludistoj). Post la interpazo la du teamoj interanas la duonkampojn kaj anas la rajton pri la komenca eto. Se post la fino de la dua duontempo la rezulto estas sendecida, post 5 minutoj sekvas nova loto, kaj 2x5 (e virinoj 2x3,5) minuta ludotempo-plilongigo, mallonge: plilongigo, kun duonkampo interano, sed sen interpazo. Se anka la dua plilongigo ne rezultigas decidon, oni devas fiksi daton por pli nova mato inter la du teamoj. Rilate la ludon per la pilko, estas permesite eti, polmo- a pugnobati, pui, kapti kaj haltigi la pilkon per unu a amba manoj, per la brakoj, kapo, trunko, femuroj kaj genuoj, en ajna maniero, en iu direkto. Teni la pilkon per unu a amba manoj licas ne pli ol 5 sekundojn, e se i kuas sur la grundo. Licas fari ne pli ol 1 paojn kun pilko en la mano. Licas eti a bati la pilkon sur la grundon kaj resaltiginte kapti in unu- a ambamane. Sed 3 paojn a 3 sekundojn post la kapto oni devas plupasigi in al alia ludisto. u loke, u dumkure licas kiom ajn foje ade resaltigi la pilkon sur la grundo, sed nur per unu mano (unumana pilkokonduko). Se la ludisto kaptas la pilkon per unu a amba manoj, interrompante per tio la unumanan pilkokondukon, tiam plej malfrue post 3 sekundoj a paoj li devas plupasigi tiun al alia ludisto. Ne licas mane ektui la pilkon sinsekve du fojojn, se inter la du ektuoj la pilko ne ektuis la grundon, alian ludiston, a la golejfoston. Ne licas ektui la pilkon per la malsupraj kruroj kaj la piedoj, krom se la kontraula ludisto etas in sur la ludiston. Detalaj antaskriboj reguligas la konduton de la ludisto kontra la kontraula ludisto. En la golejareo rajtas restadi nur la golulo. Per libera oto estas punende, se kampludisto eniras la kontraulan golejareon kun pilko, a sen pilko, sed kun la evidenta celo atingi avantaon per tio. Per punoto estas punende, se ludisto eniras sian propran golejareon cele de pli opurtuna defendludo. La golulo rajtas parati kia ajn maniere, krom per la piedoj kaj kruroj, per kiuj estas permesite parati nur tiam, kaj nur tiel longe, dum la pilko celas la golejon a la bazlinion. Kun la pilko li ne rajtas forlasi la golejareon. La ludgvidisto aljuas golon, alivorte koncedas la golon, se la pilko kun sia tuta amplekso transiris la golejlinion, kondie ke intertempe nek la goletanto, nek la ceteraj ludistoj kulpis malregulaon. Estas nomata memgolo, kiam ludisto vole a nevole ajnmaniere sendas la pilkon en sian propran golejon. Post iu golo sekvas nova komenca eto, plenumata de tiu teamo, kiu ricevis la golon. La venkon en la mateo decidas la nombro, pli uste la proporcio de la goloj, alivorte la

golproporcio. Mato finianta kun egala golproporcio estas nomata sendecida mato. En la sporta ludo manpilkado oni diferencigas plurajn diversajn devigajn etojn, plenumendajn post certaj okazaoj de la ludo, kiujn la ludgvidisto signas per fajfilsono. Tiaj etoj estas la sekvantaj: a) Komenca eto. Jam klarigita. b) Golula eleto, mallonge eleto. La eleton plenumas la golnlo post sukcesa parato, respektive enerale iun fojon, kiam la pilko venis en la golejareon. La eleton li devas plenumi ene de la golejereo, direktante la pilkon laeble al unu el la samteamaj ludistoj. c) Eneto estas plenumenda iun fojon, kiam la pilko transpasis la flanklinion. La eneton plenumas unu el la ludistoj de tiu teamo, kiu ne tuis la lasta la elirontan pilkon. La loko de la eneto estas ekster la flanklinio, tie, kie la pilko forlasis la ludkampon. El la eneto ne estas atingebla senpere golo. ) Anguleto (anguloto). i okazas, kiam la pilko transpasis la bazlinion ektuite laste de propra ludisto. in plenumas unu el la kontraulaj ludistoj el la angulo plej proksima al la loko, kie la pilko transiris la bazlinion. El anguleto estas atingebla senpere golo. d) Libera eto, alinome libera oto. Longa lista fiksas la malregulaojn, pro kiuj kiel punon la ludgvidisto aljuas liberan oton, malavantaan por la kulpinta teamo. Li aljuas in ekz. pro malregula enludio a elludio de la ludistoj; pro malregula ludo per la pilko; pro malregulaoj kulpitaj kontra la kontraulo, a e la eneto, eleto, anguloto, libera oto, punoto ktp. La liberan oton plenumas unu el la ludistoj de la kontraula teamo, nome tie, kie la malregulao okazis. Se i okazis inter la golejare-linio kaj la linio de la libera oto, mallonge liberota linio, tiam la libera oto estas plenumenda de e la liberota linio. El libera oto estas atingebla senpere golo, kvankam ne estas devige oti la pilkon rekte al la golejo. e) Punoto. Certajn malregulaojn la ludgvidisto devas puni per punoto. Tiaj estas ekz.: kruda regulmalobeo kontra kontraulo; malregula fiaskigo de klara golsituacio de la kontraulo; intenca retroludo de la pilko al la propra golulo; malregula golulano; ktp. la punoton plenumas unu el la kontraulaj ludistoj de e la punlinio. La punoto estas o-tenda iam al la golejo. f) Ludgvidista eto. Kiam amba teamoj samtempe kulpas malregulaon, a kiam iakaze, sed ne pro malregulao, la lu-do estis interrompita, kaj poste estas darigota, la pluan lu-don enkondukas la ludgvidista eto. Tiam la ludgvidisto eksta-ras loke de la ludinterrompo kaj etas la pilkon vertikale sur la grundon. Dum tio la ludistoj devas stari almena 3 metrojn distance de la ludgvidisto, is la pilko ektuis la grundon. Krom la prezidanto kaj vicprezidanto de la konkursa ju-istaro la pli gravaj funkciuloj de la manpilkokonkurso estas: la ludgvidisto, la sekretario, la golindikistoj, la kuracisto kaj la masaisto. La ludgvidisto havas la taskon zorgi pri la glata disvolvio de la mato. Helpe de la du golindikistoj li gvidas la maton la la instrukcioj de la konkursa regularo. Li koncedas (aljuas) kaj nombras la golojn kaj punas iun malregulaon kulpitan de la ludistoj. Tiucele kiel sankciojn li aljuas liberan oton a punoton kaj samtempe a atentigas la kulpinton, a se necese elludigas lin por 2 a 5 minutoj, a eskludas lin el la mato a el la tuta konkurso. La elludigita a eskludita ludisto ne estas anstataigebla per alia ludisto. Se la ludgvidisto elludigas a eskludas la golulon, tiu estas anstataigebla per la angolulo, sed unu el la kampludistoj devas same forlasi la ludkampon por la daro de la puno. La ludgvidisto gvidas la maton per fajfilo. Li fajfilsignas: e ludkomenco; kaze de golo; e malregulao, kondie, ke per tio li ne kazas malavantaon al la alia teamo; se la pilko forlasas la ludkampon; anta plenumo de komenca eto, angul- a punoto, kaj en pluraj aliaj okazoj antaskribitaj.

La sekretario skribas la notlibron de la mato (mato-notlibron) kaj kune kun la tempomezuristo kontrolas la enpaon de la ludistoj. La tempomezuristo kontrolas la tempon, krome la enpaon kaj elpaon de la anludistoj, la puntempon de la elluditaj ludistoj, kaj kune kun la sekretario li kontrolas la enpaon de la enpaaj ludistoj. Fine de la du duontempoj kaj eventualaj plilongigoj per lata signo (gongobato) li signas la finon de la ludo. La du golindikistoj indikas per flago la golon, la angulon, de kie la anguloto estas etenda; la eleton; kaj tion, kiam ludisto eniris la kontraulan golejareon. Dum la konkurso la ludgvidisto kaj liaj supraj helpantoj surhavas nigran veston. Koncerne la sistemon, la manpilko-konkursoj povas disvolvii la rekte elimina, la rondbatala a la miksa sistemoj. Disciplinoj: 1. Vira manpilkado 2. Virina manpilkado La mondfederacio de la sportobrano manpilkado estas: International Handball Federation (IHF) (Esp-e: Internacia Manpilkista Federacio). Esprimoj: Vira manpilko-ampionado a ampionado de vira nanpilkado. Eropoampionado de virina manpilkado. Internacia vira manpilko-turniro. La venkinta teamo de la manpilko-ampionado por la Eropopokalo de la ampionaj Teamoj. Olimpikoampiona teamo de la vira manpilkado de 1968. Mondampiona virina manpilko-teamo. ampionadoj de vira manpilkado por la Balta Pokalo kaj por la Pokalo Bukareto.

MODERNA PENTATLONO
La sportisto de la moderna pentatlono, nomata pentatlonisto, konkursas en la kvin disciplinoj de la sportobrano moderna pentatlono, nome en rajdo, skermo, pafo, nao kaj kuro, klopodante atingi kiel eble plej bonan suman rezulton kaj per tio kiel eble plej avanan klasigon. En la sportobrano moderna pentatlono konkursas nur viroj. La taksado de la rezultoj okazas baze de sumigitaj poentvaloroj, akiritaj en la unuopaj disciplinoj. Nome en iuj disciplinoj iu atingita rezulto estas transkalkulata en poentojn, la diversaj por la unuopaj disciplinoj aparte aplikataj kalkulmetodoj. La speco la internaciaj konkursoj de moderna pentatlono povas esti: plurnaciaj konkursoj, kontinentampionadoj, mondampionado kaj olimpika ampionado. La karaktero la konkursoj povas esti individuaj a teamaj konkursoj. La membronombro de la teamoj estas 3 konkursantoj plus unu rezervulo e la simplaj internaciaj konkursoj kaj 4 konkursantoj, el kiuj validas la rezulto nur de la 3 avanaj teamanoj, e la mond- kaj olimpikaj ampionadoj. En la unuopaj disciplinoj la pentatlonistoj estas nomataj anka la la koncerna sportaktivado, nome: rajdisto, skermisto, pafisto, naisto kaj kuristo. La disciplinojn oni devas disvolvi en la supra, resp. sekva vicordo, dum 5 sinsekvaj tagoj, iun tagon po unu disciplinon. Disciplinoj: 1. Rajdo La unua disciplino de la sportobrano moderna pentatlono estas la rajdo, pli strikte rajdsalto tra 10-23 obstakloj, sur 1000-1500-metra vego, dum maksimume 6 minutoj. La rajdsaltovegon oni konsistigas el certa nombro da kurboj, kiujn mezkapabla evalo povas trapasi. Deviga skemo pri tiu multkurba konduklinio de la vego nomata: traco ne estas, nur la numerigo de la obstakloj difinas la vicordon de la saltigoj. La longon de la vego oni devas mezuri tra la mezo de la obstakloj. La antaskriboj koncerne la tipojn de la obstakloj, la kriteriojn de la eraroj kaj iuj ceteraj cirkonstancoj enerale identas a similas tiujn, detale priskribitajn en la apitro: sportobrano rajdo. Senerara rajdo kun rapideco de 400 m-oj per minuto valoras 1100 poentojn. iu plusa sekundo rezultigas 5 minusajn poentojn, alinome punpoentojn, kiujn oni dekalkulas el la maksimuma poentosumo. Minusajn poentojn rezultigas anka la sekvantaj eraroj: a) halto a rifuzo e la sama obstaklo, la unuan fojon 30, la duan 60, la trian fojon 100 punpoentojn; b) falo de la evalo a de la rajdisto ie ajn sur la vego: 80 punpoentojn; c) obstaklorenverso e renversebla obstaklo: 30 punpoentojn; ) malobeo ie ajn survege: 30 punpoentojn. La regularo listigas krome . 20 erarojn, kiuj sekvigas la eskludon de la konkursanto el la konkurso. Tiaj estas interalie: komenci la saltigon anta startigo; prokrasti la starton pli ol 60 sekundojn; montri la obstaklon al la evalo anta la starto; saltigi obstaklon ne apartenantan al la vego; saltigi nelavice la obstaklojn; preteriri flagpordojn; irkairi turnoflagon kontraflanke; transpasi la 6-minutan tempolimon; forlasi la vegon ne transirinte la cellinion; la evalo, a la rajdisto a ili amba kune forlasas la vegon, sen trairi in isfine; e la postkonkursa pesado la rajdisto ne havas la devigan 75-kilograman suman pezon, ktp. Se forkurinta evalo falas, transsaltas obstaklon, kontraflanke irkairas flagon, a transpasas la start-, resp. cellinion, oni ne rajtas puni la konkursanton. e la disciplino rajdo la sekvantaj konkursaj juistoj havas specialajn taskojn: La teknika juisto kontrolas la ekipaon de la rajdisto anta surevaligo. La vestao estas antaskribita, same la mezuroj de la spronoj kaj rajdbastono. Startnumeroj estas porteblaj sur

la brusto, la dorso kaj la du brakoj. La pesjuisto kontrolas la devigan pezon de la rajdistoj anta kaj post la konkurso. La minimuma deviga pezo estas 75 kg-oj, kiu inkluzivas anka la pezon de la selo, la subsela kovrilo kaj la brido. La surevaliga juisto transdonas al la rajdisto 20 minutojn anta la starto la lote asignitan evalon, kune kun la necesa rajdilaro. Surevalii anta la permeso de la surevaliga juisto ne estas permesite. La startjuisto startigas la konkursantojn la la vicordo de la startolisto kun 5-minutaj interpazoj. Li startigas per flagosigno, kiun antaas la nombrado de la antaaj 5 sekundoj, jene: kvindek ses, kvindek sep, kvindek ok, kvindek na, ek! kaj e la lasta vorto li eksvingas de supre malsupren la startoflagon. La obstaklojuistoj kaj pordojuistoj registras la startnumeron de la trapasantaj konkursantoj, atentas kaj notas la eventualajn erarojn. La celjuisto signas la alcelion de la rajdisto per malsuprensvingo de la celflago. La tempomezuraj juistoj almena du, kun unu plusa, rezerva stophorloo mezuras la tempon pasintan inter la starto kaj alcelio. 2. Skermo La dua disciplino de la moderna pentatlono estas la skermo, pli strikte spadado. iu parbatalo konsistas el ununura asalto, kiu daras is la unua trafo, respektive 3 minutojn, se trafo ne okazas. Samtempaj du reciprokaj trafoj ne validas. Kaze de sentrafa asalto amba skermistoj estas taksataj venkitaj. La konkurso disvolvias la rondbatala sistemo, el kio sekvas, ke iu skermas kontra iu. Se la ensemblo nombras malpli ol 21 skermistojn, tiam oni ripetas la rondbatalon, do iu skermas dufoje kontra iu. Tiu skermisto, kiu venkis en la 70 % de la asaltoj, atingas 1000 poentojn. Pli a malpli multe de venkoj rezultigas difinitan kvanton da plusaj, resp. minusaj poentoj, elkalkulitaj la specialaj reguloj. Anka se ne okazis efektiva trafo, la asaltogvidisto devas aljui tn. puntrafon al tiu skermisto, kiu spite antaan atentigon ambapiede transpaas la malantaan limlinion; kiu spite antaan atentigon faras tiajn sturmatakojn, sekve de kiuj ambapiede li transpasas la flanklinion, kun la celo eviti trafon per tio; kiu intence prokrestas la darigon de la parbatalo; uzas sian armilon kiel etarmilon, a uzas in per amba manoj; kiu intence pikas ne kontra la kontraulon, a faras tiajn sturmatakojn, kiuj finias per kruda ekpuo al la kontraulo. Al la skermisto oni aljugas unu punpoenton, se post atentigo konstateble li helpas venki al sia kontraulo. Se tio ripetias anka en alia asalto, li estas eskludebla el la pluaj asaltoj de la disciplino. La skermisto surhavas spadistan veston. Krome validas enerale iuj ceteraj reguloj de la disciplino spadado de la sportobrano skermo. La deviga lingvo de la disciplino estas la franca; la plej necesajn francajn komandovortojn entenas la naciaj regularlibroj de la sportobrano. En la disvolvo de la disciplino skermo pli specialajn funkciojn havas la sekvantaj konkursaj juistoj. La asaltogvidisto gvidas la parbatalojn, okupinte sian lokon tiel, ke samtempe li povu vidi amba skermistojn kaj la elektran trafsignilon. La tempomezura juisto mezuras la puran skermotempon, t.e. la tempodetalojn inter la komandovortoj ek! kaj half! 3. Pafo La tria disciplino de la moderna pentatlono estas la pafo, pli strikte pafo per etkalibra pistolo sur tn. olimpikan ombrofiguron (160x45 cm) al 25 m-oj. La pafilo povas esti ajnatipa unupafa a atomata pistolo a revolvero kun maks. 6 mm-a

kalibro. i devas havi malfermitajn celilon kaj celgrajnon, pretigitan en la fabriko. Post 2 provaj pafoj estas plenumendaj 20 taksataj pafoj en kvar serioj. Post po 10-sekundaj pazoj la celtabulo aperas por 5 sekundoj, dum kio oni devas plenumi unu pafon. Post la kvina pafo sekvas la trafindikado kaj poste komencias la sekva serio. Al la plenumo de la pafoj la konkursanto rajtas uzi nenian apogilon, li devas pafi el unu, libera mano. Kaze de paneo e la pafilo a pafao, sen fari ion ajn al la pafilo, la pafisto devas in meti sur la tablon, poste fari du retropaojn kaj silente mansigni al la pafgvidisto. Post la fino de la daranta serio la pafgvidisto kunvokas la apelkomitaton, kaj ili ekzamenas la kazon de la paneo. Se la pafisto ne kulpis pri la paneo, li rajtas ripeti la pafon. Se e la indikado oni trovas pli ol 5 trafojn sur ies celtabulo, tiam tiu devas ripeti la serion. Se la nova serio havas pli altan suman trafvaloron ol la 5 plej bonaj trafoj de la antaa serio, tiam validas la 5 plej bonaj trafoj de la unua serio. Se la rezulto de la ripetita serio estas pli malbone ol la 5 plej malbonaj trafoj de la unua serio, tiam validas la kvin plej malbonaj de la unua serio. Se la valoro de la ripetita serio estas inter tiu de la 5 plej malbonaj kaj 5 plej bonaj trafoj de la unua serio, tiam validas la nova serio. Por atingi 1000 poentojn la pafisto devas plenumi 194 trafunuojn. iu opa plusa a minusa trafunuo pliigas a reduktas la rezulton per 22 poentoj. La instalao de la pafejo, nome tiu de la pafstacioj kaj de la indikejo, krome la reguloj koncerne la disvolvon de la disciplino enerale samas kun tiuj e la responda disciplino de la sportobrano pafo. La oficiala lingvo de la disciplino estas la franca. La pli gravaj funkciuloj e la disvolvo de la disciplino estas la sekvantaj konkursaj juistoj. La pafogvida juisto gvidas la pafkonkurson. Anta la komenco de la konkurso li kontrolas la fidindan funkciadon de la instalaoj. Dum la konkurso li zorgas pri la severa pafeja disciplino, kaj devas malhelpi ian agon a sintenon de la pafistoj, kiu eventuale povus kazi akcidenton. Se necese, li rajtas interrompi la konkurson. Oni nomas lin anka pafgvidisto. La indikejestro direktas la laboron de la indikistoj. e iu pafstacio, 2 metrojn apud la pafisto havas sian lokon la pafstaci-juisto, por registri iun plenumitan pafon de la pafisto. 4. Nao La kvara disciplino de la moderna pentatlono estas la nao, pli strikte 300-metra nao en laplaa namaniero. La konkurso estas disvolvata a en baseno (50-, 33,3-, a 25-metra), a eventuale sur navego instalita en lago a rivero. 3:54-sekunda (tri-minuta plus kvindekkvar-sekunda) temporezulto havigas 1000 poentojn al la konkursanto. iu plusa a minusa sekundo aldonas 6 minusajn resp. plusajn poentojn al la rezulto. La konkurso konsistas el necesa nombro de tempokurumoj, la kies rezultoj oni elkalkulas la poentvaloron de la naistoj. Cetere koncerne iujn detalojn kaj cirkonstancojn de la nakonkurso validas la regularo de la mondfederacio de la sportobrano nao, traktata koncize en la apitro nao de tiu i studo. 5. Kuro La kvina disciplino de la moderna pentatlono estas la kuro, pli strikte 4000-metra terenkuro sur varia natura vego kun maksimume 60-100-metra suma niveldiferenco. Per 14:15-sekunda temporezulto la kuristo elmeritas 1000 poentojn. iu plusa a minusa sekundo aldonas 3 minusajn resp. plusajn poentojn al la rezulto. La startejo kaj la celo, indikataj de ruaj flagoj, devas esti prooksime unu de la alia kaj la tracon de la kurvego oni devas indiki tiel, ke la kuristoj facile orientiu de unu indikilo is la alia. Lalonge de la vego la konkursa juistaro starigas pordojn, kiujn la kuristoj devas trakuri. La pordojn reprezentas dekstre rua, maldekstre blanka flagoj. Cetere apartan

vegdesegon oni elpendigas anta la konkurso. La startigon plenumas la startjuisto kun unuminutaj interpazoj, la la vicordo de la oficiala startolisto. 30 kaj 10 sekundojn anta la starto li atentigas la kuriston, poste li late nombras de 56 is 59, kion sekvas la komandovorto ek! kun la semtempa malsuprensvingo de la startoflago. La konkursanto devas sekvi la indikitan veglinion. Kie la vegon indikas nur pordoj, tie gravas nur kuri tra ili. e ambaflanke kontinue indikita vego la kuristo devas resti inter la du flanklinioj. Se la vegon indikas nur unu sola traclinio, pli ol 2 metrojn deii de i ne estas permesite. Atingita kuristo devas doni lokon al la lin antaonta. e la pordoj restadas po unu vegjuisto kun la tasko noti la trakurintojn en la vegjuista registrilo, kiun subskribita li transdonas al la prezidanto de la konkursa juistaro post la trakuro de la lasta konkursanto. Havante sian lokon en la plilongigo de la cellinio, almena 3 tempomezuraj juistoj mezuras la temporezulton de la alceliantaj konkursantoj. Unu el ili estas la gvida tempomezuristo, kiu samtempe plenumas la funkcion de la celjuisto. La mondfederacio de la sportobrano moderna pentatlono estas: Union Internationale du Pentathlon Moderne (UIRM). Esp-e: Internacia Modernpentatlonista Unio. Esprimoj: Mondampionado de moderna pentatlono. La hungaraj modernpentatlonistoj partoprenas la internaciajn konkursojn kaj ampionadojn de moderna pentatlono iam kun konsiderindaj rezultoj. Li farigis la unualoka klasito de la disciplino skermo de la individua Eropo-ampionado de moderna pentatlono. Olimpikoampiona teamo de moderna pentatlono. En la du disciplinoj rajdo kaj pafo, krome en la kunmetita konkurso de la individua mondampionado de moderna pentatlono venkis la bulgara modernpentatlonisto N.N.

NAO
La naisto naas certajn nadistancojn la diversaj por la koncerna disciplino antaskribita namaniero kaj klopodas atingi kiel eble plej bonan temporezulton. La trejnoj kaj konkursoj de la sportobrano nao disvolvias en regule longaj, laraj kaj profundaj, kovritaj (tegmentitaj) a subielaj nabasenoj, mallonge basenoj a alivorte naejoj. Kroni la oficialaj (enbasenaj) diversaj disciplinoj de la naista mondfederacio estas aranataj nakonkursoj kompreneble anka en lagoj, riveroj kaj maro. La baseno priservanta internaciajn nakonkursojn havas la sekvantajn antaskribitajn mezurojn: longo = 50 m-oj; laro = 21 m-oj; profundo = minimume 1,80 m-oj. Basenon preparitan por sporta nao oni nomas navego. Tiu preparo inkluzivas, ke la basenon en ia tuta longo oni dividas en 8 striojn nomatajn nalenoj, mallonge lenoj. La laro de unu leno estas 2,5 m-oj. Ekster la 1-a kaj 8-a lenoj po 50 cm-ojn lara strio, nomata morta spaco, dividas la randon de la baseno disde la du ekstremaj nalenoj. En la tuta longo de la vego la limon inter la lenoj indikas lendividaj metalkabloj, alkroitaj al hokoj e amba finoj de la baseno. La kablojn subportas 5-10 cm-ojn diametraj, strikte intertuiantaj aerplenaj ujoj flosantaj sur la akvo. e unu el la du mallaraj flankoj de la baseno trovias la startejo por la nekonkursoj. La konkursantoj startas de sur 8 startotonoj, kiuj estas 0,5x0,5 m-ojn ampleksaj, supre iom deklivaj cementblokoj, konstruitaj borde de la baseno, 0,5-0,75 m-ojn alte super la akvospegulo. Ili estas de dekstre maldekstren vicnumeritaj. La starton de la dorsonaistoj servas tn. startoteniloj, enkonstruitaj en la vando de la baseno sub la startotonoj. Kromaj ekipaoj de la naovego estas la turnindikilo por la dorsonaistoj, la revoka nuro kaj la elektraj tulamenoj. La turnindikilo estas per flagetoj provizita nuro, streita transverse de iuj lenoj 1,8 m-ojn super la akvosurfaco kaj 0,5 m-ojn anta amba frontvandoj de la baseno. i atentigas la proksimiantajn dorsonaistojn, ke la turnovando estas jam proksime. 15 m-ojn distance de la startejo, en certa alto super la akvospegulo, same transverse de la tuta naovego, estas pendigita la revoka nuro. i estas facile malligebla kaj rapide mallevebla is la akvonivelo, por indiki per i al la startintoj, ke la starto ne estis regula (ne sukcesis) kaj pro tio i devas esti ripetata. La elektraj tulamenoj estas 60 cm-ojn laraj kaj . 2,5 m-ojn longaj maldikaj metalplatoj, muntitaj sur la celflanka basenvando; en iu leno. La duona laro de la lamenoj estas sub la akvonivelo. Pere de la tulamenoj elektra aparato registras kun centonsekunda precizeco la alvenan vicordon de la konkursantoj, kiuj alceliante frape ektuas la tulamenon. La antaskribita akvotemperaturo estas 23-25 C (Celsiusaj gradoj). En internaciaj nakonkursoj la konkursa juistaro konsistas almena el la sekvantaj funkciuloj: 1 prezidanto, 1 startisto, 1 gvida tempomezuristo, po 3 tempomezuristoj por iu opa naleno, 1 gvida celjuisto, po 3 celjuistoj por iu opa naleno, po 1 turnojuisto e amba finoj de iu leno, 2 vegjuistoj, 1 rezultopublikisto, 1 notisto, 1 sekretario. La prezidanto de la konkursa juistaro, la konkursa sekretario kaj la notisto havas difinitajn gvidajn resp. administrajn farendojn tre similajn al la taskoj de la samaj funkciuloj e la ceteraj sportobranoj. La efa tasko de la startigisto estas la startigo de la konkursantoj en la sinsekvaj kurumoj. Tiucele li staras e unu el la flankoj de la baseno, 5 m-ojn distance de la startlinio, tiel, ke la startontoj povu lin vidi kaj adi, kaj la tempomezuristoj povu lin vidi. La startigo okazas per pistolpafo, fajfilsono a komandovorto. Kaze de malregula starto li ripetigas la starton. En tio lin helpas la apliko de la revoka nuro. Anta la startigo de la kurumo li ricevas signon disde la prezidanto, kiu signo sciigas al li, ke iu konkursanto kaj konkursa juisto estas startopreta. La gvida tempomezuristo asignas al iu tempomezuristo ties sidlokon kaj la lenon, por kiu tiu respondecas. Por iu leno li dezignas (elektas kaj komisias) po tri tempomezuristojn kaj

krome restas du rezervaj tempomezuristoj por lia dispono. Post la kurumo li kolektas de iu la tempomezurajn blankedojn. La tempomezuristoj mezuras la tempon de la konkursanto naanta en ilia asignita naleno. Por tio ili uzas stophorloon oficiale aprobitan anta la konkurso. Dum la kurumo la tempomezuristoj estas sidantaj malanta la vico de la startotonoj. (Nome, ar la oficialaj nadistancoj estas iam rondaj 100 metroj, la startovando estas samtempe anka la celvando.) Je la startosigno ili altas sian stophorloon. Kiam la konkursantoj naas jam la lastan lenlongon, la tempomezuristoj venas tute proksime al la celvando, kaj elaltas (haltigas) la stophorloon, kiam la konkursanto finis regule la kurumon, t.e. atingis la celon kaj ektuis per unu mano la frontan basenvandon (celvandon, tulamenon). La mezuritan tempon ili tuj registras sur la tempomezura blankedo, kiun poste ili transdonas al la gvida tempomezuristo. La stophorloon ili rajtas nulumi (restarigi la montrilon al la cifero nulo) nur je la instrukcio de la gvida tempomezuristo. Kaze de instalitaj elektraj startigiloj, tulamenoj kaj tempomezura aparato la mezurado de la temporezultoj okazas instrumente, sed anka la tempomezuristoj mezuras, por preventi konfuzon kaze de paneo. La gvida celjuisto a) donas instrukciojn al la celjuistoj. Nome li elektas tri el ili, kaj ordonas al ili atenti tiun konkursanton, kiu atingas la celon la unua. Same li komisias po tri el ili por atenti la dualokan, la trialokan ktp. alceliantojn. b) Dezignas la turnojuistojn, nome po unu al la du ekstremoj de iu leno. c) Post la kurumo kolektas la blankedojn, sur kiuj la celjuistoj registris la rezulton de sia observo. Ridante sur altano konstruita en la plilongigo de la cellinio la celjuistoj bone vidas la tutan vegon kaj la cellinion. Post iu kurumo la celjuisto konstatas kaj sur aparta blankedo registras, ke kiu el la konkursantoj alceliis tioma-loka en la vicordo, kioman li devas priatenti. Starante e la du ekstremoj de la lenoj, la turnojuistoj kontrolas en sia asignita leno la regulan turnion de la naistoj. Krome ili nombras la plenumitajn turnojn kaj sciigas al la konkursanto, kiom da naendaj lenlongoj li havas ankora. Okaze de stafetkonkurso ili kontrolas, u la konkursanto estas ankora en kontakto kun la startejo en la momento, kiam la alcelianta samteameno ektuas la celvandon. La du vegjuistojn dezignas la prezidanto de la konkursa juistaro. Ili havas sian lokon ambaflanke de la nabaseno kaj kontrolas, u la konkursantoj obeas la regulojn de la naospeco aplikendajn en la koncerna disciplino. La rezultopublikisto publikas helpe de latparolilo la konkursrezultojn, kiujn li ricevas de la konkursa sekretario. Baze de la kvar oficialaj namanieroj, aplikataj en la nakonkursoj, la sportobrano nao dividias en kvin subbranojn: brustonao, papilinao, dorsonao, rapidnao kaj miksonao.
A) Brustonao

Kuante bruste sur la akvo, la brustonaisto antaenpuas deire de la brusto samtempe amba siajn manojn sur a sub la akvosurfaco, poste energie dismalfermas flankdirekte la etenditajn brakojn kaj movas ilin rondmove malantaen is la femuroj, fine retiras la manojn denove sub la bruston. Dum tio la linio de la ultroj restas konstante paralela kun la akvospegulo. Samtempe kun la movo de la brakoj li tiras la krurojn sub la ventron tiel, ke la piedoj estas kunmetitaj (fermitaj) kaj la genuoj dismetitaj (dismalfermitaj), post tio li kike rektigas la krurojn en diskruran pozicion, kion sekvas la kunmeto (kunfermo) de la kruroj en kunkruran pozicion. La supren- kaj malsuprenmovado de la kruroj en la vertikala ebeno estas malpermesita. La priskribitaj taktoj de la brako- kaj krurmovo ade ripetias dum la tuta daro de la brustonao kaj iuj tiuj movoj devas disvolvii en horizontala ebeno. La antaenpuo de la brakoj kaj la malantaenkiko de la kruroj devas okazi sinkrone. e la turno kaj alcelio la brustonaisto devas ektui la vandon ambamane, en la sama

alteco, kun horizontalaj ultroj. Nao sub la akvo, krom nur unu brako- kaj krurmovo post la turno, estas melpermesita. Disciplinoj: 1. 100-metra vira brustonao 2. 100-metra virina brustonao 3. 200-metra vira brustonao 4. 200-metra virina brustonao
B) Papilinao

La papilinaisto naas same surbruste. Amba brakojn li antaensvingas samtempe kaj simetrie super la akvo, kaj same sinkrone kaj simetrie li poste malantaentiras ilin en la akvo. La torako kuas sur la akvo kaj la linio de la ultroj devas esti paralela kun la akvosurfaco. iun movon e la kruroj li devas fari samtempe kaj simetrie. La ripetita samtempa supren- kaj malsuprenmovo de la kruroj en la vertikala ebeno estas permesita. e la turnoj kaj alcelio li devas ektui la vandon per amba manoj samtempe kaj en la sama alteco, kun horizontalaj ultroj. Post starto kaj turno la papilinaisto rajtas fari unu a pli da piedmovoj kaj unu brakotiron, per kiuj li levias sur la akvosurfacon. Disciplinoj: 1. 100-metra vira papilinao 2. 100-metra virina papilinao 3. 200-metra vira papilinao 4. 200-metra virina papilinao
C) Dorsonao

