Guarani - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdf
•
0 likes•6 views
Mr. Henry Sike, Professor of Oriental Languages at Cambridge, first translated and published this Gospel in 1697.
Recommended
Recommended
More Related Content
More from Filipino Tracts and Literature Society Inc.
More from Filipino Tracts and Literature Society Inc. (20)
Guarani - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdf
- 1. Pe Primer Evangelio Jesucristo Infancia rehegua MOAKÃHA 1 1 Koʼã rreláto jatopa pe lívro de José pe sumo saserdóte, ohenóiva unos kuánto Caifá 2 Ha'e omombe'u, Jesús oñe'ẽ hague cuna-pe jepe, ha he'i isýpe: 3 María, che haʼe Jesús Tupã Raʼy, upe ñeʼẽ regueru vaʼekue ángel Gabriel omombeʼu haguéicha ndéve, ha che ru chembou ko yvy ape ári jesalvarã. 4 Pe trescientos nueve áño Alejandro æra-pe, Augusto oguenohẽ peteĩ dekréto heʼíva enterove oho vaʼerãha ojepaga impuésto hetãme. 5 Upémarõ José opuʼã, ha hembireko María ndive oho Jerusalénpe, ha upéi ou Belénpe, ikatu hag̃uáicha haʼe ha hogayguakuéra ojepaga impuésto itúva ypykue távape. 6 Og̃uahẽvo hikuái pe itakuápe, María omombeʼu Josépe og̃uahẽmaha ára imemby hag̃ua, ha ndaikatuvéima oho pe siudápe, ha heʼi: “Jaike ko itakuápe”. 7 Upe tiémpope pe kuarahy hiʼag̃uieterei oike. 8 José katu pya'e oho, ogueru haguã chupe partera. ha ohechávo peteĩ kuña hebrea ijedámava Jerusaléngua, he'i chupe: “Eñembo'e eju ko'ápe, kuña porã, ha eike upe itakuápe, ha upépe rehecháta peteĩ kuña oĩmava imemby haguã. 9 Kuarahy oike rire, pe kuñakarai ijedámava ha José hendive og̃uahẽ pe itakuápe, ha mokõivéva oike ipype. 10 Ha péina ápe, opa mbaʼe henyhẽ tesapekuéragui, tuichavéva lámpara ha kandela resapegui, ha tuichave kuarahy resape voi. 11 Upémarõ ojejaho’i pe mitã’ípe ao ojejaho’ívape, ha oisu’u isy María Marangatu ryekue. 12 Mokõivéva ohechávo ko tesape, oñesorprende hikuái; tujami oporandu María Marangatúpe: Nde piko ko mitã sy? 13 María Marangatu ombohovái: Ha’e. 14 Upémarõ pe kuñakarai tujami heʼi: “Nde ningo idiferenteterei entéro kuñágui”. 15 María Marangatu he'i chupe: —Ndaipóriháicha mitã che ra'yichagua, upéicha avei ndaipóri kuña isyichagua. 16 Pe kuñakarai tujami ombohovái ha heʼi: “Oh che Kuñakarai, aju koʼápe ahupyty hag̃ua peteĩ jopói opaveʼỹva”. 17 Upémarõ ñande Kuñakarai, María Marangatu, he'i chupe: Emoĩ nde po mitã'i ári; upéva ojapopa rire, okuera. 18 Ha ohokuévo, heʼi: “Koʼág̃a guive, che rekove pukukue aja, añangarekóta ko mitãʼípe ha aiko hag̃ua rembiguáiramo”. 19 Upe rire, umi ovecharerekua og̃uahẽvo, ha omyendy tata, ha ovyʼaiterei hikuái, pe ehérsito yvagapegua ojehechauka chupekuéra, omombaʼeguasúvo ha omombaʼeguasu pe Tupã tuichavévape. 20 Ha umi ovecharerekua ombaʼapo aja peteĩchagua traváhope, pe itakua upe tiémpope haʼete peteĩ témplo glorioso, mokõive ángel ha kuimbaʼekuéra ñeʼẽ oñembojoajúgui omombaʼeguasu ha omombaʼeguasu hag̃ua Ñandejárape, Ñandejára Cristo heñói haguére. 21 Ha pe kuñakarai hebrea tuja ohechávo opa koʼã milágro ojehecharamóva, omombaʼeguasu Ñandejárape ha heʼi: “Ameʼẽ ndéve aguije, Ñandejára, nde Israel Jára, che resa ohechágui pe salvador del mundo heñói hague”. MOAKÃHA 2 rehegua 1 Ha og̃uahẽvo pe ára oñesirkunsida hag̃ua, haʼéva pe ára octavo, pe léi heʼi haguépe oñesirkunsida hag̃ua pe mitãme, haʼekuéra osirkunsida chupe pe itakuápe. 2 Ha pe kuñakarai tuja evréa ojagarra pe prepucio (oĩ katu heʼi ojagarra hague pe ombrío), ha oñongatu peteĩ káha de alabastrope, orekóva aséite tuja de espíkena. 3 Ha'e oguereko peteĩ ita'ýra pohãnohára, ha he'i chupe: “Eñatendéke ani revende ko alabastro ryru ryguasu rupi'a ryguasu rupi'a, jepe oñeme'ẽ ndéve trescientas pláta pehẽngue hese”. 4 Koʼág̃a kóva haʼe pe káha de alabastro María pe pekadór onohẽ vaʼekue, ha oñohẽ chugui pe mbaʼe ryakuã porã ñande Ruvicha Jesucristo akã ha ipy ári, ha omokã iñakãrague I reheve. 5 Upéi diez día haguépe ogueraha chupe Jerusalénpe, ha pe cuarenta día onase guive opresenta chupe Ñandejára renondépe témplope, ha omeʼẽ chupe umi ofrénda hekoitépe, Moisés léi heʼiháicha kuimba'e oipe'áva isy rete oñembohérata imarangatu Tupãme. 6 Upe jave tuja Simeón ohecha chupe omimbiha peteĩ pilar tesape rehegua, María Tupãsy, isy, ogueraha chupe ijyva ári, ha henyhẽ vy’a tuichavévagui ohechávo. 7 Umi ánhel oñemboʼy ijerére ha omombaʼeguasu chupe, peteĩ rréi guárdia oñemboʼyháicha ijerére. 8 Upémarõ Simeón oñemoag̃uívo María Marangatúre ha oipyso ipo hendápe, he'i Ñandejára Cristo-pe: Ko'ágã, che Ruvicha, ne rembiguái ohóta py'aguapýpe, ne ere haguéicha. 9 Che resa ohechágui ne poriahuvereko, rembosakoʼivaʼekue opa tetãnguéra salvasiõrã; peteĩ tesape opa tetãme guarã, ha ne retã Israel remimbipa. 10 Oĩ avei upépe proféta Ana, ha hiʼag̃uívo omombaʼeguasu Ñandejárape ha ogueromanduʼa María ovyʼa hague. MOAKÃHA 3 rehegua 1 Ha ojehu, Ñandejára Jesús onase jave Belénpe, peteĩ táva Judéape, Herodes Rréi tiémpope. umi karai arandu ou Kuarahyresẽgui Jerusalénpe, Zoradascht profecía he’iháicha, ha ogueru hendivekuéra mba’e kuave’ẽ: ha’éva, óro, incienso ha mirra, ha omomba’eguasu chupe, ha oikuave’ẽ chupe ijopói. 2 Upéi kuñakarai María ojagarra peteĩ ijao oñembojeguahápe pe mitã’i, ha ome’ẽ chupekuéra peteĩ jehovasa rangue, ohupytýva chuguikuéra peteĩ jopói iporãvéva ramo. 3 Ha upe jave avei ojehechauka chupekuéra peteĩ ángel upe mbyjaicha haʼevaʼekue upe mboyve iguía ijehokuérape; pe tesape osegíva hikuái ohojey peve hetãme. 4 Ojevývo hikuái umi rréi ha mburuvichakuéra ou hendápekuéra oporandúvo: “¿Mbaʼépa ohecha ha ojapo hikuái?”. Mba’eichagua jeguata ha jevypa oguereko hikuái? Mbaʼe kompañíapa oreko hikuái tapére? 5 Ha katu ojapo hikuái pe ao María Marangatu ome’ẽva’ekue chupekuéra, upévare ojapo hikuái karu guasu. 6 Ha ojapóvo, hetã jepokuaaháicha, tata, omombaʼeguasu hikuái. 7 Ha omombo ipype pe téla, pe tata ojagarra ha oñongatu. 8 Ha oñembogue rire pe tata, oguenohẽ hikuái pe téla ojejokua hag̃ua mbaʼeve, ndopokóiramoguáicha hese. 9 Upémarõ oñepyrũ ohetũ chupe, ha omoĩ iñakã ha hesa ári, heʼívo: “Katuete ningo kóva ningo peteĩ añetegua ndodudáiva, ha añetehápe ñanesorprende pe tata ndaikatúi haguére ohapy ha ohundi”. 10 Upéi haʼekuéra ojagarra ha omombaʼeguasueterei chupekuéra ombyaty imbaʼerepy apytépe. MOAKÃHA 4 rehegua 1 Herodes ohechakuaávo umi kuimbaʼe iñarandúva tardaha ha ndojevýiha hendápe, ohenói saserdóte ha iñarandúvape ha heʼi: “Emombeʼu chéve mbaʼe lugárpepa onase vaʼerã pe Cristo? 2 Ha ombohováivo hikuái, Belénpe, peteĩ táva Judéape, oñepyrũ oipeʼa iñakãme Ñandejára Jesucristo ñemano. 3 Péro peteĩ Jehová ánhel ojechauka Josépe oke aja, ha heʼi: “Epuʼã ejagarra pe mitã ha isýpe ha eike Egíptope pe gallo osapukái vove”. Upémarõ opu'ã, ha oho. 4 Ha ojepyʼamongeta aja ijehe ijeho rehe, og̃uahẽ hiʼári pyhareve. 5 Ipukukuévo pe viáhe oñembyai umi cinturón de silla. 6 Ha koʼág̃a oñemoag̃ui peteĩ tavaguasu guasúre, oĩháme peteĩ taʼanga, oguerúvape umi ambue taʼanga ha tupã Egiptogua imbaʼe kuaveʼẽ ha iñeʼẽmeʼẽ.
