3. Ριζικές
μεταβολές
κατά τον 18ο
αιώνα (1/2)
αύξηση της νομισματικής
κυκλοφορίας
αλματώδης ανάπτυξη του
τραπεζικού συστήματος
ραγδαία ανάπτυξη του εμπορίου
και της βιοτεχνίας
ΦΑΤΣΗΑΘΑΝΑΣΙΑΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 3
Οι οικονομικές εξελίξεις που
συντελούνται στη Δυτική Ευρώπη
προοδευτικά από την περίοδο των
Ανακαλύψεων οδηγούν σε αλλαγές.
4. μεγάλες μάζες του
αγροτικού πληθυσμού
συνέρρεαν στις πόλεις
για να εργαστούν στις
βιοτεχνίες
ΦΑΤΣΗΑΘΑΝΑΣΙΑΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 4
Ριζικές
μεταβολές
κατά τον 18ο
αιώνα (2/2)
μεγάλη συσσώρευση κεφαλαίων που
αναζητούσαν επενδυτικές διεξόδους στη
βιοτεχνική παραγωγή
δημογραφική έκρηξη
αυξημένη ζήτηση αγαθών λόγω της
βελτίωσης των όρων διαβίωσης των
πληθυσμών
Ο πληθυσμός της Αγγλίας
κατά το 18ο αιώνα (σε
εκατομμύρια κατοίκους).
5. Τι βλέπετε στις
εικόνες;
Ποιο ρόλο πιστεύετε
ότι έπαιξαν τα
μηχανήματα στην
οικονομία της
εποχής;
ΦΑΤΣΗ
ΑΘΑΝΑΣΙΑ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
5
7. Εκβιομηχάνιση
τηςοικονομίας
Οι βιοτεχνίες για να
ανταποκριθούν στην αυξημένη
ζήτηση προϊόντων
μετεξελίχθηκαν σε βιομηχανίες,
αξιοποιώντας
τη νέα τεχνολογία τη χρήση
δηλαδή των μηχανών
τις νέες πηγές ενέργειας του
γαιάνθρακα και του ατμού.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 7
8. Βασικοί παράγοντες για την
εκβιομηχάνιση της οικονομίας ,
δηλαδή τη γέννηση και την ανάπτυξη
της βιομηχανίας είναι:
1) Οι επιχειρηματίες που διαθέτουν
σημαντικά κεφάλαια
2) Το εργατικό δυναμικό (αυτήν την
εποχή πολλοί αγρότες δεν έχουν
εργασία λόγω των αγροτικών
μεταβολών και καταφεύγουν στις
πόλεις αναζητώντας κάποιο
εισόδημα)
3) Οι πανίσχυρες μηχανές
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
ΕΚΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗΣ
ΦΑΤΣΗ
ΑΘΑΝΑΣΙΑ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
8
10. Η διάδοση
της μηχανής
Με την
τελειοποίηση της
ατμομηχανής από
τον Βατ (1736-1819)
ο ρυθμός και η
ποσότητα της
παραγωγής
αυξήθηκαν
κατακόρυφα.
Η μηχανή
διαδόθηκε
ταχύτατα, αρχικά
στην υφαντουργία
και αργότερα στη
μεταλλουργία.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 10
JamesWatt’s Industrial Steam
Engine, Boulton &Watt, Soho, 1788
12. Ορισμός
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Βιομηχανική επανάσταση ονομάζεται το
φαινόμενο της εκβιομηχάνισης της
οικονομίας, δηλαδή του ριζικού
μετασχηματισμού της οικονομίας που
βασίζεται στα κεφάλαια και την επένδυση
σε εργοστάσια και μηχανήματα.
ΦΑΤΣΗ
ΑΘΑΝΑΣΙΑ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
12
Α’ φάση της βιομηχανικής
επανάστασης
συντελείται στη Μεγάλη Βρετανία
γύρω στα 1750-1780
13. ΓΙΑΤΙΣΤΗ
ΜΕΓΑΛΗ
ΒΡΕΤΑΝΙΑ;
ΦΑΤΣΗ
ΑΘΑΝΑΣΙΑ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
13
Why Britain took the
lead.