La dorsonaisto atendas la starton en la baseno, tenante sin mane per la startotenilo. Je la startosigno en dorso-sur-akva pozicio li forkikas sin disde la startovando kaj dum la tuta kurumo li devas nai surdorse, is la kapo, a la antaensvingita mano a brako ektuis la vandon e la alcelio a e la lenofina turno. e tiu lasta estas permesite, ke li turnu sin irka la longakso de sia korpo, post kiam li jam ektuis la vandon per la antaa parto de la korpo. Post la plenumita lenofina turno li devas retumi sin sur la dorson, anta ol liaj piedoj forlasis la vandon. Koncerne la brako- kaj krurmovon la regularo ne havas antaskribojn, ili estas do laplaaj. Disciplinoj: 1. 100-metra vira dorsonao 2. 100-metra virina dorsonao 3. 200-metra vira dorsonao 4. 200-metra virina dorsonao
) Rapidnao

La nocio rapidnao signifas, ke la naisto rajtas apliki ajnan namanieron al li pleje konvenen, por atingi plej rapide la celon. e lenofina turno li povas ektui la turnovandon per iu ajn parto de la korpo. Limigoj estas nur e la subbrano miksonao, kie la rapidnao ne povas enhavi elementojn el la namanieroj brustonao, papilinao kaj dorsonao. Disciplinoj: l. 100-metra vira rapidnao 2. 100-metra virina rapidnao 3. 200-metra vira rapidnao 4. 200-metra virina rapidnao 5. 400-metra vira rapidnao 6. 400-metra virina rapidnao 7. 800-metra rapidnao (nur por virinoj) 8. 1500-metra rapidnao (nur por viroj)

9. 4x100-metra vira stafeta rapidnao 10. 4x100-metra virina stafeta rapidnao 11. 4x200-metra stafeta rapidnao (nur por viroj)
D) Miksonao (kvarnao)

La naisto de la miksonaaj disciplinoj kaj la kvarmembra miksonaa stafetteamo (la kvarnaisto kaj la kvarmembra teamo de stafeta kvernao) naas kontinue kvaroble certalongan subdistancon, iun subdistancon la alia antaskribita namaniero, en la sekvanta vicordo: papilinao, dorsonao, brustonao kaj rapidnao En la disciplinoj de la miksonao la rapidnaa namaniero devas esti sena je ajna movelemento erpita el la tri aliaj namanieroj. Disciplinoj: 1. 200-metra vira miksonao (kvarnao) 4x50-metraj subdistancoj 2. 200-metra virina miksonao (kvarnao) Kiel e la vira 3. 400-metra vira miksonao (kvarnao) 4. 100-metraj subdistancoj 4. 400-metra virina miksonao (kvarnao) Kiel e la vira 5. 4x100-metra vira stafeta miksonao (kvarnao) 6. 4x100-metra virina stafeta miksonao (kvarnao) En la disciplinoj brustonao, papilinao kaj rapidnao la starto okazas per salto. Je la signo de la prezidanto de la konkursa juistaro la startontoj paas sur la malantaan parton de la supro de la startotono. Je la atentigo prete! de la startigisto ili okupas startpozicion sur la antaa parto de la startotono kaj je la startosigno ili saltas en la akvon kap-al-akve. La startontaj dorsonaistoj startas en la akvo. Je donita signo ili eniras la akvon kaj postenias lalonge de kaj vizae al la startovando de la baseno. Je la atentigo prete! ili prenas la startotenilon, iu en sia naleno, kaj tenas in, sen delasi (malpreni) in is la starto. Post la donita startosigno ili forkikas sin for de la startovando kaj komencas la surdorsan naon, mallonge dorsonaon. Depende de la nombro de la sinanoncintoj (anoncitoj) la internaciaj nakonkursoj dividias enerale en tri (kvaronfinalo, duonfinelo, finalo), a du (duonfinalo, finalo), eventuale en unu (finalo) etapojn. Kaze de trietapa konkurso la konkurso komencias per la kvaronfinalaj antakurumoj (1-a etapo). La distribuo de la ensemblo, nome la egalnombra divido de la pli fortaj kaj malplifortaj naistoj en la unuopajn antakurumojn okazas la precizaj antaskriboj celantaj la plejan realecon kaj senpartiecon. Kiel bazo servas al tio la plej bonaj pli fruaj rezultoj de la konkursantoj. La duonfinalajn mezkurumojn oni kunmetas a) e la disciplinoj kun 100-metra nadistanco el po du avanuloj de la disvolvitaj antakurumoj; b) e la disciplinoj kun 200-metra a pli granda nadistanco el difinita nombro da konkursantoj plenumintaj la antakurumojn kun absolute plej bonaj temporezultoj. La finalon eniras tiom da avanaj konkursantoj (elektitaj la la supraj metodoj a) a b), kiom da lenoj havas la nevego. Ene de unu kurumo la distribuo de la konkursantoj en la nalenojn okazas la la sekvanta maniero. La plej bona naisto resp. teamo naas en la meza leno, se la lenonombro estas malpara kaj en la 4-a a 3-a, se la vego estas 8- resp. 6-lena. La dua plej bona naas maldekstre, kaj la tria naas dekstre de la plej bona naisto, kaj tiel plu. La stafetajn naojn plenumas kvarmembraj stafetteamoj. La mondfederacio de la sportobranoj nao, plono, akvopilkado kaj arta nao, unuvorte tiu de la naosporto estas: Fdration Internationale de Natation Amateur, mallongite FINA.

(Bsp-e: Internacia Amatora Naista Federacio.) FINA rezervas por si la rajton arani la olimpikajn ampionadojn kaj la tn. regionampionadojn (ekz. Eropo-ampionado, Karibregion-ampionado, Ameriko-ampionado ktp.) de nao (mondampionado de nao is nun ne estis aranita, sed estas planata). FINA mem funkcias kiel arankomitato e la olimpika ampionado kaj delegas membron en la arankomitaton de la region-ampionadoj de nao. Tiu delegito havas la taskon zorgi pri tio, ke iuj antaskriboj kaj reguloj de FINA estu obeataj dum la ampionado. Kaze de levitaj protestoj kontra konkursantoj a membroj de la konkursa juistaro (la proteston oni devas skribe transdoni al la prezidanto de la konkursa juistaro) la arankomitato ekfunkcias kiel apelkomitato kaj faras siajn neapeleblajn decidojn. Al la olimpikaj naoampionadoj iu lando povas anonci (enskribigi) po unu konkursanton por iu el la disciplinoj, senkonsidere de ties plej bona pli frua temprezulto. Se iu lando intencas anonci pli ol unu, maks. 3 konkursantojn, tiam iuj anoncitoj devas havi jam plenumitan temporezulton konforman al la temponormo difinita fare de FINA. Por iu teama disciplino estas anoncebla nur po unu teamo el iu lando, sed ili devas esti elektitaj el la permesita maksimume 38-membra vira resp. 55-membra virina naciaj trupoj de la lando. Tiuj nombroj inkluzivas iujn konkursantoj partoprenantajn en la diversaj disciplinoj de iuj kvar sportobranoj de la naosporto. Al la Eropo-ampionado iu nacio rajtas anonci po 2 konkursantojn por iu disciplino, sen limigoj. En la olimpikaj nakonkursoj alimigo ne estas. En la Eropo-ampionado de neo la junulara akategorio estas kalkulata is la fino de la 15-a jaro. Ekde la komencita 16-a jaro la konkursanto estas jam konsiderata plenkreska naisto. Esprimoj: Konkurso de nao a nakonkurso. Olimpika ampionado de nao. ampionino de nao a naoampionino. Mondampiono de la 100-metra virina dorsonao. Olimpika rekordo (Eropo-rekordo, mondrekordo) de 400-metra vira rapidnao. Eropo-ampiona teamo de la 4x100-metra virina stafeta miksonao (4x100-metra virina stafeta kvarnao). En la bulgara nacia naotrupo, partoprenanta la Eropo-ampionadon de nao, estas reprezentataj tri sportobranoj de la naosporto, nome la nao, la plono kaj la akvopilkado. La nederlanda olimpika nacia naotempo alvenis.

PAFO
Uzante la pafilon permesitan en la koncerna disciplino kaj tenante sin en la antaskribita korpopozicio (kua, stara a genua pozicio), la pafisto faras difinitan nombron da pafoj sur senmovajn a moviantajn celtabulojn, respektive sur suprenetitajn argildiskojn dum certa tempodaro kaj klopodas atingi plejeble multe da trafoj kun alta valoro. La plenumo de unu pafo havas tri fazojn, nome la argon, la celadon kaj la elpafon. Depende de la tipo, la pafilo estas argebla a per unuopa(j) kartoo(j) (unu, du a ses), a per kartoujo entenanta certan nombron da kartooj. Post la argo oni streas la pafrisorton, kondie ke tio jam ne okazis atomate dum la argo. Anta iu unuopa pafo la pafisto kun koncentrita atento celas per unu okulo la trafendan celon. La preciza celado kaj sukcesa trafo postulas bonegan okulon kaj trankvilajn nervojn. La mekanika kondio de la preciza celado estas, ke la celnoo (trovianta sur la celilo), la celgrajno (e la ekstremo de la pafiltubo) kaj la mezo de la celo konsistigu tri punktojn de sama geometria linio. e pafo al pli granda distanco ol 100 m-oj estas necese, ke la celilo estu alustigita al la celdistanco. Dum konstanta celado okazas la elpafo. Sekve de delikata, grada premo de la montra fingro sur la klavon, e unu punkto malfiksias la streita pafrisorto kaj ia liberiinta forto antaenpuas la frapobolton (e kelkaj pafiloj la anon) kontra la prajmon. La forta frapo ekbruligas la eksplodmaterialon de la prajmo, sekve de kio ekbrulas anka la pulvo en la kuglujo de la kartoo. La disprema forto de la ekestanta gaso eletas la kuglon tra la tubo kun kreskanta rapideco. Apartaj antaskriboj instrukcias en okazo de paneo, t.e. neatendita nefunkcio pro difekto en la pafilo a pro la neekbrulo de la prajmo (la pafilo paneis, alivorte malpafis). La trejnoj kaj konkursoj de la sportobrano pafo disvolvias en pafejoj instalitaj la la bezonoj de la koncernaj paf disciplinoj, la lastaj sub la direktado de la gvida juisto. La pafejo havas du efajn partojn, nome la pafstacion kaj la indikejon, respektive e diskopafo la etejon. En la pafstacio trovias la paflokoj. La nombro, mezuroj kaj interdistanco de la paflokoj, kiel anka iliaj formo kaj instalaoj varias la la postuloj de la unuopaj pafdisciplinoj. En la indikejo a indikstacio enerale en trafsekura irmejo trovias la indikistoj, kiuj interanas a movas la celtabulojn kaj indikas (komunikas) la trafojn parole, telefone, per indikodiskoj a sur elektra montrotabulo, la internacie valida, e iu subbrano aparte difinita indiksistemo. En la etejo a etstacio staras la mainoj, kiuj funkciigataj helpe de elektra a mekanika teledirektado etas la argilajn diskojn. Anka la etejo estas en trafsekura irmejo, sub la nivelo de la tersurfaco. La pafo okazas sur celtabulojn a sur argildiskojn. La celtabuloj konforme al la karaktero de la unuopaj pafdisciplinoj estas a cirklaj a figuraj. Ili estas interaneblaj kaj iuj anka moveblaj. iu speco de la cirklaj celtabuloj konsistas el dek koncentraj cirkloj kun egala diferenco inter la sinsekvaj radiusoj. La ringoforman spacon inter du cirkloj kaj anka la areon de la plej interna cirklo oni nomas trafkampo, a cirklokampo, a mallonga nur cirklo. La cirkloj havas diversan valoron, nomatan cirklovaloro. La plej interna cirklo havas la valoron de 10 unuoj, alivorte la cirklovaloro de la plej interna cirklo estas 10. La valoro de la sekvantaj cirkloj estas lavice 9, 8, ... ktp. unuoj kaj la plej ekstera cirklo valoras 1 unuon. Kompreneble la trafoj havas tiun cirklovaloron, en kiu cirklo ili trovias. Post la plenumo de la antaskribita nombro da pafoj oni adicias la cirklovaloron de la unuopaj trafoj, por konstati la definitivan trafrezulton de la pafisto. La pafrezulton oni esprimas per la suma cirklovaloro, mezurata en cirklounuoj. Ekz. la pafisto plenumis sume 352 cirklounuojn, alivorte lia trafrezulto estas 352 cirklounuoj.

La numero de la cirkloj samas kun ilia cirklovaloro. Oni diras do: cirklo 9, cirklo 5; trafo en la cirklo 4, ktp. Certa nombro da internaj cirklokampoj (ekde cirklo 4 a 5) estas nigraj kaj la ceteraj blankaj. Validas enerale nur la trafoj en la cirkloj 10, 9 kaj 8. La pafisto mistrafis la celon, se la trafo estas ekster la cirklo 1. La pafon sur cirklan celtabulon oni nomas mallonge punktopafo, kontraste al la figurpafo. En la diversaj pafdisciplinoj oni uzas diversmezurajn cirklajn celtabulojn, konformajn al la pafdistanco kaj pafiltipo. Ilian mezuron oni difinas per du nombroj dividitaj per oblikva frakcistreko (ekz. 46/31 mm). La unua nombro donas la diametron e la plej granda cirklo kaj la dua tiun de la plej granda nigra cirklo. Koncerne la figurajn celtabulojn, en internaciaj konkursoj oni uzas du tipojn: a) la tn. olimpikan ombrofiguron, kiu reprezentas homan figuron de 160 cm-a alto kaj 45 cm-a laro. En la mezo de la figuro trovias 10x15 cm-ojn granda ovala trafkampo kun cirklovaloro de 10 unuoj, kaj irka i 9 koncentraj ovaloj kun amplekso grade kreskanta je 10 resp. 15 cm-oj, kaj kun la cirklovaloro de 9 is 1 unuoj; b) la figuron de apro (v. detale e la koncerna disciplino). Pri la argildiskoj informas la priskribo de la diskopafaj disciplinoj. Konsidere, ke la pafekzercoj disvolvias dum uzado de vivdaneraj pafiloj, en la tuta pafejo devas regi ordo kaj disciplino. iuj aktivadoj de la pafistoj, indikistoj ktp. estas strikte antaskribitaj, kaj ili faras ion je komandovortoj a komandosignoj donitaj de la gvida juisto. En certa nombro de la isubaj subbranoj oni trovas aparte virajn kaj virinajn disciplinojn. La ceterajn disciplinojn, kie la vira a virina keraktero ne estas indikita, povas partopreni kaj viraj kaj virinaj pafistoj kun egala taksa do. La konkursoj en iuj disciplinoj povas esti kaj individuaj kaj teamaj. La sportobrano pafo dividias en la sekvantajn 12 subbranojn: A) Pafo per aerfusilo B) Fafo per norma etkalibra fusilo C) Pafo per etkalibra sportfusilo ) Pafo per militfusilo D) Pafo per grandkalibra sportfusilo E) Pafo per aerpistolo F) Pafo per norma pistolo G) Pafo per sportpistolo ) Pafo per grandkalibra pistolo H) Pafo sur kurantan apron I) Diskopafo la trapa sistemo J) Diskopafo la skida sistemo
A) Pafo per aerfusilo

Estas uzebla ajnatipa pitohava, 4,5 mm-ojn kalibra fusilo, funkcianta per premo de aero a karbondioksido. Maksimuma pezo: 5 kg-oj. La celgrajnon irkaprenas maks. 5 cm-ojn longa kaj 2,5 cm-ojn diametra tn. celgrajnotunelo, kio ebligas pli precizan celadon. La celilo povas esti fermita a nefermita. La uzo de la fusilrimeno a alia apogilo resp. fiksilo ne estas permesita. Pafao: kartoo kun kuglo el plumbo a alia mola materio. La pafo okazas al 10 metroj, sur 46/31 mm-an cirklan celtabulon. Disciplinoj: 1. Vira pafo per aerfusilo 10/40 (10 provaj kaj 40 taksataj) pafoj en stara pozicio dum 1 horo kaj 30 minutoj. 2. Virina pafo per aerfusilo Kiel e la vira pafo.

B) Pafo per norma etkalibra fusilo

Estas uzebla ajnatipa, 5,6 mm-ojn kalibra fusilo kun maks. pezo de 5 kg-oj, kaj kun celgrajnotunelo maks. 5 cm-ojn longa kaj 2,5 cm-ojn diametra. La celnoo resp. la celilo povas esti nefermita a fermita. La uzo de la fusilrimeno estas permesita krom en la stara pozicio. Pafao: ajnatipa plumbokugla kartoo. La pafo okazas al 50 m-oj, sur 162,4/112,4 mm-an cirklan celtabulon. Disciplinoj: 1. Vira kua pafo per norma etkalibra fusilo 15/60 pafoj, iu estas taksata pafo sur apartan celtabulon. Paftempo: 2 horoj. 2. Virina kua pafo per norma etkalibra fusilo Kiel e la vira pafo. 3. Vira kunmetita pafo per norma etkalibra fusilo Po 6/20 pafoj en iuj tri pozicioj, iu estas aparta pafo sur apartan celtabulon. Paftempo: 2 horoj kaj 30 minutoj. 4. Virina kunmetita pafo per norma etkalibra fusilo Kiel e la vira pafo.
C) Pafo per etkalibra sportfusilo

Estas uzebla ajnatipa, 5,6 mm-ojn kalibra fusilo kun suma pezo de 8 kg-oj. Iaajn-tipa celadinstalao estas permesita krom tiu optika. Pafao: kartoo kun kuglo el plumbo a alia mola materio. La pafo okazas al 50 m-oj sur 162,4/112,4 mm-an cirklan celtabulon. Disciplinoj: 1. 60-pafa kua pafo per etkalibra sportfusilo 15/60 pafoj, iu taksata pafo sur apartan celtabulon. Paftempo: 2 horoj. 2. 40-pafa kua pafo per etkalibra sportfusilo 10/40 pafoj, iu pafo sur apartan celtabulon krom tiuj provaj. Paftempo: 1 horo kaj 30 minutoj. 3. 40-pafa stara pafo per etkalibra sportfusilo 10/40 pafoj, iu pafo a iu po du pafoj sur apartan celtabulon. Paftempo: 2 horoj. 4. 40-pafa surgenua pafo per etkalibra sportfusilo 10/40 pafoj, iu pafo a iu po du pafoj sur apartan celtabulon. Paftempo: 1 horo kaj 45 minutoj. 5. 120-pafa kunmetita pafo per etkalibra sportfusilo Po 10/40 pafoj en iuj tri korpopozicioj, iu pafo a iu po du pafoj sur apartan celtabulon. Paftempo: 5 horoj kaj 30 minutoj.
) Pafo per militfusilo

Estas uzebla ajnatipa, maks. 8 mm-ojn kalibra fusilo kun maks. pezo de 5 kg-oj kaj longo de 1,25 m-oj. i povas havi ajnatipan nefermitan a fermitan celilon. Pafao: metalkugluja kartoo. La pafo okazas al 300 m-oj, sur 100/160 cm-an cirklan celtabulon. Disciplino: Pafo per militfusilo Po 6/20 pafoj en iuj tri korpopozicioj, po 10 pafoj sur unu celtabulon. Paftempo: 2 horoj kaj 30 minutoj.
D) Pafo per grandkalibra sportfusilo

Estas uzebla ajnatipa, maks. 8 cm-ojn kalibra fusilo kun maks. 8 kg-a pezo. La celilo povas esti nefermita a fermita. Uzo de optika celadinstalao estas malpermesita. Pafao: metalkugluja kartoo. La pafo okazas al 300 m-oj, sur 100/160 cm-an cirklan celtabulon. En iuj 4 disciplinoj

oni plenumas po 10 taksatajn pafojn sur unu celtabulon. Disciplinoj: 1. Kua pafo per grandkalibra sportfusilo 10/40 pafoj dum 1 horo kaj 30 minutoj. 2. Stara pafo per grandkalibra sportfusilo 10/40 pafoj dum 2 horoj. 3. Surgenue pafo per grandkalibra sportfusilo 10/40 pafoj dum 1 horo kaj 45 minutoj. 4. Kunmetita pafo per grandkalibra sportfusilo Po 10/40 pafoj en iuj tri korpopozicioj dum 5 horoj kaj 30 minutoj.
E) Pafo per aerpistolo

Estas uzebla ajnatipa pitohava, 4,5 mm-ojn kalibra pistolo, funkcianta per premo de aero a karbondioksido, kun la maksimumaj mezuroj de 42 cm-a longo, 20 cm-a alto, 5 cm-a laro kaj 1,5 kg-a pezo. La pafo okazas al 10 m-oj, sur 156/60 mm-an cirklan celtabulon. Disciplinoj: 1. Vira pafo per aerpistolo 10/40 pafoj en stara pozicio, po du taksatej pafoj sur unu celtabulon. Paftempo: 1 horo kaj 30 minutoj. 2. Virino pafo per aerpistolo Kiel e la vira pafo.
F) Pafo per norma pistolo

Estas uzebla ajnatipa, 5,6 mm-ojn kalibra pistolo a revolvero, kun maksimumaj mezuroj de 153 mm-a tublongo kaj 1,36 kg-a pezo. Uzo de optika celadinatalao ne estae permesita. Pafao: Long Rifle kartoo kun kuglo el plumbo a alia mola materio. La pafo okazas al 25 m-oj. Disciplinoj: 1. Virina 30+30-pafa kunmetita stara pafo per norma pistolo La disciplino konsistas el du malsamaj pafekzercoj: a) 5/30 pafoj sur 50/20 cm-an cirklan celtabulon, po 5 pafoj sur unu celtabulon. Post 5 provaj pafoj dum 8 minutoj sekvas 6 kvinpafaj serioj sur apartajn celtabulojn dum po 6 minutoj. b) 5/30 rapidpafaj sur 160/45 cm-an homfiguran celtabulon (olimpikan ombrofiguron). Post unu kvinpafa serio el provaj pafoj sekvas 6 kvinpafaj taksataj serioj, iuj 30 pafoj sur la saman celtabulon. Kaj la provaj kaj la taksataj pafoj estas plenumendaj dum po 3 sekundoj, kun 7-sekundaj pazoj. 2. 20+20+20-pafa kunmetita stara pafo per norma pistolo La pafo okazas sur 50/20 cm-an cirklan celtabulon. Post sume 5 provaj pafoj, plenumitaj dum 150 sekundoj, sekvas 3x4 kvinpafaj taksataj serioj, plenumendaj: la unuaj 4 serioj dum po 150 minutoj, la duaj 4 serioj dum po 20 minutoj kaj la triaj 4 serioj dum po 10 minutoj, iam po 5 pafoj sur unu celtabulon.
G) Pafo per sportpistolo

Estas uzebla ajnatipa, 5,6 mm-ojn kalibra pistolo sen pezolimo, kun ajnasistema celadinstalao krom tiu optika. Pafao: plumbokugla kartoo. La pafo okazas al 50 m-oj, sur 50/20 cm-an cirklan celtabulon, en stara pozicio. Disciplino: Pafo per sportpistolo 15/60 pafoj, po 5 taksataj pafoj sur unu celtabulon. Paftempo: 2 horoj kaj 30 minutoj.
) Pafo per grandkalibra pistolo

Estas uzebla ajnatipa pistolo a revolvero kun kalibro de

7,62 is 9,65 mmoj kaj kun limigita tublongo. La pafo okazas al 25 m-on. Disciplino: Pafo per grandkalibra pistolo La disciplino konsistas el du malsamaj pafekzercoj: a) 5/30 pafoj sur 50/20 cm-an cirklan celtabulon en stara pozicio. Post 5 provaj pafoj dum 8 minutoj sekvas 6 kvinpafaj serioj dum po 6 minutoj. b) 5/30 rapidpafoj sur 160/45 cm-an celtabulon (olimpikan ombrofiguron), en stara pozicio. Post unu kvinpafa prova serio sekvas 6 kvinpafaj taksataj serioj, iuj serioj dum po 3 sekundoj, kun 7-sekundaj pazoj.
H) Pafo sur kurantan apron

La pafisto, starante en la pafstacio regule aranita, pafas al celtabulo montranta apron kurantan ripetite de dekstre maldekstren, poste de maldekstre dekstren, 50 m-ojn anta la pafstacio, kun i paralele. En la indikejo la celtabulo trakuras 10-metran malfermaon inter du pafrezistaj muroj, dum 5 sekundoj en la malrapidaj kaj dum 2,5 sekundoj en la rapidaj kurumoj. Unu trakuro estas nomata kurumo. Unu a du pafoj estas plenumendaj, dum la apro estas videbla en la malfermao. En la mezo de la aprofigura celtabulo estas lokita anebla cirkla celtabulo kun 10 cirkloj de 2,5 is 25 cm-ojn radiusaj. En la indikejo la trafojn oni montras per diverskoloraj indikdiskoj. Nome la diskon la indikisto metas sur la trafon kaj la koloro de la disko indikas la trafvaloron. Estas uzebla ajnatipa atomata a neatomata, 5,6 mm-ojn kalibra fusilo kun maks. 5 kg-a pezo. iaspeca celilo a cellorno estas uzeblaj. Pafao: 5,6 mm-a kartoo havanta kuglujon kun centra a periferia prajmo. Disciplino: Pafo sur kurantan apron
I) Diskopafo la trapa sistemo (vulg. trapopafo)

La diskopafisto la trapa sistemo (vulg. trapisto) pafas en stara pozicio sur argilajn diskojn suprenetitajn per specialaj etmainoj. La diskopafejo la trapa sistemo konsistas el la etstacio kaj la pafstacio. La etstacio estas rekta foso, en kiu trovias 15 etmainoj en 5 triopaj grupoj. La mezaj mainoj de la grupoj staras 5 metrojn diste unu de la alia. La mainojn funkciigas manipulistoj per elektro, a mekanike. Ili restadas en konvena loko, por vidi kaj adi la pafantojn. La direkto kaj alteco de la ettrajektorio estas antaskribitaj. La mezuroj de la argilaj diskoj estas: diametro = 11 cm-oj, dikeco = . 25 mm-oj, pezo = . 100 gr-oj. En la pafstacio, 15 m-ojn distance de la etstacio, fronte al la mezaj mainoj de la maingrupoj trovias 5 paflokoj. La konkursoj disvolvias en sespersonaj pafgrupoj, en kiujn estas dividitaj la membroj de la diverslandaj teamoj. La devigan nombron da diskoj la pafistoj pafas en 25-opaj serioj, sen provaj pafoj. e la komenco de la pafserio 5 pafistoj de la sama pafgrupo okupas la 5 paflokojn. La sesa membro atendas e la 1-a (plej maldekstra) pafloko. Je la startosigno de la gvida juisto la pafistoj en la paflokoj petas sian diskon per interkonsentita komandovorto, post kio tiu devas esti tuj etata. La maintriopo etas iufoje nur unu diskon, alterne iu el la tri mainoj. La pafistoj en la pafloko faras unu a du pafojn sur sian propran diskon. La disko estas rigardebla trafita, se videble parto disias de i, a se i tute disrompias, Pafinte, la pafisto en la unua pafloko transdonas la lokon al la atendanta sesa grupano kaj iras al la dua pafloko. Simile agas anka la ceteraj; la pafinto en la kvina pafloko iras atendi al la unua pafloko. io i ripetias, is iu pafis sur siajn 25 diskojn (u trafinte ilin, u ne).

Uzebla estas ajnatipa asfusilo kun rota kartoo is 12 mm-a kalibro, 70 mm-a kartolongo kaj 2,5 mm-a rotdiametro. Uzo de nigrafuma pulvo kaj lumspura kartoo estas malpermesita. Disciplinoj: 1. Vira individua diskopafo la trapa sistemo 200 diskoj en 8 serioj. 2. Virina individua diskopafo la trapa sistemo Kiel e la vira diskopofo. 3. Vira teama diskopafo la trapa sistemo 150 diskoj en 6 serioj. 4. Virina teama diskopafo la trapa sistemo Kiel e la vira diskopafo. En la praktiko unue oni disvolvas la teaman disciplinon, kiu servas samtempe anka kiel selekta antafinalo por la individua disciplino. La individuan disciplinon partoprenas jam nur certa nombro de avanaj klasitoj, kiuj pafas jam nur la ankora mankantajn 2 seriojn.
J) Diskopafo la skida sistemo (vulg. skidopafo)

Sekvante la regulojn de sia disciplino la diskopafisto la skida sistemo (vulg. skidisto) pafas en stara pozicio sur difinitan nombron da argilaj diskoj suprenetitaj per specialaj etmainoj. En la diskopafejo la skida sistemo (vulg. skidpafejo) trovias 8 paflokoj. 7 el ili, kun 8metra interdistanco unu de la alia, situas sur la arko de cirklo havanta 12,20 m-an radiuson. La 8-a pafloko situas proksime de la cirklocentro. La paflokojn signas simplaj palisetoj fiksitaj en la grundo. La diskoj estas etataj el du etoturoj. La 1 m-on alta turo staras proksime de la 1-a (plej maldekstra) pafloko kaj la 3 m-ojn alta trovias proksime de la 7-a pafloko. La ettrajektorioj estas antaskribitaj. La funkciigo de la etmainoj, la diskomezuroj kaj la uzeblaj pafiloj estas la samaj, kiel tiuj e la diskopafo la trapa sistemo. La konkursoj disvolvias en kvinmembraj pafgrupoj. La grupo komencas la pafon e la 1a pafloko. La fiksa vicordo iu pafas po unu pafon sur diskon etitan unue el la alta, poste el la malalta turoj. Post tio la grupo iras al la 2-a, 5-a ktp. paflokoj kaj agas same. Fininte la pafon e la 8-a pafloko, la grupo denove vizitas la 1-an, 2-an, 6-an kaj 7-an paflokojn, kie unu post la alia iu faras po du pafojn (rapidpafojn) sur du diskojn etitajn sinkrone el la du turoj. Disciplinoj: l. Vira individua diskopafo la skida sistemo 200 diskoj en 8 serioj. 2. Virina individua diskopafo la skida sistemo Kiel e la vira diskopafo. 3. Vira teama diskopafo la skida sistemo 150 diskoj en 6 serioj. 4. Virina teama diskopafo la skida sistemo Kiel e la vira diskopafo. En la praktiko oni disvolvas unue la teaman disciplinon, ktp., kiel e la diskopafo la trapa sistemo. La mondorganizo de la sportobrano pafo estas: Union Internationale de Tir (UIT), Esperante: Internacia Pafista Unio. Esprimoj: Pafkonkurso. Mondampionado de pafo per militfusilo. Olimpikoampiona teamo de pafo per sportpistolo. La tri avanaj klasitoj de la Eropo-ampionado de pafo per grandkalibra sportfusilo. En la disciplino vira kua pafo per norma etkalibra fusilo de la

Kopenhaga internacia pafkonkurso venkis la svisa konkursanto N.N. kun sume 583 cirklounuoj; la trafrezulto de la dualoka klasito estis 567 cirklounuoj. En la Eropoampionado de pafo de jaro 1967 en Amsterdamo, en la disciplino virina individua diskopafo la trapa sistemo venkis la itala s-ino N.N. kun la suma trafrezulto de 178 diskoj.

PIEDPILKADO
Sur ludkampo kun difinitaj mezuroj kaj dum fiksita tempodaro du teamoj, konsistantaj el po 11 ludistoj, vetludas unu kontra la alia, nome obeante la internacie antaskribitajn 17 regulojn de la sportobrano piedpilkado ili strebas sendi la pilkon pere de superece stakema ludo en la kontraulan golejon, respektivo klopodas malhelpi per konvene forta defendludo, ke la kontraula teamo povu elbatali golon, priludante la pilkon kaj en la ataka kaj en la defenda ludo unuavice per la piedoj, eventuale per la kapo, sed escepte la golulon neniam per la manoj. La piedpilkado (vulg. futbalo) estas unu el la mondskale plej disvastiintaj kaj popularaj sportaj ludoj, altiranta en tre multaj landoj eksterordinare grandan nombron da simpatiantoj. Speciala konsiderinde grandnombra kategorio de tiuj simpatiantoj estas la t.n. zelotoj, kiuj fanatike kaj kvaza sektece solidaras kun sia favorata teamo, eestas ties matojn, late entuziasmigante la ludistojn kaj sentas iliajn venkon a malvenkon siaj propraj venko a malvenko. La piedpilko-teamo (vulg. futbalteamo, futbal-dekunuo) konsistas el unu golulo kaj dek kampludistoj. Kvankam la regularo ne distingas, oni kutimas diferencigi inter ili konforme al iliaj taskoj avanulojn, halfojn kaj arierulojn. La golulo starante en la golejo, a en ia senpera proksimeco faras ion eblan, por malhelpi golon en sia golejo. Al tio li uzas sian tutan korpon, klopodante se eble mane kapti la pilkon, flugantan a ruliantan en la golejon. Brave plenumitaj paratoj (per kapto a forbato), kelkfoje helpe de virtuozaj sinetoj, vekas merititan ovacion flanke de la spektantaro. Sukcese kaptinte la pilkon, direktitan al la golejo, la golulo elkikas (elsendas per piedfrapo) a eletas in el la golejareo en la ludkampon. La tasko de la avanuloj estas iam pli proksimii al la kontraula golejo helpe de harmonia interludo, por en la plej konvena momento oti, kiki a kapumi la pilkon en la reton de la golejo. Harmonia estas la ludo inter la samteamaj ludistoj, se ili pasigas la pilkon per precize alcelitaj kikoj unu al la alia kun celkonscia taktiko, nome laeble al tiu, kiu estas momente en libera pozicio (nekovrata). Intertempe ne mankas okazoj, kiam la ludisto estas devigata konduki sola la pilkon, driblante in duma certa tempo, ia li povas pasigi (transludi) in al iu el la kunludantoj. Dribli signifas superruzi la kontraulon per lertaj piedfintoj kaj tiamaniere malhelpi lin akiri la pilkon. otas la piedpilkisto, kiam per forta ekmovo li pafe kikas (piedfrapas) la pilkon, plej ofte celante la golejon, a plenumante liberan oton. La tasko de la arieruloj estas malhelpi, ke la kontraulaj avanuloj povu porti la pilkon en la proksimecon de ilia golejo. Per lerta ludo ili rabas la pilkon for de la atakantaj avanuloj, alivorte ili depilkas la kontraulon, kaj per t.n. liberiga oto se eble ili sendas in al la transa duonkampo, a almena transludas in al proksima samteamano. La halfoj helpas lanecese al la avanuloj en la atako, a al la arieruloj en la defendludo. En la klasika piedpilkado la skemo de la postenio de la kampludistoj estis la sekvanta. En la plej antaa batallinio, nomata linio de la avanuloj, a avanula linio ludis 5 ludistoj. Jen ilia nomo la vicordo komencata da maldekstre: 1. Maldekstra avanulo (vulg. maldekstra sturmanto, m. alulo, m. ekstremulo) 2. Mezmaldekstra avanulo (vulg. mezmaldekstra sturmanto) 3. Meza avanule (volg. meza aturmanto, centrulo) 4. Mezdekstra avanulo (vulg. kiel e 2.) 5. Dekstra avanulo (vulg. kiel e 1.) En la meza linio, nomata linio de la halfoj, alinome halfa linio, ludis 3 ludistoj: 1. Maldekstra halfo (vulg. maldekstra mezludisto, m. mezulo) 2. Meza halfo (vulg. centra mezludisto, centra mezulo, centrohalfo) 3. Dekstra halfo (vulg. kiel e 1.)

