ΙΝΔΟΥΙΣΜΟΣ

Αλβανού Ράνια Ιωαννίδης Γρηγόρης Λούμος Νίκος

● Ινδουισμός, Ινδοϊσμός,Βραχμανισμός και βραχμανική θρησκεία είναι ονομασίες με τις
οποίες περιγράφονται οι πάμπολλες τοπικές θρησκείες, θρησκευτικές πρακτικές και
επιμέρους σχολές (αιρέσεις, σαμπραντάγιας) της Ινδίας. Από τους ίδιους τους πιστούς της,
η θρησκεία των Ινδών περιγράφεται συνήθως από τη σανσκριτική έκφραση सनातन धमर,
Σανατάνα Ντάρμα, που σημαίνει «αιώνιος νόμος», «αιώνια τάξη» ή «πατρική πίστη».
Αναφέρεται συχνά ως η αρχαιότερη θρησκεία του κόσμου, καθώς κάποιες από τις ρίζες της
ανάγονται στην Εποχή του Σιδήρου. Ο Ινδουισμός είναι η τρίτη μεγαλύτερη θρησκεία του
κόσμου σε αριθμό πιστών, μετά το Χριστιανισμό και το Ισλάμ, με περίπου ένα
δισεκατομμύριο πιστούς, εκ των οποίων πάνω από το 90% κατοικεί στην Ινδία. Ινδουιστικές
κοινότητες βρίσκονται επίσης στο Νεπάλ, τη Σρι Λάνκα, τη Μαλαισία, τη Σιγκαπούρη, το
Μαυρίκιο, τα Νησιά Φίτζι, τη Σουρινάμ, τη Γουιάνα, το Τρινιντάντ και Τομπάγκο, το Ηνωμένο
Βασίλειο , τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

● Ο Ινδουισμός δεν αποτελεί μια και μοναδική θρησκεία αλλά είναι ένα σύνολο τοπικών
θρησκειών και συναντώνται στην περιοχή. Οι ρίζες του Ινδουισμού βρίσκονται 3.000 χρόνια
π.Χ. και είναι ουσιαστικά ένα συνοθύλευμα παραδόσεων, δοξασιών και θρησκειών που
αναμίχθηκαν με το πέρασμα του χρόνου και έδωσαν αυτό που ονομάζουμε σήμερα
Ινδουισμό. Αυτό που χαρακτηρίζει την θρησκεία του Ινδουισμού είναι η πλήρης απουσία του
δογματισμού που χαρακτηρίζει άλλες θρησκείες όπως τον Χριστιανισμό και τον
Μωαμεθανισμό. Πρόκειται για μια θρησκεία γεμάτη αντιθέσεις που συνθέτει πολλά
ετερόκλητα στοιχεία και παραδόσεις από άκρη σε άκρη της ασιατικής ηπείρου και που πήρε
την σημερινή μορφή της 1500 χρόνια π.Χ., με την πρόσμιξη βόρειων πληθυσμών των
λεγόμενων Αρίων που κατέφθασαν στην Ινδία.
Ο όρος "Ινδουισμός" χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά γύρω στο 1830 από Ευρωπαίους
μελετητές. Με τον όρο αυτό ορίζονται ο πολιτισμός και οι θρησκείες που αναπτύχθηκαν
στην περιοχή της ινδικής υποήπειρου ,που εκτείνεται από την κοιλάδα του ποταμού
Ινδού, έως τον Ινδικό ωκεανό.

