Σαν σήμερα στην Επανάσταση του 1821 9786180326567

Citation preview

Ψηφιακή έκδοση Φεβρουάριος 2021 ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΔΟΚΙΜΙΩΝ Κατερίνα Λελούδη ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ eξωφυλλoυ Γιώργος Παναρετάκης © 2020, Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ και Γιάννης Γρυντάκης, Γιώργος Δάλκος, Άγγελος Χόρτης, Έκτορας Χόρτης ISBN 978-618-03-2656-7 Το παρόν έργο πνευµατικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Ελληνικού Nόµου (N. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήµερα) και τις διεθνείς συµβάσεις περί πνευµατικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής άδειας του εκδότη κατά οποιοδήποτε µέσο ή τρόπο αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκµίσθωση ή δανεισµός, µετάφραση, διασκευή, αναµετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε µορφή (ηλεκτρονική, µηχανική ή άλλη) και η εν γένει εκµετάλλευση του συνόλου ή µέρους του έργου.

Eκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ιπποκράτους 118, 114 72 Αθήνα τηλ.: 211 3003500, fax: 211 3003562 www.metaixmio.gr • e-mail: [email protected] Κεντρική διάθεση Ασκληπιού 18, 106 80 Αθήνα τηλ.: 210 3647433, fax: 211 3003562 Bιβλιοπωλεία ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

• Aσκληπιού 18, 106 80 Aθήνα τηλ.: 210 3647433, fax: 211 3003562

• Πολυχώρος, Ιπποκράτους 118, 114 72 Αθήνα τηλ.: 211 3003580, fax: 211 3003581

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Ενδεικτική βιβλιογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Επανάσταση του 1821 αποτελεί το σηµαντικότερο γεγονός της νεοελληνικής ιστορίας, σηµείο αναφοράς και πηγή έµπνευσης για τους µετέπειτα αγώνες του έθνους µας. Στο βιβλίο αυτό καταβλήθηκε προσπάθεια να δοθεί µία όσο το δυνατόν πιο σφαιρική εικόνα του µεγάλου γεγονότος, λαµβανοµένου υπόψη του ηµερολογιακού χαρακτήρα του. Στο επίκεντρο, βέβαια, βρίσκονται, όπως είναι φυσικό, τα πολεµικά γεγονότα. Όµως τα γεγονότα αυτά, οι θρίαµβοι και οι θυσίες πρέπει να µελετηθούν ως η κατάληξη του συλλογικού αγώνα ενός έθνους αποφασισµένου να κατακτήσει, µε κάθε τίµηµα και σε πείσµα οποιωνδήποτε εµποδίων, την ελευθερία του. Πράγµατι, στον τιτάνιο και µακροχρόνιο αυτόν αγώνα συµµετείχαν όλες οι δυνάµεις του έθνους: Έλληνες του ελλαδικού χώρου και Έλληνες της διασποράς, από τη Ρωσία και την Οθωµανική Αυτοκρατορία µέχρι τη Δ. Ευρώπη, κλέφτες και αρµατολοί, πρόκριτοι, πλοιοκτήτες, ανώτερος κλήρος, ταπεινοί ιερείς και µοναχοί και απλός λαός, νέοι και γέροντες, άνδρες και γυναίκες. Είναι ευνόητο ότι ένας αγώνας τέτοιας κλίµακας και στόχων, όπως η επανάσταση εναντίον µιας µεγάλης αυτοκρατορίας, δεν ήταν δυνατόν να διεξαχθεί χωρίς την απαραίτητη οργάνωση. Έτσι, πολύ σύντοµα οι επαναστάτες προχώρησαν αρχικά στη συγκρότηση τοπικών και στη συνέχεια κεντρικής διοίκησης, το έργο της οποίας ήταν πολυδιάστατο και εξαιρετικά δυσχερές. Πρώτο και κύριο καθήκον της ήταν η εξασφάλιση του εφοδιασµού και της τροφοδοσίας του στρατού και του στόλου και η οργάνωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Πρέπει εδώ να σηµειωθεί ότι η συγκρότηση του στρατού στηριζόταν, κατά κύριο λόγο, στο κύρος, τη στρατιωτική αξία και τις ηγετικές ικανότητες στρατιωτικών ηγετών, όπως, π.χ., ο Κολοκοτρώνης, ο

Καραϊσκάκης, ο Ανδρούτσος κ.ά. Οι ηγέτες αυτοί είχαν αναδειχθεί χάρη στη φυσική τους οξύνοια, την ευψυχία και τις πολεµικές τους ικανότητες ως αρχηγοί κλέφτικων και αρµατολικών σωµάτων στα προεπαναστατικά χρόνια και είχαν µεγάλη απήχηση και αποδοχή από τον λαό. Σε ό,τι αφορά τον στόλο, τα πλοία των ναυτικών νησιών, κυρίως της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών, αλλά και της Κάσου και του Γαλαξιδιού, αποτέλεσαν µια ιδιαίτερα αξιόµαχη δύναµη, της οποίας η ισχύς πολλαπλασιαζόταν, λόγω της ικανότητας των πληρωµάτων, κληρονόµων µιας ναυτικής παράδοσης αιώνων. Ο ναυτικός αγώνας ανέδειξε πλειάδα φοβερών ναυµάχων, όπως ο Μιαούλης, ο Κανάρης, ο Σαχτούρης κ.ά. Οι πόροι για τον εφοδιασµό και την τροφοδοσία του στρατού και του στόλου, για την οχύρωση των φρουρίων κ.λπ. ήταν ένα κεφαλαιώδες ζήτηµα για τις επαναστατικές κυβερνήσεις. Οι πόροι αυτοί προέρχονταν από ποικίλες πηγές: φορολογία της δεκάτης και λιµενικοί δασµοί, αναγκαστικές εισφορές (έρανοι) που επιβάλλονταν στους κατοίκους των επαναστατηµένων περιοχών, εισοδήµατα από εθνικά κτήµατα, όπως, π.χ., από ελαιώνες κ.λπ. στις απελευθερωµένες επαρχίες, που ανήκαν προηγουµένως στους Τούρκους, εθελοντικές εισφορές, εισφορές από τις φιλελληνικές επιτροπές της Ευρώπης κ.λπ. και, τέλος, εθνικά δάνεια, παρόλο που µεγάλο µέρος τους κατασπαταλήθηκε στις εµφύλιες συγκρούσεις και όχι µόνο. Σηµαντικό πρόβληµα, που απαιτούσε επίσης διάθεση πόρων, αποτελούσε η περίθαλψη (στέγαση και διατροφή) χιλιάδων προσφύγων από την Κρήτη, τη Χίο, τα Ψαρά, την Κάσο, που κατέφευγαν στις ελεύθερες περιοχές, για να αποφύγουν τη σφαγή και τον εξανδραποδισµό. Βασικό καθήκον της πολιτικής ηγεσίας της Επανάστασης ήταν επίσης να διαχειρίζεται τις εξωτερικές σχέσεις του επαναστατηµένου έθνους και να επιδιώκει την ανατροπή της δυσµενούς για τον ελληνικό αγώνα διεθνούς συγκυρίας, ιδιαίτερα στην αρχή της Επανάστασης (Ιερά Συµµαχία), προβάλλοντας τα ελληνικά δίκαια στις κυβερνήσεις και τους λαούς της Ευρώπης. Η µεταστροφή της αγγλικής πολιτικής υπέρ των επαναστατηµένων Ελλήνων από το 1823 (Γ. Κάνιγκ) κατέστησε το

ελληνικό ζήτηµα ζήτηµα της ευρωπαϊκής διπλωµατίας. Αλλά και στους λαούς της Ευρώπης η απήχηση της Επανάστασης ήταν σηµαντική. Ο ηρωισµός και οι θυσίες των Ελλήνων, αλλά και οι θηριωδίες των Τούρκων συνετέλεσαν στην ενίσχυση του φιλελληνικού κινήµατος στις ευρωπαϊκές χώρες, από τις οποίες, πέραν της υλικής βοήθειας, πολλοί έσπευσαν να συµµετάσχουν σε αυτήν, προσφέροντας µάλιστα ακόµα και την ίδια τη ζωή τους. Η τήρηση της ευνοµίας και η απονοµή του δικαίου, πράγµα δυσχερές λόγω της έλλειψης οργανωµένου δικαστικού συστήµατος, απασχολούσαν επίσης την κυβερνητική εξουσία. Ακόµα και η παιδεία, παρά τη θύελλα του πολέµου, υπήρξε αντικείµενο µέριµνας της κεντρικής εξουσίας, όχι βέβαια µε οργανωµένο σχέδιο αλλά αποσπασµατικά µε την ίδρυση σχολείων εκεί όπου θα µπορούσε να εξευρεθούν πόροι από τοπικές πηγές, π.χ. από µοναστήρια. Βέβαια, η ίδρυση δικαστηρίων και η συστηµατική προσπάθεια για την οργάνωση της παιδείας και τη δηµιουργία σχολικού δικτύου αποτελούν πτυχές του ανορθωτικού έργου του Kυβερνήτη Ι. Καποδίστρια. Ο επαναστατικός αγώνας πέρασε από διάφορες φάσεις, µε νίκες και θριάµβους, θυσίες και ολοκαυτώµατα, αλλά πάντοτε µε σταθερό και ακλόνητο προσανατολισµό, ακόµα και στις πιο ζοφερές στιγµές, την απελευθέρωση της πατρίδας. Η πιο κρίσιµη περίοδος στην εξέλιξή του ήταν η περίοδος των εµφύλιων αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων και της εισβολής του Ιµπραήµ στην Πελοπόννησο. Ωστόσο, η αντοχή τόσο των αγωνιστών όσο και του άµαχου πληθυσµού, υπό την ηγεσία εµβληµατικών ηγετών, του Κολοκοτρώνη στην Πελοπόννησο και του Καραϊσκάκη στη Στερεά, κράτησε ζωντανή τη φλόγα της Επανάστασης, ώστε η επέµβαση των ευρωπαϊκών Δυνάµεων που ακολούθησε (ναυµαχία του Ναυαρίνου) να οδηγήσει στην αίσια κατάληξή της. Οι διπλωµατικές ζυµώσεις και οι συνθήκες που µε σκληρό διπλωµατικό αγώνα ο Κυβερνήτης Ι. Καποδίστριας πέτυχε να υπογραφούν οδήγησαν στη δηµιουργία του ανεξάρτητου νεοελληνικού κράτους, µε περιορισµένα, βέβαια, σύνορα. Όµως η χώρα βγήκε από τον αγώνα καθηµαγµένη. Η περιγραφή του

Καποδίστρια για την υποδοχή που του επιφυλάχθηκε στην Αίγινα, στις 11 Ιανουαρίου του 1829, είναι χαρακτηριστική της γενικότερης κατάστασης: «...είδα πολλά εις την ζωήν µου, αλλά σαν το θέαµα όταν έφτασα εδώ εις την Αίγιναν, δεν είδα τι παρόµοιο ποτέ και άλλος να µην το ιδεί... Ζήτω ο Κυβερνήτης, ο σωτήρας µας, ο ελευθερωτής µας, εφώναζαν γυναίκες αναµαλλιάρες, άνδρες µε λαβωµατιές πολέµου, ορφανά γδυτά κατεβασµένα από τες σπηλιές, δεν ήτο το συναπάντηµά µου φωνή χαράς, αλλά θρήνος, η γη εβρέχετο από δάκρυα, εβρέχετο η µε(υ)ρτιά και η δάφνη του στολισµένου δρόµου [...], ανατρίχιαζα, µου έτρεµαν τα γόνατα, η φωνή του λαού έσχιζε την καρδιά µου...». Το έργο που αναλάµβανε ο Κυβερνήτης ήταν γιγάντιο.

Σηµ.: Οι ηµεροµηνίες ακολουθούν το παλαιό ηµερολόγιο, εκτός από ελάχιστες, οι οποίες δηλώνονται µε την επισήµανση «ν. ηµ.» (νέο ηµερολόγιο). Η διαφορά µεταξύ παλαιού και νέου ηµερολογίου είναι 12 ηµέρες.

1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Η καλή µέρα απ’ το πρωί φαίνεται

Ψηφίζεται το Σύνταγµα της Επιδαύρου από την Α΄ Εθνοσυνέλευση, µε τον τίτλο «Προσωρινόν Πολίτευµα της Ελλάδος». Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και ο Θεόδωρος Νέγρης ήταν οι κύριοι συντάκτες του συντάγµατος, το οποίο ήταν χωρισµένο σε τµήµατα, κατά το γαλλικό πρότυπο. Περιλάµβανε διατάξεις για την προστασία των ατοµικών ελευθεριών, όπως της ιδιοκτησίας, της ασφάλειας και της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης, ενώ καταργούσε τα βασανιστήρια και όριζε την ελληνική σηµαία ως εθνικό σύµβολο. Τη νοµοθετική εξουσία ασκούσε το Βουλευτικό, που το αποτελούσαν εκλεγµένοι αντιπρόσωποι, µε ετήσια θητεία. Την εκτελεστική εξουσία ασκούσε το Εκτελεστικό, που το αποτελούσαν πέντε µέλη. Αυτό διόριζε τους υπουργούς και τους δηµοσίους υπαλλήλους και είχε τη διοίκηση των ενόπλων δυνάµεων. Πρόεδρος του Εκτελεστικού εκλέχθηκε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και του Βουλευτικού ο Δηµήτριος Υψηλάντης. Στην Εθνοσυνέλευση δεν είχαν εκλεγεί ως αντιπρόσωποι σπουδαίοι στρατιωτικοί, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, µε αποτέλεσµα να επικρατήσουν οι προεστοί της Πελοποννήσου και οι νησιώτες. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 ο έπαρχος Καρπενησίου Κωνσταντίνος Παπαθανασόπουλος παραιτείται από τη θέση του, για να λάβει μέρος ως μάχιμος στον υπέρ της πατρίδας Αγώνα.

2 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Ολοκληρωτικός πόλεµος

Οι χριστιανοί κάτοικοι των χωριών στις επαρχίες Μιραµπέλλου και Λασιθίου της Κρήτης σφαγιάζονται από τους άνδρες του Χασάν πασά. Οι αντιθέσεις µεταξύ των οπλαρχηγών περιόρισαν τη συντονισµένη δράση τους, γεγονός που εκµεταλλεύτηκε ο αιγύπτιος πασάς, ο οποίος είχε αναλάβει καταστροφικό έργο στην ανατολική Κρήτη. Ολόκληρες περιοχές ερηµώθηκαν και χιλιάδες άµαχοι σφάχτηκαν ή πουλήθηκαν ως δούλοι. 1823:

Εγγλέζοι στο ραντεβού τους…

Ο Καποδίστριας αναχωρεί από τη Μάλτα µε το αγγλικό πολεµικό «Γουωρσπάιτ» για την Ελλάδα, ύστερα από ένα κουραστικό ταξίδι µέσω Ελβετίας και Ιταλίας. Για επτά εβδοµάδες περίµενε υποµονετικά στην Αγκόνα το πλοίο που είχε προσφερθεί να του στείλει η αγγλική κυβέρνηση. Τελικά, στο αγγλικό πλοίο επιβιβάστηκε στη Μάλτα, όπου κέρδισε την εµπιστοσύνη του άγγλου ναυάρχου Κόδριγκτον και εξασφάλισε την απελευθέρωση 120 ελλήνων ναυτών, που κατηγορούνταν για πειρατεία. Από τη Μάλτα έφυγε µε κατεύθυνση την Αίγινα, όπου ήταν η έδρα της τριµελούς Αντικυβερνητικής Επιτροπής, η οποία είχε αναλάβει προσωρινά τη διοίκηση, µέχρι την άφιξή του. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 το Βουλευτικό αποφαίνεται ότι κανένας δεν υποχρεώνεται να ζυγίζει με το δημόσιο καντάρι (είδος ζυγαριάς), αλλά είναι ελεύθερος να ζυγίζει «κατά την αρέσκειάν του έκαστος».

3 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Στο έλεος των Δυνάµεων

Ο Καποδίστριας, µε υπόµνηµά του προς τον υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας Λαφερονέ, παρουσιάζει τους σοβαρούς κινδύνους που διέτρεχε το ελληνικό κράτος από την εφαρµογή του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου, που είχε υπογραφεί τον Νοέµβριο του 1828. Με το πρωτόκολλο αυτό οι τρεις Δυνάµεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) έθεταν υπό την προσωρινή εγγύησή τους µόνο τις περιοχές της Πελοποννήσου και των Κυκλάδων, έως ότου αποφασιστεί οριστικά η τύχη της Ελλάδας, µε τη συγκατάθεση της Πύλης. Ο όρος αυτός του πρωτοκόλλου απηχούσε τις προθέσεις της Αγγλίας, η οποία πέτυχε να περιληφθεί επίσης στο κείµενο όρος, σύµφωνα µε τον οποίο έπρεπε να δοθεί εντολή αποχώρησης των περισσότερων γαλλικών στρατευµάτων από την Ελλάδα. Ο Καποδίστριας επισήµαινε στον Λαφερονέ τα αρνητικά αποτελέσµατα από την επικείµενη αποχώρηση των γαλλικών στρατευµάτων, ενώ σε προηγούµενο σχετικό υπόµνηµά του προς τον αυτοκράτορα της Ρωσίας ζητούσε τη στήριξή του για καθορισµό των ελληνικών συνόρων στη γραµµή Παγασητικού – Αµβρακικού. 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 ο έπαρχος Νάξου πληροφορεί την κυβέρνηση για τις ανατρεπτικές ενέργειες του μητροπολίτη Πάρου και Νάξου, που παρέσυρε τους πολίτες, με κίνδυνο να μην υπακούουν στη διοίκηση και να μην καταβάλλουν τους φόρους.

4 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Έχει ο καιρός γυρίσµατα

Ο σουλτάνος υποχρεώνει τον πατριάρχη να εκδώσει και δεύτερο αφορισµό εναντίον των Σουλιωτών, στην περίπτωση που θα αποφάσιζαν να πολεµήσουν στο πλευρό του Αλή πασά, εναντίον των στρατευµάτων της Πύλης. Οι Σουλιώτες, µε προηγούµενη συµφωνία µε τον Αλή πασά, είχαν αποκτήσει την ελευθερία τους, ενώ άλλη συµφωνία που είχαν κάνει µε τους αντιπάλους του είχε αθετηθεί από αυτούς. Εποµένως, η απόφασή τους να πολεµήσουν εναντίον των στρατευµάτων της Πύλης ήταν δικαιολογηµένη. Ο µητροπολίτης Άρτας Πορφύριος, µετά τον αφορισµό του πατριάρχη, πήρε την εντολή να νουθετήσει, να απειλήσει και να δωροδοκήσει τους κατοίκους των γύρω από το Σούλι χωριών, ώστε να µην προσχωρήσουν στους Σουλιώτες. Παράλληλα, παρήγγειλε στους Σουλιώτες να καταθέσουν τα όπλα. Ωστόσο, οι ενέργειες αυτές δεν επηρέασαν την απόφαση των Σουλιωτών να πολεµήσουν τους Τούρκους. Γι’ αυτό αποφάσισαν να απευθυνθούν σε εκπροσώπους της Φιλικής Εταιρείας, ζητώντας οδηγίες και πολεµοφόδια, που τους στάλθηκαν σύντοµα. 1821:

Χαλάρωσαν τα γκέµια…

Οι Τούρκοι που βρίσκονταν πολιορκηµένοι στον Ακροκόρινθο (οι περισσότεροι υπολείµµατα της στρατιάς του Δράµαλη) κατορθώνουν να αποδράσουν, γιατί η πολιορκία του κάστρου είχε χαλαρώσει εξαιτίας των ανταγωνισµών µεταξύ των ελλήνων ηγετών, και κατευθύνονται στην Πάτρα. 1823:

5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Αλίµονο στον Αλή

Ο Χουρσίτ Μεχµέτ πασάς, που είχε διοριστεί από την Πύλη το 1820 ως γενικός διοικητής της Πελοποννήσου, αναχωρεί για τα Ιωάννινα, µε σκοπό να αναλάβει την αρχηγία του αγώνα εναντίον του Αλή πασά. Ο πασάς των Ιωαννίνων είχε προκαλέσει την οργή του σουλτάνου, επειδή ήταν φανερό ότι προσπαθούσε να ιδρύσει δικό του ανεξάρτητο κράτος. Όταν αρνήθηκε να εµφανιστεί στην Κωνσταντινούπολη για να απολογηθεί, χαρακτηρίστηκε ένοχος εσχάτης προδοσίας και αποστάτης, µε αποτέλεσµα να αναληφθεί εκστρατεία εναντίον του από την Πύλη. Ο Ισµαήλ πασάς, που απέτυχε να καταστείλει την ανταρσία του Αλή πασά, αντικαταστάθηκε από τον Χουρσίτ, ο οποίος πριν από την αναχώρησή του φρόντισε να ενισχύσει τη φρουρά της Τριπολιτσάς µε 1.000 Αλβανούς, κυρίως για την προστασία του χαρεµιού του. Τελικά, ο Χουρσίτ έφερε σε πέρας την αποστολή του, αλλά κατηγορήθηκε ότι σφετερίστηκε θησαυρούς του Αλή πασά και αυτοκτόνησε το 1822. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο Ηλίας Μαυρομιχάλης με 600 Μανιάτες και τον θείο του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη φτάνει στο Αλιβέρι της Εύβοιας για να αναλάβει την αρχηγία στις επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων.

6 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Καλώς τον Γέρο του Μοριά!

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αποβιβάζεται στην Καρδαµύλη της Μάνης, για να πάρει µέρος στην Επανάσταση. Οι Τούρκοι γνώριζαν τη δράση του τόσο στην Πελοπόννησο, όπου παλαιότερα ήταν αρµατολός, όσο και στη θάλασσα, όπου είχε αναπτύξει πειρατική δράση, προξενώντας µεγάλες καταστροφές σε τουρκικά πλοία. Αρκετά χρόνια νωρίτερα είχε εγκατασταθεί στα Επτάνησα, όπου υπηρέτησε υπό τις διαταγές των Γάλλων και των Άγγλων, ενώ από το 1818 είχε µυηθεί στη Φιλική Εταιρεία. Η άφιξή του στην Πελοπόννησο έγινε αµέσως γνωστή στους Τούρκους, που ζήτησαν από τον πρόκριτο/διοικητή της Μάνης Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη να τον συλλάβει. Ο Μαυροµιχάλης αρνήθηκε και καθησύχασε τους Τούρκους, βεβαιώνοντάς τους ότι ο Κολοκοτρώνης ήταν ακίνδυνος και ο λόγος της άφιξής του στη Μάνη ήταν η οικονοµική καταστροφή που είχε πάθει στη Ζάκυνθο. Οι Τούρκοι δεν πείστηκαν και έστειλαν δικούς τους ανθρώπους για να πληροφορηθούν µε πόσο στρατό είχε φτάσει ο Κολοκοτρώνης στη Μάνη. Επιστρέφοντας, οι απεσταλµένοι ανακοίνωσαν ότι «βρήκαν έναν γέρο που έπαιζε τις αµάδες». 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 τουρκικό σώμα υπό τον Δελή Αχμέτ προσβάλλεται από έλληνες οπλαρχηγούς στα Μαύρα Λιθάρια και κλείνεται σε χάνι της Ακράτας.

7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία

Ο ελληνικός στόλος, που τον αποτελούσαν 22 πλοία και 3 πυρπολικά, κατορθώνει να σπάσει τον τουρκικό αποκλεισµό, να φτάσει στο νησάκι Βασιλάδι και να ενισχύσει τους υπερασπιστές του Μεσολογγίου µε τρόφιµα και πολεµοφόδια. Μέσα στην πόλη η κατάσταση ήταν απελπιστική, αφού µε τον τουρκικό αποκλεισµό από τη στεριά και τη θάλασσα οι υπερασπιστές του φρουρίου αποδεκατίζονταν από την πείνα και τις αρρώστιες. Για την κινητοποίηση του στόλου είχε γίνει έρανος, µε πρωτοβουλία του Ανδρέα Μιαούλη, µεταξύ των µελών της κυβέρνησης και των βουλευτών, ενώ είχαν συµβάλει επίσης έµποροι της Σµύρνης και άλλοι πολίτες. Μετά την επιτυχία αυτή, ο ελληνικός στόλος αντιµετώπισε τον τουρκικό στον Κορινθιακό κόλπο, χωρίς κάποιο αξιόλογο αποτέλεσµα. Λίγες ηµέρες αργότερα, ο ναύαρχος Μιαούλης έστειλε µήνυµα στους υπερασπιστές του Μεσολογγίου ότι ήταν αναγκασµένος να αποχωρήσει, λόγω έλλειψης τροφίµων. Η επιτυχία του στόλου αναπτέρωσε τις ελπίδες των πολιορκουµένων, αλλά δεν έσωσε το Μεσολόγγι, που έπεσε λίγους µήνες αργότερα. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 ο υπονομευτής Κ. Νταλερόπουλος ή Χορμοβίτης ανατινάζει υπόγεια σήραγγα κάτω από τα χαρακώματα των Τούρκων του Κιουταχή που πολιορκούσαν την Ακρόπολη και καταστρέφει πολλά από αυτά.

8 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Μήνυµα ελπίδας

Αποβιβάζεται στο Ναύπλιο ο Ιωάννης Καποδίστριας από το αγγλικό πολεµικό «Γουωρσπάιτ», µε το οποίο είχε αναχωρήσει από τη Μάλτα λίγες ηµέρες νωρίτερα. Τον προηγούµενο χρόνο, η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας είχε πάρει την απόφαση να τον εκλέξει πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας. Οι κάτοικοι του Ναυπλίου τού επιφύλαξαν θερµή υποδοχή, περιµένοντας να τους λυτρώσει από τα εσωτερικά δεινά που είχε προκαλέσει ο εµφύλιος πόλεµος και να τους απαλλάξει από τους Τούρκους και τους Αιγύπτιους του Ιµπραήµ. Από τα φρούρια της Ακροναυπλίας και του Παλαµηδίου κατέβηκαν οι µέχρι τότε αντίπαλοι φρούραρχοι, παρουσιάστηκαν στον Καποδίστρια και υποσχέθηκαν να τηρήσουν την τάξη στις φρουρές τους και στην πόλη. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 η κυβέρνηση ζητάει από τα νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά να προχωρήσουν στη συγκέντρωση χρημάτων από τις εθνικές προσόδους, με στόχο την οργάνωση του στόλου για την επιχείρηση κατάληψης της Εύβοιας. Από τα τρία νησιά μόνο τα Ψαρά ανταποκρίθηκαν, με μεγάλες δυσκολίες. Τα πλοία του νησιού αποβίβασαν, τελικά, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και τον Κριεζώτη με τους στρατιώτες τους στο Αλιβέρι, κοντά στην Κάρυστο, με στόχο να αρχίσουν την πολιορκία του φρουρίου της Καρύστου.

9 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Από τη Ρωσία µε αγάπη…

Η Ρωσία εκθέτει στις άλλες Μεγάλες Δυνάµεις το σχέδιό της για το ελληνικό ζήτηµα, που είναι γνωστό ως «το σχέδιο των τριών τµηµάτων». Σύµφωνα µε αυτό, η Ρωσία πρότεινε στις Δυνάµεις να απαιτήσουν από την Πύλη την ίδρυση τριών πριγκιπάτων-ηγεµονιών. Η πρώτη ηγεµονία θα περιλάµβανε τη Θεσσαλία, τη Βοιωτία και την Αττική, η δεύτερη την Ήπειρο και την Αιτωλοακαρνανία και η τρίτη την Πελοπόννησο και την Κρήτη, ενώ τα νησιά του Αιγαίου θα είχαν ένα είδος κοινοτικής αυτονοµίας. Η Τουρκία θα είχε την επικυριαρχία στην Ελλάδα και θα εισέπραττε έναν ετήσιο φόρο. Το ρωσικό σχέδιο, που έγινε στην αρχή δεκτό µε επιφυλάξεις, τελικά δεν εφαρµόστηκε, κυρίως λόγω ενεργειών της Αγγλίας. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 περίπου 300 τούρκοι στρατιώτες της φρουράς του Αλή πασά, που υπερασπίζονταν το κάστρο της λίμνης των Ιωαννίνων, αποφασίζουν να τον προδώσουν και να ενταχθούν στον στρατό του Ομέρ Βρυώνη, που πολιορκούσε το φρούριο. Έτσι άνοιξαν τις πύλες και το κάστρο κυριεύθηκε από τα σουλτανικά στρατεύματα. Ο Αλή πασάς προσπάθησε, μάταια, να σωθεί, καταφεύγοντας σε ένα οχυρό που βρισκόταν μέσα στο κάστρο.

10 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Εθνική απώλεια

Πεθαίνει ο Ιωάννης Βαρβάκης, ένας από τους µεγάλους ευεργέτες της Ελλάδας. Ο Βαρβάκης είχε πάρει µέρος στα Ορλωφικά και είχε διακριθεί για τον ηρωισµό του. Αργότερα, έχοντας την εύνοια της αυτοκράτειρας Αικατερίνης, απέκτησε µεγάλη περιουσία, την οποία διέθεσε για τον απελευθερωτικό Αγώνα αλλά και για φιλανθρωπικά έργα τόσο στη Ρωσία όσο και στην Ελλάδα. Υπήρξε σηµαντικό στέλεχος της Φιλικής Εταιρείας και βοήθησε οικονοµικά την Επανάσταση. Ιδιαίτερα συνέδραµε τον αγώνα των συµπατριωτών του Ψαριανών, µε την αποστολή τροφίµων και άλλων εφοδίων στο νησί, ειδικά µετά την καταστροφή του από τον τουρκικό στόλο. Για την προσφορά του στην Επανάσταση η κυβέρνηση τον ανακήρυξε µεγάλο ευεργέτη του έθνους. Το 1824 η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε και υποχρεώθηκε να καταφύγει στη Ζάκυνθο για θεραπεία. Πέθανε έπειτα από λίγες ηµέρες, σε ηλικία 80 ετών. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 οι Αλβανοί που πολιορκούνταν στον Ακροκόρινθο εγκαταλείπουν το φρούριο έπειτα από σχετικές διαπραγματεύσεις με τον Κολοκοτρώνη και κατευθύνονται στη Ρούμελη. Στο φρούριο παρέμειναν οι Τούρκοι υπό τον Κιαμήλ μπέη, οι οποίοι θα αναγκαστούν από την πείνα και τις αρρώστιες να το παραδώσουν λίγες ημέρες αργότερα.

11 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Πύρρειος νίκη

Ισχυρές τουρκικές δυνάµεις που πολιορκούνταν στο φρούριο της Χίου επιχειρούν έξοδο και επίθεση εναντίον του ελληνικού κανονιοστασίου της Τουρλωτής και ενός κοντινού ελληνικού χαρακώµατος. Τα στρατεύµατα που παρέµειναν στο φρούριο υποστήριξαν την τουρκική έφοδο, βάλλοντας µε 150 πυροβόλα από το κάστρο. Οι Τούρκοι απώθησαν εύκολα τους λιγοστούς υπερασπιστές του κανονιοστασίου και του χαρακώµατος, αλλά ένα τµήµα του τακτικού ελληνικού στρατού έσπευσε και ανακατέλαβε το χαράκωµα, ενώ άλλο τµήµα υπό τον Φαβιέρο ανακατέλαβε το κανονιοστάσιο. Οι απώλειες των Τούρκων ήταν µεγάλες, γιατί, προσπαθώντας να επιστρέψουν στο φρούριο, καταδιώχθηκαν από τους Έλληνες και αποδεκατίστηκαν. Παρά την επιτυχία αυτή, ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε τελικά να εγκαταλείψει τη Χίο, λόγω έλλειψης χρηµάτων και εφοδίων. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο Βάσος Μαυροβουνιώτης επιχειρεί να προσβάλει τους Τούρκους στα Στύρα της Εύβοιας, χωρίς να περιμένει τους Μανιάτες υπό τον Ηλία Μαυρομιχάλη. Οι Τούρκοι, μολονότι ήταν λιγότεροι, ανάγκασαν τους απειροπόλεμους Έλληνες να υποχωρήσουν. Το 1824, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, οι νησιώτες, ακολουθώντας τις παραινέσεις του Α. Μαυροκορδάτου, δημοσιεύουν διακήρυξη κατά του Κολοκοτρώνη, στην οποία τον κατηγορούν ότι «ρουφά το αίμα της Ελλάδος ως την τελευταία σταγόνα».

12 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Πριν από την ελευθερία ο θάνατος

Στα Στύρα της Εύβοιας συγκρούονται Μανιάτες και άλλοι αγωνιστές υπό τον Ηλία Μαυροµιχάλη µε τους Τούρκους. Αρχικά οι Έλληνες επικρατούσαν, αλλά στη συνέχεια κυκλώθηκαν από τους Τούρκους και οι περισσότεροι αποχώρησαν. Ο Μαυροµιχάλης µε 60 συντρόφους του αποδύθηκαν σε έναν απελπισµένο αγώνα και, όταν τα πολεµοφόδια τέλειωσαν, επιχείρησαν ηρωική έξοδο. Ο Ηλίας Μαυροµιχάλης αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του στάλθηκε ως λάφυρο στην Κωνσταντινούπολη. 1822:

Τα µάτια η πείνα εµαύρισε

Ο Μιαούλης περιγράφει στους προκρίτους της Ύδρας την κατάσταση στο Μεσολόγγι: «Αφού ηγόρασαν εξ ιδίων τους ακριβώτατα ολίγον αλεύρι, […] εσµίκρυναν το ταγίνι (µερίδα) των µόνο προς 30 και 50 δράµια την ηµέραν, τέλος έµειναν νηστικοί 2 και 3 και περισσοτέρας ηµέρας. Έφαγαν καµήλους και γαδάρους και ό,τι εύρισκαν. Τελευταίον πολλοί απέθαναν της πείνας. Περιπλέον […] οι περισσότεροι τόσον ταλαιπωρηµένοι, πολλάκις ώρµησαν εις την ανάγκην να παραιτήσουν εις τον εχθρόν αυτό το µέρος φεύγοντες την νύκτα […]. Αλλ’ υπέµειναν τα έσχατα, ελπίζοντες εις την εδικήν µας βοήθειαν…». 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 οι στρατιωτικοί (Κολοκοτρώνης, Νικηταράς, Σταϊκόπουλος κ.ά.) αρνούνται να δηλώσουν υποταγή, όπως απαιτούσε η κυβέρνηση Κουντουριώτη, και ζητούν τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης.

13 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Στα αλώνια απ’ τα σαλόνια…

Ο πρόεδρος του Εκτελεστικού Γεώργιος Κουντουριώτης, που συντηρούσε τον διχασµό, αναλαµβάνει επικεφαλής του στρατοπέδου που είχε ήδη συγκροτηθεί για την πολιορκία των φρουρίων της Πάτρας και της Ναυπάκτου. Επίσης, ανέλαβε και τη διεύθυνση του στόλου, που είχε την ευθύνη για τον αποκλεισµό των φρουρίων από τη θάλασσα. Ο Κουντουριώτης ήταν παντοδύναµος και κατά τον δεύτερο εµφύλιο πόλεµο, ο οποίος είχε ως συνέπεια να παραµεριστούν οι ικανοί στρατιωτικοί ηγέτες και να δεινοπαθήσουν οι επαρχίες της Πελοποννήσου από τα ρουµελιώτικα στρατεύµατα. Ωστόσο, ενώ ο Κουντουριώτης προσπαθούσε να αναδειχθεί στρατιωτικός ηγέτης στην Πάτρα και τη Ναύπακτο, άφηνε ελεύθερο το πεδίο στον Ιµπραήµ, ο οποίος την ίδια εποχή προετοίµαζε την απόβασή του στη Μεσσηνία. Παράλληλα, οι ηγέτες της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών διαγκωνίζονταν για να πετύχει ο καθένας µεγαλύτερο µερίδιο από τα δάνεια για τα πολεµικά και τα πυρπολικά τους. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827, στη διάρκεια της πολιορκίας της Ακρόπολης, δύο τουρκικές βόμβες πέφτουν πάνω στη σκεπή του Ερεχθείου, η οποία καταρρέει και καταπλακώνει τη χήρα του Γιάννη Γκούρα και πολλά μέλη της οικογένειάς της.

14 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Πήραν τα κάστρα πήραν τα, πήραν και τα ντερβένια

Ο Κιαµήλ µπέης παραδίδει το κάστρο του Ακροκορίνθου στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και στα 300 παλικάρια του. Τα πολύτιµα σκεύη και τα χρήµατα που βρέθηκαν στο φρούριο έφταναν τα 2.000.000 γρόσια. Ο Δηµήτριος Υψηλάντης µόνο τα µισά από αυτά µπόρεσε να σώσει από τη λαφυραγωγία των στρατιωτών και άλλων Ελλήνων. 1822:

Ανεµοµαζώµατα, διαβολοσκορπίσµατα

Φτάνει στο Λονδίνο η ελληνική αντιπροσωπεία υπό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, µε στόχο να διαπραγµατευτεί τη σύναψη δανείου. Ο Μαυροκορδάτος συνοδευόταν από τον Ιωάννη Ορλάνδο και τον Ανδρέα Λουριώτη. Καθώς το έδαφος είχε προετοιµαστεί κατάλληλα από τον Μαυροκορδάτο, η σύναψη του δανείου έγινε µε ευκολία. Αργότερα ακολούθησε και δεύτερο δάνειο. Ο Ορλάνδος επωφελήθηκε από την ευκαιρία που παρουσιάστηκε για να κερδίσει αρκετά χρήµατα. Αυτός και ο Λουριώτης κράτησαν από το πρώτο δάνειο 5.450 λίρες και από το δεύτερο περίπου 6.700 λίρες, ως έξοδα των αντιπροσώπων της επιτροπής για τη σύναψη των δανείων. Από το συνολικό ποσό των δανείων µόνο ένα µικρό ποσοστό έφτασε στην Ελλάδα. Αλλά και από αυτά τα χρήµατα, τα περισσότερα ξοδεύτηκαν από την κυβέρνηση Κουντουριώτη για την επικράτηση της παράταξής του κατά τον εµφύλιο πόλεµο. 1824:

15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Στα χαρτιά στρατηγός, στις καρδιές αρχιστράτηγος

Συγκροτείται η πρώτη κυβέρνηση µετά την ψήφιση του συντάγµατος. Πρόεδρος του Εκτελεστικού ορίστηκε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και του Βουλευτικού ο Δηµήτριος Υψηλάντης. Τις πιο σηµαντικές θέσεις στα υπουργεία της κυβέρνησης µοιράστηκαν πρόσωπα προσκείµενα στον Μαυροκορδάτο και τους προκρίτους της Πελοποννήσου. Ο Κολοκοτρώνης αγνοήθηκε, µε τη δικαιολογία ότι έπρεπε να µείνει απερίσπαστος από τα πολιτικά και να αφιερωθεί στις πολεµικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, µε απόφαση της Συνέλευσης ονοµαζόταν ως ένας από τους στρατηγούς και όχι αρχιστράτηγος, όπως τον είχαν αναγνωρίσει ο λαός και ο στρατός της Πελοποννήσου. 1822:

Μήνυµα απ’ τ’ Άγραφα

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αντιµετωπίζει τουρκικές δυνάµεις υπό τον Ισµαήλ πασά στον Άγιο Βλάση των Αγράφων. Οι Τούρκοι, που κατευθύνονταν προς το Μεσολόγγι, ζήτησαν από αυτόν να περάσουν ελεύθερα από το αρµατολίκι του, προσφέροντάς του 500.000 γρόσια. Ο Καραϊσκάκης αρνήθηκε, και έτσι άρχισε η σύγκρουση. Αρχικά οι Έλληνες κινδύνεψαν να κυκλωθούν από τους Τούρκους και να υποστούν συντριπτική ήττα. Η επιµονή, όµως, του Καραϊσκάκη και η έξοδος από τη σπηλιά όπου είχε οχυρωθεί οδήγησαν στη νίκη και οι Τούρκοι υποχώρησαν προς το Αγρίνιο, αφήνοντας στο πεδίο της µάχης 200 νεκρούς. Από τους Έλληνες σκοτώθηκαν µόνο 20. 1823:

16 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Ή όλοι ή κανείς…

Οι Σουλιώτες που είχαν καταφύγει στην Κέρκυρα, αδυνατώντας να ζήσουν χωρίς κάποιο επάγγελµα, απευθύνονται προς τον αρµοστή των Επτανήσων Θωµά Μαίτλαντ και ζητούν να τους επιτρέψει να φύγουν µε προορισµό την Ήπειρο, αφήνοντας προσωρινά τις οικογένειές τους στην Κέρκυρα, για να µη διακινδυνεύσουν και αυτές εξαιτίας του πολέµου. Το αίτηµα των Σουλιωτών υποβλήθηκε για δεύτερη φορά, καθώς την πρώτη ο Μαίτλαντ δεν το είχε αντιµετωπίσει ευνοϊκά, απαιτώντας, αν έφευγαν, να πάρουν µαζί και τις οικογένειές τους. Δυσκολεύοντας την αναχώρηση των Σουλιωτών, ο Μαίτλαντ δυσκόλευε την ελληνική Επανάσταση, γιατί στερούσε από τα ελληνικά στρατεύµατα τη σηµαντική βοήθεια που θα προσέφεραν οι εµπειροπόλεµοι Σουλιώτες. Τελικά, ο Μαίτλαντ επέµεινε στην άρνησή του και οι περισσότεροι Σουλιώτες έµειναν στην Κέρκυρα, ζώντας σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. 1823:

Τα θαλάσσωσαν…

Τουρκικά πλοία βγαίνουν από το λιµάνι της Πάτρας και αντιµετωπίζουν τον ελληνικό στόλο υπό τον Μιαούλη, τον Σαχτούρη κ.ά., που κατευθυνόταν στο Μεσολόγγι. Στην αψιµαχία των δύο στόλων οι Έλληνες συνέλαβαν ένα εχθρικό πυρπολικό, ο τουρκικός στόλος υποχώρησε και τα ελληνικά πλοία εφοδίασαν το Μεσολόγγι. Ωστόσο, ο Μιαούλης ειδοποίησε τους πολιορκουµένους ότι σε λίγες ηµέρες έπρεπε να αναχωρήσει, λόγω έλλειψης τροφίµων. 1826:

17 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Έφυγε µόνος απ’ τη µονή

Ο Γεώργιος Δεληγιαννάκης, ο Αντώνιος Μελιδόνης και άλλοι κρητικοί οπλαρχηγοί πολιορκούν τους Τούρκους στη µονή του Αρκαδίου, που την είχαν καταλάβει αιφνιδιαστικά λίγες ηµέρες νωρίτερα. Η κατοχή της µονής είχε στρατηγική σηµασία, γιατί δέσποζε στους δρόµους που οδηγούσαν στις περιοχές της Μεσσαράς και του Μυλοποτάµου. Έπειτα από σφοδρή σύγκρουση, η µονή κυριεύθηκε από τους κρητικούς οπλαρχηγούς. Όλοι οι Τούρκοι εξοντώθηκαν εκτός από έναν, που κατόρθωσε να διαφύγει και να ειδοποιήσει τους Τούρκους του Ρεθύµνου για την πανωλεθρία. 1822:

Η αρχή του κακού…

Με εισήγηση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, η κυβέρνηση του Ναυπλίου µεταθέτει την έδρα της στην Τρίπολη για ασφάλεια. Είχε προηγηθεί η διαµάχη µεταξύ των αντίπαλων παρατάξεων, που οδήγησε στη συγκρότηση δεύτερης κυβέρνησης υπό τον Γεώργιο Κουντουριώτη, µε έδρα το Κρανίδι. Έτσι, στις αρχές του 1824 λειτουργούσαν στην Πελοπόννησο δύο κυβερνήσεις. Ήταν η συνέχεια της διαµάχης που κατέληξε σε ανοιχτή σύγκρουση (πρώτος εµφύλιος). 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 οι Φιλικοί του Βουκουρεστίου προκαλούν ανταρσία στη Μικρή Βλαχία. Μέχρι τις αρχές Μαρτίου είχαν συγκεντρωθεί 3.000 επαναστάτες, καλά οπλισμένοι.