- 2. 7 Ko ta'ãnga rupi oĩ peteĩ pa'i oservíva chupe, Satanás oñe'ẽ jave upe ta'ãngamýigui, omombe'u umi mba'e ha'e he'íva umi oikóvape Egipto-pe, ha umi tetãme. 8 Ko pa’i oguereko peteĩ ta’ýra tres año, oguerekóva hetaiterei aña, he’íva heta mba’e iñextraño, ha umi aña ojagarrávo chupe, oguata ijao’ỹre ijao omondoro, omombo ita umi ohechávare. 9 Upe taʼanga ypýpe oĩ pe posada oĩva pe siudápe, upépe José ha María Marangatu oúrõ guare, ha ojere rire upe posádape, entéro umi oikóva upe siudápe oñemondýi. 10 Opa umi magistrado ha saserdóte umi taʼanga pegua oñembyaty upe taʼanga renondépe ha oporandu upépe: “¿Mbaʼe piko heʼise ko ñemondýi ha kyhyje hoʼáva opa ñane retãme?”. 11 Pe ta'anga he'i chupekuéra: —Oguahẽma ko'ápe Tupã ojekuaa'ỹva, ha'éva Tupã añete. ni ndaipóri avave ndaha’éiva chugui, omerecéva adoración divina; haʼe niko añetehápe Tupã Raʼy. 12 Haʼe herakuã guasúre ko tetã oryrýi, ha oúvo oĩ pe sarambi ha ñemondýi koʼag̃agua guýpe; ha ñande voi ñakyhyje ipuʼaka tuichaitévare. 13 Upe jave avei ho'a ko ta'anga, ha ho'ávo opavave oikóva Egipto-pe, ambuekuéra ári, oñani oñondive. 14 Ha katu pa’i ra’y, oúvo hese pe sarambi jepiguáicha, oike pe posada-pe, ojuhu upépe José ha María Marangatu, opavave hembýva oheja ha oheja. 15 Ha Kuñakarai María Marangatu ojohéi rire Ñandejára Cristo ao, ha oñapytĩ iseko haĝua peteĩ poste ári, pe mitãkaria’y aña oguerekóva omboguejy peteĩva, ha omoĩ iñakã ári. 16 Ha upepete umi aña oñepyrũ osẽ ijurúgui, ha oveve mombyry ryguasu ha mbóiicha. 17 Upe guive pe mitãkariaʼy okuera Ñandejára Cristo puʼaka rupive, ha oñepyrũ opurahéi omombaʼeguasu hag̃ua chupe ha oagradese Ñandejára omonguera vaʼekuépe chupe. 18 Itúva ohechávo chupe hesãi jey hague, heʼi: “Che raʼy, mbaʼépa ojehu nderehe, ha mbaʼéicha piko rekuera?”. 19 Pe taʼýra ombohovái: “Umi demónio chejagarrárõ guare, aike pe posádape, ha upépe ajuhu peteĩ kuña iporãitereíva peteĩ mitãkuimbaʼe ndive, haʼe ojohéi vaʼekue ijao ojohéi vaʼekue ha oñemoĩ peteĩ poste ári”. 20 Peteĩva koʼãvagui ajagarra, ha amoĩ che akã ári, ha upepete umi demónio chereja ha okañy. 21 Upémarõ pe túva ovyʼaiterei ha heʼi: “Che raʼy, ikatu hína ko mitãkariaʼy Ñandejára oikovéva raʼy, ojapo vaʼekue yvága ha ko yvy”. 22 Haʼe ou riremínte ñande apytépe, pe taʼanga oñembyai, ha opa umi tupã hoʼa ha ohundi chupekuéra peteĩ puʼaka tuichavéva. 23 Upéi oñekumpli pe profesía heʼíva: “Egíptogui ahenói che raʼýpe”. MOAKÃHA 5 rehegua 1 José ha María ohendúvo pe ta'anga ho'a ha oñehundi, okyhyje ha oryrýi, ha he'i: —Roime jave Israel retãme, Herodes ojukase Jesúspe, ojuka upevarã opavave mitã mimi Belén-pe, ha upe barrio-pe. 2 Ha ndaipóri duda, umi egipcio oúramo ohendúvo ko taʼanga oñembyai ha hoʼa hague, ñandehapýta tatápe. 3 Upégui oho hikuái umi mondaha tenda ñemiháme, haʼekuéra omonda umi oviahávape ohasávo upérupi, ikarréta ha ijaokuéra, ha ogueraha chupekuéra ojejokua. 4 Koʼã mondaha oúvo ohendu peteĩ tyapu tuicháva, haʼeháicha peteĩ rréi ryapu peteĩ ehérsito tuicháva ha heta kavaju reheve, ha umi trompéta ombopúva iObertura-pe itávagui voi, upéva rehe okyhyjeterei hikuái ohejapaite umi mbaʼe imbaʼerepy hapykuéri, ha oveve pya’e mombyry. 5 Upémarõ umi préso opuʼã, oipeʼa ojuehegui, ha ogueraha káda uno ivosa, ha ohecha José ha María ouha oñatende chupekuéra, ha oporandu: “Moõpa oĩ upe rréi, ohendu umi mondaha oñembojávo tyapu”. , ha ñandereja, upéicha ko'ágã jaju porãma? 6 José he'i: —Ha'e oúta ore rapykuéri. MOAKÃHA 6 rehegua 1 Upéi oho hikuái ótrope oĩháme peteĩ kuña oguerekóva peteĩ demónio, ha upépe Satanás, pe opuʼãva oñemaldesi vaʼekue. 2 Peteĩ pyhare, oho jave ogueru y, ndaikatúi oaguanta ijao, ni oĩ oimeraẽ ógape; ha katu oñapytĩ jave chupe kadena térã cordón reheve, omboty, ha osẽ umi tenda desierto-pe, ha sapy’ánte oñembo’y umi tape ohasahápe, ha tupao korapýpe, oity ita kuimba’ekuérape. 3 María Marangatu ohechávo ko w kuimba'épe, oiporiahuvereko chupe; upémarõ Satanás oheja chupe, ha okañy peteĩ mitãkaria’y ra’ãngápe, he’ívo: “Ai che, nde rehe, María ha nde ra’y.” 4 Upémarõ pe kuña ojesalva pe jehasa asygui; ha katu oñekonsiderávo ijao’ỹre, oñemopotĩ, ha ndohechái avavépe kuimba’épe, ha omonde rire ijao, oho hógape, ha ome’ẽ au cuenta ikásogui itúva ha iparientekuérape, ha’ekuéra, ha’égui umi iporãvéva távape, oentretene San .. María ha José tuichavéva respeto reheve. 5 Ambue ára pyhareve ohupyty rire suficiente hi’upyrã tape rehegua, oho hikuái chuguikuéra, ha pe ára ka’aru rupi og̃uahẽ ambue távape, upérõ ojejapo potaitéma peteĩ ñemenda; ha katu Satanás arte ha unos kuánto paje apoha rembiapo rupive, pe nóvia iñe’ẽngúva, ndaikatúi ni oipe’a ijuru. 6 Ha katu ko nóvia iñe’ẽngúva ohechávo Kuñakarai Santa María oikeha pe távape, ha ogueraháva Ñandejára Cristo-pe ijyva ári, oipyso ipo Ñandejára Cristo-pe, ha ogueraha chupe ijyva ári, ha oñañuã hi’aguĩ, py’ỹieterei ohetũ chupe, omomýi meme chupe ha opresiona chupe hete rehe. 7 Upepete ojepe’a iñe’ẽ kuã, ha ijapysa ojepe’a, ha oñepyrũ opurahéi Tupã Ñandejárape, omoĩjeyva’ekue chupe. 8 Upémarõ ovyʼaiterei umi oikóva upe puévlope upe pyharépe, haʼekuéra oimoʼã Ñandejára ha hiʼanhelkuéra oguejyha ijapytepekuéra. 9 Ko lugárpe opyta hikuái tres día, oñembyaty hikuái orrespetaiterei ha ojediverti porãiterei chupekuéra. 10 Ha upérõ umi tavayguakuéra omeʼẽ rire tembiʼu pe tapére, oho ha oho hikuái ambue távape, opytasehápe hikuái, haʼégui peteĩ lugár herakuãitéva. 11 Ko siudápe oĩ peteĩ kuña imbaʼeporãva, peteĩ día oguejy jave pe rríope ojebaña hag̃ua, ohecha Satanás oñemaldesi vaʼekue otyryry hese peteĩ mbóiicha. 12 Ha oñembojere ijyva rehe, ha káda pyhare oñeno hiʼári. 13 Ko kuñakarai ohechávo Kuñakarai María Marangatu, ha Ñandejára Cristo mitã’i ijyva ári, ojerure Kuñakarai Marangatúpe, ome’ẽ haĝua chupe mitã ohetũ haĝua, ha ogueraha haĝua ijyva ári. 14 Haʼe oasepta ha pe kuña omomýi riremínte pe mitã, Satanás oheja chupe ha okañy, ha upe rire pe kuña ndohechái chupe. 15 Upémarõ opavave vecinokuéra omombaʼeguasu Tupã Tuichavévape, ha pe kuña ombojopói chupekuéra heta mbaʼe porã reheve. 16 Koʼẽmbotávo pe kuña ogueru y hyakuã asýva ojohéi hag̃ua Ñandejára Jesúspe. ha ojohéipa rire chupe, oñongatu pe y. 17 Upépe oĩ peteĩ kuñataĩ, hete morotĩva lépragui, ha ojejohéi chupe ko ýpe ha ojejohéi, pyaʼe voi oñemopotĩ chugui ilépragui. 18 Upévare umi hénte heʼi Katuete José ha María, ha upe mitãkariaʼy haʼe hína Tupã, ndojoguáigui hikuái umi yvypóra omanóvape. 19 Ha oñembosakoʼívo hikuái oho hag̃ua, ou pe mitãkuña, ojejopy vaʼekue pe lépragui, ha ojerure oheja hag̃ua chupe oho hendivekuéra; upévare omoneĩ hikuái, ha pe mitãkuña oho hendivekuéra till. oguahẽ hikuái peteĩ távape, oĩháme peteĩ mburuvicha guasu róga guasu, ha hóga namombyrýi pe posada- gui. 20 Ko’ápe opyta hikuái, ha peteĩ ára pe mitãkuña oho jave pe prínsipe rembireko rendápe, ha ojuhu chupe oñembyasy ha oñembyasy, oporandu chupe mba’érepa hesay. 21 Haʼe heʼi: “Ani peñesorprende che ñembyasy, pórke aime peteĩ mbaʼe vaiete poguýpe, ha nañanimái amombeʼu avavépe”.