Ινδουιστές ως ποσοστό του πληθυσμού κάθε

χώρας
● Ο Ινδουισμός είναι μια πολυθεϊστική θρησκεία με πολλά ανιμιστικά στοιχεία,
δηλαδή την λατρεία πνευμάτων. Κεντρικές λατρευτικές μορφές του
Ινδουισμού είναι η θεότητα Σίβα και η θεά Κάλι, αλλά μια σειρά άλλων
θεοτήτων συμπληρώνει την πολυθεϊστική αυτή θρησκεία μέσα από τα γραπτά
ιερά κείμενα της τα λεγόμενα Βέδα. Ο Ινδουισμός βασίζεται σε αυτά τα βιβλία
(Βέδες) καθώς και στη διδασκαλία των γκουρού (δασκάλων). Οι Βέδες είναι
ιερά βιβλία και αποτελούνται από την Ριγκ-Βέδα που σημαίνει ιερή γνώση στα
σανσκριτικά, την Σάμα-Βέδα, την Γιαχούρ-Βέδα και την Αθάρβα –Βέδα. Το
σημαντικότερο και αρχαιότερο ιερό βιβλίο είναι η Ριγκ Βέδα που απαρτίζεται
από μια σειρά ύμνων, επικλήσεων και προσευχών. Η μορφή των θεών είναι
φυσιολατρική και έτσι συναντούμαι θεούς όπως ο Ουρανός-Πατέρας, η Γη-
Μητέρα, ο Ήλιος- αδελφός ή ο θεός Άγκνι που είναι ο θεός της ιερής πυράς
του βωμού. Μερικές όμως από τις πιο σημαντικές θεϊκές προσωπικότητες
είναι ο θεός Βράχμα ο δημιουργός του σύμπαντος και ο θεός Βισνού ο
συντηρητής του κόσμου που θεωρείται ότι σε διάφορες ιστορικές περιόδους
ενσαρκώνεται σε Σρι Κρίσνα και αποτελεί το Υπέρτατο Ον. Το σύνολο των
θεών του Ινδουισμού φτάνει τους 33.
● Οι ιερείς την ινδουιστικής θρησκείας ονομάζονται
Βραχμάνες που κι αυτοί με την σειρά τους έχουν
δώσει μια σειρά από βιβλία, τις Ουπανισάδες που
αποτελούν ερμηνείες των ιερών κειμένων των Βέδα.
Οι Βραχμάνες ιερείς βρίσκονται στην κορυφή της
ιεραρχίας των καστών που είναι ένα σύστημα
κοινωνικής διαστρωμάτωσης που διαμορφώθηκε με
την ανάμειξη των Βόρειων Αρίων φυλών με τους
αυτόχθονες νότιους πληθυσμούς το 1500 π.Χ. και
ενσωματώθηκε στην ινδουιστική θρησκεία. Πολλές
κοινωνιολογικές μελέτες έχουν γίνει για να αναλυθεί
το σύστημα των Καστών που απέχει πολύ από την
έννοια της ταξικής διαστρωμάτωσης με την μορφή
που έλαβε στον δυτικό κόσμο. Κάστα σημαίνει
χρώμα και οι ρίζες αυτής της ονομασίας ίσως
βρίσκονται στην πρόσμιξη των βόρειων
ανοιχτόχρωμων πληθυσμών με τις νότιες
σκουρόχρωμες φυλές. Οι κάστες είναι τέσσερις,
αυστηρά διαχωρισμένες και χωρίς κανένα περιθώριο
μεταπήδησης από μια κάστα σε μια άλλη. Η πρώτη
κάστα όπως προαναφέραμε είναι οι Βραχμάνοι
ιερείς, η δεύτερη είναι οι Κσατρίγιας δηλαδή οι
πολεμιστές, η τρίτη οι Βαϊσύας δηλαδή οι έμποροι
και η τέταρτη οι Σούντρας οι δουλοπάροικοι. Στο
περιθώριο των καστών βρίσκονται οι ανέγγιχτοι
δηλαδή η πιο μιαρή πληθυσμιακή ομάδα που ζει σε
κυριολεκτικό κοινωνικό αποκλεισμό.
ΟΙ ΒΕΔΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΝΔΟΥΙΣΤΙΚΕΣ
ΚΑΣΤΕΣ
● Οι παραδόσεις και ο πολιτισμός του
Ινδουισμού βασίζονται σε 2 ιερά βιβλία:
τις Βέδες και τις Ουπανισάδες. Οι
Βέδες αποτελούν το αρχαιότερο σώμα
θρησκευτικών κειμένων καθώς
γράφτηκαν από το 1500 έως το 1000
π. Χ.. Εμπεριέχουν την "απόλυτη
αυθεντία", η οποία αποκαλύπτει τη
θεμελιώδη και αναντίρρητη αλήθεια,
την αιώνια πραγματικότητα του
κόσμου. Οι Βέδες αντιστοιχούν στην
αρχαία βεδική θρησκεία των Ινδών,
που ήταν πολυθεϊστική και
περιλάμβανε λατρεία με θυσίες σε
θεούς όπως ο ουρανός, η φωτιά, ο
ήλιος, ο θεός της καταιγίδας, της
γονιμότητας και του πολέμου.
Στις Βέδες κυριαρχεί η ιδέα του Ντάρμα. Ντάρμα, ονομάζουν την παγκόσμια τάξη, την
οποία οφείλουν οι άνθρωποι να σέβονται και να προσαρμόζουν τη ζωή τους σ΄ αυτήν.
Έχει θεία καταγωγή κι αφορά τόσο στη δομή και λειτουργία του κόσμου, όσο και της
κοινωνίας. Όσον αφορά την κοινωνία, είναι χωρισμένη σε τρεις τάξεις, τις βάρνες ή
κάστες όπως τις ονόμασαν αργότερα οι Πορτογάλοι άποικοι. Τους ιερείς ή βραχμάνους,
τους αριστοκράτες πολεμιστές και τους εμπόρους βιοτέχνες. Σε αυτές προστέθηκαν
αργότερα οι χειρώνακτες, οι οποίοι αποτέλεσαν την τέταρτη κάστα. Στο τέλος της βεδικής
εποχής διαμορφώνεται η αντίληψη ότι στο βάθος του κόσμου βρίσκεται μια θεϊκή
πραγματικότητα, ενώ ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι το εξωτερικό-επιφανειακό στρώμα
αυτής της θεϊκής πραγματικότητας. Έτσι ο κόσμος χωρίζεται σε δυο μέρη: τη θεμελιώδη
πραγματικότητα και τον "φαινόμενο κόσμο".