18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Εκόντες και άκοντες

Η κυβέρνηση εκδίδει νόµο για εσωτερικό δάνειο 5.000.000 γροσίων και τυπώνει εθνικές οµολογίες διάρκειας 3 ετών µε τόκο 8% και µε εγγύηση τα εθνικά κτήµατα. Την ίδια µέρα εκδόθηκε άλλος νόµος µε τον οποίο κάθε Έλληνας όφειλε να καταβάλει εκουσίως στο δηµόσιο ταµείο από 1 γρόσι. Η αδυναµία των φτωχών Ελλήνων να ανταποκριθούν στο εσωτερικό δάνειο είχε ως συνέπεια να κηρυχθεί το δάνειο αυτό «βεβιασµένον» και η κυβέρνηση να ανακοινώσει ότι αυτοί που θα ανταποκρίνονταν θα ανταµείβονταν και θα τιµώνταν ως αληθινοί πατριώτες. Αντίθετα, όσοι δεν θα δάνειζαν το κράτος θα αποκλείονταν από δηµόσιες θέσεις και από το δικαίωµα να αποκτήσουν εθνικά κτήµατα. 1822:

Απαγορεύεται η είσοδος

Η «Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος», που ελεγχόταν από τους πλοιοκτήτες και τους προεστούς της Πελοποννήσου, ορίζει το Ναύπλιο ως έδρα της κυβέρνησης. Ωστόσο, το φρούριο του Ναυπλίου βρισκόταν στα χέρια του Πλαπούτα και του Γενναίου Κολοκοτρώνη, οι οποίοι δεν τους επέτρεψαν την εγκατάσταση στην πόλη. Οι αντιπρόσωποι της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών, που επιθυµούσαν να µείνουν στο Ναύπλιο για την Εθνοσυνέλευση, τελικά υποχρεώθηκαν να µεταβούν στο Άστρος για την πραγµατοποίησή της. 1823:

19 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Τους έσωσε ένας… Δράκος

Ισχυρές τουρκικές δυνάµεις υπό τον Οµέρ πασά, τον Καρυοφίλµπεη και τον Οσµάν πασά Γκέκα µπαίνουν στο Δίστοµο, που το υπερασπίζονταν περίπου 300 Σουλιώτες. Οι Τούρκοι κατέστρεψαν ανενόχλητοι σπίτια και οχυρώµατα, από τα οποία όµως είχαν αποσυρθεί οι έλληνες αγωνιστές. Έπειτα από πολύωρη µάχη, η επίθεση των Τούρκων αποκρούστηκε µε τη βοήθεια του Γ. Δράκου, που έσπευσε από τα Σάλωνα µε 200 άνδρες. Στη µάχη έχασαν τη ζωή τους 80 Τούρκοι, ενώ οι απώλειες των Ελλήνων ήταν ελάχιστες, 2 νεκροί και 8 πληγωµένοι. 1827:

Στα νύχια του Μέττερνιχ

Πεθαίνει ξεχασµένος και εγκαταλειµµένος στη Βιέννη ο Αλέξανδρος Υψηλάντης. Το 1821, µετά την αποτυχία της Επανάστασης στη Μολδοβλαχία, πέρασε τα αυστριακά σύνορα, όπου συνελήφθη από τους Αυστριακούς και φυλακίστηκε στα υγρά κελιά του µεσαιωνικού φρουρίου Μουγκάτς. Εκεί υπέστη τα πάνδεινα, σύµφωνα µε την τακτική των Αυστριακών της εποχής του Μέττερνιχ, ο οποίος µισούσε τους επαναστάτες. Η τελευταία επιθυµία του Υψηλάντη ήταν, όταν πεθάνει, να σταλεί η καρδιά του στην Ελλάδα. Η επιθυµία του αυτή έγινε πραγµατικότητα από τον φίλο του Γεώργιο Λασσάνη και µέχρι σήµερα η καρδιά του Υψηλάντη βρίσκεται στο Αµαλίειο Ορφανοτροφείο, στην Αθήνα. 1828:

20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Τρεχάτε, ποδαράκια µου…

Ο Κολοκοτρώνης φεύγει από την Κόρινθο για να στρατολογήσει αγωνιστές στη Γορτυνία, µε σκοπό την άλωση του φρουρίου της Πάτρας. Η απόφαση για την επίσπευση της επιχείρησης αυτής ήταν συνέπεια της εξόντωσης του Αλή πασά από τον Χουρσίτ, γεγονός που ελευθέρωνε τις δυνάµεις των Τούρκων από την Ήπειρο και τις άφηνε απερίσπαστες να επιτεθούν εναντίον της Πελοποννήσου. 1822:

Κυβερνήτης «Πανελληνίου» κύρους

Ο Καποδίστριας ορκίζεται Κυβερνήτης της Ελλάδος στον καθεδρικό ναό της Αίγινας. Την ίδια ηµέρα εκδίδει ψήφισµα µε το οποίο ορίζεται ο αριθµός των µελών του Πανελληνίου, ενός οργάνου το οποίο ασκούσε µαζί µε τον Κυβερνήτη την εξουσία. Αποτελούνταν από 27 µέλη και είχε τρία τµήµατα µε έργο τη διαχείριση των οικονοµικών, την εσωτερική διοίκηση και τη διοίκηση των στρατιωτικών. Το ελληνικό κράτος ονοµαζόταν «Ελληνική Πολιτεία», όπως είχε καθιερωθεί από την Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, και ο Κυβερνήτης Πρόεδρος της Ελλάδας. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 το Βουλευτικό προτείνει μέτρα περιστολής των καταχρήσεων των τελωνειακών δικαιωμάτων. Το 1827 συγκεντρώνεται στην Ελευσίνα το ελληνικό στράτευμα που το αποτελούσαν περίπου 7.000 στρατιώτες, με σκοπό να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους του Κιουταχή, που είχε αποφασίσει να καταλάβει την Ακρόπολη.

21 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Δώστε και σώστε…

Έλληνες από τη δυτική Στερεά Ελλάδα, που βρίσκονταν στο Ναύπλιο, στέλνουν αναφορά στην κυβέρνηση και ζητούν να διενεργηθεί στην ελληνική επικράτεια έρανος ανάλογος µε τα εισοδήµατα των εθελοντών, µε στόχο να συγκεντρωθούν χρήµατα για τη σωτηρία του Μεσολογγίου. 1826:

Τους έπιασε στον ύπνο

Ο Καραϊσκάκης εφαρµόζει τολµηρό σχέδιο για την ενίσχυση των ελληνικών δυνάµεων στο Δίστοµο, όπου 300 µόνο Σουλιώτες είχαν αντιµετωπίσει µε επιτυχία πολλαπλάσιες τουρκικές δυνάµεις. Ο Καραϊσκάκης, επικεφαλής 400 ανδρών, έδωσε εντολή στους έλληνες αγωνιστές να µπουν στο Δίστοµο κατά τη διάρκεια της νύχτας, περνώντας αθόρυβα µέσα από τις εχθρικές γραµµές. Ωστόσο, όταν οι Έλληνες βρέθηκαν περίπου στο κέντρο των τουρκικών στρατευµάτων, έγιναν αντιληπτοί. Παρ’ όλα αυτά, µέσα στη σύγχυση που επικράτησε, κατόρθωσαν να περάσουν γρήγορα στο χωριό, εκτός από έναν, χωρίς τη βοήθεια των Ελλήνων που βρίσκονταν ήδη εκεί, αφού αυτοί αγνοούσαν το σχέδιο του Καραϊσκάκη. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο Γιάννης Γκούρας στέλνει στρατιώτες και συλλαμβάνει τον Π.Π. Γερμανό, υποχρεώνοντάς τον να κάνει πεζός την πορεία ως τη Γαστούνη. Ο ιεράρχης διαμαρτυρήθηκε, επειδή συνελήφθη αυθαίρετα, και αφέθηκε ελεύθερος. Το 1825 εγκρίνεται η εκποίηση των εθνικών κτημάτων της επαρχίας Μονεμβασιάς.

22 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Ανεξαρτησία µε το σταγονόµετρο…

Υπογράφεται από τις Μεγάλες Δυνάµεις το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, µε το οποίο η Ελλάδα ανακηρύσσεται ανεξάρτητο κράτος. Ως βόρεια σύνορα του ελληνικού κράτους ορίστηκε η γραµµή Αχελώου – Σπερχειού, ενώ στο κράτος περιλαµβάνονταν ακόµα η Εύβοια, η Σκόπελος, η Σκιάθος, η Αλόννησος, η Σκύρος και οι Κυκλάδες. Το πρωτόκολλο όριζε επίσης ότι το πολίτευµα του ελληνικού κράτους θα ήταν µοναρχικό, µε ηγεµόνα που δεν θα ανήκε σε βασιλικό οίκο των τριών Μεγάλων Δυνάµεων. Την ίδια ηµέρα οι Μεγάλες Δυνάµεις εκλέγουν τον Λεοπόλδο του Σαξ Κόµπουργκ ηγεµόνα της Ελλάδας. Ο Λεοπόλδος ζήτησε από τις Μεγάλες Δυνάµεις διαβεβαιώσεις για επέκταση των συνόρων και οικονοµική συνδροµή, ενώ ο Καποδίστριας τον ενηµέρωσε για τις συνθήκες που επικρατούσαν στη χώρα. Επειδή ο Λεοπόλδος συνάντησε την αντίδραση της Αγγλίας στα αιτήµατά του, αλλά και για προσωπικούς λόγους, παραιτήθηκε από τον ελληνικό θρόνο. Έτσι οι Μεγάλες Δυνάµεις επέλεξαν αργότερα ως βασιλιά της Ελλάδας τον Όθωνα. 1830:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 πραγματοποιείται αμφίρροπη μάχη στο Μενίδι μεταξύ των Ελλήνων υπό τον Διονύσιο Βούρβαχη, τον Βάσο Μαυροβουνιώτη και τον Πανούτσο Νοταρά και των δυνάμεων του Κιουταχή.

23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Πήγαν για µαλλί…

Οι Τούρκοι του Ρεθύµνου, για να εκδικηθούν την ήττα του Γεντίµ Αλή και την απώλεια της µονής του Αρκαδίου (17/1), επιτίθενται εναντίον των Ελλήνων στη θέση Ακόνια, έξω από το Ρέθυµνο. Η µάχη τέλειωσε µε νίκη των Ελλήνων, που πολεµούσαν µε αρχηγούς τον Μεληδόνη, τον Μανουσέλη, τον Δεληγιαννάκη, τον Τσουδερό και τον Πρωτοπαπαδάκη. 1822:

Η µανία της Μάνης

Συλλαµβάνεται ο Πετρόµπεης Μαυροµιχάλης, κατά διαταγή του Καποδίστρια, και φυλακίζεται στο φρούριο του Ιτς Καλέ στο Ναύπλιο. Είχαν προηγηθεί ταραχές στη Μάνη, όπου είχε συγκροτηθεί Προσωρινή Επιτροπή µε σύνθηµα την «αποµάκρυνση του τυράννου», ενώ ο Καποδίστριας είχε διατάξει τη σύλληψη και άλλων Μαυροµιχαλαίων µε την κατηγορία της πειρατείας και της απόπειρας δολοφονίας (βεντέτας). Σε κάποιες περιοχές της Μάνης οι κάτοικοι γύριζαν στους δρόµους κρατώντας σηµαίες µε τον Λεωνίδα και τον Λυκούργο, κραυγάζοντας «Ελευθεροτυπία και σύνταγµα». Μετά τη σύλληψη του Πετρόµπεη, ο Καποδίστριας επισκέφθηκε τη Σπάρτη και τον Μυστρά, όπου ο λαός τον υποδέχθηκε µε εκδηλώσεις αγάπης και εµπιστοσύνης. 1831:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 ο ελληνικός στόλος προσβάλλεται από τον τουρκικό κοντά στο Βασιλάδι. Ο εχθρικός στόλος τράπηκε σε φυγή και κατέφυγε στον Κορινθιακό κόλπο.

24 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ «Κεφαλικός φόρος»

Ο Χουρσίτ στέλνει στην Κωνσταντινούπολη το κεφάλι του Αλή πασά. Την προηγούµενη µέρα ο Αλή πασάς είχε πέσει θύµα ραδιουργίας εκ µέρους του Αλή Χασάν, πασά της Εύβοιας, ο οποίος τον έπεισε ότι ο σουλτάνος τού είχε απονείµει χάρη και του πρότεινε να παραδοθεί. Το σουλτανικό φιρµάνι, όµως, περιείχε τη διαταγή αποκεφαλισµού του Αλή πασά και ο Αλή Χασάν είχε σπεύσει να την εκτελέσει. 1822:

Πάτησε πόδι…

Ο άγγλος στρατηγός Τόµας Γκόρντον, µε 2.300 άνδρες, φεύγει από τη Σαλαµίνα και τα µεσάνυχτα αποβιβάζεται στο Φάληρο, όπου αντιµετωπίζει επίθεση των Τούρκων υπό τον Κιουταχή. Το εκστρατευτικό σώµα του Γκόρντον ενισχυόταν από φιλέλληνες που χειρίζονταν 15 πυροβόλα µαζί µε 50 εµπειροπόλεµους ψαριανούς πυροβολητές. Ο Γκόρντον, υποστηριζόµενος από τις βολές των κανονιών της «Καρτερίας», που κυβερνούσε ο άγγλος φιλέλληνας Άστιγξ, διατήρησε τις θέσεις του και δηµιούργησε ισχυρό προγεφύρωµα στην Καστέλα. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 ο Χαράλαμπος Ιγγλέσης με 280 άνδρες του τακτικού στρατού αποβιβάζεται στο Φάληρο. Στην ίδια περιοχή αποβιβάστηκε και ο Μακρυγιάννης, επικεφαλής 650 αγωνιστών. Μαζί με άλλα ελληνικά εκστρατευτικά σώματα πήραν μέρος στις μάχες που δόθηκαν από τους Έλληνες εναντίον του Κιουταχή, ο οποίος πολιορκούσε την Ακρόπολη.

25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Περίοδος εκπτώσεων…

Υπογράφεται στο Λονδίνο η συµφωνία για την παροχή του δεύτερου δανείου στην επαναστατηµένη Ελλάδα, µε υποθήκευση των εθνικών κτηµάτων. Το δάνειο ήταν ονοµαστικής αξίας 2.000.000 στερλινών, αλλά πραγµατικής 1.110.000 (ποσοστό χορήγησης 55%), µε τόκο 5% και µε τον όρο να δοθεί σε 12 δόσεις. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση κατόρθωσε να εισπράξει µόλις 230.115 στερλίνες. Τα υπόλοιπα χρήµατα κατακρατήθηκαν στο Λονδίνο από τους δανειστές «φιλέλληνες» και άλλους επιτήδειους. Αλλά και τα λίγα χρήµατα που έφτασαν στην Ελλάδα κατασπαταλήθηκαν από την κυβέρνηση Κουντουριώτη στη διάρκεια του δεύτερου εµφυλίου, και µάλιστα την περίοδο που η Επανάσταση κινδύνευε από τον στρατό του Ιµπραήµ. 1825:

Στον Πειραιά συννέφιασε…

Ο Ιωάννης Νοταράς µε 500 αγωνιστές επιχειρεί να καταλάβει το µοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνα στον Πειραιά. Το µοναστήρι υπεράσπιζαν 200 Τούρκοι, οι οποίοι απέκρουσαν τις ελληνικές επιθέσεις. Από το Φάληρο, το ατµοκίνητο πλοίο «Καρτερία», µε κυβερνήτη τον Άστιγξ, κατέστρεψε µε τα κανόνια του ένα τµήµα του µοναστηριού, όσο διαρκούσε η επιχείρηση για την κατάληψή του. Όµως ο Κιουταχής, που ήθελε να κρατήσει το µοναστήρι, ανάγκασε την «Καρτερία» να αποχωρήσει µε αρκετές ζηµιές, ύστερα από σφοδρό κανονιοβολισµό. Στη συνέχεια ενίσχυσε τους πολιορκούµενους Τούρκους. 1827:

26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Λίγο πριν από την «έκρηξη»

Πραγµατοποιείται στη Βοστίτσα (Αίγιο) σύσκεψη των προεστών και αρχιερέων, στην οποία ο Παπαφλέσσας τούς δείχνει τη συστατική επιστολή του Αλέξανδρου Υψηλάντη, που τον ανέφερε ως «άλλος εγώ» και συνιστούσε στους Φιλικούς της Πελοποννήσου να ακολουθήσουν τις οδηγίες του. Ο Παπαφλέσσας προσπάθησε να πείσει για την ευόδωση της Επανάστασης στην Πελοπόννησο, βεβαιώνοντας ότι θα έλθει βοήθεια από ξένη δύναµη, υπονοώντας τη Ρωσία. Παρά τη ρητορική του δεινότητα, δεν έπεισε τους περισσότερους προκρίτους, οι οποίοι παρέµειναν επιφυλακτικοί για την έναρξη της Επανάστασης, προκαλώντας την οργή και την απογοήτευσή του. 1821:

Στην αρένα µε τα θηρία…

Αρχίζει στο Λάιµπαχ το Συνέδριο των ισχυρότερων κρατών της Ευρώπης που συµµετείχαν στην Ιερή Συµµαχία (Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία, Γαλλία, Αγγλία), συνεχίζοντας τις εργασίες του που είχαν αρχίσει τον προηγούµενο Οκτώβριο στο Τροπάου. Η συζήτηση αφορούσε τα προβλήµατα που δηµιουργούσαν τα επαναστατικά κινήµατα, τα οποία είχαν προκύψει στην Ευρώπη (Ισπανία, Ιταλία), καθώς και το ζήτηµα της Επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεµονίες. Ο Καποδίστριας, ως υπουργός των Εξωτερικών της Ρωσίας, προσπάθησε να επηρεάσει τη στάση του ρώσου αυτοκράτορα, ώστε να µην υπάρξει άµεση επέµβαση της Ευρώπης στην εξέλιξη της Επανάστασης. 1821:

27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Η επιχείρηση είχε «ψωµί»

Τουρκικές δυνάµεις 2.000 ανδρών και 600 ιππέων υπό τον Κιουταχή επιτίθενται στο Καµατερό εναντίον των Ελλήνων, που ανέρχονταν σε 3.500, αλλά είχαν διαιρεθεί. Οι άνδρες του Διονυσίου Βούρβαχη παρατάχθηκαν στην πεδιάδα και οι άνδρες του Βάσου Μαυροβουνιώτη και του Νοταρά στους πρόποδες του διπλανού βουνού. Ο Κιουταχής έκαµψε την αντίσταση του Βούρβαχη και έτρεψε σε φυγή το τµήµα των δύο άλλων οπλαρχηγών. Περίπου 300 Έλληνες έπεσαν στο πεδίο της µάχης, ανάµεσά τους και ο Βούρβαχης. Στα σακίδια των σκοτωµένων Ελλήνων οι Τούρκοι βρήκαν ψωµί φτιαγµένο από αµερικανικό αλεύρι και µακαρόνια. Δείγµατα από αυτά, µαζί µε τα κεφάλια του Βούρβαχη και άλλων αξιωµατικών, ο Κιουταχής τα έστειλε στην Κωνσταντινούπολη. Έτσι καυχήθηκε ότι νίκησε στρατό που έτρωγε τέτοιο ψωµί και µακαρόνια, µια πολυτέλεια πρωτόγνωρη για τα στρατεύµατα της εποχής. Την ίδια ηµέρα ο Κιουταχής, για να κάµψει το ηθικό των υπερασπιστών της Ακρόπολης, τους έστειλε προτάσεις για άµεση παράδοση. Η απάντηση ήταν αρνητική. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 ο Παπαφλέσσας κατορθώνει να προσελκύσει μερικούς από τους οπλαρχηγούς του Κολοκοτρώνη στην παράταξη της κυβέρνησης του Κρανιδίου.

28 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Μαύρη µέρα στον Ασπροπόταµο

Οι Τουρκαλβανοί που καταδιώκονται από ελληνικά επαναστατικά σώµατα στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας αναγκάζονται να διαβούν τον Ασπροπόταµο (Αχελώο), µε βαριές απώλειες, αφού πνίγηκαν περισσότεροι από 500. Είχε προηγηθεί η µάχη στον Αϊ-Βλάση (15/1), όπου είχαν νικήσει οι Έλληνες υπό τον Καραϊσκάκη και είχαν απωθήσει τους εχθρούς στο Βραχώρι (Αγρίνιο). Το πέρασµα του Αχελώου, κοντά στο χωριό Λεπενού, το υπέδειξε στους Τουρκαλβανούς ο οπλαρχηγός Γώγος Μπακόλας, που είχε πάει µε το µέρος τους και τους ακολουθούσε. Ο Μπακόλας αποφάσισε να προδώσει την Επανάσταση, µετά την προσπάθεια του Μαυροκορδάτου να επιρρίψει σε αυτόν την ευθύνη για την καταστροφή των Ελλήνων στο Πέτα, µετριάζοντας έτσι τη δική του. 1823:

Μάταιος κόπος…

Οι Έλληνες κυριεύουν έξω από τη Χίο δύο τουρκικά πλοία που µετέφεραν τρόφιµα και ρούχα για τους Τούρκους που πολιορκούνταν στο φρούριο της Χίου. Παρά το γεγονός ότι ο Καποδίστριας ενίσχυσε µε χρήµατα και εφόδια τον τακτικό στρατό υπό τον Φαβιέρο, που υπερασπιζόταν το νησί, η τύχη της Χίου ήταν προδιαγεγραµµένη, λόγω της κοντινής απόστασης από τα τουρκικά παράλια και της παρουσίας ισχυρού τουρκικού στόλου. 1828:

29 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Μαύρη είν’ η νύχτα στα βουνά…

Οι Τούρκοι που βρίσκονταν στην περιοχή της Λιβαδειάς, υπό την ηγεσία του Μαχµούτ πασά, αποφασίζουν να επιτεθούν εναντίον των Ελλήνων στο χωριό Μαρτίνο της Βοιωτίας, µε 3.000 πεζούς και 500 ιππείς. Οι Έλληνες, υπό τον Βάσο Μαυροβουνιώτη, είχαν καταλάβει τα σπίτια γύρω από το χωριό, κλείνοντας όλους τους δρόµους µε οδοφράγµατα και αφήνοντας µόνο τον κεντρικό δρόµο του χωριού ελεύθερο, για να έχουν άµεση πρόσβαση οι Τούρκοι. Έτσι, αυτοί µπήκαν ανενόχλητοι µέχρι το κέντρο του χωριού, όπου τους περίµεναν οι αγωνιστές του Μαυροβουνιώτη, που άρχισαν να πυροβολούν από όλες τις οχυρές θέσεις που κατείχαν. Οι Τούρκοι αιφνιδιάστηκαν και πανικόβλητοι τράπηκαν σε άτακτη φυγή, αφήνοντας πίσω τους 200 νεκρούς. Οι Έλληνες τους καταδίωξαν, αλλά υποχρεώθηκαν να επιστρέψουν στο χωριό εξαιτίας της χιονοθύελλας που επικράτησε. Η νίκη στο Μαρτίνο ήταν σηµαντική, γιατί µαταίωσε την προσπάθεια προέλασης των Τούρκων στη Στερεά Ελλάδα. 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο τουρκικός στόλος, με επικεφαλής τον αντιναύαρχο Καρά Αλή και τον αιγύπτιο υποναύαρχο Ισμαήλ Γιβραλτάρ, φτάνει στη νότια Πελοπόννησο και ανεφοδιάζει το φρούριο της Μεθώνης με τρόφιμα και πολεμοφόδια.

30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Λευκός καπνός απ’ την Άγια Μαύρα

Πραγµατοποιείται κρίσιµη σύσκεψη στην αγγλοκρατούµενη Λευκάδα, µε τη συµµετοχή των οπλαρχηγών της Ρούµελης (Ανδρούτσου, Καραϊσκάκη, Βαρνακιώτη, Τσόγκα, Πανουργιά, Μακρή, Κοντογιάννη κ.ά.), στην οποία αποφασίζεται, µέσα σε κλίµα ενθουσιασµού, η έναρξη της Επανάστασης στη Στερεά και ανακοινώνεται η ηµεροµηνία κήρυξής της (25 Μαρτίου). Στη σύσκεψη ήταν παρών και ο εκπρόσωπος των Πελοποννησίων Ηλίας Μαυροµιχάλης, ο οποίος, για να µην κινήσει τις υποψίες των Άγγλων, εµφανίστηκε στη Λευκάδα σαν καρβουνέµπορος. 1821:

Τα βρήκε σκούρα…

Ο Κιουταχής, µε 1.500 πεζούς, ιππικό και κανόνια, στρέφεται εναντίον του στρατοπέδου του Γκόρντον στην Καστέλα. Τον λόφο υπερασπίζονταν οι Έλληνες υπό τον Μακρυγιάννη, τον Δηµήτριο Καλλέργη και τον Ιωάννη Νοταρά. Επί ώρες οι επιθέσεις του Κιουταχή αποκρούονταν, ώσπου αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Στη συνέχεια 250 Αθηναίοι υπό τον Μακρυγιάννη τούς καταδίωξαν και τους προκάλεσαν µεγάλη φθορά. Οι Τούρκοι είχαν απώλειες περισσότερους από 300 νεκρούς και τραυµατίες. Από τους Έλληνες έχασαν τη ζωή τους 60 αγωνιστές. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 τουρκικά πλοία επιχειρούν να προσβάλουν το Νεόκαστρο της Πύλου από ξηρά και θάλασσα, αλλά αποτυγχάνουν, χάρη στην επέμβαση των υπό τον Νόρμαν φιλελλήνων.

31 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Όταν ο παπάς ευλογεί τα γένια του…

Η Βουλευτική Επιτροπή, όργανο της κυβέρνησης που ελεγχόταν από τους πολιτικούς, εκδίδει ψήφισµα µε το οποίο αναγορεύει τον «εκλαµπρότατο» πρόεδρο του Εκτελεστικού Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο «άξιον της ευγνωµοσύνης του έθνους, ως κατά πάντα χρήσιµον και αξιάγαστον αναφανέντα, κατ’ ουδέν επιλήψιµον καθ’ όλον το διάστηµα του ιερού τούτου αγώνος». Παρόµοια τιµητική διάκριση επιφύλαξε η Βουλευτική Επιτροπή και για τον Θεόδωρο Νέγρη, υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης. Ωστόσο, για τον Κολοκοτρώνη, στον οποίο οφείλονταν µέχρι τότε οι µεγάλες επιτυχίες της Επανάστασης στην Πελοπόννησο, δεν υπήρξε καµιά ανάλογη διάκριση, ενώ σχετικά µε τον Δηµήτριο Υψηλάντη η επιτροπή εκτόξευε κατηγορίες για ανυπακοή στις διαταγές της κυβέρνησης. Φαινόταν καθαρά ότι οι πολιτικοί προσπαθούσαν να αποκτήσουν µεγαλύτερη δύναµη, υπονοµεύοντας το έργο των στρατιωτικών αρχηγών. 1823:

Παρών στον Αγώνα, απών στη διχόνοια

Πεθαίνει στη Ναύπακτο ο Καρατάσος, µακεδόνας οπλαρχηγός που πολέµησε µε γενναιότητα τον Μάρτιο του 1822 εναντίον των δυνάµεων του Εµπού Λουµπούτ. Μετά την αποτυχία της Επανάστασης στη Μακεδονία, ο Καρατάσος πολέµησε στο Μεσολόγγι, στην Πλάκα, στη Μαγνησία και στην Πελοπόννησο κατά του Ιµπραήµ. Το 1826 εγκατέλειψε την πολεµική δράση, απογοητευµένος από τις ενέργειες της κυβέρνησης του Κουντουριώτη. 1830:

1 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Στο έλεος του καπνού

Στο χωριό Μίλατος της επαρχίας Μιραµπέλλου 2.000 άµαχοι καταφεύγουν σε ένα σπήλαιο, για να σωθούν από τους Τούρκους. Ισχυρή δύναµη Τουρκοαιγυπτίων υπό τον Χασάν πασά ανακάλυψε το καταφύγιο των Ελλήνων και το πολιόρκησε. Για να εξαναγκάσει τους Κρητικούς να εγκαταλείψουν το σπήλαιο, ο Χασάν έδωσε εντολή να βάλουν φωτιά σε εύφλεκτα υλικά που είχαν τοποθετηθεί στην είσοδό του. Οι αναθυµιάσεις ανάγκασαν τους κλεισµένους να βγουν από εκεί, µε αποτέλεσµα να πέσουν στα χέρια των Τουρκαλβανών. Οι άµαχοι σφάχτηκαν ή πουλήθηκαν ως δούλοι. Ωστόσο και ο Χασάν πασάς βρήκε άδοξο θάνατο, πέφτοντας από το αφηνιασµένο άλογό του. Στην περιοχή δρούσαν διάφορες επαναστατικές οµάδες που θα µπορούσαν να σώσουν τους αµάχους, αλλά ήταν απασχοληµένες σε λεηλασίες. Την ίδια περίοδο συγκεντρώθηκε µια ισχυρή ελληνική δύναµη 5.000 ανδρών στη δυτική Κρήτη, η οποία περιόρισε τους Τούρκους αυτών των επαρχιών στα φρούρια Καστελίου και Κανδάνου. 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 η κυβέρνηση αποφασίζει να επιβάλει στους Έλληνες της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας την υποχρέωση να δια–θέσουν όλα τα χρυσά και αργυρά κοσμήματα και σκεύη που κατείχαν, έναντι αποζημίωσης, για τις ανάγκες του Αγώνα.

2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Φιλέλληνες στη θέση Ελλήνων…

Ο τουρκικός στόλος, µετά την ανεπιτυχή προσπάθειά του για κατάληψη του Νεοκάστρου στη Μεσσηνία, υποχρεώνεται να καταφύγει στη Ζάκυνθο. Το Νεόκαστρο είχε εγκαταλειφθεί από τους περισσότερους υπερασπιστές του, που είχαν µείνει χωρίς τροφή και πολεµοφόδια. Φαίνεται, λοιπόν, ότι τροµοκρατήθηκαν και λιποτάκτησαν, όταν είδαν να φτάνουν στον κόλπο της Μεθώνης τα τουρκικά πλοία, τα οποία αποβίβασαν περίπου 800 άνδρες για να καταλάβουν το φρούριο. Ωστόσο, µια µικρή δύναµη περίπου 50 φιλελλήνων υπό τον στρατηγό Κάρολο Νόρµαν, που µόλις είχαν φτάσει από την Ευρώπη, χρησιµοποιώντας τα ελάχιστα πυροβόλα του φρουρίου, κατόρθωσε να απωθήσει τον εχθρικό στόλο. Οι αρχές της Ζακύνθου, παρά την ουδετερότητα που είχε διακηρύξει η αγγλική διοίκηση της Επτανήσου, άφησαν τον τουρκικό στόλο να καταπλεύσει στο νησί, για επισκευές και ανεφοδιασµό. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 η Βουλευτική Επιτροπή εκδίδει ψήφισμα με το οποίο εξαίρει τη δράση του Θεόδωρου Νέγρη στη Στερεά Ελλάδα. Το 1828 με απόφαση του Καποδίστρια ιδρύεται η Εθνική Χρηματιστηριακή Τράπεζα, με κεφάλαια του Εϋνάρδου, του Λουδοβίκου της Βαυαρίας και του ίδιου του Καποδίστρια.

3 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Το πεπρωµένον φυγείν αδύνατον

Ο λόρδος Μπάιρον προσβάλλεται απρόοπτα από την αρρώστια που θα τον οδηγήσει στον θάνατο. Η υγεία του είχε επιβαρυνθεί από ένα χειµερινό λουτρό στη θάλασσα και από µια πορεία υπό καταιγιστική βροχή. Ο Μπάιρον καταλήφθηκε από σπασµούς και έχασε τις αισθήσεις του, έπειτα από φοβερούς πόνους, τελικά όµως συνήλθε. Τις επόµενες ηµέρες συνέχισε να ασχολείται µε την εκστρατεία της Ναυπάκτου και επιχείρησε να συµφιλιώσει τις αντιµαχόµενες µερίδες που βρίσκονταν σε εµφύλιο πόλεµο. Δύο µήνες αργότερα, ο Μπάιρον θα υποκύψει στην αρρώστια του, παρά τις προσπάθειες των γιατρών του. 1824:

Η θηλιά στον λαιµό…

Παρουσιάζεται στην κυβέρνηση, που βρίσκεται στο Ναύπλιο, επιτροπή αγωνιστών του Μεσολογγίου και εκθέτει την τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονταν οι πολιορκούµενοι. Την ίδια στιγµή, οι πρόκριτοι της Ύδρας εκβίαζαν την κυβέρνηση απαιτώντας χρήµατα για τα πλοία τους που είχαν επιστρέψει από το Μεσολόγγι, διαφορετικά απειλούσαν ότι δεν επρόκειτο να συνεχίσουν τον αγώνα. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 στο Δίστομο ένα σώμα ελλήνων αγωνιστών υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη αντιμετωπίζει τουρκικές δυνάμεις υπό τον Ομέρ πασά και τον Καρυοφίλμπεη. Η μάχη τέλειωσε χωρίς σημαντικές απώλειες για τους αντιπάλους και χωρίς ουσιαστικό νικητή.

4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Ου µε πείσεις καν µε πείσεις…

Λίγο πριν από την έναρξη του εµφυλίου πολέµου, η κυβέρνηση της Τρίπολης επιδιώκει συµβιβαστική λύση. Ο Νικηταράς στέλνει επιστολή στον Κουντουριώτη, κάνοντας έκκληση για προσέγγιση των αντίπαλων παρατάξεων. Ο Δηµήτριος Υψηλάντης, στον οποίο είχε ανατεθεί ο ρόλος του µεσολαβητή, έκανε επίσης συµφιλιωτικές προτάσεις, χωρίς όµως να βρει ανταπόκριση από την κυβέρνηση του Κρανιδίου, η οποία αρνήθηκε τον διάλογο, επιδιώκοντας τη διάλυση της κυβέρνησης της Τρίπολης. Αυτή ήταν φανερά ανίσχυρη, ενώ ο Ιωάννης Κωλέττης, που ασκούσε µεγάλη επιρροή στην κυβέρνηση του Κρανιδίου, επιδίωκε την εκµηδένιση της δύναµης των Πελοποννησίων. Οι αντιθέσεις αυτές οδήγησαν σε εχθροπραξίες µεταξύ των αντίπαλων παρατάξεων στην Πελοπόννησο. 1824:

Καθένας µε τον πόνο του, κι ο µυλωνάς τ’ αυλάκι

Στην παραλία της Μεσσηνίας φτάνουν 60 πλοία του Ιµπραήµ, µε σκοπό να αποβιβάσουν τµήµατα του στρατού των Τουρκοαιγυπτίων που είχαν συγκεντρωθεί τους προηγούµενους µήνες. Την ίδια εποχή οι ηγέτες των τριών ναυτικών νησιών φιλονικούσαν για το ποσό των χρηµάτων από τα δάνεια που τους αναλογούσε και ο Κουντουριώτης οργάνωνε εκστρατεία για την κατάληψη του φρουρίου της Πάτρας. 1825:

5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Αδελφικά µαχαιρώµατα

Ο Κωλέττης στέλνει επιστολή στην κυβέρνηση, µε την οποία ζητά να µη δοθεί κάποιο αξίωµα στον Μαυροκορδάτο, επειδή τον θεωρεί υπεύθυνο για τη διχόνοια που είχε επικρατήσει στη Στερεά Ελλάδα. Την επιστολή συνυπέγραφαν πολλοί από τους οπλαρχηγούς της περιοχής αυτής. Με τον τρόπο αυτό ο Κωλέττης επιχειρούσε να περιορίσει την πολιτική δύναµη του Μαυροκορδάτου, προς όφελος της δικής του παράταξης. 1825:

«Δίστοµο» µαχαίρι…

Οι Έλληνες που κατείχαν το Δίστοµο επιτίθενται τις νυκτερινές ώρες εναντίον του τουρκικού στρατού υπό τον Οµέρ πασά, που το πολιορκεί. Οι Τούρκοι υποχρεώθηκαν να αποχωρήσουν, µε σηµαντικές απώλειες. Ο τούρκος πασάς πήρε αυτή την απόφαση απογοητευµένος από τις καιρικές συνθήκες και από τον φόβο µήπως πάθει κάτι ανάλογο µε εκείνο που είχε πάθει ο Μουστάµπεης στην Αράχοβα. Την εποµένη οι Τούρκοι θα εγκαταλείψουν το Δίστοµο εσπευσµένα, αφήνοντας πίσω τους τροφές, σκηνές και πολεµοφόδια, µεταξύ των οποίων και ένα κανόνι. Σύντοµα θα λυθεί και η πολιορκία των Σαλώνων. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 σε μάχη έξω από το φρούριο του Ρεθύμνου οι Έλληνες αντιμετωπίζουν με επιτυχία τον στρατό του Μουσταφά πασά.

6 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Αντί του µάννα χολήν

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη φυλακίζει τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και άλλους σηµαντικούς οπλαρχηγούς στο µοναστήρι του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα, ενώ τους λιγότερο σηµαντικούς πρόκριτους και οπλαρχηγούς τούς θέτει υπό αστυνοµική επιτήρηση. Την ίδια εποχή, και ενώ µαινόταν ο εµφύλιος πόλεµος στην Πελοπόννησο, ο Ιµπραήµ ετοιµαζόταν να κάνει απόβαση στη Μεσσηνία. Ο Κολοκοτρώνης είχε αποφασίσει να παραδοθεί, συντετριµµένος από τον θάνατο του γιου του Πάνου. Έτσι, η µερίδα των Ρουµελιωτών και των νησιωτών επικράτησε ολοκληρωτικά, µετά και την εισβολή των ρουµελιώτικων στρατευµάτων στην Πελοπόννησο. Ο Κολοκοτρώνης θα αποφυλακιστεί έπειτα από τέσσερις µήνες για να αντιµετωπίσει τον Ιµπραήµ, που είχε εντωµεταξύ καταλάβει το µεγαλύτερο µέρος της Πελοποννήσου, ενώ την ίδια περίοδο ο Κιουταχής πολιορκούσε το Μεσολόγγι. 1825:

Αίτηση αναρρωτικής άδειας

Ο Παλαιών Πατρών Γερµανός απευθύνει επιστολή προς τον πρόεδρο του Εκτελεστικού Γ. Κουντουριώτη, µε την οποία τον εκλιπαρεί να αναβληθεί η µετάβασή του στο Ναύπλιο για να λογοδοτήσει, επειδή είναι σε κακή κατάσταση η υγεία του. Αυτή είχε επιδεινωθεί εξαιτίας της πολυήµερης πορείας στην οποία τον είχαν υποχρεώσει οι άνθρωποι του Κωλέττη, ο οποίος τον εχθρευόταν, γιατί επιδίωκε τη συµφιλίωση των αντίπαλων παρατάξεων. 1826:

7 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Δηµητσάνα η µπαρουτοκαπνισµένη

Οι Τούρκοι καταστρέφουν τους µύλους του Σπηλιωτόπουλου στη Δηµητσάνα της Γορτυνίας, έχοντας µάθει ότι σε αυτούς παρασκευάζεται κρυφά µπαρούτι. Ωστόσο, η έρευνα που πραγµατοποιήθηκε από τους Τούρκους δεν απέδωσε, αφού οι κάτοικοι της Δηµητσάνας είχαν ήδη κρύψει το µπαρούτι, µαζί µε τα υλικά και τα εργαλεία της παρασκευής του, σε άγνωστες για τους Τούρκους σπηλιές. Παρ’ όλα αυτά, οι µύλοι γκρεµίστηκαν, µοναστήρια και σπίτια σφραγίστηκαν και πολλοί κάτοικοι φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν. Η παρασκευή της πυρίτιδας στη Δηµητσάνα γινόταν πολύ πριν από την έκρηξη της Επανάστασης. Για να τη φτιάξουν χρησιµοποιούσαν νίτρο, θειάφι και κάρβουνο, από τα οποία παράγονταν κατά µέσο όρο περίπου 100 οκάδες την ηµέρα. 1821:

Κράτησε χαρακτήρα…

Ο Δηµήτριος Πλαπούτας βρίσκεται στο Ναύπλιο για συνεννοήσεις µε την κυβέρνηση του Κρανιδίου (Γ. Κουντουριώτη), ώστε να υπάρξει συµβιβασµός µε την κυβέρνηση της Τρίπολης. Ωστόσο, δεχόταν επιστολές κυρίως από πολιτικούς και νησιώτες, οι οποίοι τον συµβούλευαν να συνταχθεί µε την κυβέρνηση του Κρανιδίου και να αρνηθεί τη φιλία του προς τον Κολοκοτρώνη. Ο Πλαπούτας επέµεινε όµως στη συµφιλίωση των δύο παρατάξεων. 1824:

8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Τούρκοι υπέρ Ελλήνων

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, µε περίπου 3.000 αγωνιστές, πολιορκεί το φρούριο της Χαλκίδας. Η πολιορκία είχε ως συνέπεια την έλλειψη τροφίµων, η οποία προκάλεσε διαδηλώσεις του τουρκικού πληθυσµού της πόλης, που ζητούσαν την παράδοση του φρουρίου στους Έλληνες. Ο Οµέρ πασάς κατέπνιξε µε τη βία τις διαδηλώσεις και υποσχέθηκε γρήγορη βοήθεια από τον τουρκικό στόλο. Η ελληνική κυβέρνηση, από το άλλο µέρος, παρά τις υποσχέσεις της, αδυνατούσε να στείλει χρήµατα για τη συντήρηση του στρατού και του στόλου, ενώ το φρούριο της Χαλκίδας ανεφοδιάστηκε από ένα αυστριακό πλοίο. Έναν µήνα αργότερα θα καταφθάσει µοίρα του τουρκικού στόλου από την Κωνσταντινούπολη, η πολιορκία θα λυθεί και το εκστρατευτικό σώµα του Ανδρούτσου θα διαλυθεί. 1824:

Όπισθεν ολοταχώς

Ο τουρκικός στρατός υπό τον Μαχµούτ πασά που είχε εισβάλει στη Βοιωτία αρχίζει να αποχωρεί προς τη Λαµία, αφήνοντας σε διάφορα σηµεία φρουρές. Την αποχώρησή του προκάλεσαν οι συντονισµένες ενέργειες των ελληνικών στρατευµάτων, που στόχευαν να τον αποκόψουν από τις βάσεις ανεφοδιασµού, και η έλλειψη τροφίµων. 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1828 φτάνει στην Τριπολιτσά από τα μεσσηνιακά κάστρα η εμπροσθοφυλακή του επίλεκτου στρατού του Ιμπραήμ, ο οποίος αριθμούσε περίπου 12.000 άνδρες.

9 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Το δάνειο της συµφοράς

Υπογράφεται η σύµβαση για το πρώτο δάνειο του Αγώνα της Ανεξαρτησίας µε εγγύηση τα εθνικά κτήµατα και µε πολύ βαρείς όρους. Το δάνειο ορίστηκε στο 59% της ονοµαστικής του αξίας, µε ετήσιο τόκο 5%. Η ονοµαστική του αξία ήταν 800.000 λίρες, ενώ η πραγµατική του (59%) µειώθηκε στις 472.000 λίρες. Το ποσό αυτό µειώθηκε εκ νέου στις 348.800 λίρες, µε την προκαταβολική κράτηση τόκων και χρεολυσίων δύο ετών, προµηθειών και εξόδων. Τελικά, µετά την αφαίρεση διαφόρων άλλων αµοιβών, στην Ελλάδα έφτασαν µόνο 250.000 λίρες. Μεγάλη ευθύνη για τους δυσµενείς όρους της σύναψης του δανείου είχαν οι δύο έλληνες διαπραγµατευτές, ο γιαννιώτης πολιτικός Ανδρέας Λουριώτης και ο πλοιοκτήτης Ιωάννης Ορλάνδος. Αυτοί παρέµειναν στο Λονδίνο για µεγάλο χρονικό διάστηµα, ζώντας µε πολυτέλεια και σπαταλώντας µεγάλα ποσά, τα οποία αφαιρέθηκαν από το αρχικό ποσό του δανείου. Την ίδια εποχή στην Ελλάδα η Επανάσταση βρισκόταν σε κρίσιµο σηµείο, όχι µόνο στον στρατιωτικό τοµέα αλλά και στον πολιτικό, αφού ο εµφύλιος πόλεµος είχε αρχίσει. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1828 με διαταγή του Ιμπραήμ αρχίζει η κατεδάφιση του τείχους της Τρίπολης, καθώς και πολλών άλλων κτιρίων της πόλης.

10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Αλάτι στην «πληγή»

Ο Ιµπραήµ, που είχε φτάσει στην Τρίπολη την προηγούµενη µέρα, δίνει εντολή για την ολοκληρωτική καταστροφή της πόλης. Γκρεµίστηκαν τα τείχη και ανατινάχτηκαν τα δηµόσια κτίρια, οι εκκλησίες, τα τζαµιά, οι τεκέδες, τα χάνια, ακόµα και οι δηµόσιες βρύσες. Το έργο εκτέλεσαν οι Τούρκοι αλλά και οι Αιγύπτιοι του Ιµπραήµ, ο οποίος, δίνοντας το παράδειγµα, πήρε τη σκαπάνη και άρχισε πρώτος το γκρέµισµα του τείχους. Λένε, µάλιστα, ότι διέταξε να σκορπίσουν παντού αλάτι για να µην ξαναφυτρώσει τίποτα στο χώµα της πόλης. Η ολοκληρωτική καταστροφή της Τρίπολης είχε σκοπό να στερήσει από τους αντιπάλους του ένα πιθανό ορµητήριο για επιθέσεις εναντίον των Αιγυπτίων, αλλά αποτελούσε επίσης και µια πράξη εκδίκησης κατά των Ελλήνων, τους οποίους ο Ιµπραήµ δεν είχε κατορθώσει να υποτάξει, παρά τις προσπάθειες που είχε κάνει για τρία χρόνια. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 οι Τούρκοι του Ηρακλείου, που είχαν καταλάβει επίκαιρες θέσεις στη δυτική Κρήτη, με αρχηγό τον Τσιλιβοτάμπαση, επιτίθενται εναντίον των οπλαρχηγών της περιοχής, αλλά έπειτα από λίγες ώρες βρίσκονται σε δεινή θέση. Έτσι, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης περίπου 300 νεκρούς.

11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Αφύλαχτη διάβαση

Ο Ιµπραήµ κάνει απόβαση στη Μεθώνη µε 4.000 πεζούς και 400 ιππείς, χωρίς να συναντήσει αντίσταση. Οι περισσότεροι από τους στρατιώτες του ήταν άρρωστοι και ταλαιπωρηµένοι από το ταξίδι και έµειναν ευάλωτοι για µερικές ηµέρες στην παραλία, µέχρι να έλθουν από την Αίγυπτο και άλλοι, ώσπου έφτασαν περίπου τους 20.000. Αν η ελληνική κυβέρνηση είχε ενεργήσει άµεσα, θα είχε ίσως εξοντώσει εύκολα τους πρώτους Αιγύπτιους και κατά πάσα πιθανότητα η απόβαση του Ιµπραήµ θα είχε καταλήξει σε αποτυχία. Όµως, οι Έλληνες ήταν απροετοίµαστοι, δεν συνειδητοποίησαν τον κίνδυνο και ασχολούνταν µε τον εµφύλιο πόλεµο. Ο Κολοκοτρώνης και άλλοι στρατιωτικοί αρχηγοί, που θα µπορούσαν να αντιµετωπίσουν τον Ιµπραήµ, είχαν κλειστεί στη φυλακή. Έτσι ο Ιµπραήµ, ανενόχλητος, οργάνωσε τον στρατό του και ετοιµάστηκε να δώσει καίριο πλήγµα στην Επανάσταση. 1825:

Τους ήθελε ολόκληρους

Ο στρατηγός Ρίτσαρντ Τσωρτς, που είχε οριστεί αρχηγός του στρατού, µε επιστολή του στον οπλαρχηγό Γιάννη Ράγκο, αφού τον ειδοποιεί ότι στέλνει πολεµοφόδια και τρόφιµα, του ζητάει να µην του στέλνονται κεφάλια νεκρών Τούρκων αλλά µόνο αιχµάλωτοι. Φαίνεται ότι, σύµφωνα µε την προκήρυξη του Τσωρτς, για κάθε αιχµάλωτο δινόταν αµοιβή 4 τάλιρα. 1828:

12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Αυτοί τον χαβά τους…

Στη διάρκεια του εµφυλίου πολέµου, ο Δηµήτριος Υψηλάντης, που είχε αναλάβει ρόλο µεσολαβητή για να συµβιβάσει τις δύο αντίπαλες παρατάξεις (της Τρίπολης και του Κρανιδίου), επιστρέφει στην Τρίπολη άπρακτος. Την ίδια µέρα ο Παπαφλέσσας, υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης του Κρανιδίου, εισηγείται την αποστολή στρατιωτικών σωµάτων στη Μεσσηνία, την Κόρινθο και τη Γαστούνη, για να καταλάβουν στρατηγικά σηµεία και να ασκήσουν πίεση στους αντιπάλους. Νέα συµβιβαστική πρόταση του Πλαπούτα δεν είχε αποτέλεσµα. 1824:

Ευβοϊκό απαγορευτικό

Ο Φαβιέρος, µε 800 άνδρες του πεζικού, 120 του ιππικού και 160 του πυροβολικού, εκστρατεύει µε στόχο την κατάκτηση της Εύβοιας. Η απόφασή του είχε την έγκριση της επαναστατικής κυβέρνησης, η οποία του είχε υποσχεθεί την αποστολή εφοδίων και τροφίµων. Όµως, η επιχείρηση κατάληψης της Χαλκίδας καθυστέρησε και οι άνδρες του Φαβιέρου αποδεκατίστηκαν εξαιτίας του ακατάλληλου ρουχισµού, των ασθενειών και της κακής διατροφής. Οι συνθήκες αυτές προκάλεσαν επίσης και πολλές λιποταξίες. Έτσι, η επιχείρηση εναντίον της Εύβοιας απέτυχε. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 ο αιγυπτιακός στρατός με 15.250 άνδρες αρχίζει τον βομβαρδισμό του Μεσολογγίου. Τα βλήματα που έπεφταν ακατάπαυστα μέσα στην πόλη προκάλεσαν τον θάνατο πολλών αμάχων.