La malantaan batallinion, nomatan linio de la arieruloj, alinome arierula linio konsistigis du ludistoj, nome la 1. Maldekstra arierulo (vulg. maldekstra defendanto) kaj la 2. Dekstra arierulo (vulg. kiel e 1.) La modernstila piedpilkado konservis el la klasika ludostilo la tri batalliniojn, sed la nombro de la ludistoj ene de tiuj linioj alternas la la sistemo, aplikata el la pluraj modernaj ludsistemoj. Unu el la plej disvastiintaj ludsistemoj estas la t.n. sistemo 4-2-4, kie en la avanula linio mankas la meza avanulo, el la halfa linio mankas la meza halfo kaj en la arierula linio ludas kiel plusaj, la mezmaldekstra kaj la mezdekstra arieruloj. La piedpilkoludo, ludata inter du teamoj, estas nomata piedpilko-mato (vulg. futbalmato). La mato disvolvias sur piedpilko-ludkampo, mallonge ludkampo 100-110 mojn longa kaj 64-75 m-ojn lara. La du longaj limoj de la ludkampo estas nomataj flanklinioj, la du mallongaj estas la gollinioj, kaj estas indikitaj same kiel iuj isube menciitaj ceteraj linioj de la ludkampo per dika blanka strio. La ludkampo estas dividita en du duonkampojn per la mezlinio, e kies amba ekstremoj staras flago. Meze de amba gollinioj staras po unu golejo el du vertikalaj fostoj . 10 cm-ojn dikaj, kun . 7,4 m-a interspaco. La du vertikalajn fostojn supre interligas horizontala kverfosto samdika en 2,5 m-a alto. (La du vertikalajn fostojn oni nomas: flankaj golejfostoj, mallonge flankfostoj, kaj tiun horizontalan: supra fosto a kverfosto.) Fone de la golejo reto haltigas la pilkon. is 5,5 m-oj anta, dekstre kaj maldekstre de la golejo (t.e. en 5,5x18,5 m-a amplekso) etendias la tn. golej-areo. Nur ene de tiu areo la golulo havas la rajton mane tui la pilkon. is 16,5 m-oj anta kaj dekstre resp. maldekstre de la golejo (t.e. en 16,5x40,5 m-a amplekso) etendias la tn. punareo kaj 11 m-ojn anta la mezo de la golejo estas indikita la punpunkto. iu pli grava malregulao, kulpita ene de la punareo far la defendanta teamo, tiras post si punoton plenumitan el la punpunkto. Sur la kvar angulpunktoj de la ludkampo staras angulflago. Unu metron diametra sektoro de tiuj anguloj estas nomata angulareo. Tie oni plenumas la anguloton, se la pilko transpasis la golejlinion, tuinte laste hejmkampan ludiston, inkluzive de la golulo. Se la pilko transpasas la flanklinion, oni plenumas eneton. La anguloton kaj eneton plenumas iu el la alia teamo ol kiu laste tuis la pilkon. La ludotempo konsistas el 2x45 minutaj duontempoj kun 5 minuta pazo. Kaze de egalstato la ludo estas plilongigebla por 2x10 minutoj. La ludistoj krom la golulo surhavas unuforman (tiun de la lando a sia sportunuio) piedpilkistan sportveston. La koloro de la sportvesto de la golulo devas diferenci disde la koloro de amba teamoj. La maton gvidas la ludgvidisto (vulg. futbaljuisto) kun la kunhelpo de la du linijuistoj. Konante bone la regulojn de la piedpilkado, la ludgvidisto gvidas la maton helpe de fafilkaj mansignoj senpartie, zorgeme atentante kaj punante ian malregulaon, por certigi tiamaniere la disciplinitan ludon. Tiucele li disponas pri la sekvantaj sankcioj. a) Atentigo. b) Punoto: libere otata el la punpunkto. c) Rekta libera oto: el kiu la otanto povas rezultigi rektan golon. ) Nerekta libera oto: oni povas atingi golon nur se krom la plenuminto de la nerekta libera oto almena unu ludisto tuis a priludis la pilkon. La rektan kaj nerektan liberajn otojn oni plenumas el la loko de la kulpita malregulao, respektive el la punpunkto, se la malregulaon kulpis la defendanta teamo (punoto). e amba liberaj otoj kaj e la punoto la kontraulaj ludistoj devas stari en difinita distanco disde la otanto. d) Eskludo de la kulpinto el la plua ludo.

e) esigo de la mato. La du linijuistoj akompanante lalonge de la flanklinio la movon de la pilko faras signon al la ludgvidisto, se la pilko transpasas la flanklinion a golejlinion. Malregulaoj punendaj per rekta libera oto; a) Intencaj agoj kontra kontraulan ludiston: gani (stumbligi) lin (a provi); pui lin perforte kaj danere; pui lin de malantae; plandumi (plandume kiki), kiki a mane bati lin (a provi); kapti, firmteni a retiri lin per mano; salti kontra lin. b) mantui (mane tui) la pilkon. Malregulaoj punendaj per nerekta libera oto: a) Danera ludo (agoj, kiuj ne estas krudaj, sed minacas vundi la kontraulon). b) Ofsajdo. Ofsajdas, alivorte estas en ofsajdo, a en ofsajda pozicio tiu ludisto, kiu trovias sur la kontraula duonkampo kaj en la momento, kiam la pilko estas priludata de alia ludisto, staras pli proksime de la golejlinio ol la pilko, escepte se du ludistoj de la defendanta teamo staras ankora pli proksime de la golejlinio ol li. c) Nesporteska sinteno de iu ludisto kontra la ludgvidisto. ) Ceteraj malregulaoj. La mondfederacio de la sportobrano piedpilkedo estas: Fdration Internationale de Football Amateur (FIFA). Esp-e: Internacia Amatora Piedpilkista Federacio. Esprimoj: Eropo-ampionado de piedpilkado. La piedpilko-maton inter la tutmonda kaj la brazila elektitaroj gajnis la brazila teamo kun la rezulto 3:2 (tri per du). Solene oni transdonis al la portugala ludisto N.N. La migran premion Ora Pilko, fonditan por la plej bona piedpilkisto de la jaro. La finalo de la ampionado por la Eropo-pokalo de la ampionaj Teamoj finiis kun la venko de la itala klubteamo Lazio. En la dua etapo de la mondampionado de piedpilkado, post la disvolvo de la rondbatalo en la kvar grupoj, la unualokaj klasitoj de la grupoj fariis la elektitaroj de ehoslovakio, Cejlono, Anglio kaj Meksiko. La venkinto de la ampionado por la Pokalo de la Foirurboj fariis la teamo de Varsovio. Eropo-ampiona, mondampiona kaj olimpikoampiona piedpilko-teamoj. En la ampionado por la Pokalo de la Pokalgajnintaj Piedpilko-teamoj venkis la klubteamo Valencia.

PLONO
La plonisto saltas de sur difinite altaj forsaltiloj en akvon, prezantante en la aero diversajn devigajn kaj libere elektitajn plonfigurojn de altagrada tekniko kaj arta, plaa plenumo. La internaciaj plonkonkursoj disvolvias en subielaj a tegmentitaj naejoj konstruitaj la la antaskriboj de la mondfederacio de la naosporto (nao, plono, akvopilkado kaj arta nao) FINA, kaj ekipitaj per plonoinstalao kun mezuroj same oficiale normitaj. La modela oficiala ploninstalao konsistas el 10 forsaltiloj, nome a) el tri forsaltiloj 1 mon altaj (super la akvospegulo), kun 0,6 m-a laro kaj 4,5 m-a longo; kaj el tri forsaltiloj 3 mojn altaj, kun 0,8 ma laro kaj 5 m-a longo. La 1 kaj 3 metrojn altaj forsaltiloj estas nomataj plonotrampliloj (plonotrampoloj), mallonge trampliloj: 1-metra kaj 3-metra trampliloj; b) el du 5 m-ojn altaj, unu 7,5 m-ojn alta kaj unu 10 m-ojn alta forsaltiloj kun 1,5, 1,5 kaj 2 m-a laro kaj po 6 m-a longo. Tiuj forsaltiloj estas nomataj plonoturoj, mallonge turoj, nome 5-metra, 7,5 metra (sep-komo-kvin-metra) kaj 10-metra turoj. La antaa ekstremo de la forsaltiloj devas elstari 1,5 m-ojn (e la 1- kaj 3-metraj minimume 1,25 metrojn) super la akvon anta la basenrando. La plonon plenumitan de sur tramplilo oni nomas trampliloplono kaj la plonon plenumitan de sur turo oni nomas turplono. La konkursantoj plenumas plonon a senalkure a kunalkure. e senalkura plono la konkursanto estas okupinta startpozicion, kiam li staras jam e la forsalta ekstremo de la tramplilo, resp. turo. En startpozicio la konkursanto staras rektakorpe kun etenditaj brakoj fermitaj al la flankoj, a altenrektigitaj. Neregula startpozicio rezultigas dekalkulon de 1-3 poentoj el la definitiva poentnombro. e kunalkura plono la konkursanto estas okupinta la startpozicion, kiam li jam estas preta fari la unuan paon de la alkuro. Kaze de antaensalta trampliloplono a turplongo la konkursantoj rajtas plenumi la plonon laplae kunalkure a senalkure, la konkursa urio prijuas la plonon iam kiel kunalkuran plonon. Kaj sur la tramplilo kaj sur la turo la alkuro devas konsisti el almena 4 kurpaoj. La forsalto e trampliloplono devas esti farata per amba piedoj; e turplono anka unupieda forsalto estas permesita. Kaze de senalkura plono la plonisto ne rajtas saltadi sur la forsaltilo. Plono plenumita tro proksime de la fino de la tramplilo (a turo), kiel anka plenumo de plono el tia manstaro, kie la antaskribita momenta sekura ekvilibro ne estas konstatebla, rezultigas 1-3 minusajn poentojn. La plonoj estas plenumeblaj: a) kun rekta korpo rektakorpe; b) kun movo de karpo = karpomove a karpe; c) kun suprentiritaj genuoj = kare. a) e la rektakorpa plono la korpo povas esti klinita nek kokse, nek genue, la piedoj devas esti rektigitaj kun fingroj plandodirekte streitaj. b) e karpomova (karpa) plono la korpo estas kokse klinita, sed la genuoj estas rektigitaj kaj la piedfingroj estas malsuprenstreitaj. e) e la kara plono la tuta korpo estas kuntirita, la genuoj estas kunmetitaj, la manoj kuas sur la kruroj, la piedfingroj estas malsuprenstreitaj. La plonisto plenumas saltumon, kiam forlasinte la forsaltilon li faras en la aero 360gradan transkapan turnion antaen a malantaen, plenumante la saltumon rektakorpe, karpomove a kare, t.e. se li forsaltas piede, tiam post la saltumo li atingas la akvon en stara pozicio, se li komencas la plonon el manstaro, tiam post la saltumo li enakvias kap-al-akve. Speco de la rektakorpa saltumo estas la tn. flugsaltumo, kiam la plonisto flanke disetendas la brakojn (vulg. hirundo-saltumo). Dum plenumo de flugsaltumo almena is la duono de la saltumo devas esti klare videbla la rekta korpoteno. e duona kaj plena tordosalto ne licas komenci la tordon tuj ekde la forsalto. e karpa

tordosalto unue devas okazi la karpomovo kaj nur poste povas komencii la tordo. e ia plono la enakvio devas okazi iam per vertikala a proksimume vertikala kaj rekta korpo, kun malsuprenstreitaj piedfingroj. e kap-al-akva enakvio la brakoj estu rektigitaj en la longoakso de la korpo. La fingroj de la du manoj tuu unu la alian. e pied'-alakva enakvio la brakoj estas rektaj kaj premitaj al la flankoj. Jen sekvas la terminoj de la antaskribitaj plonospecoj, dividitaj en 6 grupojn. Al iu plonospeco apartenas sperta klasifa vicnumero (anka i-sube indikita) kaj po tri nombroj, nomataj gradoj de malfacileco, konsiderataj e la taksado la tio, u la plonon oni plenumis rektakorpe, karpomove a kare. Tiujn gradvalorojn indikas aparta tabelo i tie ne aldonita, sed en la naciaj konkursregularoj trovebla. I. Plonoj antaen. Kapsalto antaen (vicnumero: 101); saltumo antaen (202); unu-kaj-duonobla saltumo antaen (103); duobla saltumo antaen (204); du-kaj-duonobla saltumo antaen (105); triobla saltumo antaen (106); tri-kaj-duonobla saltumo antaen (107); flugsalto antaen (112); unukaj-duonobla (113) ... duobla (114) ... kaj du-kaj-duonobla (115) flugsaltoj antaen; saltumo antaen kun unu-kaj-duonobla flugsaltumo (116). II. Plonoj dorsen. Kapsalto dorsen (201); saltumo dorsen (202); unu-kaj-duonobla (203) ... duobla (204) ... kaj du-kaj-duonobla (205) saltumoj dorsen; flugsalto dorsen (212); unu-kaj-duonobla flugsaltumo dorsen. III. Plonoj inversaj. (vulg. aerba-plonoj) Kapsalto inversa (301); saltumo inversa (302); ktp. 303-305, 312-313) analoge al grupo II. IV. Plonoj internen. (vulg. delfenplonoj) (401-405, 412-413) tute analoge al grupo II. (Kapsalto internen ktp.) V. Tordoplonoj. Duontorda kapsalto antaen (5111) ... dorsen (5211) ... inversa (5311) ... kaj internen (5411); plentorda kapsalto antaen ... ktp. (5112-5412); duontorda saltumo antaen ... ktp. (5121-5421); plentorda saltumo antaen ... ktp. (5122-5422); unu-kaj-duontorda saltumo dorsen (5223) ... kaj inversa (5323); dutorde saltumo antaen (5124); duontorda unu-kajduonobla saltumo antaen (5131) ... dorsen (5231) ... kaj inversa (5331); plentorda unu-kajduonobla saltumo antaen (5132) ... kaj internen (5432); unu-kaj-duontorda unu-kaj-duonobla saltumo dorsen (5233) ... kaj inverse (5333); dutor-da unu-kaj-duonobla saltumo antaen (5134) ... kaj internen (5434). du-kaj-duontorda unu-kaj-duonobla saltumo dorsen (5235) ... kaj inversa (5435); tritorda unu-kaj-duonobla saltumo antaen (5136); plentorda du-kajduonobla saltumo antaen (5152); dutorda du-kaj-duonobla saltumo antaen (5154). VI. Plonoj el manstaro. Kapsalto el manstaro (610); renversio el manstaro (611); saltumo antaen el manstaro (612); duobla saltumo antaen el manstaro (614); piedsalto antaen el manstaro (631); kapsalto inversa el manstaro (632); saltumo inversa el manstaro (633). La konkursa juistaro de la plonkonkursoj konsistas el la prezidanto, la poentjuistoj kaj du sekretarioj. En olimpikaj kaj kontinent-konkursoj funkcias 7, en ceteraj internaciaj konkursoj 5 poentjuistoj, apartenantaj laeble iu al alia partoprenanta nacio. La poentjuistoj (urio) havas sian lokon se eble ambaflanke de la ploninstalao. Post iu plono je la signo de la prezidanto ili komunikas la fare de si aljuitan poentvaloron por la plenumita plono. La komunikado okazas en la olimpikoj a aliaj altagradaj konkursoj per elektra indiktabulo, kiu samtempe montras la aljuitan poenton de iu juisto. e ceteraj konkursoj la juistoj levmontras tabuletojn kun numero. La sekretarioj adicias la poentvalorojn de unu plono, forstrekante la du ekstremajn valorojn. La sumon ili multiplikas per la nombrovaloro de la grado de malfacileco. Se funkcias 7 poentjuistoj, la sekretarioj krome multiplikas la rezulton per 3/5. Venkas tiu

konkursanto, kiu atingis plej altasuman poentvaloron. La poentjuistoj poentumas la plenumon per poentvaloroj de 0 is 10, kun duonpoentaj diferencoj. e la taksado ili devas konsideri la alkuron, la forsalton, la teknikon kaj lee-recon en la aero kaj la enekvion. En la olimpikoj kaj kontinent-ampionadoj en la kvar plondisciplinoj povas partopreni po unu konkursanto en iu ajn lando, senkonsidere de lia pli frue stingita plej alta sumo de malfacileco-gradoj. Se iu lando volas partoprenigi pli ol unu (maks. 3) konkursentojn en iu disciplino, tiam la anoncitoj devas esti jam atingintaj en pli frua konkurso tian nivelon de suma grado de malfacileco, kian FINA antaskribis por la koncerna ampionado. La sportobrano plono havas du subbranojn. Ili estas la trampliloplono kaj la turplono.
A) Trampliloplono

La 1- kaj 3-metraj trampliloj estas pretigitaj el duraluminio a artmaterio. Sub la tramplilo metala cilindro, movebla de 0,5 is 1,5 metrojn ekde la malantaa ekstremo, ebligas al la konkursanto, ke li ustigu anta iu sia plono la elastecon de la forsaltilo la sia propra deziro. La tramplilon kovras kokostapio por preventi glitfalon. La akvoprofundeco anta kaj sub la forsalta ekstremo de la 1- kaj 3-metraj trampliloj devas esti 3,5 4 m-oj. En gravaj internaciaj plonkonkursoj en la disciplinoj vira kaj virina trampliloplonoj oni uzas la 3-metran (3 m-ojn altan) tramplilon. La konkurso konsistas el 5 devigaj kaj 6 (e virinoj 5) elektitaj plonoj, kiuj lastaj estas elektendaj iu el alia jam menciita plonogrupo. La devigaj plonoj estas la sekvantaj: kapsalto antaen kapsalto dorsen kapsalto inversa kapsalto internen duontorda kapsalto antaen. La devigaj plonoj estas plenumeblaj rektakorpe, karpomove a kare. Se la ensemblo konsistas el pli ol 12 konkursantoj, tiam oni aranas antafinalon kaj finalon. En la antafinalo la konkursantoj prezentas la 5 devigajn plonojn kaj 3 (virinoj 2) libere elektitajn plonojn. 12 avanaj konkursantoj eniras la finalon. Disciplinoj: 1. Vira trampliloplono 2. Virina trampliloplono.
B) Turplono

La forsaltilo de la plonturo ne estas elasta. Por plenumi la plonojn la konkursanto rajtas libere elekti inter la 5- aj 10-metra turoj. La 7,5-metran turon oni uzas nur esceptokaze. La deviga akvoprofundeco estas 5 m-oj. Disciplinoj: 1. Vira turplono La konkurso konsistas el 6 libere elektitaj plonoj, iu el alia plonogrupo, kun la suma valoro de 11,2 malfacilecogradoj, krome el 4 ceteraj. nelimitaj libere elektitaj plonoj, same iu el alia plonogrupo. Se la konkursantoj nombras 16 a malpli, tiam oni aranas nur finalon. Se ili estas pli multaj, tiam oni aranas antafinalon. En la antafinalo la konkursantoj devas prezenti la supremenciitajn 6 limitajn libere elektitajn plonojn, kaj unu senlimigan plonon. 12 avanuloj eniras la finalon, kie ili prezentas la ceterajn 3 senlimigajn plonojn. La finrezulton de la konkursanto konsistigas la suma poentvaloro ricevita por la 6 limitaj kaj 4 nelimitaj plonoj. 2. Virina turplono La konkurso konsistas el 4 devigaj plonoj kaj 4 libere elektitaj plonoj, iu el alia plonogrupo. La 4 devigaj plonoj samas kun la unuaj kvar devigaj plonoj de la disciplino

trampliloplono kaj estas laplae plenumeblaj rektakorpe, karpomove a kare. Se la ensemblo konsistas el pli ol 12 konkursantoj, tiam oni aranas antafinalon, kie la konkursantoj prezentas la 4 devigajn kaj unu libere elektitan plonojn. La 12 avanlokaj konkursantoj eniras la finalon, kie ili prezentas la ceterajn 5 plonojn. Esprimoj: Eropo-ampionado de plono. La nacia trupo de la francaj plonistoj konsistas el po 2 viraj kaj virinaj trampliloplonistoj kaj el 2 viraj kaj 1 virina turplonistoj.

RAJDO
En harmonie kunago kun sia bone dresita, inteligenta, obeeme, la korpokonstruo kaj fortostato taga rajdevalo la rajdisto plenumas saltigojn, dresrajdajn a terenrajdajn taskojn kun la celo atingi avanan klasigon kaj por si kaj por sia evalo en la iversaj rajdkonkursoj. El tiu i difino sekvas, ke la sportobrano rajdo havas tri efajn agadsferojn alivorte subbranojn, kiuj estas A) Rajdsalto B) Dresrajdo C) Terenrajdo iujn konkursojn de la sportobrano rajdo rajtas partopreni anka virinoj kun egalaj kondioj, ancoj, postuloj kaj taksado kun la viroj. Escepto estas la virina Eropo-ampionado de rajdo, kiu estas aparta konkurso por la virinaj rajdistoj. La teknikan plenumon de la konkursantoj prijuas kaj taksas, la klasigan vicordon difinas kaj deklaras la konkursa juistaro. e la tn. internaciaj rajdkonkursoj, kiel anka e la pli altagradaj konkursoj ol tiuj, la kunmeto de la konkursa juistaro devas esti internacia, t.e. la membroj estas elektitaj el diversaj nacioj. La trupestroj (komisiita estro de la tuta partoprenanta nacia trupo), respektive manke de tiuj la posedantoj a rajdantoj de la evaloj, partoprenantaj la konkurson, havas la rajton levi proteston kontra unu el la partoprenantaj evaloj, rajdistoj a teamoj, pro kazoj listigitaj en la konkursa regularo. La skriban proteston oni devas transdoni ene de difinita tempo al la prezidanto de la konkursa juistaro. Se la juo de la konkursa juistaro ne kontantigas la protestlevinton, li levas proteston kontra tiu juo alivorte li apelas al la apeljuistaro, formita speciale fare de la konkursa arankomitato el 4 oficialaj personoj. La apeljuistaro havas la taskon decidi definitive pri la protestoj levitaj al i kontra la juo de la konkursa juistaro. La rajdilaro de la rajdevalo konsistas el la brido, la selo kaj el ceteraj akcesoraoj. La brido estas kaprimenaro sidanta sur la kapo de la evalo. iaj partoj estas la naz-, frunt-, vert-, kol-, kaj mentonrimeno, krome la du vangrimenoj. Tiuj lastaj krotenas la trenson (nomatan anka bufero a brido en la vulgara lingvo), faritan kutime el fero, sed kelkfoje anka el gumo a ledo. e la rajdo oni uzas a simplen, tn. evalidan trenson, a strean tronson (mentonenan trenson). Al la ringoekstremoj de la trenso estas alkroitaj la gvidrimenoj, nome po unu ambaflanke e evalida trenso kaj po du e strea trenso. En la sportobrano rajdo oni uzas nur la anglan selon. La selo, konsistanta el ledo, havas antaan kaj malantaan selobulojn kaj malpeza fera skeleto donas masivecon al i. Du ledaj selfolioj kovras la flankojn de la evalo, sub ili la ventrogurto kaj ventrorimeno, streitaj irka la ventro de la evalo, tenas fikse la selon. Super la selfolioj pendas la piedingrimenoj kun la piedingoj. Ceteraj akcesoraoj estas la okul-, tenden-, kaj maleolirmilo. La evaloj havas diversan koloron. e la difino de la koloro de la evalo estas konsiderataj du faktoroj, nome la koloro de la kovra hararo, alinome kurthararo, kiu kovras la tutan korpon de la evalo, kaj tiu de la longharoj, kiuj estas la kolharoj, la vostoharoj, la palpebro- kaj lipharoj. i-sube estas vicigitaj la bazaj grupoj de la evalkoloroj. Ene de tiuj grupoj trovias sennombraj variacioj, kolornuancoj. La plej karakterizaj (po 2-7) kolorsubgrupoj havas sian apartan nomon en la naciaj fakterminologioj, sed krei adekvatajn Esperantajn terminojn por ili estas jam ekster la kadroj de tiu i studo. La efaj evalkoloroj: 1. Blankaj koloroj. Kaj la kovra hararo kaj la longharoj estas blankaj. 2. Nigraj koloroj. Amba hartipoj estas nigraj. 3. Bejaj koloroj. La longharoj estas nigraj, la kovra hararo estas pli-malpli rugebruna kun

pluraj kolornuancoj. (Mi mencias, ke anstata beja (vidu en PIV) mi preferus la vorton peja. Estas ja tute nekutime kaj kontraregule, ke radiko havu samtempe kaj substantivan karakteron kun certa signifo: bejo (turka altrangulo), kaj adjektivan karakteron tute alisencan: beja (evalkoloro). La akcepto de la formo peje eliminus la malbonancan homonimion. Cetere la temanta evalkoloro en la hungara lingvo estas nomata pej.) 4. Brunaj koloroj. La longharoj povas havi nuancojn ekde la flaveblanka is la malhelbruna, kaj la kovra hararo tiujn ekde la helbruna is la nigrebruna. e la sama evalo la du hartipoj estas jen samnuancaj jen malsamnuancaj, sed la longharoj estas neniam nigraj. 5. Prujnaj koloroj. La kapon kaj la krurojn kovras unukolora baza kovra hararo (bruna, nigra), sed sur la kolo kaj trunko, inter la bazkoloraj kurtharoj trovias pli-malpli dense dissemitaj blankaj kurtharoj. Depende de la nuanco de la baza koloro kaj de la kvanto de la blankaj haroj estas diferencigitaj pli da kolorsubgrupoj. 6. Grizaj koloroj. La griza koloro de la evalo estas propre la iom-post-ioma proaa grizio de la animalo. Dum tiu grizia proceduro iam pli da blankaj haroj aperas kaj inter la kurtharoj sur la tuta korpo, do anka sur la kapo kaj piedoj kaj inter la longharoj. Depende de la baza koloro estias pluraj distingeblaj kolorsubgrupoj. 7. Falvaj (ne flavaj!) koloroj. Tiu koloro inkluzivas nuancojn ekde la pale kremflava is la pale malhelgriza a palebruna. 8. Buntaj koloroj. Sur la blanka bazo aperas grandaj koloraj makuloj dissemitaj sur la tuta korposurfaco. Oni kutimas nomi la evalojn anka la ilia koloro. Ekz.: Du belaj prujnaj virevaloj estis jungitaj al la kaleo. La falva bele saltis la obstaklon, sed la peja kaj la griza stumblis kaj falis, dum la bruna nur renversis la obstaklon kaj plugalopis. La evalo, uzata por la celoj de la sportobrano rajdo (kiel anka tiuj evaloj, kiujn oni uzas por ia ajn alicela, nesporta rajdo), estas nomata rajdevalo, kontraste al la t.n. jungevalo, kiun oni jungas anta kaleon, veturilon, aron, plugilon, ktp. La alia klaifo oni diferencigas a) pursangajn, b) duonpursangajn, c) fridsangajn evelojn kaj ) poniojn. La minimuma ao de la uzebla rajdevalo estas 4 jaroj. La sekso oni distingas: virevalon, evalinon kaj kastriton.
A) Rajdsalto

La subbrano rajdsalto, alinome saltigo, havas la celon kapabligi la evalon transsalti obstaklojn de diversaj aspektoj, altoj kaj laroj, lokitajn en difinitaj distancoj unu de La alia, lalonge de certalonga vojstreko nomata obstaklovego, a rajdsaltovego a saltigovego. La rajdsalto-konkursoj estas tiaj konkursoj, kie oni prijuas la rajdiston kaj evalon sur obstaklovego, inter diversaj cirkonstancoj. Lalonge de la rajdsaltovego estas starigitaj obstakloj de diversaj formoj kaj tipoj, en nombro kaj kun interdistancoj la la antaskriboj de la koncerna disciplino. Tiuj obstakloj devas havi la aspekton de solideco kaj imponan formon; de antae ili devas veki la impreson de nerenversebleco, tamen efektive ili ne povas esti alfiksitaj kaj devas esti facile renverseblaj. Jen iliaj efaj tipoj: a) Vertikalaj obstakloj. iuj iliaj konsistelementoj havas sian lokon en la sama vertikala ebeno. Tuj anta ili ne povas esti forsaltigaj stango, heo, teramaseto a foso. b) Longaj obstakloj. Ili estas tiel konstruitaj, ke ili igu la evalon salti kaj alton kaj longon. c) Akvofoso. i estas simpla foso plena de akvo, kun a sen malalta heo a stango e la forsalta flanko. La randon de