Οι Ουπανισάδες γράφτηκαν απ΄ το 800 ως το 500 π. Χ.. Εδώ, σε αντίθεση με τις Βέδες
που θεωρούν τον κόσμο καλό, καλή θεωρείται μόνο η θεϊκή πραγματικότητα που
αποτελεί το υπόστρωμα του σύμπαντος. Η υπέρτατη πραγματικότητα είναι το Βράχμαν.

Το Βράχμαν είναι το Όλον, το Παν από το οποίο εκπορεύονται το σύμπαν, και όλα τα
όντα. Είναι εκείνο που δημιουργεί, συντηρεί, μετουσιώνει και απορροφά και πάλι το
καθετί. Το Βράχμαν βρίσκεται μέσα σε όλα τα πράγματα και είναι ο εαυτός όλων των
έμβιων όντων. Αυτό το θεϊκό στοιχείο που υπάρχει μέσα σε κάθε τι, καθώς και στον
άνθρωπο, ονομάζεται Άτμαν.

Σύμφωνα με τις Βέδες, η λύτρωση επιτυγχάνεται με το σεβασμό και την υποταγή στο
Ντάρμα, ενώ σύμφωνα με τις Ουπανισάδες επιτυγχάνεται με τη σταδιακή απόσυρση του
νου του ανθρώπου από τον εξωτερικό κόσμο στον εσωτερικό, ώστε το Άτμαν του να
ταυτιστεί με το Βράχμαν.
Παρ' ότι ο Ινδουισμός δεν έχει ένα ενιαίο δόγμα περιλαμβάνει κάποια στοιχεία τα οποία
αποτελούν "κοινές αλήθειες" για όλους τους πιστούς του:

Η αυθεντία της τάξης των βραχμάνων

Στον Ινδουισμό είναι απαραβίαστη η ιερότητα των βραχμάνων, της κάστας των ευγενών
που κατέχουν κληρονομικά πνευματική υπεροχή. Ως ειδικές εκφάνσεις του Βράχμαν, οι
μελετητές και διδάσκαλοι των Βεδών, οι βραχμάνοι, θεωρείται ότι αντιπροσωπεύουν ένα
ιδεώδες πρότυπο ιερατικής καθαρότητας και κοινωνικής υπόληψης.

Βραχμάνες: Οι Ινδοί χωρίζονταν σε 7 γένη (κοινωνικές τάξεις ή κάστες) με πρώτο στην

ιεράρχηση εκείνο των Βραχμάνων φιλοσόφων, που έκαναν ασκητική ζωή και γι’ αυτό οι
Έλληνες τους ονόμασαν γυμνοσοφιστές. Το γένος τους ήταν το μικρότερο σε αριθμό,
αλλά απολάμβανε των περισσότερων τιμών και τεράστιας εκτίμησης. Ήταν το μόνο, που
είχε το δικαίωμα να μαντεύει και να καθορίζει τον τρόπο των προσφορών και θυσιών
προς τους θεούς. Μάλιστα, τυχόν θυσίες ή προσφορές χωρίς την έγκριση των
Βραχμάνων εθεωρείτο ότι δεν γίνονταν δεκτές από τους θεούς. Ο Αλέξανδρος ήλθε για
πρώτη φορά σ’ επαφή με το πανίσχυρο ιερατείο των Βραχμάνων στα Τάξιλα (326)
(Αρριανός Ζ.1., Ζ.2.& Ινδική 11 Πλούταρχος, Αλέξανδρος 65.). Με την τεράστια επιρροή
στους ομοεθνείς τους, οι Βραχμάνες υποκίνησαν τόσο λυσσώδη αντίσταση, ώστε πολλές
φορές οι Ινδοί δεν δίστασαν να αυτοπυρποληθούν μέσα στις πόλεις τους, για να μην
παραδοθούν ή αιχμαλωτισθούν. Προκειμένου να κάμψει αυτήν την αντίσταση, ο
Αλέξανδρος προέβη σε εξαιρετικά εκτεταμένες σφαγές μαχίμων και αμάχων Ινδών.
Μετενσάρκωση και κάρμα