Great Britain enjoyed many
advantages that helped it take
the lead in the Industrial
Revolution. It had plentiful
iron and coal resources and a
good transportation system. It
was a leading commercial
power so merchants had the
capital to invest in new
enterprises. It had colonies
that supplied raw materials
and bought finished goods.
The British government
encouraged improvements in
transportation and used its
navy~ to protect British trade.
Finally, the British accepted
the idea that people could
move ahead in society by hard
work and talent.
από το διαδίκτυο
http://www.fresno.k12.ca.us/d
ivdept/sscience/history/indust
rial_revolution.htm
Γιατί η Μεγάλη Βρετανία είχε το προβάδισμα.
Η Μεγάλη Βρετανία διέθετε σημαντικά πλεονεκτήματα που
της επέτρεψαν να ηγηθεί της Βιομηχανικής Επανάστασης. Είχε
άφθονες πρώτες ύλες σιδήρου και άνθρακα και ένα καλό
σύστημα μεταφορών. Ήταν μία ηγεμονική εμπορική δύναμη
και οι έμποροι διέθεταν τα κεφάλαια για να επενδύσουν σε
νέες επιχειρήσεις. Είχε αποικίες που την τροφοδοτούσαν με
πρώτες ύλες και μεταποιημένα προϊόντα. Η βρετανική
κυβέρνηση ενθάρρυνε βελτιώσεις στις μεταφορές και
χρησιμοποίησε το ναυτικό της χώρας για να προστατεύσει το
βρετανικό εμπόριο. Εν τέλει, οι Βρετανοί αποδέχτηκαν την
ιδέα ότι ο λαός μπορεί να προοδεύσει στην κοινωνία με τη
σκληρή δουλειά και το ταλέντο.
14. Επέκταση της
βιομηχανικής
επανάστασης
Η Βιομηχανική επανάσταση επεκτάθηκε και στους
τομείς των χερσαίων και θαλάσσιων μεταφορών,
με τη διευρυνόμενη χρήση
του σιδηροδρόμου και του ατμοπλοίου
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 14
15. σιδηροδρομ
οσ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 15
Το επίτευγμα ήταν τεράστιο
αν σκεφτεί κανείς ότι τα
χερσαία μέσα μεταφοράς λίγο
απείχαν από εκείνα της
αρχαιότητας.
Ο μηχανικόςΤζορτζ Στίβενσον
(George Stephenson, 1781-
1848) κατασκεύασε την πρώτη
ατμάμαξα το 1821 για
μεταφορά επιβατών και
αγαθών, ενώ το 1825 με τη
βελτιωμένη ατμομηχανή
Ρόκετ έπεισε τους διευθυντές
των σιδηροδρόμων Στόκτον-
Ντάρλιγκτον να
χρησιμοποιήσουν ατμό αντί
για τα άλογα.
Λίγο αργότερα κατασκεύασε
την πρώτη τακτική
σιδηροδρομική γραμμή, που
συνέδεε τις βιομηχανικές
πόλεις Μάντσεστερ και
Λίβερπουλ
Για πρώτη φορά έγινε δυνατή
η χερσαία μετακίνηση με
ταχύτητα πάνω από 40
χιλιόμετρα την ώρα.
σιδηρόδρομος
16. Η Ρουκέτα (Rocket) τουΤζόρτζ Στέφενσον, μια από τις πρώτες ατμομηχανές για τρένα, που
κατασκευάστηκε το 1829. Η συγκεκριμένη βρίσκεται στο Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 16
17. ατμόπλοιο
Η χρησιμοποίηση ατμομηχανής για την κίνηση στη
θάλασσα οδήγησε στο σιδερένιο ατμόπλοιο που
αντικατέστησε το ξύλινο ιστιοφόρο πλοίο
Ο χρόνος και το κόστος του ταξιδιού μειώθηκε
θεαματικά.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 17
19. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 19
Τι
παρατηρείτε
ως προς την
εξάπλωση
της
βιομηχανικής
επανάστασης
στην
Ευρώπη;
20. Η διάδοση
της
βιομηχανικής
επανάστασης
Η βιομηχανική επανάσταση στην ηπειρωτική
Ευρώπη τις πρώτες δεκαετίες του 19ου
αιώνα, με την ανάπτυξη βιομηχανιών
υφαντουργίας
στη Γαλλία,
στο Βέλγιο και
στη Γερμανία.