- 3. 22 Péro, heʼi pe mitãkuña: rekonfiáramo chéve reñeʼẽtaha nde pyʼaite guive, ikatu ajuhu ndéve peteĩ pohã. 23 Nde, upévare, he’i pe príncipe rembireko, reñongatúta pe ñemi, ha ani redescubri avave oikovévape! 24 Che amenda ko prínsipe, ogovernáva rréiramo umi goviérno tuichávape, ha aikove hendive, imemby mboyve chehegui. 25 Amo ipahápe che imemby, péro aipórõ! Che amoheñói peteĩ ta'ýra leproso; ha'e ohechávo, ndoipotái ha'e imba'e, he'i chéve: 26 Tahaʼe rejuka chupe, térã emondo chupe peteĩ enferméra rendápe peichagua lugárpe, ani hag̃ua arakaʼeve oñehendu hese; ha koʼág̃a eñangareko ndejehe; Araka'eve ndahechamo'ãvéima ndéve. 27 Upévare koʼápe añembyasy, añembyasy che situasión imboriahu ha ivaietereívare. ¡Ai, che ra’y! ay, che ména! ¿Aikuaaukáma piko peẽme? 28 Pe mitãkuña ombohovái: “Ajuhu peteĩ pohã nde mba’asýgui, apromete ndéve, che avei chelepra va’ekue, ha katu Ñandejára chemopotĩ, pe ojeheróva Jesús, Kuñakarai María ra’y”. 29 Pe kuña oporandúvo moõpa oĩ upe Ñandejára, haʼe oñeʼẽvare, pe mitãkuña ombohovái Haʼe opyta penendive koʼápe pe ógape voi. 30 Péro, ¿mbaʼéichapa ikatu oiko upéva? he’i ha’e; moõpa oĩ? Péina ápe, ombohovái pe mitãkuña, José ha María; ha pe mitã'i oĩva hendivekuéra héra Jesús, ha ha'e pe chemosãsóva che mba'asy ha che jehasa asygui. 31 Péro, ¿mbaʼéicha piko reñemopotĩ raʼe nde lépragui? ¿Nderemombeʼúi piko chéve upéva? 32 Mbaʼére piko nahániri? he’i pe mitãkuña; Ajagarra pe y ojejohéi hague hete, ha añohẽ che ári, ha che lépra okañy. 33 Upémarõ pe prínsipe rembireko opuʼã ha oguerohory chupekuéra, ha ojapo peteĩ karu guasu Josépe g̃uarã hetaiterei kuimbaʼe apytépe. 34 Ha ambue árape ogueraha y hyakuã porãva ojohéi haguã Ñandejára Jesúspe, ha upéi oñohẽ pe y avei ita'ýra rehe, ha'e ogueru va'ekue hendive, ha upepete ita'ýra oñemopotĩ lepragui. 35 Upéi haʼe opurahéi aguyje ha omombaʼeguasu hag̃ua Ñandejárape ha heʼi: “¡Ojehovasa pe sy nde memby vaʼekue, Jesús! 36 ¿Péicha piko remonguera umi kuimbaʼe peteĩchagua nendive, pe y ojejohéihápe nde rete? 37 Upémarõ oikuave’ẽ jopói tuichaitereíva kuñakarai María-pe, ha omondo chupe opa respeto oñeimo’ãva reheve. MOAKÃHA 7 rehegua Upe rire ou hikuái ambue távape, ha oguereko iñakã opyta haguã upépe. 2 Péicha oho hikuái peteĩ kuimbaʼe rógape, haʼe omenda ramóva, péro umi paje apoha rupi ndaikatúi ovyʼa hembirekóre. 3 Upe pyharépe katu opytu'u hógape, pe kuimba'e ojehekýi chugui. 4 Ha oñembosakoʼívo hikuái pyhareve pyte oho hag̃ua tenonde gotyo ijeho, pe omenda pyahúva ojoko chupekuéra, ha omeʼẽ chupekuéra peteĩ entretenimiento noble? 5 Péro koʼẽmbotávo oho hikuái ótro siudápe, ha ohecha mbohapy kuña osẽha peteĩ sepultúragui ha hasẽiterei. 6 María Marangatu ohechávo chupekuéra, oñe’ẽ pe mitãkuña iñirũvape, he’ívo: Tereho eporandu chupekuéra, mba’épa oiko hesekuéra ha mba’e mba’e vaipa ojehu chupekuéra? 7 Pe mitãkuña oporandúvo chupekuéra, haʼekuéra nombohováiri chupe, oporandu jey chupe: “¿Máva piko peẽ ha moõpa peho?”. Mombyry niko ára, ha pyhare hi'aguĩma. 8 Ore ningo oviaháva, heʼi pe mitãkuña, ha roheka peteĩ posada ropytuʼu hag̃ua. 9 Haʼekuéra heʼi: “Tereho orendive ha epyta orendive”. 10 Upémarõ haʼekuéra osegi chupekuéra, ha oñemoinge chupekuéra peteĩ óga pyahúpe, oñembosakoʼi porãva opaichagua mueble reheve. 11 Koʼág̃a og̃uahẽma roʼy tiémpo, ha pe mitãkuña oike pe salón oĩháme koʼã kuña, ha ojuhu chupekuéra hasẽ ha oñembyasyha, yma guaréicha. 12 Ijykére oĩ peteĩ mula, ojejahoʼíva sédagui, ha ijajúragui peteĩ kuél de ébano, haʼekuéra ohetũ ha okaru. 13 Pe mitãkuña heʼírõ guare: “¡Kuñanguéra, iporãiterei ningo upe mula!”. ha'e kuéra ombohovái hesay ha he'i: Ko mula pehecháva ha'e ore ryvy, ore sýgui voi heñóiva. 14 Ore ru omanórõ guare, ha oheja oréve peteĩ estancia tuichaitereíva, ha roguereko ko ermáno añoite, ha roñehaʼã rohupyty chupe peteĩ kuimbaʼe iporãva, ha roimoʼã omendataha ambue kuimbaʼéicha, oĩ kuña iñakãraku ha iñenvidiósova oheñua chupe okápe ñane mba’ekuaa. 15 Ha ore, peteĩ pyhare, ára mboyvemi, pe óga rokẽ oñembotypa rire, rohecha ko ore ryvy oñemoambueha peteĩ mula-pe, ko'ágã pehechaháicha. 16 Ha ore, pe condición melancólica-pe peẽ rohechávape, ndoroguerekóigui túva orekonsola haĝua, ro’aplika opa umi kuimba’e iñarandúva, paje ha adivino ko mundo-pe, ha katu ha’ekuéra ndojapói mba’eveichagua servicio oréve ĝuarã. 17 Upéicharõ, pyʼỹinte jajejopy vaiha, ñapuʼã ha jaha ko ñande sy ndive ñande ru sepultúrape, ha upépe jajaheʼo porã vove jajevy ñande rógape. 18 Pe mitãkuña ohendúvo upéva, heʼi: “Pepyʼaguasu ha anivéma pekyhyje, pórke hiʼag̃uíma peẽme pohã pene jehasa asy, pende apytépe ha pende róga mbytépe. 19 Che ningo areko vaʼekue avei lépra. ha katu ahechávo ko kuña, ha ko mitã’i hendive, hérava Jesús, ahypýi che rete pe y isy ojohéi va’ekue chupe, ha upepete chekuera. 20 Ha aime segúro haʼe ikatuha avei penembopiroʼy pende jehasa asy jave. Upévare, epu’ã, tereho che jára María rendápe, ha regueru rire chupe nde salón-pe, emombe’u chupe pe ñemigua, upe jave avei, ejerure kyre’ỹ chupe oiporiahuvereko haĝua nde káso. 21 Kuñanguéra ohendu riremínte pe mitãkuña discurso, pya’e oho hikuái Kuñakarai Santa María rendápe, oñepresenta chupe ha oguapy henondépe, hasẽ hikuái. 22 Ha he'i: “Ñandejára María Marangatu, eiporiahuvereko ne rembiguái, ndoroguerekóigui ore rogaygua ruvicha, avave itujavéva orehegui; ndaipóri túva, térã joyke’y oike ha osẽ haguã ore renonderã. 23 Péro ko mula pehecháva haʼe vaʼekue ore ermáno, peteĩ kuña paje rupi oguerúva ko mbaʼe pehechávape. 24 Upémarõ María Marangatu oñembyasy hesekuéra, ha ojagarrávo Ñandejára Jesúspe, omoĩ chupe mula jyva ári. 25 Ha heʼi itaʼýrape: “O Jesucristo, emoĩjey (térã emonguera) nde puʼaka ijojahaʼỹvape ko mula, ha emeʼẽ chupe toguereko jey kuimbaʼe ha peteĩ tekove iñaranduetéva raʼanga, yma guaréicha. 26 Péva sa’i he’i kuñakarai Santa María, ha katu pe mula pya’e ohasa yvypóraicha, ha oiko chugui mitãrusu mba’eveichagua deformidad’ỹre. 27 Upémarõ ha’e ha isy ha iñermanakuéra omomba’eguasu Kuñakarai Santa María-pe, ha ohupívo pe mitã iñakã ári, ohetũ chupe, ha he’i: ¡Ojehovasa nde sy, O Jesús, O Salvador del mundo! Ovy'a umi tesa ovy'aitereíva nde rechávo. 28 Upémarõ mokõive ermána omombeʼu isýpe: “Añetehápe ñande ermáno oĩ jey iforma yma guarépe, Ñandejára Jesucristo oipytyvõ rupi, ha pe mitãkuña omombeʼu vaʼekue oréve María ha itaʼýra imbaʼeporã”. 29 Ha ñane ermáno nomendáiramo jepe, iporã ñamenda hese ko mitãkuña hembiguáire. 30 Oñeporandúvo hikuái Maríape ko mbaʼére, ha haʼe omoneĩ chupe, ojapo hikuái peteĩ kasamiento iporãitereíva ko mitãkuñáme g̃uarã. 31 Ha upéicha imbaʼembyasy oñekonvertívo vyʼápe, ha iñembyasy vyʼápe, oñepyrũ ovyʼa hikuái. ha ovy’a, ha opurahéi, oñemonde ijao ipirapire hetávape, pulsera reheve. 32 Upe rire haʼekuéra omombaʼeguasu ha omombaʼeguasu Ñandejárape ha heʼi: “Jesús David raʼy, remoambuéva pe ñembyasy vyʼápe ha pe ñembyasy vyʼápe!