Γενική αποδοχή έχει από τους Ινδουιστές η

μετενσάρκωση και η νέα γέννηση σε
συνδυασμό με την πίστη στο κάρμα,δηλαδή τις
πράξεις της προηγούμενης ζωής (ή των
προηγούμενων ζωών), οι οποίες καθορίζουν
τις συνθήκες, σύμφωνα με τις οποίες ζει ένα
έμβιο ον σήμερα (αλλά θα ζήσει και στις
μελλοντικές ζωές του). Η διαδικασία της νέας
γέννησης ονομάζεται σαμσάρα. Η σαμσάρα
δεν έχει αρχή και τις περισσότερες φορές δεν
έχει τέλος. Το κάρμα συνδέει το Άτμαν, δηλαδή
τον εαυτό των όντων, με τον κόσμο
εξαναγκάζοντας τα να περιφέρονται σε
ατελεύτητη κίνηση μέσα από άπειρους
κύκλους γέννησης και θανάτου. Οι Ινδουιστές
πιστεύουν ότι η πορεία του κόσμου καθορίζεται
από το συλλογικό κάρμα. Ενώ γενικά,
εκτρέφεται η αντίληψη ότι η εγκόσμια ζωή δεν
είναι αληθινή ύπαρξη, και ότι η ανθρώπινη
προσπάθεια θα έπρεπε να κατευθύνεται προς
τη διακοπή της μετενσάρκωσης, δηλαδή προς
την απελευθέρωση, τη μόκσα
Οι 3 μάργκα: οι οδοί της σωτηρίας

Υπάρχουν οι 3 οδοί λύτρωσης (3 διαφορετικές μάργκα) που οδηγούν στην τελική

απελευθέρωση (τη μόκσα) οι οποίες περιγράφονται στο θρησκευτικό κείμενο
Μπαγκαβαντζικίτα (Ύμνος προς τον Κύριο) το οποίο γράφτηκε περίπου το 200 π.Χ.

1. η κάρμα-μάργκα ( η οδός των καθηκόντων): η ανιδιοτελής εκπλήρωση των

λατρευτικών και κοινωνικών υποχρεώσεων

2. η μπάρκτι-μάργκα (η οδός της αφιέρωσης ή της αφοσίωσης): δηλαδή η αφιέρωση

σε έναν ορισμένο προσωπικό Θεό.

3. η τζναάνα-μάρκα( η οδός της γνώσης): δηλαδή η χρησιμοποίηση της πνευματικής

περισυλλογής ύστερα από μια μεγάλης διάρκειας ηθική διαπαιδαγώγηση και άσκηση
στην περισυλλογή και στο στοχασμό-Γιόγκα- για να αποκτήσει το άτομο μια υπέρτατη
πνευματική ικανότητα συνειδητοποίησης της ταυτότητάς του με το Βράχμαν.
 ΙΣΤΟΡΙΑ
Προβεδική περίοδος
Προβεδική περίοδος του Ινδουισμού ονομάζεται η περίοδος της ιστορίας του πριν
την εμφάνιση των ιερών κειμένων, που ονομάζονται «βέδες». Η περίοδος αυτή,
που ξεκινά από τα βάθη της ιστορίας, φτάνει μέχρι την κάθοδο των Αρίων στη
χερσόνησο της Ινδίας, η θρησκεία των οποίων σταδιακά συγχωνεύτηκε με αυτή
των γηγενών κατοίκων.
Οι αυτόχθονες Ινδοί ήταν λαοί πιθανόν νεγροειδείς,
οι οποίοι είχαν αναπτύξει αγροτικό πολιτισμό, με
μητριαρχικά χαρακτηριστικά. Από τις θρησκευτικές
πρακτικές των αυτοχθόνων αυτών, εισήχθησαν στον
Ινδουισμό και διατηρούνται μέχρι σήμερα
συγκεκριμένα στοιχεία, όπως η λατρεία του φαλλού
και των θεών της γονιμότητας. Τα στοιχεία αυτά δεν
έχουν ιδιαίτερη σημασία στα βεδικά κείμενα. Εκτός
από τη λατρεία του φαλλού (λίνγκαμ), ο σημερινός
Ινδουισμός έχει διατηρήσει από αυτή την εποχή τη
σβάστικα, ως σύμβολο του ήλιου, αλλά και τη
λατρεία ιερών ζώων.
Αρία ή βεδική περίοδος

Τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. έφτασαν στην Ινδία οι Άριοι, περνώντας τα βουνά