13 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Έριδες και θυσίες

Οι Έλληνες αποφασίζουν να κάνουν έφοδο και να καταλάβουν το φρούριο της Κορώνης, το οποίο πολιορκούσαν από τον Μάρτιο του 1821. Το κάστρο εφοδιαζόταν από τη θάλασσα και η πολιορκία είχε χαλαρώσει, έπειτα από παρεµβάσεις των Άγγλων που διευκόλυναν τους Τούρκους. Η έφοδος οργανώθηκε από τον Ηλία Καράπαυλο, αλλά δεν ευοδώθηκε, αφού οι µισθωτοί του Θεόδωρου Γρίβα και του Σέρβου δεν πήραν µέρος, αθετώντας τη συµφωνία που είχαν κάνει. Ο Γρίβας, µάλιστα, ζήτησε προκαταβολικά 100.000 γρόσια, για να δώσει την εντολή της επίθεσης στο σώµα που διοικούσε. Από τους Κορωναίους, 48 κατόρθωσαν να ανέβουν στο κάστρο, διαφεύγοντας την προσοχή των τούρκων φρουρών. Όταν έγιναν αντιληπτοί, προσπάθησαν να διαφύγουν και µερικοί το κατόρθωσαν, παίρνοντας µάλιστα και λάφυρα. Οι υπόλοιποι κλείστηκαν σε ένα οίκηµα και πολεµούσαν, ώσπου οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά και τους έκαψαν. Η διατήρηση του φρουρίου υπό τον έλεγχο των Τούρκων βοήθησε τον Ιµπραήµ να αποβιβαστεί στη Μεσσηνία το 1825. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 φτάνει τουρκικός στόλος στην Πάτρα και αποβιβάζει στρατό υπό τον Μεχμέτ πασά. Το 1826 συνεχίζεται ο σφοδρός κανονιοβολισμός του Μεσολογγίου από τον Ιμπραήμ.

14 Φεβρουαρίου Αλλαγή πλεύσης

Ο υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας Τζωρτζ Κάνιγκ δίνει εντολή στον άγγλο πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη Στράγκφορντ να δηλώσει στην Πύλη ότι η εκπλήρωση των υποχρεώσεών της απέναντι στους χριστιανούς υπηκόους της είναι προϋπόθεση για τη διατήρηση της φιλικής αγγλικής στάσης απέναντί της. Με την κίνηση αυτή η Αγγλία φανέρωνε την πρόθεσή της να αναµειχθεί ενεργά στο ελληνικό ζήτηµα. Ήταν η αρχή της µεταστροφής της αγγλικής πολιτικής απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση. 1823:

Ρωσική αρκούδα εναντίον ηµισελήνου

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Νέσελροδ γνωστοποιεί στην αγγλική κυβέρνηση την πρόθεση της χώρας του να προχωρήσει σε πόλεµο εναντίον της Τουρκίας. Η Ρωσία πρότεινε σε Αγγλία και Γαλλία να συµφωνήσουν ώστε η Τουρκία να υποχρεωθεί να δεχτεί την εφαρµογή του πρωτοκόλλου του Απριλίου 1826 και της συνθήκης του 1827. Με τη συνθήκη αυτή προβλεπόταν η ίδρυση αυτόνοµου ελληνικού κράτους φόρου υποτελούς στον σουλτάνο. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 ο Κωνσταντίνος Πετμεζάς, στο πλαίσιο του εμφυλίου πολέμου, παίρνει εντολή από το παλαιό Εκτελεστικό, που ελέγχεται από τον Κολοκοτρώνη, να κατευθυνθεί στην Αργολίδα, εναντίον του νέου Εκτελεστικού, που βρίσκεται στο Κρανίδι. Οι προσπάθειες του Πετμεζά δεν είχαν αποτέλεσμα.

15 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Προβλήµατα επικοινωνίας

Ο Αυγουστίνος Καποδίστριας, που είχε διοριστεί πληρεξούσιος τοποτηρητής και υπεύθυνος των επιχειρήσεων στη δυτική Ελλάδα, δίνει εντολή στον γάλλο φιλέλληνα Λουί Ντεντσέλ να φύγει από τα Άγραφα και να κατευθυνθεί στον Μύτικα της Αιτωλοακαρνανίας. Η απόφαση του Αυγουστίνου έγινε χωρίς προηγούµενη συνεννόηση µε τον στρατηγό Τσωρτς, µε αποτέλεσµα να δηµιουργηθεί ένταση ανάµεσά τους. Παρ’ όλα αυτά, ο Τσωρτς συνέχισε τον αγώνα στη δυτική Ελλάδα, µε σηµαντικές επιτυχίες, όπως ήταν η παράδοση του φρουρίου της Βόνιτσας και των στενών του Μακρυνόρους, που στέρησε από τους Τούρκους τη δυνατότητα ανεφοδιασµού των φρουρίων που κατείχαν. 1829:

Εδώ καράβια χάνονται…

Στη διάρκεια της Επανάστασης στην Κρήτη ο οπλαρχηγός του Μυλοπόταµου Μελιδόνης αναλαµβάνει µόνος του επίθεση εναντίον της φρουράς του Βαθειακού, η οποία στέφεται από επιτυχία. Αυτή η επιτυχία του Μελιδόνη, καθώς και η ενέργεια του γενικού επάρχου Κρήτης Αφεντούλιεφ να του απονείµει τον βαθµό του πεντακοσίαρχου, προκάλεσαν τον φθόνο και την οργή του αρχηγού των Σφακιανών Ρούσου Βουρδουµπά. Σε µια λογοµαχία µεταξύ των δύο οπλαρχηγών, ο Βουρδουµπάς σκότωσε µε ύπουλο τρόπο τον Μελιδόνη. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 ο Ιμπραήμ κατασκευάζει νέους προμαχώνες μπροστά στο Μεσολόγγι.

16 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ S.O.S.!

Μετά τον θάνατο του Αλή πασά και την αποδέσµευση του πολυάριθµου τουρκικού στρατού υπό τον Χουρσίτ, οι Σουλιώτες ειδοποιούν την κυβέρνηση ότι έχουν περικυκλωθεί από πολυάριθµα τουρκικά στρατεύµατα, ενώ οι Τούρκοι κρατούν ως οµήρους συµπατριώτες τους. Οι Σουλιώτες ζητούσαν να σταλούν 10-12 πλοία στα παράλια της Ηπείρου και 300 βαρέλια µε πυρίτιδα για τον αγώνα τους εναντίον των σουλτανικών στρατευµάτων. 1822:

Έξοδος και έφοδος!

Κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου οι Έλληνες αποφασίζουν να επιχειρήσουν έξοδο για να απωθήσουν τους πολιορκητές, που έχουν προετοιµαστεί να καταλάβουν τον µεγάλο προµαχώνα του τείχους. Η έξοδος στέφθηκε από επιτυχία. Οι πολιορκηµένοι, αφού πήραν πολλά λάφυρα και πολεµοφόδια, επέστρεψαν στην πόλη. Ο Ιµπραήµ, που διηύθυνε την επιχείρηση, συνειδητοποίησε ότι µε επιθέσεις δεν µπορούσε να πετύχει τον σκοπό του και αποφάσισε να εφαρµόσει ένα σχέδιο πιο στενού αποκλεισµού, από τη στεριά και από τη θάλασσα. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, που βρισκόταν στο Κισνόβιο της Βεσσαραβίας, παίρνει την απόφαση να κηρύξει την Επανάσταση. Λίγες ημέρες αργότερα κατευθύνθηκε στον ποταμό Προύθο και από εκεί στο Ιάσιο, όπου κυκλοφόρησε την επαναστατική προκήρυξή του.

17 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Σωτήριο πυρ

Μεγάλη πυρκαγιά ξεσπάει στην Κωνσταντινούπολη, µε αποτέλεσµα να καταστραφούν χιλιάδες σπίτια, καθώς και πολλά τζαµιά και αποθήκες µε µεγάλες ποσότητες πυροµαχικών. Τα πυροµαχικά προοριζόταν να σταλούν στον στρατό που θα συγκεντρωνόταν στη Θεσσαλία, για την αντιµετώπιση της Επανάστασης. Από αυτά θα καλύπτονταν επίσης και οι ανάγκες του τουρκικού στόλου. Η πυρκαγιά αποδείχτηκε σωτήρια για την εξέλιξη της Ελληνικής Επανάστασης. 1823:

Άνισος αγώνας…

Η κυβέρνηση του Κρανιδίου, µε πρόεδρο τον Γεώργιο Κουντουριώτη, διατάζει την κινητοποίηση των στρατιωτικών της δυνάµεων για ένοπλη αναµέτρηση µε την κυβέρνηση της Τρίπολης, που ελέγχεται από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ο οποίος όµως είχε διαλύσει το δικό του εκστρατευτικό σώµα. Το σχέδιο της κυβέρνησης Κουντουριώτη προέβλεπε επίθεση για την κατάληψη της Τρίπολης, της Κορίνθου και του Ναυπλίου. Ο Κουντουριώτης είχε µε το µέρος του τους πλοιοκτήτες των νησιών, µε τον Μιαούλη, που εξασφάλιζαν την υπεροχή στη θάλασσα. Σταδιακά η κυβέρνηση του Κρανιδίου αποκτούσε υπεροχή και στην ξηρά, µε τους Στερεοελλαδίτες που κινητοποιούσε ο Κωλέττης, αλλά και µε αρκετούς πελοποννήσιους οπλαρχηγούς, οι οποίοι µε την πάροδο του χρόνου γίνονταν περισσότεροι, βλέποντας ότι η κυβέρνηση του Κρανιδίου διέθετε χρήµατα, σε αντίθεση µε την κυβέρνηση της Τρίπολης. 1824:

18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Ναυτική αυτοχειρία…

Ο ελληνικός στόλος µε 50 πλοία πλησιάζει στο λιµάνι της Πάτρας, για να αντιµετωπίσει τον τουρκικό. Τα τουρκικά πολεµικά κατέφυγαν στον Κορινθιακό κόλπο, όπου ήταν ασφαλή, γιατί προστατεύονταν από τα τηλεβόλα της Ναυπάκτου. Παρ’ όλα αυτά, ο ελληνικός στόλος βύθισε την εποµένη ένα εχθρικό µπρίκι, ενώ οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά σε τέσσερα δικά τους φορτηγά, για να µην πέσουν στα χέρια των Ελλήνων. Ο ελληνικός στόλος, τελικά, κατέπλευσε στο Μεσολόγγι. 1822:

Πειρατεία τέλος!

Εκτελώντας τις εντολές του Καποδίστρια για πάταξη της πειρατείας, εκπλέει από τον ναύσταθµο του Πόρου µικρός στόλος υπό τον Μιαούλη, µε σκοπό να πλήξει το ορµητήριο των ελλήνων πειρατών, που βρισκόταν στις βόρειες Σποράδες. Μέσα σε λίγες ηµέρες η επιχείρηση τελείωσε µε επιτυχία. Οι πειρατές παραδόθηκαν χωρίς να προβάλουν αντίσταση. Παρέδωσαν και τα πλοιάριά τους, από τα οποία άλλα καταστράφηκαν και άλλα εντάχθηκαν στη δύναµη του ελληνικού στόλου. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 συγκροτείται στρατόπεδο στην Πάτρα από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Το 1828 ο Θεόδωρος Γρίβας, που είχε πρωταγωνιστήσει σε εξέγερση εναντίον του Καποδίστρια, καταλαμβάνοντας το φρούριο του Ναυπλίου, αναγκάζεται να υποχωρήσει και να παραδώσει το φρούριο στον Κυβερνήτη.

19 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Ήλθε, είδε και απήλθε

Στη διάρκεια του εµφυλίου πολέµου, ο Γ. Χελιώτης-Λύκος αναλαµβάνει φρούραρχος του Ακροκορίνθου, ύστερα από σχετική διαταγή του Κολοκοτρώνη. Όµως, η κυβέρνηση του Κουντουριώτη διέταξε τον Λόντο και άλλους οπλαρχηγούς να πολιορκήσουν τον Ακροκόρινθο και να διώξουν «τους αντιπατριώτας διά πυρός και σιδήρου». Τελικά, ο Χελιώτης υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το φρούριο, και µάλιστα κρυφά. 1824:

Σπεύδε βραδέως…

Η επιτροπή των πολιορκουµένων του Μεσολογγίου, έπειτα από επίµονες ενέργειες κατά την τετράµηνη παραµονή της στο Ναύπλιο, το Άργος και την Ύδρα, κατορθώνει να αποσπάσει χρηµατική βοήθεια 400.000 γροσίων για την αντιµετώπιση των αναγκών της πόλης. Το αρχικό αίτηµα της επιτροπής ήταν να δοθεί το ποσό των 600.000 γροσίων για έναν µήνα, το οποίο περιορίστηκε µετά την παρέµβαση του Ιωάννη Κωλέττη, που είχε αναλάβει τις σχετικές συνεννοήσεις. Επίσης αποφασίστηκε να ενισχυθεί η άµυνα του Μεσολογγίου µε 200 άνδρες υπό τον Θεόδωρο Γρίβα. Μολονότι αποφασίστηκε ακόµα η οικονοµική ενίσχυση του στόλου, αυτός δεν µπορούσε να αναχωρήσει άµεσα, εφόσον χρειαζόταν να γίνει ο κατάλληλος εφοδιασµός σε εξοπλισµό και τρόφιµα. Η καθυστέρηση της αναχώρησης του στόλου έκανε αδύνατη τη διάσπαση του ναυτικού αποκλεισµού του Μεσολογγίου. 1826:

20 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Όπου φύγει φύγει

Ο ελληνικός στόλος, µε 35 πολεµικά πλοία υπό τον Ανδρέα Μιαούλη, αποπλέει από το Μεσολόγγι και προσβάλλει αιφνιδιαστικά τον τουρκικό, που έχει εγκαταλείψει τη Ναύπακτο και βρίσκεται στο λιµάνι της Πάτρας. Οι Τούρκοι, που δεν περίµεναν ότι τα µικρά ελληνικά πλοία θα τολµούσαν να τους επιτεθούν, πανικόβλητοι προσπαθούσαν να σηκώσουν τις άγκυρες και να βγουν από το λιµάνι. Έτσι άρχισε σφοδρή ναυµαχία, κατά την οποία µια τουρκική φρεγάτα καταστράφηκε ολοσχερώς και σε πολλά άλλα πλοία προξενήθηκαν σηµαντικές ζηµιές. Ο τουρκικός στόλος κατόρθωσε τελικά να διαφύγει και κατευθύνθηκε στη Ζάκυνθο, όπου προστατεύθηκε από µοίρα του αγγλικού στόλου. Ο τούρκος ναύαρχος, για να αποφύγει νέα επίθεση του ελληνικού στόλου, έστρεψε τα κανόνια των πλοίων προς την πόλη της Ζακύνθου, απειλώντας να τη βοµβαρδίσει. 1822:

Και συ, τέκνον Γκούρα;

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη διορίζει το άλλοτε πρωτοπαλίκαρο του Οδυσσέα Ανδρούτσου Γιάννη Γκούρα αρχηγό της εκστρατείας στην ανατολική Στερεά Ελλάδα και του χορηγεί 140.000 γρόσια. Με τη βοήθεια αυτή ο Γκούρας βάδισε εναντίον του Ανδρούτσου στη Λιβαδειά, τον ανάγκασε να παραδοθεί και τον έστειλε σιδηροδέσµιο µε συνοδεία στην Αθήνα. Εκεί ο Ανδρούτσος φυλακίστηκε στην Ακρόπολη, όπου βασανίστηκε και δολοφονήθηκε. 1825:

21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Απάνθρωπη αρχή…

Πραγµατοποιείται η πρώτη µάχη της Επανάστασης στη Μολδοβλαχία, στο Γαλάτσι. Ο Βασίλειος Καραβιάς προσέβαλε τους Τούρκους της τοπικής φρουράς, µεταξύ των οποίων ήταν και αρκετοί έµποροι. Ο Καραβιάς τους σκότωσε όλους, περίπου 160, και πυρπόλησε µερικά σπίτια της πόλης. Κατόρθωσε επίσης να κυριεύσει 11 τουρκικά πλοία που βρίσκονταν στο λιµάνι. Όταν ο Υψηλάντης πληροφορήθηκε όσα γίνονταν στο Γαλάτσι, έδωσε εντολή να µη φονευθούν οι Τούρκοι που είχαν συλληφθεί στο Ιάσιο, αλλά να φυλακιστούν σε µοναστήρια. 1821:

Μάταιες προσπάθειες

Στη διάρκεια του εµφυλίου πολέµου, η κυβέρνηση του Κρανιδίου υπό τον Γεώργιο Κουντουριώτη αρχίζει τις επιχειρήσεις για την κατάληψη της Κορίνθου. Η αντίπαλη παράταξη υπό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη βρισκόταν σε δύσκολη θέση, γιατί δεν διέθετε σηµαντική στρατιωτική δύναµη, ούτε και χρήµατα για τη συντήρησή της. Γι’ αυτό ζήτησε από τον Ανδρέα Ζαΐµη να µεσολαβήσει για µια συµβιβαστική λύση. Ο Ζαΐµης, που ήταν αποφασισµένος να πολεµήσει µε την παράταξη του Κουντουριώτη, καθυστέρησε εσκεµµένα τη µεσολάβησή του. Έτσι απέτρεψε την παρέµβαση της κυβέρνησης της Τρίπολης στην πολιορκία της Κορίνθου, ώστε αυτή να εξελιχθεί ευνοϊκά για την κυβέρνηση του Κρανιδίου. 1824:

22 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Η διάβαση ενός Ρουβίκωνα

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, φορώντας τη στολή του (του ρώσου στρατηγού), διαβαίνει τον ποταµό Προύθο στην περιοχή της Μολδαβίας και µπαίνει στο Ιάσιο. Με τη συνοδεία 200 ιππέων, εγκαταστάθηκε στη µονή του Γαλατά, που βρισκόταν σε µικρή απόσταση από την πόλη. Στο Ιάσιο θα κηρυχθεί η Επανάσταση, θα κυκλοφορήσει η πρώτη επαναστατική προκήρυξη και θα οργανωθεί ο πυρήνας του επαναστατικού στρατού. Στον ναό των Τριών Ιεραρχών θα γίνει επίσηµη τελετή, όπου ο µητροπολίτης Ιασίου Βενιαµίν θα ευλογήσει τη σηµαία της Επανάστασης και θα ζώσει το ξίφος στη ζώνη του Υψηλάντη. 1821:

Στη βράση κολλάει το σίδερο…

Ο Παπαφλέσσας, που µετέφερε µε πάθος το µήνυµα της Επανάστασης σε όλες τις επαρχίες της Πελοποννήσου, στέλνει επιστολή στον Ξάνθο, ζητώντας να επισπεύσει ο Αλέξανδρος Υψηλάντης την άφιξή του στην Πελοπόννησο. Η επιθυµία του Παπαφλέσσα ήταν αδύνατο να πραγµατοποιηθεί, αφού ο Υψηλάντης δεν είχε ακόµη κηρύξει την Επανάσταση στις παραδουνάβιες ηγεµονίες. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο οπλαρχηγός Νικόλαος Κασομούλης, με δύο πλοία από τα Ψαρά και μικρές ποσότητες πυρομαχικών, αποβιβάζεται στο Ελευθεροχώρι της Πιερίας, με σκοπό να αρχίσει την Επανάσταση στην περιοχή του Ολύμπου.

23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Αν έχεις τέτοιους φίλους…

Μετά τη ναυµαχία της Πάτρας, τα ελληνικά πλοία αγκυροβολούν στο Κατάκολο για να προµηθευτούν νερό. Εκεί έφτασε αγγλικό πλοίο, µεταφέροντας διαταγή στον Μιαούλη να µην επιχειρήσει επίθεση εναντίον του τουρκικού στόλου στο Ιόνιο. Λίγες ηµέρες νωρίτερα οι Άγγλοι είχαν δείξει πάλι τα φιλοτουρκικά τους αισθήµατα, προστατεύοντας τα τουρκικά πλοία στη Ζάκυνθο. Έτσι ο ελληνικός στόλος επέστρεψε στο Μεσολόγγι, αφήνοντας τον τουρκικό να αποπλεύσει ανενόχλητος από τη Ζάκυνθο και να κατευθυνθεί στο λιµάνι της Αλεξάνδρειας. 1822:

Στη Μακεδονία του παλιού καιρού…

Δύο εµβληµατικές µορφές της Επανάστασης στη Μακεδονία, ο Τάσος Καρατάσος και ο Αγγελής Γάτσος, που είχαν κυριεύσει τη Νάουσα, εκστρατεύουν µε 1.800 άνδρες εναντίον της Βέροιας. Η επίθεση στην πόλη πραγµατοποιήθηκε το βράδυ και οι Έλληνες κατόρθωσαν να καταλάβουν τα πρόχειρα εξωτερικά οχυρώµατα και να πυρπολήσουν µερικά σπίτια στην είσοδο της πόλης. Όµως, τα µεσάνυχτα αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, όταν πληροφορήθηκαν ότι πολυάριθµος εχθρικός στρατός ερχόταν εναντίον τους και κινδύνευαν να περικυκλωθούν. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διακηρύσσει στους Μολδαβούς ότι η Επανάσταση στην Ελλάδα έχει αρχίσει και τους διαβεβαιώνει για την τάξη και την ασφάλεια στην περιοχή τους.

24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Υπέρ πίστεως και πατρίδος

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης δηµοσιεύει στο Ιάσιο την προκήρυξή του υπό τον τίτλο: «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος», η οποία απευθύνεται στους Φιλικούς και σε όλους τους Έλληνες και τους καλεί να πάρουν τα όπλα. 1821:

Όποιος έχει τα γένια…

Ενώ ο εµφύλιος πόλεµος έχει αρχίσει, η κυβέρνηση του Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη, που έχει την έδρα της στην Τρίπολη, κατηγορεί την κυβέρνηση του Κουντουριώτη (µε έδρα το Κρανίδι) για ιδιοτέλεια, αντεθνική στάση και φαλκίδευση των ελευθεριών του λαού. Εµφανιζόταν ως η µόνη νόµιµη κυβέρνηση και καλούσε όλους τους Έλληνες να βοηθήσουν στη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης, η οποία θα έβαζε τέλος στην πολιτική κρίση. Ωστόσο, η κυβέρνηση του Κουντουριώτη ήταν πανίσχυρη, έχοντας µε το µέρος της τους πλοιοκτήτες των νησιών και τα στρατεύµατα των Στερεοελλαδιτών. Κυρίως όµως είχε τη διαχείριση των χρηµάτων του δανείου. Έτσι απέρριψε τις αιτιάσεις της κυβέρνησης της Τρίπολης και συνέχισε τον εµφύλιο πόλεµο. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 η είδηση της απόβασης των στρατευμάτων του Ιμπραήμ στον Αρχάγγελο Λακωνίας προκαλεί τον τρόμο στις επαναστατικές αρχές της περιοχής, που ειδοποιούν όλους τους οπλοφόρους να κατευθυνθούν στα σημεία της απόβασης των Αιγυπτίων.

25 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Μικροί και µεγάλοι στον Αγώνα!

Με ηµερήσια διαταγή του Αλέξανδρου Υψηλάντη ορίζονται τα ανώτερα στελέχη του επαναστατικού στρατού. Μεταξύ των πιο υψηλόβαθµων ήταν τα αδέλφια του, ο Νικόλαος και ο Γεώργιος. Στην πρόσκληση που απηύθυνε ο Υψηλάντης στους Έλληνες η ανταπόκριση ήταν καθολική. Υπάλληλοι εµπορικών γραφείων, εργάτες από τα λιµάνια του Εύξεινου Πόντου, σπουδαστές και παιδιά πλούσιων και αριστοκρατικών οικογενειών άφησαν την ειρηνική ζωή τους και έσπευσαν να καταταγούν στον επαναστατικό στρατό. 1821:

Κολοκοτρώνης φώναξε, τους Τούρκους τούς ετρόµαξε!

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης οργανώνει την πολιορκία του φρουρίου της Πάτρας, δίνοντας εντολή στον Κωνσταντίνο Πετµεζά, τον Γενναίο Κολοκοτρώνη, τον Αποστόλη Κολοκοτρώνη και τον Δηµήτριο Πλαπούτα να καταλάβουν επίκαιρες θέσεις γύρω από την πόλη. Οι Τούρκοι, που είχαν ενισχυθεί από στρατιωτικά σώµατα τα οποία είχε αποβιβάσει ο τουρκικός στόλος, επιτέθηκαν εναντίον των ελληνικών δυνάµεων. Την εποµένη θα γίνει η σύγκρουση των αντιπάλων στην περιοχή της Χαλανδρίτσας και η άδοξη επιστροφή των Τούρκων στο φρούριο της Πάτρας. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 οι σπετσιώτες πλοίαρχοι του στόλου ζητούν από την κυβέρνηση χρήματα για μισθούς των πληρωμάτων, μετά τις επιχειρήσεις στο λιμάνι της Πάτρας.

26 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Ωσεί κωφοί ουκ ήκουον…

Ο Κολοκοτρώνης, που βρίσκεται φυλακισµένος στην Ύδρα, µαθαίνει τις πρώτες επιτυχίες του Ιµπραήµ και απευθύνεται στον Λάζαρο Κουντουριώτη, ζητώντας να δικαστεί το συντοµότερο, βέβαιος για την αθωότητά του, για να επιστρέψει στον αγώνα. Τόσο ο Λάζαρος Κουντουριώτης όσο και η κυβέρνηση αδιαφόρησαν και άφησαν τον Κολοκοτρώνη στη φυλακή. 1825:

Λίγο πριν από την άλωση…

Ο γαµπρός του Ιµπραήµ, ο Ιµπραήµ Χουσεΐν µπέης, πολιορκεί το Βασιλάδι, µια µικρή νησίδα που βρίσκεται στον κόλπο του Μεσολογγίου και την οποία υπερασπίζονταν 100 Έλληνες, µε αρχηγούς τον Σπύρο Πεταλούδη και τον Αναστάση Παπαλουκά. Η επίθεση του Χουσεΐν έγινε από τη θάλασσα µε σχεδίες, βάρκες και 40 πλοιάρια, που ήταν εξοπλισµένα µε κανόνια και βοµβοβόλα. Ύστερα από πολύωρη µάχη, από λάθος ανατινάχθηκε η πυριτιδαποθήκη των αµυνοµένων, µε αποτέλεσµα να µείνουν γρήγορα χωρίς πυροµαχικά. Οι άνδρες του Χουσεΐν βρήκαν έτσι την ευκαιρία να αποβιβαστούν στο νησί και να σκοτώσουν σχεδόν όλους τους υπερασπιστές του. Μόνο 3 κατόρθωσαν να διαφύγουν, ενώ 4 συνελήφθησαν αιχµάλωτοι. Η πτώση της νησίδας κλόνισε το ηθικό των υπερασπιστών του Μεσολογγίου, που διαισθάνονταν ότι δεν θα αργούσε να έλθει και η σειρά τους. 1826:

27 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Τα πλοία µου αργά

Έξι σπετσιώτικα πλοία αποπλέουν για να αντιµετωπίσουν τον αιγυπτιακό στόλο που βρίσκεται στη Μεθώνη και έχει ήδη αποβιβάσει τα πρώτα στρατεύµατα του Ιµπραήµ. Η κακοκαιρία υποχρέωσε τα ελληνικά πλοία να προσορµιστούν στη Μονεµβασιά και αργότερα στα Κύθηρα. Σε λίγες ηµέρες 12 αιγυπτιακά πλοία έφτασαν στη Μεθώνη, µεταφέροντας το δεύτερο κύµα των αιγύπτιων εισβολέων. Τα σπετσιώτικα πλοία έφτασαν αργά στη Μεθώνη, αντιµετωπίστηκαν από τα αιγυπτιακά και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στο Ταίναρο. Αυτή η καθυστερηµένη αντίδραση του ελληνικού στόλου επέτρεψε στον Ιµπραήµ να εγκατασταθεί στην Πελοπόννησο χωρίς σηµαντικές απώλειες και να οργανώσει τις επιχειρήσεις του. 1825:

Χιώτικη ατυχία

Στο στενό µεταξύ Τσεσµέ και Χίου 6 τουρκικά πλοία µε διοικητή τον τούρκο ναύαρχο Ταχήρ πασά επιτίθενται εναντίον 2 ελληνικών, µε κυβερνήτες τον Παπανικολή και τον Κολαντρούτσο, και τα αναγκάζουν να αποχωρήσουν. Οι Τούρκοι, ανενόχλητοι πλέον, την εποµένη µετέφεραν από τον Τσεσµέ 3.000 στρατιώτες, οι οποίοι ενίσχυσαν τους πολιορκουµένους στο φρούριο της Χίου. Οι ενισχύσεις που είχε στείλει στο νησί ο Καποδίστριας αλλά και οι φιλότιµες προσπάθειες του Φαβιέρου δεν ήταν αρκετές να διασώσουν τη Χίο. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 η επαρχία Αποκορώνου της Κρήτης υποτάσσεται στον Χουσεΐν.

28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Ο κλοιός σφίγγει…

Ο Γρηγόρης Λιακατάς, επικεφαλής 300 αγωνιστών, αντιµετωπίζει πολλαπλάσιους Τουρκοαιγύπτιους στον Ντολµά, ένα νησάκι στη λιµνοθάλασσα του Μεσολογγίου. Η πολιορκία του µικρού νησιού έγινε από έναν στολίσκο µε πλοιάρια που είχαν κατασκευαστεί ειδικά για την αβαθή λιµνοθάλασσα του Μεσολογγίου. Οι πολιορκούµενοι στο κάστρο της πόλης, για να βοηθήσουν τους αγωνιστές του Λιακατά, επιχείρησαν έξοδο, στην οποία υπερίσχυσαν των Τούρκων, που είχαν σηµαντικές απώλειες. Ωστόσο, ο αντιπερισπασµός αυτός δεν διέσωσε τους υπερασπιστές του Ντολµά. Μολονότι πολέµησαν ηρωικά, τελικά σκοτώθηκαν όλοι. Επηρεασµένοι από την κατάληψη του Ντολµά, πολλοί αγωνιστές εγκατέλειψαν το Αιτωλικό εσπευσµένα µέσα στη νύχτα. Όσοι έµειναν αναγκάστηκαν να παραδοθούν δύο ηµέρες αργότερα. Η κατάληψη του Ντολµά επιδείνωσε τη θέση των Ελλήνων που ήταν κλεισµένοι στο Μεσολόγγι, αφού η πολιορκία έγινε πιο ασφυκτική όχι µόνο από τη στεριά αλλά και από τη θάλασσα. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 έφοδος των Ελλήνων υπό τους Μαυρομιχάλη και Γρίβα για την κατάληψη της Κορώνης αποτυγχάνει. Το 1827 ο Καραϊσκάκης, με πορεία-αστραπή από το Δίστομο, φτάνει στην Ελευσίνα. Γρήγορα συγκεντρώθηκαν κοντά του 3.000 αγωνιστές, και ο Καραϊσκάκης κατέστρωσε σχέδιο για την αντιμετώπιση των δυνάμεων του Κιουταχή.

29 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Και Παλαµήδι τ’ Αναπλιού…

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη εκδίδει νόµο µε τον οποίο µεταφέρεται η έδρα της από το Κρανίδι στο Ναύπλιο, θεωρώντας ότι έτσι θα διευκολυνθεί η επικοινωνία της µε όλες τις επαναστατηµένες περιοχές. Στην πραγµατικότητα όµως, η κυβέρνηση του Κουντουριώτη, µε ορµητήριο το Ναύπλιο, σχεδίαζε να πολιορκήσει αργότερα την Τρίπολη, όπου είχε την έδρα της το παλαιό Εκτελεστικό υπό τον Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη και τον Κολοκοτρώνη. Λίγες µέρες αργότερα ο Κουντουριώτης θα στείλει διαταγή στον Πάνο Κολοκοτρώνη, που κατείχε το Ναύπλιο, να ετοιµάσει τα σχετικά καταλύµατα για την εγκατάσταση των µελών της κυβέρνησής του. Η ενέργεια αυτή ήταν η αφορµή για να αρχίσει και επίσηµα ο εµφύλιος πόλεµος, µετά την άρνηση του Πάνου Κολοκοτρώνη, που κηρύχθηκε «αποστάτης και εχθρός του έθνους». Έτσι, η κυβέρνηση έστειλε 2.000 Υδραίους και Κρανιδιώτες, µε αρχηγό τον υδραίο πλοίαρχο Κυριάκο Σκούρτη, για να πολιορκήσουν το Ναύπλιο από στεριά και θάλασσα. 1824:

Πουλιά, µην κελαηδάτε…

Το µοναστήρι της Οδηγήτριας στη Μεσσαρά Ηρακλείου Κρήτης πολιορκείται από µεγάλη εχθρική δύναµη. Οι µοναχοί της µονής, µε αρχηγό τον θρυλικό Ξωπατέρα, βρήκαν µαρτυρικό θάνατο έπειτα από τρεις ηµέρες αντίστασης. Ακολούθησαν καταστροφές και λεηλασία του µοναστηριού. 1828:

1 ΜΑΡΤΙΟΥ Πρόσκληση σε… οµηρία

Η τουρκική διοίκηση της Πελοποννήσου απευθύνει πρόσκληση στους προκρίτους και αρχιερείς να µεταβούν στην Τριπολιτσά, µε το πρόσχηµα της συµµετοχής τους σε έκτακτη σύσκεψη. Σκοπός των Τούρκων ήταν να τους χρησιµοποιήσουν ως οµήρους για να αποτρέψουν την Επανάσταση. Οι περισσότεροι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση, γεγονός που θεωρήθηκε δειλία απέναντι στην τουρκική εξουσία. Ωστόσο, για αρκετούς από αυτούς ήταν πράξη εκούσιας θυσίας, αφού γνώριζαν ότι επρόκειτο να ξεσπάσει η Επανάσταση. Όταν αυτή εκδηλώθηκε, φυλακίστηκαν για πολλούς µήνες σε άθλιες συνθήκες, µε αποτέλεσµα αρκετοί να πεθάνουν. Όσοι επέζησαν ελευθερώθηκαν µετά την άλωση της Τριπολιτσάς. 1821:

Αναγκαστική µετακόµιση

Οι Τούρκοι, µετά την πτώση του Ντολµά, κυριεύουν µε έφοδο το Αιτωλικό, όπως ήταν αναµενόµενο, χωρίς να βρουν αντίσταση. Το προηγούµενο βράδυ όσοι αγωνιστές είχαν καταφύγει εκεί µετά την πτώση του Βασιλαδίου και του Ντολµά αποφάσισαν να εγκαταλείψουν εσπευσµένα τους άµαχους κατοίκους του Αιτωλικού. Έτσι, αυτοί αναγκάστηκαν να παραδοθούν µε τον όρο να εγκαταλείψουν τη γη τους και να πάνε στην Άρτα, παίρνοντας όσα πράγµατα µπορούσαν να µεταφέρουν. 1826:

2 ΜΑΡΤΙΟΥ Των Κολοκοτρωναίων

Οι Έλληνες υπό την ηγεσία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, οι οποίοι είχαν πάει για να πολιορκήσουν την Πάτρα, οχυρώνονται στο µοναστήρι του Γηροκοµείου, που βρίσκεται σε µικρή απόσταση από την πόλη. Οι Τούρκοι του Γιουσούφ Σελίµ πασά βγήκαν από το κάστρο και συγκρούστηκαν µε τα στρατιωτικά σώµατα του Δηµητρίου Πλαπούτα και του Γενναίου Κολοκοτρώνη, που προέβαλαν ηρωική αντίσταση. Η συµπλοκή έληξε µε νίκη των Ελλήνων, ενώ οι Τούρκοι επέστρεψαν στο κάστρο µε απώλειες 80 νεκρούς. 1822:

Προθέρµανση των αντιπάλων

Φτάνει εσπευσµένα στον Πειραιά ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, για να αντιµετωπίσει τον Κιουταχή, που απειλεί να καταπνίξει την Επανάσταση στην Αττική. Ο Καραϊσκάκης στρατοπέδευσε στο Κερατσίνι και κατέλαβε ένα οχυρωµένο µετόχι, όπου δέχτηκε την επίθεση 800 Τούρκων υπό τον Κιουταχή. Η επίθεση αποκρούστηκε, αλλά ο τούρκος στρατηγός κατόρθωσε να στήσει δύο κανόνια απέναντι από το µετόχι και να καταλάβει έναν λόφο κοντά στον Κορυδαλλό, τον λόφο του Σαρδελά. Στη συνέχεια ο Κιουταχής συγκέντρωσε περίπου 6.000 πολεµιστές, µε σκοπό να κάµψει την αντίσταση των Ελλήνων. Η αποφασιστική µάχη θα δοθεί δύο ηµέρες αργότερα. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 το Βουλευτικό στέλνει στο Εκτελεστικό επεξεργασμένη πρόταση για σύσταση εμπορικού δικαστηρίου στη Σύρο.

3 ΜΑΡΤΙΟΥ Στα µισά του δρόµου…

Συλλαµβάνονται οι απεσταλµένοι του Αλέξανδρου Υψηλάντη Δ. Ύπατρος και Αριστείδης Παππάς, οι οποίοι µετέφεραν επιστολές που αφορούσαν την Επανάσταση, ο πρώτος στη Θεσσαλονίκη και ο δεύτερος στη Σερβία. Και οι δύο απεσταλµένοι βρήκαν τον θάνατο καθ’ οδόν, πριν φτάσουν στον προορισµό τους. 1821:

Έθου σκότος…

Ο φιλέλληνας συνταγµατάρχης Κάρολος Χάιντεκ, µε 500 άνδρες, επιχειρεί να αποκόψει τον εφοδιασµό του Κιουταχή, καταλαµβάνοντας τον Ωρωπό. Στην επιχείρηση συµµετείχαν η φρεγάτα «Ελλάς» µε κυβερνήτη τον Ανδρέα Μιαούλη, η ατµοκίνητη κορβέτα «Καρτερία» µε κυβερνήτη τον Άστιγξ και το µπρίκι «Νέλσων» µε κυβερνήτη τον Παπανικολή. Στο λιµάνι του Ωρωπού τα ελληνικά πλοία κυρίευσαν δύο τουρκικά σκάφη που µετέφεραν τρόφιµα για τον στρατό του Κιουταχή και κατέστρεψαν το κανονιοστάσιο που βρισκόταν στην παραλία. Όταν οι Τούρκοι, που κατείχαν τον Ωρωπό, τράπηκαν σε φυγή, οι Έλληνες ετοιµάστηκαν για απόβαση. Ωστόσο, ο Χάιντεκ εµπόδισε το εγχείρηµα, αναβάλλοντάς το για την εποµένη, µε τη δικαιολογία ότι είχε αρχίσει να σκοτεινιάζει. Τελικά, η επιχείρηση απέτυχε και ο στόλος επέστρεψε άπρακτος, εξαιτίας της ατολµίας του Χάιντεκ. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 η κυβέρνηση αποφασίζει να πάρει δάνειο 100.000 γροσίων για τις ανάγκες του Μεσολογγίου.

4 ΜΑΡΤΙΟΥ Όλα του στόλου δύσκολα…

Η κυβέρνηση ζητάει από τους πρόκριτους της Ύδρας και των Σπετσών να στείλουν 15 πλοία και πυρπολικά για να βοηθήσουν τους επαναστάτες στη δυτική Κρήτη. Τα πλοία έφτασαν καθυστερηµένα στο τέλος του Μαρτίου και το µόνο που κατόρθωσαν ήταν να παραλάβουν τους άµαχους που είχαν καταφύγει σε σπηλιές και να τους αποβιβάσουν στις ακτές της Πελοποννήσου. Ωστόσο, λίγοι από αυτούς επέζησαν. Οι περισσότεροι πέθαναν από τις κακουχίες, τις αρρώστιες και την έλλειψη τροφής. 1824:

Λίγοι εναντίον πολλών

Ο Κιουταχής, µε 4.000 πεζούς και 2.000 ιππείς, επιτίθεται για δεύτερη φορά εναντίον των Ελλήνων υπό τον Καραϊσκάκη, στο Κερατσίνι. Η επίθεση επικεντρώθηκε κυρίως στο Μετόχι, που το υπερασπίζονταν οι Έλληνες υπό τον Τούσα (Αθανάσιο) Μπότσαρη, τον Γαρδικιώτη Γρίβα και τον Κασοµούλη. Παρά τον σφοδρό κανονιοβολισµό, από τον οποίο σχεδόν όλοι οι τοίχοι του µοναστηριού κατέρρευσαν, οι Έλληνες διατήρησαν τις θέσεις τους και έπειτα από πολύωρη µάχη υποχρέωσαν τους Τούρκους να υποχωρήσουν, όταν έφτασαν ενισχύσεις στο ελληνικό στράτευµα από το στρατόπεδο της Καστέλας. Οι Τούρκοι είχαν απώλειες 300 νεκρούς και 500 τραυµατίες, ενώ από τους Έλληνες χάθηκαν µόνο 3 και τραυµατίστηκαν 25. 1827:

5 ΜΑΡΤΙΟΥ O tempora! O mores!

Ο ναύαρχος Κόχραν φτάνει στον Πόρο µε ένα παλιό µπρίκι, τον «Σωτήρα», που είχε αγοραστεί µε χρήµατα των γάλλων φιλελλήνων στη Μασσαλία. Ο Κόχραν ήταν γνωστός για τον τυχοδιωκτισµό του και οι ναυτικές του γνώσεις ήταν µάλλον ασήµαντες. Κλήθηκε στην Ελλάδα από τους πολιτικούς που διαχειρίζονταν τα χρήµατα από τα δάνεια της Αγγλίας, τον Μαυροκορδάτο, τον Κωλέττη και τον Κουντουριώτη, έναντι αδράς αµοιβής. Ο άγγλος ναύαρχος εµφανιζόταν ως σωτήρας της Ελλάδας, ντυµένος µε χρυσοκέντητη στολή, και ξόδευε χρήµατα για την οργάνωση ενός στρατιωτικού σώµατος από 1.000 Υδραίους και 200 Κρητικούς. Ήταν ο κύριος υπεύθυνος για την καταστροφή που υπέστησαν οι Έλληνες στην περιοχή του Αναλάτου και για την παράδοση της Ακρόπολης στους Τούρκους. Εξαιτίας του διαλύθηκε το στρατόπεδο του Πειραιά, ενώ αυτός αναχώρησε τον Δεκέµβριο του 1827 για την Αγγλία, απ’ όπου κατηγορούσε τους Έλληνες ως τους «µεγαλύτερους δειλούς» που είχε γνωρίσει ποτέ, ως βάρβαρους και άγριους. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Δημήτρης Μακρής αρπάζει τα χρήματα του φόρου που αποστέλλονταν στην Κωνσταντινούπολη, αφού σκότωσε στη Σκάλα του Μαυρομάτη, κοντά στη Ναύπακτο, όσους τα μετέφεραν.