Μετά τα μέσα του 19ου αιώνα θα αρχίσει η
ταχεία εκβιομηχάνιση των χωρών αυτών,
καθώς και των Ηνωμένων Πολιτειών της
Αμερικής.
Οι μεσογειακές χώρες και οι χώρες της
ανατολικής Ευρώπης παρέμειναν για μεγάλο
διάστημα στο περιθώριο των εξελίξεων.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 20
22. ΦΑΤΣΗΑΘΑΝΑΣΙΑΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
22
Προστατευτισμός ή Μερκαντιλισμός-Κολμπερισμός
Οικονομική πρακτική μάλλον παρά θεωρία, που είχε
επικρατήσει στη δυτική Ευρώπη από το 16ο αιώνα ως
το 18ο, σύμφωνα με την οποία ο πλούτος μιας χώρας
βασιζόταν στα αποθέματα σε πολύτιμα μέταλλα που
διέθετε. Κατά συνέπεια κάθε κράτος επιδίωκε να έχει
ενεργητικό εμπορικό ισοζύγιο, ώστε να εισάγονται
πολύτιμα μέταλλα από το πλεόνασμά του. Για την
επίτευξη του στόχου αυτού εφάρμοζε κρατικό
παρεμβατισμό, ενθαρρύνοντας την εξαγωγή προϊόντων
και αποθαρρύνοντας τις εισαγωγές.
Ο κυριότερος εκφραστής του μερκαντιλισμού στη
Γαλλία υπήρξε ο Κολμπέρ (Jean Baptiste Colbert, 1619-
1683), ο οποίος, ως υπουργός των Ναυτικών και των
Οικονομικών της χώρας αυτής κατά την περίοδο 1661-
1683, προσέδωσε στην οικονομική αυτή πρακτική
ολοκληρωμένη μορφή, γνωστή ως κολμπερισμό.
Τι
προέβλεπεη
θεωρία του
μερκαντιλισ
μού;
23. Νέες
κατευθύνσεις
στην
οικονομική
πολιτική
Μερκαντιλισμός: οικονομική πολιτική των
προηγούμενων αιώνων (16ος-17ος) που βασιζόταν
στον κρατικό παρεμβατισμό και περιόριζε την
ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 23
που προέκυψαν
μετά την εκδήλωση της
βιομηχανικής επανάστασης
οδηγούν τα κράτη να
την
τους στο
εσωτερικό και στις διεθνείς σχέσεις.
Η οικονομική σκέψη του
Διαφωτισμού επιζητούσε
της οικονομικής
ζωής από τον
24. Ποια άποψη
εκφράζει ο
Κεναί για την
οικονομία;
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 24
Βασικές θέσεις των Φυσιοκρατών
Ο ηγεμόνας και το έθνος πρέπει πάντοτε να έχουν
υπόψη τους ότι η γη είναι η μοναδική πηγή
πλούτου και ότι η γεωργία αυξάνει τον πλούτον
αυτό.
Ένα κράτος που έχει μια μεγάλη καλλιεργήσιμη
έκταση και τη δυνατότητα να ασκεί ένα ανθηρό
εμπόριο γεωργικών προϊόντων δεν πρέπει να
επεκτείνει υπερβολικά τη χρησιμοποίηση
χρήματος και ανθρώπων στις βιομηχανίες και στο
εμπόριο πολυτελών προϊόντων σε βάρος της
εργασίας στη γη και της δαπάνης για τη γεωργία.
Από το βιβλίο του Kεναί, Οικονομικός Πίνακας.
25. Φυσιοκράτες
Oι οικονομολόγοι φυσιοκράτες είναι
οπαδοί της φιλελεύθερης οικονομίας.
Σύμφωνα με τους φυσιοκράτες
βασική πηγή πλούτου είναι η γεωργία.
στην οικονομία πρέπει να εφαρμόζονται οι
νόμοι της φύσης, που δεν εμποδίζουν την
ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 25
ο Γάλλος Κεναί
Οι σπουδαιότεροι φυσιοκράτες
ήταν
• ο Κεναί (1694-1774)
• ο Γκουρναί (1712-1759) και
• οΤυργκό (1727-1781).
