Guarani - 2nd Maccabees.pdf

MOAKÃHA 1.1
1 Umi ermáno, umi judío oĩva Jerusalén ha Judéape,
oipota umi ermáno, umi hudío oĩva Egípto tuichakuére,
hesãi ha pyʼaguapy.
2 Tupã toporiahuvereko penendive, ha penemanduʼa pe
konvénio ojapovaʼekue Abrahán, Isaac ha Jacob ndive,
hembiguái jeroviaha;
3 Ha pemeʼẽ peẽme pene korasõ peservi hag̃ua chupe,
ha pejapo hag̃ua hembipota, pyʼaguasu porã ha apytuʼũ
oipotaitéva reheve;
4 Ha peipeʼa pene korasõ hembiapoukapy ha
hembiapoukapykuérape, ha pemondo peẽme pyʼaguapy.
5 Ha pehendu pene ñemboʼe, ha peime peteĩcha
penendive, ha ani arakaʼeve pendereja pe jehasa asy jave.
6 Ha koʼág̃a roime koʼápe roñemboʼévo penderehe.
7 Demetrio oisãmbyhy haguépe, cien áño setenta y
nueve aja, ore judío rohai peẽme pe jehasa asy ivaieterei
jave oréve umi áñope, Jasón ha iñirũnguéra opuʼã guive
pe yvy ha rréino marangatúgui.
8 Ohapy pe veranda ha oñohẽ tuguy inosénte, upéi
roñembo'e Ñandejárape ha oñehendu oréve. roikuave'ẽ
avei mymbajuka ha arína porã, ha romyendy umi
lámpara ha romoĩ mbujape.
9 Ha koʼág̃a pehecha pejapoha tavernákulo arete pe mes
Casleu-pe.
10 Áño cien 88-pe, umi hénte oĩva Jerusalénpe, Judéape,
pe konséhope, ha Judaspe, omomaitei ha hesãi
Aristóbolope, rréi Toloméo jára, haʼe vaʼekue umi
saserdóte unhído ñemoñare umi judío oĩva Egiptope.
11 Tupã ñanemosãsógui tuicha peligro-gui, roagradese
chupe, roñorairõ haguéicha peteĩ rréi ndive.
12 Haʼe omosẽ umi oñorairõvape pe siuda marangatu
ryepýpe.
13 Pe líder og̃uahẽrõ guare Pérsiape, ha umi ehérsito
haʼetévaicha ipuʼakaʼỹvape, ojejuka chupekuéra Nanea
témplope, Nanea saserdóte ombotavy rupi chupekuéra.
14 Antíoco omendaserõguáicha hese, ou pe lugárpe ha
iñamigokuéra oĩva hendive, orresivi hag̃ua pláta peteĩ
dote rérape.
15 Umi saserdóte Naneagua osẽ rire, haʼe oike rire peteĩ
grúpo michĩvape pe témplope, + Antíoco oike riremínte
omboty hikuái pe témplo.
16 Oipeʼávo peteĩ okẽ oĩva pe téchogui, oity hikuái ita
peteĩ arasunuicha, ha oity pe kapitánpe, oikytĩ
chupekuéra, oipeʼa chuguikuéra iñakã ha omombo umi
oĩvape okápe.
17 Toñemomba'eguasu ñande Tupã opa mba'épe,
ome'ẽva'ekue umi iñañávape.
18 Upévare koʼág̃a roñehaʼãramo jepe roñongatu pe
témplo ñemopotĩ, pe mes Casleu ára veinte y cinco-pe,
roimoʼã tekotevẽha rohechauka peẽme upéva, ikatu
hag̃uáicha peẽ avei peñongatu, pe fiésta de los
tavernáculos ha de pe tata, oñeme’ẽva’ekue ñandéve
Neemias oikuave’ẽrõ guare sacrificio, upe rire
omopu’ãma tupao ha altar.
19 Ñande tuakuéra ypykuépe ojegueraha rire Pérsiape,
umi saserdóte upérõ ojerovia vaʼekue Ñandejárare,
ojagarra pe altár tata kañyháme, ha oñomi peteĩ yvykua
ypeʼỹme, ha upépe oñongatu porã, ha upévare ndoikuaái
pe lugár opavave kuimba’e.
20 Heta áño rire, Tupã oguerohory rire, Neemias, ombou
rupi Persia ruvicha guasu, omondo umi saserdóte
ñemoñare, omokañy vaʼekue tatápe ;
21 Upéi heʼi chupekuéra tomopuʼã ha togueru; ha
oñemoĩvo umi mymbajuka, Neemias omanda
pa’ikuérape tohypýi pe yvyra ha umi mba’e oñemoĩva
hi’ári y reheve.
22 Ojapopa rire upéva, ha og̃uahẽ pe ára omimbi hag̃ua
pe kuarahy, yma oñeñomivaʼekue pe arai apytépe,
omyendy tata guasu ha enterove oñesorprende.
23 Ha umi saserdóte ojapo peteĩ ñemboʼe pe sakrifísio
hoʼu aja, che haʼe, mokõive sacerdote, ha opa hembýva,
Jonatán oñepyrũvo, ha umi hembýva ombohovái,
Neemias ojapo haguéicha.
24 Ha pe ñemboʼe oiko péicha; Ñandejára, Tupã
Ñandejára, opa mba'e Apohare, nde kyhyje ha
imbaretéva, hekojojáva, ha poriahuvereko, ha
Mburuvicha guasu peteĩnte ha ipy'aporãva.
25 Nde añoite reme'ẽva opa mba'e, nde añoite
hekojojáva, ipu'akapáva ha opa ára g̃uarã, nde reipe'áva
Israel-pe opa jehasa asygui, ha reiporavo vaekue
ituvakuéra ypykuépe ha remomarangatu chupekuéra.
26 Erresivi pe sakrifísio ne puévlo Israel kompletoitépe
g̃uarã, ha eñongatu nde párte ha emomarangatu.
27 Embyaty umi isarambipáva ñandehegui, emosãso
umi oservívape tetãnguéra apytépe, emaña umi
ojedespresia ha oñembohorývare, ha toikuaa tetãnguéra
nde haʼeha ore Tupã.
28 Pekastiga umi ñandejopývape, ha orgulloso pejapo
ñande ivaíva.
29 Eñotỹ jey ne retãyguakuéra nde tenda marangatúpe,
Moisés heʼi haguéicha.
30 Ha umi saserdóte opurahéi salmo omeʼẽ hag̃ua
aguyje.
31 Opa rire pe sakrifísio, Neemias omanda oñeñohẽ
hag̃ua pe y ojehejáva umi ita guasu ári.
32 Ojejapopa rire upéva, omyendy tatatĩ, ha pe tesape
omimbipáva pe altárgui ohundipa.
33 Upémarõ ojekuaávo ko mbaʼe, ojeʼe pe rréi de
Persiape, pe lugár umi saserdóte ojegueraha vaʼekue
omokañy haguépe pe tata, ojekuaa hague y, ha Neemias
omopotĩ hague umi sakrifísio.
34 Upéi pe rréi omboty pe lugár imarangatu, ohusga rire
ko mbaʼe.
35 Ha pe rréi ogueraha heta jopói, ha omeʼẽ upéva umi
haʼe ombovyʼasévape.
36 Ha Neemias ombohéra ko mbaʼe Neftar, haʼéva
heʼiháicha, peteĩ ñemopotĩ: ha katu heta kuimbaʼe
ohenói Nefi.
MOAKÃHA 2 rehegua
1 Ojejuhu avei umi kuatiañeʼẽme, Jeremy pe proféta
omanda hague umi ojegueraha vaʼekuépe oipeʼa hag̃ua
pe tata, ojeʼe haguéicha.
2 Ha mbaʼéichapa pe proféta, omeʼẽ rire chupekuéra pe
léi, omanda chupekuéra ani hag̃ua hesarái Ñandejára

rembiapoukapykuéragui, ha ani hag̃ua ojavy iñakãme,
ohechávo pláta ha óro raʼanga, iadornokuéra ndive.
3 Ha ambue ñeʼẽ peichagua reheve oñemoñeʼẽ
chupekuéra, ani hag̃ua pe léi ojei ikorasõgui.
4 Oĩ avei upe kuatiañeʼẽme voi, pe proféta, Ñandejára
oadverti rire, omanda hague pe tavernákulo ha pe árkape
oho hag̃ua hendive, oho aja pe montáñape, ojupihápe
Moisés, ha ohecha Ñandejára patrimonio.
5 Jeremy og̃uahẽvo upépe, ojuhu peteĩ itakua yvykua,
omoĩhápe pe tavernákulo, pe árka ha pe altár de insiénso,
ha upéicha omboty pe okẽ.
6 Oĩ umi ohóva hapykuéri ou omarkávo pe tape, ha katu
ndojuhúi.
7 Jeremy ohechakuaávo upéva, ojahéi chupekuéra ha
he'i: “Upe tenda katu ndojekuaái va'erã Tupã ombyaty
jey peve itavayguakuérape ha oiporiahuvereko haguã
chupekuéra”.
8 Upéi Ñandejára ohechaukáta chupekuéra koʼã mbaʼe,
ha ojehechaukáta Ñandejára rekomimbipa, ha pe arai
avei, ojehechauka haguéicha Moisés poguýpe, ha
Salomón oipotarõguáicha oñesantifika pe lugár
oñemombaʼeguasúva.
9 Oje'e avei, ha'e iñarandu rupi oikuave'ẽ sacrificio
dedicación ha omohu'ã haguã templo.
10 Moisés oñembo'e haguéicha Ñandejárape, pe tata
oguejy yvágagui ha ohapypa umi mymbajuka.
11 Upémarõ Moisés heʼi: —Pe ofrénda ojeʼu vaʼekue
pekádore, ohundipa.
12 Upémarõ Salomón omantene umi ocho día.
13 Umi mbaʼe peteĩchagua oñemombeʼu avei Neemias
kuatiañeʼẽ ha ikomentariokuérape; ha mbaʼéichapa haʼe
omoñepyrũvo peteĩ biblioteca ombyaty umi rréi, ha
profetakuéra, ha David rembiapokue, ha umi rréi
kuatiañeʼẽ umi don marangatu rehegua.
14 Upéicha avei Judas ombyaty opa umi mbaʼe okañýva
ñande gérra rupi, ha opyta ñanendive.
15 Upévare peikotevẽramo, pemondo peteĩvape ogueru
haguã peẽme.
16 Upérõ rogueromanduʼa potaitéma pe ñemopotĩ, rohai
peẽme, ha pejapo porãta, peñongatúramo umi ára.
17 Rohaʼarõ avei, pe Tupã, osalva vaʼekue opa
itavayguakuérape, ha omeʼẽ vaʼekue chupekuéra peteĩ
erénsia, pe rréino, pe sacerdocio ha pe santuário.
18 Ha'e opromete haguéicha Léipe, pya'e ore
poriahuvereko ha orembyatýta opa tetã yvága guýgui pe
tenda marangatúpe.
19 Judas Macabeo ha ijoyke'y kuéra, Tupao guasu
ñemopotĩ ha altár ñemopotĩ.
20 Ha oñorairõ Antíoco Epifanes ha itaʼýra Eupator
kóntrape.
21 Ha umi techaukaha ou vaekue yvágagui umi
kuimba'eichaguápe omomba'eguasúvo chupekuéra
judaísmo rehe.
22 Ha orrekupera jey pe témplo herakuãitéva oparupiete
ko yvy ape ári, ha omosãso pe siuda, ha omoañete umi
léi oguejyvaʼekue, Ñandejára imbaʼeporã chupekuéra.
23 Opa koʼã mbaʼe, haʼe hína Jasón Cirenegua
omombeʼúvo cinco lívrope, ñañehaʼãta ñamombyky
peteĩ volúmenpe.
24 Ohechágui pe número infinito, ha pe dificultad
ojuhúva hikuái omañase umi mombe'upy pe
tembiasakue rehegua, opaichagua mba'ére.
25 Roñatende porã kuri umi omoñeʼẽséva ovyʼa hag̃ua,
ha umi oñekomprometeséva imanduʼa hag̃ua, ikatu
hag̃uáicha ideprovécho entéro umi ipópe oúva.
26 Upévare oréve ĝuarã, rojagarráva ore ári ko tembiapo
hasýva ñemombyky rehegua, ndaha’éikuri ndahasýiva,
ha katu peteĩ mba’e sudor ha jesareko;
27 Ndahasýiháicha pe ombosakoʼíva karu guasu, ha
ohekáva ambue tapichápe ideprovécho: upéicharõ jepe
heta tapichápe ombovyʼa hag̃ua, vyʼápe jajapóta ko
mbaʼe vai tuichaitereíva;
28 Ohejávo autor-pe pe manejo exacto opa particular
rehegua, ha omba’apo osegi haĝua umi regla peteĩ
abreviatura rehegua.
29 Pe óga pyahu apoha guasu oñangarekovaʼerãháicha
pe óga kompletoitére. ha katu pe oñekomprometéva
omoĩ ha ombojegua haguã, ohekava'erã umi mba'e
iporãva ombojegua haguã.
30 Oñembo'y haguã opa mba'e rehe, ha ojesareko umi
mba'e rehe, ha oikuaase haguã en particular, ha'e pe ohai
ypy va'ekue pe tembiasakue.
31 Haʼe ningo jaipuru mbykymi, ha ani hag̃ua
ñañehaʼãmbaite pe traváhogui, oñemeʼẽ vaʼerã pe
omombykysévape.
32 Ko’ápe upéicharõ ñañepyrũta pe mombe’upy:
ñamoĩvévo péichante pe oje’eva’ekuére, ha’eha peteĩ
mba’e tavy jajapo peteĩ prólogo ipukúva, ha mbyky pe
tembiasakue voi.
MOAKÃHA 3 rehegua
1 Ha pe siuda marangatúpe ojeiko pyʼaguapýpe, ha
oñekumpli porãitereíma umi léi, saserdóte guasu Onias
ojerovia rupi Ñandejárare, ha ndochaʼéi rupi umi mbaʼe
aña rehe.
2 Ojehu umi rréi voi jepe omombaʼe upe tenda, ha
omombaʼeguasu pe témplo ijopói iporãvéva reheve;
3 Upéicha rupi Seleuco Asiaygua umi viru ohupytývagui
oguerahapaite umi mbaʼe ojepagáva umi sakrifísio
servísiope.
4 Péro peteĩ Simón Benjamín trívugui, haʼe vaʼekue
governadór pe témplope, oñorairõ pe saserdóte prinsipál
ndive sarambikuére pe siudápe.
5 Ndaikatúigui ipu'aka Onias rehe, ogueraha chupe
Apolonio Traseas ra'y rendápe, ha'éva upérõ Celosíria ha
Fenicia gobernador.
6 Ha omombeʼu chupe pe tesóro oĩva Jerusalénpe
henyhẽha hetaiterei plátagui, upéicha rupi hetaiterei
ipirapire, ndoikóiva umi sakrifísio kuéntore, ha ikatuha
ojegueru opa mbaʼe rréi pópe po.
7 Apolonio og̃uahẽvo mburuvicha guasu rendápe ha
omombeʼu rire chupe pe pláta oñemombeʼu vaʼekue
chupe, pe rréi oiporavo Heliodorope, ha omondo chupe
peteĩ tembiapoukapy ogueru hag̃ua chupe pe pláta ojeʼe
vaʼekue.
8 Upémarõ upepete Heliodoro ojagarra ijeho; peteĩ kolór
guýpe ovisita hag̃ua umi siuda Celosíria ha Fenicia, péro
añetehápe okumpli hag̃ua pe rréi rembipota.