6 ΜΑΡΤΙΟΥ Φοβάται ο Γιάννης το θεριό…

Οι Τούρκοι, λίγες ηµέρες πριν από την έκρηξη της Επανάστασης, επειδή υποψιάζονταν τις επαναστατικές κινήσεις των Ελλήνων, κλείνονται στην Τριπολιτσά µε τις οικογένειές τους. Παράλληλα, και οι Έλληνες άρχισαν να φυγαδεύουν τις δικές τους οικογένειες στα Επτάνησα και στις γύρω από την Τρίπολη ορεινές περιοχές. Αρκετές ελληνικές οικογένειες ζήτησαν άσυλο στα προξενεία των ευρωπαϊκών κρατών. Πολλούς δέχτηκε το γαλλικό προξενείο, σε αντίθεση µε το αγγλικό, το οποίο όχι µόνο δεν προστάτευσε τους Έλληνες αλλά, αντίθετα, προσπάθησε να επηρεάσει αρνητικά την Επανάσταση, εµποδίζοντας τη συµµετοχή των Επτανησίων της Πάτρας σ’ αυτήν. 1821:

Το Ναύπλιο στον κλοιό του εµφυλίου

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη εγκαταλείπει το Κρανίδι µε τα σκάφη «Κίµων» και «Αρχιµήδης» και κατευθύνεται στο Ναύπλιο, ενώ συγχρόνως τον ίδιο προορισµό έχει και ένα σώµα Κρανιδιωτών από την ξηρά. Έτσι άρχισε η επιχείρηση για την κατάληψη του Ναυπλίου, το οποίο είχε στην κατοχή της η κυβέρνηση της Τρίπολης, υπό τον Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη και τον Κολοκοτρώνη. Η κυβέρνηση του Κουντουριώτη ήθελε µε κάθε τρόπο να εγκατασταθεί στο Ναύπλιο, εκτιµώντας ότι από εκεί θα έλεγχε αποτελεσµατικότερα τις επαναστατηµένες περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς. 1824:

7 ΜΑΡΤΙΟΥ Η αρχή (δεν) είναι το ήµισυ του παντός

Στις παραδουνάβιες ηγεµονίες επικρατεί επαναστατικός αναβρασµός, που όµως δεν εκδηλώνεται µε πολεµικές ενέργειες. Εξαίρεση αποτέλεσε η επιχείρηση ελλήνων ναυτικών από τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, που βρίσκονταν στο Γαλάτσι, περιµένοντας να εφοδιαστούν µε όπλα από τις επαναστατικές επιτροπές των γειτονικών πόλεων. Οι έλληνες ναυτικοί, µε αρχηγό τον Ανδρέα Σφαέλλο, επιτέθηκαν µε τα πλοία τους και κυρίευσαν 10 τουρκικά εµπορικά πλοία που έπλεαν στον Δούναβη. Η σύγκρουση αυτή ήταν η πρώτη ναυτική επιχείρηση του Αγώνα και η πρώτη νίκη των Ελλήνων σε θαλάσσια περιοχή. Το πρόσκαιρο αποτέλεσµα ήταν να µην τολµούν οι Τούρκοι να κινούνται ελεύθερα στα νερά του Δούναβη, ενώ προετοιµάζονταν οι επιχειρήσεις στις παραδουνάβιες ηγεµονίες από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. 1821:

Τις πταίει;

Ο Πάνος Κολοκοτρώνης αρνείται να παραδώσει το κάστρο του Ναυπλίου στην κυβέρνηση Κουντουριώτη, µετά τη σύγκρουσή της µε την κυβέρνηση της Τρίπολης. Έπειτα από αυτή την άρνηση η κυβέρνηση εξέδωσε έγγραφο µε το οποίο ο Πάνος Κολοκοτρώνης αποκηρυσσόταν ως «αποστάτης και εχθρός του έθνους», µεταθέτοντας την ευθύνη για την ένοπλη σύγκρουση στην αντίπαλη παράταξη. Ταυτόχρονα διέταξε τον αποκλεισµό του Ναυπλίου. 1824:

8 ΜΑΡΤΙΟΥ «Ολυµπιακή» αποτυχία

Ο Νικόλαος Κασοµούλης µε τους οπλαρχηγούς του Ολύµπου Διαµαντή Νικολάου και Ντίτζια προσπαθούν µε δύναµη 300 ανδρών να καταλάβουν την οχυρή θέση του Κολινδρού, µιας κωµόπολης στο βορειοανατολικό τµήµα των Πιερίων, κάνοντας την αρχή της Επανάστασης στην περιοχή του Ολύµπου. Οι έλληνες οπλαρχηγοί επιτέθηκαν εναντίον περίπου 1.500 Τούρκων, οι οποίοι είχαν φτάσει εκεί έπειτα από πρόσκληση των τουρκόφιλων προκρίτων της περιοχής. Οι τουρκικές δυνάµεις οχυρώθηκαν σε πύργους και πέτρινα σπίτια της κωµόπολης και αντιστάθηκαν στις επιθέσεις των Ελλήνων µε επιτυχία. Από τις συγκρούσεις σκοτώθηκαν περίπου 70 Τούρκοι και τραυµατίστηκαν 40. Από τους Έλληνες σκοτώθηκαν 3 και τραυµατίστηκαν 6. Μετά τις άκαρπες επιθέσεις, οι Έλληνες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στο χωριό Καστανιά, απ’ όπου έφυγαν στο τέλος Μαρτίου. 1822:

Μόνος και αβοήθητος

Ενώ έχει αρχίσει ο εµφύλιος πόλεµος µεταξύ της κυβέρνησης της Τρίπολης και της κυβέρνησης του Κρανιδίου, ο Βασίλης Αναγνωστόπουλος, που είχε σταλεί από τον Πάνο Κολοκοτρώνη να φρουρεί τους Μύλους, µάταια περιµένει να φτάσουν ενισχύσεις. Έτσι, µένοντας αβοήθητος, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την περιοχή. Στους Μύλους αποβιβάστηκε ο Κουντουριώτης και από εκεί οργάνωσε, µε χρήµατα του δανείου, την επίθεσή του εναντίον της κυβέρνησης της Τρίπολης. 1824:

9 ΜΑΡΤΙΟΥ Ως από µηχανής θεός

Ενώ συνεχίζονται οι µάχες στο πλαίσιο της πολιορκίας της Πάτρας, περίπου 12.000 Τούρκοι επιχειρούν έξοδο από το φρούριο. Οι Έλληνες αιφνιδιάστηκαν, µε αποτέλεσµα άλλοι να τραπούν σε φυγή και άλλοι να περικυκλωθούν από τις τουρκικές δυνάµεις. Ωστόσο, έπειτα από παρέµβαση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ανασυντάχθηκαν, απώθησαν τους Τούρκους και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν, µε σηµαντικές απώλειες. Από 400 έως 1.000 υπολογίζεται ότι ήταν οι νεκροί και οι τραυµατίες τους. 1822:

Ο επιµένων (δεν) νικά

Ο Φαβιέρος, µε περίπου 2.500 αγωνιστές, επιχειρεί να καταλάβει την Κάρυστο. Οι Τούρκοι αντιστάθηκαν και απέκρουσαν τις επιθέσεις των Ελλήνων, καθώς και εκείνες των φιλελλήνων του Φαβιέρου. Μολονότι ήταν φανερή η αδυναµία να κυριευθούν οι θέσεις των Τούρκων, ο Φαβιέρος επέµεινε µε πείσµα στις επιθέσεις µέχρι τις 13 Μαρτίου, µε αποτέλεσµα να αποδεκατιστούν οι δυνάµεις του. Όταν έγινε γνωστό ότι ο πασάς του Ευρίπου Οµέρ είχε ξεκινήσει από τη Χαλκίδα µε 4.000 πεζούς και 500 ιππείς για να τον αντιµετωπίσει, ο Φαβιέρος εγκατέλειψε την Κάρυστο και την Εύβοια, που παρέµεινε στην κατοχή των Τούρκων µέχρι το 1833, οπότε ελευθερώθηκε, µετά την εφαρµογή της Συνθήκης του Λονδίνου. 1826:

10 ΜΑΡΤΙΟΥ Στα ίχνη της αρχαίας Θήβας

Στη Φωξάνη της Μολδαβίας οργανώνεται ο Ιερός Λόχος, στον οποίο συµµετέχουν 494 στρατιώτες. Οι ιερολοχίτες ήταν ντυµένοι µε µαύρη στολή και στο µέτωπο είχαν αποτυπώσει το σύµβολο του θανάτου. Οργανώθηκε επίσης άτακτο και τακτικό ιππικό, όπως και ένα σώµα εθελοντών. Οι Έλληνες της Μολδαβίας δαπάνησαν περισσότερα από 1.000.000 φράγκα για να εξοπλίσουν αυτούς τους αγωνιστές, που γρήγορα αυξήθηκαν και έφτασαν τους 3.000. 1821:

Ελευθερία µε το σταγονόµετρο

Οι Μεγάλες Δυνάµεις υπογράφουν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, µε το οποίο καθορίζονται τα σύνορα του ελληνικού κράτους. Εκτός από την Πελοπόννησο και τα κοντινά σε αυτή νησιά, στο ελληνικό κράτος θα περιλαµβάνονταν η Στερεά Ελλάδα, µε όριο τη γραµµή Παγασητικού – Αµβρακικού, η Εύβοια και οι Κυκλάδες. Στο ίδιο πρωτόκολλο καθοριζόταν επίσης ότι η Ελλάδα θα ήταν κράτος υποτελές στον σουλτάνο µε ετήσια καταβολή φόρου 1.500.000 γρόσια. Οι µουσουλµάνοι που θα εγκατέλειπαν το νέο κράτος θα αποζηµιώνονταν για τις περιουσίες τους, ενώ την εξουσία θα ασκούσε κληρονοµικός ηγεµόνας της επιλογής των τριών Δυνάµεων. Η πρόταση της Γαλλίας και της Ρωσίας για την παραχώρηση της Κρήτης στο ελληνικό κράτος δεν έγινε αποδεκτή, έπειτα από άρνηση της Αγγλίας. 1829:

11 ΜΑΡΤΙΟΥ Προοίµιο ολέθρου

Ο Λυκούργος Λογοθέτης, που την προηγούµενη µέρα είχε ξεκινήσει από τη Σάµο µε δύναµη 2.500 ανδρών, αποβιβάζεται στη Χίο, µε στόχο να την απελευθερώσει από τους Τούρκους, οι οποίοι, έντροµοι, κλείνονται στο κάστρο του νησιού. Οι ντόπιοι προύχοντες δεν ήταν σύµφωνοι µε την αιφνιδιαστική επιδροµή των Σαµίων, φοβούµενοι για την τύχη των οµήρων που είχαν συλληφθεί προηγουµένως και βρίσκονταν στην Κωνσταντινούπολη ή στα χέρια της τουρκικής διοίκησης του νησιού. Οι Ψαριανοί, που συµµετείχαν στην απόβαση στέλνοντας πλοία και πολεµοφόδια, προειδοποιούσαν για τον κίνδυνο επέµβασης του τουρκικού στόλου, ενώ η επαναστατική επιτροπή της Χίου έκανε έκκληση για βοήθεια στα τρία ναυτικά νησιά. Η επιχείρηση τελικά απέτυχε όχι µόνο εξαιτίας της αδιαφορίας που επέδειξαν οι ντόπιοι προύχοντες και της ελλιπούς προετοιµασίας των επαναστατών αλλά και λόγω της άµεσης αντίδρασης εκ µέρους του τουρκικού στόλου, που κατέφθασε µε µεγάλες δυνάµεις. Ο Λογοθέτης επέστρεψε στη Σάµο, εγκαταλείποντας τη Χίο στην καταστροφική µανία των Τούρκων. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822, τρεις εβδομάδες μετά τη νικηφόρα ναυμαχία της Πάτρας, ο Ανδρέας Μιαούλης πληροφορεί την κυβέρνηση ότι ο τουρκικός στόλος πανικόβλητος έχει φύγει από τη Ζάκυνθο και κατευθύνεται στην Αλεξάνδρεια, για ασφάλεια.

12 ΜΑΡΤΙΟΥ Απελπισµένη αντίσταση

Ο Τάσος Καρατάσος, µε 240 αγωνιστές, οχυρώνεται στη µονή Δοβρά της Ηµαθίας. Από το µοναστήρι οι Έλληνες απέκρουσαν τις επιθέσεις περίπου 4.000 Τούρκων που είχαν επικεφαλής τον Μεχµέτ αγά. Οι απώλειες των Τούρκων ήταν µεγάλες (300 νεκροί και πολλοί τραυµατίες), ωστόσο το µοναστήρι κινδύνεψε να καταληφθεί. Την κρίσιµη στιγµή έφτασε βοήθεια υπό τον Αγγελή Γάτσο και τον Ζαφειράκη Θεοδοσίου, οι οποίοι προσέβαλαν τους Τούρκους από τα νώτα. Η µάχη κράτησε ολόκληρη την ηµέρα και, όταν έπεσε η νύχτα, οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν προς τη Βέροια. Η επιτυχία αυτή των Ελλήνων δεν είχε ουσιαστικό αντίκρισµα, γιατί οι Τούρκοι, µε νέες ενισχύσεις που έφτασαν στην περιοχή, κατέλαβαν το µοναστήρι και οργάνωσαν σχέδιο για να πλήξουν την Επανάσταση στην κύρια εστία της, τη Νάουσα. 1822:

Τούρκος «Αττίλας»

Φτάνει στη Βέροια ο Εµπού Λουµπούτ µε 16.000 Τούρκους, πεζικό, ιππικό και πυροβολικό. Με την άφιξή του, 74 πρόκριτοι και πλούσιοι κάτοικοι της πόλης συνελήφθησαν αµέσως ως όµηροι και φυλακίστηκαν. Ο σκληρός τούρκος στρατηγός κατέστρωσε το σχέδιό του για την κατάπνιξη της Επανάστασης στη Μακεδονία, το οποίο στέφθηκε από επιτυχία και κόστισε τη ζωή χιλιάδων αγωνιστών και αµάχων. 1822:

13 ΜΑΡΤΙΟΥ Όνειρο ήταν και πάει…

Ο τακτικός στρατός υπό τον Φαβιέρο κάνει την τελευταία προσπάθεια για εκπόρθηση της Καρύστου τις πρώτες πρωινές ώρες. Αρχικά οι Έλληνες κατέλαβαν χωρίς σηµαντικές απώλειες τα πρώτα σπίτια της πόλης, αλλά µόλις ξηµέρωσε αντιµετώπισαν τη σθεναρή αντίσταση των Τούρκων, που έβαλλαν από το τείχος και τα οχυρωµένα σπίτια της πόλης, όχι µόνο µε τα όπλα αλλά και µε πέτρες και ζεµατιστό νερό. Οι απώλειες των στρατιωτικών σωµάτων Ελλήνων και φιλελλήνων ήταν πολύ µεγάλες. Έτσι ο Φαβιέρος αναγκάστηκε να υποχωρήσει στη θέση Λυκόρεµα, µε πρόθεση να περάσει στην απέναντι ακτή της Αττικής, εγκαταλείποντας οριστικά το σχέδιο κατάληψης της Εύβοιας. 1826:

Τσάµπα ο κόπος…

Καθορίζονται οι λεπτοµέρειες, από την Ε΄ Εθνοσυνέλευση του Ναυπλίου, για το σύστηµα διακυβέρνησης του ελληνικού κράτους. Στο κείµενο που συντάχθηκε αναγνωριζόταν ότι το πολιτικό σύστηµα της Ελλάδας ήταν «Ηγεµονία διαδοχική, Συνταγµατική και Κοινοβουλευτική», αλλά δινόταν η δυνατότητα στον µελλοντικό ηγεµόνα της Ελλάδας να επιφέρει όποιες αλλαγές επιθυµούσε στις διατάξεις του συντάγµατος. Ωστόσο, αυτό το Ηγεµονικό Σύνταγµα δεν εφαρµόστηκε ποτέ, εφόσον προσωρινά ανέλαβε τη διακυβέρνηση ο Αυγουστίνος Καποδίστριας, ενώ µε την άφιξη του Όθωνα σταµάτησε κάθε ενέργεια για συνταγµατικό καθεστώς. 1832:

14 ΜΑΡΤΙΟΥ Ρωσικό «νιετ»

Ο Καποδίστριας στέλνει επιστολή στον Αλέξανδρο Υψηλάντη, εκ µέρους του αυτοκράτορα της Ρωσίας. Με αυτήν τον αποθαρρύνει από τη συνέχιση του αγώνα του, κάνοντας γνωστή την αποστροφή του τσάρου Αλέξανδρου προς την επαναστατική δράση. Η Επανάσταση χαρακτηριζόταν στην επιστολή ως ανταρσία και επισηµαίνονταν οι φιλικές σχέσεις της Ρωσίας µε την Οθωµανική Αυτοκρατορία, οι οποίες θα διαταράσσονταν από την εξέγερση στη Μολδοβλαχία. Η επιστολή του Καποδίστρια κοινοποιήθηκε στην Υψηλή Πύλη, µε άµεσες αρνητικές συνέπειες για το εγχείρηµα του Υψηλάντη στις ηγεµονίες. Παράλληλα, ο τσάρος εξέδωσε αυτοκρατορικό διάταγµα µε το οποίο προειδοποιούσε τον Υψηλάντη ότι δεν επρόκειτο να έχει καµία βοήθεια εκ µέρους της Ρωσίας και ότι τόσο ο ίδιος όσο και οι αδελφοί του έπαυαν να ανήκουν στην υπηρεσία του, ενώ του απαγορευόταν να εισέλθει στη Ρωσία. 1821:

Οι Πόρτες «άνοιξαν»

Στις Πόρτες Αγριδίου Καλαβρύτων, ο Φιλικός Νικόλαος Σολιώτης µε λιγοστούς αγωνιστές στήνει ενέδρα και σκοτώνει τους ταχυδρόµους που µετέφεραν επιστολές του καϊµακάµη Σελήχ στον Χουρσίτ, ο οποίος πολεµούσε τον Αλή πασά στα Γιάννενα. Το τολµηρό αυτό εγχείρηµα πραγµατοποιήθηκε «άνευ της γνώµης των προκρίτων», ύστερα από κρυφή συνεννόηση µε τον Παπαφλέσσα. 1821:

15 ΜΑΡΤΙΟΥ Λίγοι αλλά λέοντες

Ο Ιµπραήµ στέλνει ισχυρή δύναµη πεζών και ιππέων, µαζί µε 4 τηλεβόλα, εναντίον των ελληνικών δυνάµεων που είχαν αρχηγό τον Χατζηχρήστο, στο Νεόκαστρο της Μεσσηνίας. Οι άνδρες του Χατζηχρήστου και πολλών άλλων οπλαρχηγών, αν και πολύ λιγότεροι, όρµησαν µε ενθουσιασµό εναντίον των εχθρικών δυνάµεων, χωρίς να περιµένουν τις διαταγές του αρχηγού τους, µε αποτέλεσµα να έχουν περίπου 150 νεκρούς. Αλλά και οι Αιγύπτιοι είχαν πολλές απώλειες, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι ανάµεσα στους νεκρούς τους ήταν και πολλοί αξιωµατικοί. Η σύγκρουση συνεχίστηκε την εποµένη, µε την επίθεση του Ιµπραήµ κατά των αγωνιστών του Καρατάσου, στον Σχοινόλακα. 1825:

Απελευθέρωση λόγω… θανάτου

Στη διάρκεια της πολιορκίας του Νεοκάστρου τραυµατίζεται σοβαρά ο Ιωάννης Μαυροµιχάλης και πεθαίνει έπειτα από δύο µέρες από γάγγραινα. Λίγες ηµέρες αργότερα, η κυβέρνηση ελευθέρωσε τον γέροντα πατέρα του, που είχε φυλακιστεί µε τους άλλους «αντάρτες» στην Ύδρα. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 δημοσιεύεται στην εφημερίδα Ελληνικά Χρονικά επιστολή του Οδυσσέα Ανδρούτσου προς τον Αδαμάντιο Κοραή, με την οποία τον καλεί να έλθει στην Ελλάδα, ώστε με τις συμβουλές και τη σύνεσή του να βοηθήσει στην αποκατάσταση της ενότητας του έθνους.

16 ΜΑΡΤΙΟΥ Διά χειρός Καρατάσου

Οι αγωνιστές του Τάσου Καρατάσου, µακεδόνα οπλαρχηγού που είχε κατέβει στην Πελοπόννησο µετά την αποτυχία της Επανάστασης στη Μακεδονία, αντιµετωπίζουν επιτυχώς τις δυνάµεις του Ιµπραήµ στον Σχοινόλακα της Μεσσηνίας. Οι Έλληνες, οχυρωµένοι στα σπίτια του Σχοινόλακα, αφού άφησαν τους Αιγύπτιους να µπουν ανενόχλητοι στο χωριό, άρχισαν να τους χτυπούν εύστοχα, προκαλώντας τους µεγάλες απώλειες. Έπειτα από τέσσερις ώρες σφοδρών επιθέσεων χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσµα, τα αιγυπτιακά στρατεύµατα αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν άτακτα, αφήνοντας στο πεδίο της µάχης πολλούς νεκρούς και λογχοφόρα όπλα. Ο Καρατάσος στη µάχη αυτή κατόρθωσε να εξουδετερώσει τα πλεονεκτήµατα των Αιγυπτίων, δηλαδή την ευρωπαϊκή τακτική και την ευστοχία των όπλων τους. 1825:

Αργά και βασανιστικά

Ο Γεώργιος Κουντουριώτης, θέλοντας να αποκτήσει την αίγλη και τη δόξα των στρατιωτικών, εκστρατεύει στη Μεσσηνία για να αντιµετωπίσει τον στρατό του Ιµπραήµ. Η πορεία του ήταν αργή και κοπιαστική, γιατί ήταν δυσκίνητος και καθόλου συνηθισµένος να ιππεύει. Έτσι, χρειάστηκε µέρες για να φτάσει στον προορισµό του. Λίγο νωρίτερα είχαν αναχωρήσει και άλλοι στρατιωτικοί και ναυτικοί, υποστηρικτές του Κουντουριώτη και πολέµιοι του φυλακισµένου στην Ύδρα Κολοκοτρώνη. 1825:

17 ΜΑΡΤΙΟΥ Φωτιά και τσεκούρι…

Ο Κανέλλος Δεληγιάννης στέλνει µερικά παλικάρια του να συλλάβουν στα Λαγκάδια της Αρκαδίας και τα γύρω χωριά όσους Τούρκους βρίσκονται εκεί. Μέχρι τότε οι Έλληνες τους επιτηρούσαν, ώστε να µη φύγουν για την Τρίπολη και ειδοποιήσουν τον τουρκικό στρατό για τις προετοιµασίες της Επανάστασης. Παράλληλα, τις ίδιες µέρες γενικευόταν η στρατολόγηση στα Λαγκάδια και στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο, µετά τη διάλυση του στρατοπέδου της Καρύταινας, οι κάτοικοι των Λαγκαδίων, που φοβούνταν την τουρκική αντίδραση, αποφάσισαν να συνοδεύσουν τους συλληφθέντες Τούρκους στην Τρίπολη, να προσκυνήσουν και να ζητήσουν συγχώρεση. Τότε ο Κανέλλος Δεληγιάννης έστειλε τον αδελφό του Κωνσταντάκη µε 48 Γορτύνιους, οι οποίοι σκότωσαν όλους τους Τούρκους (περίπου 300) που βρίσκονταν στα Λαγκάδια και έκαψαν το τζαµί τους. 1821:

Άλλοι πάνε, άλλοι έρχονται

Φεύγει από το Βουκουρέστι και ο πρόξενος της Ρωσίας, όπως είχε κάνει προηγουµένως και ο πρόξενος της Αυστρίας, µετά την εκδήλωση των επαναστατικών ενεργειών του Βλαδιµηρέσκου και του Υψηλάντη. Την ίδια µέρα ο Βλαδιµηρέσκου έφτασε έξω από το Βουκουρέστι και εξέδωσε προκήρυξη, µε την οποία καλούσε τους κατοίκους του να προσχωρήσουν στο κίνηµά του. 1821:

18 ΜΑΡΤΙΟΥ Ήγγικεν η ώρα…

Πραγµατοποιείται µία από τις πρώτες αψιµαχίες της Επανάστασης εναντίον ανθρώπων της ακολουθίας του τούρκου διοικητή των Καλαβρύτων Ιµπραήµ πασά Αρναούτογλου, που κατευθύνεται προς την Τρίπολη. Ο δούλος και ο καφετζής του Αρναούτογλου σκοτώθηκαν από ενέδρα των Πετµεζαίων, ενώ ο ίδιος ο πασάς, τροµοκρατηµένος, οχυρώθηκε µε τους Τούρκους της περιοχής στους τρεις οχυρούς πύργους των Καλαβρύτων. Τα γεγονότα αυτά έγιναν αµέσως γνωστά στην τουρκική διοίκηση στην Τρίπολη και αποφασίστηκε να φυλακιστούν οι αρχιερείς και οι πρόκριτοι που κρατούνταν όµηροι από την 1η Μαρτίου. Ταυτόχρονα, άρχισαν να καταφθάνουν στην Τρίπολη τούρκοι πρόσφυγες από την ύπαιθρο της Πελοποννήσου, ενώ πολλοί Έλληνες κατέφευγαν σε ορεινά κρησφύγετα ή µακριά από την Πελοπόννησο, και ιδιαίτερα στα νησιά. 1821:

Μικρό το κακό

Στη διάρκεια του αγώνα της Νάουσας, οι αγωνιστές υπό την αρχηγία του Αγγελή Γάτσου, που έχουν οχυρωθεί στο ξωκλήσι Άγιος Νικόλαος, επιτίθενται εναντίον του τουρκικού ιππικού. Οι υπέρτερες δυνάµεις των Τούρκων είχαν ως αρχηγό τους τον ονοµαστό για την αγριότητά του Εµπού Λουµπούτ. Η επίθεση των Ελλήνων είχε ως συνέπεια να προκληθεί σηµαντική φθορά στο εχθρικό ιππικό, ωστόσο η επιτυχία αυτή δεν ήταν καθοριστική για την έκβαση των επιχειρήσεων. 1822:

19 ΜΑΡΤΙΟΥ Συµπάθεια και καταδίκη…

Ο αυτοκράτορας της Ρωσίας Αλέξανδρος Α΄, που βρισκόταν στο Λάιµπαχ, παραλαµβάνει επιστολή του Αλέξανδρου Υψηλάντη, ο οποίος µέχρι τότε υπηρετούσε ως αξιωµατικός του ρωσικού στρατού. Με την επιστολή του ο Υψηλάντης έκανε γνωστή στον Αλέξανδρο την παραίτησή του από τις τάξεις του ρωσικού στρατού και τον πληροφορούσε για την κήρυξη της Επανάστασης. Ταυτόχρονα, ζητούσε τη βοήθειά του για την απελευθέρωση των οµόθρησκων λαών των Βαλκανίων. Ο τσάρος Αλέξανδρος συγκινήθηκε από την πρωτοβουλία του Υψηλάντη, αλλά, όταν αυτή έγινε ευρύτερα γνωστή, καθώς και η προκήρυξή του µε την οποία έκανε νύξη για τη βοήθεια από τη Ρωσία, πιέστηκε από τον Μέττερνιχ και υποχρεώθηκε να αποκηρύξει το κίνηµά του. 1821:

Και άλλο ένα σύνταγµα

Αρχίζει τις εργασίες της η Γ΄ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα, µε πρόεδρο τον Γεώργιο Σισίνη και γραµµατέα τον Νικόλαο Σπηλιάδη. Η Εθνοσυνέλευση είχε ξεκινήσει τις εργασίες της στην Επίδαυρο, αλλά δεν τις συνέχισε εκεί. Στην Τροιζήνα ψηφίστηκε το «Πολιτικόν Σύνταγµα της Ελλάδος», το οποίο καθιέρωνε τον κοινοβουλευτισµό, τη φορολογική ισότητα και τη διάκριση των εξουσιών. Ψηφίστηκε επίσης η εκλογή του Καποδίστρια ως Κυβερνήτη της Ελλάδας και ορίστηκε έδρα της κυβέρνησης το Ναύπλιο. 1827:

20 ΜΑΡΤΙΟΥ Φόβος και τρόµος

Οι Τούρκοι της περιοχής του Μυστρά, ακούγοντας µερικές κανονιές που ρίχνονταν από ελληνικά εµπορικά πλοία προς τη Μάνη, πανικοβάλλονται γιατί νοµίζουν ότι πρόκειται για γαλλικά πολεµικά. Τροµοκρατηµένοι, έφυγαν και κατευθύνθηκαν στην Τρίπολη, για να προφυλαχτούν µέσα στα τείχη της. 1821:

Στην Κάρυστο µετ’ εµποδίων

Ο Νικόλαος Κριεζώτης µε 2.000 αγωνιστές καταλαµβάνει το Διακόφτι, κοντά στα Στύρα της Εύβοιας. Εκεί κατασκεύασε λίθινους προµαχώνες για να επιτεθεί στη συνέχεια εναντίον της Καρύστου, που την υπερασπιζόταν ο Οµέρ µπέης. Στην ακτή των Στύρων παρέπλεε ελληνικός στολίσκος, που είχε σκοπό να προστατεύει τις επιχειρήσεις από τη θάλασσα. Τις επόµενες ηµέρες ο Οµέρ επιτέθηκε µε 600 άνδρες και ένα κανόνι, µε το οποίο προξένησε σηµαντική βλάβη στις ελληνικές θέσεις. Παρ’ όλα αυτά, ο Κριεζώτης απέκρουσε την τουρκική έφοδο και καταδίωξε τους Τούρκους µέχρι την Κάρυστο. Ταυτόχρονα, ο στόλος συνέλαβε ένα αυστριακό πλοίο που είχε παραδώσει σιτάρι στους Τούρκους της Χαλκίδας, µε αντάλλαγµα χρυσά και ασηµένια σκεύη. Ο ελληνικός στόλος λαφυραγώγησε το αυστριακό πλοίο και παρέδωσε τα πιο πολλά λάφυρα στον Κριεζώτη. 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 συγκροτείται σώμα περίπου 800 Ελλήνων για την αντιμετώπιση των Τουρκαλβανών του Λάλα και της Καρύταινας.

21 ΜΑΡΤΙΟΥ Η αρχή του Αγώνα

Πραγµατοποιείται µια από τις πρώτες πολεµικές επιχειρήσεις της Επανάστασης στην Πελοπόννησο. Στη µονή της Αγίας Λαύρας είχαν συγκεντρωθεί 600 ένοπλοι αγωνιστές µε αρχηγούς τον Σωτήρη Θεοχαρόπουλο, τον Σωτήρη Χαραλάµπη, τον Ιωάννη Παπαδόπουλο, τον Νίκο Σολιώτη και τους Πετµεζαίους και επιτέθηκαν εναντίον των Τούρκων, που ήταν οχυρωµένοι στους πύργους των Καλαβρύτων. Ύστερα από πενθήµερη αντίσταση, οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Από τους Έλληνες σκοτώθηκαν 2 και τραυµατίστηκαν 3, µεταξύ των οποίων και ο ηρωικός Σολιώτης. Με τα 100 όπλα που παρέδωσαν οι Τούρκοι, εξοπλίστηκαν και άλλοι αγωνιστές. 1821:

Άλλαξε ο Μανολιός…

Στη διάρκεια του εµφυλίου πολέµου, το φρούριο του Ακροκορίνθου παραδίδεται στις στρατιωτικές δυνάµεις της κυβέρνησης Κουντουριώτη, εξαιτίας της έλλειψης τροφίµων και πολεµοφοδίων. Οι στρατιώτες του φρουρίου παρέµειναν µέσα σ’ αυτό, µε άλλον αρχηγό, αφού εξασφάλισαν από την κυβέρνηση Κουντουριώτη την καταβολή των µισθών τους. Ο Κολοκοτρώνης, µετά την παράδοση του Ακροκορίνθου, δεν είχε πλέον κανένα έρεισµα στην περιοχή της Κορινθίας. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821, 100 Τούρκοι της φρουράς του Ρίου μπαίνουν στην Πάτρα και αρχίζουν λεηλασίες και εμπρησμούς σπιτιών. Μετά την αντίδραση των Ελλήνων, απωθήθηκαν και κλείστηκαν στο φρούριο της πόλης.

22 ΜΑΡΤΙΟΥ Η Πάτρα φλέγεται

Οι κάτοικοι των Πατρών στη διάρκεια της νύχτας φυγαδεύουν τα γυναικόπαιδα, µετά τις λεηλασίες και τους εµπρησµούς σπιτιών και καταστηµάτων που είχαν διαπράξει τα τουρκικά στρατεύµατα. Οι Τούρκοι είχαν αρχίσει από το πρωί να κανονιοβολούν τη µητρόπολη, θεωρώντας ότι εκεί είχαν καταφύγει οι πιο σηµαντικοί από τους κατοίκους. Την ίδια µέρα οι οπλαρχηγοί των ντόπιων και επτανησιακών στρατιωτικών σωµάτων έστειλαν ταχυδρόµους στη µονή Οµπλού, ζητώντας βοήθεια από τους προκρίτους που είχαν συγκεντρωθεί εκεί µε τους ενόπλους τους. 1821:

Όλα για το χρήµα!

Η Τρίπολη πολιορκείται από τα στρατεύµατα της κυβέρνησης Κουντουριώτη, ενώ µέσα στην πόλη βρίσκονται 1.000 αγωνιστές υπό τους Γενναίο Κολοκοτρώνη, Νικηταρά, Κανέλλο Δεληγιάννη κ.ά. Στους πολιορκητές περιλαµβάνονταν πολλοί οπλαρχηγοί από την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, που είχαν εξασφαλίσει τους µισθούς των στρατιωτών τους από τα χρήµατα του δανείου, τα οποία διαχειριζόταν η κυβέρνηση Κουντουριώτη. Οι στρατιώτες που βρίσκονταν στην πόλη δυσανασχετούσαν, επειδή ο Κολοκοτρώνης αδυνατούσε να βρει τα χρήµατα για την πληρωµή των µισθών τους. Η πολιορκία της Τρίπολης ήταν η πρώτη σηµαντική πολεµική ενέργεια του εµφυλίου πολέµου. 1824:

23 ΜΑΡΤΙΟΥ Ο σκοπός αγιάζει τα µέσα

Υπογράφεται πάνω στην Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας ο αφορισµός του Αλέξανδρου Υψηλάντη, του Μιχαήλ Σούτσου και των επαναστατών της Μολδοβλαχίας από τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄, τον πατριάρχη Ιεροσολύµων Πολύκαρπο και άλλους 21 αρχιερείς. Μετά την υπογραφή του αφορισµού ο σουλτάνος δεν προχώρησε στο αρχικό σχέδιο για γενική σφαγή των χριστιανών, αλλά στη µετριοπαθή απόφαση για τιµωρία των ενόχων και υπόπτων της Επανάστασης. Αντίγραφα του κειµένου του αφορισµού στάλθηκαν αµέσως στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου, περιοχές που θεωρούνταν οι πιο ύποπτες για επανάσταση. 1821:

Το ποτάµι δεν γυρίζει πίσω

Οι Τούρκοι της Πάτρας ζητούν από τους ευρωπαίους προξένους να πείσουν τους Έλληνες να παραδώσουν τα όπλα, χωρίς όµως να πετύχουν κάποιο αποτέλεσµα. Ακολούθησαν εµπρησµοί από τους Τούρκους, ενώ έλληνες επαναστάτες, κυρίως Επτανήσιοι, επιτέθηκαν εναντίον τους και η σύρραξη πήρε µεγάλες διαστάσεις. Η πόλη υπέστη φοβερές καταστροφές και οι Τούρκοι κλείστηκαν στο κάστρο. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Ηλίας Μαυρομιχάλης μπαίνει στην Καλαμάτα. Ο Πετρόμπεης, ο Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς και άλλοι οπλαρχηγοί ακολούθησαν, ενώ οι Τούρκοι της πόλης κλείστηκαν στα σπίτια τους.

24 ΜΑΡΤΙΟΥ Καλή αρχή

Ο Πετρόµπεης Μαυροµιχάλης µε 2.000 αγωνιστές κηρύσσει την Επανάσταση στην Καλαµάτα και υποχρεώνει την τουρκική φρουρά να παραδώσει τα όπλα της. Στην πόλη έγινε επίσηµη δοξολογία και οι αγωνιστές ορκίστηκαν να τιµήσουν τα όπλα τους και να ελευθερώσουν την πατρίδα. Στη συνέχεια πραγµατοποιήθηκε σύσκεψη των οπλαρχηγών και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πρότεινε να οργανωθεί η πολιορκία του φρουρίου της Τρίπολης, η οποία ήταν το διοικητικό κέντρο της Πελοποννήσου, και ακολούθως η πολιορκία των άλλων πελοποννησιακών φρουρίων. Ο Πετρόµπεης διαφώνησε και ο Κολοκοτρώνης ετοιµάστηκε να στρατολογήσει αγωνιστές και να εκτελέσει το σχέδιό του. Οι Τούρκοι της Καλαµάτας σκορπίστηκαν σε διάφορα χωριά της Μεσσηνίας και της Μάνης, όπου τελικά θανατώθηκαν. 1821:

Τα Σάλωνα στον Αγώνα

Ο Πανουργιάς, ένας από τους σηµαντικότερους αρµατολούς της Άµφισσας, και οι πρόκριτοι της περιοχής συγκεντρώνονται στο µοναστήρι του Προφήτη Ηλία και κηρύσσουν την Επανάσταση στην Άµφισσα. Ο Πανουργιάς έστειλε αµέσως τα πρωτοπαλίκαρά του να στρατολογήσουν αγωνιστές στα Βλαχοχώρια και το Γαλαξίδι, για να αντιµετωπίσει την αναµενόµενη αντίδραση των Τούρκων. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Ανδρέας Λόντος υψώνει την πρώτη επαναστατική σημαία στην Πάτρα, κόκκινη με μαύρο σταυρό.

25 ΜΑΡΤΙΟΥ Κι ο άγιος φοβέρα θέλει

Ο Κολοκοτρώνης ξεκινά από τη Σκάλα της Λακωνίας µε έναν µικρό στρατό. Οι κάτοικοι των περιοχών απ’ όπου περνούσε τον υποδέχονταν µε ενθουσιασµό και όλοι έπαιρναν τα όπλα, αποφασισµένοι να πολεµήσουν για την ελευθερία τους. Για τους ελάχιστους που δείλιαζαν η διαταγή του Κολοκοτρώνη ήταν: «Όποιο χωριό δεν θέλει να ακούσει τη φωνή της πατρίδας, τσεκούρι και φωτιά». 1821:

Οι ήρωες της Κλείσοβας

Ο Κιουταχής µε περίπου 2.000 Τούρκους επιχειρεί να καταλάβει το νησάκι Κλείσοβα, στη λιµνοθάλασσα του Μεσολογγίου, που το υπερασπίζονται 130 άνδρες, µε επικεφαλής τον Παναγιώτη Σωτηρόπουλο. Ο Κίτσος Τζαβέλας αποβιβάστηκε στο νησάκι µε 8 συντρόφους του και ενίσχυσε τους αµυνόµενους, που απέκρουαν τις επιθέσεις των Τούρκων, αν και ήταν αριθµητικά πολύ λιγότεροι. Ο Κιουταχής, παρά τις επανειληµµένες επιθέσεις, απέτυχε και αποχώρησε, αφήνοντας πίσω του περίπου 1.000 νεκρούς. Τη θέση των Τούρκων πήραν αιγυπτιακές δυνάµεις υπό τον Χουσεΐν µπέη. Όταν αυτός σκοτώθηκε, στα αιγυπτιακά στρατεύµατα επικράτησε σύγχυση, που µεταβλήθηκε σε πανικό. Μόλις έπεσε το σκοτάδι, οι Έλληνες επιτέθηκαν µε τα σπαθιά, προκαλώντας µεγάλη φθορά στους Αιγύπτιους, που υποχώρησαν, αφήνοντας πίσω τους περίπου 1.200 νεκρούς. 1826:

26 ΜΑΡΤΙΟΥ Αναπάντητο µήνυµα…

Ο Παλαιών Πατρών Γερµανός, ο Ανδρέας Ζαΐµης, ο Ανδρέας Λόντος και άλλοι προύχοντες της Πάτρας στέλνουν στους προξένους των ευρωπαϊκών κρατών που βρίσκονταν στην Πάτρα διακοίνωση µε την οποία γνωστοποιούν την απόφαση των Ελλήνων να επαναστατήσουν και ζητούν τη βοήθεια των ευρωπαϊκών κρατών. Οι πρόξενοι δήλωσαν ότι επιθυµούσαν να µείνουν ουδέτεροι και υποσχέθηκαν να διαβιβάσουν τη διακοίνωση στις κυβερνήσεις τους. 1821:

Αρκαδία η τουρκοκρατούµενη…

Οι Τούρκοι από τις περιοχές της Ηλείας και της Αρκαδίας, περίπου 5.000, από τους οποίους 1.700 οπλισµένοι, σπεύδουν να κλειστούν στα κάστρα, κυρίως σε αυτό της Τρίπολης. Από το κάστρο της Καρύταινας µερικοί Τούρκοι βγήκαν ντυµένοι σαν έλληνες χωριάτες και έφτασαν στην Τρίπολη για να ζητήσουν βοήθεια. Η βοήθεια έφτασε στην Καρύταινα λίγες ηµέρες αργότερα και οι Έλληνες, που ήταν απροετοίµαστοι και απειροπόλεµοι, δεν έδωσαν µάχη, αλλά σκόρπισαν. Έτσι, οι Τούρκοι ελευθέρωσαν όσους είχαν κλειστεί στο κάστρο της Καρύταινας, τους πήραν και έφυγαν για την Τρίπολη. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Αθανάσιος Διάκος αρχίζει να στρατολογεί αγωνιστές στην περιοχή της Λιβαδειάς. Το 1821 επαναστατούν οι Σπέτσες, με αρχηγούς τον Γεώργιο Πάνου και τον Π. Μπόταση.

27 ΜΑΡΤΙΟΥ Άλωσαν τα Σάλωνα!

Ο οπλαρχηγός των Σαλώνων Πανουργιάς κατορθώνει να πείσει τους οπλαρχηγούς και τους προκρίτους της περιοχής να επιτεθούν στα Σάλωνα πριν ακόµη προλάβουν οι 600 ένοπλοι Τούρκοι να ενισχυθούν. Οι Έλληνες, στους οποίους είχαν στο µεταξύ προστεθεί 700 άνδρες από τα Βλαχοχώρια και 300 Γαλαξιδιώτες, κυρίευσαν τα Σάλωνα, ο Πανουργιάς ύψωσε τη σηµαία της Επανάστασης και οι Τούρκοι κλείστηκαν στο κάστρο της πόλης. Έπειτα από σύντοµη πολιορκία, η έλλειψη νερού υποχρέωσε τους Τούρκους να συνθηκολογήσουν και να παραδώσουν τον οπλισµό τους. 1821:

Η πρώτη ήττα…

Οι Έλληνες πολιορκούν τους Τούρκους που έχουν κλειστεί στο φρούριο Χλουµούτσι, στην περιοχή της Ηλείας. Η έλλειψη νερού έφερε τους πολιορκουµένους σε απόγνωση, αλλά, όταν έφτασαν στην περιοχή 400 Λαλαίοι Τουρκαλβανοί, οι Έλληνες διασκορπίστηκαν. Η διάλυση της πολιορκίας ήταν η πρώτη ήττα των Ελλήνων µετά την κήρυξη της Επανάστασης. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 γίνεται η επίσημη έναρξη της Επανάστασης στη μονή του Οσίου Λουκά, στην περιοχή της Λιβαδειάς. Στη συνέχεια ο Αθανάσιος Διάκος επιδόθηκε στη στρατολόγηση αγωνιστών, ενώ ταυτόχρονα έδωσε εντολή στους μοναχούς του μοναστηριού να συλλαμβάνουν Τούρκους, για να είναι δυνατή η ανταλλαγή τους με αιχμάλωτους Έλληνες.

28 ΜΑΡΤΙΟΥ Έφοδος Οικονόµου!

Ο υδραίος πλοίαρχος Αντώνιος Οικονόµου κηρύσσει την Επανάσταση στην Ύδρα, χρησιµοποιώντας τους άνεργους ναυτικούς που έχει στρατολογήσει. Μέσα σε κωδωνοκρουσίες και επαναστατικά συνθήµατα, η πόλη της Ύδρας γέµισε από τους ένοπλους άνδρες του Οικονόµου. Οι πρόκριτοι του νησιού, που αντιδρούσαν στην Επανάσταση, τροµοκρατήθηκαν. Οι επαναστάτες κατέλαβαν τα αγκυροβοληµένα στο λιµάνι πλοία και εκδίωξαν τον διοικητή Νικόλαο Κοκοβίλα. Μέσα σε λίγες ηµέρες η αριστοκρατική ηγεσία του νησιού καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από ένα λαϊκό πολίτευµα, υπό την ηγεσία του Αντώνιου Οικονόµου. 1821:

Κακή τύχη...

Ο Αγγελής Γοβγίνας, µε τη βοήθεια οπλαρχηγών από τον Όλυµπο, επιχειρεί στη διάρκεια της νύχτας να επιτεθεί εναντίον των Τούρκων στα Βρυσάκια της Εύβοιας. Για κακή του τύχη, ενώ καταδίωκε ένα τουρκικό απόσπασµα, παρασύρθηκε και έπεσε σε ενέδρα των Τούρκων στα Δυο Βουνά. Ακολούθησε συµπλοκή, στην οποία ο Γοβγίνας τραυµατίστηκε θανάσιµα, ωστόσο το µεγαλύτερο µέρος των Ελλήνων που ακολουθούσαν αντιλήφθηκε την ενέδρα και διασώθηκε. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 επαναστατούν οι κάτοικοι της Αργολίδας και της Ναυπλίας, ενώ ο Αναγνώστης Λιδωρίκης, ο Δήμος Σκαλτσάς και άλλοι οπλαρχηγοί υψώνουν την επαναστατική σημαία στο Λιδωρίκι.

29 ΜΑΡΤΙΟΥ Το άρχειν ήδιστον

Αρχίζει η Β΄ Εθνοσυνέλευση στο Άστρος της Κυνουρίας. Στη Συνέλευση οι εκπρόσωποι των προκρίτων της Πελοποννήσου, που είχαν την πλειοψηφία, προσπάθησαν µε κάθε τρόπο να περιορίσουν τη δύναµη των στρατιωτικών. Έτσι κατάργησαν τον βαθµό του αρχιστράτηγου, τον οποίο µέχρι τότε είχε ο Κολοκοτρώνης, και πρότειναν τη δηµιουργία τακτικού στρατού και στόλου, που θα ήταν υπό τον έλεγχο της διοίκησης. Επίσης, η Συνέλευση κατάργησε τις Γερουσίες και τον Άρειο Πάγο στην Πελοπόννησο και τη Στερεά. 1823:

Το δηλητήριο της συκοφαντίας

Εντείνεται η έχθρα µεταξύ του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και του Γεωργίου Καραϊσκάκη στην Αιτωλοακαρνανία. Ο Μαυροκορδάτος κάλεσε το στράτευµα που ήταν υπό τον έλεγχό του να έλθει στο Αιτωλικό για να τον υπερασπιστεί. Ταυτόχρονα, κατέφυγε στη συκοφαντία και κατηγόρησε τον Καραϊσκάκη ως προδότη, επειδή δήθεν συνεργαζόταν κρυφά µε τον Οµέρ Βρυώνη. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Κολοκοτρώνης με τους Μανιάτες που έχει στρατολογήσει προσπαθεί να εμποδίσει 1.700 ένοπλους Τούρκους να κατευθυνθούν από την περιοχή της Γορτυνίας προς την Τρίπολη. Οι Τούρκοι, καθώς διάβαιναν τον ποταμό Αλφειό, αποδεκατίστηκαν, αφού σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν περίπου 500.