-216la foso borderas maldika blanka lato. c) Duobla, triobla, plurobla obstakloj. Ili konsistas el du, tri a pli da obstakloj kun 7 is 12 m-a (e assaltigo is 7 m-a) interdistanco inter la unuopaj obstakloj. iun eron de la plurobla obstaklo la rajdisto devas saltigi aparte, eron post ero. Okaze de halto, rifuzo (klarigo pli malfrue), a falo de la evalo la tuta plurobla saltigo estas ripetenda. d) Terbenkoj, malsuprensaltejoj, krutejoj, grimpejoj. La terbenkoj estas tertupoj, teramasoj, cele de obstakloj metode lokitaj e certaj partoj de la vego. Ili devigas la evalon suprensalti, resp. malsuprensalti. Inter la supren- kaj malsuprensaltejo, respektive inter la malsupren- kaj suprensaltejo estas lokitaj ankora unu a pli da kromaj obstakloj. iu obstaklo estas aparte saltigenda. La krutejoj, alinome grimpejoj, estas 6-8 m-ojn altaj krutaj terflankoj, kiujn la evalo povas nur grimpe supreniri kaj same grimpe, ofte side, glite malsupreniri. e) Plane fermitaj obstakloj. La obstaklo estas nomata plene fermita, se post ensaltigo la rajdisto venis en lokon, kiun li povas forlasi nur helpe de pli nova saltigo (elsaltigo), a se la konkursa juistaro kvalifis in tia. Tiaj estas ekz. la tn. kvadrato, sesangulo, bovokao ktp. e tiuj i obstakloj kaze de eraro la saltigo ne estas ripetenda ekde la komenco. Se la evalo elsaltas e neregula flanko, i estos eskludita. Okaze de halto a falo de la evalo ene de la fermita obstaklo la rajdisto devas eliri per saltigo e la regula flanko. Se tion dum 60 sekundoj li ne faras, oni eskludas lin al la konkurso. En la invitilo kaj programo de la Oficialaj Internaciaj Rajdkonkursoj (klarigo pli poste) oni devas indiki la mezurojn (longo kaj laro) de la rajdsaltovego, nomata anka obstaklovego a saltigovego. La areo de la vego devas esti irkabarita. La rajdsaltovego estas tiu vojlinio, kiun la evaloj devas sekvi, por povi plenumi la disciplino. ian oficialan longon oni devas difini la l-2-metra precizeco, ia traco (mezlinio) pasu iam meze de la obstakloj. La radiuson de la kurboj oni mezuras la la turnokapablo de mezkvalita rajdevalo. La longo de la vego devas ne superi la sesdekoblon de la nombro de la obstakloj. La startlinio devas esti ne pli ol 25 m-ojn distance de la unua obstaklo kaj la distanco inter la lasta obstaklo kaj la cellinio devas esti inter 15 kaj 25 m-oj. 60 minutojn anta la komenco de la disciplino oni devas publike elmontri (elpendigi) la detalan vegdesegnon, pretigitan la striktaj antaskriboj. Lalonge de la veglinio po unu rua (dekstramane) kaj blanka (maldeketramane) flagoj indikas la startejon, la ekstremojn de la obstakloj, la devigajn trapasejojn kaj la celon. Se la rajdisto pro eraro trapasas kontradirekte iun el la flagoparoj, li devas turni sin kaj reveni sur siajn proprajn spurojn, por trarajdi inter la flagoj ustadirekte. Nur poste li rajtas saltigi la sekvan obstaklon. Detalaj antaskriboj precize difinas, ke kiam oni konsideras la diverstipajn obstaklojn renversitaj. La esenco de tiuj antaskriboj estas, ke la falo de ajna parto de la obstaklo a la falo de ties ajna apoga a fiksiga akcesorao sekve de ektuo far la evalo, estas konsiderenda obstaklorenverso, kiun sekvas aljuo de punpoento a puntempo al la konkursanto. Same estas fiksitaj la diversaj kazoj de la tn. malobeo al la reguloj. Tiuj kazoj simile rezultigas punpoentojn a punsekundojn. Jen la kazoj de la malobeo: a) Korektita vegeraro. Nome vegeraro estas, se la konkursanto trairas la vegon nekonforme al la elpendita vegdesegno (preteratentas la turnoflagojn, saltigas la obstaklojn ne lavice, saltigas obstaklojn ne apartenantajn al la vego a preterlasas devigajn). Sonorilo atentigas lin pri la eraro, kaj li devas korekti la eraron, ripetante la vegstrekon ekde la punkto de devojio. Nekorektita vegeraro sekvigas eskludon el la konkurso. b) Halto. Momenta halto anta salto, sen ektui la obstaklon, ne estas konsiderata halto. c) Rifuzo estas, se la evalo, irinte sin el sub la regado de la rajdisto, rifuzas transsalti la obstaklon, preteriras in, a transsaltas in ekster la flagoparo. ) Kontrastaras la evalo, se ajnmaniere i sukcesas eltiri sin el la

antaenmovo per halto, retropao, faro de duona a plena rondo, bamo ktp. Pli longa ol 60 sekunda kontrastaro rezultigas enerale la eskludon de la evalo el la konkurso. d) Koncerne falojn temas pri aa) falo de la rajdisto, se lia korpo disias disde la evalo tiom, ke li devas denove surevalii; bb) falo de la evalo, se iaj ultro kaj postao ektuas la teron, resp. La obstaklon kaj la teron. e) Nelegala helpo estas, kiam eksterulo helpas al la rajdisto a al la evalo dum la plenumo de la disciplino. Rekonduko de forkurinta evalo kaj helpo e surevalio ne estas rigardataj nelegala helpo, sed ekz. redono de faligita rajdbastono jes. La konkursa juistaro tenas kontakton kun la rajdanta konkursanto pere de sonorilo. Per tiu oni donas la startosignon, haltigas se necese la rajdanton kaj donas per i poste permeson al la plua rajdo, ripetigas la neregulan saltigon kaj per ripetitaj longaj sonorigoj oni signas la eventualan eskludon el la konkurso. La konkursa regularo konigas en longa listo la kazojn de la eskludo el la konkurso. Oni nomas vegtempo la tempodaron pasigitan de la konkursanto inter la startejo kaj la celo. El la vegtempo estas dekalkulenda la tempodaro de tiuj eventualaj fazoj de la plenumo, kiam la tempoperdo ne estis la kulpo de la konkursanto. Tiuj kazoj estas detale difinitaj. Okaze de falo, vegeraro, rifuzo, ordigo de la rajdilaro, enselio ktp. oni ne haltigas la stophorloon. Por iu disciplino estas aparte difinita tn. baztempo, indikenda anka sur la vegdesegno. La transpason de tiu baztempo oni punas per punpoentoj a punsekundoj. Por la plenumo de la disciplino la konkursanto disponas la duoblon de la baztempo. Kiu transpasas la limon de tiu tempodaro, nomata tempolimo, estos eskludita el la konkurso. La vestao de la konkursanto estas antaskribita. La rajdilaro povas esti laplaca, sed uzo de iaspeca okulirmilo a kapomasko estas malpermesita. La minimuma pezo de la konkursantoj kune kun la selo (??mankas linio??) rajdas en vira sido; pezo laplaa e virinoj en virina sido. Se la pezo de la rajdisto estas malpli ol 75 kg-oj, oni metas kompensajn krompezaojn sur la selon. La malregulaojn, resp. erarojn, kulpitajn inter la startejo kaj celo oni kalkulas en punpoentoj a en punsekundoj, depende de la aplikata kalkulsistemo, alinome poentuma sistemo. Koncerne la kalkuledon estas uzataj, nome tri malsamaj reguloj: la reguloj A., B. kaj C. e la regulo A. la erarojn oni kalkulas en punpoentoj kaj i estas aplikebla kun a sen alkalkulo de la vegtempo. e la unua metodo oni ne rigardas la vegtempon kaj la klasigan vicordon rezultigas nur la sumigo de la punpoentoj ricevitaj pro la kulpitaj obstakloeraroj kaj temperaroj. Okaze de egalstato de la tri avanaj klasigoj oni dividas la premion. Okaze de egalstato e la unualoka klasigo oni povas apliki anka a dufojan koncizigan (alinome kuntiritan a kurtitan) kromkurumon mallonge: kromkurumon kun la eventuala alkalkulo de la vegtempo en la dua kromkurumo; a unufojan kromkurumon kun vegtempo-alkalkulo. e la dua metodo oni sumigas la obstaklo-punpoentojn kaj la punpoentojn pro la transpaso de la baztempo. Kaze de egalstato e ajnaloka klasigo decidas la pli bona vegtempo. Kaze de egalstato e la unualoka klasigo oni a dividas la premion, a aplikas unufojan kromkurumon kun vegtempo-alkalkulo. La antaskriboj de la du metodoj estas aplikeblaj anka miksite, sed estas grave, ke la konkursproklamo precize fiksu iujn detalojn koncerne la aplikon de la variantoj entenataj en la du metodoj. La regularo detale traktas la punendajn erarojn kaj la aljuendajn punpoentojn. e la reguloj B. kaj C. la erarojn oni kalkulas en punsekundoj, al kiuj oni aldonas la vegtempon. La reguloj B. kaj C. diferencas unu de la alia nur pro ilia malsama punsekundo-sistemo, en la regularo detale klarigita.

Por povi decidi pri unualoka klasigo inter egalstataj konkursantoj de iu ajn rajdsalta disciplino, la konkursa juistaro aplikas unu, a se necese pli da tn. koncizigoj (t.e. kuntiritaj, kurtitaj kromkurumoj, mallonge kromkurumoj). La koncizigoj estas ripetitaj kurumoj kun malpliigita nombro de obstakloj (de tie la nomo: koncizigo, alie kuntirita, kurtita kromkurumo), sed disvolvitaj cetere la la reguloj validaj por la originala vego de la disciplino. La obstaklonombro de la koncizigo ne povas esti malpli ol la duono de tiu de la usantaa kurumo, sed neniel malpli ol ses. Se post la unua koncizigo restas ankora egalstataj rajdistoj, sekvas la dua, kun eventuale ankora pli malpliigita obstaklonombro, kaj tiel plu, is restas unusola venkinto. Post la kvara a kvina koncizigo la konkursa juistaro rajtas interrompi la konkurson kaj deklari iujn restintojn egalstate unualokaj klasitoj. Disciplinoj: 1. Pujsanco La celo de la disciplino estas demonstri, kiomgrade la evalo estas kapabla salti altajn obstaklojn. La vego konsistas el 6-8 vertikalaj obstakloj almena 1,40 m-ojn altaj. Kaze de sama nombro da punpoentoj, e la unualoka klasigo oni aplikas koncizigon kun malpliigita nombro da plialtigitaj kaj/a plilarigitaj obstakloj. La konkurson oni prijuas la regulo A. 2. assaltigo La celo estas prijui la obeemon kaj gvideblon de la evalo. La vego konsistas el zigzaglinia traco sen deviga vojlinio, nur la numero de la obstakloj montras la vicordon de la saltigoj. La obstakloj estas variaj, iuj povas esti tiaj, ke la rajdisto devas elselii kaj mane transkonduki la evalon. Prijuo la reguloj B. a C., konforme al la konkursproklamo. La eraroj estas punataj per sekundoj, kiujn oni aldonas al la vegtempo de la konkursanto. 3. Amerika saltigo Tiun i konkurson oni kuras por temporezulto, tra mezgradaj obstakloj. Por iu konkursanto la vego finias e la unua eraro, sendepende de ties karaktero (renversita obstaklo, malobeo, falo ktp.). Koncerne la disvolvon la koskursaranantaro rajtas antaskribi du variantojn: a) ili difinas la maksimuman nombron de la saltendaj obstakloj; b) ili difinas certan tempodaron (ne pli ol 90 sek.), dum kiu la konkursanto devas saltigi kiom eble plej multe da obstakloj. Anstata punpoentojn la konkursantoj ricevas po du poentojn por iu saltita kaj po unu poenton por la renversita obstakloj. Venkas, kiu atingis plej multe da poentoj. 4. Bariersaltigo Tiu i disciplino estas speciala ekzameno pri lerto kaj saltokapablo. Lalonge de la vego oni starigas 6 vertikalajn obstaklojn en formo de sammezuraj stangoj, 11 m-ojn distance unu de la alia, kaj a samalte (ekz. 1,20 m-oj) a la ascendaj altoj (ekz. de 1,10 is 1,60 m-oj). La konkursantoj plenumintaj la unuan kurumon senerare a kun sama malpleja nombro da eraroj, ripetas la saltigon tra la samaj 6 obstakloj tiomfoje, is restas unu venkinto. Se 4-5 kurumoj ne decidas pri la definitiva rezulto, tiam la konkursa juistaro rajtas esigi la konkurson kaj deklari la restintajn rajdistojn egalstate unualokaj klasitoj. La disciplino disvolvias la regulo A., sen tempomezurado. Aparta grupo de la rajdsaltigo-disciplinoj estas la stafetsaltigoj. En tiuj disciplinoj partoprenas teamoj el du a pli da rajdistoj. La vego longas enerale 600 m-ojn kaj havas . 12 obstaklojn. Se unu el la rajdistoj senerare trarajdis sian vegon, la sekvanta devas lin ani kaj komenci sian vegon. La startlinion transpasas nur la unua, la cellinion nur la lasta rajdisto de la teamo. Uzataj estas la sekvantaj disciplinoj de la stafetsaltigo. 5. Stafetsaltigo kun bastontransdono La tuta teamo paas samtempe sur la vegon. La unua rajdisto kun anbastono enmane trarajdas la vegon ekde la startejo is la lasta obstaklo, kiun saltiginte li transdonas la bastonon al la sekva rajdisto de la teamo. Same agas la ceteraj teamanoj. La vegtempo estas

kalkulata de la starto is la alcelio de la lasta membro de la teamo. Prijuo la reguloj A., a B., a C. 6. Stafetsaltigo kun starto el fermitejo La tuta teamo paas samtempe sur la vegon kaj eniras irkabaritan areon nomatan stafetkorto. Krom la unua rajdisto neniu el la teamo rajtas eliri la stafetkorton anta ol lia antaulo plenumis la saltigojn sur la vego kaj revenis tien. La vegtempo estas kalkulata ekde la starto de la unua teamano is la alcelio de tiu lasta. La prijuon de la konkurso la konkursproklamo povas antaskribi la la reguloj A., a B., a C. 7. Stafetsaltigo la Amerika maniero La disciplino disvolvias la tiu enerala regulo, ke post la unua eraro de iu ajn el la teamanoj devige sekvas ano, t.e. la sekvanta rajdisto darigas la saltigojn. Koncerne la disvolvon ekzistas 4 alternativoj, el kiuj oni elektas kaj antaskribas unu por la konkurso. Tiuj alternativoj estas la jenaj: La konkurso de la teamo daras, a) is la unua eraro de la lasta teamano, kiam oni elsonorigas lin, sekve anka la teamon; b) is la teamo plenumis tiom da vegorondoj, el kiom da personoj i konsistas. Dumtempe iun eraron postsekvas ano, do la sama rajdisto povas reveni plurajn fojojn en la konkurson; c) certan difinitan tempodaron, resp. finias pli frue, se la lasta teamano kulpis sian unuan eraron pli frue, kaj pro tio oni elsonorigis lin. Kompreneble en tiu i alternativo iu teamano venas nur unu fojon en la konkurson; ) certan difinitan tempodaron, dum kiu la teamanoj klopodas atingi kiel eble plej multe da bonaj saltigoj, anante sinsekve unu la alian post iu eraro, is oni sonorigas la tempofinon. e la prijuo iu plenumita saltigo valoras 2 poentojn kaj iu renversita obstaklo valoras 1 poenton. 8. Premio de la nacioj Tiu i disciplino estas aranebla nur en la oficialaj internaciaj konkursoj, kaj i estas deviga por iu nacio partoprenanta la konkurson per almena tri konkursantoj. Nome la kompleta teamo de la disciplino Premio de la nacioj konsistas el 4 rajdistoj kun po unu evalo, sed oni taksas nur la rezulton de la tri plej bonaj teamanoj. iu nacio rajtas partoprenigi nur unu nacian teamon. La konkursantoj rajdas la vegon dufoje, en la sama tago. Se necese, oni aplikas unufojan koncizigon. La disciplinon rajtas partopreni nur tiaj evaloj, kiuj jam partoprenis almena unu disciplinon de la disvolvianta oficiala internacia konkurso. La deviga nombro de la obstakloj estas 13-14, kun alteco inter 1,30 kaj 1,60 m-oj. La lareco de la akvofoso sen la forsaltiga stango a heo estas almena 4 m-oj. La longaj saltigejoj (obstakloj) estas 1,50-2,20 m-aj kun laproporcia alteco. Devigaj estas du 1,50 m-aj vertikalaj kaj almena ses aliaj, minimume 1,40 m-ojn altaj obstakloj. La veglongo estas 800 m-oj, enhavanta almena unu duoblan a trioblan, sed ne pli ol tri duoblajn a unu duoblan plus unu trioblan saltigejojn.
B) Dresrajdo

La celo de la dresrajdo estas: harmonie disvolvi la organismon kaj kapablojn de la evalo. El tio i sekvas, ke oni devas formi la evalon samtempe trankvila, obeema kaj atentema, por realigi tiamaniere la kompletan akordon inter la rajdisto kaj evalo. Ekzercoj. En la pozicio halt' la evalo estas atentema, senmova; staras rekte kaj ekvilibre sur iuj kvar piedoj, prete ekiri je la plej milda helpo de sia rajdisto. ia kolo estas elegante tenata, kun verto levita, la kapo estas iom anta (albruste) la vertikalo, la buo estas mola, la evalo maas la trenson kaj tra la senmovaj gvidrimenoj i tenas molan kontakton kun la manoj de la

rajdisto. El iuj irmanieroj (paado, troto, galopo) la transiro al halt' devas okazi grade, leere kaj mallonge. La paado estas antaeniga irmaniero, kie la piedoj de la evalo sekvas unu la alian en bone distingebla kvaropa ritmo, kaj konservas tiun ritmon dum la tuta daro de la pamovo. Oni diferencigas mezan, kolektitan, etenditan kaj liberan paadojn. La meza paado estas decida, regula, malrigida, sen tre etendi la longon de la paoj. La evalo vigle, sed trankvile paadas, la kvar hufoklakoj estas precize percepteblaj. En la kolektita paado la evalo restas apoganta sin kaj decide antaeniras. La kolo iom levias kaj pliarkias. La kaplinio estas proksime de la vertikalo. Bue i apogas sin al la leere tenataj gvidrimenoj. La longo de la paoj estas malpli ol e la meza paado. La malantaaj hufoj paas senpere post la spurojn de tiuj antaaj. La movo restas latakta kaj vigla, la piedvicordo regula. En la etendita paado la evalo etendas siajn paojn pli longaj, sen perdi la regulecon de la hufoklakoj. La malantaaj piedoj eksplicite transpaas la spurojn de la antaaj hufoj. La rajdisto lasas al la evalo etendi sian kapon post la vertikalon, sen ke i perdu la apogon. La libera paado estas ripoziga irmaniero. La gvidrimenoj estas tute malstreitaj, sekve la evalo povas laplae etendi kaj movi la kolon. La troto estas dutakta irmaniero, kie la taktojn disigas momenta vebo. Dum tiu vebo la evalo antaensvingas iam po du diagonale malsamajn piedojn kaj poste i ektuas la teron per tiuj i antaa kaj malantaa piedoj. Oni diferencigas mezan, kolektitan alinome kurtan kaj longan trotojn. La meza troto estas meza irmaniero inter la kurta kaj longa trotoj. La evalo decide antaenmovas sin, vigle i uzas sian postaon, ekvilibrite kaj malrigide i apogas sin helpe de la gvidrimenoj. La paoj devas esti plejeble egalritmaj kaj la malantaaj piedoj paas en la spurojn de la antaaj piedoj. La la kolektita a kurta troto la iome levita kolo donas al la ultroj pli da movlibereco en iu direkto. Antaensvingiante sub la pezo de la korpo, la postao konservas la forton de la impeto spite la reduktitan rapidecon. La paolongoj plimalgrandias, sed la paoj farias pli viglaj kaj pli leeraj. En la longa troto la evalo faras la plej longajn paojn, sen eltiri sin el sub la regado de la rajdista mano, nek apogas sin sur la trenson. La kolo plilongias, la antaenmovo de la ultroj, antaensvingitaj de la postao, farias pli intensa, sen levigi pli alten. En la kolektita troto la rajdisto sidtrotas, en meza kaj longa troto li sidtrotas a levtrotas, konforme al la antaskribo de la ekzerco. La galopo estas tia irmaniero, en kiu tri hufoklakoj sekvas unu la alian. Ekz. e la dekstramana (dekstraflanka) galopo la unua klako estas tiu de la malantaa maldekstra piedo, la dua klako estas la samtempa teratingo de la malantaa dekstra kaj antaa maldekstra piedoj, la tria estas la klako de la antaa dekstra piedo. Tion sekvas vebo, kiam iuj kvar piedoj estas en la aero, anta ol la malantaa maldekstra piedo denove atingis la teron. Oni diferencigas mezan, kolektitan alinome kurtan kaj longan galopojn. La meza galopo estas meza irmaniero inter la kolektita kaj longa galopoj. De la kapo is la vosto la evalo formas rektan linion kaj libere movas sin en natura ekvilibro. La galopsaltoj estas spacogajnaj, samlongaj kaj la movo estas ritma. La postao disvolvas kreskantan movantan forton. e la kolektita a kurta galopo la ultroj estas senpezigitaj, liberaj kaj moviemaj, la postao aktiva kaj elasta. La movoj de la evalo estas pli levitaj, sen la reduktigo de la antaeniro. En la longa galopo la kolo etendias, la nazo staras plimalpli antae, la galopsaltoj plilongias, sen ke la evalo perdas iom ajn el sia trankvileco kaj leereco.

La kontragalopo (dum rajdeja rondrajdo) estas loziga (malrigidiga) elemento. La kurbiteco de la vertebro de la evalo estas kontraa al tiu de evalo adaptianta al la arko de la rondo. Estas nomata saltoano, kiam la evalo anas la galopon ajnamanan en tiun alimanan dum ununura galopsalto. La saltoano estas usta, se la ano okazas post la tria takto, dum la vebo. La saltoano kun intermeto de kelkaj paoj signifas, ke el galopo la rajdisto transkondukas la evalon en paadon, kaj la engalopigo alimanen okazas post kelkaj efektivaj paoj. La retropaado estas retroa movo de la evalo. i estas dutakta: la diagonalaj piedoj sinkrone movias. Kromaj, specialaj irekzercoj estas: la flankiro, kiu subgrupigas je la ekzercoj ultro internen, traverso, ranverso, duonflankiro, kaj seria duonflankiro; kurboj, kun la ekzercoj cirklo, serpentlinio, okformo; la piruetoj, kun la ekzercoj duonpirueto kaj pirueto; la pasao kaj la piafo. Kiel en la subbrano rajdsalto, tiel anka en la subbrano dresrajdo oni aranas konkursojn. La celo de tiuj konkursoj estas gardi la arton de la rajdo kontra alfrontitaj misvojoj. En la lernado de la rajdoarto tri tupoj sekvas unu la alian. El la materialo de tiuj tri tupoj oni kunmetis po unu disciplinon. Disciplinoj: 1. Premio Sankta Georgo ia programo inkluzivas tiujn taskojn, surbaze de kiuj unuparte estas prijuebla, u la evalo volonte obeas al iuj postuloj de la klasike rajdo, aliparte estas mezurebla la grado de ia dresiteco, kiu ebligas, ke i plenumu la taskojn mole, leere, sen ajna superflua fortostreo. Tiun i disciplinon rajtas partopreni iu ajn evalo, escepte la tri unualokajn klasitojn de la Grandpremio de la Dreso, disvolvita en oficiala internacia dresrajdo-konkurso, en la olimpikoj, en la Eropo- a mondampionado de dresrajdo. Same eskluditaj estas el la disciplino la evaloj gajnintaj la unuan premion en la disciplino Intermediero, disvolvita en oficiala internacia dresrajdo-konkurso, kiel anka tiuj, kiuj gajnis dufoje unuan premion en la disciplino Premio Sankta Georgo, disvolvita en oficiala internacia dresrajdo-konkurso. 2. Intermediero ia celo estas grade kaj sen nocio al ilia organismo, alkutimigi la evalojn, plenumintajn senerare la disciplinon Premio Sankta Georgo, el la plej altagradaj postuloj de la disciplino Grandpremio de la Dreso. La Intermedieron rajtas partopreni iu evalo, escepte tiujn, kiuj atingis dufoje unualokan klasigon en la disciplino Grandpremio, disvolvita kadre de oficiala internacia dresrajdokonkurso, de la olimpikoj a de iu el la Regionaj ludoj. Krome estas ekskluditaj tiuj, kiuj atingis trifoje unualokan klasigon en la disciplino Intermediero, kadre de oficiala internacia dresrajdo-konkurso. 3. Grandpremio de la Dreso La Grandpremio estas dresrajdo-konkurso sur alta nivelo, en kiu manifestias la perfekta malrigidio de la evalo. i inkluzivas iujn irmanierojn de la lernorajdo, krome anka la fundamentojn de la klasika altaskolo de la rajdo. En tiu disciplino povas partopreni iu ajn evalo sen limigoj, escepte tiujn, kiuj jam tri fojojn partoprenis en la disciplino Grandpremio, okaze de la olimpikoj. Kadre de unu

konkurso la sama evalo rajtas partopreni en ne pli ol du, sed nepre najbartupaj disciplinoj. En iu internacia dresrajdo-konkurso la konkursa juistaro konsistas el tri membrojjuistoj. iuj tri havas po unu sekretarion. Krome oni komisias iun por funkcii kiel flankjuisto. Rigoraj antaskriboj reguligas la manieron de la poentumado. La juistoj taksas la plenumojn per poentoj kun valoro de 0 is 10. La individua klasigo okazas la la suma valoro de la ricevitaj poentoj. Por povi pli facile decidi inter avanancaj konkursantoj, en certaj disciplinoj oni aplikas la tn. revokon, nome la rajdisto devas prezenti duan fojon a la jam rajditan, a alian difinitan ekzercoserion. En la oficiala internacia dresrajdo-konkurso, olimpikoj kaj Regionaj ludoj la revoko estas deviga. e la taksado de revokitaj rajdistoj oni elkalkulas la mezvaloron de la du plenumitaj ekzercoserioj. Inter la teamoj venkas tiu, e kiu la suma rezulto de la 3 plej bonaj teamanoj estas la plej bona.
C) Terenrajdo

La celo de la terenrajdo estas, ke la rajdisto pruvu siajn rajdkapablon, rapidan decidipovon, perfektan konon pri la irmanieroj de la evalo kaj pri la usta aplikado de tiuj irmanieroj sur la tereno. Koncerne la evalon la terenrajdo estas ekzameno pri lerto, kondukeblo, kurao, saltopreteco, persisto kaj rapideco. La terenrajdo disvolvias sur la tereno, t.e. ekster urboj kaj vilaoj, tra kampoj, arbaroj, montoj kaj valoj, do sur teritorio por rajdkonkursoj tute ne preparita. La konkursantoj devas trarajdi difinitan distancon la indikita vojlinio. Tiu vego a estas provizita per obstakloj, a estas senobstakle, depende de la speco de la disciplino kaj de la konkursproklamo. Disciplinoj: 1. Steplo Tiu disciplino estas individua obstaklokonkurso disvolvita en konstanta a improvizita konkursejo konstruita kaj aranita kiel obstaklotereno. La konkursantoj trarajdas la vegon individue, unuope, kaj la klasigon oni difinas baze de la valoraj poentoj kaj baze de la punaj poentoj ricevitaj pro la kulpitaj eraroj. La nombro de la obstakloj estas 6. Ili estas parte heoj, parte fosoj. Grave estas, ke ili aspektu tuta naturaj kaj terenecaj. 2. Kroso La konkurso disvolvias sur la tereno, la vojlinio provizita per obstakloj kaj limita per flagoj. La indikita traco estas sekvenda. La venkendaj obstakloj estas rekoneblaj, flage limitaj. La konkursantoj startas unuope. La taksado okazas baze de la valoraj kaj punaj poentoj. La nombro de la obstakloj estas 6. Ili estas precipe terbenkoj, grimpejoj, krutejoj. 3. Terenkonkurso i disvolvias sur vojoj, padoj kaj tereno, a ekskluzive nur sur la tereno, kun a sen obstakloj. La konkursdistanco estas 25-35 km-oj, kaj estas plenumenda seninterrompe. De la starto is la celo la vojlinio povas esti indikita kaj devige sekvenda, a estas laplaa. 4. Distancrajdo, kun distanco de pli ol 35 km-oj, disvolvata sur tereno. La distanco estas rajdenda dum unu tago, kun devigaj haltoj. 5. Plurtaga distancrajdo, plenumata dum pluraj sinsekvaj tagoj. oo Oni diferencigas la sekvantajn konkursospecojn. a) Naciaj Rajdkonkursoj, kiujn partoprenas nur tiuj konkursantoj, kiuj apartenas al tiu nacia federacio, en kies lando la konkurso disvolvias. b) Amikecaj Rajdkonkursoj, kies plurajn disciplinojn rajtas partopreni anka rajdistoj de

nur unu fremda nacio. Tiuj partoprenas individue, surbaze de invito. c) Internaciaj Rajdkonkursoj, kies plurajn disciplinojn rajtas partopreni diversnaciaj rajdistoj, alvenintaj surbaze de invito. ) Oficialaj Internaciaj Rajdkonkursoj a ampionadoj, kiujn oni aranas kun la permeso de la mondfederacio. La naciaj federacioj sendas siajn elektitajn konkursantojn oficiale al tiuj konkursoj. La mondfederacio de la sportobrano rajdo estas: Fdration d'Equitation Intemationale (FEI). Esp-e: Internacia Rajdista Federacio. d) Regionaj Rajdkonkursoj (Regionaj Ludoj) Tiuj estas la Eropo-ampionadoj (ev. alia kontinent-ampionado) de rajdo kaj la mondampionadoj de rajdo. e) Olimpikaj Rajdoampionadoj iu supra konkursospeco havas aparte siajn tri konkurso-subbranojn, nome la rajdosaltokonkurson, la dresrajdo-konkurson kaj la tritagan rajdkonkurson, nomatan vulgare militario. Tiuj konkurs-subbranoj a konkurskategorioj estas aranataj apartigitaj unu disde la alia, kaj tempe kaj loke sendependaj unu de la alia. Konsekvence estas aranataj ekzemple: naciaj rajdsalto-konkursoj, naciaj dresrajdo-konkursoj, naciaj tritagaj rajdkonkursoj; amikecaj dresrajdo-konkursoj ktp.; internaciaj tritagaj rajdkonkursoj ktp.; oficialaj internaciaj rajdsaltokonkursoj ktp.; Eropo-ampionado de dresrajdo, ktp.; olimpikaj tritagaj rajdkonkursoj ktp. La rajdsaltigo-konkursojn kaj la dresrajdo-konkursojn traktas la supraj apitroj A. kaj B. Estas klarigenda ankora la tria kategorio, la tritaga rajdkonkurso, alinome militario. Por povi konstati, kiomgrade la rajdisto majstras la tri subbranojn de la sportobrano rajdo kaj ke kiom multflanke estas uzebla la evelo, oni aranas anka kunmetitajn konkursojn. La plej kompleta, en la oficialaj internaciaj kaj olimpikaj rajdkonkursoj sole aranata kunmetita konkurso estas la tritaga rajdkonkurso. De la konkursanto i postulas grandan sperton en iuj branoj de la rajdo, perfektan scion uste rajdi sian evalon inter iaj ajn cirkonstancoj. Kiel rezulton de la bona dresiteco, de la uste planita kaj korekte plenumita hardado, flanke de la evalo i postulas plej multflankan uzeblecon. La tritagan rajdkonkurson partoprenas po unu 4-membra teamo de la partoprenantaj nacioj kaj kromaj individuaj konkursantoj. Nome la konkursantojn oni taksas anka individue, kio koncernas anka la teamojn. La unua tago estas la tago de la dresrajdo. La duan tagon oni disvolvas la terendisciplinojn kaj la trian tagon venas la vico de la rajdsalto-konkursoj. La konkursoj disvolvias enerale la la antaskriboj de la tri subbranoj, kun certaj specialaj kaj necesaj modifoj. En unu jaro teorie iu Eropa lando kiu havas nacian federacion rajtas arani po unu oficialan internacian rajdkonkurson el la sama konkurskategorio. En ekstereropaj landoj po du konkursoj estas araneblaj. Tamen praktike ekz. en Eropo en unu jaro estas aranataj ne pli ol . 15 oficialaj rajdosalto-konkursoj, malpli multe da oficialaj internaciaj tritagaj rajdkonkursoj, kaj escepte la jaron de la olimpikoj, kiam tute ne estas enerale nur unu oficiala internacia dresrajdo-konkurso, kiun patronas la mondfederacio mem, kaj pro tio i estas konsiderata la plej grava dresrajdo-konkurso de la jaro. Esprimoj: La Eropo-ampiono de rajdsalto de 1971. La nacia teamo de Italio akiris la unualokan klasigon en la mondampionado de dresrajdo de la jaro 1967 en Montrealo. En la ijara mondampiona teamo de rajdsalto konkursis anka du virinaj rajdistoj. La olimpika ampiono de la individua rajdsalto de jaro 1964 fariis la sveda N.N. iujn tri unualokajn klasigojn de la olimpika ampionado de dresrajdo de 1968 gajnis la rajdistoj de Eropaj nacioj. La olimpikoampiona teamo de la tritaga rajdkonkurso alinome la unualoke klasita teamo de la olimpika ampionado de militario akiris unualokan klasigon en du subbranoj de la ampionado, nome en dresrajdo kaj en terenrajdo, dum en la tria, t.e. en la rajdsalto ili sukcesis elbatali la valoran dualokan klasigon. La ormedala teamo de la Eropo-ampionado de militario.