9 Ha og̃uahẽvo Jerusalén-pe, ha ojeguerohory chupe
tekoporãme pe sumo sacerdote upe tavaguasúpe, haʼe
omombeʼu chupe mbaʼe iñarandupa oñemeʼẽ pe plátagui,
ha omombeʼu mbaʼérepa ou, ha oporandu añete piko
koʼã mbaʼe.
10 Upémarõ pe saserdóte guasu omombeʼu chupe oĩha
koʼãichagua pláta oñeñongatu hag̃ua umi viúda ha
imembyʼỹvape.
11 Peteĩ kuimba'e Tobías ra'y Hircano mba'e, peteĩ
kuimba'e oñemomba'eguasúva, ha ndaha'éi pe Simón
iñañáva omombe'u vai haguéicha.
12 Ha ndaikatumoʼãiha ojejapo hesekuéra koʼãichagua
mbaʼevai, ojapovaʼekue upe lugár imarangatúpe, ha pe
témplo ñemomarangatu ha imarangatuʼỹvape,
oñemombaʼeguasúva opa yvóra ári.
13 Heliódoro katu, pe rréi omanda rupi chupe, heʼi:
“Opaichavérõ ojegueraha vaʼerãha pe rréi ryrúpe”.
14 Upémarõ pe ára ha'e omoĩva'ekuépe oike omohenda
haguã ko mba'e.
15 Ha umi saserdóte katu, oñesũ altar renondépe ijao
sacerdote-kuéra reheve, ohenói yvágape pe omoĩvape
peteĩ léi umi mbaʼe haʼe oñangarekóvare, ikatu
hag̃uáicha oñeñongatu porã umi omeʼẽvaʼekue
chupekuéra oñeñongatu hag̃ua.
16 Upérõ pe saserdóte guasu omaña vaʼekue hova rehe,
upéva oporokutu vaʼerãmoʼã ikorasõ, pórke hova ha
ikolór okambia omombeʼu mbaʼéichapa hasy hyepýpe.
17 Pe kuimbaʼe ojerégui kyhyje ha okyhyjégui hete rehe,
ha umi omañávape chupe ojekuaa mbaʼeichaitépa
ombyasy koʼág̃a ikorasõme.
18 Ótro katu osẽ odipara hógagui ojerure asy umi
héntepe, pórke pe lugár haʼete voi ojedespresia vaʼekue.
19 Ha umi kuña oñemonde ao vosa reheve ijyva guýpe,
hetaiterei oĩ umi kállere, ha umi kuñataĩ oñeñangarekóva
odipara, oĩ umi okẽ gotyo, ha oĩ umi murálla gotyo, ha
ambue katu omaña umi ventána rupi.
20 Ha opavave ojokóva ipo yvága gotyo, ojerure asy.
21 Upérõ oiporiahuvereko vaʼerãmoʼã peteĩ kuimbaʼe
ohechávo hoʼaha ohóvo umi hénte opaichagua, ha pe
saserdóte guasu okyhyjetereiha.
22 Upémarõ ohenói hikuái Ñandejára Ipuʼakapávape
omantene hag̃ua umi mbaʼe ojejapo vaʼekue jerovia
reheve, umi ojapovaʼekuépe g̃uarã.
23 Upéicharõ jepe, Heliodoro ojapo pe ojeʼe vaʼekue.
24 Upépe oĩ aja oñangarekóva pe tesoro jerére, espíritu
Jára ha opa pokatu ruvicha, ojapo peteĩ aparisión
tuichaitereíva, upéicha rupi opavave
oñemombaʼeguasúva oiketaha hendive, oñemondýi
Ñandejára puʼakare. ha oñedesmaia, ha okyhyjeterei.
25 Ojehechágui chupekuéra peteĩ kavaju oguerekóva
peteĩ kavaju arigua ivaietereíva hiʼári, ha oñembojegua
peteĩ ao iporãitereíva reheve, ha oñani hatã, ha oinupã
Heliodoro-pe ipy renondépe, ha haʼete ku pe oguapýva
kavaju ári oguerekóva arnés completo itaju.
26 Avei ojehechauka henondépe ambue mokõi mitãrusu,
imbarete porãva, iporãiterei ha ijao porã, oñembo'ýva
ijykére mokõive ijykére. ha oinupã meme chupe, ha heta
oinupã chupe.
27 Heliodoro ho'a sapy'a yvýpe, ha iñypytũeterei ojere
hese, ha umi hendive oĩva katu ohupi chupe ha omoinge
chupe peteĩ mba'yrúpe.
28 Péicha ha’e, nda’aréi oúva peteĩ tren tuicháva reheve
ha opa iguardia ndive pe dicho tesoro-pe, ogueraha
hikuái, ndaikatúigui oipytyvõ ijehe hi’armakuéra reheve:
ha hesakã porã ohechakuaa hikuái Ñandejára pu’aka.
29 Tupã po rupive oñemombo ha oñeno iñe'ẽ'ỹre, opa
esperanza jeikove'ỹre.
30 Haʼekuéra katu omombaʼeguasu Ñandejárape, pe
milágro rupive omombaʼe vaʼekue hendaguépe. upe
mboyvemi henyhẽva kyhyje ha jepy’apýgui,
ojehechauka jave Ñandejára Ipu’akapáva, henyhẽ vy’a
ha vy’águi.
31 Upe riremínte oĩ Heliodoro amigokuéra oñemboʼe
Onias-pe, ohenói hag̃ua pe Ijyvatevévape omeʼẽ hag̃ua
chupe hekove, haʼekuéra oñeno omeʼẽ hag̃ua pe espíritu.
32 Upémarõ pe saserdóte guasu oimoʼã ani hag̃ua pe rréi
oimoʼã umi hudío otraisiona hague Heliodoro rehe, ha
oikuaveʼẽ peteĩ sakrifísio hesãi hag̃ua pe kuimbaʼépe.
33 Pe saserdóte guasu ojapo aja peteĩ expiasiõ, umi
mitãkariaʼy ijao vaʼekue voi, oñemboʼy Heliodoro ykére
ha heʼi: “Emeʼẽ tuicha aguyje pe saserdóte guasu
Oniaspe, pórke Ñandejára omeʼẽ ndéve jeikove.
34 Ha rehechávo reñeinupã hague yvágagui, emombeʼu
opa yvypórape Tupã puʼaka ipuʼakapáva. Ha he'i rire
hikuái ko'ã ñe'ẽ, ndojehecháivéima hikuái.
35 Upémarõ Heliodoro, oikuaveʼẽ rire sakrifísio
Ñandejárape, ha ojapo rire iñeʼẽmeʼẽ tuicháva pe osalva
vaʼekuépe hekove, ha omomaitei rire Oniaspe, ohojey
ijehérsito ndive rréi rendápe.
36 Upéi otestifika opa yvypórape Tupã guasu rembiapo,
ohechavaʼekue hesa rupive.
37 Ha pe rréi Heliodoro, ikatu hag̃uáicha oñemondo jey
Jerusalénpe.
38 Reguerekóramo ne enemigo térã netraidor, emondo
chupe upépe, ha reguerohorýta chupe oñeinupã porãvo,
okañýramo hekove reheve. oĩ peteĩ Ñandejára pu’aka
especial.
39 Pe oikóva yvágape oñangarekógui upe tendáre ha
odefende. ha oinupã ha ohundi umi oúvape ojapo vai.
40 Ha umi mba'e Heliodoro rehegua, ha pe tesoro
ñeñongatu rehegua, ho'a péicha.
MOAKÃHA 4 rehegua
1 Ko Simón koʼág̃a, roñeʼẽmavaʼekue hese, haʼégui
peteĩ traisionéro pe pláta ha hetãme, ojahéi Onias-pe,
haʼete ku omondýiva Heliodoro-pe, ha haʼe vaʼekue
koʼã mbaʼe vai apoha.
2 Péicha haʼe ipyʼaguasu ohenói chupe traidor, omerese
porã vaʼekue pe siuda, ha omanda vaʼekue hetãme voi,
ha ikyreʼỹeterei umi léi rehe.
3 Haʼekuéra ndochaʼemoʼãi ha ojuka peteĩva Simón
grúpo rupive.
4 Onias ohechávo ipeligrosoha ko ñorairõ, ha Apolonio
ha'égui Celosíria ha Fenicia gobernador, ipochy ha
ombohetave Simón ivaíva.

5 Ha'e oho rréi rendápe, ndaha'éi oakusa haguã
hetãyguakuérape, oheka haguã opavave iporãva, taha'e
público ha privado.
6 Haʼe ohechágui ndaikatuiha pe estado osegi kirirĩháme,
ha Simón oheja itavy, pe rréi nomaʼẽiramo upéva.
7 Seleuco omano rire, Antíoco, hérava Epifanes,
ojagarra rire pe rréino, Jasón, Onias ryvy, omba'apo
kañyháme ha'e haguã saserdóte guasu.
8 Oprometévo rréipe ojerure asy trescientos sesenta
talento de pláta ha ambue viru ochenta talento.
9 Upéva ykére, opromete oasignataha cien cincuentave,
ikatúramo oguerekóramo licencia omoĩ haĝua chupe
peteĩ tenda ojapo haĝua ejercicio, ha ombokatupyry
haĝua mitãrusukuérape umi tetã ambuegua moda-pe, ha
ohai haĝua chupekuéra Jerusalén-gua por la Antioquia-
ygua réra.
10 Pe rréi omeʼẽ rire ipópe pe goviérno, pyaʼe voi
ogueru hetãme griégoicha.
11 Ha oipeʼa umi priviléhio mburuvicha guasu
oñemeʼẽvaʼekue umi hudíope, Juan, Eupolemo túva
rupive, haʼe oho vaʼekue embajador Rómape oñomoirũ
ha oipytyvõ hag̃ua chupekuéra. ha oity umi
sãmbyhyguasu omoirũva léi he'iháicha, omopu'ã
jepokuaa pyahu léi rehe.
12 Haʼe vyʼápe omopuʼã pe tórre guýpe peteĩ lugár
ojejapo hag̃ua ehersísio, ha omoĩ ipoguýpe umi mitãrusu
ruvichakuérape ha omonde chupekuéra peteĩ sombrero.
13 Koʼág̃a péicha haʼe vaʼekue umi griégo moda
ijyvatevéva, ha umi tekokuéra pagano-kuéra jepokuaa,
Jasón, upe iñañáva iñañáva, ha ndahaʼéiva saserdóte
guasu;
14 Umi saserdóte ndoguerekoiha pyʼaguasu oservivévo
pe altar-pe, ha katu odespresia pe témplo, ha ohejareívo
umi sakrifísio, pyaʼe opartisipa pe asignación ilegal-gui
pe ejercicio rendaguépe, pe juego de Disco ohenói rire
chupekuéra;
15 Noñemoĩri umi ituakuéra ypykuépe
omombaʼeguasúva, síno oguerohoryve umi griégo
rekomimbipa.
16 Upévare ou hiʼarikuéra heta mbaʼe vai, haʼekuéra
oguerekógui chupekuéra iñenemigo ha iñevengáva,
haʼekuéra osegíva ijepokuaa kyreʼỹme, ha ojoguase
chupekuéra opa mbaʼépe.
17 Ndaha'éi niko mba'e ivaíva jajapo haguã Tupã léi
rehe, ha ára oúvape katu omombe'úta ko'ã mba'e.
18 Pe káda áño ojegueroviáva ojejapo vaʼekue Tirope,
pe rréi oĩ jave upépe.
19 Ko Jasón ipyʼaporã’ỹva omondo mensajero especial
Jerusaléngui, haʼéva antioquio, ogueraha hag̃ua
trescientos drácma de pláta Hércules sakrifísiope, umi
ogueraháva jepe oimoʼã iporãha nomeʼẽi pe sakrifísio,
ndahaʼéigui okonvenivéva, síno haʼe reservado ambue
cargo-pe guarã.
20 Ko viru upérõ, pe omondovaʼekuére, oñenombra
Hércules sakrifísiope g̃uarã; ha katu umi ogueraháva
rupi, ojeporu ojejapo haguã gallia.
21 Oñemondórõ guare Egíptope Apolonio, Menesteo
raʼy, oñekorona hag̃ua rréi Tolomeo Filométorpe,
Antíoco ontende porã ndoikói porãiha chupe
hembiapokuére, ha upéi og̃uahẽ Jopepe ha upégui
Jerusalénpe : 1 .
22 Upépe Jasón ha tavaguasu oguerohory chupe, ha
ogueraha chupe tataindy ha sapukái tuicha reheve.
23 Mbohapy áño haguépe Jasón omondo Menelaúpe,
Simón rykeʼy jaʼe vaʼekue, ogueraha hag̃ua pe pláta pe
rréipe ha oñatende hag̃ua chupe umi mbaʼe tekotevẽvare.
24 Ha katu ojegueru rire chupe pe rréi renondépe,
omombaʼeguasu rire chupe ipuʼaka gloriosa rehe,
ohupyty pe sacerdocio ijupe g̃uarã, oikuaveʼẽvo hetave
Jasóngui trescientos talento de pláta.
25 Upémarõ ou pe rréi mandato reheve, ndoguerúi
mbaʼeve omereséva pe sumo sacerdocio, síno oreko
peteĩ tirano ipyʼahatãva pochy, ha peteĩ mymba kaʼaguy
pochy.
26 Upémarõ Jasón, omoapañuãi vaʼekue iñermánope voi,
ótro omoapañuãi chupe, okañy amoníta retãme.
27 Upémarõ Menelao ohupyty pe mburuvicha guasu,
péro pe pláta opromete vaʼekue pe rréipe, ndojapói
mbaʼeve iporãva, ojeruréramo jepe Sóstratis pe
mburuvicha pe kastíllope.
28 Haʼe ningo oñembyaty umi kostúmbre. Upévare
mokõivéva oñehenói mburuvicha guasu renondépe.
29 Koʼág̃a Menelao oheja hendaguépe ijoykeʼy
Lisimacope saserdótepe; ha Sóstrato oheja Crátes, ha'éva
gobernador chiprio-kuéra.
30 Ojapo aja koʼã mbaʼe, Tarso ha Malósgua opuʼã
opuʼã, pórke oñemeʼẽ chupekuéra pe rréi hembireko,
hérava Antíoco.
31 Upéi pe rréi pyaʼeterei ou ombopyʼaguapy hag̃ua umi
mbaʼe, ha oheja Andrónico, peteĩ kuimbaʼe ipoderósova,
haʼe ogoverna hag̃ua.
32 Menelao oimo'ãgui ohupytymaha ára, omonda
témplogui unos kuánto mba'yru órogui, ha ome'ẽ
Andrónico-pe, ha unos kuánto ovende Tiro ha umi táva
ijerére.
33 Onias oikuaávo mba'épa he'ise, ojahéi chupe ha oho
peteĩ tenda marangatúpe Dafnépe, opytáva Antioquía
rembe'ýpe.
34 Upévare Menelao ojagarrávo Andrónico-pe,
oñembo'e chupe omoinge haguã Onias ipópe. ha'e
okonvensévo upéva, ha oguahẽvo Onias rendápe
ñembotavýpe, ome'ẽ chupe ipo akatúa ñe'ẽme; ha
oimoʼãramo jepe chupe, haʼe okonvense chupe osẽ
hag̃ua pe santuáriogui.
35 Upévare ndahaʼéi umi hudío añónte, heta ótro
tetãygua avei ipochy ha oñembyasyeterei ojejuka
haguére hekopeʼỹ pe kuimbaʼépe.
36 Pe rréi og̃uahẽ jeývo umi lugár oĩvagui Cilicia jerére,
umi hudío oĩva pe siudápe, ha unos kuánto griego
ndochaʼéiva avei ko mbaʼére, oñembohory ojejuka
haguére Oniaspe mbaʼérepa.
37 Upévare Antíoco ombyasy ipyʼaite guive, ha
oiporiahuvereko ha hasẽ, pe omanóva heko porã ha
ipyʼaguapýgui.
38 Ha ipochýgui, pyaʼe oipeʼa Andrónico ipire morotĩva,
ha oikytĩ ijao, ha ogueraha chupe tavaguasu tuichakue
javeve upe lugárpe voi, ojapo haguépe Tupã
Ñandejárare Onias rehe, upépe ojuka pe oporojukáva