της βορειοδυτικής Ινδίας και εκτοπίζοντας τους αυτόχθονες προς το νότο.
Ήταν λαός πολεμικός και είχε μια πλήρη θρησκεία με πολλούς θεούς. Η
θρησκεία τους χαρακτηρίζεται ενοθεϊστική, καθώς διαφορετικοί θεοί
λατρεύονται ξεχωριστά ως Υπέρτατο Ον, χωρίς όμως να παραγνωρίζεται η
ύπαρξη και άλλων θεών.
Προχωρώντας οι Άριοι προς το νότο, κατέκτησαν ουσιαστικά τα εδάφη των
αυτοχθόνων και εισήγαγαν για πρώτη φορά το σύστημα των καστών. Οι ίδιοι
συγκρότησαν τις τρεις πρώτες κάστες, μεταξύ αυτών και την κάστα των
βραχμάνων, ενώ οι αυτόχθονες αποτέλεσαν την τέταρτη κάστα, την κάστα
των «Σούντρα». Η κάστα των βραχμάνων απέκτησε μεγάλη δύναμη, σε
βαθμό που δεν υπάρχει σε καμία άλλη θρησκεία, καθώς ισχυρίζονται ότι
ακόμη και οι θεοί υποτάσσονται στη γνώση τους. Το μονοπώλιο της γνώσης
είναι ένα δικαίωμα της κάστας των βραχμάνων που διατηρείται μέχρι και
σήμερα στον Ινδουισμό.
Κλασική περίοδος

Κατά την κλασική περίοδο, από το 500 π.Χ. και μετά, ο Ινδουισμός πήρε τη σημερινή
μορφή του και εξαπλώθηκε ραγδαία, με τη βοήθεια και της σανσκριτικής γλώσσας.
Από αυτή την περίοδο και μετά, οι τελετές προς τιμήν των θεών δε γίνονταν πλέον
υπαίθρια, αλλά σε ναούς με αγάλματα των θεών, μπροστά στα οποία οι πιστοί
άφηναν τις προσφορές τους. Μετά τον 4ο αιώνα π.Χ., ο Ινδουισμός απειλήθηκε από
την εξάπλωση του Βουδισμού, αλλά καθώς ο τελευταίος εξαπλώθηκε τελικά προς τα
ανατολικά, ο Ινδουισμός ανέκαμψε σημαντικά και τον 4ο μ.Χ. αιώνα αναγνωρίστηκε
επίσημα.

Ισλαμική κυριαρχία

Μετά τον 8ο αιώνα, το Ισλάμ είχε εξαπλωθεί στη βόρεια Ινδία, και πολλοί Ινδουιστές
είχαν μεταστραφεί σε αυτό. Την ίδια εποχή, ομάδες πιστών, υπό την επιρροή του
μονοθεϊστικού Ισλάμ επιχείρησαν να εισάγουν το μονοθεϊσμό και στον Ινδουισμό. Την
ίδια εποχή σχηματίστηκε και η «αίρεση» των Σιχ, οι οποίοι είναι μονοθεϊστές και
θεωρούν ότι είναι εντελώς διαφορετική θρησκεία, καθώς πιστεύουν σε ένα μείγμα
ινδουιστικών και ισλαμικών δογμάτων.

Βρετανική κυριαρχία

Κατά την περίοδο της Βρετανικής κυριαρχίας, μετά το 1877, διάφοροι

μεταρρυθμιστές, υπό την επίδραση των νέων τεχνολογιών και φιλοσοφικών
ρευμάτων, προσπάθησαν να συμφιλιώσουν τον Ινδουισμό με τις άλλες θρησκείες,
θεωρώντας ότι ο Ινδουισμός είναι δυνατόν να έχει χώρο για τη λατρεία και άλλων
προφητών και θρησκευτικών δασκάλων.
Ινδική ανεξαρτησία

Μετά την ανεξαρτησία της Ινδίας, το 1947, προέκυψαν προβλήματα στη συνύπαρξη
Ινδουιστών και μουσουλμάνων, τα οποία οδήγησαν στην απόσχιση των
μουσουλμάνων, οι οποίοι δημιούργησαν το Πακιστάν. Έτσι, η Ινδία έγινε ένα κράτος
με σχεδόν αμιγή Ινδουιστικό πληθυσμό.
 ΤΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΙΝΔΟΥΙΣΜΟΥ

Ανυπαρξία ιδρυτή

Η «Αιώνια Θρησκεία» (Σανατάνα Ντάρμα) δεν έχει ιδρυτή, ούτε υπάρχει

συγκεκριμένο πρόσωπο-σωτήρας. Ο πιστός μπορεί να έχει έναν προσωπικό
Θεό-δημιουργό, ή να πιστεύει απλά στην ιδέα ενός νόμου που διέπει τον
κόσμο. Σε διάφορες εποχές εμφανίστηκαν διδάσκαλοι και σοφοί άνδρες, οι
οποίοι με τα κηρύγματα και τη διδασκαλία τους έδωσαν νέα κατεύθυνση και
νέα πνοή στα θρησκευτικά πιστεύω του ινδουισμού.