- 4. 33 Upe rire José ha María opyta upépe diez día, upéi oho, orrespetaiterei chupekuéra umi héntegui. 34 Haʼekuéra ojedespedi ha oho jeývo hógape, osapukái: 35 Péro koʼýte pe mitãkuña. MOAKÃHA 8 rehegua 1 Oho jave upégui ou hikuái peteĩ tetã ojeiko'ỹháme, ha oje'e chupekuéra henyhẽha mondaha; upévare José ha María Marangatu oñembosako’i ohasa haguã pyharépe. 2 Ha ohokuévo hikuái, péina ápe ohecha hikuái mokõi mondaha okeva tapére, ha hendivekuéra hetaiterei mondaha, haʼéva ikonfederado, oke avei. 3 Koʼã mokõi héra Tito ha Dumaco; Tito he'i Dumaco-pe: — Ajerure ndéve toho kirirĩháme, ani haguã ohechakuaa mba'eve chuguikuéra. 4 Péro Dumaco ombotovévo, Tito heʼi jey: “Ameʼẽta ndéve cuarenta gráda, ha prenda ramo ejagarra che cinturón, omeʼẽ vaʼekue chupe haʼe ojapo vaʼekue oñeʼẽvo, ani hag̃ua oipeʼa ijuru térã ojapo tyapu. 5 Kuñakarai Marangatu Marangatu ohechávo mba'eporãpa ohechauka chupekuéra ko mondaha, he'i chupe: Ñandejára Tupã nde rrecibíta ipo akatúape, ha ome'ẽta ndéve perdón nde angaipakuéragui. 6 Upémarõ Ñandejára Jesús heʼi isýpe: “Ohasávo 30 áño: ‘Che sy, umi hudío chemoĩta kurusúre Jerusalénpe. 7 Ko'ã mokõi mondaha oĩta chendive peteĩ jave kurusúre, Tito che akatúape ha Dumaco che asu gotyo, ha upe guive Tito ohóta che renonderã paraísope. 8 Ha heʼi rire: “Tupã ani hag̃ua kóva haʼe nde suerte, O che raʼy, oho hikuái peteĩ tavaguasúpe oĩháme heta taʼanga; upéva, oñemboja riremínte hi’ári, oñekonverti yvyku’i yvyku’ípe. 9 Upégui oho hikuái upe sicómoro yvyramátare, koʼág̃a hérava Matarea; 10 Ha Matarea-pe Ñandejára Jesús ojapo peteĩ ykua, upépe María Marangatu ojohéi ijao; 11 Upe tetãme osẽ térã okakuaa peteĩ bálsamo pe sudor osyryvaʼekue upépe Ñandejára Jesúsgui. 12 Upégui oho hikuái Menfispe ha ohecha Faraónpe, ha opyta tres áño Egíptope. 13 Ha Ñandejára Jesús ojapo hetaiterei milágro Egíptope, ndojejuhúiva pe Evangelio de la Infancia ni pe Evangelio de la Perfección-pe. 14 Ohasávo tres áño ou jey Egíptogui, ha og̃uahẽvo Judas rendápe, José okyhyje oike hag̃ua. 15 Ohendúvo Herodes omanóma hague ha ita'ýra Arquelao oisãmbyhyha hendaguépe, okyhyje. 16 Upémarõ Jesús oho Judéape, peteĩ Ñandejára ánhel ojechauka chupe ha heʼi: “José, tereho pe siuda Nazarétpe ha epyta upépe”. 17 Iñextraño añete ha’éva opa tetã Jára, péicha ojegueraha tapykue ha tenonde gotyo hetaiterei tetã rupi. MOAKÃHA 9 rehegua 1 Upe rire og̃uahẽvo hikuái pe siuda Belénpe, otopa upépe heta distemper desesperadoiterei, ha upéva omoñeñandu vaieterei mitãnguérape ohechávo chupekuéra, ha la majoría omano. 2 Oĩkuri peteĩ kuña oguerekóva peteĩ ta’ýra hasýva, oguerúva, omano potaitérõ guare, kuñakarai Santa María rendápe, ohechava’ekue chupe ojohéi jave Jesucristo-pe. 3 Upémarõ heʼi pe kuña: O che Kuñakarai María, emaña yvýre ko che raʼýre, ohasa asýva mbaʼasy kyhyjetereígui. 4 María marangatu ohendúvo chupe, he’i:—Ejagarra michĩmi pe y ajohéi hague che ra’ýpe, ha eñohẽ hi’ári. 5 Upéi oipe’a michĩmi upe y, María Marangatu he’i haguéicha, ha ohypýi ita’ýra ári, ikane’õgui hasy vaietégui, oke; ha oke’imi rire, opu’ã porãiterei ha ojerrekupera. 6 Pe sy ovy’aiterei ko mba’e osẽ porã haguére, oho jey María Marangatu rendápe, ha María Marangatu he’i chupe: Emomba’eguasu Ñandejárape, omonguera va’ekue ko nde ra’ýpe. 7 Upe lugárpe oĩ avei ótra kuña, haʼéva ivecino, ha koʼág̃a okuera itaʼýra. 8 Ko kuña raʼy oreko avei upe mbaʼasy, ha koʼág̃a haimete oñembotypaite hesa, ha ára ha pyhare ojaheʼo hese. 9 Pe mitã okuera vaʼekue sy, heʼi chupe: “Mbaʼére piko ndereguerúi nde raʼy María Marangatu rendápe, che agueru haguéicha chupe che raʼýpe, haʼe omanórõ guare jehasaʼasy; ha okuera upe y rupi, ita'ýra Jesús retekue ojejohéi hague? 10 Pe kuña ohendúvo heʼi upéva, oho avei, ha oguenohẽ rire pe y, ojohéi itaʼýrape, ha upepete hete ha hesa oĩ jey yma guarépe. 11 Ha oguerúvo ita'ýrape María Marangatu rendápe, ha oipe'a chupe ikáso, omanda chupe ome'ẽ haguã aguyje Tupãme ita'ýra hesãi jey haguére, ha ani haguã omombe'u avavépe mba'épa oiko. MOAKÃHA 10 rehegua 1 Peteĩ siudápe oĩ mokõi peteĩ kuimbaʼe rembireko, ha káda uno oreko peteĩ mitãkuimbaʼe hasýva. Peteĩva héra María ha itaʼýra héra Caleb. 2 Opu’ã, ha ogueraha ita’ýrape, oho Kuñakarai Santa María rendápe, Jesús sy, ha oikuave’ẽ chupe peteĩ alfombra iporãitereíva, he’ívo: O che Kuñakarai María eguerohory ko alfombra chehegui, ha hendaguépe eme’ẽ chéve peteĩ michĩmi paño envolvente rehegua. 3 María omoneĩ upéva, ha Caleb sy ndaiporivéirõ, ojapo peteĩ ao itaʼýrape g̃uarã pe télagui, omoĩ hiʼári, ha okuera pe mbaʼasy. ha katu pe ambue hembireko ra'y omano. 4 Upémarõ heñói ijapytepekuéra, peteĩ diferencia ojapo haĝua pe familia negocio turno-pe, peteĩ teĩ semana-pe. 5 María Caleb sy og̃uahẽvo pe horno ombojy hag̃ua mbuja, ha oho ogueru tembi'u, oheja ita'ýra Caleb-pe horno ykére. 6 Pe ótra hembireko, irrivánte, ohechávo oĩha haʼeño, ojagarra ha omombo chupe pe horno hakuetereívape, ha upéi oho. 7 María ou jeývo ohecha ita’ýra Caleb oñenoha pe horno mbytépe opukavy, ha pe horno ro’yeterei ha’ete ku noñembohapéiva’ekue upe mboyve, ha oikuaa irrival ambue hembireko omombo hague chupe tatápe. 8 Oguenohẽvo chupe, ogueraha chupe Kuñakarai Santa María rendápe, ha omombe'u chupe pe tembiasakue, ha'e ombohovái chupe: Ekirirĩ, chepy'apy ani haguã reikuaauka ko mba'e. 9 Upe rire, pe ótra hembireko, oguenohẽ aja y pe ykuápe, ha ohecha Caleb oñembosarái jave pe ykuápe, ha avave noĩriha ag̃ui, ogueraha chupe ha oity chupe pe ykuápe. 10 Oĩrõ guare kuimbaʼe oguenohẽ hag̃ua y pe ykuágui, ohecha hikuái pe mitãkariaʼy oguapyha pe y ári, ha oguenohẽ chupe soga reheve, ha oñemondýieterei pe mitãme, ha omombaʼeguasu Ñandejárape. 11 Upéi ou pe sy ha ogueraha chupe ha ogueraha chupe Kuñakarai Santa María rendápe, oñembyasývo ha he’i: “Oh che Kuñakarai, ehecha mba’épa ojapo che ra’ýre che rival, ha mba’éichapa omombo chupe ykuápe, ha che ndajapói”. porandu ha katu peteĩ jey térã ambue ha’éta pe ocasión omano haĝua. 12 María Marangatu ombohovái chupe: Tupã omoañeteta nde mba’e vai. 13 Unos kuánto día rire, pe ótra tembireko ou jave pe ykuápe oguenohẽ hag̃ua y, ipy ojejokua pe soga-pe, ha hoʼa iñakã reheve pe pósope, ha umi odiparavaʼekue oipytyvõ chupe, otopa iñakãrague oñembyaiha, ha kangue oñembyaíva. 14 Upémarõ haʼe og̃uahẽ peteĩ mbaʼe vai, ha oñekumpli pe autor heʼíva: “Ojoʼo hikuái peteĩ ykua ha ombopypuku, péro hoʼa pe yvykua ombosakoʼívape”. MOAKÃHA 11 rehegua 1 Upe siudápe ótro kuña oreko avei mokõi itaʼýra hasýva. 2 Ha peteĩ omanómarõ, ambue oñeno omano potaitévape, oñañua Kuñakarai Santa María rendápe, ha hesay ysyry reheve oñe’ẽ chupe he’ívo: 3 O che Kuñakarai, chepytyvõ ha chembopiroʼy; aguerekógui mokõi ta’ýra, peteĩ ko’áĝa añotỹ ramóva, ambue ahecháva omano