oñemaldesi vaʼekuépe. Péicha Ñandejára ombojopói
chupe ikastígo, omerese haguéicha.
39 Koʼág̃a Lisimaco ojapo rire heta sacrilegio upe
távape Menelao omoneĩ rupi, ha hiʼa oñemyasãi
oparupiete, umi hénte oñembyaty Lisimaco rehe,
ojeguerahapáma heta mbaʼyru óroguigua.
40 Upémarõ tavayguakuéra común opuʼãvo, ha henyhẽ
pochýgui, Lisimaco oarma tres mil kuimbaʼe rupi, ha
oñepyrũ raẽ oikuaveʼẽ violénsia; peteĩ Aurano ha’évo
tendota, peteĩ kuimba’e mombyry ohóva heta áñore, ha
ndaha’éi michĩvéva tavy.
41 Upémarõ haʼekuéra ohechávo Lisimaco oñehaʼãha,
oĩ ijapytepekuéra ojagarráva ita, oĩ ojagarráva yvytimbo,
ha ambue katu ojagarráva po yvytimbo, oĩva upe rire,
oitypaite oñondive Lisimaco ári ha umi oñemoĩva hiʼári.
42 Péicha heta ijapytepekuéra oinupã, ha oĩ oinupãva
yvýpe, ha opavave omboliga okañy haguã, ha katu pe
tupao mondaha voi, ojuka chupe tesoro ykére.
43 Upémarõ koʼã mbaʼére ojeakusa Menelao kóntrape.
44 Pe rréi og̃uahẽvo Tirope, mbohapy kuimbaʼe
oñemondovaʼekue pe senádogui odesidi henondépe.
45 Péro Menelao, koʼág̃a oñekondenávo, opromete
Doriménes raʼýpe Toleméope omeʼẽtaha chupe heta
pláta, ombopyʼaguapyséramo pe rréipe.
46 Upémarõ Tolomeo ogueraha pe rréipe peteĩ galeríape,
haʼete voi ohupi hag̃ua pe yvytu, haʼe opensa ótra kósare.
47 Upéicha rupi omosãso Menelao-pe umi acusación-
gui, haʼe jepe haʼe káusare opa mbaʼe vai: ha umi
kuimbaʼe mboriahu, omombeʼúrire hikuái ikáusa, heẽ,
escita-kuéra renondépe, ojehusga vaʼerãmoʼã inosénte,
chupekuéra haʼe okondena omano hag̃ua .
48 Péicha umi osegíva upe mbaʼe tavaguasu rehehápe,
ha tavayguakuérape g̃uarã, ha umi mbaʼyru marangatu
rehehápe, pyaʼe ohasa asy castigo hekopeʼỹva.
49 Upévare umi Tirogua jepe, ndochaʼéi upe tembiapo
vai rehe, oñeñotỹ chupekuéra ñemombaʼépe.
50 Ha upéicha umi ipuʼakapáva poriahu rupi Menelao
opyta gueteri autorida-pe, oñembohetavévo ivaívape, ha
haʼégui peteĩ traidor tuicháva tavayguakuérape g̃uarã.
MOAKÃHA 5 rehegua
1 Upe tiémpope Antíoco ombosakoʼi mokõiha viáhe
Egíptope.
2 Ha upéi ojehu, opa tavaguasu rupi, haimete cuarenta
día aja, ojehecha umi kavaju arigua oñani yvate, ao
óroguigua, ha armado lanza reheve, peteĩ soldádo
atyicha,
3 Ha kavaju arigua ñorairõhára oñemoĩva, ojojuhúva ha
oñani ojuehe, oryrýi escudo, ha hetaiterei pico, ha
oguenohẽ kyse puku, ha omombo dardo, ha adorno de
oro omimbipáva, ha arnés opaichagua.
4 Upévare opavave oñembo'e upe jehechauka ojere
haguã iporãvape.
5 Koʼág̃a osẽvo peteĩ ñeʼẽ japu, Antíoco
omanómarõguáicha, Jasón ogueraha por lo menos mil
kuimbaʼépe, ha sapyʼaitépe ojapo peteĩ ataque upe
tavaguasúre; ha umi oĩva umi murálla ári, ha ipahápe
ojejagarra pe táva, Menelao okañy pe kastíllope.
6 Ha katu Jasón ojuka iciudadano-kuérape
poriahuvereko’ỹre, nopensáigui ohupyty haĝua
chupekuéra ára hetãmegua ha’étaha peteĩ ára vy’a’ỹvéva
chupe ĝuarã; ha katu oimo’ãvo ha’ekuéra ha’e hague
iñenemigo, ha ndaha’éi hetãygua, ha’e ipu’akava’ekue.
7 Ha katu opa koʼã mbaʼére haʼe ndohupytýi pe
principado, ha katu ipahápe oñemotĩ pe traisión
recompensa rehe, ha okañy jey amonita-kuéra retãme.
8 Ipahápe haʼe ou jey vyʼaʼỹme, ojeakusa chupe Aretas,
árabe ruvicha guasu renondépe, okañy távagui ótro
távape, opersegi opavave yvypóragui, ndaijaʼéi hese
ohejáva léi, ha ojeguereko chupe peteĩ enemigo abierta
ramo hetã ha hetãyguakuéra, oñemosẽ Egipto-pe.
9 Péicha pe omosẽ vaʼekue hetápe hetãgui, omano peteĩ
tetã iñambuehápe, ojeretira Lacedemonio rendápe, ha
opensa upépe otopa hag̃ua pytyvõ ipehẽnguekuéra
káusare.
10 Ha pe omosẽ vaʼekue heta noñeñotỹivape,
ndoguerekói mbaʼeveichagua ñembyasy hese, ni peteĩ
sepultúra ituvakuéra ndive.
11 Ko mba'e ojehúva og̃uahẽvo pe rréi áutope, oimo'ã
Judea opu'ãha, ha osẽvo Egíptogui ipochy pochy reheve,
ojagarra pe siuda.
12 Ha omanda umi ñorairõhárape ani hag̃ua oiporiahuve
umi ojotopávape, ha ojuka hag̃ua umi ojupívape umi óga
ári.
13 Péicha ojejuka imitãva ha ijedámavape, ojejuka
kuimbaʼe, kuña ha mitãme, ojejuka vírgen ha mitã mimi.
14 Ha oñehundi mbohapy ára pukukue aja ocenta mil,
umíva apytégui ojejuka cuarenta mil pe ñorairõme; ha
ndaha’éi sa’ive oñevendéva ojejukágui.
15 Upéicharõ jepe haʼe noñekontentái ko mbaʼére, ha
katu oñembotuicha oikeha pe témplo imarangatuvévape
opa ko yvy ape ári; Menelao, upe otraisionáva
léikuérape, ha hetãme voi, ha’évo sãmbyhyhára:
16 Ha ojagarrávo umi mbaʼyru sagrádo ipo kyʼa reheve,
ha ipo kyʼa reheve oity umi mbaʼe odedika vaʼekue ótro
rréi ombotuichave hag̃ua pe lugár oñembotuichave ha
oñemombaʼeguasu ha oñemombaʼeguasu hag̃ua.
17 Ha oñemombaʼeguasueterei Antíoco iñakãme, haʼe
nopensái Ñandejára ipochyha sapyʼami umi oikóva upe
tavaguasúpe angaipakuérare, ha upévare hesa noĩri upe
tendáre.
18 Ymave noñembojeguáirire hikuái heta angaipápe, ko
kuimbaʼe, ou riremínte, pyaʼe oñeinupã, ha
oñemomombyry iñemombaʼeguasúgui, Heliodoro-icha,
pe rréi Seleuco omondovaʼekue ohecha hag̃ua pe tesoro.
19 Upéicharõ jepe, Ñandejára ndoiporavói pe
tavayguakuérape upe lugár rehehápe, síno pe lugár
mombyry oĩva pe tavayguakuéra rehehápe.
20 Ha upévare pe tenda voi, oparticipavaʼekue
hendivekuéra umi mbaʼe vai ojehúva tetãme,
oñemombeʼu upe rire umi mbaʼeporã
oñemondovaʼekuépe Ñandejáragui: ha ojehejarei
haguéicha pe Ipuʼakapáva pochýpe, upéicha jey, pe
Ñandejára tuichaitéva oñembojoajúvo, oñemoĩ opa
mba’e ñemomba’eguasu reheve.
21 Upémarõ Antíoco oguenohẽ rire pe témplogui mil
ochocientos talento, pyaʼe oho Antioquíape,

oñemombaʼeguasúvo ojapo hag̃ua pe yvy ojeguata
hag̃ua, ha pe mar ojehasa hag̃ua yvýrupi.
22 Oheja mburuvicha kuérape ombopochy haguã tetãme:
Jerusalénpe Felipe, hetãme guarã ha'e Frigia ha heko
ivaivéva pe omoĩvagui chupe upépe.
23 Ha Garizimpe Andrónico. ha hi’arive, Menelao,
ivaivéva opavave ambuégui, ogueraha ipo pohýi
tetãyguakuéra ári, oguerekóva iñakã vai hetãyguakuéra
judío rehe.
24 Omondo avei Apolonio ruvicha guasu
ombojeguarúvape veinti.
25 Haʼe ou Jerusalénpe, haʼe oĩramoguáicha
pyʼaguapýpe, ndogueropuʼakái pytuʼuha ára sagrádo
peve, ojagarrávo umi hudíope oñongatúvo ára sagrádo,
omanda ikuimbaʼekuérape oarma hag̃ua.
26 Ha upéicha ojuka opavave oho vaʼekuépe pytuʼuha
vyʼarã, ha oñani pe siuda rupi árma reheve ojuka
hetaiterei héntepe.
27 Judas Macabeo katu ambue nueve ndive, térã upérupi,
ojere pe desiértope, ha oiko umi montáñape
mymbakuéra rekoháicha, ikompañía ndive, okaru meme
ka'avo rehe, ani haguã oparticipa pe mba'e ky'a.
MOAKÃHA 6 rehegua
1 Nda'aréi upe rire, mburuvicha guasu omondo peteĩ
karai tuja Atenasgua omboliga haguã umi judíope ojei
haguã itúva ypykue rembiapoukapygui, ha ani haguã
oiko Tupã léi he'iháicha.
2 Ha omongyʼa avei Jerusalén témplo, ha ombohéra
Júpiter Olimpio témplo; ha upéva Garizim-pe, Júpiter-
gui pe Defensor de extraños, oipotaháicha hikuái pe
oikóva upe tendápe.
3 Ko mba'e vai oúvo ha'e peteĩ mba'e vai ha ivaieterei pe
tavayguakuérape.
4 Pe témplo henyhẽgui sarambi ha vyʼarãgui umi gentil,
haʼekuéra ovyʼa umi kuña rekovai ndive, ha ojogueraha
kuñanguéra ndive umi lugár sagrádo jerére, ha upéva ári
ogueru umi mbaʼe ndojehejáiva.
5 Pe altár henyhẽ avei umi mbaʼe kyʼágui, pe léi
ombotovéva.
6 Ndaikatúi vaʼekue peteĩ kuimbaʼe okumpli sábado térã
ayuno yma guare, térã heʼi haʼeha hudío.
7 Ha pe rréi onase ára jave káda mes ojegueru
chupekuéra jejopy vai rupive hoʼu hag̃ua umi
sakrifísiogui; ha ojejapo rire Baco ayuno, umi hudío
ojeobliga oho haĝua procesión-pe Baco-pe, ogueraháva
hiedra.
8 Toloméo heʼi rupi peteĩ léi umi hudío kóntrape umi
siuda oĩvape ijykére oĩvape umi tetã ambueguápe,
haʼekuéra ojapo hag̃ua avei umi sakrifísio.
9 Ha umi ndojaposéiva gentil-kuéra rekovépe, ojejuka
vaʼerã. Upéicharõ ikatu kuri peteĩ kuimbaʼe ohecha pe
miseria koʼag̃agua.
10 Ojegueru niko mokõi kuña osirkunsidáva
imembykuérape. Ha'e kuéra ogueraha rire abierta pe
táva jerére, umi mitã'i oñapytĩvo ijyva ári, oity
chupekuéra iñakã ári pe murállagui.
11 Ha ambuekuéra, oñani vaʼekue oñondive itakua
hiʼag̃uívape, oñongatu hag̃ua pytuʼuha ára ñemiháme,
Felipe ojuhúvo, enterove ojehapy oñondive, ojapo
haguére ikonsiénsia oipytyvõ hag̃ua ijehe pe ára
imarangatuvévape g̃uarã.
12 Koʼág̃a ajerure umi omoñeʼẽvape ko kuatiañeʼẽ, ani
hag̃ua oñedesanima koʼã mbaʼe vai rehe, ha katu
tohusga umi castigo ndahaʼeiha ñehundirã, ha katu peteĩ
kastigorã ñane retãme.
13 Haʼégui peteĩ techaukaha imbaʼeporã tuichaitévare,
umi mbaʼe vai apoha ndohasáiramo are, ha katu pyaʼe
ojekastiga.
14 Ndaha'éi ambue tetãnguéra ndive, Ñandejára
ipasiénsia reheve okastiga, og̃uahẽ meve
hembiapovaikuéra henyhẽ meve, upéicha ha'e ojapo
ñandéve.
15 Ha'e og̃uahẽvo pe angaipa ru'ãme, upe rire ha'e
ovenga ñanderehe.
16 Ha upévare araka'eve ndoipe'ái ñandehegui
iporiahuvereko, ha okastiga ramo jepe jehasa asy reheve,
araka'eve ndohejái itavayguakuérape.
17 Ha katu ko mbaʼe roñeʼẽvaʼekue toiko peteĩ
advertenciarã ñandéve g̃uarã. Ha koʼág̃a jajúta pe mbaʼe
ojedeclarávape mbovymi ñeʼẽme.
18 Eleazar, peteĩva umi mboʼehára leipegua
iñimportantevéva, peteĩ kuimbaʼe ijedámava ha hova
porã, ojejopy chupe oipeʼa hag̃ua ijuru ha hoʼu hag̃ua
kure roʼo.
19 Ha'e katu oiporavo omano gloria, oiko rangue
peichagua mba'e pochy reheve, oescupi ha ou
ijeheguiete ombohasa asy.
20 Ha'e kuéra ou haguãicha, umi odesidíva ojedestaca
ko'ã mba'e rehe, ndohejáiva ohayhu tekove.
21 Ha katu umi oñangarekóva upe karu guasu aña rehe,
pe oikuaáva yma guarégui pe kuimbaʼe ndive, ogueraha
chupe peteĩ hendápe, ojerure chupe ogueru hag̃ua soʼo
hembiʼurãgui, ojehejaháicha chupe oipuru ha ojapo
haʼerõguáicha hoʼu pe soʼo ojepeʼáva pe sakrifísio
omandavaʼekuégui pe rréi;
22 Péicha ojapóvo chupe ojesalva ñemanógui, ha
ojeguerohory chupe kuéra iñamígo yma guarégui.
23 Ha katu oñepyrũ ohesaʼỹijo iñaranduhápe, ha
oikoháicha ijeda, ha hiʼára ymaguare iporãitéva, ha
iñakã morotĩ ñemombaʼe, ou haguépe, ha iñehekomboʼe
hekopetevéva imitã guive, térã jaʼe porãsérõ pe léi
marangatu ojapovaʼekue ha Tupã ome'ẽva'ekue, upévare
ha'e ombohovái ha oipota pya'e chupekuéra omondo
haguã chupe sepultúrape.
24 Ndoikóigui ñande eda, heʼi haʼe, ni mbaʼevéicharõ
ñañembojegua, upéva rupive heta mitãrusu ikatu oimoʼã
Eleazar, orekógui cuarenta áño ha diez áño, koʼág̃a oho
hague peteĩ rrelihión extraño-pe;
25 Ha upéicha haʼekuéra che hovamokõi rupi, ha
oikoséva sapyʼami ha sapyʼami, oñembotavyvaʼerã
cherehe, ha ahupyty peteĩ mancha che tuja, ha ajapo
chugui peteĩ mbaʼe ombojeguarúva.
26 Koʼág̃a peve ajesalvátaramo jepe yvypóra kastígogui,
ndaikatumoʼãi pe Ipuʼakapáva poguýgui, ni aikovéva ni
omanóva.
27 Upévare koʼág̃a, kuimbaʼéicha amoambuévo ko
tekove, ahechaukáta peteĩ che eda ojeruréva.