30 ΜΑΡΤΙΟΥ Ο χάρος βγήκε παγανιά

Φτάνει στο λιµάνι της Χίου ο τουρκικός στόλος υπό τον Καρά Αλή για να αντιµετωπίσει τους επαναστάτες, που έχουν ξεσηκωθεί από τους Σαµιώτες. Έπειτα από ισχυρό βοµβαρδισµό, οι Τούρκοι αποβίβασαν στο νησί 7.000 άνδρες, ενώ από το φρούριο βγήκαν και ενώθηκαν µαζί τους όσοι πολιορκούνταν µέχρι τότε εκεί. Έτσι, ο αποκλεισµός του φρουρίου διαλύθηκε και οι Σάµιοι µε τους Χιώτες έφυγαν προς το εσωτερικό του νησιού. Από τους αµάχους αρκετοί συγκεντρώθηκαν στα δυτικά παράλια της Χίου, µε σκοπό να διαφύγουν προς τα Ψαρά για να σωθούν από τη µανία των Τούρκων. 1822:

Μαύρη σελίδα του Μαυροκορδάτου

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος διορίζει επιτροπή αποτελούµενη από τους οπλαρχηγούς Τσόγκα, Σκαλτσά, Βλαχόπουλο, Καραγιάννη και Λιακατά, για να δικάσει τον Καραϊσκάκη µε την κατηγορία της προδοσίας. Η κατηγορία στηριζόταν σε επιστολές που υποτίθεται ότι αποδείκνυαν τη συνεργασία του Καραϊσκάκη µε τον Οµέρ Βρυώνη και την εχθρότητά του προς τον Μαυροκορδάτο και την κυβέρνηση. Η επιτροπή δέχτηκε ως βάσιµες τις κατηγορίες, αφαίρεσε όλους τους βαθµούς και τις εξουσίες του Καραϊσκάκη και τον υποχρέωσε να εγκαταλείψει τη στρατιωτική δράση και να φύγει από το Αιτωλικό. 1824:

31 ΜΑΡΤΙΟΥ Αλβανοτουρκική σύγκρουση

Ο Αθανάσιος Διάκος, ύστερα από ολιγοήµερη πολιορκία, καταλαµβάνει τα δύο οχυρά της Λιβαδειάς. Το πρώτο το υπερασπίζονταν Αλβανοί, στους οποίους είχε επιρροή ο Ιωάννης Λογοθέτης. Σ’ αυτόν ανέθεσε ο Διάκος τις συνεννοήσεις µαζί τους και ο Λογοθέτης κατόρθωσε να τους πείσει να εγκαταλείψουν το κάστρο χωρίς να παραδώσουν τα όπλα τους. Οι Αλβανοί όµως ζήτησαν να τους παραδοθεί ο εχθρός τους Ντεµήρ Βελή µπέης, που ήταν κλεισµένος στο άλλο οχυρό, και ο Λογοθέτης συµφώνησε. Όταν έπεσε και το δεύτερο οχυρό, οι Αλβανοί ζήτησαν από τον Λογοθέτη να εκπληρώσει την υπόσχεσή του, αλλά αυτός ανέβαλλε την παράδοση του Ντεµήρ Βελή, γνωρίζοντας την τύχη που τον περίµενε. Οι Αλβανοί τότε όρµησαν να συλλάβουν µόνοι τους τον εχθρό τους, µε αποτέλεσµα να επακολουθήσει αλληλοεξόντωση Τούρκων και Αλβανών. Όταν έγινε γνωστή η παράδοση των Τούρκων της Λιβαδειάς, παραδόθηκαν και οι Τούρκοι που αντιστέκονταν στην Αταλάντη. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 οι πρόκριτοι της Ύδρας αναγκάζονται να δεχθούν τον Αντώνιο Οικονόμου ως διοικητή του νησιού, μαζί με 12 συμβούλους της εκλογής του, με απόλυτη εξουσία και την αρχηγία σε πολεμικές επιχειρήσεις.

1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Το µελέτησε ο Μελέτης

Ο οπλαρχηγός Μελέτης Βασιλείου, που είχε αναλάβει από την τουρκική διοίκηση τη φύλαξη του στενού των Χασίων, µε το πρόσχηµα ότι εµφανίστηκαν κλέφτες στην περιοχή, παίρνει την άδεια από τους Τούρκους να εξοπλίσει αρκετούς χωρικούς, προκειµένου να αντιµετωπίσει τους παράνοµους. Έτσι δηµιούργησε έναν µικρό στρατό, τον οποίο χρησιµοποίησε για την ασφάλεια του χωριού του, αλλά και για τη συµµετοχή του στην Επανάσταση. Ο Βασιλείου, που ήταν µυηµένος στη Φιλική Εταιρεία, γνώριζε ότι αυτή θα άρχιζε την άνοιξη του 1821. Η πρώτη επαναστατική ενέργεια του οπλισµένου σώµατος που δηµιούργησε πραγµατοποιήθηκε στον Κάλαµο, εναντίον µιας µικρής τουρκικής δύναµης. 1821:

Φιλέλληνες σε δράση

Η κυβέρνηση αποφασίζει τη δηµιουργία τακτικού στρατού. Θα αποτελούνταν από βαρύ και ελαφρό πεζικό και ιππικό, όπως και από ένα σώµα «µηχανοποιών». Στον τακτικό στρατό θα εντασσόταν και η διλοχία 120 φιλελλήνων µε αρχηγό τον ιταλό συνταγµατάρχη Δάνια, καθώς και µια πυροβολαρχία ορεινού πυροβολικού, µε αρχηγό τον Γάλλο Λιβιέρ Βουτιέ. Γενικός αρχηγός ορίστηκε ο γερµανός συνταγµατάρχης Κάρολος Νόρµαν. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 οθωμανικός όχλος της Πόλης εισβάλλει στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, βεβηλώνει τις εικόνες, λεηλατεί ό,τι πολύτιμο βρίσκει και την πυρπολεί.

2 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Αναγκαστική καραντίνα

Έλληνες επαναστάτες, µε αρχηγούς τον Ανδρούτσο, τον Νικηταρά και τον Υψηλάντη, καθηλώνουν στο χωριό της Αγίας Μαρίνας στη Φθιώτιδα 18.000 τουρκικού στρατού για δύο εβδοµάδες. Ωστόσο, παρά τις εκκλήσεις του Ανδρούτσου, ο Άρειος Πάγος δεν απέστειλε πολεµοφόδια και τρόφιµα, και έτσι οι Έλληνες αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν µε τρικεριώτικα και ληµνιώτικα πλοία. Την ίδια µέρα ελληνική δύναµη υπό τον Δυοβουνιώτη, τον Σκαλτσοδήµο κ.ά. αντιµετώπισε νικηφόρα στην περιοχή της Υπάτης τουρκικό στράτευµα. Στη µάχη αυτή λίγο έλειψε να σκοτωθεί ο Δράµαλης. 1822:

Εν στόµατι µαχαίρας…

Την Κυριακή του Πάσχα 15.000 Τούρκοι του Βαχίτ πασά, τοποτηρητή (διοικητή) της Χίου, επιτίθενται στο µοναστήρι του Αγίου Μηνά, όπου έχουν καταφύγει 3.000 Χιώτες, για να σωθούν από την αιχµαλωσία και τις σφαγές που έχουν ξεκινήσει από την αρχή της εισβολής. Στην άρνησή τους να παραδοθούν, οι Τούρκοι εισέβαλαν στο µοναστήρι, άλλους αιχµαλώτισαν και άλλους κατέσφαξαν, και στη συνέχεια το πυρπόλησαν. Ο Βαχίτ πασάς γράφει σχετικά στα αποµνηµονεύµατά του: «Τους εν τω µοναστηρίω πάντας επέρασαν εν στόµατι µαχαίρας, ανδραποδίσαντες τους νέους εξ αµφοτέρων των φύλων…». Την εποµένη επιτέθηκαν στο χωριό Άγιος Γεώργιος και συνέχισαν τις σφαγές. 1822:

3 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Νησιωτική πρωτιά

Οι Σπετσιώτες είναι οι πρώτοι από τους κατοίκους των τριών ναυτικών νησιών του Αιγαίου που επαναστατούν. Αφού τέλεσαν δοξολογία στον ναό του Αγίου Νικολάου, ύψωσαν το λάβαρο της Επανάστασης. Στη συνέχεια συγκρότησαν διοίκηση και αποφάσισαν να γνωστοποιήσουν το γεγονός στην Ύδρα και τα Ψαρά και να καλέσουν τους κατοίκους τους να ακολουθήσουν το παράδειγµά τους. Λίγο αργότερα ο στόλος του νησιού µε τη Λασκαρίνα Μπουµπουλίνα και τον Γ. Πάνου έπλευσε στην Πελοπόννησο, για να βοηθήσει τους επαναστάτες στην πολιορκία παραλιακών πόλεων. 1821:

Αγγλικός δάκτυλος

Ο Γιουσούφ πασάς καταλαµβάνει την πόλη της Πάτρας µε τη βοήθεια του φιλότουρκου άγγλου προξένου Γκρην, που έχει αναλάβει να κατασκοπεύει τους Έλληνες για λογαριασµό του σουλτάνου. Έτσι, εκτός του ότι τροµοκρατούσε τον κόσµο µε ψεύτικες ειδήσεις, ειδοποιούσε και τους Τούρκους για τις κινήσεις των επαναστατών. Η πόλη παραδόθηκε στη σφαγή και τη λεηλασία. Ο πασάς υποσχέθηκε στους στρατιώτες του ένα χρυσό νόµισµα για κάθε εχθρικό κεφάλι που θα του έφερναν. Αντίθετα µε τον Άγγλο, ο γάλλος πρόξενος Πουκεβίλ, αν και η χώρα του τηρούσε ουδετερότητα, βοήθησε τους Έλληνες και έσωσε πολλά γυναικόπαιδα. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Αθανάσιος Διάκος καταλαμβάνει τη Λιβαδειά.

4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Το πρώτο θύµα της Πόλης

Η έκρηξη της Επανάστασης στη Μολδοβλαχία οδηγεί τον σουλτάνο Μαχµούτ σε µια σειρά από απάνθρωπα εγκλήµατα. Αρχικά, διέταξε να αποκεφαλιστεί ο µεγάλος διερµηνέας της Πύλης Κωνσταντίνος Μουρούζης. Ο δήµιος προχώρησε στην απάνθρωπη αυτή πράξη τη Μεγάλη Δευτέρα και µπροστά στα µάτια του σουλτάνου. Ήταν το πρώτο θύµα της ελληνικής εθνεγερσίας στην πρωτεύουσα του οθωµανικού κράτους. Λίγες ηµέρες νωρίτερα ο πατριάρχης είχε προειδοποιήσει τον Μουρούζη ότι η ζωή του κινδύνευε, αλλά αυτός αρνήθηκε να φύγει για να σωθεί λέγοντας: «Ας θυσιαστώ εγώ, δεσπότη µου, αλλά ας σωθούν οι αθώοι, ας σωθεί το έθνος». 1821:

Αδελφική συνεργασία

Επαναστάτες από τις περιοχές του Ναυπλίου, της Τροιζηνίας και της Ερµιονίδας, µε αρχηγούς τους Στάικο Σταϊκόπουλο, Νικόλαο Λάµπρο, Τάσο Νέζο και τους κληρικούς Αρσένιο και Διονύσιο, αρχίζουν την πολιορκία του Ναυπλίου από τη στεριά. Ταυτόχρονα, µια µοίρα πολεµικών από τις Σπέτσες απέκλεισε την πόλη από τη θάλασσα. Στα πλοία αρχηγοί ήταν η Λασκαρίνα Μπουµπουλίνα και ο ετεροθαλής αδελφός της Μανώλης Ορλώφ. Τα δύο ηρωικά αδέλφια είχαν εξοπλίσει τα πλοία τους µε δικά τους έξοδα και είχαν σπεύσει να βοηθήσουν τον Αγώνα αφιλοκερδώς. 1821:

5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Οι «κεφαλές» επί πίνακι

Ο σουλτάνος Μαχµούτ, εξοργισµένος από το ξέσπασµα της Επανάστασης, στρέφεται εναντίον των επιφανών Ελλήνων που κατοικούν στην Πόλη. Καθηµερινά, µε διαταγές δικές του, πολλοί απαγχονίζονταν ή αποκεφαλίζονταν. Οι Τούρκοι κρέµασαν από το παράθυρο του σπιτιού του τον Γεώργιο Μαυροκορδάτο και αποκεφάλισαν πολλούς επιφανείς Έλληνες. Συγχρόνως, εκδόθηκε διάταγµα µε το οποίο απαγορευόταν, επί ποινή θανάτου, η αναχώρηση χριστιανών από την Πόλη. Αλλά και οι πρεσβευτές των ξένων Δυνάµεων έδωσαν εντολές στους προξένους τους να µην παρέχουν στους Έλληνες άσυλο σε όλη την οθωµανική επικράτεια. 1821:

Σφαγές χωρίς τέλος

Ο Καρά Αλή ανακοινώνει στους Χιώτες ότι θα χορηγήσει αµνηστία σε όσους επιστρέψουν στην πόλη και τα χωριά τους. Την πρόταση του τούρκου ναυάρχου µετέφεραν στους φυγάδες οι πρόξενοι της Αγγλίας, της Αυστρίας και της Γαλλίας και τους έπεισαν να τη δεχτούν, εγγυώµενοι την ασφάλειά τους. Οι Τούρκοι όµως, παραβαίνοντας τις υποσχέσεις τους, κατέσφαξαν όσους επέστρεψαν και συνέχισαν τις σφαγές και τις αιχµαλωσίες σε ολόκληρο το νησί. Από τον πληθυσµό των περίπου 100.000 κατοίκων της Χίου, απέµειναν στο νησί µόνο 2.000. Αιχµαλωτίστηκαν ή σφάχτηκαν δεκάδες χιλιάδες, ενώ όσοι διασώθηκαν µεταφέρθηκαν στις Κυκλάδες και την Πελοπόννησο. 1822:

6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Σαν τον ποντικό στη φάκα…

Ο πασάς της Θεσσαλονίκης Εµπού Λουµπούτ µε 15.000 στρατιώτες αρχίζει την πολιορκία της Νάουσας. Την πόλη, που είχε πληθυσµό περίπου 10.000, υπεράσπιζαν οι οπλαρχηγοί Ζαφειράκης Θεοδοσίου, Αγγελής Γάτσος και Αναστάσιος Καρατάσος. Σε αυτήν είχαν συρρεύσει και πολλοί κάτοικοι γειτονικών περιοχών, γιατί τη θεωρούσαν ασφαλή. Η πολιορκία για όσους είχαν κλειστεί στην πόλη ήταν επώδυνη και διήρκεσε µέχρι το βράδυ 12-13 Απριλίου. Τότε η πόλη κυριεύθηκε από Τούρκους, οι οποίοι την κατέστρεψαν ολοκληρωτικά. 1822:

Το «θέατρο» της Επιδαύρου

Αρχίζει τις εργασίες της η Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, που ασχολείται µε δύο κυρίως θέµατα: την αναθεώρηση του συντάγµατος και τη συµβιβαστική λύση του ελληνικού ζητήµατος µε τη µεσολάβηση της Αγγλίας. Την περίοδο αυτή η Αγγλία επιδίωκε να δηµιουργηθεί ελληνικό κράτος φόρου υποτελές στον σουλτάνο. Στη Συνέλευση επικράτησαν οι άλλοτε «αντάρτες» αρχηγοί Κολοκοτρώνης, Ζαΐµης και Λόντος, ενώ αποκλείστηκαν ο Μαυροκορδάτος και ο Κωλέττης. Στη διάρκεια των εργασιών της Συνέλευσης έφτασε η θλιβερή είδηση για την πτώση του Μεσολογγίου, αλλά αυτό δεν περιόρισε τη φιλαρχία και τους ανταγωνισµούς µεταξύ των αντιµαχόµενων παρατάξεων. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1833 πεθαίνει ο μεγάλος δάσκαλος του Γένους Αδαμάντιος Κοραής.

7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Λευτεριά, για λίγο πάψε…

Πεθαίνει ο µεγαλύτερος ίσως φιλέλληνας κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, ο λόρδος Μπάιρον. Ο άγγλος φιλέλληνας, για να δείξει την αγάπη του προς τους Έλληνες, ήλθε στην Ελλάδα έχοντας χρήµατα που είχε συγκεντρώσει από το εξωτερικό και µε την απόφαση να µείνει και να αγωνιστεί και ο ίδιος. Δυστυχώς, επειδή ήταν φιλάσθενος, δεν άντεξε τις κακουχίες και πέθανε, ύστερα από πολυήµερη ασθένεια, στο Μεσολόγγι. Τον θάνατό του θρήνησαν όλοι οι Έλληνες. Η προσωρινή διοίκηση της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος διέταξε να ριχτούν 37 κανονιοβολισµοί, όσα δηλαδή τα χρόνια του νεκρού, και να τηρηθεί πένθος για 21 µέρες. 1824:

Καράβια βγήκαν στη στεριά…

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη αποφασίζει να ανακόψει την πορεία του Ιµπραήµ, που έχει αποβιβαστεί στη Μεθώνη. Αρχηγός της εκστρατείας ορίστηκε ο πλοίαρχος Κυριάκος Σκούρτης, που είχε άγνοια του πολέµου στη στεριά. Αυτός, όταν αντιµετώπισε τον εισβολέα στο Κρεµµύδι, ανέλαβε ο ίδιος το κέντρο της παράταξης, χωρίς να κατασκευάσει ταµπούρια. Κόµπαζε µάλιστα λέγοντας ότι ταµπούρια ήταν τα σπαθιά των ελλήνων αγωνιστών. Ο Ιµπραήµ χτύπησε το κέντρο και το διέσπασε, µε αποτέλεσµα οι Έλληνες να υποστούν δεινή ήττα, αφήνοντας στο πεδίο της µάχης 600 νεκρούς. 1825:

8 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Η σφαγή της Μενδενίτσας

Ο Αθανάσιος Διάκος σπεύδει να βοηθήσει τον οπλαρχηγό Γιάννη Δυοβουνιώτη, που πολιορκούσε, χωρίς επιτυχία, το ισχυρό φρούριο της Μενδενίτσας, στην περιοχή της Φθιώτιδας. Όταν έφτασε για βοήθεια ο οπλαρχηγός Κοµνάς Τράκας, η πολιορκία έγινε πιο στενή. Η τουρκική φρουρά αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει, εξαιτίας της έλλειψης τροφίµων. Ωστόσο, οι Έλληνες δεν τήρησαν τη συµφωνία που είχαν κάνει, και όλοι οι έγκλειστοι σφαγιάστηκαν. 1821:

Δίψα και των γονέων

Τέσσερα πλοία φτάνουν στο Φάληρο, όπου αποβιβάζουν πολλούς Κρητικούς από διάφορα νησιά του Αιγαίου. Τα επαναστατικά στρατεύµατα που ήδη είχαν συγκεντρωθεί στο Φάληρο, για να πάρουν µέρος στην απελευθέρωση της Αθήνας, υπέφεραν από έλλειψη νερού. Αυτή οφειλόταν και στις καταχρήσεις των αξιωµατούχων, που φρόντιζαν να έχουν οι ίδιοι άφθονο νερό, παραχωρώντας στους στρατιώτες µόλις µισή ή µια οκά την ηµέρα. Πολλοί, εξαιτίας της βασανιστικής δίψας, έσκαβαν το έδαφος, µήπως βρουν κάποια φλέβα νερού. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 αρχίζει στα Σάλωνα τις εργασίες της συνέλευση των οπλαρχηγών και των πολιτικών της Στερεάς, που επιδιώκουν τη διοικητική ένωση της Στερεάς με τα νησιά, τη διεκδίκηση της εξουσίας και τη λήψη δανείου.

9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Στης Ακρόπολης τα µέρη

Οι Τούρκοι της Αθήνας, που δεν είχαν προετοιµαστεί για εξέγερση των κατοίκων της, κλείνονται στην Ακρόπολη και πολιορκούνται από τους αθηναίους επαναστάτες. Οι Αθηναίοι είχαν πείσει τους Τούρκους της περιοχής ότι όλα τα σχετικά µε την Επανάσταση ήταν φήµες που διέσπειρε ο Αλή πασάς. Έτσι, δεν είχε γίνει από την τοπική διοίκηση καµιά προετοιµασία. Όταν όµως έφτασε η είδηση ότι στην Πελοπόννησο ξέσπασε Επανάσταση και µερικοί από τους χωρικούς της Αττικής άρχισαν να βιαιοπραγούν, οι Τούρκοι κατάλαβαν ότι είχαν εξαπατηθεί. Έσπευσαν τότε να συλλάβουν τρεις προκρίτους της πόλης, όπως και 10 κατοίκους που βρήκαν στον δρόµο τους, για να τους έχουν ως οµήρους. 1821:

Ήθελε βοηθό

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, θέλοντας να δείξει ότι η Επανάσταση ευοδώνεται, συγκροτεί στο Τιργοβίστι συµβούλιο µε την ονοµασία «Γενικόν Βουλευτήριον», στο οποίο παραχωρεί πολλές αρµοδιότητες. Το κείµενο της συστατικής του πράξης άρχιζε ως εξής: «Πατριώται, εξ αρχής του ιερού τούτου και µεγάλου εγχειρήµατός µου είχα σκοπόν να συστήσω εκ των εµπειροτέρων πατριωτών µας ΓΕΝΙΚΟΝ ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΟΝ το οποίον να µε χρησιµεύη ως βοηθός και να συναπολογήται µετ’ εµού περί των κοινών της φίλης ηµών πατρίδος πραγµάτων…». 1821:

10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Οθωµανικός «πολιτισµός»

Την ηµέρα του Πάσχα στη µεγάλη αίθουσα του πατριαρχείου διαβάζεται το σουλτανικό φιρµάνι, µε το οποίο ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ παύεται από το αξίωµά του. Στη συνέχεια οδηγήθηκε στη φυλακή, απ’ όπου αργότερα µεταφέρθηκε πάλι στο πατριαρχείο, ενώ το πλήθος µαινόµενο τον προσέβαλλε µε κάθε τρόπο. Ο δήµιος τον οδήγησε στην κεντρική πύλη του κτιρίου, όπου και έγινε ο απαγχονισµός του. Πάνω του στερέωσαν και το σουλτανικό διάταγµα, στο οποίο αναφέρονταν και οι λόγοι για τους οποίους καταδικάστηκε. Από τότε µέχρι και σήµερα η µεσαία εξωτερική πύλη του πατριαρχείου παραµένει κλειστή. 1821:

Τους ψάρωσε…

Φτάνει στα Ψαρά ένα σπετσιώτικο πλοίο µε υψωµένη τη σηµαία της Επανάστασης. Ο πλοίαρχός του Γκίκας Τσούπας ανήγγειλε στους Ψαριανούς ότι το νησί του βρισκόταν σε πολεµική δράση και ότι ο ίδιος απέπλεε αµέσως για να συνεχίσει την καταδίωξη τουρκικών πλοίων. Οι Ψαριανοί έτρεξαν αµέσως στο κτίριο της Δηµογεροντίας και, αφού κοµµάτιασαν την τουρκική σηµαία, άρχισαν να ασπάζονται ο ένας τον άλλο και να φωνάζουν: «Χριστός ανέστη και Ελλάς ανέστη». Λίγο αργότερα θα κηρύξουν και αυτοί επίσηµα την Επανάσταση. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 η τουρκική φρουρά της Άμφισσας παραδίδεται στους Έλληνες.

11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Αδιέξοδη έξοδος

Οι κάτοικοι και η φρουρά του Μεσολογγίου (συνολικά 10.500 άνθρωποι) επιχειρούν τις πρώτες πρωινές ώρες ηρωική έξοδο. Καθώς προχωρούσαν αθόρυβα, ακούστηκε µια φωνή που τους καλούσε να γυρίσουν πίσω. Πολλοί επέστρεψαν, ενώ άλλοι συνέχιζαν την έξοδο. Με την αναστάτωση που δηµιουργήθηκε, προδόθηκε η προσπάθειά τους και σκοτώθηκαν πολλοί. Το σχέδιο της εξόδου φαίνεται ότι είχε προδοθεί στον Ιµπραήµ από κάποιον Αλβανό που είχε βγει προηγουµένως από το κάστρο. Από τους ενόπλους σώθηκαν αρκετοί, αλλά οι άµαχοι, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, σφαγιάστηκαν ή αιχµαλωτίστηκαν και πουλήθηκαν ως δούλοι. 1826:

Τι είχες, Γιάννη…

Η επί των Εθνικών Λογαριασµών Επιτροπή, που είχε συγκροτηθεί για να ελέγξει τα οικονοµικά του επαναστατηµένου έθνους, στέλνει στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση όλα τα σχετικά µε τους εθνικούς λογαριασµούς. Μεταξύ άλλων, έγραφε και τα εξής: «Η Επιτροπή παρατηρήσασα ότι τα Εθνικά Κατάστιχα είναι νοθευµένα και πλήρη από καταχρήσεις, πλαστοπαρτίδας, ελλείψεις, λάθη και ανωµαλίας, υπεχρεώθη…». 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 ο πρόκριτος Χρήστος Καψάλης συγκεντρώνει στον ανεμόμυλο-πυριτιδαποθήκη του Μεσολογγίου περίπου 600 Μεσολογγίτες, που δεν μπορούσαν να πάρουν μέρος στην έξοδο. Όταν εμφανίστηκαν οι Τούρκοι, έβαλε φωτιά και ανατινάχτηκαν όλοι.

12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Ένα ναι και ένα όχι

Στην Πετρούπολη ο Αλέξανδρος Υψηλάντης δέχεται την πρόταση του εκπροσώπου της Φιλικής Εταιρείας Εµµανουήλ Ξάνθου να αναλάβει την ανώτατη αρχηγία στον επικείµενο απελευθερωτικό Αγώνα. Αρχικά ο Ξάνθος είχε κάνει ανάλογη πρόταση στον Ιωάννη Καποδίστρια, υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας, αλλά αυτός την είχε απορρίψει, µε το αιτιολογικό ότι δεν ευνοούσε την Ελληνική Επανάσταση η διεθνής συγκυρία. 1820:

Ανάγκα και Τούρκοι πείθονται…

Η Υψηλή Πύλη µε δήλωσή της αποδέχεται τη Συνθήκη του Λονδίνου, µε την οποία η Ελλάδα γίνεται ανεξάρτητο κράτος, αλλά µε περιορισµένα σύνορα (Αχελώος – Σπερχειός). Στη δήλωση, µεταξύ άλλων, αναφερόταν: «Εσκέφθη η Υ. Πόρτα […] τας τελευταίας αποφάσεις τας εν ταις συνδιαλέξεσιν του Λονδίνου γενοµένας. Η απάντησις της Υ. Πόρτας, ανάλογος µε το περιεχόµενον αυτών και σύµφωνος µε την συνοριακήν γραµµήν την κεχαραγµένην επί του χάρτου τού εις την διακοίνωσιν ταύτην συνηµµένου, θεωρείται από τας τρεις Δυνάµεις ως µέσον τού να καταπαύσωσιν αι υπάρχουσαι ταραχαί, ικανόν να χορηγήσει τας αναγκαίας εγγυήσεις…». 1830:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας εκλέγει τριμελή επιτροπή για άσκηση της εξουσίας μέχρι την άφιξη του Καποδίστρια.

13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μαθήµατα «πολιτισµού»

Οι υπεύθυνοι της τουρκικής κυβέρνησης, τρεις µέρες µετά τον απαγχονισµό του πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, κατεβάζουν από την αγχόνη το πτώµα του και το παραδίδουν στον όχλο «για να διασκεδάσει». Ο όχλος, µαινόµενος, αφού του ξέσχισε τα ιερά άµφια και το ποδοπάτησε, το έσυρε στους δρόµους της Πόλης και το διαπόµπευσε. Στη συνέχεια το πέταξε στη θάλασσα. Τρεις µέρες αργότερα το ανέσυρε ο κεφαλονίτης πλοίαρχος Νικόλαος Σκλάβος και το µετέφερε στην Οδησσό για ενταφιασµό. 1821:

Χτύπησαν συναγερµό

Η Διοίκηση των Σπετσών, βλέποντας ότι οι Υδραίοι καθυστερούσαν να κηρύξουν την Επανάσταση, παρά τις επανειληµµένες εκκλήσεις των πελοποννήσιων αρχηγών, στέλνει νέα δραµατική έκκληση: «…Εις µεγάλην απορίαν ευρισκόµεθα, αδελφοί, διά την αταραξίαν σας, εις καιρόν µάλιστα, όπου σας είδοµεν κατ’ αρχάς εις µεγάλον ενθουσιασµόν υπέρ της ελευθερίας της πατρίδος και εν ταυτώ είδοµεν και γράµµα σας εσφραγισµένον µετά της κοινής υµών σφραγίδος, εν ω µας εβεβαιώνατε την έξοδον των καραβιών σας… Τώρα όµως βλέποµεν […] να φαίνεσθε αδιάφοροι… Ως οµογενείς µη θέλετε το κακόν της δυστυχούς πατρίδος, η οποία κλαίει και θρηνεί µε πικρά δάκρυα και εκτείνει τας χείρας της ζητώντας βοήθεια από τα ταλαίπωρα τέκνα της…». 1821:

14 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Κήδεψαν… εαυτούς

Οι Τούρκοι, εφαρµόζοντας το µέτρο του εκφοβισµού, µετά τον απαγχονισµό του πατριάρχη, αποφασίζουν να απαγχονίσουν και τον επίσκοπο Μυριουπόλεως, που ήταν πάνω από 90 ετών, όπως και τους αρχιεπισκόπους Δέρκων, Αδριανουπόλεως, Τιρνόβου και Θεσσαλονίκης. Τους έβαλαν όλους σε µια βάρκα για να τους οδηγήσουν στον τόπο της εκτέλεσης. Κατά τη διαδροµή οι ιεράρχες, γνωρίζοντας ότι σε λίγο θα πέθαιναν, έψαλαν οι ίδιοι τη νεκρώσιµη ακολουθία τους. 1821:

Σχέδια επί χάρτου

Ο γάλλος φιλέλληνας λοχαγός Βαλέστ προτείνει ένα παράτολµο σχέδιο για την κατάληψη του Ρεθύµνου. Το σχέδιό του εγκρίθηκε αµέσως από τους επαναστάτες. Σύµφωνα µε αυτό, λίγοι αγωνιστές θα προκαλούσαν τους Τούρκους που υπεράσπιζαν την πόλη. Όταν αυτοί θα έβγαιναν από τα τείχη για να τους επιτεθούν, θα τους παρέσερναν µακριά σε συγκεκριµένη περιοχή. Εκεί θα τους χτυπούσε ο κύριος όγκος των επαναστατών. Μέσα στη σύγχυση που θα επικρατούσε, ο Βαλέστ µε λίγους επίλεκτους θα καταλάµβανε το φρούριο. Το σχέδιο απέτυχε, λόγω έλλειψης συντονισµού. Ο γάλλος φιλέλληνας αιχµαλωτίστηκε και αποκεφαλίστηκε. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1828 ο τσάρος Νικόλαος Α΄ κηρύσσει τον πόλεμο στον σουλτάνο, γιατί δεν αποδεχόταν τους όρους της Ιουλιανής Συνθήκης.

15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Έκαναν την ανάγκη φιλοτιµία…

Οι πρόκριτοι της Ύδρας αναγκάζονται να συµφιλιωθούν µε τον Αντώνιο Οικονόµου, ο οποίος είχε αναλάβει πραξικοπηµατικά την εξουσία στο νησί. Έτσι, όλοι πήγαν ενωµένοι στην εκκλησία, όπου ψάλθηκε δοξολογία για την ευόδωση του Αγώνα. Ο επίσκοπος Γεράσιµος, αφού ευλόγησε την επαναστατική σηµαία, ακολουθούµενος από πλήθος, την τοποθέτησε στο Διοικητήριο στη θέση της τουρκικής. Ο Οικονόµου αµέσως µετά, προκειµένου να πείσει και τους πιο διστακτικούς να πάρουν µέρος στην Επανάσταση, έγραψε σε προκήρυξή του: «…150.000 ανδρείοι χριστιανοί προχωρούν νικητικώς από τα µέρη του Δουνάβεως. Όλοι οι γενναίοι Πελοποννήσιοι, λαβόντες τα όπλα, έκλεισαν τα θηρία µέσα εις τα άγρια κάστρα, όπου βιασµένα και από την πείναν και από την δίψαν […] εις ολίγον καιρόν θέλουν παραδοθή…». 1821:

Λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο

Ο Κιουταχής µε 30.000 άνδρες περικυκλώνει την πόλη του Μεσολογγίου, που αποτελούσε µια από τις τελευταίες εστίες αντίστασης της Ελληνικής Επανάστασης στη Στερεά Ελλάδα. Έτσι άρχισε η δεύτερη πολιορκία της ηρωικής πόλης. Τα χαµηλά και αδύναµα τείχη της τον έκαναν να πιστεύει ότι θα τέλειωνε εύκολα και σύντοµα την επιχείρηση. Ωστόσο, η πολιορκία εξελίχθηκε διαφορετικά, λόγω της ηρωικής αντίστασης των πολιορκουµένων. 1825:

16 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Με την Ελλάδα, καραβοκύρη…

Η καγκελαρία της Ύδρας, µε αρχηγό τον Αντώνιο Οικονόµου, εκδίδει την παρακάτω προκήρυξη, µε την οποία επιτρέπει σε ένα από τα καράβια του νησιού να υψώσει την ελληνική σηµαία και να πλεύσει για ενίσχυση του Αγώνα: «Εµείς οι προύχοντες, οι συγκροτούντες την διοίκησιν της νήσου ταύτης, επιτρέποµεν εις τον καπιτάν Γιακουµάκην Νικολάου Τουµπάζη, του πλοίου ο Θεµιστοκλής, το οποίον έχει κανόνια 16 και άλλα πολεµικά όπλα, υπό την ελληνικήν σηµαίαν, να υπάγη µετά του πλοίου τούτου όπου ήθελεν κρίνει ωφέλιµον και αναγκαίον εις τον κοινόν αγώνα και να ενεργή κατά των οθωµανικών δυνάµεων διά ξηράς τε και θαλάσσης…». Αντί υπογραφής υπάρχει η φράση: οι κάτοικοι της νήσου Ύδρας. 1821:

Ιερή «ψαριά»

Ο κεφαλονίτης πλοίαρχος Νικόλαος Σκλάβος βρίσκει στον Κεράτιο κόλπο το πτώµα του πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, το περισυλλέγει και το µεταφέρει στην Οδησσό. Εκεί, αφού η σορός εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνηµα, ενταφιάστηκε στον ναό της Αγίας Τριάδας. Τον επικήδειο εκφώνησε, µέσα σε κλίµα γενικής συγκίνησης, ο ιεροκήρυκας Κωνσταντίνος Οικονόµου. Έπειτα από πενήντα χρόνια το σκήνωµα του πατριάρχη µεταφέρθηκε στην Αθήνα και φυλάσσεται στον µητροπολιτικό ναό της πόλης, µέσα σε µαρµάρινη λάρνακα. 1821:

17 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Με το ζόρι στον «χορό»

Στο Βαθύ της Σάµου καταπλέουν δύο σπετσιώτικα πλοία µε τη σηµαία της Επανάστασης και αρχίζουν να κανονιοβολούν. Οι κάτοικοι, ενθουσιασµένοι και µε επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Λαχανά, ύψωσαν και αυτοί τη σηµαία της Επανάστασης. Στη συνέχεια εξόντωσαν µερικούς Τούρκους, που βρίσκονταν στο νησί για εµπορικούς λόγους. Στην αδικαιολόγητη αυτή πράξη προχώρησαν για να αναγκάσουν τους προκρίτους, που δεν ήθελαν την Επανάσταση, να προσχωρήσουν σε αυτήν. Την εποµένη πήραν τα όπλα και ενωµένοι βάδισαν για την πρωτεύουσα. 1821:

Μείνετε (αν)ήσυχοι

Η Β΄ Εθνοσυνέλευση που έχει συνέλθει στο Άστρος της Κυνουρίας βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Άλλοι από τους πληρεξούσιους ζητούσαν να πωληθούν τα εθνικά κτήµατα για να πληρωθούν οι νησιώτες, που είχαν κάνει πολλά έξοδα για τον Αγώνα, ενώ άλλοι είχαν την αντίθετη άποψη. Η κυβέρνηση, αδυνατώντας να ικανοποιήσει και τις δύο πλευρές, πήρε την απόφαση να πληρώσει η Πελοπόννησος τους νησιώτες για τα έξοδα που έκαναν µέχρι το τέλος του 1821 και το έθνος τα υπόλοιπα. Ψήφισαν δηλαδή αυτό που ήθελαν οι ναυτικοί, αν και γνώριζαν ότι ούτε η Πελοπόννησος θα πλήρωνε τίποτα ούτε το έθνος, όσο διαρκούσε ο Αγώνας. 1823:

18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Νησιώτικη πρόσκληση

Οι ενωµένοι στόλοι Ύδρας, Σπετσών και Ψαρών, στην προσπάθειά τους να πείσουν τους κατοίκους περιοχών που δεν είχαν επαναστατήσει να πάρουν τα όπλα, στέλνουν την παρακάτω προκήρυξη: «Γενναίοι αδελφοί, φιλελεύθεροι Έλληνες, έφθασε το τέλος των στεναγµών σας διά τας αδικίας, τας ύβρεις, τας ατιµίας και άλλα άπειρα κακά, όπου επάσχετε. Επεσκέψατο ηµάς εξ ύψους ο Σωτήρ ηµών… Χιλιάδες ανδρείοι αδελφοί µας µε τον αρχιστράτηγον πρίγκηπα Αλέξανδρον Υψηλάντην προχωρούν και καταβαίνουν µε γιγαντιαία βήµατα από τον Δούναβιν εις την Κωνσταντινούπολιν διά να καταβάλουσιν εκ θεµελίων τον τύραννον…». 1821:

Κάλλιο αργά παρά ποτέ

Υψώνεται η ελληνική σηµαία στο φρούριο της Ναυπάκτου, µετά την παράδοση της πόλης. Η Ναύπακτος ήταν µια από τις περιοχές που είχε παραχωρηθεί επίσηµα στο ελληνικό κράτος, αλλά οι Τούρκοι εξακολουθούσαν να την κρατούν. Την πόλη πολιορκούσαν ελληνικά στρατεύµατα µε τους Κίτσο Τζαβέλα, Μαστραπά, Φαρµάκη και Χατζηχρήστο. Λίγες ηµέρες νωρίτερα (11 Απριλίου) είχε υπογραφεί δεκαήµερη ανακωχή, που επικυρώθηκε από τον ίδιο τον Κυβερνήτη. Η παράδοση της πόλης έγινε µε τους εξής όρους: Οι τουρκικές οικογένειες θα µεταφέρονταν στην Πρέβεζα µε πλοία και έξοδα της ελληνικής κυβέρνησης, ενώ οι στρατιώτες θα αναχωρούσαν ελεύθερα διά ξηράς. 1829:

19 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μήτσος ο «καθυστερηµένος»

Οι οπλαρχηγοί της Στερεάς Ελλάδας Πανουργιάς και Αθανάσιος Διάκος πολιορκούν το ισχυρό φρούριο της Υπάτης, η κατάληψη του οποίου θα έδινε νέα πνοή στην Επανάσταση της Στερεάς. Ο πιο γνωστός οπλαρχηγός της περιοχής Μήτσος Κοντογιάννης καθυστέρησε πολύ, µέχρι να αποφασίσει να πάρει µέρος στην επιχείρηση. Έτσι χάθηκε το πλεονέκτηµα του αιφνιδιασµού και οι Τούρκοι βρήκαν τον χρόνο να ζητήσουν βοήθεια. Τελικά, οι επαναστάτες επιτέθηκαν τη νύχτα (18 προς 19) και πήραν την κάτω πόλη. Και ενώ οι πολιορκούµενοι, εξαιτίας της έλλειψης τροφίµων, ετοιµάζονταν να παραδοθούν, εµφανίστηκαν από µακριά ισχυρές τουρκικές δυνάµεις. Οι επαναστάτες, από φόβο µήπως περικυκλωθούν, έλυσαν την πολιορκία. 1821:

Ραντεβού στα τυφλά

Το Εκτελεστικό στέλνει εντολή στα νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά να ετοιµάσουν τα πλοία τους, προκειµένου να αντιµετωπίσουν τον εχθρικό στόλο. Η ελληνική κυβέρνηση είχε πληροφορίες ότι οι Τούρκοι ετοίµαζαν πυρετωδώς τον στόλο τους για εξόρµηση στο Αιγαίο, µε άγνωστο προορισµό, και ταυτόχρονα συγκροτούσαν ένα στράτευµα ξηράς 15.000 ανδρών. Το πρόβληµα ήταν ότι η κυβέρνηση δεν καθόριζε ούτε τον χρόνο απόπλου των σκαφών ούτε τον τόπο συγκέντρωσής τους. Η έλλειψη συντονισµού οδήγησε αργότερα στην καταστροφή των Ψαρών. 1824:

20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Τα Ψαρά και επίσηµα στον Αγώνα

Οι Ψαριανοί κηρύσσουν επίσηµα την Επανάσταση στο νησί τους. Προηγήθηκε δοξολογία στον ναό του Αγίου Νικολάου «υπέρ ευοδώσεως του αγώνος» και ακολούθησε λιτανεία στους δρόµους της πόλης. Όταν έφτασαν στη Δηµογεροντία, ύψωσαν τη σηµαία της Επανάστασης. Στη συνέχεια κατευθύνθηκαν προς το λιµάνι, όπου η σηµαία υψώθηκε σε όλα τα πλοία. Αµέσως απέπλευσε µοίρα του στόλου προς τη Μ. Ασία. Η εντολή που είχε ήταν να αιχµαλωτίζει ή να βυθίζει όσα τουρκικά πλοία συναντούσε και να εµποδίζει τη µεταφορά δυνάµεων στις εστίες της Επανάστασης. 1821:

«Έβρασαν» στη Βραΐλα

Ο χιλίαρχος Αθανάσιος Καρπενησιώτης, που είχε µυηθεί στη Φιλική Εταιρεία, µε λίγους έλληνες επαναστάτες από το Γαλάτσι της Ρουµανίας πυρπολεί τη γέφυρα του ποταµού Σερέτη, που οδηγούσε προς την πόλη της Βραΐλας, κοντά στο χωριό Βαντένι. Η γέφυρα πυρπολήθηκε όταν περνούσαν από αυτή 1.000 τούρκοι στρατιώτες. Ήταν η εµπροσθοφυλακή της στρατιάς που είχε ως στόχο να καταλάβει την πόλη του Γαλατσίου. Έτσι, καθυστέρησε η προέλαση των Τούρκων και δόθηκε η ευκαιρία στους Έλληνες να προετοιµαστούν για την αντιµετώπισή τους. 1821:

21 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Ελληνοφιλέλληνες

Γίνεται η καταγραφή των αξιωµατικών του µεικτού συντάγµατος τακτικού στρατού που ίδρυσε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Το σύνταγµα αποτελούσαν δύο τάγµατα. Τη διοίκηση και υποδιοίκηση ανέλαβαν οι ιταλοί αξιωµατικοί Πέτρο Ταρέλλα και Γκουβερνάτι. Στο επιτελείο ανήκαν και οι έλληνες ταγµατάρχες Γράµµης και Χατζόπουλος. Καταγράφηκαν συνολικά 41 αξιωµατικοί. Από αυτούς 6 ήταν Ιταλοί, 5 Γερµανοί, 3 Γάλλοι, 1 Πολωνός, 1 Πρώσος, 1 Ολλανδός και οι υπόλοιποι Έλληνες. Εκτός από το µεικτό σύνταγµα ιδρύθηκε και µία διλοχία 120 φιλελλήνων, µε αρχηγό τον ιταλό συνταγµατάρχη Δάνια, και µια πυροβολαρχία ορεινού πυροβολικού, µε αρχηγό τον Γάλλο Λιβιέρ Βουτιέ. 1822:

Χωρίς οίκτο…

Ο διοικητής της Θεσσαλονίκης Εµπού Λουµπούτ ενηµερώνει τον ιεροδίκη της Βέροιας σχετικά µε τα αποτελέσµατα της εκστρατείας του ως εξής: «Όταν µπήκαµε θριαµβευτικά στην πόλη και την καταλάβαµε, οι καπετάνιοι των αντιπάλων µας, εκµεταλλευόµενοι το σκοτάδι, σκόρπισαν στα γύρω βουνά… Όσοι από τους επαναστάτες κρύφτηκαν στα σπίτια τους συνελήφθησαν και εφαρµόστηκαν σε βάρος τους αυστηρότατα και χωρίς οίκτο όσα ορίζει ο ‘‘ιερός φετφάς’’. Αυτοί, που ξεπερνούσαν τις 2.000, εσφάγησαν ή απαγχονίστηκαν όλοι. Τα παιδιά και οι γυναίκες τους πουλήθηκαν δούλοι και οι περιουσίες τους δηµεύτηκαν και πυρπολήθηκαν…». 1822:

22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Ούτε το σχοινί δεν άντεξε

Ο σουλτάνος Μαχµούτ, εξοργισµένος για το ξέσπασµα της Ελληνικής Επανάστασης, δίνει εντολή να εκτελεστούν 30 κληρικοί και πρόκριτοι της Αδριανούπολης. Ανάµεσα σ’ αυτούς ήταν και ο πρώην οικουµενικός πατριάρχης Κύριλλος ΣΤ΄, που παρέµενε εξόριστος στην πόλη. Γενίτσαροι τον συνέλαβαν µαζί µε τον πρωτοσύγκελό του και τους κρέµασαν από τα παράθυρα του µητροπολιτικού κτιρίου. Το σχοινί του Κύριλλου αρχικά έσπασε και αυτός έπεσε µισοπεθαµένος στο έδαφος. Οι Τούρκοι άφησαν τα πτώµατα κρεµασµένα για τρεις µέρες και µετά τα πέταξαν στον πληµµυρισµένο Έβρο. Λίγο αργότερα κάποιος χωρικός βρήκε το πτώµα του Κύριλλου και το µετέφερε στο Πύθιο, όπου και ενταφιάστηκε. 1821:

Κακός οιωνός

Την παραµονή της µάχης του Φαλήρου, παρά το ότι ο Καραϊσκάκης, που ουσιαστικά διοικούσε τα ελληνικά στρατεύµατα, είχε δώσει εντολή στους επαναστάτες να µην προκαλούν τους Τούρκους, γίνεται µια µικροσυµπλοκή. Ο Καραϊσκάκης, ο οποίος ήταν άρρωστος στο κρεβάτι µε πυρετό, έσπευσε έφιππος για να τη σταµατήσει. Δέχτηκε τότε µια σφαίρα στο υπογάστριο και µεταφέρθηκε αιµόφυρτος στο πλοίο του αρχηγού του στρατού Ρίτσαρντ Τσωρτς. Ο θάνατός του την επόµενη µέρα προδίκασε το αποτέλεσµα της µάχης που ακολούθησε. 1827:

23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Νέες Θερµοπύλες

Ο Αθανάσιος Διάκος υπερασπίζεται τη γέφυρα της Αλαµάνας, κοντά στις Θερµοπύλες, µε 500 αγωνιστές. Προηγουµένως οι επαναστάτες της ανατολικής Στερεάς είχαν οχυρωθεί σε διάφορα σηµεία, προκειµένου να ανακόψουν την προς τον Νότο πορεία των τούρκων πασάδων Οµέρ Βρυώνη και Κιοσέ Μεχµέτ. Ο Δυοβουνιώτης, που είχε παραταχθεί πρώτος, µόλις δέχτηκε την επίθεση του Οµέρ Βρυώνη, υποχώρησε. Το παράδειγµά του ακολούθησαν και οι οπλαρχηγοί Τράκας και Πανουργιάς. Τα στρατεύµατα των δύο πασάδων (περίπου 8.000), αφού ενώθηκαν, στράφηκαν από κοινού εναντίον του Αθανάσιου Διάκου. Η µάχη κράτησε δύο µέρες και οι Έλληνες, παρά την ήττα τους, προκάλεσαν µεγάλες απώλειες στον εχθρό. Ο Διάκος αιχµαλωτίστηκε, µεταφέρθηκε στη Λαµία και θανατώθηκε µε ανασκολοπισµό. 1821:

Από την Τεργέστη στον Μοριά

Ο Δηµήτριος Υψηλάντης µε το όνοµα Αθανάσιος Στοστοπόπουλος, ο Αναγνωστόπουλος και άλλοι Φιλικοί µε ρωσικά διαβατήρια ξεκινούν από το Κισνόβιο (πρωτεύουσα της Μολδαβίας) για την Τεργέστη. Έπειτα από σαράντα µέρες αγωνιώδους πορείας, καθώς προφυλάσσονταν για να µην αναγνωριστούν από τις αυστριακές αρχές, έφτασαν στον προορισµό τους. Εκεί πληροφορήθηκαν ότι ξέσπασε η Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Αµέσως φρόντισαν να βρουν µέσο για να φτάσουν όσο µπορούσαν γρηγορότερα στην επαναστατηµένη περιοχή και να αναλάβουν δράση. 1821:

24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Αναρχίας µείζον ουκ έστι κακόν

Οι οπλαρχηγοί της Αιτωλοακαρνανίας στέλνουν έγγραφο στη Γερουσία της Δ. Ελλάδος, διεκτραγωδώντας την κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή τους. Λίγο πιο πριν είχαν συγκαλέσει σύσκεψη στο Βραχώρι (Αγρίνιο), προκειµένου «…να υποτασσώµεθα εις τους ιερούς νόµους και να διοικούµεθα και ηµείς καθώς και οι άλλοι χριστιανικοί τόποι», αλλά δεν κατέληξαν σε συµφωνία, εξαιτίας των οπλαρχηγών Βλαχόπουλου, Μακρή και Τσόγκα, που είχαν διαφορετική άποψη. Στο έγγραφο που έστειλαν στη Γερουσία της Δ. Ελλάδος ανέφεραν ότι µετά την αποτυχία της σύσκεψης επικράτησε πλήρης αναρχία. 1822:

Ενός κακού µύρια έπονται

Αν και ο θάνατος του Καραϊσκάκη είχε προκαλέσει απογοήτευση στους Έλληνες, ο στρατηγός Ρίτσαρντ Τσωρτς και ο ναύαρχος Τόµας Κόχραν, που είχαν τη διοίκηση του πεζικού και του ναυτικού, βιάζονται να χτυπήσουν τον Κιουταχή, για να ελευθερώσουν την Αθήνα. Με την ενέργειά τους αυτή οδήγησαν τους επαναστάτες στην πιο οδυνηρή ήττα τους. Πρόκειται για τη γνωστή µάχη του Αναλάτου ή του Φαλήρου. Η διάταξη των στρατευµάτων έγινε πρόχειρα και το σχέδιο επίθεσης δεν εφαρµόστηκε όπως έπρεπε. Οι Έλληνες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν άτακτα, αφήνοντας στο πεδίο της µάχης περίπου 2.000 νεκρούς. Ανάµεσά τους ήταν και πολλοί φιλέλληνες. 1827:

25 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Έγινε της Μπουµπουνίστρας

Τη νύχτα περίπου 600 χωρικοί από την Αττική συγκεντρώνονται στο Μενίδι και κατευθύνονται προς την Αθήνα, όπου έφτασαν χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Πολλοί δεν είχαν όπλα και κρατούσαν ρόπαλα ή λόγχες. Στην Αθήνα, στις πύλες των Αγίων Αποστόλων και της Μπουµπουνίστρας, πατώντας ο ένας στους ώµους του άλλου, ανέβηκαν στο τείχος, πέρασαν στην πόλη, σκότωσαν τους φρουρούς και άνοιξαν τις πύλες. Οι λίγοι Τούρκοι που ζούσαν στην πόλη κατέφυγαν τροµαγµένοι στην Ακρόπολη και στα διάφορα προξενεία. 1821:

Η Ελλάδα βασίλειο

Στο Λονδίνο οι αντιπρόσωποι της Αγγλίας, της Ρωσίας, της Γαλλίας και της Βαυαρίας υπογράφουν συνθήκη, µε την οποία ο πρίγκιπας Όθων, δευτερότοκος γιος του βασιλιά της Βαυαρίας, αναγορεύεται βασιλιάς της Ελλάδας (όχι των Ελλήνων). Σύµφωνα µε το άρθρο 4, «η Ελλάδα, υπό την εξουσία του πρίγκιπα Όθωνα της Βαυαρίας και µε την εγγύηση των τριών Αυλών, θα αποτελέσει ένα µοναρχικό, ανεξάρτητο κράτος…». Με άλλα λόγια, η συνθήκη καθόριζε τη διεθνή θέση και την εσωτερική πολιτική κατάσταση της Ελλάδας, χωρίς τη σύµπραξη ή έστω την έγκριση των Ελλήνων. 1832:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 πλοία από την Ύδρα και τα Ψαρά αποκλείουν τη Χίο.