- 5. potaitéma, péina ápe mba’éichapa aheka kyre’ỹ Tupãme favor, ha añembo’e chupe. 4 Upémarõ he'i chupe: “Ñandejára, nde ningo nemba'eporã, nde poriahuvereko ha nemba'eporã. nde reme'ẽ chéve mokõi ta'ýra; peteĩva regueraha ndejehe, O cheperdona ko ambuéva. 5 Upémarõ María Marangatu ohechakuaávo mba'embyasy tuichaha, oiporiahuvereko chupe ha he'i: Emoĩ nde ra'y che ra'y rupápe ha ejaho'i ijao reheve. 6 Ha omoĩ rire chupe pe tupa Cristo oñeno haguépe, upe momento hesa oñemboty ramoite ñemanógui; og̃uahẽvove pe mitãkaria’ýpe Ñandejára Jesucristo ao ryakuã, hesa ojepe’a, ha ohenóivo iñe’ẽ hatãme isýpe, ojerure mbujape, ha ohupyty rire, oisu’u. 7 Upémarõ isy heʼi: “Kuñakarai María, koʼág̃a aime segúro Ñandejára puʼaka oikoha nderehe, ikatu hag̃uáicha ne raʼy omonguera umi mitã haʼeichagua, opoko riremínte ijaore. 8 Ko mitãkariaʼy okuera vaʼekue péicha, haʼe hína pe Evangeliope oñembohérava Bartolomé. MOAKÃHA 12 rehegua 1 Oĩ jey peteĩ kuña iléprava oho Kuñakarai María Marangatu, Jesús sy rendápe, ha he’i: “Che Kuñakarai, chepytyvõ. 2 María Marangatu ombohovái, mba’e pytyvõ piko reipota? ¿Oro térã pláta piko, térãpa nde rete okuera haguã ilépragui? 3 ¿Máva piko, heʼi pe kuña, ikatu omeʼẽ chéve ko mbaʼe? 4 María marangatu ombohovái chupe: Eha'arõmi ajohéi che ra'y Jesúspe ha amoĩ chupe tupape. 5 Pe kuña ohaʼarõ, ojeʼe haguéicha chupe; María omoĩ rire Tupápe Jesúspe, ome'ẽvo chupe pe y ojohéi hague hete, he'i: — Ejagarra pe y ha eñohẽ nde rete ári. 6 Ha'e ojapo rire, upepete ipotĩ, omomba'eguasu Tupãme ha oagradese chupe. 7 Upémarõ ha'e oho tres ára pukukue. 8 Ohóvo pe siudápe, ohecha peteĩ prínsipe omenda vaʼekue ótro prínsipe rajyre. 9 Péro og̃uahẽvo ohecha chupe, ohechakuaa hesa mbytépe oĩha lépra mbyjaicha, ha upémarõ heʼi pe matrimónio oñehundi ha ndovaléi mbaʼeverã. 10 Pe kuña ohechávo koʼã persónape koʼã persónape, oñembyasyeterei ha oñohẽ heta hesay, oporandu chupekuéra mbaʼérepa hasẽ hikuái. 11 Ha'e kuéra he'i: —Ani peporandu mba'éichapa oréve. ñande ikatu haguére neta jadeclara ñande desgracia oimeraẽ tapichápe taha’e ha’éva. 12 Péro upéicharõ jepe haʼe opresiona ha oipota chupekuéra omombeʼu chupe ikáso, ointima, ikatu hag̃uáicha odirihi chupekuéra peteĩ remedio. 13 Upémarõ haʼekuéra ohechaukávo pe kuñataĩme, ha umi mbaʼe ohechaukáva oĩha lépra hesa mbytépe. 14 Ha'e he'i: —Che avei, pehecháva ko'ápe, areko kuri peteĩ mba'e vaiete, ha aha Belénpe, aike peteĩ itakuápe ha ahecha peteĩ kuña hérava María, imembykuimba'e hérava Jesús. 15 Haʼe ohechávo che lepraha, ojepyʼapy cherehe ha omeʼẽ chéve y ojohéi hague itaʼýra retekue. upéva reheve ahypýi che rete, ha añemopotĩ. 16 Upémarõ koʼã kuña heʼi: “¿Reho piko orendive, ha rehechauka oréve Kuñakarai San Maríape?”. 17 Ha’e omoneĩvo, opu’ã hikuái ha oho Kuñakarai Santa María rendápe, ogueraha hendivekuéra jopói iporãitereíva. 18 Ha oikévo ha oikuaveʼẽ chupe rregálo, ohechauka pe kuñataĩ lepravape mbaʼépa ogueru hendivekuéra. 19 Upémarõ he'i María Marangatu: —Ñandejára Jesucristo poriahuvereko opytáma nderehe. 20 Ha omeʼẽvo chupekuéra michĩmi upe y haʼe ojohéi vaʼekuégui Jesucristo rete, heʼi chupekuéra ojohéi hag̃ua pe hasývape; upéva ojapo rire hikuái, pya’e okuera; 21 Upémarõ haʼekuéra ha opavave oĩva upépe omombaʼeguasu Ñandejárape; ha henyhẽvo vy’águi, ohojey hikuái itavaguasúpe, ha omomba’eguasu Tupãme upévare. 22 Upéi pe prínsipe ohendúvo hembireko okuera hague, ogueraha chupe hógape ha omenda mokõiha, ha oagradese Ñandejárape hembireko okuera porã haguére. MOAKÃHA 13 rehegua 1 Oĩ avei peteĩ mitãkuña, Satanás ombohasa asýva; 2 Upe espíritu maldito ojehecha jepi chupe peteĩ dragón raʼanga, ha otragnase chupe, ha oisuʼupaite huguy, ha ojogua peteĩ teʼõngue omanóvape. 3 Oĝuahẽvo ijehe, ipo ojejokua iñakãre osapukái, ha he’i: ¡Ay, ¡Ay, ndaiporiha avave ikatúva chemosãso upe dragón imbojeguarúvagui! 4 Itúva ha isy, ha opavave oĩva ijerére ha ohecháva chupe, oñembyasy ha hasẽ hese; 5 Ha opavave oĩva upépe koʼýte oñembyasy ha hesay, ohendúvo chupe ojaheʼo ha heʼívo: “Che joykeʼykuéra ha che amigokuéra, ndaipóri piko avave ikatúva chemosãso ko asesinogui? 6 Upémarõ pe prínsipe rajy, okuera vaʼekue lépragui, ohendúvo pe mitãkuña heʼíva, oho pe kastíllo ruʼãme, ha ohecha chupe ipo ojere iñakãre, oñohẽha peteĩ tesay ha opa mbaʼe tapichakuéra oĩva’ekue hese ñembyasýpe. 7 Upéi oporandu pe oporojukáva ménape: “¿Oikovépa hembireko sy?”. He'i chupe: Itúva ha isy mokõivéva oikoveha. 8 Upéi heʼi oñemondo hag̃ua isýpe hendápe, ha ohechávo chupe ouha, heʼi chupe: “¿Ne rajy piko ko mitãkuimbaʼe oporojukáva?”. Ha’e ojepy’apy ha oñembyasy he’i: Heẽ, señora, che aburri chupe. 9 Pe prínsipe rajy ombohovái: “Emombeʼu chéve mbaʼépa heʼise ikáso, pórke amombeʼu ndéve che lepra hague, péro pe kuñakarai María, Jesucristo sy, chemonguera”. 10 Ha reipotáramo ne membykuña oĩ jey yma guarépe, egueraha chupe Belénpe, ha eporandu María Jesús sy rehe, ha ani redudá ha katu nde rajy okuerataha; ndacuestionáigui ha katu reju jeýta nde rógape tuicha vy’ápe nde rajy okuera haguére. 11 Oñeʼẽmba riremínte opuʼã ha oho imembykuña ndive pe lugár ojeʼe vaʼekuépe, ha María rendápe, ha omombeʼu chupe imembykuña káso. 12 María Marangatu ohendúvo iñemombe’u, ome’ẽ chupe michĩmi pe y ojohéi hague ita’ýra Jesús retekue, ha he’i chupe toñohẽ itajýra retekue ári. 13 Upéicha avei ome'ẽ chupe peteĩ ao Ñandejára Jesús rembiguái, ha he'i: —Ejagarra ko ao ha ehechauka ne enemigo-pe rehecha aja chupe. ha omondo chupekuéra pyʼaguapýpe. 14 Osẽ rire hikuái upe siudágui ha ohojey hógape, ha og̃uahẽma pe tiémpo Satanás ojepokuaahápe ojagarra chupe, upe jave voi ojehechauka chupe ko espíritu maldito peteĩ dragón tuichaitereívaicha, ha pe mitãkuña ohecháva chupe okyhyje . 15 Pe sy he'i chupe: —Ani rekyhyje che rajy. eheja chupe hi’aguĩve peve ndehegui! upéi ehechauka chupe pe ao de envoltura, ome’ẽva’ekue ñandéve Kuñakarai María, ha jahecháta pe mba’e ojehúva. 16 Upérõ Satanás ou peteĩ dragón oporomondýivaicha, pe mitãkuña rete oryrýi kyhyjégui. 17 Haʼe katu omoĩ riremínte pe ao iñakãre, ha hesa jerére, ha ohechauka chupe upéva, pe télagui osẽ tatatĩ ha karvón hendýva, ha hoʼa pe dragón ári. 18 ¡Oh! mba’eichaitépa tuicha milagro kóva, ojejapova’ekue: pe dragón ohecha ramoite Ñandejára Jesús ao ojaho’íva, tata osẽ ha isarambi iñakã ha hesa ári; ha upéicha osapukái hatã: Mba'e piko areko nendive, Jesús, nde María ra'y: Moõpa akañýta ndehegui? 19 Upémarõ haʼe okyhyjeterei ha oheja pe mitãkuñáme. 20 Ha haʼe ojepeʼa ko jepyʼapýgui, ha opurahéi ñemomorã ha aguyje Tupãme, ha hendive opavave oĩvaʼekue pe milágro ojejapo jave. MOAKÃHA 14 rehegua 1 Upépe oiko avei ótro kuña, ha itaʼýrape oĩ Satanás.