Μη σταθερό δόγμα

Ο Ινδουισμός είναι μια εντυπωσιακά ευπροσάρμοστη στις συνθήκες κάθε

εποχής θρησκεία. Περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία θρησκευτικών πρακτικών και
εξελίσσεται συνεχώς, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Δεν έχει κάποιο ιερό
κείμενο, ενώ οι κατά καιρούς διδάσκαλοι έδειξαν νέους «δρόμους σωτηρίας».
Αρχικά, ως θρησκεία των αυτοχθόνων Ινδών, ήταν ουσιαστικά λατρεία της
φύσης. Αργότερα εξελίχθηκε και συστηματοποιήθηκε από τους βραχμάνους.
Απέκτησε την ιδέα ότι ο κόσμος διέπεται από κάποιο καθολικό νόμο (ντάρμα),
η επίγεια έκφανση του οποίου είναι το αυστηρό, ιεραρχικό κοινωνικό σύστημα
των καστών, καθώς και την ιδέα ότι ο κόσμος συνεχώς φτάνει σε ένα τέλος
και ξεκινάει από την αρχή.
Ινδικό φαινόμενο
Ο Ινδουισμός είναι αποκλειστικό γέννημα του ινδικού πολιτισμού. Η εκτός Ινδίας
επιρροή του περιορίζεται μόνο σε μικρό ιεραποστολικό έργο στην νοτιοανατολική
Ασία και την Ινδονησία, με σκοπό την ενσωμάτωση φυλών ως νέες κάστες, ενώ
μεμονωμένοι μη Ινδοί μεταστράφηκαν στον Ινδουισμό υπό την επίδραση
βραχμάνων στοχαστών, ιδίως κατά τις δεκαετίες του 1960 και 1970 στην Ευρώπη και
στις ΗΠΑ, όπου επικρατούσε η λεγόμενη «μανία με την Ινδία».
● Κανόνες Συμπεριφοράς

Ανάμεσα σε πολλά άλλα η Ντάρμα

Σάστρα, το Βιβλίο των νόμων του
Μανού, καθορίζει τις βάσεις της
ινδουιστικής κοινωνίας, που ● Αντιμετώπιση των άλλων
αποτελείται από τέσσερις βάρνα: θρησκειών
(ιερείς ή βραχμάνοι, πολεμιστές και
πολιτικοί, έμποροι, εργάτες και Από τη φύση του ο Ινδουισμός
δούλοι) και πολλές κάστες (τζάτι). αναγνωρίζέι ότι υπάρχουν πολλοί
Η προσωπική ζωή χωρίζεται και διαφορετικοί δρόμοι που
επίσης σε 4 στάδια: Εκπαίδευση, οδηγούν στον προσωπικό Θεό και
οικογενειακή ζωή, απομόνωση στο μέσα από αυτόν στο ανεξιχνίαστο
δάσος, πλήρης απογύμνωση των απόλυτο. Από αυτήν την άποψη
σανιάστ. πηγάζει και η τεράστια ανοχή
απέναντι στις άλλες θρησκευτικές
αντιλήψεις, τόσο μέσα όσο και έξω
από τον ινδουισμό. Αυτό που δεν
αποδέχονται οι ινδουιστές είναι η
απολυτότητα ενός μηνύματος ή
μιας συγκεκριμένης μορφής
λατρείας καθώς και ο
προσηλυτισμός.
 Λατρευτικό τυπικό

Είτε σε ιδιωτικό βωμό είτε σε μικρό ναό είτε στα μεγάλα λατρευτικά κέντρα, η
τελετή του πούτζα γίνεται μπροστά στην εικόνα ή το άγαλμα της θεότητας
που επιλέγει ο καθένας, συνοδεύεται από καμπανάκια, λιβάνι και φως και
περιλαμβάνει προσφορά σε λουλούδια ή σε τροφή και την απαγγελία μιας
προσευχής ή μιας μάντρα. Οι βραχμάνοι προσεύχονται τρεις φορές την
ημέρα, απαγγέλοντας περισσότερες φορές τη μάντρα Γκαγιάτρι: "Ας
διαλογιστούμε πάνω στην υπέροχη λάμψη του θαυμαστού όντος που
δημιούργησε τον κόσμο! Ας καθοδηγήσει τις σκέψεις μας στην Αλήθεια!". Το
μοναστικό ρεύμα δε χρησιμοποιεί εικόνες, αλλά εξασκεί τη σκέψη μέσα από
το συνεχή διαλογισμό.