Ο αγροτικός χαρακτήρας της
γαλλικής οικονομίας επηρέασε
τους Γάλλους αυτούς
οικονομολόγους στη διαμόρφωση
της οικονομικής τους αντίληψης.
26. Οικονομικός
φιλελευθερισμός
Θεμελιωτής του οικονομικού φιλελευθερισμού
(liberalismus) είναι ο (1723-1790).
Στο έργο του Έρευνα για τα αίτια του πλούτου των
εθνών (1776)
διατυπώνει το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης
υποστηρίζει ότι αυτός ο νόμος ουσιαστικά ρυθμίζει
την παραγωγή, τη διακίνηση και τις τιμές των
αγαθών.
το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει στην
οικονομική δραστηριότητα με δασμούς και φόρους.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 26
Ο Γάλλος οικονομολόγος Γκουρναί εκφράζει με τη
θεωρία του μια γενικότερη οικονομική αντίληψη που
προοιωνίζεται τον οικονομικό φιλελευθερισμό
Η θεωρία της φιλελεύθερης οικονομίας
αναπτύχθηκε κυρίως στην Αγγλία, όπου είχε
προχωρήσει η εκβιομηχάνιση.
27. Κεφαλαιοκρατικόή
καπιταλιστικό
σύστημα
Η νέα αντίληψη στην οικονομία
απηχούσε τις απόψεις της αστικής
τάξης και οδήγησε στη διαμόρφωση
του κεφαλαιοκρατικού ή
καπιταλιστικού συστήματος
συνέβαλε στην οικονομική ανάπτυξη
προκάλεσε κοινωνικά αδιέξοδα και νέες
ιδεολογικές αναζητήσεις.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 27
laissez faire, laissez passer
«αφήστε τους ανθρώπους να δρουν
ελεύθεροι στην οικονομική ζωή, αφήστε
τα αγαθά να διακινούνται ελεύθερα»
Οικονομικό σύστημα που επικράτησε σταδιακά στη Δύση μετά την πτώση της φεουδαρχίας και μετά την Α'
Βιομηχανική Επανάσταση.Στο πλαίσιο του η κατοχή και η εκμετάλλευση των μέσων παραγωγής βρίσκεται
στα χέρια ιδιωτών, που έχουν επενδύσει τα κεφάλαιά τους σ' αυτά με σκοπό την αποκόμιση κέρδους,Το
σύστημα αυτό θεωρεί το ιδιωτικό κεφάλαιο ως βάση και κινητήρια δύναμη οικονομίας.
31. Συνέπειες
Η βιομηχανική επανάσταση και η εφαρμογή του
οικονομικού φιλελευθερισμού είχαν ως συνέπεια
την ,
την των και των
και
τη
.
Η ανάγκη αναζήτησης νέων αγορών και πρώτων
υλών μεταξύ των
μεγάλων δυνάμεων και αποτέλεσε τροφοδότη
του .
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 31
Δεν είναι ασφαλώς τυχαίο ότι η βιομηχανική
επανάσταση είχε ως επίκεντρο την Αγγλία, τη
μεγαλύτερη αποικιακή δύναμη στον κόσμο.
32. Αποικιακοί
ανταγωνισμοί
Η οικονομική ανάπτυξη και η ισχύς των
μητροπόλεων βρίσκονταν σε συνάρτηση
με το μέγεθος και την έκταση των
αποικιών οπότε χώρες όπως η Αγγλία, η
Γαλλία και η Ολλανδία επιδόθηκαν σ' έναν
οξύ ανταγωνισμό μεταξύ τους.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 32
Αγγλία
Ο ανταγωνισμός εκδηλώθηκε με πολεμικές συγκρούσεις
περιορισμένης ή και ευρύτερης κλίμακας
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αντιπαράθεση Αγγλίας – Γαλλίας δύο
χωρών που πρωταγωνίστησαν σε όλους σχεδόν τους ευρωπαϊκούς
πολέμους του 18ου αιώνα.
Editor's Notes
Από εργοστάσιο υφασμάτων, ατμομηχανή, ατμάμαξα«Rocket» του Ρόμπερτ Στίβενσον 1829