You are on page 1of 2

ΔΙΕΚ ΑΓ.

ΣΤΕΦΑΝΟΥ
ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: Βοηθός Βρεφονηπιοκόμων, Μάθημα: Γενική Ψυχολογία
Εξάμηνο: Α’ 8ο Μάθημα

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

Ορισμός: Η προσωπικότητα αναφέρεται στο σύνολο ιδιαίτερων γνωρισμάτων ενός ανθρώπου


που το ξεχωρίζουν από τα άλλα και περιλαμβάνει τα σωματικά, νοητικά, κοινωνικά και
συναισθηματικά του γνωρίσματα. Η έννοια όμως αυτή δεν αφορά κάθε ψυχική λειτουργία του
ατόμου ξεχωριστά, αλλά την οργάνωση των σωματικών και ψυχικών χαρακτηριστικών του σε
ένα μοναδικό για τον κάθε άνθρωπο τρόπο συμπεριφοράς που του επιτρέπει να
προσαρμοσθεί στο περιβάλλον. Η μελέτη της προσωπικότητας αφορά δηλαδή, την μοναδική
διαμόρφωση και δυναμική οργάνωση των γνωστικών λειτουργιών του κάθε ατόμου και των
συναισθημάτων και κινήτρων που προκαθορίζουν τη συμπεριφορά του σε διάφορες
καταστάσεις.
Βασικά γνωρίσματα: Θεωρείται μοναδική και σταθερή.
Παρόλο που οι άνθρωποι έχουν ορισμένα κοινά γνωρίσματα, η προσωπικότητα του κάθε
ατόμου θεωρείται μοναδική με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν ούτε δύο άνθρωποι με
ταυτόσημη (ίδια) προσωπικότητα.
Η μοναδικότητα της προσωπικότητας οφείλεται στις κληρονομικές καταβολές και στις
επιδράσεις του περιβάλλοντος που είναι διαφορετικές για τον καθένα.
Επίσης, θεωρείται ότι η προσωπικότητα δε μεταβάλλεται. Οι βασικές συνήθειες, τα
χαρακτηριστικά και τα κίνητρα που διαμορφώθηκαν στο διάστημα μιας μεγάλης χρονικής
περιόδου δεν αλλάζουν εύκολα. Ειδικότερα, η προσωπικότητα του ατόμου αφορά εκείνα τα
γνωρίσματά του που είναι σχετικά μόνιμα και χαρακτηρίζουν τη συμπεριφορά του για μακρύ
χρονικό διάστημα.
Στοιχεία δομής της προσωπικότητας:
α) η νοημοσύνη: επιτρέπει στο άτομο να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες της ζωής, να
ωφελείται από την πείρα του και να λύνει αποτελεσματικά τα καθημερινά προβλήματα.
β) τα κίνητρα (βιολογικά κίνητρα – ορμή διατροφής, ψυχολογικά κίνητρα – κίνητρο για αγάπη,
στοργή, κίνητρα συμπεριφοράς – αξίες, στάσεις ανθρώπων σε ορισμένες καταστάσεις): Έχουν
χαρακτήρα δυναμικό και ωθούν τον άνθρωπο να συμπεριφέρεται με ορισμένους τρόπους και
να επιδιώκει ορισμένους σκοπούς. Οι άνθρωποι διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το βαθμό
που τους δραστηριοποιεί ένα κίνητρο και ως προς την ιεραρχική τους οργάνωση.
γ) η έννοια του εαυτού ή του εγώ: Αφορά μία οργανωμένη μορφή των συνειδητών –
πραγματικών αντιλήψεων του ατόμου για τον εαυτό του. Αφορά στην εικόνα που έχει
δημιουργήσει το κάθε άτομο για τις ικανότητές του, τα χαρακτηριστικά του, τη σχέση του με
άλλα άτομα, κτλ, η οποία επηρεάζει και τη συμπεριφορά του.
Παράγοντες που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας:
α) i) εύρος αντίδρασης: η κληρονομικότητα δεν καθορίζει με ποιο ακριβώς τρόπο θα
συμπεριφερθεί ένας άνθρωπος, αλλά του δίνει τη δυνατότητα να εκδηλώσει ένα εύρος
πιθανών αντιδράσεων. Οι αντιδράσεις αυτές ποικίλουν σε ανάλογα περιβάλλοντα.
ii) ‘Εννοια της διοχέτευσης: Ορισμένοι γονότυποι (ο γονότυπος αφορά στους βιολογικούς
παράγοντες) αλλάζουν δύσκολα τη βιολογικά προκαθορισμένη, προγραμματισμένη έκφρασή
τους. Ένα παράδειγμα είναι ο βρεφικός βαβισμός, δηλαδή τα βρέφη είναι προγραμματισμένα
να βαβίζουν σε συγκεκριμένη ηλικία. Ενώ η νοητική ικανότητα διαφέρει από άτομο σε άτομο
ανάλογα με τις εκπαιδευτικές και κοινωνικές του εμπειρίες
β) Κληρονομικότητα και συμπεριφορά.