Διατροφή

Η πλειονότητα τους είναι χορτοφάγοι, κυρίως οι βραχμάνοι. Σε γενικές γραμμές

απέχουν από το κρέας των βοοειδών.
 Από τη γέννηση το θάνατο

Όλες οι σημαντικές στιγμές της ύπαρξης έχουν θρησκευτική σημασία: η βάπτιση,

το πέρασμα από το θηλασμό στη στερεά τροφή, η περίδεση της μέσης με το
ιερό κορδόνι, ο γάμος (ο οποίος αποφασίζεται παραδοσιακά μεταξύ των
οικογενειών) είναι ευκαιρία λαμπρών εορτασμών. Το ίδιο σημαντικές είναι η
είσοδος στην ασκητική ή μοναστική ζωή καθώς και η αποτέφρωση των νεκρών.

Κυριότερες γιορτές

Στο χειμερινό ηλιοστάσιο γιορτάζεται η Μάκαρα Σανκράτι, γιορτή της συγκομιδής

και της ανανέωσης του ήλιου. Η Μαχασιβράτρι, η μεγάλη νύχτα του Σίβα
γιορτάζεται την περίοδο της νέας σελήνης μετά το χειμώνα. Το Χόλι είναι το
πανηγύρι της άνοιξης. Με τη Ράμα Ναβάμι, γιορτάζεται η γέννηση του Ράμα,
ήρωα της εποποιίας της Ραμαγιάνα. Στη Γιανμαστάμι γιορτάζεται η γέννηση του
Κρίσνα, του εμπνευστή της Μπαγκαβαντγίτα. Η Γκανέσα-Τσατούρτι είναι η
γιορτή της νότιας Ινδίας προς τιμήν του Γκανέσα, θεότητας του εμπορίου και των
εμπόρων. Η Ναβάρατρι/Ντούργκα Πουτζα-Ντουσέρα είναι η επέτειος της
διαμάχης του Ράμα με το βασιλιά των δαιμόνων και της νίκης της θεότητας
Ντούργκα. Η Ντιβάλι είναι η γιορτή των φώτων το Φθινόπωρο που συχνά
ταυτίζεται με την ευημερία.
Η ΓΙΟΓΚΑ
● Γιόγκα, κυριολεκτικά, σημαίνει "ζεύξη" δηλαδή
ένωση. Είναι η σταδιακή απόσυρση του νου από
τον εξωτερικό κόσμο, κι η ένωση με τον
εσωτερικό. Είναι ο σύντομος δρόμος για τη
λύτρωση στον Ινδουισμό, ο οποίος περιλαμβάνει
την ένωση του ανθρώπου με το θείο στοιχείο που
υπάρχει μέσα του, και πιο αναλυτικά την ένωση
του νου με το Άτμαν και στη συνέχεια του Άτμαν
με το Βράχμαν, οπότε ο άνθρωπος λυτρώνεται
δηλαδή ξεφεύγει απ΄ τον κύκλο των
μετενσαρκώσεων.

Βασική τεχνική της γιόγκα είναι ο διαλογισμός που

συνίσταται στο να ξεφύγει ο νους από τις
διάφορες σκέψεις, αφού με αυτές ταυτίζεται με τα
αντικείμενα στα οποία αναφέρονται κι άρα με τον
κόσμο των φαινομένων.

Εκτός αυτού, οι μέθοδοι κι οι τεχνικές της

χρησιμοποιούνται και για άλλους σκοπούς. Στη
Δύση για παράδειγμα, έχει μεταφερθεί χωρίς το
θρησκευτικό της υπόβαθρο, και χρησιμοποιείται
βασικά σαν άσκηση χαλάρωσης.
ΙΝΔΙΚΕΣ ΘΕΟΤΗΤΕΣ
ΒΡΑΧΜΑ
Ο Βράχμα είναι ο πρώτος και γηραιότερος της Ινδουιστικής Θεϊκής Τριάδας (Βράχμα-Βισνού-
Σίβα). Είναι ο Αυτοδημιούργητος Δημιουργός του Σύμπαντος, των Θεών, των δαιμόνων και
όλων των πλασμάτων, με την δύναμη της σκέψης του. Ως Δημιουργός, ο Βράχμα είναι σκότος
και φως μαζί. Έτσι, όταν είναι σκότος (τάμας), δημιουργεί δαίμονες και όταν είναι φως
(σάττβα) δημιουργεί Θεούς. Δεν δημιουργεί όμως μονάχα με την σκέψη του, αλλά και με... την
συνουσία. Έτσι, δημιουργεί την μουσική, την λογική και τις ώρες.