REMO
Turnante la dorson al la veturdirekto, la remisto sidas sola a kun unu a pli da remistojkunuloj en unu el la konkursaj remboatoj, kaj depende de la tipo de la boato li remas per unu a du remiloj certan distancon, klopodante kiel eble plej rapide alcelii la boaton per streo de sia forto kaj apliko de la plej konvena remostilo, kompreneble en disciplinita kunlaboro kun la ceteraj samboatanoj, se li remas en plurpersona boato. Sidante vizae al la veturdirekto, la stiristo sidas e la malantao de la boato, kaj stiras in t.e. per la tirnuro li movas la rudron de la boato, per teni in en la usta direkto. La mondfederacio de la sportobrano remo estas: Fdration Internationale des Socits d'Aviron (FISA). Esp-e: Internacia Federacio de la Remistaj Asocioj. La remkonkursejo (nomata remvego, mallonge vego) havas difinitajn mezurojn antaskribitajn de FISA, aparte por la diversaj konkursospecoj. Por la olimpikoj, mond- kaj kontinent-ampionadoj estas devigaj la isube konigataj mezuroj, dum en la ceteraj internaciaj konkursospecoj estas certagradaj allasoj, certaj permesitaj devioj. La longo de la vego estas por viroj 2000, por virinoj 1000 m-oj, kun plusa 100-metra libera akvo post la celo. ia laro devas certigi po 15 m-ojn laran remostrion nomatan remleno, mallonge leno por 4-6 formacioj (boatoj), krom se iu leno de la vego estas isfine indikita per buoj en iu 20 m-oj (sistemo Albano), en kiu kazo sufias 12,5 m-ojn laraj lenoj. La profundeco de la akvo povas esti 2 m-oj, se la fundo estas egalnivela, sed i devas esti 3 m-oj, se la fundo estas malegala. Se la konkurso okazas sur rivera akvo, la flurapideco ne povas esti pli ol 6 m-oj/minuto. e la startejo kaj e stagna kaj e rivera akvo la uzo de fiksitaj startinstalaoj (ankrita pontono en iu remleno) estas deviga. Se la vego ne ampleksas la tutan laron de la akvospegulo, tiam iaj du flanklinioj estas indikataj de buoj en iu 50 metroj. Post iu 250 ma distanco (250, 500, 750 ktp.) la buoj havas alian koloron. e la distancoj 500, 1000, kaj 1500 m-aj super la vego estas streenda nuro. Sur tiu nuro super iu leno pendas po unu grandmezura tabulo por montri la direkton. e iu 500-metra distanco la tabuloj angas sian formaton a koloron. Se oni ne povas strei nuron super la vego, tiam oni devas apliki la sistemon Albano. La celon indikas la linio de flagumitaj buoj flosantaj fine de iu remleno. La konkursantoj de la remkonkursoj estas remistoj a stiristoj. Dum la konkursoj ili devas disciplineme obei la konkursan regularon, surhavi sian uniforman nacian a kluban sportveston. Sur la boatoj devas esti alfiksita la asignita startnumero, bone videbla anka de pli malproksime. La plumo de la remiloj devas esti farbita la la naciaj koloroj de la formacio. Por preventi pli gravajn difektiojn okaze de eventuala kolizio, 4 cm-ojn radiusa blanka globo el masiva gumo devas esti surmuntita sur la pruo de iu boato e dum la trejnoj. La korpopezo de la viraj remistoj estas maksimumita kaj tiu de la ambaseksaj stiristoj estas minimumita. La meza pezo de la membroj de vira formacio escepte la stiriston ne povas esti pli ol 67,5 kg-oj kaj neniu el la membroj povas esti pli ol 70 kg-ojn peza. La malsupra pezolimo de stiristo estas 50, kaj tiu de stiristino 40 kg-oj. La mankantan pezdiferencon (e viroj is 10, e virinoj is 5 kg-oj) oni devas kompletigi per krompezaoj. Se necesas pli da krompezao, la stiristo ne rajtas konkursi. Internaciajn remkonkursojn rajtas partopreni nur konkursantoj apartenantaj al tia nacia remista unuio, klubo ktp., kiu estas membro de FISA. Koncerne la formon, materion kaj mezurojn de la boatoj partoprenantaj en la konkurso estas nenio fiksita kaj antaskribita. Depende de la nombro de la partoprenantaj formacioj en iu disciplino, la konkurso disvolvias en unu a pli da etapoj. Se la nombro de la partoprenantaj formacioj ne superas la nombron de la lenoj de la remvego, tiukaze la konkurso konsistas el ununura finala kurumo. Se pro la granda nombro da partoprenantaj formacioj a malmulta nombro da lenoj la

konkurso estas disvolvata ekz. en tri etapoj, tiam la unualokaj klasitoj de la kvaronfinalaj kurumoj kaj la plej bona dualoka venas en la duonfinalon. La unualokaj kaj la plej bona dualoka de la duonfinalaj kurumoj batalas por la tri unuaj lokoj en la finalo. La membroj de la konkursa juistaro, havantaj specialajn funkciojn en la disvolvo de la remkonkursoj, estas: la startjuisto, la vegjuisto kaj la celjuistaro, konsistanta el la gvida celjuisto kaj necesnombraj celjuistoj kaj tempomezuristoj. La startjuisto kiel anka la ceteraj juistoj de la remkonkursoj estas kvalifikita konkursa juisto, kiu plenumas siajn taskojn sub la gvido de la vegjuisto. La loko de la startjuisto estas malanta la startlinio, en la akso de la vego, sur konvene elstaranta plata estrado, konstruita sur fiksita (ankrita) floso. Li havas unu ruan flagon kaj sonorilon. La formacioj partoprenontaj la sekvan kurumon, devas anonci sin e la startejo plej malfrue 5 minutojn anta la starto, de kiu tempopunkto is 20 sekundoj post la starto ili estas discipline subordigitaj sub la disponon de la startjuisto. La efaj taskoj de la startjuisto estas: a) Anta la starto li kontrolas la regulan postenion de la unuopaj formacioj e la startejo, kiu estas a simpla startlinio, formata el buoj e iu leno (kaze de stagna akvo), a vico de startpontonoj (kaze de rivera akvo). La formacioj de la unuopaj kurumoj devas kolektii ustatempe, kaj por ne eni la antaan kurumon ili prenas pozicion la startnumera vicordo, sur rivera akvo jam 100 m-ojn kaj sur stagna akvo 50 m-ojn anta la startejo. En tiu postenio ili proksimias al la startejo, kiam venas la vico de ilia kurumo. b) Kiam e la startejo iu formacio alivorte la tuta ensemblo estas startopreta, la startjuisto startigas la kurumon voe (helpe de megafono) kaj samtempe anka per rua flago. En internaciaj konkursoj la atentigaj kaj startigaj komandvortoj estas enerale en franca lingvo: tes vou pretes? (u pretaj?) kaj post iom da pazo: Partez! (ek!). Se iu el la formacioj komencas remi anta la starta komandovorto, a se pro alia kazo la startjuisto trovas la starton neregula, ene de 20 minutoj li revokas la ensemblon kaj ripetas la starton. Al tio li uzas flagon kaj la sonorilon. La startjuiston helpas en lia laboro la starthelpisto, kies tasko estas precize starigi la boatojn en rekta linio. Tion farinte li donas signon al la startjuisto per blanka flago. La vegjuisto havas la taskon gvidi la disvolvion de la kurumoj la la antaskriboj de la konkursa regularo. 20 sekundojn post la starto li transprenas la formaciojn kaj postsekvas la ensemblon starante en motorboato is la lasta boato transpasis la cellinion. Ekde la enboatio e la t.n. enboatia floso is la elboatio la formacioj staras sub la disciplina inspektado de la konkursaj juistoj, precipe sub tiu de la vegjuisto. Tiun formacion, kies membroj, a iuj el ili ne sekvas liajn instrukciojn, la vegjuisto rajtas eskludi el la temanta disciplino. En pli grava kazo li sugestas al la konkursa juistaro la definitivan eskludon de la kulpintaj konkursantoj el la ceteraj disciplinoj de la sama tago, a de la tuta konkurso. La vegjuisto estas ekipita per po unu blanka kaj rua flagoj kaj per unu latparolilo, a unu sonorilo. Se pro ajna kazo li devas haltigi la kurumon, tion li faras per la flirtigo de la rua flago kaj per sonorilsigno, resp. voe, helpe de la megafono. Dum la kurumo li devas atenti, ke neniu formacio eliru el sia leno. Ja tio facile povas okazi tie, kie la unuopaj lenoj ne estas aparte indikitaj per buoj, precipe e kurbohavaj vegoj, kie iuj el la formacioj remantaj en la pli eksteraj arkoj eventuale tratranas la kurbon kaj havigas al si tiamaniere senrajtan avantaon. Nome se la vego havas kurbon, tiam la startejo estas konforme tupigita, ke iu leno estu egallonga. Se sekve de la forlaso de la propra leno la formacio akiris al si avantaon, a kazis malavantaon al alia formacio, tiukaze la vegjuisto devas eskludi la kulpintan formacion el la kurumo. Kolizio estias, se la boato a remiloj de du a pli da formacioj intertuigas a interpuias. Se la kolizio liaopinie estis nur supraa kaj influis nenies temporezulton, tiam la

vegjuisto rajtas lasi la ensemblon plukonkursi, sen eskludi la kulpintan formacion. Estas konsiderata perturbo, se la remiloj de du formacioj, venintaj tro proksimen unu al la alia, dum pli longa tempo, sen intertuio muelante krucas en la aero a en la akvo la vojon unu al la alie. Same perturbo estas, se iu formacio, transirante en la najbaran lenon, antaas la tiean formacion kaj enas in per la akvokirlo estigita per la remiloj. La vegjuisto atentigas la formacion pri la antavidebla a kulpita perturbo. Kaze de pli grava perturbo a kolizio li eskludas la kulpan formacion el la kurumo, resp. el la koncerna tuta disciplino. Se la kurumo disvolviis sen malregulao, la vegjuisto faras signon per la blanka flago. En la ampionadoj de FISA dum la kurumoj la vegjuiston postsekvas vicvegjuisto en alia motorboato. Tiam la vegjuisto enerale postsekvas la svarmon de la avanaj formacioj, atentante ne eni per la ondoj de la motorboato la antaenion de la ceteraj formacioj. La celjuisto atentas la alcelion de la formacioj kaj registras la alvenan vicordon per helpo de simpla instrumento nomata celkontrolilo. En dubaj kazoj la pli precizan konstaton certigas la fotoj de la celfotilo. La formacio atingis la celon, se la pruo (vulg. nazo) de la boato transiris la cellinion. En la momento de la celtrapaso ne devas trovii iuj remistoj en la boato, sed la stiristo nepre jes. Kaze de egalstato inter du a pli da formacioj pli nova kurumo decidas pri la klasigo. La tempomezuristoj havas la taskon mezuri la temporezulton de la unuopaj formacioj. La internaciaj remkonkursoj havas la sekvantajn specojn: a) ampionadoj publikigitaj de FISA: mondampionadoj (okazigitaj iun kvaran jaron, du jarojn post la olimpikoj), olimpikoj, kontinent-ampionadoj. Virinaj formacioj povas partopreni nur la kontinent-ampionadojn, la du aliajn ne. b) Internaciaj konkursoj sur vegoj rekonataj de FISA. c) Internaciaj konkursoj sur vegoj kun reduktitaj postuloj. ) Renkontoj de diversnaciaj klubotrupoj sur vegoj konformaj al la internaciaj antaskriboj. En la jara kongreso de FISA oni elektas la landojn, kiuj aranos la sekvontjarajn ampionadojn. La loko de la viraj kaj virinaj kontinent-ampionadoj ne devas esti la sama. Principe du sinsekvajn mondampionadojn en Eropo sekvas unu ekster Eropo. Sekve de la du aplikataj remmanieroj la sportobrano remo dividigas en du subbranojn, kiuj estas la unuremila kaj la duremila remoj.
A) Unuremila remo

Du, kvar a ok remistoj kun a sen stiristo sidante en la boato unu post la alia, remas per po unu remilo, nome la duono triborde, la ceteraj baborde, iu malsamflanke ol siaj antaulo kaj malantaulo. Disciplinoj: 1. Unuremila duopa remo kun stiristo (nur por viroj) (du remistoj kun po unu remilo) Nomo de la formacio: Unuremila duopo kun stiristo 2. Unuremila duopa remo sen stiristo (nur por viroj) Nomo de la formacio: Unuremile duopo sen stiristo 3. Vira unuremila kvaropa remo kun stiristo (kvar remistoj kun po unu remilo) Nomo de la formacio: Vira unuremila kvaropo kun stiristo 4. Virina unuremila kvaropa remo kun stiristo Nomo de la formacio: Virina unuremila kvaropo kun stiristo 5. Unuremila kvaropa remo sen stiristo (nur por viroj) Formacio: Unuremila kvaropo sen stiristo 6. Vira unuremila okopa remo kun stiristo (ok remistoj kun po unu remilo) Formacio: Vira unuremila okopo kun stiristo 7. Virina unuremila okopa remo kun stiristo Formacio: Virina unuremila okopo kun stiristo

B) Duremila remo

Unu, du a kvar remistoj kun a sen stiristo sidante unu post la alia, remas per po du remiloj. Disciplinoj: 1. Vira duremila solopa remo (unu remisto kun du remiloj) Nomo de la formacio: Vira duremila solopo 2. Virina duremila solopa remo Formacio: Virina duremila solopo 3. Vira duremila duopa remo (du remistoj kun po du remiloj) Formacio: Vira duremila duopo 4. Virina duremila duopa remo Formacio: Virina duremila duopo 5. Vira duremila kvaropa remo kun stiristo (kvar remistoj kun po du remiloj) Formacio: Vira duremila kvaropo kun stiristo 6. Virina duremila kvaropa remo kun stiristo Formacio: Virina duremila kvaropo kun stiristo Esprimoj: Remkonkurso a konkurso de remo. Konkurso de unuremila duopa remo kun stiristo, a konkurso de la unuremilaj duopoj kun stiristo. Eropo-ampionado de virina duremila solopa remo, a Eropo-ampionado de la virinaj duremilaj solopoj. Mondampiona formacio de vira unuremila okopa remo kun stiristo, a mondampiona formacio de la viraj unuremilaj okopoj kun etiristo. Olimpika ampionado de vira duremila duopa remo, a olimpika ampionado de la viraj duremilaj duopoj. Olimpikoampiona formacio de la vira duremila duopa remo.

SKERMO
Sekvante la regulojn de la sportobrano, la skermisto klopodas trafi pike (e rapiro kaj spado) respektive pike a trane (e sabro) la validan korposurfacon de sia kontraulo pere de sia skermilo tenata en unu mano, samtempe celas malhelpi, ke la kontraulo sukcesu atingi validan trafon sur li. La efaj kvar agogrupoj de la skermoaktivado (konsistantaj iuj el pluraj simplaj a malsimplaj variantoj) estas: la atako, la parato, la riposto Kaj la kontrariposto. La atako estas tiu iniciativa ago, en kiu la skermisto direktas la armilon al la kontraulo kaj antaeniante seninterrompe minacas is la momento de la trafo la validan korposurfacon de la kontraulo. La parato estas tia perarmila sindefenda ago, kiu malhelpas la sukceson de la atako de la kontraulo. La riposto estas la ataka ago de tiu skermisto, kiu paratis la kontraulan atakon. La kontrariposto estas la ataka ago de tiu, kiu paratis la riposton. La movojn e la skermanta mano kompletigas specialaj piedmovoj kun lerta kaj rapida tekniko. La skermokonkursoj disvolvias en ambrego, sur 1,8-2 metrojn lara kaj depende de la armilspeco diverslonga (12-24 m) skermoplanko el ligno, linoleumo, gumo, plasto ktp. e la subbranoj rapirado kaj spadado la trafojn signas elektra trafsignilo, cele de kio la skermoplankon kovras metalfadena kovrilo. enerale la skermoplanko kuas sur podio 0,5 mojn alta. La konkursantoj surhavas konvenan vestaon inkluzive de skermokasko, por preventi vundion. e uzo de trafsignilo la skermovesto estas el metalfadena tofo. La skermiloj havas oficiale fiksitajn mezurojn. La batalon decidanta pri venko, a malvenko inter du skermistoj, a du teamoj oni nomas mato. Por distingi, oni parolas pri individua kaj teama matoj. La individua mato konsistas el du se necese, el tri asaltoj, nome du gajnitaj asaltoj estas necesaj por venki en la mato. Unu asalto daras 6 (e virinoj 5) minutojn, respektive is la ricevo de 5 (e virinoj 4) trafoj e unu el la du skermistoj. Se is la fino de la asaltotempo neniu el la du konkursantoj ricevis la maksimuman nombron da trafoj, oni kompletigas la nombron de la pli multaj ricevitaj trafoj is 5 (e virinoj is 4) kaj per la sama plusa nombro oni pliigas la sumon de la ricevitaj trafoj e la alia. Tiu kompletigita trafproporcio estos registrata oficiala. Se is la fino de la asaltotempo la du skermistoj ricevis samnombran a neniom da trafoj, ili amba estos registrataj venkitoj. Inter du asaltoj de la mato estas duminuta pazo, kaj la konkursantoj lokanas reciproke. La teama skermomato konsistas el tiom da individuaj matoj, kiom estas la produto de la anonombroj de la du teamoj (principe 16). La individuajn matojn gvidas la prezidanto de la konkursa juistaro. Li staras e la mezlinio de la skermoplanko, en konvena distanco de i, por povi bone atenti la aktivadon de amba konkursantoj. Lin helpas kvar flankjuistoj, starigitaj dekstre kaj maldekstre de la prezidanto e amba flankoj de la skermoplanko. Se la trafojn signas elektra trafsignilo, tiam la kvar flankjuistojn jam superfluajn anstataas du plankjuistoj kiuj atentas, u la skermiloj ne ektuis hazarde la skermoplankon, ar anka en tiu kazo la trafsignilo montras trafon, kompreneble netaksendan. La skermokonkursoj povas esti individuaj a teamaj (kun kvar membroj). La batalon inter du a pli da teamoj oni nomas renkonto. La konkursojn oni disvolvas la rondbatala, a rekte elimina, a miksa sistemoj. La rekte elimina sistemo povas esti kompletigita per la konsolbatalo de la venkitoj. En okazo de egalstato inter du konkursantoj decidas pli nova, t.n. egalstata mato pri venko kaj malvenko. En okazo de egalstato inter du teamoj (t.e. se la nombro de la venkoj kaj

anka tiu de la donitaj kaj ricevitaj trafoj egalas), la teamestroj elektas po unu teamanon, kaj ilia egalstata mato decidos pri venko inter la du teamoj. Se la konkursanto kulpas malregulaon, e la unua la prezidanto atentigas lin, e la dua aljuas al li unu punan trafon, kaj e la tria li eskludas lin el la plua konkurso. Detale instrukcias reguloj pri la farendoj, se iu konkursanto a teamo pro ajna kazo retiras sin el la komencita konkurso. Konforme al la tri armilspecoj, la sportobrano skermo dividias en tri subbranojn: A) Rapirado B) Spadado C) Sabrado
A) Rapirado

La rapiristo klopodas atingi pikan trafon per sia skermilo nomata rapiro sur la valida korposurfaco de la kontraulo, nome brustflanke ekde la kolumo is la malsupra limo de la ingveno, kaj dorsflanke ekde la kolumo is la interlinio de la koksopintoj, escepte la du brakojn ambaflanke. La rapiro konsistas a) el la rekta, longa (maks. 90 cm), mallara kaj fleksebla tala klingo kun longkvadrata transversa sekco kaj kun butono e la pinta ekstremo por preventi vundigon; b) el la fusto, per kiu la rapiro estas tenata; c) el la duonsfero-forma tala konko, kiu irmas la pugnon. La longo de la skermoplanko estas 12 m. Disciplinoj: 1. Vira rapirado 2. Virina rapirado
B) Spadado (nur por viroj)

La spadisto klopodas atingi pikan trafon per sia skermilo nomata spado sur la valida korposurfaco de sia kontraulo, nome senescepte sur la tuta korpo. La spado konsistas a) el la rekta, longa (maks. 90 cm) kaj mallara tala klingo kun triangula transversa sekco kaj kun butono e la pinta ekstremo; b) el la fusto; c) el la konko. La longo de la skermoplanko estas 24 m. Disciplino: Spadado
C) Sabrado (nur por viroj)

La sabristo klopodas atingi tranan a pikan trafon per sia skermilo nomata sabro sur la valida korposurfaco de la kontraulo, nome ambaflanke sur la tuta supra korpoparto inkluzive de la kapo kaj la brakoj is la interlinio de la koksopintoj. La sabro konsistas a) el la rekta, longa (maks. 88 cm), meze fleksebla mallara klingo kun preska longkvadrata transversa sekco kaj kun butono e la pinta ekstremo; b) el la fusto, taga por fari tranon kaj pikon; c) el la konko. La longo de la skermoplanko estas 14 m. Disciplino: Sabrado La mondfederacio de la sportobrano skermo estas: Fdration Internetionale d'Escrime (FIE). Esp-e: Internacia Skermista Federacio.

Esprimoj: Skermokonkurso, a konkurso de skermo. Sabrokonkurso, a konkurso de sabrado. Unualoke klasita spadisto. Spadkonkurso, a konkurso de spadado. ampiono de virina rapirado. Internacia rapirkonkurso. Sabro-mondampionado, a mondampionado de sabrado. Mondampiono de vira rapirado. Eropo-ampionado de sabrado. Olimpikoampiona virina rapirteamo. Kun asaltoproporcio 2:1 (du per unu) li venkis kontra la turka konkursanto, Ismet, kaj per la gajno de tiu decida mato li akiris la olimpikan ampionecon (la titolon de olimpika ampiono) en la disciplino sabrado. En la itala teamo, partopreninta la Eropo-ampionadon de spadado, sukcese skermis N.N., La pasintjara mondampiono de spadado. La svisa nacia (elektita) rapirteamo fariis la unualoke klasita teamo de la mondampionado de virina rapirado.

SKETADO
Havante paron da specialaj glitiloj, nomataj sketoj, kaj fiksitaj sur la plandumo kaj kalkanumo de siaj sketuoj, la sketisto plenumas kurojn a prezentas artajn ekzercojn kaj diversajn dancojn sur glacio. Sekve de tio la sportobrano sketado havas tri subbranojn, kiuj estas A) Sketkuro B) Artosketado C) Glacidanco La mondorganizo de la sportobrano sketado estas: International Skating Union (ISU). Esp-e: Internacia Sketista Unio.
A) Sketkuro

Streante sian forton, aplikante la plej konvenan stilon kaj sekvante la specialajn konkursregulojn, la sketkuristo kuras sur preparita sketkurejo nomata sketkurvego (kurejo enerale el artefarita glacio) per specialaj sketoj certan nombron da cirkloj, por plenumi la distancon de la koncerna sketkur-disciplino, kaj atingi la celon kun kiel eble plej bona temporezulto. La internaciaj sketkurkonkursoj disvolvias sur sketkurvegoj de tipo Standard. i estas fermita, ovala vego, konsistanta el du paralelaj, t.e. unu interna kaj unu ekstera kurstrioj, nomataj sketkurlenoj, mallonge lenoj, kaj dividitaj unu de la alia per strio el neo, a 5 cm-ojn lara kolora linio farbita sur la glacio, a koloraj lignotipoj fiksitaj je certa distanco unu de la alia. Amba lenoj konsistas el po du rektoj (rektaj sektoroj) kaj po du duoncirkloj (kurbaj sektoroj) kun radiuso de 25 resp. 30 m-oj. Sur unu el la rektoj, e ia fino, estas la celo. iam sur la kontraa rekto, nomata krucia rekto, trovias la 70 metrojn longa kruciga zono. La startejo estas jen sur la celrekto, jen sur la kontraa rekto, depende de la kurdistanco. En internaciaj sketkurkonkursoj oni disvolvas iam nur parostartajn konkursojn. Tio signifas, ke samtempe konkursas du (malofte unu) sketistoj. Ili startas sur la sama rekto, male al la tn. persekutaj konkursoj (en internaciaj konkursoj ne aplikataj), kie la du konkursantoj startas sur malsamaj rektoj. La du konkursantoj startas unu apud la alia (se la starto okazas sur la celrekto) a je ioma distanco unu de la alia (se ili startas sur la krucia rekto), iu sur sia propra leno, ricevita per lotumo. La starto okazas je pistolpafo a flagosigno, en kontrahorloa direkto. Kiam la du konkursantoj atingas la komencon de la krucia zono, ili reciproke interanas la lenojn, nome la interna konkursanto transiras sur la eksteran lenon kaj inverse. Tiu interano devas okazi iun fojon, kiam la du sketistoj trapasas la krucian rekton, t.e. kiom da rondoj, tiom da interanoj. Tiu manovro ebligas, ke ili amba kuru tiom da internaj rondoj kiom da eksteraj rondoj, kio egaligas reciproke ilian kurdistancon. Se en la krucia zono ili renkontias, por eviti kuron de unu kontra la alian, nome kolizion, kaj sekve falon kaj vundion, la regulo antaskribas, ke tiu, kiu venas el la interna leno, devas certigi la eblecon se necese, per malrapidio ke la alia, venanta el la ekstera duoncirklo, povu trapasi anta li. Se unu el la du antaas la alian per unu tuta rondo, alivorte se unu supercirklas la alian, la antaito rajtas postsekvi la alian ne pli proksime ol 5 metroj. Tiu distanco povas grade malpliii kaj fine esi nur tiam, se la antaito proksimias al la antaulo kun la videbla decida volo antai lin kaj ne nur por fruktuzi la reduktiintan aerreziston strikte malanta la alia. La konkursojn gvidas kaj disvolvas la konkursa juistaro, el kiuj pli specialajn taskojn plenumas la sekvantaj fakjuistoj kaj funkciuloj. La startigisto alvokas la parojn al la startejo, surbaze de la pretigita startolisto. Poste lotume li decidas, kiu startos en la ekstera, resp. interna lenoj. Fine li startigas la konkursantojn per pistolpafo a flagosigno. La celjuisto havas la taskon observi, kiu el la du atingas la unua la celon. Se la distanco

inter la du alceliintoj estis malpli ol 5 m-oj, li prijuas la distancon kaj sciigas in al la gvida tempojuisto, escepte, se anka celfotilo funkcias. Same estas lia tasko konstati, se eventuale la paro alvenis egalstate (samtempe) en la celo. La tempomezuradaj juistoj, mallonge tempjuistoj mezuras la daron de la sketkuro ekde la starto is la celo. Dum la kuro ilia loko estas enerale e la celo, kie en konvena vetero ili povas vidi la pistolfumon a flagosignon de la startigisto. Kaze de nebulo a neado, en la momento de la starto ili restadas e la startejo kaj poste ili transiras al la celo. iun kurumon mezuras 3 tempjuistoj kaj 1 suplementa tempjuisto, uzante al tio stophorloon (haltigeblan horloon). Validas la sama tempovaloro sur almena du horlooj, a la meza tempovaloro, se la tri horlooj montras malsamajn valorojn. La mezurado de la suplementa tempjuisto estas konsiderata nur, se iu el la tri pro ajna kazo ne povis mezuri. La gvida tempjuisto direktas la aktivadon de la tempjuistoj. La cirklonombro-juisto informas la konkursantojn pri la nombro de la ankora plenumendaj cirkloj. Tiucele li havas plurajn rondajn tabulojn, el kiuj bone videble li almontras la respektivan tabulon, kaj se necese, anka latvoe li sciigas la nombron de la ankora kurendaj cirkloj al la preterkuranta konkursanto. Lia loko estas apud la celo. Se funkcias du cirklonombro-juistoj, tiam ili aparte almontras la tabulojn, unu al la internalena, la alia al la eksteralena konkursanto. Cetere la nombrado de kaj informado pri la cirkloj povas okazi anka pere de elektra numertabulo, kiun funkciigas la cirklonombro-juisto. La du lenjuistoj, postenitaj e la mezo de la du kurbaj sektoroj, ekster la kurkampoj, kontrolas, u la konkursantoj ne forlasas dumkure sian lenon. Krome ili atentas anka la regulan leninteranon en la krucia zono. La krucia lenjuisto staras e la fino de la krucia zono, 70 cm-ojn interne de la linio dividanta la du lenojn kaj direktas la konkursantojn per flagosigno sur la ustan lenon (de sur la interna sur la eksteran kaj inverse). Li kontrolas la ustan plenumon de la interano kaj atentas, ke la konkursanto, venanta el la interna duoncirklo, ne malhelpu la alian en la trapaso. Disciplinoj: a) Mallongaj distancoj 1. 500-metra vira sketkuro 2. 500-metra virina sketkuro 3. 1000-metra vira sketkuro 4. 1000-metra virina sketkuro 5. 1500-metra vira sketkuro b) Longaj distancoj 6. 1500-metra virina sketkuro 7. 5000-metra vira sketkuro 8. 3000-metra virina sketkuro 9. 5000-metra sketkuro (nur por viroj) 10. 10 000-metra sketkuro (nur por viroj) La konsisto la konkursoj de sketkuro estas a) Unudistancaj b) Kunmetitaj (plurdistancaj). En la unudistancaj konkursoj oni konkursas nur en unu disciplino, kaj la la tie atingita rezulto li estas klasata kaj premiata. En la kunmetitaj konkursoj la sketistoj konkursas en du, tri a kvar disciplinoj, kaj post la sumigo de la rezultoj de la unuopaj disciplinoj oni taksas kaj klasigas la konkursantojn, deklaras kaj premias la avanulojn. En la unudistancaj konkursoj la parigo de la konkursantoj por la unuopaj kurumoj okazas per loto. e la du- kaj tridistancaj kunmetitaj konkursoj la parigo de la kurparoj por la kurumoj

okazas per loto nur anta la unue kurota disciplino (konkursdistanco). Por la kurumoj de la sekvaj disciplinoj (konkursdistancoj) la kurparojn oni parigas baze de la klasigoj atingitaj en la usantaa disciplino. La kvardistancaj kunmetitaj konkursoj konsistas el po du mallongdistancaj kaj longdistancaj disciplinoj. Aparte oni lotas la parojn de la unue kurotaj mallonga kaj longa konkursdistancoj, kaj e la aliaj du distancoj oni parigas baze de la klasiga vicordo de la jam kuritaj mallonga, resp. longa konkursdistanco. En la unudistanca konkurso la klasigo okazas surbaze de la mezurita temporezulto. Se pli da konkursantoj plenumas la saman temporezulton, ili iuj ricevas la saman klasigon, kaj la klasiga vicnumero de la konkursanto ilin postsekvanta dependas de la nombro de iuj lin antaintaj. Por klarigi per ekzemplo: Se tri konkursantoj plenumis la saman plej bonan temporezulton kaj kvin la sekvantan plej bonan rezulton, kaj denove du aliaj inter si la saman rezulton ktp., tiam la konkurso havas 3 unualokajn, 5 kvaralokajn kaj du naalokajn ktp. klasitojn. En la dudistanca konkurso venkas, kiu (a kiuj) venkis en amba distancoj. En la tridistanca, kiu (kiuj) venkis alme na en du, kaj en la kvardistanca, kiu (kiuj) venkis almena en tri disciplinoj. Se tiaj ne estas, tiam oni adicias la poentanombrojn plenumitajn en iuj unuopaj distancoj de la koncerna konkurso, kaj venkas, kiu havas la malplej grandan sumigitan poentonombron. La poentumo okazas jene: en la 500-metra distanco la poentonombro samas kun la nombro de la plenumitaj sekundoj; en la ceteraj distancoj la nombron de la sekundoj oni multiplikas per 1/2 e la 1000-metra, per 1/3 e la 1500-metra, per 1/6 e la 3000-metra, per 1/10 e la 5000-metra kaj per 1/20 e la 10 000-metra distancoj. La sistemo de la konkursoj estas enerale unuetapa kaj la klasigan vicordon donas la temporezultoj. En la olimpikoj, mond- kaj Eropo-ampionadoj la disvolvo de la kvardistanca kunmetita konkurso diferencas disde la ceteraj nur per tio, ke la kvaran, t.e. la laste disvolvitan disciplinon kiu estas iam la plej longa distanco partoprenas jam nur maks. 16 konkursantoj. Ili estas la 16 avanuloj de la pli frue plenumita, malplilonga longdistanca disciplino. Sed validas anka kroma kompletiga regulo, kiu antaskribas, ke la 8 plej bonaj konkursantoj la la suma poentumo de la tri unuaj disciplinoj devas esti nepre inter la 16. La tri unuaj disciplinoj (pli korekte: subdisciplinoj) estas konsidereblaj do kiel la antafinalo kaj la plenumo de la lasta distanco, kiel la finalo de la kvardistanca kunmetita konkurso. Esprimoj: Sketkur-konkurso, a konkurso de sketkuro. 1000-metra vira sketkur-konkurso, a konkurso de 1000-metra vira sketkuro. La unualoka klasito de la 500-metra virina sketkuro, en la kvardistanca kunmetita sketkur-konkurso. Mond-ampiono de la vira 3000metra sketkuro. La tri avanlokaj klasitoj de la 1500-metra virina sketkuro. En la Eropoampionado de sketkuro, en la virina dudistanca kunmetita sketkur-konkurso, konsistanta el 500-metra kaj 3000-metra sketkuroj, venkis la franca sketistino, fralino N.N., stariginte novan mondrekordon en amba subdisciplinoj. La olimpikoampiona vira sketkuristo N.N. atingis sian pasintjaran mondrekordon en la disciplino 5000-metra sketkuro. En la disciplino 1000-metra virina sketkuro tri konkursantoj plenumis la saman temporezulton, sekve de kio iuj tri estis deklaritaj trialokaj klasitoj.
B) Artosketado

La artosketisto sola a en gea duopo prezentas sur glacio devigajn kaj kun muzika akompano kaj dum fiksita tempodaro plenumitajn libere elektitajn sketekzercojn, klopodante akiri kiel eble plej altan poentonombron pere de plaaj, harmoniaj movoj de arta nivelo kaj pere de malfacilaj saltoj, turnioj kaj piruetoj, efektivigitaj kun altagrada lerto kaj gracieco. La konkursojn de artosketado oni disvolvas en tegmentita a subiela sketkonkursejo, mallonge sketkampo, sur glacio artefarita a natura. La konkursa sketkampo devas esti longkvadratforma, kun longo inter 53-60 kaj laro inter 26-30 m-oj, kaj irkaita per barilo.