26 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Ο ανεξίκακος Γέρος

Μετά το τέλος των εργασιών της Β΄ Εθνοσυνέλευσης στο Άστρος και τη συγκρότηση κυβέρνησης, το Εκτελεστικό και το Βουλευτικό αναχωρούν για την Τριπολιτσά. Εκεί βρήκαν την πόλη ανάστατη, γιατί είχε καταληφθεί από τους στρατιώτες του Κολοκοτρώνη και των αντιπάλων του, και πολλοί φοβήθηκαν ότι η κυβέρνηση θα ανατρεπόταν. Οι δυσαρεστηµένοι από τις αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης ξεσήκωσαν τον λαό και θα ξεσπούσαν εκτεταµένες ταραχές, αν δεν έσπευδε ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης να τις αποσοβήσει. Η σωτήρια παρέµβασή του απέδειξε την ανεξικακία του, δεδοµένου ότι η Συνέλευση του είχε αφαιρέσει τον τίτλο του αρχιστράτηγου που του είχε απονεµηθεί το προηγούµενο έτος. 1823:

Η σφαγή της Σφακτηρίας

Ο Ιµπραήµ µε δύο κανονιές δίνει το σύνθηµα για επίθεση κατά των Ελλήνων που βρίσκονται στη Σφακτηρία. Οι Αιγύπτιοι µπήκαν στις βάρκες για να περάσουν στο νησί, αλλά οι επαναστάτες τούς υποδέχτηκαν µε συντονισµένα πυρά και τους απώθησαν. Λίγο αργότερα, όµως, κάτω από πυκνό κανονιοβολισµό, κατόρθωσαν και αποβιβάστηκαν στο νησί. Οι Έλληνες αποθαρρύνθηκαν και υποχώρησαν, αφήνοντας πίσω τους περίπου 350 νεκρούς. Ανάµεσά τους ήταν ο Τσαµαδός, ο Αναγνωσταράς και ο ιταλός φιλέλληνας Σανταρόζα. 1825:

27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Έξω οι «ξένοι»

Διορίζεται από το Εκτελεστικό υπουργός Εσωτερικών ο Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας), υπουργός Οικονοµίας ο Αναγνώστης Σπηλιωτάκης και υπουργός Λατρείας ο επίσκοπος Ανδρούσης Ιωσήφ. Οι ετερόχθονες αγνοήθηκαν εντελώς. Ο µόνος που διασώθηκε ήταν ο Μαυροκορδάτος, ο οποίος όµως διορίστηκε, από πρόεδρος του Εκτελεστικού που ήταν πριν, γενικός γραµµατέας του. Η Εθνοσυνέλευση του Άστρους είχε αποφασίσει να µη χρησιµοποιηθεί άλλος «ξένος» εκτός από τον Μαυροκορδάτο, που τους ήταν απαραίτητος για τα εξωτερικά θέµατα. Γενικά, θριάµβευσαν οι πελοποννήσιοι πρόκριτοι, ενώ οι υπόλοιποι Έλληνες, όπως και οι στρατιωτικοί, αγνοήθηκαν. 1823:

Ελλάς – Γαλλία συµµαχία

Η Αγγλία, µε έγγραφο που έστειλε ο υπουργός Εξωτερικών της Ντάντλεϊ στον γάλλο πολιτικό Πολινιάκ, απορρίπτει την πρόταση της γαλλικής κυβέρνησης να βοηθήσουν από κοινού την Ελλάδα. Η Γαλλία είχε ζητήσει να περιληφθούν στα όρια του ελληνικού κράτους η Αττική και η Εύβοια, να δοθεί οικονοµική βοήθεια στην Ελλάδα, να διοριστούν προξενικοί πράκτορες, να συνέλθουν οι πρέσβεις των τριών Δυνάµεων στην Κέρκυρα και να στείλουν στην Πελοπόννησο από 6.000 στρατιώτες η καθεµία. Το µόνο που δέχτηκε η Αγγλία ήταν ο διορισµός προξενικών πρακτόρων. 1828:

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Κοντά στον νου κι η γνώση

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης καλεί σε συνέλευση τους προκρίτους και τους οπλαρχηγούς της Καρύταινας, για να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα της έλλειψης ενιαίας διοίκησης. Εκεί πρότεινε να οριστεί γενικός αρχηγός ο Κανέλλος Δεληγιάννης. Αυτός αντιπρότεινε να οριστεί ο Κολοκοτρώνης, γνωρίζοντας τις στρατηγικές ικανότητές του. Αν και υπήρξαν αντιρρήσεις, τελικά έγινε δεκτή η πρόταση του Δεληγιάννη. Η εκλογή του πιο κατάλληλου έγινε την πιο κατάλληλη στιγµή. 1821:

Έπεσε διχόνοια

Ο Υδραίος Ιάκωβος Γιακουµάκης (Τοµπάζης) διορίζεται στη Χίο ναύαρχος του ελληνικού στόλου και δίνει τον σχετικό όρκο. Την εποχή αυτή, αµέσως µετά την επιτυχία του στόλου στην Ερεσό, άρχισαν να αναφύονται έριδες ανάµεσα στους πλοιάρχους των τριών ναυτικών νησιών. Ο Τοµπάζης δεν µπορούσε να επιβληθεί ούτε στις ναυτικές δυνάµεις των άλλων νησιών αλλά ούτε και στην υδραίικη µοίρα. Όταν οι αρχές της Ύδρας πληροφορήθηκαν το γεγονός, έστειλαν στους πλοιάρχους έγγραφο µε το οποίο ζητούσαν να πειθαρχούν στους ανωτέρους τους. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο αγάς Αχμέτ Κιρίμη, που με 347 άνδρες είχε καταφύγει σε πύργο της επαρχίας Μυλοποτάμου, επιχειρεί έξοδο, αλλά αποτυγχάνει και γνωρίζει την ήττα.

29 ΑΠΡΙΛΙΟΥ …και στο βάθος παγίδες

Επειδή στην επαναστατηµένη Ελλάδα είχαν σχηµατιστεί δύο αντίπαλες κυβερνήσεις (του Κουντουριώτη και των Μαυροµιχάλη/ Κολοκοτρώνη), ο Γέρος του Μοριά επιδιώκει τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης, για να λυθούν οι διαφορές. Τελικά, µε τη µεσολάβηση και του ανιψιού του Νικηταρά, δέχτηκε να συµφιλιωθεί µε τον Κουντουριώτη. Κάποιοι συνεργάτες όµως του Κουντουριώτη, που δεν ήθελαν τη συµφιλίωση, κατηγόρησαν τον µεσολαβητή ως αναξιόπιστο και ζήτησαν την αποποµπή του. Τότε αποφασίστηκε να κληθούν Κολοκοτρώνης και Νικηταράς στην Αργολίδα για απευθείας συνοµιλίες, µε τον όρο να συνοδεύονται µόνο από 50 άνδρες ο καθένας. Ο Κολοκοτρώνης υποπτεύθηκε παγίδα και δεν πήγε. Ο εµφύλιος δεν αποτράπηκε. 1824:

Μανιάτες, οι ταραχοποιοί

Επειδή οι Μαυροµιχάληδες δηµιουργούσαν ταραχές στη Μεσσηνία και κλόνιζαν το κύρος της κυβέρνησης του Κουντουριώτη, αποφασίζεται να σταλεί στην περιοχή µια τριµελής επιτροπή (Παπαφλέσσας, Καλαµαριώτης και Καλαράς) µε διοικητικές αρµοδιότητες. Στη διάθεσή της θα είχε ισχυρή στρατιωτική δύναµη. Στόχος της ήταν να προστατεύει τους κατοίκους και να εδραιώσει την εξουσία της κυβέρνησης στην κεντρική και νότια Πελοπόννησο. Ο Κουντουριώτης διόρισε αρχηγό της στρατιωτικής αυτής δύναµης τον Ανδρέα Λόντο, όχι γιατί του είχε εµπιστοσύνη αλλά γιατί ήθελε να τον αποµακρύνει από το Άργος. 1824:

30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Το δίκαιο της πυγµής

Κυκλοφορεί η Διακήρυξη της Ιερής Συµµαχίας στο Συνέδριο του Λάιµπαχ (Λιουµπλιάνα), που καταδικάζει την Ελληνική Επανάσταση, όπως και κάθε άλλη φιλελεύθερη κίνηση των λαών της Ευρώπης, ως πράξη εγκληµατική. Παράλληλα, αναγνώριζε µόνο στους «ελέω Θεού» ηγεµόνες το δικαίωµα να προσφέρουν την «ευλογία τους» στους λαούς. Ο τσάρος Αλέξανδρος τήρησε αρχικά ευνοϊκή για τους Έλληνες στάση, στη συνέχεια όµως υποχρεώθηκε να ακολουθήσει την πολιτική του µισέλληνα καγκελάριου της Αυστρίας Μέττερνιχ. Οι φιλότιµες προσπάθειες του Καποδίστρια, που είχε πάρει µέρος στο συνέδριο ως υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, δεν καρποφόρησαν. 1821:

Τους πήραν χαµπάρι…

Μετά την καταστροφή των Ελλήνων στη Σφακτηρία, οι λιγοστοί άνδρες της φρουράς του Παλαιοκάστρου επιχειρούν στη διάρκεια της νύχτας να διασπάσουν τον εχθρικό κλοιό και να σωθούν στο κοντινό ελληνικό στρατόπεδο της Λιγούδιστας στη Μεσσηνία. Δυστυχώς, η προσπάθειά τους απέτυχε, γιατί οι εχθροί αντιλήφθηκαν έγκαιρα την πρόθεσή τους και αντέδρασαν ανάλογα. Μετά την αποτυχία τους αναγκάστηκαν να παραδώσουν το κάστρο στους Αιγύπτιους. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο ελληνικός στόλος με τους Ανδρέα Μιαούλη και Ανδρέα Πιπίνο πυρπολεί τουρκικά πολεμικά πλοία στη Μεθώνη.

1 ΜΑΪΟΥ Νίλα στο Γαλάτσι

Στο Γαλάτσι της Μολδαβίας γίνεται η πρώτη µεγάλη σύγκρουση των Τούρκων µε τους επαναστάτες. Ο βαλής (διοικητής) της Σιλιστρίας (Βουλγαρία) Σελήµ Μεχµέτ ως αρχιστράτηγος, µόλις η Ρωσία έδωσε στην Τουρκία την άδεια εισόδου στη Μολδοβλαχία, αποβίβασε τον στρατό του στην περιοχή της Βραΐλας µε ποταµόπλοια. Οι επαναστάτες, µε αρχηγούς τον Αθανάσιο Καρπενησιώτη, τον Γ. Παπά και τον καπετάν Κοτήρα, αν και αγωνίστηκαν σκληρά, δεν µπόρεσαν να σταµατήσουν τους Τούρκους και υποχώρησαν. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αναγκάστηκε να αναδιαρθρώσει και να ανασυντάξει τον στρατό του µε βάση τις νέες συνθήκες που δηµιουργήθηκαν. 1821:

Σύνταγµα µε προθεσµία

Ψηφίζεται από την Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας το «Πολιτικόν Σύνταγµα της Ελλάδος». Το σύνταγµα αυτό ήταν πληρέστερο από τα δύο προηγούµενα και θεωρήθηκε το πιο δηµοκρατικό και φιλελεύθερο της εποχής του. Θα ισχύσει µέχρι την άφιξη του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια (18 Ιανουαρίου 1828). Τότε η ίδια η Εθνοσυνέλευση θα αποφασίσει την αναστολή του, για να διευκολύνει προσωρινά τον Κυβερνήτη στους δύσκολους χειρισµούς τους οποίους απαιτούσαν οι συνθήκες που είχαν δηµιουργηθεί (εσωτερική οργάνωση, στρατιωτικές επιχειρήσεις και διπλωµατικοί χειρισµοί σχετικοί µε τη χάραξη των συνόρων). 1827:

2 ΜΑΪΟΥ Ταξίδι… της καρδιάς και του µυαλού

Μεταφέρεται στη Ζάκυνθο το φέρετρο µε τον νεκρό άγγλο φιλέλληνα λόρδο Μπάιρον και ένα κιβώτιο µε την καρδιά και τον εγκέφαλό του. Από εκεί τα πήρε αγγλικό πλοίο και τα µετέφερε στη γενέτειρά του για να ταφούν. Ήταν το ίδιο πλοίο που είχε µεταφέρει, δύο ηµέρες µετά τον θάνατο του Μπάιρον, την πρώτη δόση του αγγλικού δανείου, στη σύναψη του οποίου είχε και αυτός συµβάλει κατά πολύ. 1824:

Κατόπιν εορτής

Οι Τούρκοι που κρατούσαν το Μεσολόγγι, µετά την παράδοση της Ναυπάκτου, βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση, καθώς 4.000 Έλληνες, πεζοί και ιππείς, αλλά και αρκετά πλοία, σπεύδουν εναντίον τους. Οι οπλαρχηγοί Βαρνακιώτης και Παπαρρηγόπουλος, που γνώριζαν κάποιους τούρκους αξιωµατικούς της φρουράς, προσπάθησαν να τους πείσουν να παραδώσουν την πόλη, προκειµένου να αποφευχθεί η άσκοπη αιµατοχυσία. Και ενώ τους είχαν πείσει και οι διαπραγµατεύσεις προχωρούσαν οµαλά, έφτασε εκεί ο άγγλος µοίραρχος λόρδος Σπένσερ µε τη φρεγάτα «Μαδαγασκάρη» και µε εντολή να λύσει την πολιορκία. Το γεγονός λίγο έλειψε να µαταιώσει την παράδοση της πόλης, που είχε ήδη αποφασιστεί. Ευτυχώς, οι διαπραγµατεύσεις είχαν σχεδόν τελειώσει. 1829:

3 ΜΑΪΟΥ Προληπτικές σφαγές

Ο σουλτάνος δίνει εντολή να σταλούν στρατεύµατα στην Κύπρο, για να προληφθεί κάθε προσπάθεια εξέγερσης. Οι Τούρκοι γνώριζαν καλά ότι οι Έλληνες της Κύπρου δεν είχαν πρόθεση να επαναστατήσουν, καθώς ήταν άοπλοι, δεν ασχολούνταν µε τα πολεµικά και προτιµούσαν τη νόµιµη διαβίωση και την ειρηνική ζωή. Επιπλέον, ο αφοπλισµός που είχε διαταχθεί γινόταν χωρίς αντιδράσεις. Παρ’ όλα αυτά, οι Τούρκοι αποβίβασαν 4.000 στρατιώτες από τη Συρία και την Παλαιστίνη, που άρχισαν απάνθρωπες βιαιότητες και σφαγές. 1821:

Αλλαγή κατόχου

Το Βουλευτικό στέλνει την παρακάτω επιστολή σε αυτούς που φύλαγαν τα πράγµατα και τα χαρέµια που είχαν πάρει από τον ονοµαστό για τα πλούτη του Κιαµήλ µπέη: «Κύριε Χρηστάκη Βαλασόπουλε, Μανωλάκη Σπυρίδωνος και Σταµάτη Ψωµά, άµα λαβόντες το παρόν, να παραδώσητε τω µινίστρω της οικονοµίας κυρίω Πανούτσω Νοταρά τα όσα πράγµατα του Κιαµήλµπεη και των χαρεµίων µε προσταγή της διοικήσεως παραλαβόντες, κατεβάσατε από την Ακροκόρινθον, και υγιαίνοιτε…». 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1770 γεννιέται ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στο Ραμαβούνι της Μεσσηνίας, κάτω από ένα δέντρο, καθώς οι δικοί του καταδιώκονταν από τους Τούρκους. Το 1828 οι Τούρκοι παραδίδουν στους Έλληνες το Μεσολόγγι και το Αιτωλικό.

4 ΜΑΪΟΥ Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω

Το Βουλευτικό, µε έγγραφό του προς το Εκτελεστικό, κάνει έκκληση, ώστε να ληφθούν µέτρα για την αντιµετώπιση των καταχρήσεων ορισµένων Μανιατών στην επαρχία του Μυστρά. Σύµφωνα µε καταγγελίες που είχαν φτάσει πρόσφατα στο Βουλευτικό, στην περιοχή Έλος υπήρχαν Μανιάτες οι οποίοι απαιτούσαν να απαλλαγούν από τη φορολογία που τους είχε επιβληθεί. Για να το κατορθώσουν, δεν είχαν διστάσει να στείλουν απειλητικές επιστολές στους οπλαρχηγούς της περιοχής. 1822:

Στάσου, Τούρκο, να γεµίσω

Στη θέση Πεντώρη, τρεις ώρες από τα Σάλωνα, οι οπλαρχηγοί Πανουργιάς, Γκούρας και Σκαλτσοδήµος ταµπουρώνονται για να εµποδίσουν τον Κιουταχή να µπει στην πόλη. Όταν η εµπροσθοφυλακή των Τούρκων πλησίασε στα ταµπούρια του Πανουργιά, οι άνδρες του άρχισαν να πυροβολούν, πριν οι αντίπαλοί τους βρεθούν σε απόσταση βολής. Οι Τούρκοι όρµησαν αµέσως εναντίον τους, κι έτσι οι Έλληνες δεν είχαν χρόνο να γεµίσουν ξανά τα όπλα τους. Αναγκάστηκαν, λοιπόν, να υποχωρήσουν. Το κύριο σώµα του εχθρού, που έφτασε στη συνέχεια, βρήκε τον δρόµο ανοιχτό και κυρίευσε εύκολα τα Σάλωνα. Ακολούθησαν σφαγές των κατοίκων και λεηλασίες. Όσοι επέζησαν αιχµαλωτίστηκαν για να πουληθούν σκλάβοι. Μεταξύ αυτών, ήταν και 300 νέοι και νέες. 1825:

5 ΜΑΪΟΥ Ήρθες αργά…

Στον Παγασητικό εµφανίζονται επτά πλοία από την Ύδρα και τις Σπέτσες µε τον ναύαρχο Αναστάσιο Τσαµαδό. Ο Άνθιµος Γαζής ειδοποίησε αµέσως τους οπλαρχηγούς και τους χωρικούς της περιοχής να συγκεντρωθούν, προκειµένου να τους ανακοινώσει ότι η Ελληνική Επανάσταση είχε ήδη ξεσπάσει και να τους ζητήσει να ξεσηκωθούν και αυτοί. Ο τούρκος διοικητής της Μαγνησίας, επειδή υποπτεύθηκε ότι κάτι θα γινόταν, βγήκε στην ύπαιθρο µε τις δυνάµεις που διέθετε για να προλάβει την εξέγερση, η οποία ξεκίνησε στις Μηλιές στις 7 Μαΐου. 1821:

Η αρχή του τέλους

Τελειώνει τις εργασίες της η Γ΄ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα και ο πρόεδρός της Γεώργιος Σισίνης εκδίδει την καταληκτική διακήρυξη. Με αυτήν επιχειρούσε να ενηµερώσει τον ελληνικό λαό για όσα είχαν διαµειφθεί και αποφασιστεί στη διάρκεια των εργασιών της, κυρίως για την εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια ως Κυβερνήτη του κράτους. Η Βουλή και η Αντικυβερνητική Επιτροπή, που είχε εκλεγεί για να ασκεί την εξουσία µέχρι την άφιξη του Κυβερνήτη, είχε οριστεί να εγκατασταθούν στο Ναύπλιο. Την οµαλή εγκατάστασή τους δυσχέραινε το γεγονός ότι το Παλαµήδι ήταν υπό την αυθαίρετη κατοχή του Γρίβα, ο οποίος και είχε περιορίσει τον νόµιµο φρούραρχο Φωτοµάρα στο Ιτς Καλέ. 1827:

6 ΜΑΪΟΥ Το καλό το παλικάρι…

Οι Ψαριανοί κατευθύνονται στην Ίµβρο, µε σκοπό να αφαιρέσουν τα τηλεβόλα των Τούρκων από το νησί. Είχαν πάρει την απόφαση αυτή επειδή οι ίδιοι δεν είχαν καθόλου πυροβόλα. Έτσι έφτασαν στο νησί µε τέσσερα πλοία, στα οποία είχαν υψώσει την τουρκική σηµαία, αποβιβάστηκαν και άρχισαν την πολιορκία του φρουρίου. Οι Τούρκοι, που αρχικά είδαν µε χαρά τα πλοία γιατί νόµισαν ότι ήταν δικά τους, πανικοβλήθηκαν και εγκατέλειψαν το φρούριο. Οι τολµηροί Ψαριανοί, αφού πήραν 22 ορειχάλκινα τηλεβόλα και άλλα πολεµοφόδια, κατέστρεψαν το φρούριο και αποχώρησαν θριαµβευτές. 1821:

Θανάσιµη επίσκεψη

Αποκεφαλίζεται ο διερµηνέας του τουρκικού στόλου Νικόλαος Μουρούζης (ήταν αδελφός του µεγάλου διερµηνέα Κωνσταντίνου). Η καταδίκη του στηρίχτηκε στο γεγονός ότι είχε περάσει πριν από δύο µήνες από τα νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά, τα οποία επαναστάτησαν στη συνέχεια. Με άλλα λόγια, θεωρήθηκε συνένοχος στο «έγκληµα» του ξεσηκωµού των νησιών, απλώς και µόνο επειδή τα είχε επισκεφθεί. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Κεχαγιάμπεης μπαίνει στην Τρίπολη. Τον είχε στείλει ο διοικητής της Πελοποννήσου Χουρσίτ πασάς, που πολιορκούσε τον Αλή πασά στα Γιάννενα, γιατί ανησυχούσε για τους θησαυρούς και τα χαρέμια του.

7 ΜΑΪΟΥ Δεν καθόταν στ’ αυγά του

Οι χωρικοί που έχουν συγκεντρωθεί στη Μαγνησία, µετά το προσκλητήριο του Άνθιµου Γαζή, σκοτώνουν τον διοικητή που είχε βγει στην ύπαιθρο για να προλάβει τις επαναστατικές κινήσεις. Ταυτόχρονα ο Κυριάκος Μπασδέκης, αρµατολός της περιοχής που είχε µυηθεί στη Φιλική Εταιρεία, εισέβαλε στα Λεχώνια και εξόντωσε περίπου 600 Τούρκους. Στη συνέχεια στράφηκε εναντίον του Βόλου. Τις ηµέρες αυτές, επίσης, συστάθηκε τοπική επαναστατική διοίκηση µε την ονοµασία «Βουλή Θετταλοµαγνησίας», τον οργανισµό της οποίας ανέλαβε να συντάξει ο Γαζής. 1821:

Αποφασίζοµεν και διατάσσοµεν

Ο Μέττερνιχ, που ήταν η ψυχή της Ιερής Συµµαχίας, γράφει σε υπόµνηµά του: «Ηνωµένοι οι µονάρχαι προς υποστήριξιν της αρχής της διατηρήσεως πάσης νοµίµου υπαρχούσης εξουσίας, δεν δύνανται να διστάσουν όπως εφαρµόσουν αµέσως την αρχήν ταύτην εις τας λίαν δυσαρέστους περιπλοκάς αίτινες έλαβον τελευταίως χώραν εντός της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας…». Η αρχή στην οποία αναφερόταν ήταν αυτή της υπεράσπισης των νόµιµων καθεστώτων. Η Ελληνική Επανάσταση, από τη στιγµή που στρεφόταν εναντίον του νόµιµου καθεστώτος του σουλτάνου, ήταν, κατά τη γνώµη του, παράνοµη και έπρεπε να παταχθεί. Ο τσάρος της Ρωσίας είχε διαφορετική άποψη και δεν ευνοούσε δυναµική επέµβαση της Ιερής Συµµαχίας εναντίον των Ελλήνων. 1821:

8 ΜΑΪΟΥ Των φρονίµων τα παιδιά…

Ο Λυκούργος Λογοθέτης, που πριν ακόµη ξεσπάσει η Επανάσταση είχε φροντίσει να οργανώσει διοικητικά τη Σάµο και είχε διορίσει χιλίαρχους και υποδιοικητές σε διάφορα σηµεία του νησιού, υψώνει στο Καρλόβασι τη σηµαία της Επανάστασης. Στη σηµαία ήταν γραµµένη η φράση «Ελευθερία ή Θάνατος». Ο ενθουσιασµός και η συγκίνηση ήταν διάχυτα στις ψυχές όλων. Από την εποµένη ο ακούραστος Λογοθέτης γυρνούσε τα χωριά µε την επαναστατική σηµαία, ξεσήκωνε τα πλήθη και οργάνωνε στρατιωτικά σώµατα. 1821:

Γλέντι στο χάνι

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος αποφασίζει να σταµατήσει 9.000 Τουρκαλβανούς, που µε αρχηγό τον Οµέρ Βρυώνη και τον Κιοσέ Μεχµέτ βάδιζαν προς την Άµφισσα, µε σκοπό να περάσουν από εκεί στην Πελοπόννησο. Έτσι οχυρώθηκε µε 120 αγωνιστές, που προσφέρθηκαν εθελοντικά, στο χάνι της Γραβιάς. Πριν εµφανιστούν οι εχθροί, οι αγωνιστές γλεντούσαν µε χορούς και τραγούδια. Όταν οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο χάνι, εκείνοι απέκρουσαν όλες τις επιθέσεις τους, στη διάρκεια ολόκληρης της ηµέρας, και τους προξένησαν µεγάλη φθορά. Τη νύχτα έφυγαν σαν σκιές, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί, γιατί φοβήθηκαν µήπως την εποµένη οι Τούρκοι µεταφέρουν κανόνι, οπότε δεν θα είχαν καµία ελπίδα να διαφύγουν. 1821:

9 ΜΑΪΟΥ Μόνοι και αβοήθητοι

Οι επαναστάτες της Θεσσαλίας µε αρχηγό τον Κυριάκο Μπασδέκη πολιορκούν το κάστρο του Βόλου. Οι Τούρκοι που το υπεράσπιζαν κατόρθωσαν να αποκρούσουν µε επιτυχία τις πρώτες επιθέσεις. Όταν ο Μπασδέκης τραυµατίστηκε, ο υπασπιστής του Κοντονίκος ανέλαβε την αρχηγία και συνέχισε να πολιορκεί το κάστρο, χωρίς όµως να κατορθώσει να το κυριεύσει. Έτσι, αποφάσισε να κινηθεί εναντίον του Βελεστίνου, ώσπου να φτάσουν ενισχύσεις για να επαναλάβει την πολιορκία του Βόλου. Όµως, όχι µόνο ενισχύσεις δεν έφτασαν αλλά, αντίθετα, ήλθαν σηµαντικές τουρκικές δυνάµεις υπό τον Δράµαλη. Στα τέλη Μαΐου, λοιπόν, η Επανάσταση στη Μαγνησία έσβησε. 1821:

Ας έκανε και αλλιώς

Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση έχει αποφασίσει την εγκατάσταση της Βουλής και της Αντικυβερνητικής Επιτροπής στο Ναύπλιο, το οποίο είχε οριστεί ως έδρα της κυβέρνησης. Στο Ναύπλιο όµως επικρατούσε αταξία, καθώς ο Θεόδωρος Γρίβας κρατούσε το Παλαµήδι και ο Νάσος Φωτοµάρας την Ακροναυπλία. Ο Κολοκοτρώνης την κρίσιµη στιγµή έφτασε έξω από την πόλη και ζήτησε την άδεια να περάσει µέσα. Ο Γρίβας, αν και είχε διακηρύξει ότι δεν θα άφηνε κανέναν στρατιωτικό ή πολιτικό να περάσει, µετά τη µεσολάβηση φίλων του, επέτρεψε στον Γέρο του Μοριά την είσοδο. 1827:

10 ΜΑΪΟΥ Ενέσεις αισιοδοξίας

Πολεµικά του ελληνικού στόλου πλέουν στο Μεσολόγγι, το οποίο πολιορκείται στενά από τους Τούρκους, και προσπαθούν να εφοδιάσουν τους κατοίκους και τη φρουρά, που είχαν φτάσει στα όριά τους. Ταυτόχρονα δηµιουργείται από το στρατόπεδο των Σαλώνων ένα νέο στρατόπεδο, µε 3.000 άνδρες, κοντά στο Μεσολόγγι, µε επικεφαλής τον Γεώργιο Καραϊσκάκη και τον Κίτσο Τζαβέλα. Τα δύο αυτά γεγονότα ενίσχυσαν το ηθικό των πολιορκουµένων, οι οποίοι επιχείρησαν έξοδο και προκάλεσαν µεγάλες απώλειες στους Τούρκους. 1825:

Γι’ αλλού κινήσαµε, γι’ αλλού…

Ο ναύαρχος Κόχραν, µε την κορβέτα «Ελλάς» και 23 πολεµικά πλοία των ναυτικών νησιών, κατευθύνεται στη Γλαρέντζα της Ηλείας, για να αντιµετωπίσει τον Ιµπραήµ. Μολονότι είχε σχεδιάσει επίθεση στο λιµάνι της Αλεξάνδρειας, προκειµένου να πυρπολήσει τα αιγυπτιακά πλοία που ναυλοχούσαν εκεί, προτίµησε πρώτα να επιχειρήσει την αιχµαλωσία ή την εξόντωση του Ιµπραήµ. Έτσι έπλευσε εναντίον του, µε υψωµένη την αυστριακή σηµαία στο πλοίο του. Ο αιγύπτιος στρατηγός, επειδή υποπτεύθηκε ότι κινδύνευε, έσπευσε να αποβιβαστεί στην ξηρά. Οργισµένος, ο Κόχραν ξέσπασε µε τα κανόνια του κατά δύο κορβετών που συνάντησε και τους προξένησε µεγάλες ζηµιές. 1826:

11 ΜΑΪΟΥ Γαλλική άρνηση

Βγαίνουν από τα Στενά 40 πολεµικά τουρκικά πλοία και 40 φορτηγά, µε αρχηγό τον ναύαρχο Χοσρέφ. Τα πλοία του Χοσρέφ ήταν µικρά και γρήγορα, γιατί η τουρκική κυβέρνηση έκρινε ότι αυτά ήταν πιο κατάλληλα από τα µεγάλα και βαριά, που ήταν δυσκίνητα. Ο Χοσρέφ, αφού παρέλαβε στον Τσεσµέ 10.000 στρατιώτες και ενισχύθηκε µε 12 αλγερινά πολεµικά, συναντήθηκε µε τον γάλλο ναύαρχο Δεριγνύ. Του υποσχέθηκε ότι δεν θα προχωρούσε σε βιαιοπραγίες, όπως είχε κάνει την προηγούµενη χρονιά, και ζήτησε τη µεσολάβησή του για την παράδοση της Ύδρας. Ο Δεριγνύ όµως αρνήθηκε κατηγορηµατικά. 1823:

Υπό την απειλή νέου εµφυλίου

Μετά την Γ΄ Εθνοσυνέλευση και τον διορισµό της Αντικυβερνητικής Επιτροπής, απειλείται νέα εµφύλια σύρραξη. Ο Θ. Κολοκοτρώνης, αφού πήρε από τον Γρίβα την άδεια να µπει στο Ναύπλιο, εξέδωσε διακήρυξη, µε την οποία συνιστούσε στους επαναστάτες σύµπνοια και ενότητα για κοινό αγώνα εναντίον του Ιµπραήµ. Δύο ηµέρες αργότερα εξέδωσε και νέα διακήρυξη. Οι διακηρύξεις αυτές ανησύχησαν τον πρόεδρο της Βουλής Ν. Ρενιέρη, ο οποίος, επειδή είχε εκλεγεί µε πρόταση του Κολοκοτρώνη, απέφυγε να πάει στο Ναύπλιο, που είχε οριστεί έδρα της κυβέρνησης, γιατί φοβήθηκε ότι θα γινόταν υποχείριό του. 1827:

12 ΜΑΪΟΥ Στο Βαλτέτσι, στο Λεβίδι πέφτει αλύπητο λεπίδι

Πραγµατοποιείται στο Βαλτέτσι µια από τις πρώτες νικηφόρες µάχες των Ελλήνων εναντίον των Τούρκων. Οι Μανιάτες και οι Αρκάδες, κυρίως οπλαρχηγοί, που είχαν καταλάβει θέσεις σε περιοχές γύρω από την Τρίπολη δέχτηκαν την επίθεση πολυάριθµου τουρκικού στρατού υπό τον Βαρδουνιώτη Ρουµπή, που διέθετε ιππικό και πυροβολικό, αλλά τον αντιµετώπισαν µε επιτυχία, οχυρωµένοι σε ταµπούρια και σπίτια του Βαλτετσίου. Ψυχή της άµυνας ήταν ο ίδιος ο Γέρος του Μοριά, που συντόνιζε τις κινήσεις των ελληνικών στρατευµάτων. Οι ενισχύσεις που έφτασαν από την Τρίπολη δεν επηρέασαν την εξέλιξη της µάχης, η οποία κράτησε µέχρι αργά τη νύχτα και συνεχίστηκε την εποµένη. 1821:

Αναπάντητη κλήση…

Αποφασίζεται η αποστολή αιγυπτιακού στρατού εναντίον της επαναστατηµένης Ελλάδας και ορίζεται αρχηγός της επιχείρησης ο γιος του Μεχµέτ Αλή, ο Ιµπραήµ. Η είδηση αυτή θορύβησε τους κατοίκους της Κρήτης και της Κάσου, που φοβούνταν ότι θα ήταν οι πρώτοι στόχοι. Οι υπεύθυνοι της Κάσου, µε έκκληση προς την «Υπερτάτην Διοίκησιν», ζητούσαν εσπευσµένα οικονοµική βοήθεια, προκειµένου να κινητοποιήσουν τον στόλο τους και να αντιµετωπίσουν τους εισβολείς. Δυστυχώς, δεν βρήκαν καµιά ανταπόκριση στο αίτηµά τους. 1824:

13 ΜΑΪΟΥ Η πρώτη µεγάλη νίκη

Τα µεσάνυχτα φτάνουν ενισχύσεις στους επαναστάτες που πολεµούσαν στο Βαλτέτσι, υπό τους Α. Μαυροµιχάλη, Α. Κονδάκη και Π. Γιατράκο. Το πρωί η µάχη συνεχίστηκε µε την ίδια σφοδρότητα. Τελικά, ο Κεχαγιάµπεης, βλέποντας τον κίνδυνο να περικυκλωθούν τα τουρκικά στρατεύµατα, διέταξε υποχώρηση. Τότε οι επαναστάτες βγήκαν από τα ταµπούρια τους και καταδίωξαν τους Τούρκους, προκαλώντας τους µεγάλες απώλειες, αφού σκοτώθηκαν περίπου 300 και τραυµατίστηκαν 500. Στη µάχη και την καταδίωξη ξεχώρισε ο Πλαπούτας µε τους άνδρες του. Ήταν η πρώτη µεγάλη νίκη του Αγώνα και οφειλόταν στο ότι οι Έλληνες πολέµησαν ενωµένοι και οργανωµένοι. Η νίκη αυτή ενίσχυσε το ηθικό των επαναστατών. 1821:

Ανεπιθύµητη πρωτοβουλία

Ενώ συνεχίζεται ο εµφύλιος, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος φτάνει στο Ναύπλιο µε τον Θ. Νέγρη και προσπαθεί να συµφιλιώσει τις αντιµαχόµενες µερίδες. Γι’ αυτό µε επιστολή του ζήτησε από την κυβέρνηση την άδεια να επιχειρήσει να προσελκύσει τον Νικηταρά, µε τον οποίο είχε φιλικές σχέσεις. Η κυβέρνηση Κουντουριώτη απέφυγε να απαντήσει, γιατί περίµενε ότι τόσο ο Νικηταράς όσο και ο Πλαπούτας θα αναγκάζονταν από µόνοι τους να δηλώσουν υποταγή. Είχε µάλιστα αρχίσει τις σχετικές ενέργειες για να το πετύχει. 1824:

14 ΜΑΪΟΥ Μόνοι κι έρηµοι…

Οι κάτοικοι της Κάσου, βλέποντας ότι η κεντρική διοίκηση αγνοεί τις εκκλήσεις τους για βοήθεια, οργανώνουν µόνοι την άµυνα του νησιού τους. Έτσι, έβαλαν 30 κανόνια στην ανατολική ακτή που ήταν πιο ευάλωτη, ενώ στις άλλες τοποθέτησαν µικρές φρουρές, για να ειδοποιούν σε περίπτωση κινδύνου. Οι υπερασπιστές του νησιού ήταν περίπου 600 άνδρες, οι περισσότεροι εµπειροπόλεµοι. Μόλις εµφανίστηκε ο εχθρικός στόλος, συγκλήθηκε σύσκεψη για να αποφασιστεί ο τρόπος δράσης τους, κατά τη διάρκεια της οποίας άρχισε η ανταλλαγή κανονιοβολισµών. 1824:

Ο νόµος είναι νόµος

Ο Καποδίστριας καλεί τα µέλη του Πανελληνίου και τους γραµµατείς Επικρατείας και Εξωτερικών και τους ανακοινώνει ότι δεν είναι δυνατό να πραγµατοποιηθεί η Εθνοσυνέλευση που έχει προγραµµατιστεί για τις 15 Μαΐου. Ο λόγος ήταν ότι πολλές επαρχίες δεν είχαν εκλέξει πληρεξούσιους και γιατί η δική του εκλογή ήταν παράνοµη. Πράγµατι, µερικές επαρχίες, µε πρώτη αυτήν του Άργους, δεν είχαν εκλέξει πληρεξούσιους, αλλά όριζαν τον ίδιο ως πληρεξούσιό τους, υπακούοντας µάλλον σε παραινέσεις των κυβερνητικών υπαλλήλων. 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 στη θέση Παναγιά, κοντά στο Τρίκερι, οι οπλαρχηγοί Καρατάσος, Γάτσος και Μπασδέκης νικούν δυνάμεις του Κιουταχή.