28 Ha peheja peteĩ ejemplo notable umi imitãvape
omano haĝua voluntariamente ha py’aguasúpe umi léi
honorable ha imarangatúvare. He'i rire ko'ã mba'e, pya'e
oho pe jehasa asy rendápe.
29 Umi ogueraháva chupe omoambue haĝua pe voluntad
porã ogueraha chupe michĩmi mboyve ñembohorýpe,
umi discurso oje’eva’ekue osẽgui, oimo’ãháicha, peteĩ
apytu’ũ desesperado-gui.
30 Ha'e ramo omano mo'ãma oinupã ha he'i: “Ñandejára
ohechakuaa pe mba'ekuaa marangatu, ikatu ramo jepe
añemosãso ñemanógui, ko'ágã agueropu'aka mba'asy
vaiete che retépe añeinupã haguére”. : ha katu che ánga
avy'a porã ahasa haguã ko'ã mba'e, akyhyjégui chugui.
31 Ha péicha omano ko kuimbaʼe, ohejávo iñemano
peteĩ pyʼaguasu noble techapyrãramo, ha peteĩ tekoporã
manduʼarã, ndahaʼéi mitãrusukuérape añónte, ha katu
opa hetãme g̃uarã.
MOAKÃHA 7 rehegua
1 Ojehu avei, ojejagarra siete joykeʼy isy ndive, ha pe
rréi omboliga pe léipe oproba hag̃ua ryguasu roʼo, ha
ojejopy chupekuéra mbaʼe vai ha látigo reheve.
2 Peteĩva umi oñeʼẽ raẽ vaʼekue heʼi: “¿Mbaʼépa
rejerure térã reaprende orehegui?”. ñaimema ñamano
haguã, jajapo rangue ñande rukuéra léi.
3 Upémarõ pe rréi ipochyeterei, omanda oñembohyku
hag̃ua umi sartén ha kárro.
4 Upepete haku rire, he'i oikytĩ haguã pe oñe'ẽva raẽ ñe'ẽ
ha oikytĩ haguã hete pehẽngue paha, oma'ẽvo
ijoyke'ykuéra hembýva ha isy.
5 Ha'e gui ha'e kuery ikuaipa, he'i oikove aja gueteri
ojegueru haguã tatápe ha tombojy pe mba'yrúpe ambue
sy ndive omano haguã kuimba'e, he'ívo péicha,
6 Tupã Ñandejára omaña ñanderehe, ha añetehápe
ñanembopyʼaguapy, Moisés opurahéi haguéicha,
omombeʼu vaʼekue chupekuéra hova renondépe, heʼívo:
“Haʼe okonsola vaʼerã hembiguáikuérape”.
7 Upémarõ pe peteĩha omanómarõ ko'ã número rire,
ogueru mokõiha ojapo haguã chupe peteĩ ryguasu rupi'a,
ha oipe'a rire iñakãrague pire iñakãrague reheve,
oporandu chupe: “Rekastiga mboyve rekastiga mboyve”.
opa nde rete pehẽngue?
8 Ha'e katu ombohovái iñe'ẽ tee ha he'i: —Nahániri.
9 Ha opyrũvo ipahaitépe, heʼi: “Nde pochyicha
oreguenohẽ ko tekove koʼag̃aguágui, péro pe Rréi ko
yvy ape ári oremopuʼãta, omanóva léikuérare, oikove
hag̃ua opaveʼỹvape”.
10 Ha'e rire pe mbohapyha ojapo peteĩ ñembohory, ha
ojejerurévo chupe, oguenohẽ iñe'ẽ, ha upe derecho pya'e,
oipyso ipo.
11 Ha he'i py'aguasúpe: —Ko'ãva areko yvágagui. ha
hembiapoukapykuérare amboyke chupekuéra; ha chugui
ahaʼarõ arresivi jey chupekuéra.
12 Ha pe rréi ha umi oĩva hendive, oñesorprende pe
mitãrusu ipyʼaguasu haguére, pórke haʼe ndohechái
mbaʼeve umi mbaʼe hasýva.
13 Ko kuimbaʼe omanómarõ avei, upéicha avei
ombohasa asy ha oikytĩ hikuái pe irundyhápe.
14 Upémarõ haʼe omano potaitéma heʼi: “Iporã ningo
rejuka yvyporakuérare, rehaʼarõ Ñandejára reipota
omoingove jey ndéve.
15 Upe rire ogueru hikuái pe quinto-pe ha oikytĩ chupe.
16 Upémarõ Jesús omaña mburuvicha guasu rendápe ha
he'i: —Nde reguereko pokatu yvypóra ári, reñembyai,
rejapo reipotáva. upéicharõ jepe ani peimo’ã ñane retã
ojehejareiha Tupãgui;
17 Ha katu epyta sapyʼami, ha ehecha ipuʼaka guasu,
mbaʼéichapa haʼe ndembohasa asýta ha ne
ñemoñarekuérape.
18 Ha'e rire avei ogueru hikuái pe sexto, ha omano
potaitéma he'i: —Ani peñembotavy mba'érepa.
19 Ha katu ani reimo'ã nde reñorãirõ haguã Tupã ndive,
rekañy haguã ojekastiga'ỹre.
20 Ha katu pe sy hechapyrãva opa mbaʼe ári, ha omerese
manduʼa porã: ohechávo siete itaʼýrape ojejuka hague
peteĩ díape, haʼe imemby pyʼaguasu porãme, pe
esperanza orekóvare Ñandejárare.
21 Heẽ, haʼe oñemoñeʼẽ peteĩ teĩme iñeʼẽme, henyhẽva
espíritu pyʼaguasúgui; ha omomýivo kuña remiandu
peteĩ tyekue kuimba'e reheve, he'i chupekuéra.
22 Ndaikatúi amombeʼu mbaʼéichapa peju che retepýpe,
che nameʼẽigui peẽme pytu ni tekove, ha ndahaʼéi che
ajapo vaʼekue peteĩ teĩ pende rete;
23 Ha katu katuete pe mundo Apohare, omoheñóiva
yvypóra generación, ha ojuhúva opa mbaʼe ñepyrũ, avei
iporiahuvereko rupive omeʼẽjeýta peẽme pytu ha tekove,
koʼág̃a peẽ napepensáiháicha pendejehe
hembiapokuérare’. mba'érepa.
24 Koʼág̃a Antíoco, oimoʼãgui ijehe ojedespresiaha, ha
oimoʼã haʼeha peteĩ ñeʼẽ oñembohorýva, pe imitãvéva
oikove aja gueteri, ndahaʼéi oñemokyreʼỹnteva chupe
iñeʼẽ rupive, síno avei oasegura chupe juramento rupive,
ojapotaha chugui peteĩ ipirapire hetáva ha ovyʼáva
kuimbaʼe, ojere ramo itúvakuéra léigui; ha avei
oguerahataha chupe iñamígoramo, ha ojeroviataha hese
umi mbaʼépe.
25 Ha katu pe mitãrusu mbaʼeveichavérõ nohenduséirõ
guare chupe, pe rréi ohenói isýpe, ha oñemoñeʼẽ chupe
oñemoñeʼẽ hag̃ua pe mitãrusúpe osalva hag̃ua hekove.
26 Ha haʼe oñemokyreʼỹ rire chupe heta ñeʼẽ rupive,
haʼe opromete chupe oñemoñeʼẽtaha itaʼýrape.
27 Ha katu ha’e oñesũ henondépe, opuka pe tirano
ipy’ahatãva odesprecia haĝua, oñe’ẽ iñe’ẽ tetãme péicha;
O che ra’y, che poriahuvereko nde imembyva’ekue
nueve mese che ryepýpe, ha ome’ẽva’ekue ndéve
peichagua mbohapy ary, ha nemongaru, ha
nemongakuaa ko eda peve, ha agueropu’akava’ekue
tekombo’e jehasa’asy.
28 Ajerure ndéve, che raʼy, emaña yvága ha yvy, ha opa
mbaʼe oĩva ipype, ha ehecha Ñandejára ojapohague
chupekuéra umi mbaʼe ndahaʼéivagui; ha upéicha avei
yvypóra ojejapo.
29 Ani rekyhyje ko ombohasa asývagui, ha katu,
remereségui nde joykeʼykuérape, ejagarra ne ñemano
che rorresivi jey hag̃ua poriahuverekópe nde
joykeʼykuéra ndive.
30 Haʼe heʼi aja gueteri koʼã mbaʼe, pe mitãrusu heʼi:
“¿Mávapepa pehaʼarõ?”. Che ndajapomo'ãi mburuvicha

guasu rembiapoukapy, ha katu ajapóta pe
tembiapoukapy Moisés rupive ome'ẽva'ekue ñande ru
kuéra ypykuépe.
31 Ha nde, rejapo vaʼekue opa mbaʼe vai hebreo-kuéra
rehe, nandekañymoʼãi Tupã pógui.
32 Ñande ningo jahasa asy ñande angaipa rupi.
33 Ha jepeve pe Ñandejára oikovéva ipochy sapyʼami
orendive ore kastigo ha orekorrehi haguére, upéicharõ
jepe haʼe oĩ jeýta peteĩme hembiguaikuéra ndive.
34 Ha nde katu, Tupã Ñandejára jerovia’ỹva, ha opa
ambue iñañáva apytégui, ani reñemopu’ã mba’eve’ỹre,
ni reñemomba’eguasu ñeha’arõ’ỹre, rehupívo nde po
Tupã rembiguáikuéra rehe.
35 Nde ne'ĩra gueteri rejehekýi Tupã Ipu'akapáva
huísiogui, ohecháva opa mba'e.
36 Ore joyke'y kuéra, ko'ágã ohasa'asýva mbykymi,
omanóma Tupã ñe'ẽme'ẽ jeikove opave'ỹva guýpe, ha
nde katu, Tupã huísio rupive, rehupytýta castigo
hekopete ne orgullo rehe.
37 Ha katu che, che joykeʼykuéraicha, aikuaveʼẽ che
rete ha che rekove ore rukuéra léi rehehápe, ajerure
Ñandejárape pyaʼe oiporiahuvereko hag̃ua ñane retãme;
ha nde jehasa’asy ha mba’e’asy rupive emombe’u, ha’e
añoite ha’eha Tupã;
38 Ha che ha che joykeʼykuérape opa hag̃ua pe
Ipuʼakapáva pochy, ojegueru vaʼekue hekoitépe ñane
retã ári.
39 Pe rréi ipochýgui, ombohasa ivaivéva chupe opa
ambuégui, ha ojagarra vaieterei oñembohory haguére
hese.
40 Upémarõ ko kuimbaʼe omano ikyʼaʼỹre, ha
ojeroviapaite Ñandejárare.
41 Ipahápe umi ta'ýra rire omano pe sy.
42 Tomeʼẽ koʼág̃a koʼág̃a oñeñeʼẽ hag̃ua umi karuete
ojejapóva taʼanga tupãnguéra rehe, ha umi jehasaʼasy
ijetuʼúvare.
MOAKÃHA 8 rehegua
1 Upémarõ Judas Macabeo ha iñirũnguéra oho
ñemiháme umi puévlope ha ohenói ipehẽnguekuérape,
ha ogueraha chupekuéra 6 mil kuimbaʼe rupi.
2 Ha ohenói hikuái Ñandejárape, haʼe omaña hag̃ua umi
tavayguakuéra opyrũvaʼekuére opavavégui; ha avei
oiporiahuvereko pe témplo oñemongyʼavaʼekue
kuimbaʼekuéra itupãʼỹvagui;
3 Ha haʼe oiporiahuverekotaha pe tavaguasu, oñembyai
vaieterei, ha oĩmava ojejapo hag̃ua yvýre jepe; ha
pehendu pe tuguy osapukáiva chupe.
4 Ha penemanduʼáke pe jejuka vai umi mitãʼi
ndojapóiva mbaʼeve ivaívare, ha umi ñeʼẽ vai ojejapóva
hérare; ha ohechaukataha imbojeguaru umi iñañávare.
5 Macabeo oñomoirũ rire chupe, umi tetã ambuegua
ndaipu'akái chupe.
6 Upévare haʼe ou oikuaaʼỹre, ohapy umi táva ha
tavaguasu, ha oike ipópe umi lugár hetavéva, ha ipuʼaka
ha okañy saʼieterei iñenemigokuérape.
7 Ha katu especialmente oaprovecha pe pyhare
ko’ãichagua intento privado-pe ĝuarã, upéicha rupi pe
yva imarangatu rehegua oñemyasãi oparupiete.
8 Upémarõ Felipe ohechávo ko kuimbaʼe saʼi ha saʼive
ohóvo ohóvo, ha osegiha ohóvo hendive umi mbaʼe,
oskrivi Toleméope, pe governadór Celosíria ha
Feniciagua, omeʼẽve hag̃ua pytyvõ pe rréi mbaʼépe.
9 Upéi oiporavóvo Nicanor Patróclo raʼýpe, peteĩva
iñamígo espesiál, omondo chupe no menos de veinte mil
opa tetã oĩvagui ipoguýpe, omosẽ hag̃ua opa umi hudío
ñemoñare; ha hendive oñemoirũ avei Gorgias-pe peteĩ
capitán, oguerekóva tuicha experiencia ñorairõ rehegua.
10 Upémarõ Nicanor oñekompromete oganataha
hetaiterei pláta umi hudío ojegueraha vaʼekuégui
prisionéroramo, ha opaga vaʼerã pe impuésto de dos mil
talento, pe rréi opaga vaʼerã umi rrománope.
11 Upévare pyaʼe omondo umi táva oĩvape yguasu
rembeʼýpe, omoherakuãvo peteĩ ñemuha umi hudío
ojegueraha vaʼekuépe, ha oprometévo orekotaha hikuái
cuarenta y diez tete peteĩ talento rehe, nohaʼarõigui pe
venganza oútava hapykuéri Tupã Ipuʼakapávagui.
12 Oñemombeʼu rire Judas-pe Nicanor outaha, ha
omombeʼu umi oĩvape hendive pe ehérsito og̃uahẽmaha.
13 Umi okyhyjéva ha ndojeroviapáiva Ñandejára
hustísiare, okañy ha oho.
14 Ambue katu ovende opa mba'e hembýva, ha ojerure
Ñandejárape osalva haguã chupekuéra, ovendéva
Nicanor iñañáva oñembyaty mboyve hikuái.
15 Ha ndahaʼéirire haʼekuéra rehehápe, upéicharõ jepe
umi konvénio ojapovaʼekue ituvakuéra ndive, ha héra
marangatu ha gloriosa rehehápe, oñehenói haguépe
chupekuéra.
16 Upémarõ Macabeo ohenói itavayguakuérape seis mil
número peve, ha oñemoñeʼẽ chupekuéra ani hag̃ua
okyhyje pe enemígogui, ni ani hag̃ua okyhyje pe aty
guasu tetãnguéragui, ou vaíva hesekuéra; ha katu
oñorairõ haguã kuimba'e, .
17 Ha omoĩ hag̃ua hesa renondépe pe mbaʼe vai
ojapovaʼekue hekopeʼỹ pe lugár imarangatúvare, ha pe
tavaguasu jeporu vai, ha upévagui ojapo hikuái peteĩ
ñembohory, ha avei oipeʼa hag̃ua ijypykuéra sãmbyhy.
18 Haʼekuéra, heʼi, ojerovia hiʼarmakuérare ha
ipyʼaguasu rehe; ha katu ñande jerovia oĩ pe
Ipu’akapávare ikatúva oity mokõivévape umi oúva
ñande rehe, ha avei opa mundo-pe.
19 Hiʼarive omombeʼu chupekuéra mbaʼe pytyvõpa
otopa ypykuéra ypykue, ha mbaʼéichapa oñemosãso
chupekuéra, Senaquerib poguýpe omanórõ guare cien
cincuenta mil.
20 Ha omombeʼu chupekuéra pe ñorairõ oiko vaʼekue
Babiloniape umi Gálata ndive, mbaʼéichapa og̃uahẽ
hikuái ocho mil kuimbaʼénte pe negósiope, 4 mil
macedonio ndive, ha umi macedonio oñemondýigui,
umi ocho mil ohundi cien 20.000 pytyvõ oguerekógui
hikuái yvágagui, ha upéicha ohupyty tuicha botín.
21 Péicha haʼe ombopyʼaguasu rire chupekuéra koʼã
ñeʼẽ rupive, ha oĩma omano hag̃ua pe léi ha tetã
rehehápe, ombojaʼo ijehérsito irundy hendápe;
22 Ha oñomoirũ ijoykeʼykuéra ndive, káda grúpo
ruvichakuéra, Simón, José ha Jonatán ndive, omeʼẽvo
peteĩteĩ quincecientos kuimbaʼe.