1
i) Νοημοσύνη: Μελέτες έχουν δείξει ότι η νοημοσύνη επηρεάζεται από κληρονομικούς
παράγοντες γιατί όσο στενότερη είναι η σχέση συγγένειας μεταξύ των εξεταζόμενων τόσο
περισσότερη αυξάνεται η συσχέτιση μεταξύ των δεικτών νοημοσύνης.
ii) Προσωπικότητα: Η διάσταση της προσωπικότητας που σχετίζεται με την κοινωνικότητα ή
την εσωστρέφεια/εξωστρέφεια επηρεάζεται από κληρονομικούς παράγοντες. Τα εξωστρεφή
άτομα περιγράφονται ως άτομα με αυτοπεποίθηση, κοινωνικά, ευχάριστα άτομα, ενώ τα
εσωστρεφή έχουν περιγραφεί ως συγκρατημένα και φοβισμένα. Οι ιδανικοί δίδυμοι (έχουν
ακριβώς τις ίδιες κληρονομικές καταβολές) που είτε έχουν μεγαλώσει μαζί είτε σε
διαφορετικές οικογένειες μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους ως προς αυτό το στοιχείο σε
σχέση με τους απλούς διδύμους (έχουν διαφορετικές κληρονομικές καταβολές). Το ίδιο
φαινόμενο όμως δεν παρατηρείται παρατηρείται με τη διάσταση της ενεργητικότητας, καθώς
τα αποτελέσματα σχετικών μελετών είναι αντικρουόμενα, με συνέπεια να υπάρχει μικρή
συσχέτιση ως προς τη διάσταση αυτή ανάμεσα σε υιοθετημένα παιδιά και τους φυσικούς τους
γονείς. Επίσης, διαπιστώθηκε πως το επίπεδο ενεργητικότητας των παιδιών σχετίζεται με
εκείνο των γονέων όταν ήταν παιδιά.
γ) Περιβαλλοντικοί παράγοντες.
i) φυσικοί παράγοντες του περιβάλλοντος: αφορούν σε κλιματολογικές συνθήκες, συνθήκες
διαβίωσης και σε αρνητικούς παράγοντες (στέρηση τροφής), ατυχήματα, αρρώστιες κτλ.
ii) κοινωνικοί παράγοντες: κοινωνικοπολιτιστικοί παράγοντες πχ, οι Γιαπωνέζοι έχουν
περιγραφεί πιο εργατικοί από τους Αμερικάνους.
iii) κοινωνικο-οικονομική τάξη
iii) πρώιμη αποστέρηση: παιδιά που έχουν αποχωριστεί σε μικρή ηλικία από τους γονείς τους,
που έχουν ζήσει σε ιδρύματα, που έχουν βιώσει παραμέληση ή κακοποίηση.
iv) τρόπος ανατροφής των παιδιών: αφορά στον τρόπο με τον οποίο οι γονείς ελέγχουν τη
συμπεριφορά του παιδιού, με τον οποίο εκφράζουν την αγάπη τους, την αποδοχή, κτλ.

You might also like