La konkursoj de artosketado havas du aspektojn. Nome, se 1a ekzercon prezentas unu persono (viro a. virino), tiam temas pri konkurso de solopa artosketado, kaj se in prezentas du iam unu viro kaj unu virino persnoj, tiam temas pri konkurso de para artosketado. a) La konkursoj de solopa artosketado konsistas el 1. devigaj ekzercoj, 2. antaskribitaj saltoj kaj turnioj, 3. libere elektitaj ekzercoj. iu partoprenanto prezentas unue la 1-an kategorion, poste la 2-an kaj la 3-an. 1. La devigaj ekzercoj konsistas el du alternativaj ekzercogrupoj al po tri ekzercoj. Tiuj ekzercoj estas kunmetitaj el strikte difinitaj sketfiguroj-elementoj, kiel: cirkloj, maoj, paragrafoj, 3-oj, duoblaj 3-oj, kontra-3-oj, turnoj, kontaraturnoj ktp. 2. La antaskribitaj saltoj kaj turnioj inkluzivas same du alternativajn ekzercogrupojn el po du saltoj kaj unu turnio. La po du alternativojn de amba kategorioj en detala priskribo la konkursaranantaro sciigas jam pluraj monatojn pli frue el la partoprenantoj. Antavespere de la konkurso oni lote elektas unu el la du alternativoj kiel devigan per la konkursantoj. iun figuron de la deviga ekzerco la konkursantoj plenumas sinsekvo po tri fojojn per la dekstra kaj maldekstra piedoj. La ekzercojn de la antaskribitaj saltoj kaj turnioj iu prezentas du fojojn. e amba kategorioj la poentjuistoj t.e. la urio aparte taksas iun ekzercen per poentoj kun valoroj de 0 is 6. Cele de pli nuancita taksado la poentoj havas anka dekonajn valorojn, ekz. 3,2; 4,7 ktp. (Tio validas anka e la para artosketado kaj e la glacidanco.) e la pritakso de la unuopaj figuroj, elementoj a. ekzercoj la poentjuistoj konsideras unue dum la plenumo la eksteran aspekton de la ekzerco. Dezirataj estas: regula akiro, vigla kaj egalritma glito, senpena, glata kaj plaa prezento kun trankvilaj, leeraj kaj graciaj movoj, kaj svingo sufia por la disvolvo de la ekzerco. Due, post la ekzerco surbaze de la spuroj sur la glacio ili devas prijui la formon kaj simetrion de la figuro, krome la purecon de la eospuroj mallonge: eoj kaj de la turnoj, kaj fine la ustan sekvadon de la longituda kaj transversa aksoj de la ekzerco. Eraraj estas ekzempla la duobla eo (nome la sketo havas du eojn, sed la figurojn oni devas plenumi plej ofte a sur la dekstra a sur la maldekstra eo, anante kelkfoje la eojn konforme al la karaktaro de la figuro), kiko per la flirta piedo anta eoano ktp. 3. La libere elektitan ekzercon (ian koreografion) kunmetas kaj la akompanan muzikon elektas enerala la trejnisto unianime kun la konkursanto. e la kunmeto ili devas atenti, ke la ekzerco enhavu necesan nombron da valoraj elementoj, sen apliki elementojn malpermesitajn. La ekzerco devas havi harmonian konstruon perfekte akordigitan kun la muziko. Leeraj movoj, plaa korpotano, iderieco kaj asprimado da la karaktero de la muziko, jen la efaj postuloj da la sukcesa partopreno en la konkurso. La ekzerco daras e la viroj 5, kaj e la virinoj 4 minutojn. La libere elektitajn ekzercojn anka tiujn de la para sketado kaj la glacidanco la poentjuistoj poentumas per du poentnombroj: unu por la teknika valoro, la alia por la arta efiko. Disciplinoj: 1. Vira solopa artosketado 2. Virina solopa artosketado b) La konkurso de para artosketado konsistas el 1. mallonga programo, 2. libera sketado. 1. En la mallonga programo la konkursanta paro davas prezenti 6 bazelementojn dum ne pli ol 2 minutoj. La regularo fiksas 3 ekzercogrupojn el po 6 diversaj bazelementoj, kial ekz.: duobla Salchow (individua salto); sida rotacio (para); mortorotacio dorsdirekten, eksteren (para); ensalta pesil-rotacio (individua); duobla lazo (kometa levo); duobla Axel Paulsen

(levo); duobla Rittberger (individua salto); duobla diskruro Lutz (levo); cirkloforma kaj serpenta paserioj ktp. En la antaa mondampionado oni lote elektas kaj is la 1-a de majo publikigas unu el la ekzercogrupoj kial devigan mallongan programon por iuj konkursoj aranotaj fare de ISU. 2. La 5-minuta libera sketado koncerne ian tuton de vas esprimi la paran sketadon de du personoj. Fojfoje ili rajtas disii por mallonga tempo, sed tio ne rompas la harmonion de la ekzerco. Saltoj, en kiuj unu helpas la alian, devas montri kontinuan ascendan kaj descendan turnomovon. e levo la levanto rajtas teni la levaton nur super la koksoj. La elementojn kunligas harmoniaj paoj kaj movoj en plena akordo kun la muziko. La paroj estas iam geaj. Disciplino: Para artosketado Krom la kutima stabo al la konkursa juistaro apartenas 6-membra urio el unu uriestro kaj 7 poentjuistoj. La poentjuistoj estas provizitaj per surkartonaj poentnumeroj, nome unu serio de 0 is 6 nigraj por la entjeraj kaj per unu serio de 0 is 9 ruaj por la frakciaj nombroj. Post la plenumita ekzerco, je la signo de la uriestro la poentjuistoj leve montras la aljuitan poentonombron helpe de sia poentomontra tabulo. Havante lokon proksime de la uriestro, la tempomezuristo mezuras la daron de la libera sketado kaj sciigas al la uriestro, se la ekzerco daris pli a malpli longe ol antaskribite. Esprimoj: Konkurso de vira solopa artosketado. Mondampiono de vira solopa artosketado, a mondampiono de la vira solopa artosketado. Eropo-ampiono de la virina solopa artosketado. i estas elstara artosketistino. La trialoka klasito de la olimpika ampionado de virina solopa artosketado. Konkurso de para artosketado. La olimpikoampiona duopo de la para artosketado. La unualoke klasita duopo de la Eropoampionado de para artosketado. La soveta artosketista duopo gajnis la unualokan klasigon de la mondampionado de para artosketado. Dum la 10-minuta pazo oni refreigis la glacion de la sketkampo per speciala glaciglatiga aparato. La mondampiona (Eropo-ampiona, olimpikoampiona) artosketista duopo.
C) Glacidanco

Kun muzika akompano kaj dum fiksita tempodaro, la glacidancisto en gea duopo prezentas tri devigajn kaj unu libere elektitan dancon sur glacio. La sketkampo, servanta la konkurson de glacidanco, havas la samajn formon kaj amplekson kiel tiu de la artosketado, ja tiuj konkursoj disvolvias enerale kune kun la konkurso de artosketado, sur la sama sketkampo, kiel lasta, sed kun la pli antaaj en arta kvalito samvalora disciplino. La glacidanco-konkurso havas du partojn. Unue iuj konkursantoj prezentas la tri devigajn dancojn kaj poste, la sekvan tagon, venas la vico de la libere elektita danco. 1. Kiel konstantaj devigaj dancoj estas difinitaj 12 dancoj en 4 grupoj. Antavespere de la konkurso oni lote elektas unu el la grupoj, kaj tiuj 3 dancoj estas prezentendaj en la konkurso. Jen la 4 grupoj: a) Eropa a Amerika valso. Rocker Foxtrot. Silver Samba. b) Viena valso. Paso Doble. Tango. c) Stellumo valso. Kilian. Argentina valso. c) Westminster valso. Quickstep. Blues. iuj taktoj, iuj paoj de la supraj dancoj estas detale kaj precize fiksitaj en la koncerna regularo. Kiam iu prezentis la unuan dancon, tiam venas la vico de la dua kaj poste de la tria dancoj. La urio same el 8 membroj, kiel e la artosketado prijuas: la sinkronecon de la movoj kun la muziko, la adaption de la movoj al la karaktero de la muziko, la stilon de la dancanta paro kaj la akordon inter ili ktp. 2. La libere elektita danco, alinome kiro daras 4 minutojn. La urio taksas iun dancon

same kiel e la artosketado per du poentonombroj, de 0 is 6, kun uzo de dekonaj valoroj. Per la unua poentonombro oni taksas la teknikan plenumon, nome la malfacilecon de la elementoj, la variecon kaj la originalecon. Per la dua poentonombro oni taksas la harmonian kunmeton de la ekzerco, la adaptadon al la muziko, la proporcian lokigon de la ekzerco sur la sketkampo, la kontinuan movion, la simetrion inter la danco kaj la muziko kaj fine la korpotenon. Disciplino: Glacidanco Esprimoj: Konkurso de glacidanco a glacidanco-konkurso. Eropo-ampionado kaj mondampionado de glacidanco. La mondampiona angla glacidancista duopo. La dualoke klasita duopo de la Eropo-ampionado de glacidanco. La svisa glacidancista duopo prezentis la plej alte poentumitan kiron, tamen ili sukcesis atingi nur la malsupran tupon de la venkopodio, ar la devigajn dancojn ili plenumis kun meza rezulto. Eropo-ampiona paro de glacidanco. La bronzmedala duopo de la i-jara Eropo-ampionado de glacidaneo. La tri avanloke klasitaj paroj de la mondampionado de glacidanco.

SKIADO
Surhavante paron de skioj kaj vestaon enerale uzatan en la skisporto, kaj atentante la regulojn de la koncerna disciplino, la skiisto descendas, kuras a saltas sur nekovrita tereno lalonge de signita glitvojo, respektive helpe de konstruita skisaltejo, kaj klopodas atingi kiel eble plej bonan temporezulton, resp. poentonombron. Krom en la disciplino salto li uzas anka paron da skibastonoj. En konkursoj la konkursantoj portas startnumeron sur la brusto kaj dorso. La konkursojn gvidas kaj kontrolas, kaj koncerne la rezultojn juas kaj decidas la konkursa juistaro. La konsisto de la jugistaro alternas la la pretendoj de la unuopaj disciplinoj, el kio sekvas, ke krom la prezidanto, vicprezidanto, sekretario kaj la kuracisto kun la sanitara personaro, al la konkursa juistaro povas aparteni startjuistoj a startigistoj, pordjuistoj, celjuistoj, saltjuistoj, tempomezuristoj ktp. La esenca ilo de la skiado estas la skio. Konforme al la tri efaj skiaktivadoj ekzistas tri specoj de skio: a) descenda skio: 2-2,10 metrojn longa, kun ligao fiksa, kiu ne permesas levi la kalkanon; b) kura skio: same 2-2,10 m-ojn longa, el ligno malpeza, kun ligao permesanta libere levi la kalkanon; c) salta skio: 2,20 2,30 m-ojn longa, pli peza, ktm ligao kiel e la kura skio. La plandon de la salta skio trakuras de la antaa ekstremo is tiu malantaa tri paralelaj nooj, la aliaj du specoj do skio havas nur po unu noon. e la descendaj kaj kuraj disciplinoj la startigo kaj pomezurado okazas la la sekvantaj manieroj. En okazo de bona videblo a adeblo, la startigo okazas per flagosigno, respektive per fajfilsigno. En tiu kazo la celuisto altas la tempomezuran horloon la tiuj signoj. Cetere pli multe da mekanikaj helpinstalaoj servas la tempomezuradon. Ekz. la telefona a radiotelefona startigo, kie la komandvorton de la startjuisto telefone adas la celjuisto kaj sammomente altas la horloon. La kondukilan brilsignilon muntitan e la celo funkciigas piede la startanta konkursanto en la startejo. La kondukila tempomezurilo ekfunkciigas la tempomezuran horloon per elektra signo e la starto, kaj haltigas in same per elektra impulso (kiun estigas la foriro de la celrubando fare de la enkuranto) e la celatingo. La fotoela tempomezurilo simile altas kaj malaltas la tempomezuran horloon, a registras sur paperrubando la startan kaj alvenan tempojn de la konkursanto. La sportobrano skiado havas tri subbranojn: A) Alpaj disciplinoj B) Nordaj disciplinoj C) Skibiatlono
A) Alpaj disciplinoj

grupo a) Descendoj La skiisto rapidege descendas sur dekliva glitejo nomata descendvego la vojstreko indikita per necesa nombro da tn. kontrolpordoj, kiuj e e la pleja rapideco ebligas sekvi la difinitan vegon kaj samtempe evitigas danerajn terendetalojn. Dum la descendo la skiisto atentas la regulojn de la disciplino kaj helpante sin anka per siaj skibastonoj klopodas atingi kiel eble plej rapide la celon. La kontrolpordojn reprezentas po du samkoloraj flagoj . 1 metron longaj kaj 50 cm-ojn laraj, streitaj sur po du mallaraj stangoj e amba flankoj de la pordo. La flagoj staras 1 metron super la nesurfaco kaj havas bluan a alterne bluan kaj ruan kolorojn. La interdistenco de la du flagoj, t.e. la lareco de la kontrolpordo ne estas fiksita en la regularo. Disciplinoj:

1. Vira descendo La niveldiferenco de la vego inter la startejo kaj celo estas minimume 250 m-oj kaj la longo: min. 500 m-oj. 2. Virina descendo Min. niveldiferenco: 200 m-oj; min. longo: 400 m-oj. grupo b) Slalomoj La skiisto descendas sur dekliva glitejo nomata slalomvego La zigzaga vojstreko, indikita per . 60 numeritaj kontrolpordoj, alinome slalompordoj. e iu pordo la skiisto faras la necesan direktoanon, helpante sin lerte per siaj skibastonoj, kaj atentante la regulan pordotrapason klopodas atingi kiel eble plej bonan temporezulton. La slalompordoj konsistas el po du mallaraj stangoj kun 3,2 4 metra interdistanco kaj elstaras 1,8 metrojn alte el la neo. Sur la supro de la du stangoj estas fiksita . 25x25 cm-a flageto samkolora. La sinsekve ripetianta kolorvicordo de la pordoflagoj estas: blua, rua, flava. Almena la kvarona parto de la glitvojo devas havi pli ol 30 gradan krutecon kaj multe da anoj en la direkto kaj deklivangulo. La konkurso de slalomo (slalomkonkurso) konsistas el du kurumoj sur malsamaj vegoj, kaj ili amba estas taksataj. 1. Vira slalomo Niveldiferenco: de 70 is 220 m-oj; longo: de 300 is 600 m-oj. 2. Virina slalomo Niveldiferenco: de 70 is 150 m-oj; longo: de 300 is 400 m-oj. grupo c) Slalomego La skiisto descendas sur dekliva glitejo nomata slalomegvego la vojstreko preska samlonga kiel tiu de la slalomvego, sed havanta . duoblan niveldiferencon kaj duonan kvanton da kontrolpordoj. e iu pordo la skiisto faras la necesan direktoanon helpe de siaj skibastonoj, atentas la regulan pordotrapason kaj klopodas atingi la celon dum laeble plej mallonga tempo. La slalomegvego havas ondan terenon, kiun krutaj deklivoj kaj malebenejoj igas varia. La kontrolpordoj, kies laro varias inter 4-6 m-oj, konsistas el du duoblaj stangoj, sur kiuj estas streita po unu flago 70 cm-ojn longa kaj 50 cm-ojn lara, en 1 metra alto super la nesurfaco. Du flagoj de sama pordo estas samkoloraj, la altere uzataj pordkoloroj estas rua kaj blua. La konkurso de slalomego (slalomegokonkurso) povas esti unu- a du kuruma. Disciplinoj 1. Vira slalomego Niveldiferenco: de 200 is 400 m-oj; longo:de 500 is 600 m-oj. 2. Virina slalomego Niveldiferenco: de 150 is 300 m-oj; longo: de 300 is 400 m-oj.
B) Nordaj disciplinoj

grupo a) Skikuro Sekvante rigore la regulojn de la disciplino kaj uzante siajn skibastonojn, la skiisto finkuras sola a en duopo certan vojstrekon de difinita distanco, nomatan skikurvego kaj indikitan per diversaj indiktabuloj, sur ebena a alterne supren- kaj malsuprendirekte dekliva t.e. onda skitereno, klopodante atingi kiel eble plej bonan temporezulton. La kurdistancoj kun proporciaj niveldiferencoj alternas inter 3-50 km-oj. La permesita sumo de la unuopaj ascendoj (supreniroj) ene de iu oficiala kurdistanco estas difinita. La plej granda kontinua ascendo, ne interrompita de almena 200 m-a ebena a descenda etapo, ne povas havi pli grandan niveldiferencon ol 100 m-on e la viroj kaj 75 m-ojn e la virinoj. La startejo kaj la celo estas enerale samloke.

Okaze de 20 km-aj a pli longaj kurdistancoj oni instalas unu a du dumvojajn refreiejojn, kie la konkursantoj povas ricevi varmajn kaj nutrajn (senalkoholajn) trinkaojn, krome biskviton, okoladon ktp. Disciplinoj: 1. 2-kilometra skikuro (nur por virinoj) Suma ascendo: 30-50 m-oj. 2. 3-kilometra vira skikuro Suma ascendo: 50-100 m-oj. 3. 3-kilomejra virina skikuro Suma ascendo: 50-80 m-oj. 4. 5-kilometra vira skikuro Suma ascendo: 150-200 m-oj. 5. 5-kilometra virina skikuro Suma ascendo: 150-200 m-oj. 6. 10-kilometra vira skikuro Suma ascendo: 300-450 m-oj. 7. 10-kilometra virina skikuro Suma ascendo: 250-300 m-oj. 8. 15-kilometra skikuro (nur por viroj) Suma ascendo: 450-600 m-oj. 9. 30-kilometra skikuro (nur por viroj) Suma ascendo: 750-1000 m-oj. 10. 50-kilometra skikuro (hur por viroj) Suma ascendo: 1200-1500 m-oj. grupo b) Stafeta skikuro iuj unuaj kurontoj de la teamoj, partoprenantaj en la disciplino stafeta skikuro, startas kune en la startejo, kaj helpante sin per du skibastonoj, ili finkuras difinitan distancon inter la cirkonstancoj kaj la la reguloj de la disciplino skikuro. La suma ascendo povas esti maks. 150 m-oj. Post ano, efektivigita per simpla ektuo en la t.n. anozono, anka la ceteraj teamanoj finkuras unu post la alia sian kurdistancon. Venkas tiu teamo, kies lasta skikuristo la unua atingas la celon. Disciplinoj: 1. 3x5-kilometra stafeta skikuro (nur por virinoj) 2. 3x10-kilometra stafeta skikuro (nur por viroj) 3. 4x10-kilometra stafeta skikuro (nur por viroj) grupo c) Skipatrolado La 3-5 membra skipatrolo kuras difinitan distancon inter la cirkonstancoj kaj enerale la la reguloj de la disciplino skikuro. La tuta teamo startas samtempe kaj dum la kuro la membroj povas helpi unu al la alia. Dumvoje ili faras pafekzercojn a aliajn ekzercojn la la apartaj antaskriboj de la aktuala konkurso. Tiuj ekzercoj influas la temporezulton de la patrolo. e la alcelio la longo de la patrolo t.e. la distanco inter la unua kaj lasta enkuranto de la patrolo, ne povas esti pli ol 20 metroj. Disciplino: Skipatrolado Distanco: unu el la viraj skikurdistancoj, la la elekto de la konkurs-aranantaro. grupo d) Skisalto La disciplino skisalto disvolvias sur faksperte konstruita kaj zorge preparita skisaltejo, nomata skisalto-vego, a skisalto-remparo. Klopodante atingi kiel eble plej longan kaj plej alte poentumitan salton, la skisaltisto sekvante la regulojn de la disciplino kaj ne uzante skibastonojn plenumas la sekvantajn

fazojn de la disciplino skisalto: li startas en la startejo, faras svingodonan alkuron sur la alkura deklivo, forsaltas de sur la saltoplato, post kelksekunda flugo li atingas la grundon (surterias) sur la surteria deklivo kaj bremsante haltas sur la elkurejo. Dum la flugo kaj alterio la skisaltisto atentas la ustan korpotenon, kiun nome la kvaliton de la salto la saltjuistoj poentumas. La longon de la salto mezuras la distancmezuristoj. Krom la suprenomitaj partoj (startejo, alkura deklivo, saltoplato, surteria deklivo, elkurejo) al la skisaltovego apartenas anka la turo de la (3-5) saltjuistoj (alinome poentjuistoj, a urio). i situas en la plej konvena loko, de kie la juistoj vidas la tutan salton. La sumo de la porkvalitaj kaj porlongecaj poentoj donas la rezulton. Kromaj funkciuloj de la disciplino skisalto estas: a) La remparestro respondecas pri la preparo de la remparo kaj li donas la permeson al iu sekvanta salto. b) La platfermisto etendas flagon kruce tra la saltoplato post iu salto. Tio signas saltomalpermeson. Je la signo de la remparestro li malfermas la saltoplaton. c) La startisto en la startoturo startigas la sekvantan saltiston, kiam la platfermisto signas liberan vojon. Disciplino: Skisalto (nur por viroj) grupo e) Norda kunmetita disciplino Tiu i disciplino konsistas el la subdisciplinoj 15-kilometra skikuro kaj skisalto sur skisalta remparo kun difinitaj mezuroj. Disciplino: Norda kunmetita disciplino (nur por viroj)
C) Ski-biatlono (nur por viroj)

Tiun i subbranon konsistigas du sportaktivadoj, nome la skikuro kaj la pafo. Disciplinoj: 1. Individua ski-biatlono Dum 20-kilometra skikuro la biatlonisto faras po 5 pafojn dufoje en kua kaj dufoje en stara pozicioj sur cirklan celtabulon. La trafrezulto influas la temporezulton. Uzeblaj estas iaj neatomataj fusiloj is 8-milimetra kalibro. 2. Stafeta ski-biatlono La tripersona a kvarpersona teamo stafete kuras 3x7,5 respektive 4x7,5 km-ojn. Dumvoje iu membro faras po 8 pafojn unufoje en kua kaj unufoje en stara pozicioj sur po 5 rompiemajn objektojn (botelo ktp.). Pro la mistrafoj la stafetisto devas fari punajn rondkurojn irka la pafejo. Venkas la teamo, kiu dum la plej mallonga tempo atingas la celon. oo La mondfederacio de la sportobrano skiado estas: Fdration Internationale de Ski (FIS). Esp-e: Internacia Skiista Federacio. Esprimoj: Skikonkursoj, a konkursoj de skiado. Alpaj skiampionadoj. Eropo-ampiono de vira descendo. Mondampiono de virina slalomego. Olimpika rekordo de 15-kilometra skikuro. En la 2-kilometra skikuro i nur atingis la Eropo-rekordon, sed en la 5-kilometra virina skikuro i ne nur venkis la malnovan Eropo-rekordon, sed e starigis novan mondrekordon. La publiko entuziasme ovaciis la olimpikoampionan teamon de la 3x10kilometra stafeta skikuro. La norvega nacia teamo gajnis Eropo-ampionecon en la disciplino skipatrolado, disvolvita sur 15-kilometra distanco. En la vintraj olimpikoj de jaro 1972, sur la skisaltoremparo de Sapporo arda batalo disvolviis inter la plej elstaraj skisaltistoj de la mondo, por la tri avanaj klasigoj. Kadre de la Eropo-ampionado de skiado, en la disciplino individua skibiatlono, la unualokan klasigon akiris svisa konkursanto, dum en la stafeta skibiatlono la teamestro de la finna stafetteamo pais sur la plej altan tupon de la

venkopodio.

SLEDADO
Sidante sola a en duopo sur speciala sledo kaj traveturante la rektojn kaj kurbojn de konstruita a natura sledvego, la sledisto aplikas konvenan veturteknikon kunigitan kun lerto kaj kurao, por atingi kiel eble plej grandan rapidecon kaj alveni la celon kun bona temporezulto. La internaciajn sledkonkursojn partoprenas viraj kaj virinaj konkursantoj. La mondfederacio de la sportobrano sledado estas: Fdration Internationale de Luge (FIL). Esp-e: Internacia Sledista Federacio. La sportaktivado sledado disvolvias sur sledvegoj, kiuj povas esti naturaj a konstruitaj. La naturaj sledvegoj estas ordinaraj arbarvojoj, kiuj havante la permesitan deklivogradon (maks. 10 %) kaj minimume 15 m-ojn radiusajn kurbojn povas esti uzataj por sporta sledado, sen speciala konstrulaboro, escepte eventualan transkonstruon de unuopaj kurboj, kiuj iom superpasas la regulan mezuron. Per fikstreto de la neo kaj ebenigo de la kelkloke malebena vojgrundo la naturaj sledvegoj estas pretigeblaj dum kelkaj tagoj. La grundo de la naturaj sledvegoj estas do malmola neo, kontraste al la konstruitaj sledvegoj, kies grundo estas glacio. Sekve de tiu cirkonstanco la natura sledvego ne ebligas tian rapidecon, kien la konstruitaj sledvegoj ebligas. Aliparte la natura sledvego estas bona lernejo por la estontaj sledkonkursantoj. La dua speco de la sledvegoj estas tiuj konstruitaj, al kiuj apartenas du tipoj: la bobvego kaj la sportsledvego. La bobvego estas tupo inter la natura sledvego kaj la sportsledvego, servanta al la sledistoj kiel bona ekzercejo kaj trejnejo, anta ol ili komencas la sledadon sur sportsledvego. La plej granda descendorapideco, atingelbla sur bobvego, estas 120 km-oj per horo. Tio motivas, ke sur bobvego oni povas veturi nur per sportsledoj a boboj, ar tiuj estas stireblaj. La uzo de ordinaraj sledoj sur bobvego a sportsledve go estas danera kaj malpermesita. La longo de la bobvego estas inter 1000 kaj 2000 m-oj. in karakterizas la relative granda interdistanco inter la kurboj, se ni komparas in kun la sportsledvego, kaj la pli granda kurboalteco (1-6 m-oj) ol tiu en la sportsledvego. Kurboalteco oni nomas la altecon de la kurbovando, konstruita lalonge de la ekstera rando de la kurbo. La kurbovando estas deklive levianta plilario de la vego. Pelate de la centrifuga forto, en la kurbo la sledo surglitas la konkave oblikvan vandsurfacon kaj tie i darigas la veturon is ia fino de la kurbo. La alteco de la kurbovando malhelpas, ke la svingo de la rapidega malsuprenglito, nomata descendo, elflugigu la slediston el de la vego. La minimuma longo de la kurboradiuso estas 10 m-oj. La sportsledvego havas relative pli multe da kurboj ol la bobvego, kio ne permesas atingi tiel grandan rapidecon, kiel sur bobvego. La meza rapideco estas ne pli ol 100 km-oj per horo. Sur la enerale 1000-1200 m-ojn longa sportsledvego la dense sinsekvantaj, minimume 8 mojn radiusaj kurboj postulas pli grandan atenton kaj lerton ol sledado sur bobvego kaj la malfacilecon ankora pliigas la reletive pli malaltaj kurbovandoj (0,5-4 m-aj). Internaciajn sportsledkonkursojn oni disvolvas sur sportsledvegoj. La konstruitaj sledvegoj sekvas enerale la linion de uzataj arbaraj-montaj vojoj, sed ili estas transformitaj, transkonstruitaj konforme al la postuloj de la du sledvegotipoj. Grave estas, ke la sledvego havu meze ne pli ol 10 %-an deklivecon. La fundo de la vego devas esti ne pli lara ol 1,50-1,80 m-oj kaj in borderas ambaflanke remparo kun 70-grada interna vando. En la kurboj la vego lanecese plilarias kaj havas e la ekstera rando labezone altan kurbovandon. La someran terlaboron vintre kompletigas la finpretigo de la vego. 10 cm-a netavolo kaj kelkagrada frosto jam ebligas tion. Unue oni fikstretas la neon sur la grundo de la vego, poste kovras in per neokao, kiu estas miksao de neo kaj abunde da akvo. La sternitan kaj glatigitan neokaon oni lasas frostii, poste delikate aspergas in, ke la glacia grundo fariu ankora pli glata.

La sportilo, uzata en la sportobrano sledado estas la sportsledo. i estas speciala sledotipo, evoluigita por la celoj de la sledkonkursoj. iaj efaj partoj estas la du glitiloj, la du holmoj, la du konzoloj kaj la sidilo. La glitiloj konsistas el la supra, ligna glitilo (farita enerale el fraksenligno), al kies suba faco estas alrabita la malsupra, fera glitilo. Maldika tallameno, nomata glitplando kaj nitita al la suba rando de la fera glitilo donas glatan glitsurfacon al la du glitiloj. La du holmoj estas lignaj stangoj paralelaj kun la du glitiloj. Ili estas fiksitaj antae al la suprenarkanta ekstremo de la glitiloj (ili estas nomataj glitilkornoj) kaj meze kaj malantae ili estas subportataj pere de la antaa kaj malantaa konzoloj. La sidilo estas t.n. gurtsidilo, nome i konsistas el gurtoj streitaj inter la du holmoj, ekde la antaa is la malantaa konzoloj. La du lignaj konzoloj fortike kaj elaste kuntenas la du glitilojn en la regula spurdistanco (maks. 48 cm-oj) kaj fiksas anka la du holmojn. La konzoloj konsistas el supra, horizontala parto kaj ambaflanke el po unu vertikala alo, kies suba ekstremo estas enkonstruita en la ligna glitilo. La du aloj ne estas paralelaj, sed iom diveraj, sekve de kio la glitiloj staras sur la grundo iom oblikve, pro kio la glitplandoj glitas ne sur sia plena surfaco, sed sur sia interna eo. Sur glacia vego tiuj eoj devas esti akraj, sed sur neaj vegoj oni aplikas rondigitajn eojn, cele de pli sekura stireblo. Krome la tuta suba rekta parto de la glitilo havas ioman konveksan arkitecon (en la vertikala ebeno). Glacia vego necesigas pli arkitan glitplandon, ar per tio reduktias la frota surfaco kaj pliias la rapideco. Sekura veturo sur nea vego necesigas malpli arkitan glitplandon. La plej karakteriza proprao de la sportsleda estas ia fleksebleco, uldebla al la manko de la kverstango, kiu e la ordinaraj sledoj fikse kunligas la du glitilkomojn. Tiu fleksebleco donas al la sportsledo sekuran stireblon kaj samtempe eliminas la rapidecperdon, kazatan de la frotado de la perpieda stirado e la ordinaraj (fikskonstruitaj) sledoj. Dank' al tiu fleksebleco, la sportsledo estas stirebla la du metodoj: l. Pere de piedpremo sur la dekstran glitilon, se sekvas maldekstra kurbo, respektive sur la maldekstran, se la sledisto devas turni sin dekstren. Nome la premita antaa parto de la glitilo fleksias internen, dum la elia restas rekta, kio rezultigas, ke la sledo kuras arkon en la dezirata direkto. 2. Per la levo de la antao de la dekstra a maldekstra glitiloj helpe de la gvidgurto, kroita al la du glitilkornoj. La rezulto estas same arko en la dezirata direkto. La sportsledo havas konsiderinde malaltan sidilon (15 cm-ojn altan), relative grandan pezon (20 kg-oj) kaj laran spurdistancon (is 48 cm-oj). Al tiuj tri faktoroj estas atribueblaj la eksterordinara stabileco kaj sekura kondukebleco de la sportsledo, ecoj tre gravaj kaj nemankeblaj en konkursoj disvolviantaj sur vegoj el glacio, kun rapideco atinganta ofte e 100 km-ojn per horo. La sportsledo havas kvar subtipojn, konformajn al la bezonoj de la viraj kaj virinaj solopaj kaj duopaj disciplinoj. 1. Unusidloka sportsledo, kun pli mallongaj glitiloj, taga por virinaj sledsolopoj. ia longo estas 124 cm-oj kaj tiu de la sidfaco 49 cm-oj. 2. Unu-kaj-duonsidloka sportsledo, kun 128 cm-a longo kaj 35 cm-a sidfaco, por viraj sledsolopoj. 3. Superlonga unusidloka sportsledo, kun glitilmezuro de la unusidloka sportsledo, por eksterordinare grandstaturaj viraj konkursantoj. 4. Dusidloka sportsledo kun 135 cm-a longo kaj 66 cma sidfaco, por viraj sledoduopoj. La konkursantoj de la sportobrano sledado devas esti vestitaj la antaskribo. La vesto havu glatan surfacon kaj sidu malvaste sur la korpo. irmkasko, okulirmilo, gantoj, renirmilo, kubut- kaj genuirmiloj kompletigas la vestaon de la konkursa sledisto.

Koncerne la starton oni diferencigas flugan starton kaj staran starton. La fluga starto povas esti kura a salta startoj. e la kura starto la sledisto ekstaras dekstre a maldekstre de la sledo. La gurtmano tenas la gvidgurton kaj la holmon pli proksiman al la korpo, la alia mano tenas la alian holmon. Per kelkaj fortaj kurpaoj la sledisto ovas la sledon antaen sur la grundo, poste deflanke li saltas sur la sledon per speciala tekniko, tiel, ke la startlinion li jam devas transpasi en regula rajdsido. La komenca pozicio de la konkursanto plenumonta saltan starton estas malanta la sledo. Li prenas la du holmojn e la antaa konzolo, kaj farante 3-4 svingsaltojn, dum kiuj li ovas la sledon anta si, li saltas sur la sledon en rajdsidon. En la momento de la sursalto la du manoj malprenas la holmojn, dum kiu tempo la sola ligo inter la sledo kaj la konkursanto estas la gvidgurto. En internaciaj sledkonkursoj deviga estas la stara starto, kiun la konkursantoj plenumas el speciale konstruita sledstartejo. Sur amba flankvandoj de la startejo vice surmontitaj startkrampiloj helpas la slediston, ke mane tirante kaj puante sin per tiuj krampiloj, li havigu al si kaj al la sledo la necesan komencan rapidecon. Dum sledado la sledisto sidas sur la gurtsidilo, senpere post la antaa konzolo. Unu el la manoj (gurtmano) tenas la gvidgurton kaj la alia tenas la respektivan holmon proksime de la antaa konzolo. La supra parto de la korpo estas klinita malantaen tiel, ke la lumba parto de la spino kuas sur la remburita horizontala lato (kverlato) de la malantaa konzolo. Per tia korpoteno la konkursanto reduktas la aerreziston is minimumo. Por orientio la kapo estas levita. La kruroj estas etenditaj antaen. La interna parto &e la piedo kuas sur la ligna glitilo. La piedpintoj estas antaen- kaj internenstreitaj, por redukti anka per tio la aerreziston, kiu e tiel granda rapideco estas jam konsiderinda. La priskribita korpoteno validas por la rektadirekta veturo. Por povi sukcese traveturi (plenumi) la kurbojn da la vego, la konkursanto devas apliki specialan t.n. kombinteknikon. En la momento de la komenco de la kurboveturo la kombintekniko diktas tri samtempe enkondukendajn movaktivadojn: 1. Transloki la korpopezon. 2. Ektiri la gurton. 3. Ekpremi la glitilon per la piedo. Por pritakti ekz. maldekstran kurbon: al 1. Per kontinua leera movo oni translokas la korpopezon maldekstren, ale al la interna rando de la kurbo. Tio okazas per la levo de la dekstra ultro kun la samtempa tordo de la trunko maldekstren (maldekstra kurbopozicio). Per tio la pezo de la supra korpo translokias sur la maldekstran flankon de la sledo, samtempe la froto de la maldekstra glitilo pliias kaj la dekstra glitilo certagrade malarias. Dum la manovro la trankvila sido de la malsupra korpoparto restas neanita. al 2. La gurtmano ektiras la maldekstraflankan gurton, per kio la antao de la maldekstra glitilo levias kaj la pezo translokias sur ian malantaan ekstremon, kiel same anka la turnopunkto de la veturo en la kurbo translokias al la glitilfino. al 3. Per la interna flanko de la dekstra piedo la konkursanto ekpremas la eksteran flankon de la dekstra glitilkorno. Pro tio aliias la antaspuro (antaa spurdistanco) de la sledo, ar dum la maldekstra glitilo montras rekte antaen, la dekstra glitilo montras en maldekstra direkto. La translokado de la korpopezo, la ektiro de la gvidgurto kaj la ekpremo per la piedo okazas sinkrone kaj rezultigas direktoanon maldekstren. Kaze de tro akra kurbo sur la sportsledvego estas utila la apliko de la t.n. kalkantekniko, nome samtempe kun la unuflanka ektiro de la gvidgurto oni helpas levi la glitilon anka per la kalkano, hokinte in sub la glitilkornon, apud la ekstremo de la holmo.