23 Avei omoĩ Eleazar-pe olee hag̃ua pe lívro sagrádo, ha
omeʼẽ rire chupekuéra ko ñeʼẽ: “Ñandejára pytyvõ”.
ha’e voi omotenondévo peteĩha banda,
24 Ha pe Ipuʼakapáva pytyvõ rupive ojuka hikuái nueve
mil iñenemigokuérape, ha oinupã ha omokangy hetave
Nicanor ehérsitope, ha upéicha okañy opavavépe;
25 Ha ogueraha ipirapire oúva ojogua haguã chupe
kuéra, ha omoirũ chupekuéra mombyry.
26 Haʼégui peteĩ ára pytuʼuha mboyve, ha upévare
ndopersegivéima chupekuéra.
27 Upémarõ ombyatypa rire hikuái hiʼarmada, ha
omondapa iñenemigokuérape, oñembopyʼaguasu hikuái
pytuʼuha rupi, omeʼẽvo ñemomorã ha aguyje
tuichaitereíva Ñandejárape, oñongatúva chupekuéra upe
ára peve, haʼéva pe poriahuvereko oñepyrũva ojedestila
hiʼarikuéra.
28 Pytu'uha ára rire, ome'ẽ rire hikuái umi mba'e
ojegueru va'ekue chuguikuéra peteĩ mba'e umi
imba'e'ỹva, umi viúda ha tyre'ỹme, umi hembýva
omboja'o hikuái ojuehe ha hembiguáikuérape.
29 Ojapo rire upéva, ha ojapo rire hikuái peteĩ ñemboʼe,
ojerure hikuái Ñandejára iporiahuverekóvape toñemoĩ
porã jey hembiguáikuérandi opa ára g̃uarã.
30 Hiʼarive umi oĩvagui Timoteo ha Baquides ndive,
oñorairõvaʼekue hendivekuéra, ojuka hikuái veinte mil
ári, ha pyaʼeterei ohupyty umi lugár ijyvate ha
imbaretéva, ha ombojaʼo ojuehe heta mbaʼe ojegueru
vaʼekue, ha ojapo umi ikyʼáva, tyreʼỹ, viúda, heẽ, . ha
umi ijedámava avei, ojoja umi mbaʼe ojegueru
vaʼekuépe ijehe.
31 Ha ombyatypa rire hikuái hiʼarmakuéra,
oñongatupaite chupekuéra umi lugár oĩ porãvape, ha
umi mbaʼe ojegueru vaʼekue Jerusalénpe hembýva.
32 Haʼekuéra ojuka avei Filarquespe, upe persóna aña
oĩva Timoteo ndive, ha heta hendáicha ombopochy
vaʼekue umi hudíope.
33 Avei upe jave ojapo jave hikuái arete victoria-rã
hetãme ohapy hikuái Calistenes-pe, omyendýva tata okẽ
marangatúre, okañýva peteĩ óga michĩme; ha upéicha
ohupyty peteĩ jopói ojotopáva hembiapovaikuére.
34 Pe Nicanor ipyʼaporãvéva, oguerúva mil komersiánte
ojogua hag̃ua umi hudíope.
35 Haʼe oguejy Ñandejára pytyvõ rupive, haʼe omeʼẽ
saʼive cuenta hesekuéra; ha omosẽvo ijao hechapyrãva,
ha omosãsóvo ikompañía, ou peteĩ tembiguái
okañývaicha pe yvy mbytére Antioquíape tuichaiterei
oñemotĩvo, ijehérsito oñehundígui.
36 Péicha haʼe, ojagarráva hiʼári ojapo porã hag̃ua umi
rrománope itributo prisionéro rupive Jerusalénpe,
omombeʼu tetã ambuére, umi hudío orekoha Ñandejára
oñorairõ hag̃ua hesekuéra, ha upévare ndaikatumoʼãiha
ojeperhudika chupekuéra, osegígui hikuái umi léi ome’ẽ
chupekuéra.
MOAKÃHA 9 rehegua
1 Upe tiémpope Antíoco ou Pérsia retãgui
2 Haʼe oike haguére pe siuda héravape Persépolis, ha
oho omonda pe témplo ha ojoko pe siuda. hiʼári pe
atyguasu oñani oñedefende hag̃ua hiʼarmakuéra reheve
okañy chupekuéra; ha upéicha ojehu, Antíoco
oñemokañývo umi oikóvagui ou jey ñemotĩ reheve.
3 Oguahẽvo Ecbatánpe, oñemombe'u chupe mba'épa
ojehu Nicanor ha Timoteo rehe.
4 Upéi oñembohye pochýgui. haʼe oimoʼã ovenga hag̃ua
umi hudíope pe ñemotĩ ojapovaʼekue hese umi omokañy
vaʼekue chupe. Upévare he'i ikarrorápe omaneha haguã
ndopytu'úi ha omondo haguã tape, Tupã oporohusgáva
ko'ágã hapykuéri. Ha'e niko he'i va'ekue yvýre péicha:
“Oguahẽtaha Jerusalénpe ha ojapo chugui judío kuéra
oñeñotỹha.
5 Ha katu Ñandejára Ipuʼakapáva, Isreal Tupã, oinupã
chupe peteĩ mbaʼasy oñepohanoʼỹva ha ojehechaʼỹvape:
térã heʼi riremínte koʼã ñeʼẽ, ou hiʼári peteĩ mbaʼasy
ipyʼaite guive, ha umi hyepypegua jehasaʼasy vaiete;
6 Ha upéva hekojojavéva, ha'e ombohasa asy haguére
ambue kuimba'e rye heta jehasa asy ha iñextraño reheve.
7 Ha katu mbaʼevete ndopytái oñembotuichágui, ha katu
henyhẽ gueteri orgullo-gui, ombopu tata ipochýpe judío-
kuéra rehe, ha omanda pyaʼe hag̃ua pe jeguata: ha katu
ojehu hoʼa ikarrogui, ojegueraha mbarete ; upéicha rupi
ho'a vaieterei, opa hete pehẽngue hasyeterei.
8 Ha péicha pe oimoʼãvaʼekue michĩmi omandataha pe
yguasu olakuérape, (oñemombaʼeguasueterei yvypóra
rekovégui) ha opesa umi yvyty yvate peteĩ balanza-pe,
koʼág̃a ojepoi yvýpe, ha ojegueraha peteĩ kavaju ryru ,
ohechaukávo opa Tupã pu’aka ojehechaukáva.
9 Upémarõ umi kururu opuʼã ko kuimbaʼe aña retepýgui,
ha oiko aja ñembyasy ha hasýpe, hoʼa hoʼa hoʼa, ha
hyakuã kyʼa ombopyʼarory opa ijehérsitope g̃uarã.
10 Ha pe kuimbaʼe, oimoʼãvaʼekue michĩmi mboyve
ikatuha ohupyty umi mbyjakuéra yvagapegua, avave
ndaikatúi oaguanta ogueraha hag̃ua hyakuã vaieterei.
11 Koʼápe upévare, ojejopykuévo, oñepyrũ oheja pe
ijorgullo tuicháva, ha oĝuahẽ oikuaa haĝua ijehe Tupã
mbaʼasy rupive, hasy ohóvo káda sapyʼa.
12 Ha haʼe voi ndaikatúirõ guare ogueropuʼaka hyakuã
porã, heʼi koʼã ñeʼẽ: “Iporã ñañemoĩ Ñandejára poguýpe,
ha peteĩ kuimbaʼe omanóva nopensaiete ijehe haʼérire
Tupã”.
13 Ko tapicha iñañáva opromete avei Ñandejárape, haʼe
koʼág̃a ndoiporiahuverekomoʼãvéima chupe, heʼívo
péicha.
14 Haʼe omosãso hag̃ua pe siuda marangatu (haʼe oho
pyaʼe voi omoĩ hag̃ua pe yvýre, ha ojapo chugui peteĩ
lugár oñeñotỹha.
15 Ha umi judío rehe, haʼe ohusgáva nomereseiha
oñeñotỹ, síno oñemosẽ imembykuéra ndive hoʼu hag̃ua
umi guyra ha mymba kaʼaguy, haʼe omoĩta chupekuéra
peteĩchapa umi Atenas retãygua ndive.
16 Ha pe témplo marangatu, haʼe omondávaʼekue
mboyve, ombojegua jopói iporãvape, ha omoĩjey heta
mbaʼe sagrádope, ha umi mbaʼe ohupytývagui opaga
umi sakrifísio.
17 Heẽ, ha upéva avei oikóta chugui peteĩ judío ijehegui,
ha ohasáta opa yvóra ojeiko haguépe, ha omombeʼu
Tupã puʼaka.
18 Péro opa koʼã mbaʼére ndopamoʼãi ijehasa asy, Tupã
Ñandejára ohusga hekojojáva oúgui chupe, upévare haʼe

oskrivi umi hudíope pe kuatiañeʼẽ oskrivi vaʼekue, ha
oskrivi vaʼekue peteĩ ñemboʼe.
19 Antíoco, mburuvicha guasu ha mburuvicha guasu,
umi hudío iporãvape oipota vy'a, hesãi ha tekoporã.
20 Peẽ ha pene raʼykuéra peiko porãramo, ha penembaʼe
porãramo, aagradesetereíma Ñandejárape, aguerekógui
che esperanza yvágape.
21 Che katu chekangy, ndaha'éiramo chemandu'a porã
va'erãmo'ã nde ñemomba'eguasu ha ne rembipota porã
reju jeývo Pérsiagui, ha ojegueraha peteĩ mba'asy vai
reheve, aimo'ã tekotevẽha añangareko opavave
seguridad rehe.
22 Ndajeroviái che salud rehe, ha katu areko tuicha
esperanza akañy haguã ko mba'asýgui.
23 Ha katu apensávo upéva che ru jepe, upe jave
ogueraha peteĩ ehérsito umi tetã yvate gotyo. omoĩ peteĩ
sucesor, .
24 Oimérõ peteĩ mba'e ho'ava'ekue oimo'ãva'ekue, térã
oñemombe'u ramo mba'e ivaietereíva, umi tetãygua
oikuaágui mávapepa ojeheja pe estado, noñemondýi.
25 Jey, apensávo mbaʼéichapa umi príncipe haʼéva che
rréino rembeʼy ha vecino ohaʼarõha oportunida, ha
ohaʼarõ mbaʼépa oikóta. Che ra'y Antíoco-pe amoĩ
mburuvicha guasu ramo, heta jey amoĩ ha
amomba'eguasúva heta pende apytépe, ajupírõ guare
umi tetã yvateguápe. Chupe ahai kóicha.
26 Upévare añemboʼe ha ajerure peẽme penemanduʼa
hag̃ua umi mbaʼe porã ajapovaʼekuére penderehe en
general, ha en especial, ha opa kuimbaʼe ijeroviaha
gueteri chéve ha che raʼýpe.
27 Che aikuaa porã haʼe ontende porãramo che akã,
omeʼẽtaha umi mbaʼe peipotávape.
28 Péicha pe oporojukáva ha ojahéi vaíva ohasa asy,
ojerure asyháicha ambue kuimba'épe, upéicha omano
peteĩ tetã iñambue'ỹvape yvyty ári.
29 Felipe, oñemongakuaava'ekue hendive, ogueraha
hetekue, okyhyjégui Antíoco ra'ýgui oho Egipto-pe
Tolomeo Filométor rendápe.
MOAKÃHA 10 rehegua
1 Macabeo ha iñirũnguéra, Ñandejára oisãmbyhývo
chupekuéra, orrekupera jey pe témplo ha pe siuda.
2 Ha katu umi altar umi tetã ambuegua omopuʼãvaʼekue
tape abierta-pe, ha avei umi capilla, oity hikuái.
3 Omopotĩ rire pe témplo ojapo hikuái ótro altar, ha
oinupã ita oguenohẽ chuguikuéra tata, ha ojapo
sakrifísio dos áño rire, ha omoĩ insiénso, tesape ha pan
ojehechauka hag̃ua.
4 Ojapopa rire upéva, oñesũ hikuái ha ojerure
Ñandejárape ani hag̃ua oike hikuái koʼãichagua
jepyʼapýpe; ha katu opekavéramo hikuái hese, haʼe voi
okastiga hag̃ua chupekuéra poriahuvereko reheve, ha ani
hag̃ua oñemeʼẽ chupekuéra umi tetã ojahéiva ha
ibarbaro-pe.
5 Koʼág̃a pe ára umi extranhéro omongyʼa haguépe pe
témplo, upe díape voi oñemopotĩ jey, pe ára veinte y
cinco upe méspe voi, haʼéva Casleu.
6 Haʼekuéra ojapo umi ocho día vyʼápe, ojapoháicha
umi tavernákulo arete, imanduʼávo nda’aréi ojapo hague
hikuái pe fiésta umi tavernákulo rehegua, ojere jave
hikuái umi montáña ha itakuápe mymbaicha.
7 Upévare ogueraha hikuái hakã, hakã porã ha palméra,
ha opurahéi salmo pe omeʼẽ vaʼekuépe chupekuéra osẽ
porã hag̃ua hendaguépe.
8 Haʼekuéra heʼi avei peteĩ léi ha peteĩ léi peteĩchagua
rupive: “Káda áño umi hudío kompletoite osegi hag̃ua
umi ára”.
9 Ha péicha opa Antioco, hérava Epifanes.
10 Koʼág̃a ñamombeʼúta Antíoco Eupador rembiapokue,
haʼéva ko kuimbaʼe aña raʼy, ombyatývo mbykymi umi
mbaʼe vai oikovaʼekue umi ñorairõme.
11 Upémarõ og̃uahẽvo pe koróna rendápe, omoĩ peteĩ
Lisiaspe oñatende hag̃ua igovernasiónpe, ha omoĩ chupe
governadór prinsipálramo Celosíria ha Feniciape.
12 Ptolemeo, hérava Macrón, oiporavógui ojapo porãve
hag̃ua hustísia umi hudíope umi mbaʼe vai ojejapo
vaʼekuére hesekuéra, oñehaʼã osegi oĩ pyʼaguapýpe
hendivekuéra.
13 Upémarõ oakusávo pe rréi angirũnguéra Eutor
renondépe, ha ohenói traidor opa ñe'ẽme osẽ haguére
Chipre-gui, Filómetor ome'ẽ haguére chupe, ha oho
Antíoco Epifanes-pe, ha ohechávo noĩriha tenda
oñemomba'eguasúvape, ha'e oñedesanimaiterei ,
oñevenena hague ha omano hague.
14 Péro Górgias ogovernávo umi lugár oĩháme,
okontrata soldádope ha oñorairõ meme umi hudíondi.
15 Upémarõ umi Idumeo-gua, oike rire ipópe umi tenda
hetavéva, oñongatúvo umi hudíope, ha orresivi umi
oñemosẽvaʼekuépe Jerusaléngui, oho omongaru
ñorairõme.
16 Upémarõ umi oĩva Macabeo ndive ojerure asy ha
ojerure Tupãme haʼe oipytyvõ hag̃ua chupekuéra. ha
upéicha oñani hikuái mbaretépe umi Idumeokuéra tenda
mbarete ári,
17 Ha oinupã mbaretévo chupekuéra, ogana hikuái umi
lugár, ha ojoko opa umi oñorairõvape pe murálla ári, ha
ojuka opa hoʼáva ipópe, ha ojuka no menos de veinte
mil.
18 Oĩ rupi, ndohasáiva nueve mil, okañy oñondive
mokõi kastíllo imbaretetereívape, oguerekóva
opaichagua mbaʼe iporãva omantene hag̃ua pe siégo.
19 Macabeo oheja Simón ha José, Zaqueo ha avei umi
oĩvape hendive, ha oho umi lugár oikotevẽvévape
ipytyvõ.
20 Umi oĩva Simón ndive, ojegueraha vaʼekue
imbaʼerechakuére, umi oĩva pe kastíllope okonvense
chupekuéra plátare, ha ogueraha 70.000 drácm ha okañy
chuguikuéra unos kuánto.
21 Ha katu oñemombeʼúvo Macabeope mbaʼépa oiko,
ohenói tavayguakuéra sãmbyhyhárape, ha oakusa umi
kuimbaʼépe, ovende hague ijoykeʼykuérape plátare, ha
omosãso hague iñenemigokuérape oñorairõ hag̃ua
hendivekuéra.
22 Upémarõ ojuka umi ojejuhúvape otraisionaha, ha
pyaʼe voi ojagarra umi mokõi kastíllo.
23 Ha osẽ porãgui hiʼarmakuéra reheve opa mbaʼe
ojagarrávape ipópe, ojuka umi mokõi lugárpe mas de
veinte mil tapichápe.