15 ΜΑΪΟΥ Το ήθελε δίπορτο

Ο ηγέτης των Βλάχων και µυηµένος στη Φιλική Εταιρεία Θεόδωρος Βλαδιµηρέσκου, όταν µαθαίνει ότι πλησιάζει στην περιοχή του ο τουρκικός στρατός, αναχωρεί από το Κοτροτσένι µε 2.000 πεζούς, 500 ιππείς Σέρβους και Βουλγάρους, 7 κανόνια και πολλές άµαξες γεµάτες τρόφιµα. Κατευθύνθηκε προς την ορεινή Κραϊόβα, όπου βρίσκονταν πολλά µοναστήρια, που ο ίδιος είχε οχυρώσει και εφοδιάσει µε τρόφιµα. Εκεί θα έµενε για να παρακολουθεί τις εξελίξεις. Σχεδίαζε, όπως διαπιστώθηκε αργότερα, σε περίπτωση που ο Υψηλάντης αποτύγχανε και κατέφευγε στην περιοχή του, να τον σκοτώσει ή να τον συλλάβει, ώστε να προσφέρει εκδούλευση στον σουλτάνο. Αν ο Υψηλάντης νικούσε, θα παρέµενε επαναστάτης. 1821:

Ελληνικά ταχυδροµεία

Ένας Έλληνας που υπηρετεί στις τάξεις του εχθρού µεταφέρει από το Ναύπλιο γράµµατα στους Τούρκους, οι οποίοι πολιορκούνται στη Μονεµβασιά και κινδυνεύουν από στιγµή σε στιγµή να παραδοθούν, εξαιτίας της έλλειψης τροφίµων. Με τα γράµµατα οι Τούρκοι εµψυχώθηκαν, γιατί οι υπεύθυνοι τους διαβεβαίωναν ότι ο Κεχαγιάµπεης έσπευδε να τους βοηθήσει και ήδη βρισκόταν πολύ κοντά τους. Με ενισχυµένο το ηθικό, αποφάσισαν να επιχειρήσουν έξοδο, προκειµένου να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους τρόφιµα. Ωστόσο, η έξοδος που επιχείρησαν απέτυχε. 1821:

16 ΜΑΪΟΥ Με συνοπτικές διαδικασίες

Τα τουρκικά στρατεύµατα µε αρχηγό τον Καρά Αχµέτ φτάνουν έξω από το Βουκουρέστι. Όσοι άρχοντες είχαν µείνει στην πόλη, µαζί µε πολλούς κατοίκους, έτρεξαν να τα υποδεχτούν και να δηλώσουν υποταγή. Ο κεχαγιάς κατόρθωσε να επιβάλει την τάξη, τιµωρώντας σκληρά όσους στρατιώτες δεν συµµορφώνονταν στις εντολές του. Παράλληλα, εκτελούσε τους χριστιανούς που έκρινε επαναστάτες, έπειτα από καταγγελίες των ντόπιων. Αυτοί ήταν κυρίως Έλληνες, Σέρβοι ή Βούλγαροι. Άλλους απαγχόνιζε, άλλους ανασκολόπιζε και άλλους αποκεφάλιζε. Μέσα σε οκτώ µέρες είχε εξοντώσει πάνω από 150 αµάχους. 1821:

Απάντηση διά της… σιωπής

Ο Κολοκοτρώνης, µετά τη λήξη της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης, κάνει έκκληση στην Αντικυβερνητική Επιτροπή να µεταβεί στο Ναύπλιο, προκειµένου να φροντίσει την ασφάλεια της πόλης και την οργάνωση του Αγώνα. Ζητούσε επίσης να εγκατασταθεί η Βουλή στην Ερµιόνη και να προσκαλέσουν τον αρχιστράτηγο Τσωρτς στο «λησταρχείο» Ναύπλιο, για να διορθώσει τα κακώς κείµενα. Η Αντικυβερνητική Επιτροπή προτίµησε να µην απαντήσει, γιατί δύο από τα πιο σηµαντικά µέλη της, όπως και οι εχθροί του Κολοκοτρώνη, ήθελαν να αποµακρυνθεί ο Γέρος του Μοριά από το Ναύπλιο. 1827:

17 ΜΑΪΟΥ Έφτασε ο κόµπος στο χτένι…

Οι κάτοικοι του Πολύγυρου της Χαλκιδικής παίρνουν τα όπλα και µε τη βοήθεια των κατοίκων γειτονικών περιοχών καταλαµβάνουν το Διοικητήριο, εξοντώνοντας τη µικρή τουρκική φρουρά. Στο επαναστατικό αυτό ξέσπασµα συνέτεινε και η συµπεριφορά της φρουράς. Συγκεκριµένα ο Γιουσούφ µπέης, για να προλάβει την Επανάσταση, είχε στείλει στον Πολύγυρο ισχυρή δύναµη, µε στόχο τη σύλληψη των προκρίτων και τον αφοπλισµό του πληθυσµού. Επειδή όµως οι πρόκριτοι υποπτεύθηκαν τη σύλληψή τους και έφυγαν σε άλλες περιοχές, η τοπική φρουρά εξοργισµένη ξέσπασε εναντίον του απλού λαού και επιδόθηκε σε βασανιστήρια, σφαγές, αιχµαλωσίες και λεηλασίες. 1821:

Ο Γέρος και το Λιοντάρι

Οι οπλαρχηγοί Νικηταράς και Πλαπούτας αρνούνται να συνεργαστούν µε τον Κουντουριώτη. Τότε αυτός έδωσε εντολή στον Οδυσσέα Ανδρούτσο, που µεσολαβούσε για τη συµφιλίωση των αντίπαλων παρατάξεων, να εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια, γιατί οι δύο οπλαρχηγοί ήταν «αντάρτες και αποστάτες». Ταυτόχρονα διέταξε τον Νοταρά να κινηθεί εναντίον τους. Ο Ανδρούτσος διαµήνυσε στους δύο οπλαρχηγούς να συζητήσουν µε τον Κολοκοτρώνη το ζήτηµα, να αναγνωρίσουν όλοι το σφάλµα τους και να ζητήσουν αµνηστία. Ήθελε να σώσει τον Γέρο του Μοριά, γιατί έβλεπε ότι χωρίς αυτόν ο Αγώνας κινδύνευε. 1824:

18 ΜΑΪΟΥ Κραυγή απόγνωσης

Οι πρόκριτοι των Σφακίων, µαθαίνοντας ότι έπλεε προς την Κρήτη ισχυρότατος αιγυπτιακός στόλος για να ενισχύσει τους Τούρκους, κάνουν έκκληση προς τους Υδραίους να βοηθήσουν. Τους παρακαλούσαν να στείλουν γρήγορα τα καράβια τους για να αντιµετωπίσουν τον αιγυπτιακό στόλο, γιατί οι ίδιοι δεν διέθεταν ικανή ναυτική δύναµη. Και πρόσθεταν ότι, αν οι εχθροί κατόρθωναν να αποβιβαστούν, ο κίνδυνος θα ήταν πολύ µεγάλος για τους χριστιανούς, όταν θα πλήθαιναν οι εχθροί στο νησί. 1822:

Το λιοντάρι που έπαψε να βρυχάται

Ο Μουσταφά πασάς µε 8.000 άνδρες επιτίθεται στο Φραγκοκάστελο, αφού χώρισε τον στρατό του σε τρεις φάλαγγες. Ο ίδιος επιτέθηκε στον δυτικό προµαχώνα, εξόντωσε τους λίγους υπερασπιστές του και περικύκλωσε το κάστρο, αφήνοντας έξω από τον κλοιό τους δύο άλλους προµαχώνες. Τότε οι υπερασπιστές των προµαχώνων αυτών, µε αρχηγό τον Χατζηµιχάλη Νταλιάνη, προσπάθησαν να µπουν στο κάστρο από την κεντρική πύλη. Τη βρήκαν όµως κλειστή και σκοτώθηκαν οι περισσότεροι. Ο Νταλιάνης, που πολεµούσε σαν λιοντάρι, αφού έσπασε το σπαθί του και το άλογό του έπεσε νεκρό, υπέκυψε. Οι Τούρκοι τού έκοψαν το κεφάλι και το έστειλαν ως λάφυρο στον Μουσταφά. 1828:

19 ΜΑΪΟΥ Του όχλου τα εγκλήµατα

Ο πασάς των Χανίων, προς εκφοβισµό των επαναστατών, παραδίδει στον µουσουλµανικό όχλο της πόλης τον επίσκοπο Κισσάµου Μελχισεδέκ Δεσποτάκη και τον διάκο του για να τους τιµωρήσει κατά βούληση. Τον επίσκοπο τον κατηγορούσαν ότι συµβούλευε τους κατοίκους της περιοχής να πάρουν µέρος στην Επανάσταση. Το µαρτύριό του προκαλεί φρίκη: Τον γύµνωσαν και τον γυρνούσαν έτσι στα σοκάκια της πόλης, ξεριζώνοντάς του τα γένια και χτυπώντας τον στο κεφάλι. Στη συνέχεια, αφού τον κρέµασαν από έναν πλάτανο στην πλατεία της Σπλάντζιας, του έβγαλαν τα µάτια και κοµµάτιασαν το νεκρό ήδη σώµα του. Τα ίδια έκαναν και στον δάσκαλο Καλλίνικο, τον οποίο µισούσαν εξαιτίας των νέων µεθόδων που εφάρµοζε στη διδασκαλία. 1821:

Χρεωµένος και εξαφανισµένος

Η Μαντώ Μαυρογένους καταγγέλλει στο Βουλευτικό ότι ο Αντώνιος Νέρος της χρωστάει 9.000 γρόσια. Το Βουλευτικό τον κάλεσε, µέσω του έπαρχου της Άνδρου, να παρουσιαστεί για να δικαστεί. Επειδή εκείνος δεν εµφανίστηκε, το Βουλευτικό έδωσε δεύτερη εντολή στον έπαρχο της Άνδρου να τον αναγκάσει να παρουσιαστεί. Παράλληλα αποφασίστηκε να δοθεί εντολή στο Υπουργείο Εσωτερικών να εξετάσει την περίπτωση και να αναγκάσει τον Νέρο να πληρώσει το παραπάνω ποσό ή να «έλθη ενταύθα ν’ απολογηθεί». 1823:

20 ΜΑΪΟΥ Το Λιοντάρι στο στόχαστρο…

Με απόφαση του Βουλευτικού στέλνεται στη Ρούµελη «ως επιθεωρητής των υποθέσεων» ο Αλέξιος Νούτσος και ταυτόχρονα και ο χιλίαρχος Χρήστος Παλάσκας, που προοριζόταν να αντικαταστήσει τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στην αρχηγία των δυνάµεων της περιοχής. Οι δύο αυτοί εκπρόσωποι της κυβέρνησης είχαν πάρει εντολή να συλλάβουν τον Ανδρούτσο και, αν εκείνος αντιστεκόταν, να τον σκοτώσουν χωρίς να διστάσουν ούτε στιγµή. Η άστοχη αυτή ενέργεια της κυβέρνησης, σε µια περίοδο που η στρατιά του Δράµαλη κατευθυνόταν στην Αν. Στερεά, έθετε σε θανάσιµο κίνδυνο την Επανάσταση. 1822:

«Μανούλα» στις µεθοδεύσεις

Ο Ι. Ορλάνδος παραιτείται από τη θέση του προέδρου του Βουλευτικού. Την υψηλή αυτή θέση, που έµεινε κενή, διεκδικούσε, µε την υποστήριξη και του Κολοκοτρώνη, ο Αναγνώστης Δεληγιάννης. Όµως τα περισσότερα µέλη του Βουλευτικού, επειδή ανήκαν στην αντίπαλη παράταξη, ήθελαν να εκλέξουν µια προσωπικότητα ικανή να πιέζει το Εκτελεστικό και να κατευθύνει αποτελεσµατικά το σώµα. Θεώρησαν ότι πιο κατάλληλος ήταν ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, που µε το αξίωµα του γενικού γραµµατέα Επικρατείας παρέµενε ακόµη στην Τρίπολη, καθυστερώντας εσκεµµένα την αναχώρησή του. Φαίνεται ότι ο ίδιος κινούσε παρασκηνιακά τα νήµατα της εκλογής του. 1824:

21 ΜΑΪΟΥ Άρχισαν τα όργανα

Αρχίζει η Επανάσταση στην Κρήτη και απλώνεται σε όλο το νησί, παρά τις δυσµενείς συνθήκες που επικρατούν. Να σηµειωθεί ότι οι µουσουλµάνοι κάτοικοι έφταναν τις 120.000 από τις 260.000 του συνολικού πληθυσµού. Σε σύσκεψη στο Λουτρό Σφακίων συγκροτήθηκε τοπική εφορία (διοίκηση) µε την ονοµασία «Καγκελαρία», την οποία αποτελούσαν έξι µέλη και ένας γραµµατέας. Ταυτόχρονα, συγκροτήθηκαν επιτροπές υπεύθυνες για τα ναυτικά και τα οικονοµικά. 1821:

Φασούλι το φασούλι

Οι Αιγύπτιοι, πιεζόµενοι από τους επαναστάτες, εγκαταλείπουν τον κάµπο της Καρύταινας και µπαίνουν στην Ανδρίτσαινα. Εκεί πυρπόλησαν κάποια σπίτια, στη συνέχεια κατέλαβαν τη Μεγάλη Αναστάσοβα, σκότωσαν µερικούς κατοίκους και προχώρησαν προς τα µεσσηνιακά κάστρα. Οι Έλληνες τους ακολουθούσαν και σκότωναν όσους αποµονώνονταν: πότε δύο, πότε τρεις, πότε τέσσερις και πότε δέκα. Ο κλεφτοπόλεµος, που είχε εγκαινιάσει ο Γέρος του Μοριά, ήταν ο µόνος τρόπος µε τον οποίο µπορούσαν να αντιµετωπίσουν αποτελεσµατικά τους Αιγύπτιους. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο ελληνικός στόλος που ακολουθούσε τον αιγυπτιακό, μόλις αυτός έφτασε στο λιμάνι της Σούδας, τον εγκαταλείπει, γιατί φοβάται δικαιολογημένα ότι ο τουρκικός στόλος θα μπορέσει να βγει από τα Δαρδανέλλια και να χτυπήσει την Ύδρα ή τις Σπέτσες.

22 ΜΑΪΟΥ Υδραίικη συµπαράσταση

Με συνεισφορές των Κρητικών που βρίσκονταν στην Πελοπόννησο και µε 30.000 γρόσια που καταβάλλει ο Υδραίος Μανώλης Τοµπάζης, ο οποίος είχε διοριστεί «Αρµοστής της νήσου Κρήτης», συγκροτείται ένα εκστρατευτικό σώµα 1.200 ανδρών. Ανάµεσά τους ήταν, ως διοικητής πυροβολικού, ο άγγλος φιλέλληνας Άστιγξ. Με 8 πλοία, η δύναµη αυτή αποβιβάστηκε στο λιµάνι του Δρεπανιά, το οποίο βρίσκεται κοντά στο Καστέλι Κισσάµου, που πολιορκούνταν στενά. Η είδηση ότι ο ικανός Υδραίος Τοµπάζης αναλάµβανε τα ηνία του Αγώνα στην Κρήτη ενίσχυσε το ηθικό των επαναστατών. 1823:

Πλήρωσε τη νύφη

Η ηρωίδα της Επανάστασης Λασκαρίνα Μπουµπουλίνα λογοµαχεί µε µέλη της οικογένειας Κούτση, που έχουν συγκεντρωθεί έξω από το σπίτι της. Απαιτούσαν να τους παραδώσει την αδελφή τους Ευγενία, την οποία είχε κλέψει ο γιος της από τον πρώτο της γάµο Γιώργος Γιάννουζας. Η ίδια ισχυριζόταν ψευδώς ότι στο σπίτι δεν υπήρχε κανείς. Κάποια στιγµή τής φώναξε ο ετεροθαλής αδελφός της Μανώλης Ορλώφ (γαµπρός της οικογένειας Κούτση) να βγει για να συζητήσουν το θέµα. Η Μπουµπουλίνα άνοιξε το παράθυρο και, πριν προφτάσει να µιλήσει, δέχτηκε από τον αδερφό της Ευγενίας µια σφαίρα στο µέτωπο και έπεσε νεκρή. 1825:

23 ΜΑΪΟΥ …τι τους θέλεις τους εχθρούς

Τα παράπονα των κατοίκων της Τρίπολης είχαν αρχίσει να πληθαίνουν, από τότε που η πρωτεύουσα του Μοριά έπεσε στα χέρια των επαναστατών. Σε συνεδρίαση του Βουλευτικού διαβάζεται σχετική αναφορά τους, στην οποία υποστήριζαν ότι, αν η κυβέρνηση δεν τους έλυνε τουλάχιστον το οικονοµικό πρόβληµα, θα έφευγαν από την πόλη, γιατί δεν µπορούσαν να ζήσουν κάτω από τις συνθήκες που επικρατούσαν. Η ζωή τους είχε γίνει αφόρητη. Οι στρατιώτες όχι µόνο δεν σέβονταν την ατοµική τους ελευθερία αλλά και είχαν αρχίσει να τους «πειράζουν και εις το της τιµής κεφάλαιον». 1823:

Χαµός στο Κάβο Ντόρο

Η έξοδος του τουρκικού στόλου από τα Δαρδανέλλια προκαλεί την αντίδραση του ελληνικού, που είχε αρχηγούς τον Γ. Σαχτούρη, τον Ν. Αποστόλη και τον Γ. Ανδρούτσο, οι οποίοι έπλευσαν εναντίον του. Οι δύο στόλοι συγκρούστηκαν ανάµεσα στο ακρωτήρι Κάβο Ντόρο και την Άνδρο. Τον ελληνικό στόλο αποτελούσαν 35 πολεµικά και 3 πυρπολικά, ενώ τον τουρκικό 50 πολεµικά και 40 φορτηγά. Η ναυµαχία κράτησε 12 ώρες. Ο Ματρόζος και ο Μουσούν ανατίναξαν µία φρεγάτα µε το ταµείο του στόλου και 800 άνδρες, ενώ ο Μπούτης µία κορβέτα µε 300 άνδρες. 1825:

24 ΜΑΪΟΥ Με τον Πλαπούτα στα δεξιά

Οι έλληνες επαναστάτες προσπαθούν µε κάθε τρόπο να κάνουν ασφυκτικό τον κλοιό γύρω από την Τριπολιτσά. Έτσι, ο Κολοκοτρώνης κατέλαβε τη Ζαράκοβα, που την έκανε κέντρο ανεφοδιασµού της επαρχίας, ενώ ο Πλαπούτας, µαζί µε τα σώµατα ντόπιων οπλαρχηγών, κατέλαβε τα Τρίκορφα. Στη συνέχεια οι δυνάµεις του Πλαπούτα και του Κολοκοτρώνη συγκρούστηκαν µε τους Τούρκους στην περιοχή Άγιος Βλάσης, κοντά στην Τριπολιτσά, τους νίκησαν, τους έτρεψαν σε φυγή και σκότωσαν τουλάχιστον 40. 1821:

Πάει και η Ακρόπολη

Περίπου έναν µήνα µετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη, οι επαναστάτες που πολιορκούνταν στην Ακρόπολη της Αθήνας αποφασίζουν να την παραδώσουν στον Κιουταχή. Σύµφωνα µε τη συνθήκη που υπέγραψαν, η φρουρά θα έφευγε µε τα όπλα της και οι Αθηναίοι θα επέστρεφαν στα σπίτια τους, µε εγγυήσεις για την προσωπική τους ασφάλεια και τις περιουσίες τους. Οι µουσουλµάνοι που βρίσκονταν πάνω στο κάστρο θα πήγαιναν στους Τούρκους. Επίσης θα παραδίνονταν όµηροι και από τις δύο πλευρές, προκειµένου να τηρηθούν επακριβώς οι όροι της συνθήκης. Τέλος, η γύρω από το κάστρο περιοχή θα έµενε ελεύθερη, για να περάσει η φρουρά χωρίς εµπόδια. 1827:

25 ΜΑΪΟΥ Ανέβα, Μήτρο, στου βουνού κατάκορφα τη ράχη

Ο οπλαρχηγός Γεώργιος Βαρνακιώτης µε προκήρυξή του ανάβει τη φλόγα της Επανάστασης στο Ξηρόµερο. Την επόµενη µέρα ο καπετάν Τσόγκας επιτίθεται εναντίον της Πλαγιάς και του φρουρίου του Τεκέ, απέναντι από τη Λευκάδα. Οι Τούρκοι προέβαλαν σθεναρή αντίσταση, αλλά ο Τσόγκας, µε τις δυνάµεις του οποίου είχαν ενωθεί περίπου 800 Λευκαδίτες, κυρίευσε τα φρούρια και αιχµαλώτισε τους υπερασπιστές τους. Στη συνέχεια βάδισε εναντίον της Βόνιτσας, αλλά βρήκε την πόλη έρηµη. Οι κάτοικοι τροµοκρατηµένοι την είχαν εγκαταλείψει, επειδή ο Χασάν πασάς της Άρτας είχε αποκεφαλίσει πολλούς βονιτσιώτες οµήρους, µόλις έµαθε την κήρυξη της Επανάστασης στην περιοχή. 1821:

Κρήτη: το ανοχύρωτο νησί

Οι Κρητικοί, αµέσως µόλις κήρυξαν επίσηµα την Επανάσταση, επειδή είχαν µεγάλη έλλειψη όπλων, µε επιστολή της Καγκελαρίας ζητούν από τις Σπέτσες και την Ύδρα 2.000 τουφέκια και 15 πλοία, για να ελέγχουν τις θάλασσές τους. Όµως το νησί δεν απέκτησε ποτέ ναυτική κάλυψη. Ωστόσο, η Κρήτη, αν και αποκοµµένη από τα άλλα επαναστατικά κέντρα, κατόρθωσε να κρατήσει για µεγάλο διάστηµα αναµµένη τη φλόγα της Επανάστασης. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1834 καταδικάζονται σε θάνατο ο Κολοκοτρώνης και ο Πλαπούτας, γιατί δήθεν συνωμότησαν εναντίον του καθεστώτος.

26 ΜΑΪΟΥ Οι πρόκριτοι στην πρωτοπορία

Αντιπρόσωποι από όλες τις επαρχίες της Πελοποννήσου συγκεντρώνονται στη µονή Καλτεζών, για να εκλέξουν τη νέα διοίκηση. Οι Υδραίοι και οι Σπετσιώτες, αν και προσκλήθηκαν, δεν πήγαν, γιατί ίσως περίµεναν τον Δηµήτριο Υψηλάντη. Η συνέλευση, µε πρόεδρο τον Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη και γραµµατέα τον Ρήγα Παλαµήδη, εξέδωσε τη µόνη πράξη που είναι γνωστή. Σύµφωνα µε αυτήν, ιδρυόταν Γερουσία Πελοποννήσου, την οποία αποτελούσαν οι Βρεσθένης Θεοδώρητος, Σωτήρης Χαραλάµπης, Αθανάσιος Κανακάρης, Αναγνώστης Παπαγιαννόπουλος, Θεοχάρης Ρέντης και Νικόλαος Πονηρόπουλος. Αυτή θα συνεργαζόταν «µετά του ενδοξοτάτου κοινού αρχιστρατήγου Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη…» για όλα τα διοικητικά θέµατα και «παν ό,τι συντείνει εις την κοινήν ευταξίαν, αρµονίαν τε και εξοικονοµίαν του ιερού αγώνος µας…». 1821:

Αντικυβερνητική… κυβέρνηση

Η Αντικυβερνητική Επιτροπή, από τον Πόρο όπου είχε εγκατασταθεί, αποφασίζει να διορίσει τους νέους γραµµατείς (υπουργούς), όπως προέβλεπε το σύνταγµα της Τροιζήνας. Το Υπουργείο Εξωτερικών δόθηκε στον Γεώργιο Γλαράκη (ο οποίος παραιτήθηκε από γενικός γραµµατέας της Αντικυβερνητικής Επιτροπής, που ήταν µέχρι τότε), το Εσωτερικών και Αστυνοµίας στον Αναστάσιο Λόντο, της Οικονοµίας στον Γεώργιο Μαυροµµάτη και της Παιδείας και Δικαίου στον Γεράσιµο Κώπα. Το Υπουργείο Ναυτικών πήρε προσωρινά ο Γλαράκης. 1827:

27 ΜΑΪΟΥ Πήγαν καβάλα, έφυγαν πεζοί

Στη διάρκεια της Επανάστασης στη Μολδοβλαχία, ο Καρά Αχµέτ µε 4.000 πεζούς, 400 ιππείς και πολλά κανόνια επιτίθεται εναντίον των επαναστατών που είχαν οχυρωθεί στη µονή Νοτσέτου, τέσσερις ώρες µακριά από το Τιργοβίστι. Οι επαναστάτες ανήκαν στη χιλιαρχία του Ιωάννη Κολοκοτρώνη, ήταν 60 και είχαν επικεφαλής τους Σαχίνη και Σφήκα. Παρά τη σφοδρότητα της επίθεσης του εχθρικού ιππικού, οι αµυνόµενοι άντεξαν και, όταν λίγο αργότερα έσπευσε ο Κολοκοτρώνης για βοήθεια, οι τούρκοι ιππείς υποχώρησαν άπρακτοι. Ο Κολοκοτρώνης, κρίνοντας ότι οι Τούρκοι θα επανέρχονταν µε ισχυρότερες δυνάµεις, ζήτησε ενισχύσεις από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Αυτός ανταποκρίθηκε, κι έτσι η φρουρά ενισχύθηκε. 1821:

Ένας ανθυγιεινός «περίπατος»

Όλη σχεδόν η δύναµη των Τούρκων από την Αθήνα, 3.000 πεζοί και ιππείς, µε δύο κανόνια, κατευθύνεται προς τη Θήβα, προκειµένου να προσβάλει τις θέσεις των Ελλήνων. Στη µονή του Αγίου Ιωάννη, µεταξύ Χασιάς και Μενιδίου, οι Τούρκοι επιτέθηκαν στους Έλληνες που ήταν οχυρωµένοι εκεί. Ο οπλαρχηγός Βάσος Μαυροβουνιώτης µε τους άνδρες του κατόρθωσε να αποκρούσει αποτελεσµατικά την επίθεση και να σκοτώσει τουλάχιστον 80 Τούρκους. Μετά την αποτυχία της, η τουρκική δύναµη επέστρεψε στην Αθήνα µε πεσµένο το ηθικό. 1829:

28 ΜΑΪΟΥ Τουρκοαιγυπτιακό αλισβερίσι

Ο αιγυπτιακός στόλος, που τον αποτελούσαν 30 πολεµικά και 84 φορτηγά, φτάνει στο λιµάνι της Σούδας, όπου αποβιβάζει ισχυρές στρατιωτικές δυνάµεις. Αρχηγός τους ήταν ο Χασάν πασάς, γαµπρός του αντιβασιλιά της Αιγύπτου Μεχµέτ Αλή, που είχε εντολή να καταπνίξει µε κάθε τρόπο την Επανάσταση στην Κρήτη. Σχετική συµφωνία είχε γίνει ανάµεσα στον σουλτάνο Μαχµούτ και στον Μεχµέτ Αλή, µε τα απαραίτητα ανταλλάγµατα: Μετά την κατάπνιξη της Επανάστασης, ο σουλτάνος θα παραχωρούσε στον αιγύπτιο αντιβασιλιά την Πελοπόννησο και την Κρήτη. 1822:

Αρβανιτιά την πλάκωσε

Ο αιγυπτιακός στόλος, που περιλάµβανε 25-35 πολεµικά πλοία και είχε αρχηγό τον Χουσεΐν, αποβιβάζει στην Κάσο 3.000-4.000 Αλβανούς. Οι Κασιώτες και οι Κρητικοί που υπεράσπιζαν το νησί αρχικά τους απώθησαν. Όταν όµως οι εχθροί έκαναν δεύτερη απόβαση σε µια ερηµική αφύλακτη ακτή και τους χτύπησαν από τα νώτα, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Το νησί καταστράφηκε εντελώς. Όσοι δεν σκοτώθηκαν αιχµαλωτίστηκαν και πουλήθηκαν ως δούλοι. Λέγεται ότι την ερηµική ακτή υπέδειξε στους εισβολείς κάποιος ντόπιος προδότης, ονόµατι Ζαχαριάς. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο Ιμπραήμ κυριεύει την Καλαμάτα και άλλες περιοχές της Μεσσηνίας. Οι Έλληνες υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και τον Γιατράκο αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.

29 ΜΑΪΟΥ Βαρύ το έργο

Η «Γενική Συνέλευση Κρητών», που είχε συνέλθει στην Παναγιά τη Θυµιανή, επικυρώνει τη σύσταση της Καγκελαρίας, η οποία είχε οργανωθεί από τις παραµονές της Επανάστασης στα Σφακιά και αποτελούσε ανώτερη πολιτική αρχή, µια συλλογική διοίκηση για τη διαχείριση του Αγώνα. Το έργο της ήταν σηµαντικό, αφού ανέλαβε τον εφοδιασµό των οπλαρχηγών µε όπλα και πολεµοφόδια, την προστασία του άµαχου πληθυσµού, τη διενέργεια εράνων και την ίδρυση νοσοκοµείου στο χωριό Λουτρό Σφακίων. 1821:

Τέχνασµα στο τέχνασµα

Ο Μουσταφά πασάς, µετά τη νίκη του στο Φραγκοκάστελο, επειδή φοβήθηκε ότι θα του επιτεθούν οι Σφακιανοί, κατευθύνεται στην πόλη των Χανίων, όπου οι Σφακιανοί και κάτοικοι της γύρω περιοχής έχουν πάρει κατάλληλες θέσεις για να τον περικυκλώσουν. Κοντά στο χωριό Αστακαρέ οι αγωνιστές έβαλαν φωτιά στους θάµνους και, καθώς φυσούσε δυνατός αέρας προς το µέρος των Τούρκων, τους προξενούσε σηµαντικές απώλειες, ενώ ταυτόχρονα άλλοι επαναστάτες τούς χτυπούσαν από τα νώτα. Οι ζηµιές θα ήταν πολύ µεγαλύτερες αν ο πονηρός Μουσταφά δεν διέταζε τους άνδρες του να αφήσουν ό,τι µετέφεραν και να φύγουν. Οι επαναστάτες, βλέποντας τα απρόσµενα λάφυρα, καθυστερούσαν µε την αρπαγή τους και του έδωσαν τη δυνατότητα να αποµακρυνθεί. 1828:

30 ΜΑΪΟΥ Οι σκληροί µαλάκωσαν

Ο αρµοστής της Κρήτης Μανώλης Τοµπάζης, που λίγες µέρες νωρίτερα είχε αναλάβει τα καθήκοντά του, µε 5.500 άνδρες στρέφεται εναντίον των Τούρκων της επαρχίας Σελίνου. Οι µουσουλµάνοι της επαρχίας αυτής είχαν τη φήµη ότι ήταν οι πιο σκληροί και πολεµοχαρείς του νησιού. Όµως, µπροστά στην ορµή του Τοµπάζη, τα χρειάστηκαν. Όσοι γλίτωσαν τον θάνατο έσπευσαν να κλειστούν στην πρωτεύουσα της επαρχίας Κάνδανο. 1823:

Μεταξύ Γάλλων και Άγγλων

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη υπόσχεται στον γάλλο στρατηγό Ρος, αντιπρόσωπο της φιλελληνικής εταιρείας των Παρισίων, και στους οµογενείς αδελφούς Βιτάλη (αυτοί είχαν έλθει σε επαφή µε τον δούκα της Ορλεάνης και τον γάλλο πρωθυπουργό Βιλέλ) να εφαρµόσει το «ορλεανικό σχέδιο». Σύµφωνα µε αυτό, θα καλούσε επίσηµα τον δεκάχρονο γάλλο πρίγκιπα Λουδοβίκο Κάρολο, δούκα του Νεµούρ, να αναλάβει τον ελληνικό θρόνο. Τελικά όµως ο Κουντουριώτης άλλαξε γνώµη, εξαιτίας της πίεσης που δέχτηκε από τη φιλοαγγλική Επιτροπή της Ζακύνθου. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 οι βουλευτές εγκαθίστανται στο Ναύπλιο. Ο Κολοκοτρώνης τούς υποβάλλει αναφορά, με την οποία ζητούσε τρόφιμα και πυρομαχικά για να πολεμήσει τον Ιμπραήμ.

31 ΜΑΪΟΥ Η ισχύς εν τη… διασπάσει

Από µια δηµοσίευση που έγινε στο Παρίσι, οι Έλληνες πληροφορούνται τα σχετικά µε το ρωσικό σχέδιο των Τριών Τµηµάτων (δηµιουργία στον ηπειρωτικό ελλαδικό χώρο τριών αυτόνοµων ηγεµονιών). Η Ρωσία ήθελε τη διάσπαση των Ελλήνων, γιατί αυτό εξυπηρετούσε τις επιδιώξεις της στην Α. Μεσόγειο. Οι επαναστάτες, επειδή έκριναν το σχέδιο ασύµφορο για το έθνος, αποφάσισαν να διαµαρτυρηθούν επίσηµα και ζήτησαν από την Αγγλία συµπαράσταση. Πίστευαν ότι η Αγγλία ήταν η µόνη δύναµη που µπορούσε να αντιταχθεί δυναµικά στη ρωσική πρόταση. 1824:

Αλλαγή φρουράς

Μετά τη συµφωνία του Κολοκοτρώνη µε την κυβέρνηση Κουντουριώτη για παράδοση του Ναυπλίου στους Λόντο και Ζαΐµη, φτάνει στην πόλη µόνο ο Λόντος, γιατί ο Ζαΐµης ήταν άρρωστος. Ο Πάνος Κολοκοτρώνης δέχτηκε να τηρήσει όσα συµφώνησε ο πατέρας του. Έτσι, συγκροτήθηκε επιτροπή παραλαβής της πόλης από άτοµα που εκλέχθηκαν και από τα δύο σώµατα της κυβέρνησης. Η επιτροπή θα είχε φρουρά 200 ενόπλων, που προέρχονταν από τα κυβερνητικά στρατιωτικά σώµατα. Η ίδια καθόρισε ποια άτοµα θα αντικαθιστούσαν την παλιά φρουρά. Δυσκολεύτηκε µόνο στην ανεύρεση του ποσού των 25.000 γροσίων, που είχε συµφωνηθεί να δοθούν στον Πάνο Κολοκοτρώνη. 1824:

1 ΙΟΥΝΙΟΥ Ο πρίγκιπας… των Καρπαθίων

Ο πρίγκιπας Αλέξανδρος Υψηλάντης φεύγει από το Πιτέστι και, κάτω από πολύ άσχηµες καιρικές συνθήκες, φτάνει στο Ρίµνικο. Επειδή έκρινε ότι η περιοχή ήταν κατάλληλη για αµυντικό πόλεµο, καθώς προστατευόταν από τον ποταµό Αλούτα και τα Καρπάθια, και ακόµα επειδή είχε πολλά στενά περάσµατα, έδωσε εντολή να συγκεντρωθούν εκεί τα επαναστατικά στρατεύµατα. Λίγο αργότερα έφτασαν ο Ιωάννης Κολοκοτρώνης, ο Ορφανός και ο αρχιµανδρίτης Σέρβος µε τους άνδρες τους. Αυτοί, έχοντας νικήσει τους Τούρκους στη µάχη του Νοτσέτου, είχαν προχωρήσει στο Τιργοβίστι. Εκεί πληροφορήθηκαν ότι ο Υψηλάντης βρισκόταν στο Ρίµνικο και έσπευσαν να τον ενισχύσουν. 1821:

Άµεση δράση

Ο ψαριανός πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης και ο Υδραίος Ανδρέας Πιπίνος φεύγουν µε τα πυρπολικά τους από τα Ψαρά για µια ριψοκίνδυνη αποστολή: την πυρπόληση του αιγυπτιακού στόλου, που είχε κάνει την εµφάνισή του στις ελληνικές θάλασσες. Τους συνόδευαν ακόµα 4 πλοία, που θα βοηθούσαν στη διάσωση του πληρώµατος των πυρπολικών, µετά την πυρπόληση. Σύµφωνος µε την επιχείρηση ήταν και ο Μιαούλης, που είχε στείλει καράβια και παρακολουθούσαν τις κινήσεις των Αιγυπτίων στο Ν. Αιγαίο, µε σκοπό να αναλάβουν δράση εναντίον τους. 1822:

2 ΙΟΥΝΙΟΥ Κέρασαν κεράσια…

Μεταξύ των Πελοποννησίων και των Επτανησίων που έχουν σπεύσει εναντίον των Τουρκαλβανών του Λάλα της Ηλείας ανακύπτουν διαφωνίες ως προς τον χρόνο επίθεσης. Επειδή όµως είχε κυκλοφορήσει η φήµη ότι οι Λαλαίοι θα διαπραγµατεύονταν µόνο µε τους Κεφαλονίτες, πολλοί Πελοποννήσιοι απειλούσαν να φύγουν. Για να το προλάβουν, οι επτανήσιοι αρχηγοί έστειλαν στους Λαλαίους επιστολή, µε την υπογραφή κάποιου ανύπαρκτου Μιχαήλ Υψηλάντη. Σε αυτήν έγραφαν ότι, έπειτα από εντολή του Αλέξανδρου Υψηλάντη, που τάχα είχε κυριεύσει τη Μολδοβλαχία και την Κωνσταντινούπολη, ήθελαν να κλείσουν ειρήνη, σύµφωνα µε τους νόµους της Ευρώπης. Οι Λαλαίοι, για να κερδίσουν χρόνο, αντί να απαντήσουν, έστειλαν στους Κεφαλονίτες «ολίγα κεράσια του Λάλα και δύο ραβανιά δι’ αγάπην». 1821:

Αιγυπτιακή πληµµύρα

Ο γενικός έπαρχος της Κρήτης Κοµνηνός Αφεντούλιεφ πληροφορεί την ελληνική κυβέρνηση ότι η Κρήτη βρισκόταν σε µεγάλο κίνδυνο εξαιτίας «της από Αιγύπτου εδώ εισροής και πληµµύρας της βαρβαρικής δυνάµεως, ήτις χωρίς της δυνατής βοηθείας αδυνατεί να καταδαµασθή». Να σηµειωθεί ότι οι Τούρκοι και πριν από την εισβολή των Αιγυπτίων διέθεταν 20.000 µαχητές, ενώ οι επαναστάτες µόλις 5.000. 1822:

3 ΙΟΥΝΙΟΥ Με το αζηµίωτο…

Ο Πάνος Κολοκοτρώνης, µε βάση τη συµφωνία που είχε υπογράψει ο πατέρας του µε την κυβέρνηση Κουντουριώτη, προκειµένου να τερµατιστεί ο εµφύλιος, είναι υποχρεωµένος να παραδώσει το Ναύπλιο. Ο Γ. Δηµητρακόπουλος, µέλος της επιτροπής που είχε συγκροτηθεί για το ζήτηµα, του παρέδωσε τη σχετική επιστολή του πατέρα του. Ο Πάνος δέχτηκε να παραδώσει την πόλη, αλλά ήθελε πρώτα να συνεννοηθεί µε τους Λόντο και Ζαΐµη και να πάρει τα 25.000 γρόσια που προέβλεπε η συµφωνία. Ζήτησε ακόµα να γίνει καταγραφή του υλικού που άφηνε, για να µην τον κατηγορήσουν ως καταχραστή, και να εξασφαλιστεί η οικογένειά του, όπως και οι οικογένειες των ανδρών του, οι οποίες θα παρέµεναν στο Ναύπλιο. 1824:

Τουρκική υποχώρηση

Στη Διάσκεψη του Λονδίνου, στην οποία µετείχαν ο άγγλος υπουργός Εξωτερικών και οι πρέσβεις της Ρωσίας και της Γαλλίας, αποφασίζεται να περιοριστούν οι διαβουλεύσεις µόνο στην εφαρµογή της συνθήκης της 6ης Ιουλίου 1827, που προέβλεπε τη λύση του ελληνικού ζητήµατος µε τη µεσολάβηση των Δυνάµεων. Η απόφαση αυτή δυσαρέστησε τον σουλτάνο, που προσπάθησε να την αναιρέσει, επιχειρώντας διάσπαση των τριών Συµµάχων, χωρίς αποτέλεσµα. Να σηµειωθεί ότι είχε ήδη ξεσπάσει ο ρωσοτουρκικός πόλεµος. 1828 (ν. ηµ.):

4 ΙΟΥΝΙΟΥ Πάµε Άρτα

Οι οπλαρχηγοί Ράγκος και Τσόγκας, µε αναφορά τους προς τον Μαυροκορδάτο, αναλύουν το σχέδιό τους για κατάληψη της Άρτας και ζητούν ενισχύσεις σε άνδρες και τρόφιµα. Την προηγούµενη µέρα είχαν νικήσει στη Σκουληκαριά τους Τούρκους και τον οπλαρχηγό Μπακόλα, που συνεργαζόταν µε αυτούς, και τους είχαν αναγκάσει να κλειστούν στην Άρτα. Παράλληλα, προσπάθησαν να πείσουν τον οπλαρχηγό των Τζουµέρκων Κουτελίδα να ενωθεί µαζί τους και να ξεσηκώσουν τον λαό της περιοχής. Δυστυχώς, όµως, τίποτα δεν λειτούργησε σύµφωνα µε το σχέδιο. 1824:

Ο στρατηγός άνεµος…

Ο ναύαρχος Κόχραν αποτυγχάνει να πυρπολήσει τον αιγυπτιακό στόλο, που ήταν αγκυροβοληµένος στο λιµάνι της Αλεξάνδρειας. Σε πολεµικό συµβούλιο που είχε προηγηθεί, αποφασίστηκε να µπουν στο λιµάνι µόνο τα πυρπολικά και µια φρεγάτα µε σηµαία της Σαρδηνίας. Ο υπόλοιπος στόλος θα περίµενε λίγα µίλια µακριά. Μια αιγυπτιακή ακταιωρός όµως εντόπισε την παρουσία τους και, καθώς έπλεε για να ειδοποιήσει τις αρχές, εξόκειλε στα αβαθή του λιµανιού. Δύο πυρπολικά επιχείρησαν να την πλησιάσουν και να την πυρπολήσουν, αλλά έγιναν αντιληπτά από τον αιγυπτιακό στόλο. Τα υπόλοιπα πλοία του ελληνικού στόλου µπήκαν στο λιµάνι, ωστόσο επειδή ο αέρας έπεσε απέτυχαν στο έργο τους. 1827:

5 ΙΟΥΝΙΟΥ Σουλτανικές εκρήξεις

Ο σουλτάνος Μαχµούτ, έχοντας πληροφορηθεί ότι ξέσπασε η Επανάσταση και στη δυτική Στερεά Ελλάδα, εξοργισµένος διατάζει να συλλάβουν όσους νεροκράτες (υπεύθυνοι για τη διανοµή του νερού για πότισµα) Ηπειρώτες και Βουλγάρους έβρισκαν και να τους πνίξουν στη θάλασσα. Παράλληλα, συνέλαβε 50 Έλληνες των Ταταούλων και εξόρισε πολλούς Φαναριώτες στην Άγκυρα, την Κιουτάχεια και την Καισάρεια. 1821:

Ουδείς ασφαλέστερος εχθρός του ευεργετηθέντος

Ο Γκούρας, που είχε συλλάβει και είχε φυλακίσει στην Ακρόπολη της Αθήνας τον πρώην φίλο και αρχηγό του Οδυσσέα Ανδρούτσο, για να δικαστεί δήθεν, διατάζει τον οπλαρχηγό Μαµούρη και δύο άνδρες του να τον εκτελέσουν. Αυτοί, αφού αποµάκρυναν τον δεσµοφύλακα, µπήκαν στο κελί του ήρωα και τον στραγγάλισαν. Στη συνέχεια γκρέµισαν το πτώµα του από τον Γουλά στον ναό της Απτέρου Νίκης και ισχυρίστηκαν ότι ο Ανδρούτσος προσπάθησε να δραπετεύσει, αλλά έσπασε το σχοινί και έτσι βρήκε τον θάνατο. Πίσω από τον Γκούρα κρύβονταν οι πολιτικοί, που έβρισκαν το Λιοντάρι της Ρούµελης αντίθετο στις αυθαιρεσίες τους. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 ο πρωθυπουργός Κουντουριώτης, μετά την υπογραφή της παράδοσης του Ναυπλίου, δεν επιτρέπει στον Ανδρέα Μεταξά και τον Πάνο Κολοκοτρώνη να παραμείνουν στην πόλη.