La veturo sur la kurbovando havas tri fazojn, nome la kurboenveturon, la kurbotraveturon kaj la kurboelveturon. La manieron de la kurboenveturo determinas la profilo, dekliveco, longo kaj radiuso de la kurbo, sed i dependas krome anka de la rapideco kaj de la taktiko de la sledisto, kiel anka de la kurboelveturo, t.e. u sekvas nova kurbo a rekto. La kurbotraveturo konsistas el ascenda, meza kaj descenda sekcioj. Se la sledisto bone plenumis la kurboenveturon kaj ne esas stiri la sledon anka en la meza sekcio, tiam la kurbotraveturo enerale ne kazas al li malfacilaojn kaj li povas koncentrigi sian atenton sur la kurboelveturon. La kurboelveturo estas decida por la plua veturo en la sekvanta rekto a kurbo. La bona kurboelveturo estas la dependao de la usta kurboen- kaj traveturo. Tre grava estas la usta stiro e sinsekvaj kurboj kaj S-kurboj. La sinteno de la konkursanto dependas de la transira longo inter du kurboj. Pli longa (pli ol 10 m-oj) transiro permesas al la sledisto reloki sin en la normalan pozicion kaj e la enveturo en la sekvan kurbon komenci la novan stirmanovron. Do kaze de veturo tra kurbokombinaoj kun longaj transiroj iu kurbo estas rigardenda kiel aparta, unuopa kurbo. Sed kaze de kurbokombinaoj kun malpli longaj transiroj (5-10 m-oj) la konkursanto ne havas tempon por repreni la normalan pozicion inter du kurboj. En la mallongaj kurbotransiroj li devas do kontinue translokadi la supran korpon de unu al la alia flanko. Sen la translokado de la korpopezo ne estas plenumebla sekura kurbotraveturo. Samtempe kun la korpopezo-translokado oni devas anka ani la stirmanovron. Sur la dusidloka sportsledo la stiristo sidas antae. Se li tenas la gvidgurton per la maldekstra mano, tiam per la dekstra mano li tenas la dekstran holmon. Ligite al la kverlato de la antaa konzolo, mallonga, lara gurto kusas sur la dekstra, supra femuro de la stiristo. in tenas la malantaulo per la dekstra mano, kiu kuas sur la ventro de la stiristo, proksime de lia koksoosto. Tiamaniere strikta ligo kroas la du konkursantojn unu al la alia. La maldekstra mano de la malantaulo tenas la maldekstran holmon. La piedoj de la stiristo estas lokitaj kiel e la unusidloka sledo. La piedoj de la malantaulo ripozas ambaflanke inter la ligna glitilo kaj la holmo. Estas tre grave, ke la du konkursantoj harmonie kunagu, precipe en la kurboj ili devas samtempe kaj samritme translokadi la korpopezon. Disciplinoj: 1. Vira unuopa slededo La nomo de la formacio: vira sledunuopo 2. Virina unuopa slededo Formacio: virina sledunuopo 3. Duopa sledado (nur por viroj) Formacio: sledoduopo La konkurso de la sledunuopoj konsistas el 4 kurumoj. La definitivan rezulton donas la mezvaloro de la kvar temporezultoj. La sledoduopoj plenumas nur du kurumojn kaj taksatas la mezvaloro de la du rezultoj. La nombro de la partoprenantoj el unu lando estas: Olimpikoj: 4 viraj, 3 virinaj unuopoj kaj 2 duopoj; Mondampionado: 8 viraj, 6 virinaj unuopoj kaj 4 duopoj. Esprimoj: Mondampionado, Eropo-ampionado de sledado. La konkurso de la virinaj sledunuopoj. Li estis membro de la mondampiona sledoduopo en 1970. La dualoka klasito de la olimpika ampionado de virina unuopa sledado. Finiis la unua kurumo de la Eropoampionado de la sledoduopoj.

TABLOTENISO
Starante e la du ekstremoj de longkvadrata tablo, nomata tablotenisotablo, kaj rigore obeante la regulojn de la ludo, po unu ludisto a po unu ludistoparo ludas unu kontra la alia, batante kaj ripetite rebatante per ligna batilo malgrandan elastan kaukan pilkon super malalta reto sur la kontraulan tabloduonon, klopodante plenumi la batojn tiel lerte kaj taktike, ke la kontraulo ne povu regule rebati la pilkon. La sporta ludo tabloteniso disvolvias sur la 274x152,5 cm-ojn ampleksa kaj 76 cm-ojn alta plata surfaco de speciala tablo, nomata tabloteniso-tablo, mallonge tablo. La internaciaj tabloteniso-konkursoj estas aranataj en ambregoj a sporthaloj, enerale en formo de pluraj samtempaj matoj, kio necesigas, ke al iu tablo apartenu 14x7 m-ojn area libera ludospaco, dividita per 75 cm-ojn alta barilo disde la ceteraj ludospacoj. La randoj de la devige malhelverda tabloplato, nomata ludfaco, estas indikitaj per 2 cmojn laraj strioj, kiuj inkluzivas la du bazliniojn (la du pli mallongaj lateroj) kaj la du flankliniojn. En la mezo, paralele kun la bazlinioj, 183 cm-ojn longa kaj . 15 cm-ojn alta reto dividas la ludfacon en du duonfacojn. En la mezo de la tuta ludfaco, paralele kun la flanklinioj kuras la 3 cm-ojn lara mezlinio, atentata nur e la porludaj matoj. La mezlinio dividas la du duonfacojn en po du kvaronfacojn, nomatajn dekstra, resp. maldeketra kvaronfacoj de la serviranto kaj dekstra, resp. maldekstra kvaronfacoj de la ricevanto. La ludo okazas per unu tabloteniso-pilko, mallonge pilko, kaj per du, resp. kvar tabloteniso-batiloj, mallonge batiloj. La pilko estas blanka, . 3.75 cm-ojn diametra, meze 2,45 gr-ojn peza kaj estas farita el kauko a plasto. Nur oficiale aprobitaj pilkoj estas uzeblaj en konkursoj. Postulao: falite el 30,5 cm-a alto sur specialan taloblokon i devas resalti . 24 cm-ojn. La batilo povas havi formon kaj mezurojn laplaajn. i devas esti farita el ligno kaj farbita malhela kaj malbrila. La batfaco povas esti tegita (surgluita) per maks. 2 mmojn dika grajnita gumo kaj eventuale per kroma 2 mm-ojn dika spongotavolo sub la gumo. e la du ekstremoj (e la bazlinioj) de unu tablo ludas samtempe po unu ludisto (solludo) a po unu paro (parludo) unu kontra la alia. La elementa ero de la ludo estas la bato. La nocio bato inkluzivas baton donitan al la pilko pere de la batilo a pere de la mano tenanta la batilon. La bato povas esti serviro a rebato. a) La serviro, plenumita de la serviranto, estas konforma al la antaskribo,? se la regule suprenetita kaj forbatita pilko sen ektui la propran duonfacon transflugas senektue la reton kaj trafas ie ajn la kontraulan duonfacon, resp. e parludo la dekstran kvaronfacon de la ricevanto. b) La rebato estas regula, se atendinte unu (sed ne pli) alfrapion de la pilko sur la propra duonfaco, la ludisto rebatas la pilkon tiel, ke u ektuinte la reton, u ne i reflugu al la kontraula duonfaco kaj trafu in ie ajn. Komencata per serviro, la batserio estas diverslonga kontinua sinsekvo de rebatoj, alterne plenumataj de la du kontrauloj de la solludo, respektive disvolvita la regula konstanta vicordo fare de la kvar ludistoj de la parludo. La batserio daras, alivorte la pilko estas en ludo is la kulpado de la sekvantaj eraroj. 1. Se la pilko ektuis sinsekve dufoje la saman duonfacon. 2. Se la pilko ektuis sinsekve la du duonfacojn, sen ke iu el la ludistoj estus batinta in inter la du ektuoj (kaze de pilko resaltinta pro kontradirekta rotacio, alinome falsa giro). 3. Se iu ludisto ektuis sinsekve du a pli da fojoj la pilkon per la batilo. 4. Se la pilko ektuas ie ajn la korpon a veston de unu el la ludistoj. 5. Se iu ludisto faras flugbaton. t.e. rebatas la pilkon, anta ol i estus ektuinta la propran duonfacon. 6. Se la pilko, transfluginte la reton, falas sur la teron, sen ektui antae la kontraulan duonfacon.

7. Se iu ludisto ekmovas la tablon, a ektuas in per la libera mano, dum la pilko estas en ludo. La kontraulo de la kulpinto de unu el la supraj eraroj gajnas unu poenton. Post iu eraro komencias nova batserio enkondukata per nova serviro. Post iu atingita sumo de 5 poentoj (temas pri la suma poentonombro de la du partioj) kaj e iu pli nova poento ekde la poentostato 20:20 sekvas servirano. Gajnas la seton tiu ludisto (paro), kiu akiras pli frue 21 poentojn, a kaze de poentostato 20:20 tiu, kiu akiras 2-poentan avantaon. Se 15-minuta ludo ne alportas venkon en la seto, ekvalidas la tn. regulo de alternado, kiu antaskribas, ke dum la plua disvolvio de la seto a) post iu finita batserio sekvas servirano; b) krom la serviron la serviranto rajtas plenumi sume nur 12 rebatojn. Se la ricevanto sukcesas rebati iun pilkovenon, tiam li gajnis la batserion. iuj supraj reguloj koncerne la ludon tute validas anka e la perludaj matoj, kun tiu kompletigo, ke post la regula serviro kaj la regula rebato de la ricevanto sekvas rebati la partnero de la serviranto kaj poste tiu de la ricevanto, kaj la ludo daras plu la tiu sama vicordo tute is la fino de la batserio. En la internaciaj tabloteniso-konkursoj la matoj konsistas el pluraj setoj. Ekzistas nome tn. matoj kun du gajnitaj setoj, mallonge duset-gajnaj matoj kaj matoj kun tri gajnitaj setoj, mallonge triset-gajnaj matoj. La unuaj povas konsisti el 2 a 3, la aliaj el 3, 4 a 5 setoj. Post iu seto sekvas lokano de la ludistoj. Anka post la 10-a poento de la decida seto sekvas lokano. Inter la setoj pazoj ne estas, escepte unu 5-minutan pazon inter la tria kaj kvara setoj, se iu el la ludistoj tion petas. Kiel jam menciite, la sportan ludon tabloteniso ludas du ludistoj unu kontra la alia, tio estas la solludo, a du paroj unu kontra la alia, tio estas la parludo. La solludon ludas a du viroj a du virinoj. La parludon ludas a du viraj, a du virinaj, a du geaj paroj. La solludo kaj la parludo estas individuaj ludoj, individuaj disciplinoj. Krom ilin oni ludas anka teamajn tablotenisoludojn. La maton inter du teamoj oni nomas teamomato kaj i konsistas el certa nombro da solludaj kaj parludaj matoj plenumataj de difinita nombro (3-7) da ludistoj. Surbaze de la rezulto de tiuj individuaj submatoj oni determinas la suman rezulton de la teamomato kaj la tiu rezulto oni premias la teamojn. Disciplinoj: 1. Vira solluda tabloteniso 2. Virina solluda tabloteniso 3. Vira parluda tabloteniso 4. Virina porluda tabloteniso 5. Gea parluda tabloteniso 6. Vira teama tabloteniso 7. Virina teama tabloteniso Cele de glata disvolvo de la konkurso (ampionado) la konkursa juistaro dezignas (komisias) necesan nombron da funkciuloj, nome ludgvidistojn, linijuistojn, tempomezuristojn, batnombristojn kaj rezultindikistojn. La ludgvidisto havas kiel efan taskon gvidi la ludon dum la matoj kaj decidi pri iuj diskuteblaj demandoj. Dum la ludo li staras a sidas e unu el la ekstremoj de la reto, kaj tie li gvidas la ludon. Unu el liaj farendoj estas la poento nombrado, t.e. post iu atingita poento li komunikas la novan poentproporcion (poentostaton, batserio-proporcion), dirante unue la poentosumon de la serviranto de la sekvonta batserio kaj poste tiun de la ricevanto (ekz.: 9:14 = na per dek kvar). e servirano same li komunikas la poentostaton kaj poste aldonas la nomon de la nova serviranto. Post iu finita seto li komunikas la setproporcion (seto-staton). Li atentigas la ludistojn pri

la servirano kaj lokano, kaj enerale zorgas pri tio, ke iuj punktoj de la konkursa regularo estu obeataj. Liaj decidoj koncerne la rezulton de la mato estas definitivaj. La nombradon kaj iujn komunikojn la ludgvidisto devas fari, se eble, en unu el la akceptitaj oficialaj lingvoj (angla, araba, franca, germana, hispana, rusa) de la sportobrano, a se necese helpe de interpretisto. En internaciaj konkursoj krom la nombrado de la ludgvidisto anka elektra rezultindikilo funkcias, kiu per bone videblaj ciferoj sciigas al la konkursantoj kaj publiko la momentajn poentostaton de la seto kaj setostaton de la mato. La linijuisto funkcias a kiel flanklini-juisto a kiel bazlini-juisto. La flanklini-juisto havas sian lokon e la flanklinio de la ludfaco, vid-al-vide al la ludgvidisto kaj observas la movadon de la pilko. En iu okazo, kiam la pilko ektuas la flankon de la tablo sub la ebeno de la tabloplato, li atentigas per la vorto flankpilko. Li devas decidi en tiaj diskuteblaj kazoj, kiam la pilko regule ektuis la flanklinion, sed tute e la eo, pro kio i ekglitis (glitpilko) kaj pluflugis en neatendita direkto. La du bazlini-juistoj sidas en la plilongigo de la bazlinio kaj krom observi la glitpilkojn ili atentas, u la serviro okazas regule, t.e. malanta la bazlinio. La funkciado de bazlinijuisto en mondampionado estas deviga, en ceteraj konkursoj konsilinda. La tempomezuristo mezuras la ludtempon. Instrukcie de la ludgvidisto li dekalkulas la eventualajn mortajn tempojn (ekz. pro provizora eso de la ludkapablo de iu ludisto sekve de negrava vundio k.s.) kaj signas krome, kiam pasis la unuaj 15 minutoj de la seto, por ekvalidigi la tn. regulon de alternado. La batnombristo ekfunkcias, kiam ekvalidis la regulo de alternado. Li nombras la batojn de la batserioj kaj signas per la vorto halt'!, kiam la ricevanto sukcese plenumis sian 13-an rebaton. La rezultindikisto manipulas la elektran rezultindikilon. La mondfederacio de la sportobrano tabloteniso estas: International Table Tennis Federation (ITTF). Esp-e: Internacia Tablotenisista Federacio. i-sube estas prezentataj la plej gravaj konkursoj kaj ampionadoj de tabloteniso. 1. Mondampionado de tabloteniso La mondampionadon oni aranas iun paran jaron kaj i inkluzivas iujn 7 disciplinojn de la sportobrano. Por iu disciplino estas fondita aparta porpokala ampionado, alivorte pokalampionado. Jen ili: a) Por la disciplino vira teama tabloteniso oni fondis la Pokalon Swaythling. ia kompleta titolo estas: Mondampionado de vira teama tabloteniso por la Pokalo Swaythling. La ampionadon pertoprenas teamoj el maks. 5 ludistoj. La renkonton, t.e. la parbatalon inter du teamoj oni nomas teamomato kaj i konsistas el 3x3=9 duset-gajnaj solludaj matoj. La teamomaton partoprenas iam nur 3 alterne elektitaj ludistoj el la 5-membra teamo. Tiuj 3 ludistoj ne estas aneblaj per la ceteraj du ludistoj, dum daras la koncerna teamomato. Venkas tiu teamo, kiu gajnis 5 solludajn matojn. b) Por la disciplino virina teama tabloteniso oni fondis la Pokalon Marcel Corbillon. La konkurso havas do la nomon: Mondampionado de virina teama tabloteniso per la Pokalo Marcel Corbillon. La ampionadon partoprenas teamoj el maks. 4 ludistinoj. La teamomato konsistas el 2x2=4 duset-gajnaj solludaj matoj, plenumitaj de po du ludistinoj el amba teamoj kaj krome el unu duset-gajna parludo, kiun jam rajtas partopreni unu a du el la ceteraj du ludistinoj. En la teamomato venkas tiu teamo, kiu gajnis tri individuajn submatojn, nome 3 solludajn a 1 parludan kaj 2 salludajn matojn. Amba teamaj konkursoj disvolvias la miksa sistemo. Nome en la unua etapo oni formas grupojn el po 4 teamoj kaj ene de tiuj grupoj disvolvias rondbatalo, t.e. iu teamo ludas kontra iu samgrupa teamo. La unualokaj klasitoj de tiuj grupaj rondbataloj eniras la sekvan etapon, ekde kiu la konkurso jam disvolvias la rekte alimina sistemo.

Kaze de egalstato inter du a pli da teamoj oni ekzamenas unue la proporcion de la gajnitaj kaj malgajnitaj teamomatoj. Se tiu egalas; oni rigardas la proporcion de la individuaj submatoj. Se anka tiu egalas, decidas la proporcio de la setoj kaj se necese fine tiu de la poentoj (batserioj). La ceteraj 5 disciplinoj de la mondampionado estas la sekvantaj individuaj konkursoj: c) Mondampionado de vira solluda tabloteniso por la Vazo St. Bride. ) Mondampionado de vira parluda tabloteniso por la Irana Pokalo. d) Mondampionado de virina solluda tabloteniso por la Premio Geist. e) Mondampionado de virina parluda tabloteniso por la Pokalo Pope. f) Mondampionado de gea parluda tabloteniso por la Pokalo Heydusek. iuj 5 ampionadoj disvolvias la rekte elimina sistemo kaj la matojn oni plenumas is 3 gajnitaj setoj. 2. Eropo-ampionado de tabloteniso La ampionadon aranas iun malparan jaron unu el la federacioj-membroj de la Eropa Tablotenisista Unuio, la la reguloj de la mondampionado. La ampionadon povas partopreni naciaj trupoj el maks. 10 membroj, egalnombre viroj kaj virinoj. Por la 7 disciplinoj estas fondita po unu pokalo flanke de diversaj naciaj tablotenisistaj federacioj. Tiel por la vira teama tabloteniso fondis pokalon la Hungara Tablotenisista Federacio, por la virina teama tabloteniso la rumana, por la vira solopa tabloteniso la sveda k.t.p. Ili estas nomataj: Pokalo de la Hungara Tablotenisista Federacio, k.t.p. 3. Eropo-Ligo de tabloteniso Anka tiu konkurso apartenas al la agosfero de la Eropa Tablotenisista Unuio kaj iu Eropa landa federacio povas delegi al i po unu nacian teamon, ar temas nur pri teamaj ludoj. La konkurso dividias en plurajn ligojn. La unuan, klasife plej altan ligon konsistigas 79 teamoj. La sekvaj dua kaj tria, klasife grade malpli altaj ligoj nombras same 7-9 teamojn, ev. konsistas el du teamgrupoj. Ene de unu ligo resp. grupo iu teamo ludas kontra iu cetera teamo. Per elstara, sukcesa ludo la plej avanaj teamoj de la pli malsupraj ligoj pavas eniri la pli altan ligon. La teamomato konsistas el 4 viraj kaj 1 virina solludoj, el 1 vira kaj 1 gea parludoj. La membronomb ro de la teamoj povas esti 4-7 ludistoj. 4. Tablotenisa Eropo-Pokalo de klubteamoj La pokalkonkurson povas partopreni po unu trimembra klubteamo el iu Eropa landa tablotenisista federacio. La konkurso de kaj la viraj kaj la virinaj teamoj aparte unu de la alia disvolvias la la reguloj de la Pokalo Swaythling, la rekte elimina sistemo. La teamomatojn oni ludas is 5 gajnitaj submatoj, escepte la finalajn teamomatojn, kies iuj submatoj estas ludendaj. La pokalon por la viraj teamoj oferis Francio kaj por la virinaj teamoj Germana Federacia Respubliko. 5. Tablotenisa Eropo-Pokalo de la Foirurboj La pokalkonkurson rajtas partopreni po unu trimembra teamo el la Eropaj foir- kaj kongresurboj. La konkurso disvolvias baze de la regularo de la Pokalo Swaythling, la rekte elimina sistemo, is 5 gajnitaj duset-gajnaj submatoj. La venkinto de iu renkonto (teamomato) pluiras, la venkito eliminias (elfalas) el la konkurso. Revena mato ne estas. 6. Pokalo de la Eropaj ampionaj Tabloteniso-teamoj (La ia aparta regularo.) Esprimoj: F-ino N. N. estas membro de la mondampiona tablotenisoteamo. Mondampiono de vira solluda tabloteniso. Eropo-ampiona paro de gea parluda tabloteniso. La venkinta teamo de la Eropo-Ligo de tabloteniso en 1971. En la dua fazo de la unuaetapa rondbatalo de la Eropo-ampionado de tabloteniso la nacia teamo de Nederlando venkis tiun de Belgio kun la poentproporcioj 18:21, 24:22, 21:16.

TENISO
Ludante sola, a en duopo, sur difinite ludkampo, kontra unu resp. du kontrauloj, la tenisisto sendas la tenispilkon batante a rebatante in ripetite per sia rakedo trans streitan reton sur la kontraulan duonkampon, plenumante la rebatojn regule, sed se eble kun taktiko, ke la kontraulo jam ne havu la eblecon regule resendi la pilkon. La sportobrano teniso havas du subbranojn, nome la solludon, kie ambaflanke e la reto ludas po unu ludisto unu kontra la alia, kaj la parludon, kie du paroj ludas unu kontra la alia.
A) Solludo

La ludo disvolvias sur subiela ludkampo kun areo de 23,77x8,23 m-oj. La grundo de la konkursaj ludkampoj povas esti razeno, a nature tera grundo, skorio a betono. La pli longaj lateroj de la longkvadrat-forma ludkampo estas la du flanklinioj, la malpli longaj estas la du bazlinioj. Meze de la flanklinioj 91,5 cm-ojn alta reto dividas la ludkampon en du duonkampojn. La reton tenas maldika kablo streita inter du fostoj 15 cm-ojn pli altaj kaj starantaj unu metron ekster la flanklinio. Ambaflanke paralele kaj 6,4 m-ojn distance de la reto kuras la du servirlinioj, finiantaj ambaekstreme e la flanklinioj. La mezon de la du servirlinioj interligas la mezlinio kaj dividas la interspacon de la du servirlinioj en po du servirkortojn ambaflanke de la reto. La tutan ludkampon irkaas elkurejo kun minimuma laro de 6,4 m-oj e la bazlinioj kaj 3,6 m-oj e la flanklinioj. La konkurse disvolvita tenisludo estas nomata tenismato, mallonge mato. La mato konsistas el setoj, la seto el ludumoj kaj la ludumo el batserioj. La plej malgranda taksata ero de la tenisludo estas la batserio, kiu komencias per serviro (plenumata de la serviranto kaj akceptata de la akceptanto) kaj finias post certa nombro da batoj, t.e. da pasoj kaj repasoj de la pilko super la reto, is eraro kulpita de unu el la du ludantoj. La kontraulo de la erarinto ricevas unu poenton. e la serviro la serviranto ekstaras post la bazlinio, etas la pilkon en la aeron, kaj anta ol i ektuus la teron, li batas in per la rakedo. La tiel i servirita pilko devas transpasi senektue la reton kaj ektui la grundon ene de la diagonale transa servirkorto. La serviritan pilkon la ricevanto rajtas rebati nur post tiu grundektuo. Dum la plua daro de la batserio iu rebato estas regula, se la rebatita pilko ektuas la grundon de la transa duonkampo ie ajn, inkluzive la limliniojn mem. Anta rebato la pilko rajtas ektui la grundon nur unufoje, sed anka la tn. flugbato (se oni rebatas la pilkon anta ol i ektuus la grundon) estas valida, e valora kaj por la kontraulo danera elemento de la ludo, precipe, se i estas plenumita forte kaj direktite. Tiajn fortajn kaj direktitajn rebatojn oni nomas otoj. La batserio finias, se a) la serviro anka post ripeto estas neregula; b) la pilko ektuas la grundon sinsekve dufoje; c) oni batas la pilkon en la reton; ) la pilko ektuis la grundon ekster la ludkampo. Se la ludisto gajnas la unuan batserion, li ricevas la unuan poenton, nomatan dekkvin. La dua gajno t.e. la dua poento estas nomata tridek kaj la tria kvardek. Se ekz. unu el la ludistoj, nome la serviranto gajnis du poentojn kaj la alia ankora neniom, tiam la poentproporcio estas nul per tridek. Se la serviranto havas unu kaj la ricevanto tri poentojn, tiam la poentproporcio estas dekkvin per kvardek. Se unu el la ludistoj akiras la kvaran poenton kaj la kontraulo havas nur du a malpli da poentoj, finias la ludumo. Se amba ludistoj havas po tri poentojn, la pozicio estas egalo. Unu poento post egalo nomias avantao por la serviranto a avantao por la ricevanto. Se la avantaulo gajnas anka la sekvan batserion, li gajnas per tio anka la ludumon. Se ne, la poentpozicio farias denove egalo kaj tiu el la du venkas en la ludumo, kiu post iu egalo sukcesas gajni sinsekve du poentojn. La du ludistoj alterne serviras en la sinsekvaj ludumoj, nome tra unu ludumo servas la

sama ludisto. La unua serviro de la ludumo okazas malanta la dekstra duono de la bazlinio kaj poste alterne malanta tiuj maldekstra kaj dekstra. Post iu dua ludumo sekvas reciproka lokano. La seton gajnas tiu el la du ludantoj, kiu havas minimume ses se necese pli da gajnitajn ludumojn, sed nepre du ludumojn da avantao. La mato konsistas el 5 setoj por viroj kaj 3 setoj por virinoj. Disciplinoj: 1. Vira solluda teniso 2. Virina solluda teniso
B) Parludo

La longo de la ludkampo egalas kun tiu de la solludo, nur la laro estas ambaflanke po 1,37 m-ojn pli granda. Sur la ludkampo estas indikitaj anka la flanklinioj de la solludo nomataj i tie servir-flanklinioj por indiki la flankajn limojn de la servirkortoj, kiuj konsekvence havas la saman amplekson kaj celon, kiel tiuj de la solludo. Post la farita serviro, dum la plua batserio tiuj servirflanklinioj estas kompreneble preteratentendaj. La du membroj de la paro alterne serviras, iu tra unu tuta ludumo, kompreneble tiam, kiam la vico de la serviro estas e ili. Same alterne ili akceptas la serviron, iu el ili tra unu tuta ludumo, kiam la vico de la akcepto estas e ili. iuj ceteraj reguloj de la solludo senane validas anka e la parludo. Disciplinoj: 1. Vira parluda teniso 2. Virina parluda teniso 3. Gea parluda teniso La tenisomatojn disvolvas la konkursa juistaro. Krom el la konkursa prezidanto, la konkursa sekretario kaj iliaj anstataantoj, la konkursa juistaro konsistas el gvidaj juistoj alinome ludgvidistoj kaj linijuistoj. La ludgvidisto helpate de siaj linijuistoj gvidas la maton el levita sidloko, staranta e la mezo de unu el la flanklinioj. Detala regularo antaskribas liajn taskojn kaj rajtojn dum la ludo, kiel anka liajn farendojn anta kaj post la ludo. Dum la mato li atentas la regulan disvolvion de la ludo kaj registras en la ludgvidista notlibro la poentojn de la ludistoj. La poentojn iun fojon li anka late komunikas, kiel same late li atentigas la ludistojn pri la kulpitaj malregulaoj, per mallongaj antaskribitaj esprimoj, kiaj ekz.: ekstere! (se la pilko ektuis la grundon ekster la ludkampo, resp. ekster la servirkorto); reto unu pilkon! (e serviro, se la pilko flugis kontra la reton kaj falis cisflanke); reto du pilkojn! (se la pilko ektuis la supran randon de la reto, sed pluflugis regule: tiam la serviro estas ripetebla ankora dufoje); retoektuo! (se unu el la ludistoj ektuis la reton per korpo a rakedo); pilkoektuo! a korpoektuo! (se la pilko ektuis ie ajn la korpon de unu el la ludistoj); duobla! (se la pilko ektuis sinsekve dufoje la grundon), rakedo trans la reton! (se u en defenda u en ataka aktivado iu el la ludistoj etendis la rakedon trans la reton); piederaro! (se la serviranto pais trans a sur la bazlinion, anta ol fini la komenciten serviron); ktp. La linijuistoj havas diversajn specialajn taskojn, kiujn ili plenumas en difinitaj lokoj irka la ludkampo. Jen iliaj farendoj: 2 bazlini-juistoj atentas po unu bazlinion kaj signas al la ludgvidisto, se la pilko fluge transpasis la bazlinion, sen ektui antae la grundon de la duonkampo. 4 flanklini-juistoj atentas e la solludo ambaflanke po du flankliniojn kun tasko simila al tiu de la bazlini-juistoj. 8 flanklini-juistoj funkcias e la parludo, ar tie anka la servirflankliniojn atentas po du el ili anbaflanke. 2 mezlini-juistoj atentas, u la siaflanka serviranto serviras en usta loko, kaj u la

transflanka serviranto sendas la pilkon regule en la ustan servirkorton. 2 servirlini-juistoj atentas, u la servirita pilko ne transflugas la servirlinion sen ektui antae la grundon. 1 piederar-juisto atentas, u la serviranto ne transpaas a surpaas la bazlinion dum la plenumo de la serviro. Li restadas iam e la bazlinio de la serviranto. 1 retjuisto sidas e la ekstremo de la reto, kontra la ludgvidisto, kaj signas, se la pilko ektuis la reton. oo La teniskonkursoj estas divolvataj enerale la rekte elimina sistemo, kun la privilegia enlistigo de la ellevitoj, t.e. la plej fortaj konkursantoj, resp. teamoj tuj en la duan etapon. Tamen estas aranataj specialaj konkursoj kun malmulta nombro da partoprenantoj kie oni aplikas la rondbatalan sistemon, krome anka konkursoj la miksa sistemo, kie post la elimina sistemo en la unuaj antafinaloj la venkintoj de la lasta a du lastaj antafinaloj rondbatalas inter si. La mondfederacio de la sportobrano teniso estas: International Lawn Tennis Federation (ILTF). Esp-e: Internacia Tenisista Federacio. Internaciaj konkursojn rajtas partopreni nur tiuj landoj, kiuj estas membroj de ILTF. Pli gravaj tenisampionadoj estas la sekvantaj: 1. La Internacia ampionado de Teniso por la Pokalo Davis , aranata iujare far la pasintjara landoampiono. La konkurso disvolvias unue interne de tri zonoj, nome en la Eropa, Amerika kaj Orienta zonoj, la rekte elimina sistemo, kun certa nombro da ellevitaj landoj. En la antafinalo la venkintoj de la Amerika kaj Orienta zonoj kaj la venkintoj de la du branoj de la lotumtabelo de la Eropa zono (Eropa zono A kaj Eropa zono B), sume kvar venkintoj rondbatalas por la unua loko. En la finalo la unualoka klasito de la antafinalo batalas kontra la pasintjara venkinto, la defendanto de la pokalo. La konkurson partoprenas nur viraj teamoj el 2-4 konkursantoj. e iu renkonto la du teamoj ludas 4 solludajn kaj 1 parludan matojn is 3 gajnitaj setoj. 2. Pokalo Galea, aranata iujare por viraj tenisistoj ankora ne finintaj sian 21-an jaron. La konkurson partoprenas teamoj el 2-4 membroj. iu renkonto konsistas el 5 matoj, el kiuj 4 estas solludoj kaj 1 estas parludo, ia 2, resp. 3 gajnitaj setoj en la antafinaloj kaj is 5-5 setoj en la finalo. La konkurso disvolvias la rekte elimina sistemo, en pli da grupoj en la antafinaloj. 3. La konkurson de teniso por la Pokalo de la Internacia Virina Federacio rajtas partopreni trimembraj virinaj teamoj el la landoj apartenantaj al ILTF, e iu renkonto la du teamoj ludas 2 solludojn kaj 1 parludon is la gajnitaj setoj. 4. En la konkurso de teniso por la Pokalo Annie Soisbault de Montaigu batalas virinaj tenisistoj ne pli ol 21 jaraj. La teamoj konsistas el 3 ludistinoj. e iu renkonto la du teamoj ludas 2 solludojn kaj 1 parludon is du gajnitaj setoj. 5. Pokalon Centropa rajtas partopreni kvarmembraj (2 viroj kaj 2 virinoj) teamoj el Astrio, Italio, Germana Federacia Respubliko, Hungario kaj Svislando. La konkursantoj ne povas esti pli ol 23 jaraj. La konkurso disvolvigas en iuj 5 disciplinoj de la sportobrano kun matoj is 2 gajnitaj setoj, la rekte elimina sistemo. Esprimoj: Teniskonkurso, a konkurso de teniso. Tenisampionado a ampionado de teniso. En la disciplino gea parludo de la konkurso de teniso por la Pokalo Centropa de jaro 1970 venkis la itala paro s-ino Eva Fabbri kaj Giuseppe Petrini, kun kvar gajnitaj kaj unu malgajnita matoj. La ampiona teamo de la konkurso de teniso por la Pokalo Galea de jaro 1968, post akra, sendecida batalo is setproporcio 2:2, fine venkis en la kvina seto, kun ludumproporcio 7:5. La franca teamo venkis jam la trian fojon en la internacia ampionado de teniso por la Pokalo Davis, en la jaro 1972. La unualokan klasigon en la solludo akiris la nederlanda tenisisto N.N.