- 6. 2 Ko mitãkariaʼy hérava Judas, Satanás ojagarrávo chupe, oisuʼuse opa umi oĩvape upépe; ha ndojuhúiramo ambue tapicha hi’aguĩva, oisu’úta ipo ha ambue hendápe. 3 Ha katu ko mitãkaria’y miserable sy, ohendúvo Santa María ha ita’ýra Jesús, opu’ã pya’e, ha ojagarrávo ita’ýrape ijyva ári, ogueru chupe Kuñakarai María rendápe. 4 Upe aja, Santiago ha José oipeʼa kuri pe mitãʼi, Ñandejára Jesúspe, oñembosarái hag̃ua peteĩ époka porãme ótro mitãndi; ha osẽvo hikuái, oguapy hikuái ha Ñandejára Jesús hendivekuéra. 5 Upémarõ Judas, ijyvyraʼỹva, ou oguapy Jesús akatúape. 6 Satanás ojapo jave hese jepiveguáicha, oho oisuʼu Ñandejára Jesúspe. 7 Ha ndaikatúigui ojapo upéva, oinupã Jesúspe ijakatúa gotyo, ha osapukái. 8 Upe jave avei Satanás osẽ pe mitãkariaʼy apytégui ha odipara peteĩ jagua itavývaicha. 9 Ko mitãkariaʼy oinupã vaʼekue Jesúspe, ha Satanás osẽ chugui peteĩ jaguaicha, haʼe hína Judas Iscariote, otraisiona vaʼekue chupe umi hudíope. 10 Upe ládo Judas oinupã haguépe chupe, umi hudío oinupã peteĩ lánsape. MOAKÃHA 15 rehegua 1 Ñandejára Jesús orekórõ guare 7 áño, peteĩ díape oĩ ambue mitãkuimbaʼe iñirũnguéra ndive. 2 Haʼekuéra oñembosarái jave, ojapo ñaiʼũgui heta fórma, umíva hína vúrro, vaka, guyra ha ambue figura. 3 Káda uno oñembotuicha hembiapokuére, ha oñehaʼã ohasa umi ambuégui. 4 Upéi Ñandejára Jesús heʼi umi mitãkuimbaʼépe: “Amandáta oguata hag̃ua koʼã figura ajapo vaʼekue”. 5 Upepete omýi hikuái, ha haʼe heʼívo chupekuéra oho jey hag̃ua, ou jey hikuái. 6 Haʼe ojapovaʼekue avei umi guyra ha gorrión raʼanga, haʼe omanda jave oveve hag̃ua, oveve, ha omanda jave oñemboʼy hag̃ua, opyta; ha omeʼẽramo chupekuéra soʼo ha hoyʼu, hoʼu ha hoyʼu hikuái. 7 Amo ipahápe umi mitãkuimbaʼe oho ha omombeʼu koʼã mbaʼe ituvakuérape, itúakuéra heʼi chupekuéra: “Peñangarekóke umi mitãkuimbaʼe amo gotyove, pórke haʼe ningo paje apoha. ejehekýi ha ejehekýi chugui, ha ko’áĝa guive araka’eve ani reñembosarái hendive. 8 Peteĩ díape, Ñandejára Jesús oñembosarái jave umi mitãkuimbaʼe ndive ha odipara, ohasa peteĩ tenda oñetendehápe, hérava Salem. 9 Ha itendape oĩ heta téla pehẽngue umi hénte upe siudápe mbaʼéva, haʼekuéra odiseño otinta hag̃ua heta kolórpe. 10 Upéi Ñandejára Jesús oike pe tinteríape, ojagarrapaite umi ao ha omombo pe horno-pe. 11 Salem og̃uahẽvo hógape ha ohechávo umi ao oñembyaipaha, oñepyrũ ohenduka ha ojahéi Ñandejára Jesúspe ha heʼi: 12 Mba'e piko rejapo cherehe, nde María Ra'y? Nde cheperhudika ha che rapichakuérape; opavave oipota hikuái ijaokuéra peteĩ sa’y hekopete; ha katu .nde reju, ha remondapaite chupekuéra. 13 Ñandejára Jesús ombohovái: “Amoambuéta opa ao sa’y reipotávape. 14 Ha upéi pyaʼe oñepyrũ oguenohẽ umi ao pe hornogui, ha enterovéva oñeteñi umi kolór oipotávagui pe tinte. 15 Ha umi hudío ohechávo ko milágro ijojahaʼỹva, omombaʼeguasu Ñandejárape. MOAKÃHA 16 rehegua 1 José, ohohápe pe siudápe, ogueraha hendive Ñandejára Jesúspe, ha upépe oñemondo chupe ombaʼapo hag̃ua okẽ, kamby ryru, térã tamiz térã káha. Ñandejára Jesús oĩ hendive ohohápe. 2 Ha pyʼỹinte José oguerekóramo oimeraẽ mbaʼe hembiapópe, ipukuve térã mbykyve, térã tuichave, térã ijyvykuʼi hag̃ua, Ñandejára Jesús oipyso ipo hendápe. 3 Ha upepete oiko José oipotaháicha. 4 Upévare natekotevẽi omohuʼã mbaʼeve ipópe, pórke haʼe ikatupyryeterei ombaʼapo hag̃ua karpintéroramo. 5 Peteĩ tiémpope, pe rréi de Jerusalén ohenoika chupe ha heʼi: “Aipota rejapo chéve peteĩ tróno tuichaháicha pe lugár che aguapyhápe jepi”. 6 José iñeʼẽrendu, ha upepete oñepyrũ pe tembiapo, ha osegi dos áño pe rréi palásiope omohuʼã mboyve. 7 Ha oúvo omyatyrõ hag̃ua hendaguépe, ojuhu ofaltaha mokõi ládo káda ládo pe medida oñemeʼẽvape. 8 Upeva, mburuvicha guasu ohechávo ipochyeterei José ndive; 9 José okyhyjégui pe rréi ipochýgui, oho oke okaruʼỹre, ndoguerahái mbaʼeve hoʼu hag̃ua. 10 Upéi Ñandejára Jesús oporandu chupe: “¿Mbaʼégui piko okyhyje? 11 José heʼi: —Aperdégui che rembiapo ajapo vaʼekue koʼã dos áño rupi. 12 Jesús he'i chupe: —Ani rekyhyje ha ani reñemombo. 13 Nde piko rejagarra peteĩ lado pe trónope, ha che ajapóta pe ambuépe, ha roguerúta idemensión hekojojávape. 14 José ojapo rire Ñandejára Jesús heʼi haguéicha, ha peteĩ teĩ haʼekuéra oipeʼa ijykére, pe tróno iñeʼẽrendu ha ojegueraha chupe pe lugár oĩháicha. 15 Upe milagro umi oñembo'ýva ohechávo, oñemondýi ha omomba'eguasu Ñandejárape. 16 Pe tróno ojejapo vaʼekue peteĩ yvyrágui, oĩ vaʼekue Salomón tiémpope, upéva hína yvyra oñembojeguáva diferénte fórma ha taʼanga. MOAKÃHA 17 rehegua 1 Ambue árape Ñandejára Jesús osẽvo tape rehe, ha ohechávo mitãkuimba'e ojotopa va'ekue oñembosarái haguã, oñemoirũ hendivekuéra. 2 Ha'e kuéra katu ohechávo chupe, okañy ha oheja chupe oheka haguã chupe kuéra. 3 Ñandejára Jesús og̃uahẽ peteĩ óga rokẽme ha oporandu unos kuánto kuña oñemboʼývape: “Moõpa oho umi mitãkuimbaʼe? 4 Ha'e kuéra he'ívo: —Ndaiporiha avave upépe. Ñandejára Jesús he'i: Máva piko umi pehecháva tatakuápe? 5 Ha'e kuéra ombohovái: —Mba'e ra'y tres áño orekóva. 6 Upémarõ Jesús osapukái hatã ha heʼi: “Pesẽ koʼápe pende ovecharerekua rendápe. 7 Ha upepete umi mitãkuimbaʼe osẽ mitãicha, ha ojepoi hese; upéva ohechávo umi kuña, tuichaiterei oñemondýi ha oryrýi. 8 Upepete haʼekuéra omombaʼeguasu Ñandejára Jesúspe ha ojerure asy chupe ha heʼi: “Ñandejára Jesús, María raʼy, añetehápe nde hína upe ovecharerekua porã Israelgua!”. eiporiahuvereko ne rembiguái, oñembo'ýva ne renondépe, ndodudáiva, ha katu nde, Ñandejára, reju resalva haguã, ha ndaha'éi rehundi haguã. 9 Upe rire, Ñandejára Jesús heʼírõ guare, Israel raʼykuéra ojogua umi Etiopíape umi hénte apytépe. umi kuña he'i:—Nde, che Jára, reikuaa opa mba'e, ha mba'eve nokañýi ndehegui. ha katu koʼág̃a rojerure ndéve, ha rojerure ne poriahuverekópe remoĩjey hag̃ua umi mitãkuimbaʼépe ymaite guive. 10 Upémarõ Jesús he'i: —Peju ko'ápe mitãkuimba'ekuéra, jaha haguã ñañembosarái. ha pya’e, ko’ã kuña renondépe, umi mitã oñemoambue ha ojevy mitãkuimba’e ra’ãngápe. MOAKÃHA 18 rehegua 1 Pe mes Adar-pe Jesús ombyaty umi mitãkuimbaʼépe ha omoĩ chupekuéra peteĩ rréiramoguáicha. 2 Haʼekuéra oipysógui ijaokuéra yvýpe oguapy hag̃ua; ha ojapo rire peteĩ koróna yvotýgui, omoĩ iñakã ári, ha oñembo’y ijakatúa ha ijasu gotyo peteĩ mburuvicha guasu ñangarekoháraicha.