24 Upe rire Timoteo, umi hudío ipuʼaka vaʼekue hese,
ombyaty rire hetaiterei ehérsito extranhéro, ha kavaju
Asiagui mbovymínte, ou haʼete voi ojagarraséva umi
hudíope.
25 Oñembojávo Jesús, Macabeo ndive ojere oñembo'e
haguã Tupãme, ohypýi yvy iñakã ári ha oñapytĩ ao vosa
reheve.
26 Ha hoʼa pe altar ruguápe, ha ojerure chupe
toiporiahuvereko chupekuéra, ha toiko
iñenemigokuérape, ha iñenemigokuérape
iñenemigokuérape, pe léi heʼiháicha.
27 Oñembo'e rire ojagarra hikuái hi'arma ha oho
mombyryve pe távagui, ha oñemoaguĩvo
iñenemigokuérare, opyta ha'eño.
28 Kuarahy osẽ pyahúva, ojoaju hikuái mokõivévape.
peteĩ parte oguerekóva oñondive ivirtud ndive irrefugio
avei Ñandejárape peteĩ promesa-rã ijexito ha ivictoria
rehegua: ambue lado ojapo ipochy tendota iñorairõme
29 Pe ñorairõ imbaretevévo, yvágagui ojehechauka
cinco kuimba'e iporãva kavaju ári, freno de óro reheve,
ha mokõi ijapytepekuéra omoakã umi judíope.
30 Ha ojagarra Macabeo ijapytépe kuéra ha ojahoʼi
chupe árma káda ládo ha oñangareko hese, péro odispara
flécha ha aratiri umi enemígo kóntrape.
31 Ha ojejuka veinti.500 ha seiscientos kavaju arigua.
32 Timoteo katu odipara peteĩ lugár imbaretetereívape,
hérava Gawra, ha upépe ogoverna Quereas.
33 Umi oĩva Macabeo ndive katu pyʼaguasúpe
omongora pe fuérsa 4 día aja.
34 Ha umi oĩva hyepýpe, ojerovia pe tenda imbaretére,
ojahéi vaieterei, ha heʼi ñeʼẽ aña.
35 Upevére, pe quinto día ñepyrũme, veinte mitãrusu
Macabeo irũnguéra, ipochy pochýgui umi ñeʼẽ vai rehe,
ojapi pe murálla kuimbaʼéicha, ha ipyʼaguasueterei
ojuka opa umi ojotopávape.
36 Ambue katu ojupívo hapykuéri, hembiapo heta aja
umi oĩvare hyepýpe, ohapy umi tórre ha hendýva tata
ohapy oikovéva umi otakývape. ha ambuekuéra oipeʼa
umi okẽ, ha orresivi rire pe ehérsito hembývape,
ojagarra pe táva.
37 Upéi ojuka Timoteo, okañýva peteĩ yvykuápe, ha
iñermáno Quereas, Apolofanes ndive.
38 Ojapopa rire upéva, haʼekuéra omombaʼeguasu
Ñandejárape salmo ha aguyje rupive, haʼe ojapo vaʼekue
heta mbaʼe Israel rehehápe, ha omeʼẽ chupekuéra
ipuʼaka hag̃ua.
MOAKÃHA 11 rehegua
1 Nda’aréi upe rire, Lisias pe rréi oñangarekóva ha
iprimo, omaneháva avei umi mba’e, ndovy’aiterei umi
mba’e ojejapóvare.
2 Ombyatývo 8.000 tapicha rupi opavave kavaju arigua
ndive, ou judío kuéra rehe, ha oimo'ã ojapo haguã upe
távagui oiko haguã umi tetã ambuegua.
3 Ha ogana haguã Tupaópe, umi ambue capilla tetã
ambueguápeguáicha, ha ovende haguã sacerdote guasu
káda áño.
4 Mbaʼeveichavérõ nopensái Ñandejára puʼaka, síno
oñembotuicha umi mil soldádo yvýre, ha miles de
kavaju arigua ha 80 elefánte.
5 Upémarõ haʼe og̃uahẽ Judéape ha oñemoag̃ui
Betsurape, haʼéva peteĩ puévlo imbaretéva, péro
mombyry Jerusaléngui 5 kilómetrorupi, ha omongora
vaieterei upépe.
6 Umi oĩva Macabeo ndive ohendúvo haʼe omongoraha
umi sérro, haʼekuéra ha enterove puévlo ojaheʼo ha
hesay ojerure Ñandejárape tombou peteĩ ánhel iporãva
osalva hag̃ua Israélpe.
7 Upémarõ Macabeo voi ojagarra raẽ árma,
oñemoñeʼẽvo pe ótrope haʼekuéra oapeligrataha hendive
oipytyvõ hag̃ua iñermanokuérape.
8 Haʼekuéra oĩ aja Jerusalénpe, ojekuaa henondépe
kavaju ári peteĩ ijao morotĩva, ombotyryrýva hiʼarmádo
de óro.
9 Upéi haʼekuéra omombaʼeguasu pe Tupã
poriahuverekópe enterove oñondive, ha ipyʼaguasu,
upévare oĩma hikuái preparádo ndahaʼéi oñorairõ
hag̃uánte yvypórandi, síno la majoría umi mymba
ipyʼahatãva ndive, ha oinupã hag̃ua umi murálla de iérro.
10 Péicha ha'ekuéra oguata tenonde gotyo hi'armada
reheve, yvágagui oipytyvôva, Ñandejára
oiporiahuverekógui chupekuéra
11 Ha oñorairõvo iñenemigokuérape leónicha, ojuka
hikuái once mil soldádo yvýre ha 1600 kavaju arigua, ha
okañy enterovépe.
12 Heta ijapytepekuéra ojeherida rupi avei okañy opívo;
ha Lisias voi okañy ñemotĩme, ha upéicha okañy.
13 Ha'e ha'e peteĩ kuimba'e iñaranduva, omombo ijehe
umi mba'e vai oguerekova'ekue, ha oimo'ã
ndaikatumo'ãiha ipu'aka umi hebreo rehe, Tupã
Ipu'akapáva oipytyvõ haguére chupekuéra, omondo
hendápe kuéra.
14 Ha okonvense chupekuéra omoneĩ hag̃ua opa
condición razonable, ha opromete okonvensetaha pe
rréipe tekotevẽha haʼe chupekuéra angirũ.
15 Upémarõ Macabeo omoneĩ opa mbaʼe Lisias
oipotáva, ha oñatende porã opa mbaʼe porãre. ha opa
mbaʼe Macabeo ohaivaʼekue Lisiaspe umi hudíore, pe
rréi omeʼẽ.
16 Lisias guive ojehaiva'ekue kuatiañe'ẽ umi judíope:
Lisias omomaitei umi judío retãyguakuérape.
17 Juan ha Absalón, nde rembou vaʼekue, omeʼẽ chéve
pe kuatiañeʼẽ ojesuskrivi vaʼekue, ha ojerure ojejapo
hag̃ua umi mbaʼe oĩva ipype.
18 Upévare umi mbaʼe oĩ vaʼekue oñemombeʼu hag̃ua
pe rréipe, amombeʼu upéva, ha haʼe omeʼẽmbaite
ikatuháicha.
19 Ha upéicharõ peñongatúramo peẽme leal pe estado-
pe, koʼágui rire avei añehaʼãta haʼe peteĩ medio
penembaʼeporã hag̃ua.
20 Péro umi mbaʼe iñimportantevévare, añeʼẽta
penendive.
21 Peiko porã. Áño cien y ocho y cuarenta, ára cuatro y
veinte jasy Dioscorinthius.
22 Pe rréi kuatiañeʼẽme oĩ koʼã ñeʼẽ: Rréi Antíoco
omomaitei iñermáno Lisiaspe.

23 Ñande ru ojetradusi guive tupãnguérape, ore
rembipota niko umi oĩva ñande rréinope oiko kirirĩháme,
káda uno ikatu hag̃uáicha oñatende hembiapokuére.
24 Roikuaa avei umi judío nomoneĩriha ore ru, ojegueru
haguã umi gentil jepokuaaháicha, ha katu omantene
hekoha tee oikove léi tee rapykuéri.
25 Upévare ore apytuʼũ haʼe, ko tetã oĩtaha pyʼaguapýpe,
ha rodesidi romoĩjey chupekuéra itupao, oiko hag̃ua
hikuái ijypykuéra jepokuaa heʼiháicha.
26 Upévare rejapo porãta remondóramo chupekuéra, ha
emeʼẽ chupekuéra pyʼaguapy, oñemoañete vove hikuái
ñane apytuʼũme, ikatu hag̃uáicha ipyʼaguapy porã, ha
tapiaite oho vyʼápe hembiapokuérape.
27 Pe rréi kuatiañeʼẽ ohaivaʼekue umi hudío retãme,
péicha: Mburuvicha guasu Antíoco omomaitei pe
konséhope ha umi hudío hembývape.
28 Peho porã ramo, ore roguereko ore rembipota; ñande
rekove porã avei.
29 Menelao heʼi oréve, peẽ peipotaha peho jey pende
rógape ha pejaposeha pene rembiapo.
30 Upévare umi ohótava oiko porãta Xanthicus ára
treinta peve.
31 Ha umi judío oiporúta hiʼupy ha léi imbaʼéva, yma
guaréicha; ha ni peteĩva ijapytepekuéra mbaʼeveichagua
tape ndojemolestamoʼãi umi mbaʼe ojejapóvare
oikuaaʼỹre.
32 Che amondo avei Menelaope penembopy'aguapy
haguã.
33 Peiko porã. Áño cien cuarenta y ocho-pe, ha ára
quince jasy Xanthicus-pe.
34 Umi rrománo omondo avei chupekuéra peteĩ
kuatiañeʼẽ oguerekóva koʼã ñeʼẽ: Quinto Memio ha Tito
Manlio, umi rrománo embajador, omondo maitei umi
hudío tavayguakuérape.
35 Opa mba'e ome'ẽva rréi primo Lisias, ore rovy'a avei.
36 Ha'e oimo'ã vaekue oñeñe'ẽha mburuvicha guasúpe,
peẽ pemombe'u rire, pemondo pya'e peteĩvape,
romombe'u haguã iporãha peẽme, ko'ágã roho hína
Antioquíape.
37 Upévare, emondo pyaʼe peteĩvape, roikuaa hag̃ua
mbaʼépa repensa.
38 Despedida rehegua. Ko ary cien ocho cuarenta, ára
quince jasy Xanthicus-pe.
MOAKÃHA 12 rehegua
1 Ojejapopa rire koʼã konvénio, Lisias oho mburuvicha
guasu rendápe, ha umi hudío oñemitỹ.
2 Péro umi governadór oĩva heta lugárpe apytégui,
Timoteo ha Apolonio, Geneo raʼy, avei Jeronimo,
Demófon, ha umíva ykére Nicanor pe governadór de
Chipre ndohejái chupekuéra okirirĩ ha oiko pyʼaguapýpe.
3 Umi kuimbaʼe Jopegua ojapo avei peichagua tembiapo
Ñandejárape, oñemboʼe umi hudío oikóvape
ijapytepekuéra oho hag̃ua hembireko ha imembykuéra
ndive umi várko oprepara vaʼekuépe, haʼete ku
ndojaposéiva mbaʼeve.
4 Haʼekuéra oasepta pe siudápe heʼiháicha, oikoseha
pyʼaguapýpe ha ndoimoʼãi mbaʼeve.
5 Judas ohendúvo ko mbaʼe vai ojejapóva
hetãyguakuérare, omanda umi oĩvape hendive
ombosakoʼi hag̃ua chupekuéra.
6 Ohenóivo Tupã Juez hekojojávape, ou umi
ijoykeʼykuéra ojuka vaʼekuépe, ha ohapy pe refugio
pyharekue, ha omyendy tata umi várkope, ha ojuka umi
okañývape upépe.
7 Oñembotývo pe puévlo, haʼe oho tapykue gotyo,
haʼete ku ou jeýtava oipeʼapaite umi siuda de Jopepe.
8 Ohendúvo umi jamnita oipotaha ojapo umi judío
oikóva ijapytepekuéra.
9 Pyhare ou avei umi jamnita ári, ha omyendy tata pe
refugio ha pe marina-pe, ha upéicha ojehecha pe tata
resape Jerusalénpe, opytáva doscientos cuarenta
kilómetro.
10 Upégui oho rire hikuái nueve kilómetro Timoteo
gotyo, ndohasái 5.000 kuimbaʼe oguatáva ha 500 kavaju
arigua árabe.
11 Upémarõ oiko peteĩ ñorairõ ivaietereíva; ha katu
Judas ykére Ñandejára pytyvõ rupive ohupyty pe
victoria; upéicha umi Nómada Arabia-gua, ipu’akávo,
ojerure Judas-pe py’aguapy, oprometévo ome’ẽtaha
chupe vaka, ha ombovy’ataha chupe ambue hendáicha.
12 Upémarõ Judas oimo'ã añetehápe ideprovechotaha
hikuái heta mba'épe, ome'ẽ chupekuéra py'aguapy.
13 Oho avei ojapo peteĩ puente peteĩ táva imbaretévape,
oñembotýva korapy muro reheve, ha oikohápe
tapichakuéra opaichagua tetãygua; ha héra Caspis.
14 Ha katu umi oĩva hyepýpe ojeroviaiterei umi muro
mbarete ha tembiʼu omeʼẽvare, upévare oñekomporta
vai umi oĩvare Judas ndive, ojahéi ha otaky, ha heʼi umi
ñeʼẽ noñeʼẽivaʼerã.
15 Upévare Judas ikompañerokuéra ndive, ohenóivo pe
mundo ruvicha guasu, oityva'ekue Jericó ovecha mácho
térã motor ñorairõrã ÿre Josué tiémpope, oityvyro
mbarete umi murálla.
16 Ha ojagarra pe tavaguasu Tupã rembipota rupi, ha
ojapo jejuka oñemombeʼuʼỹva, upéicha rupi peteĩ lágo
ipukúva mokõi kilómetro hiʼag̃uíva ijykére, henyhẽvo,
ojehecha osyryha tuguýgui.
17 Upéi osẽ hikuái 7cientos cincuenta metro, ha og̃uahẽ
Characa-pe umi judío hérava Tubieni rendápe.
18 Timoteo katu ndojuhúi chupe hikuái umi tendáre,
ha'e omondo mboyve mba'eve, oheja upégui peteĩ
guarnición imbaretetereíva.
19 Dositeo ha Sósipater, Macabeo ruvichakuéra apytépe,
osẽ ojuka umi Timoteo ohejava'ekue pe fortaleza-pe,
10.000 kuimba'e ári.
20 Macabeo oñatende ijehérsito káda grúpope, ha omoĩ
chupekuéra umi grúpo ári, ha oho Timoteo kóntrape,
haʼe oreko vaʼekue 120.000 kuimbaʼe oguatáva ha 2.500
kavaju arigua.
21 Timoteo oikuaávo Judas ouha, omondo umi kuña ha
mitã ha ambue mba'e'oka peteĩ mbarete hérava Carnion-
pe, ijetu'úgui pe táva ojejoko haguã, ha ndahasyiete
ojeju haguã, opa umi tenda ijyvyku'i rupi .
22 Péro oúrõ guare Judas pe primer grúpo, umi enemígo
okyhyje ha okyhyjégui pe ohecháva opa mbaʼe, okañy,
peteĩva odipara ko tapére, ambue katu upégui, ha heta