Κατά την Ινδουιστική κοσμογονία, ο Βράχμα αρχικά διαχώρισε τον εαυτό του δημιουργώντας
την Θεά Σαταρούπα, η οποία μεταλλάσσονταν διαρκώς, κάτι που έκανε τον Βράχμα να την
ερωτευτεί και να την ποθεί. H Σαταρούπα όμως δεν έμελλε να γίνει δική του: κάθε φορά που
την πλησίαζε ο Βράχμα, εκείνη μεταλλάσσονταν σε κάποιο ζώο, πουλί, έντομο ή ψάρι,
αναγκάζοντας τον Βράχμα να μεταλλάσσεται κι εκείνος στο αντίστοιχο αρσενικό ζώο, πουλί,
έντομο, ψάρι κλπ... Κι έτσι δημιουργήθηκαν όλα τα πλάσματα του κόσμου.
Στην προσπάθειά του να βρεί και να πιάσει την Σαταρούπα, ο Βράχμα απέκτησε 5 κεφάλια.
Μα ήταν τέτοια η εμμονή και η λαγνεία που τον είχε καταβάλει, που ο Σίβα του έκοψε το ένα
κεφάλι για να τον επαναφέρει στα λογικά του... Κάτι που απέφερε αποτέλεσμα, μιας και ο
Βράχμα πράγματι συνήλθε, σταμάτησε να καταδιώκει την Σαταρούπα και πήρε για σύζυγό του
την κόρη του και Θεά της Γνώσης, Σαρασβάτι.
Κατά μια άλλη όμως εξιστόρηση, ο Σίβα έκοψε το ένα κεφάλι του Βράχμα, για να τον
τιμωρήσει για την αλαζονεία του, όταν ισχυρίστηκε ψέματα ότι είδε την άκρη του άπειρου.
Επίσης, κατά μια άλλη κοσμογονική θέση, ο Βισνού προηγείται του Βράχμα και τον
γέννησε από τον ομφαλό του.

Τέλος, μια ακόμα κοσμογονία, αναφέρει ότι ο Βραχμάν, το Υπέρτατο Ον, δημιούργησε το
νερό, μέσα στο οποίο τοποθέτησε τον σπόρο του, απ’ όπου ξεπήδησε ένα χρυσό αυγό.
Μέσα απ’ αυτό το αυγό, γεννήθηκε ο Βράχμα -ο γιός του Υπέρτατου Όντος/Πνεύματος,
και η Μάγια -η θηλυκή έκφραση του Βράχμα... Αν και σε αυτό το σημείο, η μυθολογία
μπλέκεται λίγο, μιας και την Μάγια την συναντάμε αλλού ως κόρη του Βράχμα και σύζυγό
του.
Ο Βράχμα απεικονίζεται ερυθρόχρωμος, με τέσσερα κεφάλια που συμβολίζουν την
παντογνωσία και την παντεποπτεία του, και έχοντας μερικές φορές λευκά γένια, που
συμβολίζουν την σοφία και την αιώνια φύση του. Έχει τέσσερα χέρια, που συμβολίζουν την
κυριαρχία του στις τέσσερις κατευθύνσεις του ορίζοντα. Τα αντικείμενα-σύμβολα που
συναντώνται να απεικονίζεται να κρατά στα χέρια του, είναι:
~ Οι Βέδες (αρχέγονες γνώσεις, διδαχές), που αυτός δημιούργησε και προσέφερε στους
ανθρώπους.
~ Ένα δοχείο με νερό ή μια καρύδα με νερό, που συμβολίζει την ανάδυση του κόσμου από το
νερό.
~ Ένα κομπολόι, που τον βοηθά να μετρά τον συμπαντικό χρόνο.
~ Ένα κερί.
~ Ένα άνθος λωτού.
~ Ένα τόξο.
~ Ένα σκήπτρο που μοιάζει με κουτάλι, που υπενθυμίζει την ροή του ιερού ελαίου ή γάλακτος
και την πυρά της καύσης των νεκρών, μιας και ο Βράχμα είναι -εκτός των άλλων- ο Κύριος
της Θυσίας, με την μεταφορική αλλά και την κυριολεκτική έννοια.
Επίσης, συχνά εμφανίζεται καβάλα σ’ έναν λευκό κύκνο, που συμβολίζει την αγνότητα και την
πνευματική προσπάθεια του ανθρώπου να προσεγγίσει την αγιοσύνη. Ο κύκνος αυτός, έχει
επίσης την δυνατότητα να ξεχωρίζει το καλό από το κακό και μπορεί να μεταλλάξει το νερό σε
‘σόμα’ (θεϊκό νέκταρ) ή σε γάλα.

Σύζυγοι του Βράχμα είναι η κόρη του Σαρασβάτι, η Άντιτι, η Σαβίτρι και η Γκαγιάτρι.
Γιοι του, οι «νοογεννημένοι» (μιας και τους γέννησε με την σκέψη του), είναι ο Ντάξα και οι
τέσσερις άγαμοι και αγνοί Κουμάρα.