- 7. 3 Oĩramo ohasáva upérupi, haʼekuéra ojagarra chupe mbaretépe ha heʼi chupe: “Eju koʼápe eadora pe rréipe, ikatu hag̃uáicha reguata porã”. 4 Upe aja, oiko aja koʼã mbaʼe, ou peteĩ kuimbaʼe ogueraháva peteĩ mitãkuimbaʼe peteĩ sofápe; 5 Ko mitãkaria’y oho haguére iñirũnguéra ndive yvyty gotyo ombyaty haĝua yvyra, ha ojuhúvo upépe peteĩ perdiz ryguasu, ha omoĩ ipo oguenohẽ haĝua umi óvulo, oisu’u chupe peteĩ mbói venenoso, osẽva pe ryguasu rupi’águi; upéicha rupi ojejopy osapukái iñirũnguéra pytyvõrã: ha’ekuéra, oúvo, ojuhu chupe oñeno yvýpe peteĩ omanóvaicha. 6 Upe rire ou ivecinokuéra ha ogueraha jey chupe pe siudápe. 7 Péro og̃uahẽvo hikuái pe lugár Ñandejára Jesús oguapyhápe peteĩ rréiicha, ha umi ótro mitãkuimbaʼe oñemboʼy ijerére umi oservívaicha, umi mitãkuimbaʼe pyaʼe ohug̃uai chupe, haʼe oisuʼu pe mbói, ha heʼi hapichakuérape: Peju pemomba'e guasu mburuvicha guasúpe; 8 Ha katu, iñembyasy rupi, ndouséi jave hikuái, umi mitãkuimbaʼe oguenohẽ chupekuéra, ha omboliga chupekuéra ou hag̃ua oipotaʼỹre. 9 Oguahẽvo hikuái Ñandejára Jesús rendápe, ha'e oporandu: — Mba'ére piko ogueraha hikuái upe mitãkaria'ýpe? 10 Ha'e kuéra he'ívo peteĩ mbói oisu'u hague chupe, Ñandejára Jesús he'i umi mitãkuimba'épe: Jaha jajuka upe mbóipe. 11 Ha katu pe mitãkariaʼy tuvakuéra oipota jave ojedisculpa, itaʼýra omano potaitémagui; umi mitãkuimba'e ombohovái ha he'i:—Napehendúi piko pe mburuvicha guasu he'íva? Jaha jajuka pe mbói; ha napehendúi piko chupe? 12 Upémarõ ogueru jey hikuái pe sofá, oipota térã ndoipotáiramo jepe. 13 Og̃uahẽvo hikuái pe ryguasu rupiʼa, Ñandejára Jesús heʼi umi mitãkuimbaʼépe: “¿Kóva piko pe mbói okañyhápe?”. He'i hikuái: Ha'e va'ekue. 14 Upéi Ñandejára Jesús ohenóivo pe mbóipe, osẽ ha oñemoĩ ipoguýpe. Ha'e he'i chupe: Tereho eisu'u pe veneno rembohyru vaekue upe mitãkuimba'épe. 15 Upémarõ pe mbói oho pe mitãkariaʼy rendápe ha oipeʼa jey chugui entéro veneno. 16 Upéi Ñandejára Jesús omaldesi pe mbóipe, ha pyaʼe voi ojepeʼa ha omano. 17 Ha opoko pe mitãkariaʼýre ipo reheve omoĩjey hag̃ua chupe hesãi yma guarépe; 18 Oñepyrũvo osapukái, Ñandejára Jesús he'i: —Anive repukavy, ko'águi rire nde ha'éta che remimbo'e. 19 Ha upéva hína pe Simón cananeo, oñeñeʼẽha hese pe Evangeliope. MOAKÃHA 19 rehegua 1 Ambue árape José omondo ita'ýra Santiago ombyaty haguã yvyra ha Ñandejára Jesús oho hendive; 2 Oguahẽvo hikuái pe ka'aguy oĩháme, ha Santiago oñepyrũ ombyaty, ohecha peteĩ mbói ipire hũva oisu'u chupe, ha oñepyrũ osapukái ha ojapo tyapu. 3 Ñandejára Jesús ohechávo chupe péicha oĩha, ou hendápe ha ombopu pe mbói oisuʼu haguépe chupe, ha upepete oĩ porã. 4 Peteĩ díape Ñandejára Jesús oĩ kuri unos kuánto mitãkuimbaʼe ndive, oñembosaráiva hína óga ári, ha peteĩ mitãkuimbaʼe hoʼa ha omano upepete. 5 Upe rire umi ótro mitãkuimbaʼe odiparapaite, Ñandejára Jesús opyta haʼeño pe óga ruʼãme. 6 Upémarõ pe mitãkariaʼy pariéntekuéra ou hendápe ha heʼi Ñandejára Jesúspe: “Nde ningo remombo ore raʼýpe óga ru’ãgui”. 7 Haʼe katu onegávo upéva, osapukái hikuái: “Ore raʼy omanóma, ha péva hína pe ojuka vaʼekue chupe”. 8 Ñandejára Jesús heʼi chupekuéra: “Ani chemboja peteĩ mbaʼe vai, ndaikatúiva chekondena, péro jaha ñaporandu pe mitãkariaʼýpe voi, mávapa oguenohẽta pe añetegua”. 9 Upéi Ñandejára Jesús oguejy jave oñembo'y pe mitãkaria'y omanóva akã ári ha he'i hatã: Zeinunus, Zeinunus, ¿máva piko nemombo óga ru'ãgui? 10 Upémarõ pe mitãkariaʼy omanóva heʼi: “Nde nachemomboivaʼekue, péro peichagua ojapo”. 11 Ñandejára Jesús heʼírõ guare umi oñemboʼývape ohechakuaa hag̃ua iñeʼẽ, enterove oĩva upépe omombaʼeguasu Ñandejárape upe milágro rupi. 12 Peteĩ tiémpope Kuñakarai María Marangatu omanda kuri Ñandejára Jesúspe oguenohẽ hag̃ua chupe y ykuágui; 13 Ha oho rire oguenohẽ pe y, pe mbaʼyru henyhẽ vove, oikytĩ. 14 Jesús katu oipyso ijao ombyaty jey pe y ha ogueraha isýpe. 15 Ha'e, oñemondýivo ko mba'e hechapyrãvare, oñongatu ko'ãva ha opa ambue mba'e ohechava'ekue, imandu'a haguã. 16 Ambue árape Ñandejára Jesús oĩ jey peteĩ mitãkuimbaʼe ndive peteĩ rrío rembeʼýpe ha haʼekuéra oguenohẽ y pe rríogui umi kanál michĩva rupive, ha ojapo pira ryru michĩmi. 17 Ñandejára Jesús katu ojapo kuri 12 gorrión ha omoĩ ijyvykuʼi jerére káda ládo, mbohapy ijykére. 18 Upérõ sábado ára, ha ou Hanani ra'y peteĩ judío, ha ohecha chupekuéra ojapoha ko'ã mba'e ha he'i: —Péicha piko pejapo figura ñai'ũgui sábado árape? Ha oñani hendápe kuéra, ha oitypa umi pira ryru. 19 Ñandejára Jesús ojapírõ guare ipo umi gorrión ojapovaʼekuére, haʼekuéra okañy opukavy. 20 Upe rire, Hananí raʼy ou Jesús pira ryrúpe ohundi hag̃ua, pe y okañy, ha Ñandejára Jesús heʼi chupe: 21 Upéicha avei ko y okañy haguéicha, upéicha avei okañýta nde rekove; ha ko’áĝaite omano pe mitãkaria’y. 22 Ambue jey, Ñandejára Jesús ou jeývo hógape ka’aru José ndive, ojotopa peteĩ mitãkaria’y ndive, oñani hatãiterei hese ha oity chupe. 23 Ñandejára Jesús he'i chupe: “Che reity haguéicha, upéicha re'a ha araka'eve repu'ãta”. 24 Ha upe jave pe mitãkariaʼy hoʼa ha omano. MOAKÃHA 20 rehegua 1 Jerusalénpe oĩ avei peteĩ hérava Zaqueo, haʼéva peteĩ mboʼehára eskuélape. 2 Upéi he'i Josépe: --José, mba'ére piko neremondói chéve Jesúspe oikuaa haguã kuatiañe'ẽ? 3 José omoneĩ, ha omombe’u María Marangatúpe; 4 Upémarõ ogueru hikuái chupe upe ijára rendápe; ha’e, ohecha riremínte chupe, ohai chupe peteĩ alfabeto. 5 Ha heʼi chupe heʼi hag̃ua Aleph; ha he'i rire Alef, pe mbo'ehára he'i chupe topronuncia Beth. 6 Upéi Ñandejára Jesús heʼi chupe: “Emombeʼu raẽ chéve mbaʼépa heʼise pe létra Alef, ha upéi apronunsia Bet”. 