vése oñelastima chupekuéra kuimbaʼekuéragui voi, ha
ojekutu ikyse puku akãme.
23 Judas ikyreʼỹeterei avei omuña chupekuéra, ojuka
umi iñañávape, ha umíva apytégui ojuka treinta mil
kuimbaʼe rupi.
24 Hi'arive Timoteo ho'a Dositeo ha Sósipater pópe, ha'e
ojerure asy chupekuéra oheja haguã chupe hekove
reheve, oguerekógui heta judío tuvakuéra ha unos
kuánto joyke'y chupe omano meve, ndojehecháiva’erã.
25 Upémarõ oasegura rire chupekuéra heta ñeʼẽ rupive
omoĩjeytaha chupekuéra mbaʼeve ivaívaʼỹre, pe
ñeʼẽmeʼẽme heʼiháicha, oheja chupekuéra oho
ijoykeʼykuérape osalva hag̃ua.
26 Upémarõ Macabeo oho Carnión ha Atargatis témplo
peve, ha upépe ojuka 5.000 persónape.
27 Ha okañy ha ohundi rire chupekuéra, Judas
ombohasa umi ehérsito Efrón gotyo, peteĩ táva
imbaretéva, Lisias oikohápe, ha hetaiterei tetã
opaichagua, ha umi mitãrusu imbaretéva oñangareko
umi murállare ha odefende mbarete chupekuéra avei
tuicha oñeme’ẽkuri motor ha dardo-kuéra rehegua.
28 Judas ha iñirũnguéra ohenói rire Tupã Ipu'akapávape,
ipu'aka rupive omboja'o iñenemigokuéra mbarete, ogana
pe siuda ha ojuka 25.000 umi oĩvape hyepýpe.
29 Upégui oho hikuái Escitópolispe, opytáva 600
kilómetro Jerusaléngui.
30 Ha katu umi judío oikóva upépe otestifika rire umi
escitopolita otrataha chupekuéra mborayhúpe, ha ojerure
asy chupekuéra ijehasa asy jave.
31 Haʼekuéra oagradese chupekuéra, ha ojerure
chupekuéra iñamígo gueteri, ha upéicha og̃uahẽ
Jerusalénpe, hiʼag̃uíma pe arete de semána.
32 Opa rire pe arete hérava Pentecostés, oho hikuái
Idumea ruvicha Gorgias rehe.
33 Haʼekuéra osẽ tres mil kuimbaʼe yvýre ha 400 kavaju
arigua reheve.
34 Ha ojehu oñorairõ jave oñondive mbovymi judíope
ojejuka.
35 Upe jave, Dositeo, Bacenor atygua, kavaju ári, ha
kuimba'e imbaretéva, oĩ gueteri Górgias ári, ha
ojagarrávo ijao oguenohẽ chupe mbaretépe. ha
ojagarrase rire oikovéva upe kuimbaʼe oñemaldesi
vaʼekuépe, peteĩ kavaju arigua Traciagua oúva hiʼári
oinupã chugui ijyva, upéicha rupi Gorgias okañy Marisa
rendápe.
36 Umi oĩva Górgias ndive oñorairõ puku ha ikaneʼõ
rire, Judas ohenói Ñandejárape ohechauka hag̃ua haʼeha
ipytyvõhára ha omoakãva chupekuéra ñorairõme.
37 Ha upéva haʼe oñepyrũ iñeʼẽtépe, ha opurahéi salmo
hatãme, ha ojapura Gorgias kuimbaʼekuérare oikuaaʼỹre,
ha okañy chupekuéra.
38 Upémarõ Judas ombyaty ijehérsito ha og̃uahẽ táva
Odolámpe, ha og̃uahẽvo pe séptimo día, oñemopotĩ
hikuái, ojepokuaaháicha, ha ojapo pe sábado.
39 Pe ára oúvape, ojeporuháicha, Judas ha iñirũnguéra
ou ohupi umi ojejukáva retekue, ha oñotỹ chupekuéra
ipehẽnguekuéra ndive ituvakuéra sepultúrape.
40 Opa umi ojejukáva ao guýpe ojuhu hikuái umi mbaʼe
oñekonsagráva umi jamnita taʼangakuérape g̃uarã, ha
upéva oproivi umi hudíope pe léi rupive. Upéi opavave
ohecha upéva haʼeha pe mbaʼérepa ojejuka chupekuéra.
41 Upémarõ opavave omomba'eguasúvo Ñandejárape,
pe hués hekojojáva, oipe'ava'ekue umi mba'e kañymby.
42 Oñemeʼẽ oñemboʼe hag̃ua, ha ojerure asy chupe pe
angaipa ojejapovaʼekue oñemboguepaite hag̃ua
manduʼágui. Avei, upe karai guasu Judas oñemoñe'ẽ
tavayguakuérape ojejoko haguã angaipágui, ohechávo
hesa renondépe umi mba'e ojehúva umi ojejukava'ekue
angaipa rehe.
43 Ojapo rire peteĩ aty guasu dos mil drácm de pláta,
omondo Jerusalénpe oikuaveʼẽ hag̃ua peteĩ ofrénda
pekádore, ha upéva ojapo porãiterei ha hekoitépe, pórke
haʼe imanduʼa pe rresurreksiónre.
44 Haʼe noimoʼãirire opuʼã jeytaha umi ojejuka vaʼekue,
ndahaʼéi vaʼerãmoʼã oñemboʼe umi omanóvare.
45 Ha avei ohechakuaágui oĩha tuicha mborayhu
oñeñongatúva umi omanóvape g̃uarã tupãme, haʼe peteĩ
pensamiénto imarangatúva ha iporãva. Upémarõ ha'e
omoingo porã umi omanóva rehe, ojesalva haguã
angaipágui.
MOAKÃHA 13 rehegua
1 Áño cien cuarenta y nueve-pe oñemombe'u Judas-pe,
Antíoco Eupador ouha Judéape tuicha poder reheve.
2 Ha hendive Lisias oñangarekóva hese, ha
oisãmbyhýva hembiapokuéra, peteĩva ijapytepekuéra
peteĩ poder griegagua, cien mil, ha kavaju arigua cinco
gancho-kuéra rehegua.
3 Menelao avei oñemoirũ hendivekuéra, ha tuicha
oñembotavy omokyreʼỹ Antíocope, ndahaʼéi
oñeñangareko hag̃ua pe tetãre, síno oimoʼãgui ojejapo
hague chugui gobernador.
4 Ha katu pe rréikuéra Rréi omomýi Antíoco apytuʼũ ko
mbaʼe vai apohare, ha Lisias omombeʼu pe rréipe ko
kuimbaʼe haʼeha pe mbaʼe vai apoha, upévare pe rréi
omanda ojegueru hag̃ua chupe Bereape, ha ojuka hag̃ua
chupe, pe manera oĩ upe tendápe.
5 Koʼág̃a upe lugárpe oĩ peteĩ tórre ijyvatéva cincuenta
métro, henyhẽva tanimbugui, ha oreko peteĩ tembiporu
ijyvyraʼỹva, opa ijykére oñemoĩva tanimbu ryepýpe.
6 Ha oimeraẽva oñekondenáva sacrilegio rehe, térã
ojapovaʼekue oimeraẽ ambue delito ivaietereíva, upépe
opavave kuimbaʼe oity chupe omano meve.
7 Peichagua ñemano ojehu pe kuimbaʼe aña omano,
ndorekóigui ni peteĩ ñeñotỹ yvýpe; ha upéva
hekojojavéva:
8 Haʼe ojapo rupi heta angaipa pe altar rehe, tata ha
tanimbu imarangatúva, haʼe orresivi iñemano tanimbupe.
9 Koʼág̃a pe rréi ou peteĩ mbaʼe vai ha
oñemombaʼeguasúva reheve, ojapo ivaive hag̃ua umi
hudíope, ojejapo vaʼekuégui itúva tiémpope.
10 Upe mbaʼe Judas ohechakuaávo, heʼi umi héntepe
ohenói hag̃ua Ñandejárape pyhare ha ára, oiméramo
arakaʼeve ótra tiémpo, haʼe oipytyvõtaha avei
chupekuéra, haʼe oĩrõ guare pe léigui, hetãgui. ha Tupao
marangatúgui.

11 Ha ndohejamoʼãi umi tavayguakuéra, koʼág̃a jepe
oñembopiroʼyʼimi vaʼekue, oñemoĩ umi tetã otakýva
poguýpe.
12 Upémarõ opavave ojapo rire upéva oñondive, ha
ojerure asy Ñandejára poriahuverekópe hasẽ ha oajuna,
ha oñeno yvýpe tres día pukukue, Judas, oñemoñeʼẽ rire
chupekuéra, heʼi chupekuéra oĩ hag̃ua preparádo.
13 Upéi Judas, oĩgui mombyry umi ansiáno ndive,
odesidi, pe rréi ehérsito oike mboyve Judéape ha
ojagarra pe siuda, oho hag̃ua oñorairõ pe mbaʼe
Ñandejára pytyvõ rupive.
14 Upémarõ omeʼẽ rire opa mbaʼe yvóra Apoharépe, ha
oñemoñeʼẽ rire isoldádokuérape oñorairõ hag̃ua
kuimbaʼépe, omano meve, umi léi, pe témplo, pe siuda,
pe tetã ha pe komunida rehehápe, haʼe oñemoĩ Modin
ykére:
15 Ha ome'ẽ rire ñe'ẽ ñeñangarekópe umi oĩvape ijerére:
“Pe victoria ha'e Tupãgui. mitãrusu ipy’aguasuvéva ha
ijeporavovéva ndive oike pyharekue rréi rógape, ha
ojuka pe kampaméntope irundy mil kuimba’e rupi, ha
umi elefánte ruvicha, opa oĩva hi’ári ndive.
16 Ha ipahápe omyenyhẽ hikuái pe kampaménto kyhyje
ha sarambikuégui, ha oho porãiterei.
17 Péva ojejapo ára pytũmbýpe, oipytyvõgui chupe
Ñandejára protección.
18 Pe rréi ohechakuaa rire umi hudío kuimbaʼe rekoha,
ha oho ojagarra umi lugár ipoguýpe.
19 Upéi oguata Betsura gotyo, ha'éva hudío kuéra
imbarete, ha'e katu okañy, okañy ha okañy
ikuimba'ekuéragui.
20 Judas omombeʼu vaʼekue umi oĩvape ipype umi
mbaʼe tekotevẽva.
21 Péro Rodoco, oĩva umi judío ehérsitope, omombeʼu
umi iñenemigokuérape umi mbaʼe sekréto. upévare
ojeheka chupe, ha ohupytypa rire chupe hikuái, omoinge
chupe hikuái kaʼirãime.
22 Pe rréi otrata hendivekuéra Betsumi mokõiha jey,
omeʼẽ ipo, ojagarra ipo, oho, oñorairõ Judas ndive,
ipuʼaka hesekuéra.
23 Ohendu Felipe, opytáva Antioquíape, opyrũmbaiteha,
oñemondýi, ojerure asy umi hudíope, oñemoĩ ha ohura
opa mbaʼe peteĩchaguápe, oñemoĩha hendivekuéra ha
oikuaveʼẽ sakrifísio, omombaʼeguasuha pe témplo ha
otrata porã chupekuéra upe tenda, .
24 Ha Macabeo oguerohory porã, omoĩ chupe
mburuvicha guasu Tolomeo guive Gerréno pegua peve.
25 Oguahẽ Tolomeope, umi hénte upépe oñembyasy
umi konvénio rehe. Ha'e kuéra niko oityvyro hikuái,
omboyke haguã ikonvénio.
26 Lisias ojupi pe huéspe, heʼi ikatuháicha odefende
hag̃ua pe káso, okonvense, ombopyʼaguapy, ombohasa
asy chupekuéra, oho jey Antioquíape. Péicha oho opoko
mburuvicha guasu ou ha oho.
MOAKÃHA 14 rehegua
1 Mbohapy áño rire Judas-pe oñemombe'u Demetrio,
Seleuco ra'y, oike hague Trípolis refugio rembe'ýre,
tuicha poder ha marina reheve.
2 Ojagarráma kuri pe tetã ha ojuka Antíocope, ha Lisias
oñangarekóva hese.
3 Koʼág̃a peteĩ Alcimo, haʼe vaʼekue súmo saserdóte, ha
oñemongyʼa vaʼekue ipyʼaite guive oñembojeheʼa jave
hikuái umi gentil ndive, ohechávo mbaʼeveichavérõ
ndaikatumoʼãiha ojesalva, ni ndoikevéima pe altar
marangatúpe.
4 Oguahẽ rréi Demetrio rendápe cien cincuenta áño aja,
omeʼẽ chupe peteĩ koróna de óro, peteĩ palméra, ha avei
umi yvyra rakã ojeporúva témplope, ha upéicha upe
árape okirirĩ.
5 Ha'e gui ou rire oportunida omotenonde haguã
hembiapo tavy, ha Demetrio ohenói chupe ha
oporandúvo chupe mba'éichapa umi judío opyta ha
mba'épa oipota hikuái, ombohovái chupe.
6 Umi hudío haʼe ohenóiva asidéano, haʼekuéra
omoakãva Judas Macabeo, omongaru ñorairõ ha opuʼã
opuʼã, ha ndohejamoʼãi umi hembýva opyta
pyʼaguapýpe.
7 Upévare che, che ypykuéra ñemombaʼeguasu, haʼese
pe súmo saserdóte, koʼág̃a aju koʼápe.
8 Primero, añetehápe ajepyʼapyʼỹre umi mbaʼe rréi
rehegua; ha mokõiha, upévarã jepe añeha’ã che
retãyguakuéra mba’eporã: opa ñane retã oĩgui miseria
michĩvape pe trato oñe’aconseja’ỹre hesekuéra yma
oje’eva’ekue rupive.
9 Upévare, o rréi, reikuaávo opa koʼã mbaʼe,
eñangarekóke tetãme, ha ñane retãre, ojejopyva opa ládo,
pe poriahuvereko rehechauka pyaʼeháicha opavavépe.
10 Judas oikove aja, ndaikatúi okirirĩ pe estado.
11 Upe riremínte oñeñeʼẽ hese, péro ótro rréi
amigokuéra oñemoĩ vai Judas kóntrape, oinsiénsove
Demetriope.
12 Upepete ohenói Nicanor-pe, elefante ruvicha, ha
omoĩ chupe gobernador ramo Judea-pe, omondo chupe.
13 Omanda chupe ojuka hag̃ua Judas-pe, omosarambi
hag̃ua umi oĩvape hendive, ha ojapo hag̃ua Alcímo-pe
saserdóte guasu pe témplo guasúpe.
14 Upémarõ umi tetã ambuegua okañy vaʼekue Judéagui
Judas poguýgui, ou ovecha aty rupi Nicanorpe,
oimoʼãgui iporãtaha chupekuéra umi hudío ivaíva ha
ijetuʼuha.
15 Koʼág̃a umi hudío ohendúvo Nicanor ouha, ha umi
tetã ambuegua opuʼãha hesekuéra, oity hikuái yvy iñakã
ári, ha ojerure asy pe omopyendávape itavayguakuérape
tapiaite g̃uarã, ha akóinte oipytyvõva iparte
ohechaukávo oĩha .
16 Upémarõ pe kapitán heʼi rupi haʼekuéra osẽ pyaʼe
upégui ha oñemoag̃ui hesekuéra táva Desaúpe.
17 Simón, Judas ermáno, oñorairõma Nicanor ndive,
péro okirirĩ sapyʼa rupi iñenemigokuéra.
18 Upéicharõ jepe, Nicanor ohendúvo umi kuimbaʼe
oikóva Judas ndive, ha ipyʼaguasuha oñorairõ hag̃ua
hetãre, noñanimái oñehaʼãmbaite pe mbaʼe kyse puku
rupive.
19 Upévare omondo Posidonio, Teodoto ha Matatias-pe,
oiko haguã py'aguapýpe.
20 Upémarõ haʼekuéra oñemoñeʼẽ puku rire, ha pe
kapitán oikuaaukávo umi héntepe, ha ojekuaa