VELADO
(Menciindas, ke la enerela termino velado inkluzivas krom la nocio velbarkado anka la nociojn velipado, glacivelado kaj sablovelado, tamen en la sporta terminologio, la termino velado estas rezervita ekskluzive por la sportobrano velbarkado, dum por la sportobranoj glacivelado kaj sablovelado oni devas uzi tiujn i pli kompletajn formojn.) La velisto, pli precize velbarkisto, sidas en sia velbarko kaj lerte manipulante sola, a depende de la klaso de la velbarko kun la kolektiva kunago de siaj sambarkanoj, unu a plurajn velojn kaj la rudron, klopodas faksperte utiligi la forton de la vento, por traveturi helpe de i difinitan vegon kun sinsekve alternantaj diversaj direktoj, venki certajn obstaklojn kaj alcelii dum kiel eble plej mallonga navigtempo. El tiu i difino evidentas, ke la efa postulao de la sukcesa konkursa velado estas a) bone konstruita kaj ekipita velbarko, b) favoraj ventocirkonstancoj kaj c) fakscio kaj sperto al la direktado de la velbarko. La efaj partoj de ekipita velbarko estas: a) la barkokorpo kun la rudro, b) la masto, c) la velaro, c) la rigilaro kaj d) la ankro. La korpo de la konkursaj velbarkoj estas pretigita enerale el ligno, kelkfoje el aluminio, sed iam pli disvastias la barkokorpoj el artmaterialo. La formo kaj mezuroj (longo, laro, profundo, pezo) de la barkokorpoj estas diversaj kaj la la klaso de la velbarko precize antaskribitaj. Koncerne la eksteran elon de la lignaj barkoj, pli frue estis uzata preska ekskluzive la t.n. klinka konstruo, kie la malsupra rando de la tabuloj, konsistigantaj la eksteran elon, kuas sur la supra rando de la apuda tabulo. La pli posta metodo estas la karavela konstruo, t.e. la glata konstrumaniero, kie la rando de la tabuloj jam ne kuas unu super la alia, sed ili estas alustigitaj glate unu apud la alia kaj tiel fiksitaj sur la ripoj de la barko. e kelkaj barkoklasoj en la barkokorpo estas enkonstruita anka kajuto. Konsidere de la konstruo de la barko, la oficialaj velbarko-klasoj de IYRU, t.e. International Yacht Racing Union Esp-e: Internacia Velbarkista Unio apartenas al du efaj barkotipoj, nome al la vertaj velbarkoj kaj al la balastkilaj velbarkoj. La vertajn velbarkojn, alinome jolojn karakterizas la verto, t.e. vertikala peza ferlameno, kiu trovianta en la mezo e la barkokorpo estas lanecese sinkebla en la akvon a suprentirebla en la t.n. vertokeston. En sinkita pozicio i donas la necesan stabilecon al la barko, ar parte i malhelpas, ke la vento ovu la barkon en flanka direkto, parte, servante kiel kontrapezo, i malhelpas, ke forta vento renversu la velbarkon. Dank' al la suprentireblo de la verto, la vertaj velbarkoj estas uzeblaj anka sur tute malprofunda akvo, kie necesokaze por preventi renversion, la bezonatan kontrapezon liveras la anaro de la velbarko (la barkanoj) per sia propra pezo, sursidante la randon de la alventa barkoflanko kaj dorsdirekte plimalpli forte elkliniante, preska elpendante el la barko, ili sidumas la barkon, tiele kontrapezante la forton de la vento. La balastkilaj velbarkoj portas pezaon, t.e. balaston el plumbo, fero a ferbetono, alkonstruitan al la akvoflanka rando de la kilo de la barko. Tiu balasto konsiderinde pliigas la stabilecon de la velbarko kaze de forta vento kaj malhelpas ian renversion. Male al la verta velbarko ia malavantao estas, ke okaze de breio sur la kareno, a se alikaze la barko plenias de akvo, i sinkas, dum la malpeza, ligna verta velboato facile renversias, sed ne sinkas. La velado en jolo pretendas multe pli da atento, rapideco, lerto kaj persisto, ol tiu en balastkila barko. Veladi per tiu lasta estas kompreneble pli komforte. iaj anceligoj sekve de la profunde elstaranta balasto ne estas tiel abruptaj, ekpuecaj. La veturo en balastkila velboato estas do pli trankvila, pli agrabla. La barkanaro ne estas devigata lokani e iu turnio. enerale kun kelkaj esceptoj la joloj estas sub, la balastkilaj velboatoj super la 25 m-a velmezuro.

(En la plej novaj tempoj aperis tria velbarkotipo havanta duoblan barkokorpon. i estas la modernigita speco de la t.n. katamarano, la dukorpa fiista barko de la malajaj insuloj. La duobla barkokorpo donas tre grandan stabilecon al la velbarko.) La karakterizaj indikoj de la velbarko estas la sekvantaj. 1. Plena longo = mezuro inter la du plej malproksimaj punktoj de la barkokorpo. 2. Akvolinio-longo kaj 3. Akvolinio-laro estas la pleja longo, resp. largo, mezurita en la ebeno de la akvolinio (akvolinio estas tiu linio irka la ekstera flanko de la barko, kie la akvosurfaco tuas la flosantan barkon). 4. Mergo = la plej granda profundeco de la barko disde la akvolinio. 5. Akvodismeto estas la volumeno de la dismetita akvo. 6. Supreniga forto estas la pezo de la dismetita akvo. 7. Laterala surfaco estas la areo de la flankprojekcio de la subakva barkoparto. 8. Laterala pezopunkto estas la pezopunkto de la laterala surfaco. Al la malantaa ekstremo de la velbarko (kiu ekstremo estas nomata spegulo e la vertaj velboatoj kaj steveno e la balastkilaj velbarkoj) estas arnfiksita la rudro (vertikala plato). Helpe de la rudra stango la velisto movas la rudron dekstren a maldekstren labezone, tiamaniere li direktas, faklingve stiras la velbarkon. La materialo de la rudro estas ligno a aluminio. La rudra stango estas farita enerale el ligno. La rudro estas anka levebla kaj mallevebla. La konkursaj velbarkoj, akceptitaj de IYRU, havas nur unu maston. La masto estas fiksita al la profundo de la barkokorpo. ian stabilecon kaj masivecon certigas talnuroj, nomataj stajoj, alfiksitaj al la rando de la barko. Certagrada diversdirekta klino de la masto disde la vertikalo estas necesa e la diversaj ventodirektoj. e dorsa kaj trikvarona vento oni klinas la maston iom antaen, e duona vento iomete antaen kaj e kvarona vento iom malantaen. La maston oni pretigas el trunko de koniferarbo, el pluraj lalonge dissegitaj kaj poste kungluitaj partoj. iam pli disvastias la pretigo de kavohavaj mastoj, kio reduktas la pezon, sed ne influas la masivecon, nek la elastecon de la masto. Lastatempe oni iam pli enkondukas la mastojn el aluminio. La postan flankon de la masto, ekde la pinto is la bazo trakuras nuron-lara tuboforma entranao, kiu ale al la eksterao de la masto estas kelkajn mm-ojn malfermita. Por fiksi la grandvelon al la masto, oni entiras la nurborderitan randon de la grandvelo en tiun entranaon. Sammaniere estas fiksita la malsupra rando de la grandvelo al la ligna malsupra velstango, nomata bumo. La interna ekstremo de la bumo estas artike fiksita al la malsupra parto de la masto. En la direktado de la velbarko la bumo havas simile gravan rolon, kiel la rudro. Per la turnebla bumo oni povas starigi la grandvelon iam en la plej oportuna pozicio, nome en la plej konvena angulo kun la direkto de la vento kaj de la atingenda celo. La arto de la direktado de la velbarko estas la fakscie harmonia manipulado de la rudro kaj bumo. La spinakbumo servas la manipulon de la dorsventa velo, nomata spinako. La spinakbumo estas malpeza, rigida stango, kies longo egalas kun la distanco inter la masto kaj la fiksada loko de la ibo. Unu el iaj ekstremoj estas kroita al areto, rulebla sur . 1,5 m-ojn longa vertikala relo, muntita sur la antaa malsupra parto de la masto. Al la alia ekstremo de la spinakbumo estas fiksita unu el la du malsupraj anguloj de la spinako. Per la levo kaj mallevo de la spinakbumo estas reguligebla la pufeco kaj pere de tio la dimensio de la surfaco de la dorsventa velo. La gafo estas la supra velstango de la t.n. gafaj (ne triangulaj, sed trapezoidaj) grandveloj. ia formo similas tiun de la bumo. La transversaj stangoj servas la kvardirektan stabiligon de la masto. Esenca parto de la velbarko estas la diversaj samtempe a alterne uzataj veloj, unuvorte velaro. is la lastaj tempoj la suverena materialo de la veloj estis la kotona tolo, sed la nuntempaj konkursaj velbarkoj estas ekipitaj preska ekskluzive per veloj teksitaj el plastofadenoj.

La velotipoj en konkursoj plej enerale uzataj, estas la sekvantaj. Sur pli malgrandaj velbarkoj oni aplikas nur unu velon, nomatan grandvelo a efvelo. La hisita grandvelo estas enerale ortangula triangulo, kun longa vertikala (kiom la masto longas) kaj malpli longa horizontala (fiksita sur la bumo) lateroj. Tamen e kelkaj velbarkoklasoj oni uzas t.n. gafan efvelon. La gafa velo ne estas triangula, sed trapezoidforma (kiel se oni tranus la supran trionon de la triangulo, ne horizontale, sed en oblikva linio, descendanta ale al la masto). Tiun nome la solvelan sistemon oni nomas keta velaro. La antaa malsupra angulo de la grandvelo estas nomata halsa angulo, tiu malantaa estas la kota angulo kaj supre estas la supra angulo. e velbarkoj kun velsurfaco pli ol 10 m -ojn area, anta la maston oni fiksas duan velon, la formato similan, sed malpli grandan ol la grandvelo. i nomias ibo. i ne havas malsupran velstangon, sed per nuroj i estas fiksita al la masto kaj al la busprito, a al la antaa barkopinto. El iboj la velbarko povas havi pli da specoj de diversaj grandecoj, por povi ani ilin konforme al la ventoforteco. Tiu sistemo, nome la apliko de grandvelo plus ibo do sume ne pli ol du veloj estas nomata slupa velaro. Kaj e la keta, kaj e la slupa velaro oni distingas altan velaron, kiam la grandvelo estas triangula kaj longa, kaj malaltan a gafan velaron kiam la grandvelo estas gafa velo. Speco de la iboj estas la plej granda ibo, nomata genuo, kiu en la dorsa kaj flanka ventoj tre efike plirapidigas la velbarkon. ia antaentira forto estas tiel granda, ke ofte, precipe kiam ne estas plena dorsa vento, oni uzas in anstata spinakon, e fiksita en ties loko. Per tiu velo la barko facile anas direkton anka en dorsa vento, nome el dorsa vento en duonan venton, e en kontraventan direkton, kio estas granda avantao kontraste al la spinako, kiun tiacele oni devas transloki. La sekva grava velospeco estas la diversaj tipoj de la jam menciita spinako, vulgare dorsventa velo. Dum sia evoluo tiu velotipo fariis iam pli granda kaj pli pufa. Ekzistas jam speco similanta duonsferon. La malagrablan ancelion de la barko, kiun kazas la forta pufeco de la spinako, oni klopodas redukti per serio de rondaj malfermaoj sur la velsurfaco. Aro da kromaj horizontalaj breoj rezultigas, ke la trablovanta aero favore levas la velon konsiderinde pezan pro la granda amplekso. Pluraj kromaj i tie ne detaligitaj diversaj velospecoj kompletigas la velaron de la pli grandaj velbarkoj. Cetere la aplikebla maksimuma velareo e la diversaj velbarko-klasoj estas aparte difinita en m-oj. Kaze de forta vento oni povas redukti la grandecon de la velaro. Tiun procedon oni nomas refo. Refi oni povas helpe de refiloj, t.e. de nuretaro kudrita sur la velo. Tirante la nurojn oni povas ligi faldojn sur la velo, sekve de kio la velsurfaco ias pli malgranda. e pli malgrandaj velbarkoj alia metodo por redukti la surfacon, t.e. por refi, estas la sekvanta. Post malligo de la nuro, oni tiras la forkan (internan) ekstremon de la bumo iom for de la masto kaj farante kelkajn turnojn al i, volvas sur in certan parton de la iom malhisita velo. Poste, remetinte kaj religinte la forkan ekstremon de la bumo, oni rehisas la velon is la necesa streeco. Kaze de tro forta vento a tormo por preventi renversion a alian akcidenton oni malhisas la grandvelon, brajlas in, t.e. plene volvas in sur la bumon, poste ferlas in, t.e. fiksas la irkavolvitan velon al la bumo per maldika nuro, nomata ferlilo. La rigilaro de la velbarko konsistas el la senmova rigilaro, al kiu apartenas la diversaj stajoj, t.e. streaj metalnuroj, subtenantaj la maston, kaj la mova rigilaro, konsistanta el nuroj (pinitaj el plantaj fibroj a metalfadenoj), takeloj (aparato el nuro kaj pulioj por levi a strei), hisiloj (nuro a takelo por levi velon a gafon), lifto (nuro a takelo por levi pinton de bumo), koto (takelo fiksita al la posta pinto de bumo a al la posta malsupra angulo de velo por ustigi in), halso (takelo a nuro e la antaa malsupra angulo de velo, por plistrei la antaan randon), refiloj (nuretaro por ligi faldon en velo).

Sur libera akvo, sed enerale anka kiam la velbarko albordias en haveno (plej ofte e la moleo), por fiksi la velbarkon oni ankras in, t.e. mallevas la ankron. La mallevita ankro krampas sin al la fundo per siaj sokoj. La ankro estas forita el fero, i konsistas el la ankrotigo, el la du a kvar sokoj kun samnombraj sokobranoj, kiuj disbranias e la fino de la tigo. Al la alia ekstremo de la ankrotigo estas alfiksita ringo por la ankroeno. En la sportobrano velado depende de la tipo resp. klaso de la velbarko oni uzas diversajn ankrospecojn kun du a kvar sokoj. Inter ili trovias anka tipoj kun fermeblaj sokoj. La loko de la ankro estas difinita loko e la nazo, t.e. la antaa ekstremo de la barkokorpo. i estas nomata ankrejo. (Por eviti konfuzon: ankrejo = loko de la ankro; ankradejo =. loko de la ankrado, t.e. kie la velbarko ankras.) La levo kaj mallevo de la ankro okazas pere de ankra vino. La longo de la ankroeno devas esti la kvaroblo de la meza akvoprofundeco. Kaze de pli longedara ankrado oni uzas du ankrojn, kondie ke la velbarko havas du da ili. Efike de la pela forto de la vento la velbarko veturas, faklingve navigas. La lerta, fakscia navigado konsistas el serio da parte ne preterlaseblaj, parte en la donita momento uste kaj energie plenumitaj manovroj. Jen la vicigo de tiuj manovroj aplikendaj dum la daro de la konkursoj. a) Ekveturo el la haveno a el la ankradejo; b) starto e la startlinio; c) velado en diversdirektaj ventoj; ) direktoano per ascendo; d) direktoano per descendo; e) iro; f) transfrapo; g) retroveturo; ) alcelio e la cellinio; h) albordio en haveno; i) ankrado en libera akvo. iuj el la vicigitaj manovroj havas siajn regulojn kaj strikte antaskribitajn farendojn. Kelkaj el tiuj manovroj estas i-sube pli-malpli detale konigataj. Dank' al la evoluinta velada tekniko, la velbarko povas navigi ne nur en dorsa a flanka ventoj, sed anka en kontraa vento, kun certangula devio disde la plena kontraventa direkto. Parolante pri ventodirektoj oni devas distingi la veran kaj la ajnan ventodirekton. La ajna ventodirekto estas la direkto rezultianta el du komponentoj, kiuj estas: a) la vera ventodirekto, kaj b) la propra kontravento de la velbarko estigata per ia antaeniro. Koncerne la venton kaj la momentan teorian veturdirekton (la plej mallonga distanco inter du sinsekvaj turnopunktoj de la vego), oni distingas 4 efajn direktojn de navigado. Ili estas: a) navigado en dorsa vento; b) navigado en trikvarona vento, alinome en ramo; c) navigado en flanka vento, alinome en duona vento; c) navigado en kontraa vento (kontra venton), alinome en kvarona vento. La velbarko navigas en dorsa vento, kiam la direkto de la vento samas, a preska samas kun la veturdirekto. En dorsa vento la direkto de la ajna vento identas kun tiu de la vera vento, sed estas konsiderinde malpli forta ol tiu, e pli malforta ol la ajna vento en la trikvarona vento, kaze de samforta vera vento. El tio sekvas, ke la velbarko pasas pli malrapide en dorsa vento ol en trikvarona vento (en ramo). En dorsa, sed anka en trikvarona ventoj la hiso de la spinako estas lacela, ar ia granda surfaco konsiderinde, eventuale 15-20 procente pliigas la rapidecon de la velbarko. Estas tre grave konstante atenti la ventodirekto-indikilon, muntitan sur la pinto de la masto kaj la anion de la ventodirekto oni devas senprokraste parati per la ano de la veturdirekto.

Minacas nome la danero, ke pro la anio de la ventodirekto la grandvelo transfrapias al la alia flanko, sekve de kio la bumo, puiante kontra la malantaan stajon, forte ektiras, eventuale rompas la maston. Se la vento plifortias, estas konsilinde malhisi la spinakon. Detalaj reguloj antaskribas cetere la aplikadon kaj manipuladon de la diversaj veloj, la stiradon per la rudro, la ventotaktikon kaj la manieron de la manovrado, sume iajn farendojn kaj sintenojn de la barkanaro dum la navigado en dorsa, kiel anka en la flanka kaj kontraa ventoj. La barko velas en trikvarona vento, alinome en ramo, kiam la vera vento blovas iom dedorse (135) kaj la angulo inter la ajna vento kaj la veturdirekto estas . 90 . Anka dum navigado en ramo estas pripensinde hisi la spinakon, por plirapidigi la antaenion de la velbarko. La barko velas plej trankvile en duona vento, alinome flanka vento. La barko velas en duona vento, kiam la direkto de la vento estas perpendikla al la veturdirekto kaj la ajna vento fermas 40-80 gradan angulon kun la veturdirekto. ar en flanka vento la anio de la ventodirekto ne estas rimarkebla sur la velo, estas konsilinde ofte kontroli la ustan pozicion de la grandvelo, observante la ajnan ventodirekton, kiun montras la ventodirekto-indikilo, muntita sur la pinto de la masto. Kaze de navigado en kontraa vento (en kontravento) la velbarko veturas kompreneble ne plene kontra la venton, ar tio estus neeble, sed la diversaj tra jarmiloj evoluigitaj veladsistemoj hodia jam ebligas konsiderinde reduktitan devion disde la absoluta kontraventa direkto. La angulo de tiu devio depende de la tipo de la velbarko varias inter 35-50 gradoj. La plej optimala angulo estas tamen pli granda, ol la velebla plej malgranda angulo, ar tiu lasta ebligas al la velbarko tre malrapidan antaeniron. Valoras do apliki la pli grandan, t.n. optimalan angulon, ar kvankam la veturata distanco tiukaze estas pli granda, tamen per la atingita pli granda rapideco oni gajnas pli da tempo. El la suprediritaj evidentas, ke por atingi iun signitan punkton de la vego, situantan en kontraventa direkto, la velisto devas navigi jen dekstre, jen maldekstre de tiu direkto, sekvante la optimalan angulon, is fine li atingas la celitan punkton. Tiu laplana zigzaga, jen dekstra- jen maldekstradirekta navigmaniero estas nomata krozado. Dum la krozado la vento atakas jen la dekstran, jen la maldekstran flankon de la velbarko, pri kio la velisto diras, ke li velas en dekstra blovumo, alivorte dekstrablovume respektive en maldekstra blovumo, alivorte maldekstrablovume. La krozado estas do serio de sinsekvaj blovumoanoj, t.e. alternado de plimalpli longedaraj vetursekcioj en dekstra kaj maldekstra blovumoj. Por plenumi la krozadon kiel eble plej laplane kaj ekonomie, la velisto devas kunmeti sian ventotaktikon jam anta la komenco de la konkurso. La kroza sekcio estas la plej interesa, plej varia kaj plej grava parto de la velbarkokonkurso. ia speciala taktiko diktas apartajn specifajn aktivadojn. Jen ekzemploj: kiam du velbarkoj estas proksime unu de la alia, kiel klopodu unu el ili venigi la alian en t.n. senesperan situacion; kiel estas eble eltiri sin el senespera situacio; kio estas ferenda kaze de renkonto en la kroza sekcio; la aplikenda taktiko kaze de pluraj proksimaj kontrauloj; taktiko inter du a pluraj velbarkoj, se ili estas malproksime unu de la alia, nome kiel gardi la gvidan pozicion; kiel veni antaen el pli malantaa pozicio ktp. Pri la scienco de la navigado kaj manovrado kaj pri la taktiko rajte aplikebla kontra la kontrauloj detale instrukcias la konkursa regularo de la sportobrano velado, kaj amaso da faklibroj okupias pri ili. Jen kelkaj el la pli gravaj bazaj nocioj arbitre elektitaj. La barkoflanko atakata de la vento estas la alventa a luva flanko. La alia estas la subventa a lea flanko. Post iro a transfrapo la luva flanko farias lea flanko kaj respektive. Cetere la dekstra flanko de la velbarko, alinome tribordo estas nomata anka verda flanko, la maldekstra flanko fake babordo estas nomata anka rua flanko, ar e pli grandaj

velbarkoj (ekde 25 m) estas antaskribite uzi nokte verdan, resp. ruan lampojn sur la menciitaj flankoj. La esprimo blovumo estas specife velada nocio, esprimanta la rilaton inter la vento kaj la barkoflanko. Kiel pli frue jam klarigite, la velbarko (anka la velisto) estas (velas) en dekstra blovumo, elivorte i (li) navigas dekstrablovume, kiam la vento atakas ian dekstran flankon, alivorte, kiam la dekstra barkoflanko estas la luva (alventa) flanko. Inverse, la velbarko estas en maldekstra blovumo, alivorte i velas maldekstrablovume, kiam la maldekstra barkoflanko estas la luva flanko. La naviganta velbarko iam estas en unu el la du blovumoj, krom en plenventeco (la longakso de la boato kuas plene kontra la vento, kun nazo ale al la vento) kaj dum transfrapo a iro. Konforme al la aplikenda ventotaktiko, la velbarko a navigas en longaj blovumoj (navigas longajn blovumojn), t.e. navigas longe en la sama blovumo, a ofte anante la blovumojn (farante oftajn blovumanojn) navigas mallongajn blovumojn, alivorte velas en mallongaj blovumoj. (Por eviti konfuzon: blovumano ne estas do la ano de la ventodirekto, sed in estigas la velisto mem, manipulante la velon kaj la rudron tiel (vidu la manovrojn transfrapo kaj iro), ke la vento ataku la alian flankon de la velboato.) Klare poste estas tiu el du samblovume velantaj barkoj, kiu trovias post la imagita linio, tirita al la plej malantaa punkto de la alia barko, perpendikle al ties longakso. La alia barko estas klare antae. Se el du barkoj, velantaj en la sama blovumo, neniu estas klara antae a poste, tiukaze la du barkoj estas en kovro, nome la alventa barko kovras la subventan barkon, ar forkovras in de anta la vento. La kovra spaco de iu velbarko estas longforma kuanta piramido, kies bazo estas la projekcio de la barkokorpo kaj velaro sur ebenon perpendiklan al la ventodirekto. La longo de la piramido estas 1-4 barkolongoj, depende de la ventoforteco. Spite, ke du samblovumaj barkoj estas reciproke en pozicioj klare antae kaj poste, tamen ili estas en kovro, se tria barko en sama blovumo velas inter ili, kaj estas en kovro kun tiuj du. La terminoj alventa barko kaj subventa barko estas aplikeblaj nur e tiaj samblovumaj barkoj, kiuj estas reciproke en kovro. Tiu barko, kiu kovras la alian for de la vento, estas la alventa kaj la alia estas la subventa barko. Startas la velboato, kiam ajna parto de la barkokorpo, tiu de la barkanaro a de la ekipao transpasas la startlinion en la direkto de la unua signalo. Alcelias la velboato, kiam ajna parto de la barkokorpo, tiu de la barkanaro a de la ekipao transpasas la cellinion el la direkto de la lasta signalo. Ascendo estas direktoano ale al la vento, plenumebla de la transfrapo is la plenventeco. Descendo estas direktoano for de la vento, plenumebla de la plenventeco is la komenco de la transfrapo. Transfrapon plenumas la velisto, kiam li faras la blovumanon tiamaniere, ke la grandvelon de la barko, naviganta en proksimume dorsa vento, li transmetas al la alia flanko de la barko pere de la transmeto de la bumo. Kiam la bumo transiras la mezlinion, (t.e. la linion de la longakso de la barko), tiam la grandvelo staras kontra la vento kun sia posta (libera) eo. En tiumomento komencias la transfrapo kaj finias, kiam la velo pleniis de vento en la alia blovumo. Karakteriza manovro de la kroza sekcio (t.e. dum la velado kontra venton) estas la iro, kiun la velisto plenumas kontra la vento. Por plenumi in la velisto ascendigas la velbarkon is plenventeco, de kie li descendigas in is la direkto de la nova blovumo. Kaj la transfrapo, kaj la iro pretendas sperton kaj lerton, por prezenti eventualan renversion. La velbarko navigas strikte, kiam i proksimias tiom al la kontraventa direkto, ke i povas ankora favore antaenii. Obstaklo estas iu objekto anka veturanta akva veturilo kiu estas tiom ampleksa,

ke la velbarko, alveninte propran barkolongon distance al la obstaklo, devas fari konsiderindan veturdirektoanon, por povi preterpasi in dekstre a maldekestre. Estas rigardenda obstaklo anka iu tia objekto, kiun la velbarko povas preterpasi nur unuflanke, inkluzive anka tian buon, kiu signas sablobenkon a alian objekton, inter kiu kaj la buo ne estas eble senriske trapasi. Sur amba flankoj de la supra parto de la grandvelo, iu velbarko apartenanta al iu ajn velbarko-klaso rekonita de IYEU, devas porti a) (dum konkurso sur eksterlandaj akvoj) la oficiale difinita(j)n litero(j)n de la koncerna lando; b) la signon a literon a ciferon indikantan la klason de la velbarko; c) la startnumeron. En la internaciaj velbarkokonkursoj oni uzas . 40 diversajn antaskribitajn kodflagojn, kiuj parte publikigas certajn, de malproksime videblajn instrukciojn por la konkursantoj (ekz.: rua flago = la vegosignalojn oni devas preterpasi la la maldekstra mano; oblikvaj paralelaj ruaj kaj flavaj strioj = surmeto de savoveto estas deviga ktp.), parte indikas la velbarkoklason, kiun la instrukcio koncernas (ekz.: blua flagokampo limita supre kaj malsupre per flava strio = klaso Drako; blua-blanka-blua horizontalaj paralelaj flago-kampoj = klaso Fluganta Holandano ktp.). La velbarko-konkursoj estas a a) migraj konkursoj, a b) vegokonkursoj. La migraj konkursoj estas disvolvataj enerale inter du a pluraj havenoj de lago a maro. La vegokonkursoj disvolvias sur vegoj konstruitaj kaj instalitaj speciale por velbarkokonkursoj. La konstruo de tiaj vegoj estas tiel projektita, ke dum la navigado la velbarkoj devu veturi kaj en dorsa vento, kaj en duona a trikvarona vento, sed almena la trionan parton de la konkurso konsistigas krozado. La nuntempe uzata, olimpiko-sistema velbarkovego komencias per krozostarto, kiun sekvas krozada vegsekcio. Post tio la velbarko navigas en duona a trikvarona vento. Post pli nova krozada sekcio sekvas dorsa vento, kaj tria krozada sekcio anta la celo finas la konkurson. La plenumenda naviglongo estas 20-25 km-oj sur vegareo de . 2-3x2-3 km-oj. La velbarko-konkursoj komencias per fluga starto. Tio signifas, ke anta la starto la formacioj (velboatoj) estas jam navigantaj malanta la cellinio kaj je la startosigno ili estantaj unuj pli proksime, aliaj malpli proksime de la cellinio trapasas in kaj komencas la konkurson. Dum la konkurso la aktivadon de la konkursantoj influas ne nur la alternado de la vento kaj la efiko de la ondoj, sed anka la diversaj manovroj de la ceteraj konkursantojkontrauloj, kiel anka ilia pozicio ene de la ensemblo. La internaciajn velbarko-konkursojn povas partopreni anka virinaj konkursantoj kune kun tiuj viraj kiel barkanoj de la sama velbarko, do ne apartigite. La velbarko-konkurso, alinome regato, konsistas el certa nombro da rundoj. Propre iu rundo estas aparta konkurso, disvolvianta ekde la starto is la celo. Baze de la rezultoj, atingitaj en la unuopaj rundoj oni elkalkulas kaj difinas la definitivan klasigan vicordon de la tuta regato kaj deklaras kaj premias la avanlokajn klasitojn. La rezultojn de la unuopaj rundoj oni ne premias. En la sportobrano velado la nocion disciplino anstataas tiu de la velbarko-klasoj. La mondfederacio agnoskas la sekvantajn 24 klasojn kiel oficialajn konkursoklasojn. (Bedarinde e kelkaj klasoj mankas la specifaj indikoj, kiujn e koste de la plej zorgaj strebadoj provizore ne estis eble akiri.) La sekvonta klasvicordo samas kun tiu en la Jarlibro de la mondfederacio. 1. Internacia klaso KVIN KOMO KVIN METROJ Signo: 5,5. Tipo; balastkila. Velo: 26 m-oj. Barkanoj:3. 2. Internacia klaso 'C' KATAMARANO

Tipo: dukorpa. Barkanoj: 2. Ceteraj indikoj mankas. 3. Internacia klaso DRAKO Signo: D. Tipo: balastkila. Velo: 20 m. Barkanoj: 3. 4. Internacia klaso SOLINGO Signo: , Tipo: balastkila. Velo: 22 m. Barkanoj: 3. Olimpika klaso! 5. Internacia klaso STELO Signo: stelo. Tipo: balastkila. Velo: 26 m. Barkanoj: 2. Olimpika klaso! 6. Internacia klaso TEMPESTO Signo: T. Tipo: transira inter tiuj verta kaj balastkila. Velo: 23 m). Barkanoj: 2. Olimpika klaso! 7. Internacia klaso 470 (Kvarcent sepdek) Indikoj mankas. 8. Internacia klaso FLUGANTA HOLANDANO Signo: FD. Tipo: verta. Velo: 15 m. Barkanoj: 2. Olimpika klaso! 9. Internacia klaso 5-0-5 (kvin-nul-kvin) Signo: 505. Tipo: verta. Velo: 16 m. Barkanoj: 2. 10. Internacia klaso FINNA JOLO Signo: , Tipo: verta. Velo: 10 m. Barkano: 1. Olimpika klaso! 11. Internacia klaso FAJROGLOBO Signo: rua globo. Tipo: verta. Ceteraj indikoj mankas. 12. Internacia klaso CONTENDBR (pron.: kontender) Indikoj mankas. 13. Internacia klaso TORNADO Signo: T. Tipo: dukorpa. Velo: 22 m. Barknoj: 2. 14. Internacia klaso AUSTRALIS (pron.: astralis) Indikoj mankas. 15. Internacia klaso DEK DU METROJ Signo: 12. Tipo: balastkila. Ceteraj indikoj mankas. 16. Internacia klaso SES METROJ Signo: 6. Tipo: balastkile. Velo: 48 m. Barkanoj: 5 17. Internacia klaso OKMETRA KROZANTO Signo: 8. Tipc: balastkila. Velo: 55 m. Barkanoj: 5. 18. Internacia klaso DEK-KVAR-FUTA DINGIO Signo: 14. Tipo: verta. Ceteraj indikoj mankas. 19. Internacia klaso DEK-DU-KVADRATMETRA ARPIO Tipo: verta. Velo: 12 m. Ceteraj indikoj mankas. 20. Internacia klaso FULMO Signo: zigzaga fulmlinio. Ceteraj indikoj mankas. 21. Intenacia klaso RUSTIKOLO Signo: birdfiguro. Tipo: verta. Velo: 11 m. Ceteraj indikoj mankas. 22. Internacia klaso VAURIEN (pron.: vorien) Signo: Vr Ceteraj indikoj mankas. 23. Internacia klaso ENTREPRENO Signo: E. Ceteraj indikoj mankas. 24. Internacia klaso KADETO

Signo: C. Tipo: verta. Velo: 6 m. Barkano: 1. Esprimoj: Eropo-ampionado de la internacia velbarko-klaso Kadeto. La unualoke klasita formacio de la internacia klaso Rustikolo, en la mondampionado de velado, de jaro 1970. Nun disvolvias la tria rundo de la olimpika regato de la internacia klaso Fluganta Holandano. Olimpika ampionado de velado. Franca velbarko gajnis la unualokan klasigon en la Eropo ampionado de la internacia klaso Vaurien, en jaro 1965. Sveda konkursanto venkis en la regato de la internacia klaso Finna Jolo, en la olimpika ampionado de velado de jaro 1964. Jen la felia barkanaro de la olimpikoampiona formacio de la internacia klaso Stelo de jaro 1968.