7 Ha pe patrón oamenasa jave oinupãtaha chupe, Ñandejára Jesús omyesakã chupe mbaʼépa heʼise umi létra Alef ha Beth; 8 Avei mávapa umi figura recta umi tai rehegua, mávapa umi oblicuo, ha mba’e tai oguereko doble figura; oguerekóva punto, ha ndorekóiva; mba’érepa peteĩ kuatiañe’ẽ oho ambue mboyve; ha heta ambue mbaʼe oñepyrũ omombeʼu chupe, ha omyesakã, upévagui pe karai voi nohendúiva, ni nomoñeʼẽivaʼekue mbaʼeveichagua kuatiañeʼẽme. 9 Ñandejára Jesús heʼi mombyryve pe patrónpe: “Eñatendékena mbaʼéichapa haʼe ndéve. upéi oñepyrũ hesakã ha hesakã porã he’i Alef, Beth, Gimel, Daleth ha upéicha oho hese pe alfabeto paha peve. 10 Upe mbaʼe pe patrón oñesorprende ha heʼi: “Arovia ko mitãkariaʼy onase hague Noé mboyve. 11 Ha ojere José rendápe ha he'i: —Regueru che rendápe peteĩ mitãkaria'y iñaranduvéva mbo'eháragui. 12 He'i avei María Marangatúpe: Ko nde ra'y noikotevẽi mba'eveichagua arandu. 13 Upérõ ogueraha chupe hikuái peteĩ mboʼehára iñaranduvéva rendápe, ha haʼe ohechávo chupe heʼi: “Alef”.
- 8. 14 Ha he'i rire Alef, pe mbo'ehára he'i chupe tomombe'u Bet; Ñandejára Jesús ombohovái: “Emombe’u raẽ chéve mba’épa he’ise pe létra Alef, ha upéi apronunsia Beth”. 15 Péro ko patrón ohupívo ipo oinupã hag̃ua chupe, ipo ipiru ha omano. 16 Upéi heʼi José María Marangatúpe, koʼág̃a guive ndorohejamoʼãi osẽ hógagui; opavave ndogustáiva chupe ojejuka niko. MOAKÃHA 21 rehegua 1 Orekórõ guare 12 áño, ogueraha chupe hikuái Jerusalénpe karu guasurã. ha opa rire pe karu guasu, ojevy hikuái. 2 Ñandejára Jesús katu osegi tapykuépe tupaópe umi pohanohára ha anciano apytépe, ha kuimba'e Israelgua arandu; chupekuéra opropone heta porandu ñembo’e rehegua, ha avei ome’ẽ chupekuéra mbohovái: 3 Ha'e oporandu chupe kuéra: “Máva ra'y piko pe Mesías? Ha'e kuéra he'i David ra'y. 4 ¿Mbaʼére piko, heʼi chupe, espíritu rupive heʼi chupe Ñandejára? he'ívo: “Ñandejára he'i che Járape, eguapy che akatúape, ajapo peve ne rayhuhárape nde py ryru.” 5 Upéi peteĩ mboʼehára ruvicha oporandu chupe: “¿Releéma piko umi lívro?”. 6 Jesús ombohovái: “Omoñe’ẽma mokõive kuatiañe’ẽ ha umi mba’e oĩva kuatiañe’ẽme”. 7 Ha omyesakã chupekuéra umi kuatiañe'ẽ léi rehegua, tembiapoukapy ha tembiapoukapy. umi mba’e ndaikatúiva ohupyty ni peteĩ tekove apytu’ũ. 8 Upéi heʼi pe Rabí, arakaʼeve ndahecháiva ni nahendúiva gueteri koʼãichagua mbaʼekuaa! Mba'épa nde ere ha'étaha upe mitãkaria'y! 9 Peteĩ astrónomo oĩva upépe, oporandúrõ guare Ñandejára Jesúspe: ¿Oestudiápa raʼe pe astronomía? 10 Ñandejára Jesús ombohovái, ha omombeʼu chupe mboy esfera ha yvágapepa oĩ, ha avei pe aspecto triangular, cuadrado ha sextil orekóva; movimiento progresivo ha retrógrado orekóva hikuái; ituichakue ha heta pronóstico; ha ambue mbaʼe yvypóra apytuʼũ arakaʼeve ndojuhúiva. 11 Umíva apytépe oĩ avei peteĩ filósofo ikatupyry porãva física ha filosofía natural, oporandúva Ñandejára Jesúspe: ¿Oestudiápa raʼe físika? 12 Ombohovái, ha omyesakã chupe física ha metafísica. 13 Avei umi mbaʼe oĩvaʼekue pe tekoha puʼaka ári ha iguype; 14 Umi puʼaka orekóva avei ñande rete, umi mbaʼe iñembosarái ha umi mbaʼe ojapóva. 15 Avei mboy miembropa oĩ, ha umi kangue, vena, arteria ha nervio; 16 Umi heta constitución tete rehegua, haku ha seco, ro’ysã ha húmedo, ha umi tendencia orekóva; 17 Mbaʼéichapa pe ánga ombaʼapo pe tete ári; 18 Mbaʼépa haʼe vaʼekue umi diferénte sensación ha facultad orekóva; 19 Pe katupyry oñe’ẽ, pochy, mba’epota; 20 Ha ipahaitépe mbaʼéichapa oñembosakoʼi ha oñemboyke; ha ambue mbaʼe, arakaʼeve nog̃uahẽivaʼekue mbaʼeveichagua criatura entendimiento. 21 Upémarõ upe filósofo opuʼã ha omombaʼeguasu Ñandejára Jesúspe ha heʼi: “Ñandejára Jesús, koʼág̃a guive che haʼéta ne remimboʼe ha ne siérvo”. 22 Oñe’ẽ aja hikuái ko’ã mba’ére ha ko’ãichagua mba’ére, oike kuñakarai Santa María, mbohapy ára oguata rire José ndive, ohekávo chupe. 23 Ha ohechávo chupe oguapyha umi pohanohára apytépe, ha oporandu chupe kuéra ha ombohovái, he'i chupe: —Che ra'y, mba'ére piko rejapo péicha ore rupive? Péina ápe che ha nde ru heta rohasa asy rohekávo. 24 Ha'e he'i: —Mba'ére piko chereka? Ndapeikuaái piko amba'apova'erãha che ru rógape? 25 Ha katu haʼekuéra nontendéi umi ñeʼẽ haʼe heʼivaʼekue chupekuéra. 26 Upémarõ umi doktór oporandu Maríape: “¿Kóva piko itaʼýra?”. Ha he'ívo: “Ha'e oĩ, he'i hikuái: María vy'apavẽ, imemby peichagua mitãkuimba'e.” 27 Upéi oho jey hendivekuéra Nazarétpe ha iñeʼẽrendu chupekuéra opa mbaʼépe. 28 Ha isy oñongatu iñakãme opa koʼã mbaʼe; 29 Ñandejára Jesús okakuaa ha iñarandu, ha Ñandejára ha yvypóra oguerohory. MOAKÃHA 22 rehegua 1 Upe guive Jesús oñepyrũ omokañy umi milagro ha hembiapo ñemiháme. 2 Ha oñemeʼẽ oestudia hag̃ua pe léi, og̃uahẽ meve treinta áño; 3 Upe jave pe Túva oguereko chupe Jordánpe, ha ombou yvágagui ko ñe'ẽ: “Kóva ha'e che ra'y ahayhuetéva, che avy'áva hese. 4 Espíritu Santo oĩgui avei peteĩ palomaicha. 5 Kóva haʼe pe ñamombaʼeguasúva chupe opa rrespeto reheve, haʼe omeʼẽgui ñandéve ñande rekove ha ñande rekove, ha ñandegueru ñande sy ryepýgui. 6 Haʼe, ñande rehehápe, ojagarra peteĩ yvypóra rete, ha ñande rredimi, ikatu hag̃uáicha ñande añuã poriahuvereko opaveʼỹva reheve, ha ohechauka ñandéve igrásia ha imbaʼeporã isãsóva, tuicha ha iporáva. 7 Toñemombaʼeguasu chupe, toñemombaʼeguasu, toñemombaʼeguasu, toñemombaʼeguasúva, ha toñemombaʼeguasu, ha toñemombaʼeguasu, koʼág̃a guive ha opa ára g̃uarã, Amén.