enterovéva opensa peteĩcha, haʼekuéra omoneĩ umi
konvénio.
21 Omoĩ peteĩ ára oñembyaty haguã ha'eño, ha
og̃uahẽvo ára, ha oñemoĩ peteĩvape guarã.
22 Ludas omoĩ umi kuimbaʼe armado oĩva preparádo
umi lugár okonvenivévape, ani hag̃ua sapyʼaitépe umi
enemigo ojapo algún traisión, upévare ojapo hikuái peteĩ
aty guasu pyʼaguapýpe.
23 Nicanor opyta Jerusalénpe, ha ndojapói mbaʼeve
ivaíva, omondo uvei umi hénte oúvape oñembyatypa
hendápe.
24 Ha'e ndoipotái oipe'a Judas-pe, ha'e ohayhúgui pe
kuimba'épe ipy'aite guive
25 Oñembo'e avei chupe omenda haguã hembireko ha
imemby haguã.
26 Ha katu Alcimo, ohechakuaávo mborayhu oĩva
ijapytepekuéra, ha ohesaʼỹijo umi konvénio ojejapo
vaʼekue, ou Demetrio rendápe ha heʼi chupe Nicanor
ndojapoporãiha pe estado; upévare haʼe oordena kuri
Judas-pe, peteĩ traidor irreino-pe, haʼe hag̃ua pe rréi
rendaguépe.
27 Upémarõ pe rréi ipochy ha ipochy pe kuimbaʼe
iñañavéva oakusávo, oskrivi Nicanor-pe, ohechauka
hag̃ua haʼe ndogustaieteha umi konvénio, ha omanda
chupe pyaʼe porã omondo hag̃ua Macabeo
prisionéroramo Antioquíape.
28 Nicanor ohendúvo upéva, heta oñemotĩ ijehe, ha
ogueraha vaieterei omboyke haguã umi artículo
oñemoĩva’ekue peteĩ ñe’ẽme, pe kuimba’e ndoguerekói
kulpa.
29 Péro ndaipórigui mbaʼeve pe rréi kóntrape, haʼe
omaña itiémpore ojapo hag̃ua ko mbaʼe polítika rupive.
30 Jepémo upéicha, Macabeo ohechávo Nicanor
oñepyrũha oñembotavy hendive, ha ojerure’asyveha
chupe jepiveguágui, ohechakuaávo ko’ãichagua teko
asuka ndoúiha iporãva, ombyaty ndaha’éi mbovymi
ikuimba’ekuérape, ha ojere Nicanor guive.
31 Pe ótro katu oikuaágui tuicha ojoko hague chupe
Judas polítika, oike pe témplo tuicha ha imarangatúvape,
ha omanda umi saserdótepe, oikuaveʼẽvape sakrifísio
jepiveguáicha, osalva hag̃ua chupe pe kuimbaʼépe.
32 Ha ohura hikuái ndaikatumoʼãiha oikuaa moõpa oĩ pe
kuimbaʼe oheka vaʼekue.
33 Haʼe oipyso ipo akatúa pe témplo gotyo ha ohura
kóicha: “Peẽ napemosãsóiramo chéve Judas
prisionéroramo, amoĩta yvýpe ko Ñandejára témplo ha
aitypáta pe altár. ha omopu’ã peteĩ tupao
ojehechakuaáva Baco-pe ĝuarã.
34 Koʼã mbaʼe heʼi rire oho. Upérõ pa'i kuéra ohupi ipo
yvága gotyo ha ojerure asy pe tapiaite oñangarekóvape
hetãre, he'ívo péicha.
35 Nde, opa mbaʼe Jára, nereikotevẽiva mbaʼeve, revyʼa
pe témplo nde reikohápe oĩ haguére ore apytépe.
36 Upévare koʼág̃a, O Ñandejára marangatu opa
imarangatúva, eñongatu tapiaite ko óga ikyʼaʼỹva,
ndaʼaréi oñemopotĩvaʼekue, ha ejoko opa juru
hekojojáva.
37 Koʼág̃a oĩkuri Nicanor-pe peteĩ Razis, peteĩva umi
anciano Jerusalén-gua, ohayhúva hetãyguakuérape, ha
peteĩ kuimbaʼe ipyʼaporãitereíva, imbaʼeporã haguére
oñehenóiva Judío ru.
38 Ymave, noñembojeheʼáirõ guare hikuái gentil-kuéra
ndive, ojeakusa chupe judaísmo rehe, ha pyʼaguasúpe
oapeligra hete ha hekove opa mbaʼe pohýi reheve umi
judío rrelihión rehehápe.
39 Upémarõ Nicanor omombeʼuségui pe ñembohory
umi hudíope, omondo 500 kuimbaʼe ñorairõhára ári
ojagarra hag̃ua chupe.
40 Haʼe ningo opensa ojagarrávo chupe ojapo hag̃ua
heta mbaʼe vai umi hudíope.
41 Koʼág̃a pe atyguasu ojagarrárõ guare pe tórre, ha oike
mbarete pe okẽ okapegua, ha heʼi ojegueru hag̃ua tata
ohapy hag̃ua, haʼe oĩmarõ ojejagarra hag̃ua opárupi hoʼa
ikyse puku ári;
42 Oiporavo rangue omano kuimba'e ramo, oike rangue
iñañáva pópe, ojejahéi haguã chupe ambue hendáicha,
ndaha'éiramo heñói hague imba'eporãva.
43 Ha katu ofaltávo chupe oinupã pya’e rupi, umi
atyguasu oñemongu’e avei umi okẽ ryepýpe, ha’e oñani
py’aguasúpe pe muro peve, ha ojeity kuimba’e reheve
umi ijyvatevéva apytépe.
44 Ha'e kuéra katu pya'e ome'ẽ jey, ha oñemoĩ peteĩ
tenda, ha'e ho'a pe tenda nandi mbytépe.
45 Upevére, oĩ aja gueteri pytu ipype, ipochýgui, opuʼã;
ha jepe huguy osẽ y ryruicha, ha ijerída ivai, upéicharõ
jepe oñani pe aty guasu apytépe; ha oñembo'y peteĩ ita
ijyvyku'íva ári,
46 Huguy koʼág̃a opaitémarõ guare, oipeʼa ipyʼa, ha
ojagarrávo mokõive ipópe, omombo pe aty guasu ári, ha
ohenói pe tekove ha espíritu Járape omoĩjey hag̃ua
chupe umíva, péicha omano.
MOAKÃHA 15 rehegua
1 Péro Nicanor ohendúvo Judas ha iñirũnguéra oĩha umi
lugár imbaretevévape Samária jerére, ha odesidi
mbaʼeveichagua peligroʼỹre oñemoĩ hesekuéra sábado
árape.
2 Upevére umi judío ojejopyvaʼekue oho hag̃ua hendive
heʼi: “Ani pehundi peẽme, pemombaʼeguasu pe ára, pe
ohecháva opa mbaʼe, haʼe omombaʼe marangatu opa ára
ári”.
3 Upéi pe imboriahuvéva ipyʼaporãvéva ojerure, oĩpa
peteĩ Ipuʼakapáva yvágape, omandavaʼekue oñekumpli
hag̃ua pe sábado ára.
4 Ha'e kuéra he'ívo: “Yvágape oĩ peteĩ Ñandejára
oikovéva ha ipu'akapáva, ha'e omandava'ekue
oñeñongatu haguã ára 7ha.
5 Upémarõ pe ótro heʼi: “Che avei chepuʼaka ko yvy
ape ári, ha amanda ajagarra hag̃ua umi árma ha ajapo
hag̃ua pe rréi rembiapo”. Upéicharõ jepe ohupyty ani
hag̃ua ojejapo hembipota aña.
6 Upévare Nicanor oñemombaʼeguasu ha
oñemombaʼeguasueterei rupi, odesidi omoĩ peteĩ
monuménto púvliko ohechaukáva ipuʼaka hague Judas
ha umi oĩvare hendive.
7 Macabeo katu ojerovia tapiaite Ñandejára
oipytyvõtaha chupe.

8 Upévare oñemoñeʼẽ itavayguakuérape ani hag̃ua
okyhyje tetãnguéra jejugui hesekuéra, ha katu imanduʼa
hag̃ua pe pytyvõ ymave ohupytývare hikuái yvágagui,
ha koʼág̃a ohaʼarõ hag̃ua pe victoria ha pytyvõ, oútava
chupekuéra pe Ipuʼakapávagui.
9 Ha upéicha okonsola chupekuéra pe léi ha
profetakuéragui, ha omoĩvo chupekuéra iñakãme umi
ñorairõ oganavaʼekue hikuái yma, haʼe ombovyʼave
chupekuéra.
10 Omokyreʼỹ rire chupekuéra, omeʼẽ chupekuéra
ikargo, ohechaukávo chupekuéra opa tetãnguéra japu, ha
ñeʼẽmeʼẽ ñemboyke.
11 Péicha haʼe oarma peteĩ teĩme, ndahaʼéi ningo
oñedefende hag̃ua eskúdo ha lánsa, síno umi ñeʼẽ
iporãva ha iporãva reheve, ha hiʼarive omombeʼu
chupekuéra peteĩ sueño digno ojeguerovia, haʼete ku
añetehápe oikovaʼekue ani michĩmi pevy’a chupekuéra.
12 Ha péva haʼe vaʼekue ijehecha: Onias, haʼevaʼekue
sumo sacerdote, peteĩ kuimbaʼe imbaʼeporã ha ivuénova,
iñemombaʼeguasúva, ipyʼaporãva, oñeʼẽ porã avei, ha
ojapovaʼekue peteĩ mitãgui opa mbaʼe porãme, ohupívo
ipo oñembo'e judío rete pukukue rehe.
13 Péicha ojejapóvo, upéicha avei ojekuaa peteĩ
kuimbaʼe iñakãrague morotĩva, ha
oñemombaʼeguasuetereíva, haʼéva peteĩ mbaʼe
hechapyrãva ha iporãitereíva.
14 Upémarõ Onias heʼi: “Kóva ningo ohayhu
ermanokuérape, oñemboʼe heta pe puévlo ha pe siuda
sagrádare, upéva hína Jeremías, Ñandejára proféta”.
15 Upémarõ Jeremías oipyso ipo akatúa ome'ẽ Judas-pe
peteĩ kyse puku óroguigua, ha ome'ẽvo péicha he'i.
16 Ejagarra ko kyse puku marangatu, peteĩ jopói
Tupãgui, rembojere vaʼerãha umi nemoirũvape.
17 Péicha oñekonsola porãvo Judas ñeʼẽre, iporãiterei
vaʼekue, ha ikatúva omokyreʼỹ chupekuéra pyʼaguasurã,
ha omokyreʼỹ umi mitãrusu korasõ, odesidi hikuái
nomoĩri ikampaménto, síno pyʼaguasúpe oñemoĩ
hiʼarikuéra, ha kuimba’e reheve oñeha’ã haĝua pe
asunto conflicto rupive, pe táva ha santuario ha templo
oĩgui peligro-pe.
18 Pe oñangarekóva hikuái hembireko, ita'yrakuéra,
iñermano ha tavayguakuérare, sa'ive oje'e hesekuéra.
19 Umi oĩva pe siudápe noñatendéi ni michĩmi, opyrũ
ñorairõ haguére tetã ambuére.
20 Ha koʼág̃a, opavave omaʼẽrõ guare mbaʼépa haʼéta
pe ensayo, ha umi enemigokuéra oñemoag̃uima, ha pe
ehérsito oñemoĩ arreglo-pe, ha umi mymbakuéra oñemoĩ
porã, ha umi kavaju arigua oñemoĩ ipepo-pe,
21 Macabeo ohechávo pe atyguasu jeju, ha opaichagua
armadura ñembosakoʼi, ha mymbakuéra kyhyje, oipyso
ipo yvága gotyo, ha ohenói Ñandejára ojapóvape
hechapyrãva, oikuaágui pe victoria ndoúiha árma rupive,
ha katu ouha jepe Iporãva chupe, ome'ẽ umi
omeresévape.
22 Upévare iñemboʼépe heʼi péicha; Ñandejára, rembou
ne remimbou Ezequías Judea ruvicha guasu tiémpope,
ha rejuka Senaquerib ehérsitope cien 5.5.000.
23 Upévare koʼág̃a avei, O yvága Jára, emondo peteĩ
ángel porã ore renonderã kyhyje ha kyhyje reheve
chupekuéra;
24 Ha nde po puʼaka rupive tojepyʼapy umi okyhyjéva,
oúva ne tavayguakuéra imarangatúvare ojahéi hag̃ua. Ha
péicha opa.
25 Upéi Nicanor ha umi oĩva hendive osẽ trompéta ha
purahéi reheve.
26 Péro Judas ha iñirũnguéra ojotopa umi enemígope,
ojerure ha oñemboʼe.
27 Upémarõ oñorairõvo ipo rupive ha oñembo'e Tupãme
ikorasõme, ojuka hikuái treinta y cinco mil kuimba'égui.
28 Koʼág̃a ojejapopa rire pe ñorairõ, ojevy jeývo vyʼápe,
oikuaa hikuái Nicanor oñenoha omanóma hague
iarnéspe.
29 Upéi haʼekuéra osapukái ha osapukái, ha
omombaʼeguasu pe Ipuʼakapávape iñeʼẽtépe.
30 Ha Judas, tapiaite odefendéva tavayguakuéra hete ha
iñakãme, ha osegíva imborayhu hetãyguakuéra ndive
hekove pukukue aja, omanda oipeʼa hag̃ua Nicanor akã,
ha ipo ijyva reheve, ha ogueru chupekuéra Jerusalénpe .
31 Upémarõ Jesús ohenóivo hetãyguakuérape ha omoĩ
umi saserdótepe pe altár renondépe, ohenói umi
tórrepeguápe.
32 Ha ohechauka chupekuéra Nicanor akã vai, ha upe
ñeʼẽ vai po, oñemombaʼeguasúva reheve oipysóva pe
Ipuʼakapáva témplo marangatúre.
33 Ha oikytĩ rire upe Nicanor iñañáva ñeʼẽ, omanda
tomeʼẽ pedazo-pe umi guyrakuérape, ha toñapytĩ pe
recompensa itavy haguére témplo renondépe.
34 Upémarõ káda uno omombaʼeguasu yvága gotyo pe
Ñandejára omimbipávape ha heʼi: “Toñemombaʼeguasu
pe oñangarekóva hendaguépe ikyʼaʼỹre”.
35 Oñapytĩ avei Nicanor akã pe tórre ári, peteĩ señal
ojehecha ha ojehecharamóva opa Ñandejára pytyvõrã.
36 Ha haʼekuéra oordena enterovépe peteĩ dekréto
peteĩchagua mbaʼeveichavérõ ani hag̃ua ohasa upe ára
solemnidadʼỹre, síno ogueromanduʼa hag̃ua pe ára 13ha
pe mes doce-pe, sirio ñeʼẽme hérava Adar, peteĩ ára
Mardoqueo ára mboyve.
37 Péicha oiko Nicanor ndive, ha upe guive umi hebreo
oguereko ipoguýpe pe siuda. Ha péina ápe amohu'ãta.
38 Ha ajapo porã ramo, ha okonveniháicha pe
tembiasakue, haʼe pe aipotavaʼekue, ha katu ipire hũ ha
ikyʼáramo, haʼe pe ikatúva ahupyty.
39 Ivaiháicha hoyʼu víno térã y haʼeño; ha pe víno
oñembojehe'áva y ndive iporãháicha, ha ombovy'a pe
sabor, upéicha avei pe ñe'ẽ oñembojehe'áva porã
ombovy'a umi omoñe'ẽva mombe'upy apysa. Ha ko'ápe
oikóta ipaha.

Guarani - 2nd Maccabees.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Filipino Tracts and Literature Society Inc.

More from Filipino Tracts and Literature Society Inc. (20)

Guarani - 2nd Maccabees.pdf