6 ΙΟΥΝΙΟΥ Μία σου και µία µου

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης µπαίνει τη νύχτα µε το πυρπολικό του στο λιµάνι της Χίου και το αγκιστρώνει στη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου, που ναυλοχούσε εκεί. Στη ναυαρχίδα βρισκόταν ο αρχηγός του στόλου Καρά Αλή και 2.000 άνδρες. Οι Τούρκοι γιόρταζαν το µπαϊράµι και το πλοίο ήταν φωταγωγηµένο, µε συνέπεια να είναι περιορισµένη η ορατότητα προς το πέλαγος. Μέσα σε λίγη ώρα η ναυαρχίδα ανατινάχτηκε και σχεδόν όλοι όσοι επέβαιναν σ’ αυτή βρήκαν τον θάνατο. Με αυτό τον τρόπο ο ελληνικός στόλος εκδικήθηκε τις αγριότητες των Τούρκων στο µαρτυρικό νησί. 1822:

«Μεταξωτή» λύση…

Η κυβέρνηση, για να µειώσει την επιρροή που ασκούσε ο Μαυροκορδάτος στη δυτική Ελλάδα, διορίζει γενικό έπαρχο Αιτωλοακαρνανίας τον Κωνσταντίνο Μεταξά από την Κεφαλονιά. Η κατάσταση που συνάντησε αυτός ήταν εκρηκτική, αφού οι οπλαρχηγοί είχαν δυσαρεστηθεί, γιατί είχε απονεµηθεί ο βαθµός του στρατηγού στον Μάρκο Μπότσαρη, φίλο του Μαυροκορδάτου. Επίσης, είχαν παραχωρηθεί εθνικά κτήµατα στην περιοχή του Ζαπαντίου στους Σουλιώτες, οι οποίοι, διωγµένοι από τον τόπο τους, δεν είχαν ούτε σπίτια ούτε άλλη περιουσία. Ο πονηρός Μεταξάς κατόρθωσε να αµβλύνει τις αντιθέσεις, προσφέροντας στους οπλαρχηγούς αθρόες προαγωγές. 1823:

7 ΙΟΥΝΙΟΥ Έκανε του κεφαλιού του

Ο Νικόλαος Υψηλάντης µε τον Ιερό Λόχο και ο οπλαρχηγός Καραβιάς µε 800 ιππείς παρατάσσονται κοντά στο χωριό Δραγατσάνι, απέναντι στον εχθρό. Λίγο µακρύτερα βρίσκονταν και οι υπόλοιπες επαναστατικές δυνάµεις. Παρά τη διαταγή του Αλέξανδρου Υψηλάντη να µην ξεκινήσει η µάχη πριν συγκεντρωθεί ολόκληρο το στράτευµα, ο Καραβιάς επιτέθηκε στον εχθρό και σε βοήθειά του έσπευσε ο Ιερός Λόχος. Οι Τούρκοι, βλέποντας ότι δέχονταν επίθεση από µικρό µόνο τµήµα του επαναστατικού στρατού, επιτέθηκαν εναντίον τους και κυριολεκτικά τους αφάνισαν. Οι ιερολοχίτες, πιστοί στον όρκο τους, πολέµησαν γενναία. Τελικά, από τους 373 σκοτώθηκαν πάνω από 200, ενώ 37 που αιχµαλωτίστηκαν στάλθηκαν στην Πόλη, όπου αποκεφαλίστηκαν. 1821:

«Τραµπαλίστηκαν» και τσακίστηκαν…

Οι επαναστάτες που, µε αρχηγούς τους Γενναίο Κολοκοτρώνη, Γιωργάκη Γιατράκο και Κανέλλο Δεληγιάννη, είχαν οχυρωθεί στο Καταρράχι του βουνού της Τραµπάλας στην Αρκαδία αναγκάζονται να υποχωρήσουν µπροστά στις συνεχείς εφόδους του Ιµπραήµ. Το σύνθηµα της υποχώρησης έδωσε τη νύχτα ο Γέρος του Μοριά, ανάβοντας και σβήνοντας φωτιές. Όµως, µέσα στη σύγχυση που επικράτησε, πολλοί επαναστάτες έπεσαν σε γκρεµούς και σκοτώθηκαν. Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν 110 νεκροί, ενώ των Αιγυπτίων 700. 1825:

8 ΙΟΥΝΙΟΥ Η κάθοδος του Υψηλάντη

Ο Δηµήτριος Υψηλάντης, µε το όνοµα Αθανάσιος Στοστοπόπουλος, ο Αναγνωσταράς και άλλοι Φιλικοί φτάνουν µε κροατικό πλοίο στην Ύδρα. Είχαν ξεκινήσει σαράντα µέρες πριν από τη Ρωσία µε ρωσικά διαβατήρια και είχαν καταλήξει στην Τεργέστη. Εκεί έµαθαν ότι ξέσπασε η Επανάσταση και έσπευσαν. Μαζί τους έφεραν τη σηµαία της Φιλικής Εταιρείας µε τον φοίνικα και τις λέξεις «Ελευθερία ή Θάνατος». Ο Υψηλάντης είχε µαζί του και το έγγραφο µε το οποίο διοριζόταν από τον αδελφό του «Πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής». Έφεραν ακόµα ένα τυπογραφείο, που αργότερα εγκαταστάθηκε στην Καλαµάτα, και 300.000 γρόσια. Τους συνόδευε και ο γάλλος αξιωµατικός Ιωσήφ Βαλέστ, ο οποίος θα αναλάµβανε να οργανώσει τακτικό στρατό στον Μοριά. 1821:

Κύκνειο άσµα

Μετά την καταστροφή του Ιερού Λόχου στο Δραγατσάνι, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης υποχωρεί στο Ρίµνικο, όπου και γράφει την τελευταία ηµερήσια διαταγή του. Με αυτή, φανερά απογοητευµένος, καταδίκαζε τους προδότες, τους λιποτάκτες και τους φυγοπόλεµους, τους οποίους και παρέδιδε «εις την απέχθειαν και εις την κατάραν των οµογενών». Παράλληλα επαινούσε τη θυσία του Ιερού Λόχου, αναφέροντας: «ολίγος καιρός και στήλη θα ανεγερθεί, ίνα διαιωνίσει τα ονόµατά σας». 1821:

9 ΙΟΥΝΙΟΥ Της «εξόδου» το ανάγνωσµα

Οι Τούρκοι, που πολιορκούνταν στενά στην Ακρόπολη της Αθήνας, στερηµένοι από τρόφιµα και νερό και µαστιζόµενοι από ασθένειες, αναγκάζονται να παραδοθούν. Τη σχετική συνθήκη υπέγραψαν οι εκπρόσωποι της Διοίκησης, οι έφοροι της πόλης και οι οπλαρχηγοί και περιλάµβανε πέντε άρθρα. Στα δύο πρώτα αναφερόταν ότι οι Τούρκοι θα παρέδιδαν τα όπλα, τα κτίρια και όσα πράγµατα βρίσκονταν µέσα σ’ αυτά, και σε αντάλλαγµα οι Έλληνες θα φρόντιζαν να διαφυλάξουν τη ζωή και την τιµή τους. Στα υπόλοιπα, αφού καθοριζόταν η κινητή περιουσία που θα µπορούσε να πάρει καθένας µαζί του, διευκρινιζόταν ότι όσοι ήθελαν θα επιβιβάζονταν σε ευρωπαϊκά πλοία για την Ασία, ενώ οι άλλοι θα έµεναν ασφαλείς στην Αθήνα. 1822:

Η τύχη βοηθά τους τολµηρούς

3.000 Τούρκοι που βρίσκονταν στην Άρτα βαδίζουν εναντίον του στρατοπέδου του οπλαρχηγού Τσόγκα στην περιοχή του Ξοδάκτυλου. Ο Γιαννάκης Ράγκος, ο οποίος στρατοπέδευε εκεί κοντά, έσπευσε για βοήθεια. Οι άνδρες του Τσόγκα, που ήταν γύρω στους 700, εγκατέλειψαν τα ταµπούρια τους, χωρίς να περιµένουν τις ενισχύσεις, επιτέθηκαν εναντίον των Τούρκων, τους απώθησαν και τους καταδίωξαν µέχρι τη Σκουληκαριά. Οι απώλειες των εχθρών ανήλθαν σε 100 νεκρούς. 1824:

10 ΙΟΥΝΙΟΥ Εν Αθήναις

Στις 8 το πρωί οι Τούρκοι της Ακρόπολης, ύστερα από τη συµφωνία της προηγούµενης ηµέρας, παραδίδονται στους Έλληνες. Από τους 2.500 που είχαν αρχικά κλειστεί στο κάστρο, είχαν µείνει µόλις 1.160. Οι επαναστάτες, γεµάτοι ενθουσιασµό, παρέλαβαν τα ιστορικά κτίσµατα και η Αθήνα έπειτα από 366 χρόνια σκλαβιάς βρήκε ξανά την ποθητή ελευθερία της. 1822:

Παραδόπιστοι

Ο Καποδίστριας, γνωρίζοντας το ποιόν όσων τον αντιπολιτεύονταν, σε επιστολή του προς τον επίσκοπο Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο τους «στολίζει» µε βαριές φράσεις, όπως άλλωστε το συνήθιζε. Συγκεκριµένα τους αποκαλεί «δράκα ανθρωπαρίων, µεταλλοθέων» και προσθέτει ότι δεν ήθελε να τους στείλει στη δικαιοσύνη για να τιµωρηθούν αυστηρά, αλλά ήθελε να τους γνωρίσει πιο καλά και να τους παραδώσει κάποτε, αν χρειαζόταν, στις κατάρες του λαού. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 οι Έλληνες αντιμετωπίζουν νικηφόρα τους Τούρκους κοντά στο Κομπότι της Άρτας. Το 1823 ο Γιουσούφ πασάς Περκόφτσαλης πυρπολεί την Αράχοβα και τους Δελφούς στην πορεία του προς Νότο. Το 1824 ο Μαυροκορδάτος παροτρύνει τους κατοίκους του Ραδοβιζίου Ιωαννίνων και των Τζουμέρκων να πάρουν τα όπλα και να πολεμήσουν τον εχθρό.

11 ΙΟΥΝΙΟΥ Αντίσταση στους απογόνους του Κάιν

Η πόλη των Χανίων βρίσκεται σε αναβρασµό, εξαιτίας των πληροφοριών που έφταναν ότι όλο το νησί είχε ξεσηκωθεί. Οι γενίτσαροι είχαν ήδη ξεκινήσει να καταδιώκουν τους έλληνες κατοίκους της πόλης, να καταστρέφουν τα σπίτια και να λεηλατούν τα καταστήµατά τους. Ακόµα, έπειτα από εντολή των τουρκικών αρχών, επιδόθηκαν σε µαζικές σφαγές. Το ίδιο συνέβη και στην επαρχία Σελίνου. Όµως οι εκφοβισµοί, αντί να πτοήσουν τους Κρητικούς, τους ώθησαν πιο γρήγορα σε δυναµική σύγκρουση µε τους διώκτες τους. 1821:

STOP στην επέλαση Ιµπραήµ

Ο Ιµπραήµ, αφού µε καλά οργανωµένη και αιφνιδιαστική επίθεση κατέλαβε την Τριπολιτσά, χωρίς χρονοτριβή βαδίζει εναντίον του Ναυπλίου. Για να σωθεί η πόλη, η κυβέρνηση ανέθεσε στον υπουργό Πολέµου Ανδρέα Μεταξά τη στρατιωτική διοίκηση του Ναυπλίου και των φρουρίων. Ο Μεταξάς µε τον Μακρυγιάννη, για να ανακόψουν την πορεία του Ιµπραήµ, οχύρωσαν τον οικισµό των Μύλων στην Αργολίδα. Στο µεταξύ, η κυβέρνηση διέταξε τον Κωνσταντίνο Μαυροµιχάλη και τον Δηµήτριο Υψηλάντη, ο οποίος µέχρι τότε βρισκόταν σε δυσµένεια και παρέµενε αδρανής, να σπεύσουν στους Μύλους, για να ανακόψουν την πορεία του Ιµπραήµ. Ο Υψηλάντης ορίστηκε γενικός αρχηγός και ο Μαυροµιχάλης υπαρχηγός. 1825:

12 ΙΟΥΝΙΟΥ Μακριά από Πελοποννήσιους

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη εγκαθίσταται στο Ναύπλιο. Αµέσως διόρισε τον βούλγαρο οπλαρχηγό Χατζηχρήστο διοικητή της φρουράς του Ναυπλίου και τον Φωτοµάρα φρούραρχο του Παλαµηδιού. Με αυτό τον τρόπο όµως παραβίαζε τη συµφωνία που είχε κάνει µε τον Κολοκοτρώνη, στην οποία αναφερόταν ότι το Ναύπλιο θα παρέµενε σε χέρια Πελοποννησίων. Ο Κουντουριώτης, µε την επιλογή αυτών των προσώπων για τη διοίκηση του Ναυπλίου, έδειξε ότι εχθρευόταν τους Πελοποννήσιους και δεν δίσταζε να πάρει µέτρα εναντίον τους. 1824:

Στα καλά καθούµενα

Ανατινάζεται το υδραίικο πλοίο «Νηρεύς», που είχε αγκυροβολήσει στα Βάτικα της Λακωνίας. Κατά την ανατίναξη σκοτώθηκαν ο πλοίαρχος Αθ. Κριεζής, ο αδελφός του και 48 άνδρες του πληρώµατος. Το πιθανότερο είναι ότι την έκρηξη είχε προκαλέσει ένας τούρκος αιχµάλωτος, τον οποίο προηγουµένως είχε δείρει άγρια ο καπετάνιος. Το τραγικό συµβάν εξόργισε τόσο πολύ τους Υδραίους, που δεν δίστασαν να σφάξουν όλους τους Τούρκους που κρατούσαν αιχµάλωτους. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο τούρκος διοικητής της Κύπρου, με διαταγή του σουλτάνου, αφού αφόπλισε τους κατοίκους, φυλακίζει 486 Κύπριους που θεωρούσε πιθανούς υποκινητές της Επανάστασης. Από αυτούς σώθηκαν μόνο 16.

13 ΙΟΥΝΙΟΥ Διασπορά ψευδών ειδήσεων

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, µετά την καταστροφή στο Δραγατσάνι, επικηρυγµένος και καταδιωκόµενος από τους Τούρκους, φτάνει στο Καϊνάνι, σε απόσταση µισής ώρας από τα αυστριακά σύνορα. Σε αυτό τον οδήγησε η διάλυση του στρατού του και οι συνωµοσίες που εξυφαίνονταν εναντίον του. Η επικήρυξη µάλιστα του Υψηλάντη κατέστησε ύποπτους αρκετούς από τους οπλαρχηγούς του. Ύποπτοι ήταν και οι αρχηγοί των σερβοβουλγαρικών σωµάτων Χατζηπρόδα και Μακεντόνσκι. Για να τους εξαπατήσουν, λοιπόν, διέδωσαν ότι ο αυτοκράτορας της Αυστρίας είχε κηρύξει τον πόλεµο κατά των Οθωµανών και ότι ο Υψηλάντης είχε κληθεί για να συζητήσουν το ζήτηµα. 1821:

Τον άλεσαν στους Μύλους

Ο Ιµπραήµ, που είχε φτάσει στους Μύλους της Αργολίδας την προηγούµενη µέρα µε περίπου 5.000-6.000 πεζούς και 600 ιππείς, επιτίθεται εναντίον των οχυρωµένων εκεί 480 Ελλήνων. Ο Κ. Μαυροµιχάλης απέκρουσε την έφοδο εχθρικού τµήµατος που κινήθηκε εναντίον του. Άλλο τµήµα κινήθηκε κατά του Μακρυγιάννη και τον ανάγκασε αρχικά να υποχωρήσει. Όταν όµως ο Υψηλάντης µε τους Κρητικούς έσπευσαν σε βοήθεια, η κατάσταση άλλαξε. Τελικά, παρά τις εφεδρείες που ο Ιµπραήµ έριξε στη µάχη, οι Έλληνες, που πήραν ενισχύσεις από το Ναύπλιο, τον ανάγκασαν να υποχωρήσει. 1825:

14 ΙΟΥΝΙΟΥ Η Κρήτη στον Αγώνα

Κρήτες οπλαρχηγοί συγκρούονται στον Λάλο των Χανίων µε τον διαβόητο για την αγριότητά του Ιµπραήµ Ταµπουρατζή, επικεφαλής 60 γενιτσάρων. Η σύγκρουση τελείωσε µε νίκη των Ελλήνων, που ανάγκασαν τους εχθρούς να επιστρέψουν στα Χανιά, έχοντας απώλειες 18 νεκρούς, µεταξύ των οποίων και τον αρχηγό τους. Είχε προηγηθεί η επίθεση του οπλαρχηγού Παπαδογεωργάκη εναντίον των Τούρκων του χωριού Θερίσου, εξαιτίας της καταπίεσης των Ελλήνων από τον επιστάτη Σκυλοµεµέτη, και η εξόντωση αρκετών από αυτούς. Έτσι, ο πασάς των Χανίων διέταξε τον Ταµπουρατζή να τιµωρήσει τους δράστες. 1821:

Πάρε τον ένα, χτύπα τον άλλο

Η Αντικυβερνητική Επιτροπή αναχωρεί από τον Πόρο, όπου είχε παραµείνει για έναν µήνα, µε προορισµό το Ναύπλιο. Την Επιτροπή αποτελούσαν ο Ιωάννης Μηλαΐτης, ο Γεώργιος Μαυροµιχάλης και ο Ιωαννούλης Νάκος. Και οι τρεις ήταν ακατάλληλοι. Ο Μηλαΐτης παρίστανε τον τοποτηρητή των τριών ναυτικών νησιών και ακολουθούσε την ίδια πολιτική µε τον Μαυροµιχάλη, ενώ και οι δυο τους ενέκριναν την πρόσκληση του Καποδίστρια και τον παραµερισµό του Κουντουριώτη. Τέλος, ο Νάκος ήταν ένας ασήµαντος άνθρωπος. Τον θεωρούσαν «τον εντελέστερο βλάκα της Στερεάς Ελλάδος». 1827:

15 ΙΟΥΝΙΟΥ Λίγοι και καλοί

Απόσπασµα 700 Τούρκων από το Ιάσιο προσβάλλει τους πολύ λιγότερους έλληνες επαναστάτες που είχαν οχυρωθεί στο χωριό Στίγκα της Μολδαβίας. Ήταν κυρίως Πελοποννήσιοι, Σφακιανοί και Ρουµελιώτες. Οι περισσότεροι από τους Τούρκους ήταν ιππείς. Η µάχη κράτησε τρεις ώρες και οι επαναστάτες κατόρθωσαν να αποκρούσουν µε επιτυχία όλες τις εφόδους του εχθρού. Μόλις βράδιασε, οι Τούρκοι αποσύρθηκαν νικηµένοι και ντροπιασµένοι, αφήνοντας πίσω τους πάνω από 150 νεκρούς. 1821:

Δραµατική αποχώρηση

Ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης, βλέποντας ότι η Επανάσταση στις παραδουνάβιες ηγεµονίες έφτανε σε αδιέξοδο, καταφεύγει στην Αυστρία, περνώντας τα σύνορα µε το όνοµα Δηµήτριος Παλαιογενείδης. Στην απόφασή του φαίνεται ότι συνέβαλε η πληροφορία ότι ο στρατός της Μολδαβίας είχε διαιρεθεί σε φατρίες, λόγω της προσέγγισης του αρχηγού του Γεωργίου Καντακουζηνού µε τους µολδαβούς άρχοντες, εχθρούς του Υψηλάντη. Δραµατικός ήταν ο αποχαιρετισµός του Υψηλάντη µε τον Γεωργάκη Ολύµπιο. Όλοι οι παριστάµενοι αναλύθηκαν σε δάκρυα, βλέποντας τον εναγκαλισµό των δύο γενναίων ανδρών και ακούγοντας την ευχή τους «Καλή αντάµωση στην πατρίδα». Μέρος του στρατού της Βλαχίας, µαζί µε 100 ιερολοχίτες, πέρασαν επίσης στην Αυστρία. 1821:

16 ΙΟΥΝΙΟΥ Σαράντα µέρες µπαµ και µπουµ

Οι έλληνες επαναστάτες της Δ. Στερεάς, αφού κατέλαβαν το Βραχώρι (Αγρίνιο), στρέφονται εναντίον ενός άλλου οχυρού της περιοχής, του Ζαπαντίου. Την επιχείρηση ανέλαβε ο οπλαρχηγός Αλέξανδρος Βλαχόπουλος µε 2.000 άνδρες. Όταν οι 300 Τούρκοι που είχαν κλειστεί σε αυτό απέρριψαν τις προτάσεις του για παράδοση, εκείνος άρχισε να τους πολιορκεί στενά. Αφού οι πολιορκούµενοι άντεξαν για σαράντα µέρες τις επιθέσεις των επαναστατών, αναγκάστηκαν να τους παραδώσουν το οχυρό. 1821:

Όλα καλά κι όλα ωραία

Οι 236 αντιπρόσωποι που κλήθηκαν στο Άργος για να πάρουν µέρος στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση δεν ήταν όλοι οπαδοί του Κυβερνήτη, αλλά και αντιπολιτευόµενοι, οι οποίοι όµως είχαν δεσµευθεί, εκ των προτέρων, ότι θα επικροτούσαν την πολιτική του. Αυτό συνάγεται από έγγραφο των Μεσολογγιτών, που διαβεβαίωναν ότι οι δύο πληρεξούσιοί τους: θα υπέβαλαν στον Καποδίστρια µε σεβασµό τα αιτήµατα της πόλης τους, δεν θα τον κατηγορούσαν για τίποτα, θα διακήρυσσαν στη Συνέλευση ότι δεν ήθελαν άλλον αρχηγό, θα του παραχωρούσαν την υποστήριξή τους και θα εξέφραζαν τις ευχαριστίες τους για τον αντιπρόσωπο της κυβέρνησης στην περιοχή τους Αυγουστίνο Καποδίστρια. 1829:

17 ΙΟΥΝΙΟΥ Οµηρικοί ήρωες

Οι Τούρκοι µε 4.000 πεζούς και 2.000 ιππείς προσβάλλουν τους 485 επαναστάτες που είχαν µείνει οχυρωµένοι στο Σκουλένι, µε αρχηγό τον Καρπενησιώτη. Οι Έλληνες αγωνίστηκαν µε ηρωισµό που θύµιζε οµηρικούς ήρωες. Έβγαιναν από το οχύρωµα και, συναγωνιζόµενοι µεταξύ τους σε τόλµη, έκαναν απίστευτα κατορθώµατα, πολεµώντας ακόµα και πληγωµένοι, εναντίον πολλαπλάσιων εχθρών. Ύστερα από αγώνα οκτώ ωρών και συγκρούσεις σώµα µε σώµα µέσα και έξω από το οχύρωµα, έπεσαν όλοι οι οπλαρχηγοί και ο αρχηγός Καρπενησιώτης, πιστοί στον όρκο που είχαν δώσει. Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν 300 νεκροί και 50 τραυµατίες, ενώ των Τούρκων 1.600 νεκροί. Κάποιοι Έλληνες πέρασαν στο ρωσικό έδαφος κολυµπώντας. 1821:

Δύο στα δύο

Τουρκικά στρατεύµατα από το Ρέθυµνο κατευθύνονται προς τα χωριά Άγιο Κωνσταντίνο και Ρούστικα, όπου είχαν στρατοπεδεύσει επαναστάτες. Στο χωριό Ζουρίδι έγινε σκληρή µάχη, στην οποία οι Τούρκοι νικήθηκαν και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην πόλη του Ρεθύµνου. Την ίδια µέρα έγινε ακόµα µια σκληρή µάχη, στο χωριό ΑϊΓιάννης της επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύµνου. Εκεί οι περίφηµοι για την αγριότητά τους Αµπαδιώτες (φυλή µουσουλµάνων της Κρήτης) επιτέθηκαν εναντίον των επαναστατών. Αυτοί, αφού απέκρουσαν την επίθεση, αντεπιτέθηκαν, νίκησαν και έτρεψαν τους «άγριους» σε άτακτη φυγή. 1821:

18 ΙΟΥΝΙΟΥ Στερνή µου γνώση…

Ο πρόεδρος του Εκτελεστικού Γεώργιος Κουντουριώτης φέρεται µε περιφρόνηση στους δύο πιο σηµαντικούς πολιτικούς ηγέτες της Πελοποννήσου Λόντο και Ζαΐµη, πρώην συµµάχους του. Όχι µόνο δεν τους παρέδωσε τη διοίκηση του Ναυπλίου, όπως είχε συµφωνηθεί µε τον Κολοκοτρώνη, αλλά και ούτε τους κατέβαλε τα έξοδα της εκστρατείας που η κυβέρνησή του είχε οργανώσει. Βλέποντας ότι δεν τους είχε πια ανάγκη, τους έδωσε εντολή να επιστρέψουν στην επαρχία τους. 1824:

Στο νησί µε νύχια και µε δόντια

Ο πλοίαρχος γαλλικού πολεµικού που φτάνει στα Ψαρά µεταφέρει πληροφορίες στον εκπρόσωπο της Βουλής του νησιού Αναγνώστη Μοναρχίδη για τη συντριπτική στρατιωτική υπεροχή των Τούρκων, καθώς και πρόταση του τούρκου αρχιναυάρχου Χοσρέφ να το εγκαταλείψουν οι κάτοικοι, πριν το καταστρέψει ολοκληρωτικά. Ο Μοναρχίδης, ωστόσο, απάντησε αρνητικά, επειδή οι Ψαριανοί είχαν ορκιστεί να πολεµήσουν µέχρι θανάτου. Είχαν µάλιστα αποφασίσει να αφαιρέσουν και τα πηδάλια των πλοίων, για να µη φύγει κανείς. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο τουρκικός όχλος των Χανίων επιδίδεται σε λεηλασίες, καταστροφές και σφαγές, ενώ για δεκαπέντε μέρες λειτουργεί σκλαβοπάζαρο για τα γυναικόπαιδα που είχαν αιχμαλωτιστεί. Όσοι σώθηκαν κατέφυγαν στα βουνά, κυρίως στα Σφακιά.

19 ΙΟΥΝΙΟΥ Άλλες νυφάδες ήρθανε, άλλα κουλούρια πλάθουν

Ο Δηµήτριος Υψηλάντης αποβιβάζεται στο Άστρος. Εκεί είχαν συγκεντρωθεί για να τον υποδεχτούν πρόκριτοι από πολλά µέρη της Πελοποννήσου, µέλη της Πελοποννησιακής Γερουσίας, οι αρχηγοί των στρατιωτικών σωµάτων που πολιορκούσαν την Τριπολιτσά, ανώτεροι κληρικοί και µεγάλο πλήθος. Από την αρχή ο Υψηλάντης υπέβαλε προτάσεις, ώστε να δηµιουργηθεί κρατικός οργανισµός που θα λειτουργούσε µε ιεραρχία και προσδιορισµένες αρµοδιότητες, για να µην επικρατούν η πολυαρχία, οι τοπικισµοί και οι αυθαιρεσίες. Αυτό τον έφερε σε ρήξη µε τους προκρίτους, οι οποίοι έβλεπαν ότι µε την εφαρµογή των προτάσεων θα µειωνόταν η δύναµή τους. Έτσι ο Υψηλάντης ήρθε πιο κοντά µε τους στρατιωτικούς. 1821:

Πριν απ’ τη λύτρωση, µια απ’ τα ίδια

Ο Κωνσταντίνος Ζωγράφος από τον Πόρο γράφει στην Επιτροπή Ζακύνθου σχετικά µε την εκλογή των µελών της Αντικυβερνητικής Επιτροπής: «Με ψυχρότερον νουν, µε καρδίαν και συνείδησιν καθαροτέρας µε ολιγώτερα πάθη, ίσως ήθελε γίνει καλυτέρα. Και διαφορετικώτερα ή περισσότερα δεν έχω να προσθέσω και διά την εκλογή του προέδρου της Βουλής». Φαίνεται ότι, µόλις εκλέχθηκε Κυβερνήτης ο Καποδίστριας, µέχρι να έλθει τον αντικαθιστούσαν τα πιο ακατάλληλα πρόσωπα. Ευτυχώς, εκλέχθηκε τουλάχιστον γραµµατέας Επικρατείας ο ικανός πατριώτης Γεώργιος Γλαράκης. 1827:

20 ΙΟΥΝΙΟΥ Τους έφαγε… η καλοπέραση

Οι Τούρκοι που πολιορκούνται στενά στο φρούριο της Μονεµβασιάς βρίσκονται σε απελπιστική κατάσταση. Η έλλειψη τροφίµων τούς ανάγκαζε να τρώνε πτώµατα και ποντίκια, κι έτσι τους θέριζαν οι επιδηµίες. Ο Πετρόµπεης Μαυροµιχάλης τους είχε ζητήσει να παραδοθούν µε όρους. Αυτοί, αφού του απάντησαν ότι δεν είχαν εµπιστοσύνη στους ένοπλους που τους πολιορκούσαν, έστειλαν πρεσβεία στα Βέρβαινα, όπου βρισκόταν ο Υψηλάντης, και πρότειναν να φύγουν µε τα όπλα τους για το Ναύπλιο ή την Κρήτη. Ο Υψηλάντης ανέθεσε στον πρίγκιπα Αλέξανδρο Καντακουζηνό τις σχετικές διαπραγµατεύσεις, οι οποίες ευοδώθηκαν. 1821:

Προεόρτια

Ο ναύαρχος Χοσρέφ, αρχηγός του τουρκικού στόλου που ναυλοχούσε στο Σίγρι της Λέσβου, φτάνει στα Ψαρά, µε σκοπό να καταλάβει και να καταστρέψει το νησί. Ο αριθµός των τουρκικών πλοίων δεν είναι εξακριβωµένος. Άλλοι υπολογίζουν ότι τα πλοία του ήταν 180 ή 200 και άλλοι πάνω από 235. Ο τούρκος ναύαρχος, µόλις τα καράβια του πλησίασαν στον Κάναλο, άρχισε τον κανονιοβολισµό των πυροβολείων που είχαν στηθεί εκεί και οι Ψαριανοί ανταπέδωσαν τις βολές. Οι δύο πρώτες προσπάθειες για απόβαση (το βράδυ της 20ής και το πρωί της 21ης) απέτυχαν. 1824:

21 ΙΟΥΝΙΟΥ Ο «φλογερός» αρχιµανδρίτης

Ο Αναγνώστης Παπαγεωργίου (Αναγνωσταράς) µυεί στη Φιλική Εταιρεία τον Γρηγόριο Δικαίο (Παπαφλέσσα), που είχε καταφύγει στην Πόλη και είχε γίνει αρχιµανδρίτης. Ο Παπαφλέσσας δεν επιδίωξε τον τίτλο από φιλοδοξία, αλλά γιατί πίστευε ότι µε αυτόν θα µπορούσε να προσφέρει περισσότερα στην πατρίδα του. Λίγο µετά ο «µπουρλοτιέρης των ψυχών» έπεισε τον Φιλικό Αναγνωστόπουλο να του φανερώσει την Ανώτατη Αρχή, για να γίνει στη συνέχεια µέλος της µε το συνθηµατικό όνοµα Αρµόδιος. Πριν φτάσει στην Πόλη, είχε καταφύγει στη Ζάκυνθο, όπου είχε γνωριστεί µε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. 1818:

Η αρχή της τραγωδίας

Ο Χοσρέφ πασάς, ενώ µαινόταν η µάχη στον Κάναλο, αποβιβάζει στα Ψαρά 3.000 στρατιώτες, που εξουδετερώνουν τη µικρή φρουρά στον όρµο Ερινού. Έτσι οι υπερασπιστές του Κάναλου βρέθηκαν µεταξύ δύο πυρών και, έπειτα από σκληρή µάχη, ελάχιστοι διασώθηκαν. Τότε οι Τούρκοι αποβίβασαν περίπου 10.000 άνδρες και προχώρησαν προς τη Χώρα και το Φτελιό, στο οποίο έγινε αποφασιστική µάχη µε µεγάλες απώλειες και από τα δύο µέρη. Τελικά, όταν οι Ψαριανοί περικυκλώθηκαν, ανατίναξαν την πυριτιδαποθήκη και έγιναν ολοκαύτωµα. Ακολούθησαν σκηνές αλλοφροσύνης. Οι Τούρκοι προχώρησαν στην πόλη και στο λιµάνι σφάζοντας, καίγοντας και καταστρέφοντας. 1824:

22 ΙΟΥΝΙΟΥ Στων Ψαρών την ολόµαυρη ράχη…

Άγρια µάχη ξεσπά στο Παλαιόκαστρο των Ψαρών. Οι Ψαριανοί που πολιορκούνταν εκεί είχαν αποφασίσει, µόλις οι Τούρκοι εισχωρούσαν στο φρούριο, να βάλουν φωτιά στην πυριτιδαποθήκη. Οι συνεχείς επιθέσεις των Τούρκων αποκρούονταν, µε τροµερές απώλειες για τους επιτιθέµενους. Βλέποντάς το ο Χοσρέφ αναπλήρωνε τις απώλειες µε άλλες δυνάµεις από τα πλοία. Έτσι το απόγευµα οι εχθροί κατόρθωσαν να αναρριχηθούν στα τείχη. Τότε ο Αντώνιος Βρατσάνος έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη, συµπαρασύροντας και πολλούς εχθρούς στον θάνατο. Κανένας από τους υπερασπιστές του κάστρου δεν σώθηκε. Από τους 7.000 κατοίκους του νησιού σκοτώθηκαν περίπου οι 4.000, ενώ από τους 25.000 πρόσφυγες που είχαν καταφύγει στα Ψαρά µονάχα 10.000 σώθηκαν. Οι υπόλοιποι σφάχτηκαν ή αιχµαλωτίστηκαν, ενώ κάποια γυναικόπαιδα σώθηκαν σε πλοία. Ο Χοσρέφ για τον «θρίαµβό του» έστειλε στον σουλτάνο 1.200 κοµµένα αυτιά Ελλήνων. 1824:

Τους «έδειραν» στη Βέργα

Ο Ιµπραήµ µε 7.000 πεζούς και ιππείς επιτίθεται εναντίον των Μανιατών που έχουν οχυρωθεί στη Βέργα. Παρά τις επανειληµµένες εφόδους, οι Μανιάτες µε αντεπιθέσεις ανάγκασαν σε υποχώρηση τους εχθρούς, µε απώλειες 300 νεκρούς. Οι επιθέσεις συνεχίστηκαν και τις δύο επόµενες ηµέρες, αλλά οι Αιγύπτιοι ηττήθηκαν και αποχώρησαν µε σοβαρές απώλειες. 1826:

23 ΙΟΥΝΙΟΥ Το δέντρο που ’χει τον καρπό, αυτό πετροβολιέται

Ο Κολοκοτρώνης διαλύει την πολιορκία της Πάτρας και αναχωρεί για τη Γαστούνη. Στην πράξη αυτή προχώρησε γιατί η κυβέρνηση, αν και του είχε αναθέσει την αρχηγία για την πολιορκία της πόλης, στη συνέχεια έκανε το παν για να µειώσει τη δύναµή του. Έτσι, καθηµερινά εξύφαινε συνωµοσίες σε βάρος του και εκβίαζε οπλαρχηγούς να τον εγκαταλείπουν, επειδή φοβόταν ότι, αν έπαιρνε την πόλη, θα αύξανε τη δύναµη και την επιρροή του. Ο ίδιος γράφει σχετικά: «Τα στρατεύµατα ανεχώρησαν και έµεινα µε µόνο 600. Έπειτα το µεσηµέρι εκίνησα διά το Γαστούνι. Ο σκοπός τους ήτον να µην πάρω την Πάτρα και να µου σηκώσουν τη δύναµη τη στρατιωτική». 1821:

Είπα ξείπα…

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη, αν και είχε υποσχεθεί στον φιλέλληνα στρατηγό Ρος ότι θα προωθούσε το λεγόµενο «ορλεανικό σχέδιο», εξαιτίας των επιτυχιών του Ιµπραήµ, που την είχαν φέρει σε δύσκολη θέση, άλλαξε πολιτική. Έτσι, έστειλε στο Λονδίνο τον Γεώργιο Σπανιολάκη, για να παραδώσει στον Τζωρτζ Κάνιγκ εµπιστευτική επιστολή. Με αυτήν, αφού τον εξουσιοδοτούσε να επιλέξει µονάρχη της αρεσκείας του για την Ελλάδα, πρότεινε τον πρίγκιπα Λεοπόλδο του Σαξ-Κόµπουργκ. 1825:

24 ΙΟΥΝΙΟΥ Νενέκοι και Έλληνες

Ο Ιµπραήµ, επειδή οι µοναχοί του Μεγάλου Σπηλαίου δεν θέλησαν να δηλώσουν υποταγή, όπως τους ζήτησε, πολιορκεί στενά το µοναστήρι. Το στράτευµά του αποτελούνταν από 4.000 άνδρες µε επικεφαλής τον Ντελή Αχµέτ και 2.000 «προσκυνηµένους» Έλληνες, µε αρχηγό τον Νενέκο, πρώην οπλαρχηγό της Αχαΐας. Αυτός, που γνώριζε καλά τα κρυφά µονοπάτια της περιοχής, οδήγησε εύκολα στο ξακουστό µοναστήρι τα εχθρικά στρατεύµατα. Ωστόσο, παρά τις επανειληµµένες εφόδους που επιχείρησαν τα τουρκικά στρατεύµατα, δεν κατόρθωσαν να κάµψουν την αντίσταση των υπερασπιστών της µονής. 1827:

Γαλλικό «κλειδί»

Ο Καποδίστριας ζητά µε υπόµνηµά του από τις προστάτιδες Δυνάµεις την αποστολή συµµαχικού στρατού, ο οποίος, σε συνεργασία µε τον ελληνικό, θα αποµάκρυνε τον εχθρό από τα ελληνικά εδάφη. Ο Πολινιάκ, εκπρόσωπος της Γαλλίας στη Διάσκεψη του Λονδίνου, θα προτείνει λίγο αργότερα την αποστολή γαλλικού και αγγλικού στρατού. Η Αγγλία αρνήθηκε να στείλει δικά της στρατεύµατα, αλλά δεν είχε αντίρρηση να στείλουν οι Γάλλοι. Στην αποστολή γαλλικών στρατευµάτων συµφώνησε και ο εκπρόσωπος της Ρωσίας, η οποία ήδη βρισκόταν σε πόλεµο µε την Τουρκία. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο Ιμπραήμ νικά τους Έλληνες στα Τρίκορφα, κοντά στην Τριπολιτσά.

25 ΙΟΥΝΙΟΥ Οµερτά

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης φτάνει στο Κληµέντι της Κορινθίας, µε στόχο να αποδώσει δικαιοσύνη. Στο χωριό αυτό οι άνθρωποι των κοτζαµπάσηδων (Νοταράδων) της Βοστίτσας είχαν λιθοβολήσει µέχρι θανάτου έναν διάκο, επειδή είχε τολµήσει να πλειοδοτήσει για να αναλάβει αυτός την είσπραξη των φόρων της περιοχής. Όσο κι αν προσπάθησε ο Γέρος του Μοριά, δεν κατόρθωσε να βρει και να τιµωρήσει τους ενόχους. Κανείς δεν τολµούσε να τους καταδώσει. Για τον λόγο αυτό επέβαλε πρόσθετη έκτακτη εισφορά στην επαρχία. 1823:

Την κοπάνησε

Οι Μανιάτες, αφού απέκρουσαν µε επιτυχία τις επιθέσεις του Ιµπραήµ στη θέση Βέργα (της επαρχίας Οιτύλου) και του επέφεραν σηµαντικές απώλειες, αποφασίζουν το βράδυ να τον αιφνιδιάσουν, µε επίθεση στο στρατόπεδό του. Τελικά, η νυχτερινή επιχείρηση δεν πραγµατοποιήθηκε, γιατί ο Ιµπραήµ έφυγε εσπευσµένα για τη Μεσσηνία, περνώντας τον ποταµό Νέδοντα. Είναι πιθανό να υποπτεύτηκε ότι οι Μανιάτες θα βάδιζαν εναντίον του ή να είχε την πληροφορία για την επίθεση από δικούς του ανθρώπους. Λίγο αργότερα έφτασε και ο Κολοκοτρώνης, τη βοήθεια του οποίου είχαν ζητήσει οι Μανιάτες. Εχθρός όµως δεν υπήρχε πια. 1825:

26 ΙΟΥΝΙΟΥ Γράφει ο Μάρκος µια γραφή

Ο Μάρκος Μπότσαρης, που λίγες µέρες πριν είχε κατανικήσει 3.000 τούρκους ιππείς στην Πλάκα των Τζουµέρκων, δεν προχωρεί στο Σούλι, που ήταν ο προορισµός του, αλλά στρατοπεδεύει εκεί και αρχίζει να οργανώνει την άµυνά του. Οι πληροφορίες που έφταναν ότι οι τούρκοι πασάδες της Ηπείρου συγκέντρωναν στρατό για να αφανίσουν το Σούλι τον ανησύχησαν. Έτσι, έγραψε στον Γεώργιο Βαρνακιώτη, που είχε αναλάβει να φρουρεί κάποιο πέρασµα, να µείνουν όλοι στα ταµπούρια τους εκείνη τη νύχτα και να επιλεγούν 50 άνδρες για τη φύλαξη του περάσµατος. Ο Βαρνακιώτης όµως, που τον θεωρούσε φίλο του Μαυροκορδάτου, τον οποίο µισούσε, δεν του απάντησε. 1822:

Τρία υπουργεία, 15 υπουργοί!

Στη συνέλευση που είχε συγκαλέσει από τις 22 Ιουνίου ο αρµοστής της Κρήτης Μανώλης Τοµπάζης στο χωριό Αρκούδαινα (Αρχοντική), αφού στο κάλεσµά του ανταποκρίθηκαν οι αντιπρόσωποι όλων των επαρχιών, ψηφίζεται ο «Οργανισµός της ενιαυσίου τοπικής διοικήσεως της νήσου Κρήτης». Σύµφωνα µε αυτόν, δηµιουργήθηκαν µόνο τρία Υπουργεία (Φροντιστήρια), του Πολέµου, των Εσωτερικών και της Οικονοµίας. Στο καθένα διορίστηκαν από πέντε ισότιµοι υπουργοί (φροντιστές). Επίσης καταρτίστηκε 16µελής διοίκηση και ψηφίστηκε δικαστικός οργανισµός. 1823:

27 ΙΟΥΝΙΟΥ Με το έτσι θέλω

Το Βουλευτικό µε οµόφωνη απόφαση ζητά από το Υπουργείο Εσωτερικών να διατάξει τον διοικητή των Ψαρών να πλεύσει µε σχετική δύναµη στη Σάµο και να αποκαταστήσει τον έπαρχο και τους υπαλλήλους που είχαν διοριστεί από τη Διοίκηση και δεν είχαν γίνει αποδεκτοί από τους κατοίκους. Επειδή µάλιστα και ο µητροπολίτης του νησιού συνέβαλε στην ανταρσία, διέταξε το Υπουργείο Λατρείας να τον καλέσει στην έδρα της κυβέρνησης, για να απολογηθεί. Συχνά τα άτοµα που στέλνονταν από την κυβέρνηση στις διάφορες επαναστατηµένες περιοχές, προκειµένου να αναλάβουν διοικητικά καθήκοντα, δεν γίνονταν δεκτά από τις τοπικές κοινωνίες. 1823:

Εκ των υστέρων…

Το Βουλευτικό, έχοντας πληροφορηθεί ότι το Εκτελεστικό είχε συστήσει επιτροπή για τη σύναψη δανείου «τεσσάρων µιλλιουνίων ταλλήρων» από την Αγγλία, απαιτεί από αυτό να του γνωστοποιήσει όλα τα σχετικά µε τον τρόπο και τους όρους της σύναψής του. Ακόµα και αν η επιτροπή ήταν έτοιµη να αναχωρήσει, όφειλε να αναβάλει την αναχώρησή της µέχρι το Βουλευτικό να δώσει την έγκρισή του. Σπάνια το Εκτελεστικό ενεργούσε χωρίς την έγκριση του Βουλευτικού, και τη ζητούσε έστω και εκ των υστέρων. 1823:

28 ΙΟΥΝΙΟΥ Υπό τη σκιά του Ψηλορείτη

Οι Αµπαδιώτες (φυλή µουσουλµάνων της Κρήτης), παρά την ήττα τους στον Άγιο Ιωάννη Ρεθύµνης, έχουν συγκεντρωθεί στο Βαθειακό του Ψηλορείτη και από εκεί επιχειρούν επιθέσεις κατά των επαναστατών. Αρχηγός τους ήταν ο γενναίος Ντελή Μουσταφάς. Εκεί συγκρούστηκαν µε τα επαναστατικά στρατεύµατα που διοικούσαν οι οπλαρχηγοί Βουρδουµπάς, Τσουδερός, Κουρµούλης, Μελιδόνης και Πωλογεωργάκης. Η µάχη, που κράτησε όλη την ηµέρα, ήταν πεισµατώδης και αµφίρροπη. 1821:

Όχι και αρεοπαγίτες!

Ο Άρειος Πάγος, που ίδρυσε ο Θ. Νέγρης στην Α. Στερεά Ελλάδα, µε έδρα τα Σάλωνα, ήταν σώµα όµοιο µε τη Γερουσία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος, που είχε ιδρύσει ο Μαυροκορδάτος, και την Πελοποννησιακή Γερουσία, που είχαν ιδρύσει οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου. Η ονοµασία του και το ποµπώδες ύφος που χαρακτήριζε όλο το κείµενο της νοµικής διάταξης που δηµιούργησε τον Άρειο Πάγο θύµιζαν θεσµό της ελληνικής αρχαιότητας. Για τον λόγο αυτό, οι συντηρητικοί εξέφραζαν τις επιφυλάξεις τους. Ο µητροπολίτης Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιος σε επιστολή του έγραφε σχετικά: «Άρειος Πάγος δεν έπρεπε να ακουσθή. Ενθυµίζει την δηµοκρατίαν των Αθηνών και (εποµένως) την πανώλην εις όλας τας δυνάµεις της Ευρώπης». 1822:

29 ΙΟΥΝΙΟΥ Βαθιά ανάσα στο Βαθειακό

Οι κρητικοί επαναστάτες και οι άγριοι αµπαδιώτες Τούρκοι, αφού η µάχη της προηγούµενης µέρας στο Βαθειακό δεν ανέδειξε νικητή, συνεχίζουν τον αγώνα. Πρώτοι επιτέθηκαν οι Αµπαδιώτες, αλλά οι επαναστάτες κράτησαν τις θέσεις τους. Στην εξέλιξη της σύγκρουσης, ο Ρούσος Βουρδουµπάς µε τους άνδρες του τραυµάτισαν τον αρχηγό των αντιπάλων τους Ντελή Μουσταφά και σκότωσαν όσους τον ακολουθούσαν. Έπειτα από αυτό, οι υπόλοιποι Αµπαδιώτες τράπηκαν σε άτακτη φυγή. Οι Έλληνες, αφού έκαψαν τα χωριά της Αµπαδιάς, προχώρησαν στην επαρχία Μυλοποτάµου. 1821:

Καλώς τονε κι ας άργησε

Ο Κιουταχής µε 8.000-9.000 άνδρες επιτίθεται στο ελληνικό στρατόπεδο της Πλάκας των Τζουµέρκων. Επί τέσσερις ώρες οι Έλληνες πολεµούσαν και απέκρουαν τις συνεχείς επιθέσεις του εχθρού. Όταν όµως έφτασαν στον Κιουταχή ενισχύσεις από τα Γιάννενα µε τον Αχµέτ Βρυώνη, ο Μάρκος Μπότσαρης, βλέποντας ότι δεν θα µπορούσε να αναχαιτίσει τους εχθρούς, πήρε τους 32 άνδρες που του είχαν αποµείνει και έφυγε για το Πέτα. Οι Έλληνες που έπεσαν στη µάχη ήταν περίπου 100. Η βοήθεια που οι Σουλιώτες είχαν στείλει στον Μπότσαρη έφτασε καθυστερηµένα, λίγες ηµέρες αργότερα. 1822:

30 ΙΟΥΝΙΟΥ Η καλή η δουλειά αργεί να γίνει

Μετά την ήττα των Ελλήνων στην Πλάκα, το στρατόπεδό τους διαλύθηκε και οι τούρκοι πασάδες Οµέρ Βρυώνης και Κιουταχής κινήθηκαν προς το Πέτα. Μόλις οι έλληνες οπλαρχηγοί πληροφορήθηκαν τις κινήσεις των Τούρκων, άρχισαν εντατικές προετοιµασίες για την απόκρουσή τους. Έπειτα από πολλές συζητήσεις, στις οποίες φάνηκαν και οι αντιθέσεις και αντιζηλίες που υπήρχαν ανάµεσα στους έλληνες αρχηγούς, κατέληξαν στο σχέδιο µάχης που θα εφάρµοζαν. 1822:

Φεύγω κι αφήνω πίσω µου συντρίµµια

Ο πρόεδρος της Αντικυβερνητικής Επιτροπής Νικόλαος Ρενιέρης προσπαθεί να σταµατήσει την εµφύλια διαµάχη που είχε εκδηλωθεί την προηγούµενη νύχτα στο Ναύπλιο µεταξύ της παράταξης Φωτοµάρα και αυτής του Θ. Γρίβα. Ο Ρενιέρης αποφάσισε να συγκεντρώσει τον λαό, για να αναγκάσει αυτός µε την παρουσία του τους υπεύθυνους να δώσουν τέλος στη διαµάχη. Με τον τρόπο αυτό όµως κινδύνευε η ζωή των πολιτών. Το µεσηµέρι, δύο µέλη της Επιτροπής (Γ. Μαυροµιχάλης, Ι. Μηλαΐτης) κατέφυγαν στο Μπούρτζι, θεωρώντας ότι δεν µπορούσαν να ασκήσουν τα καθήκοντά τους κάτω από αυτές τις συνθήκες. Εγκατέλειψαν έτσι τους εξοργισµένους εναντίον του Θ. Γρίβα κατοίκους του Ναυπλίου στην τύχη τους. 1827:

1 ΙΟΥΛΙΟΥ Έστι δίκης οφθαλµός

Το Εκτελεστικό Σώµα, επειδή ήταν δύσκολο να ιδρυθούν τακτικά δικαστήρια, αποφασίζει να ιδρύσει δύο τριµελείς επιτροπές, µία πολιτική και µία στρατιωτική, που θα αναλάµβαναν τον ρόλο δικαστηρίων. Η απόφαση υπογράφηκε από τον αντιπρόεδρο του σώµατος Αθ. Κανακάρη και τον µινίστρο (υπουργό) αρχιγραµµατέα της Επικρατείας και των Εξωτερικών Υποθέσεων Θ. Νέγρη και απεστάλη στο Βουλευτικό για έγκριση (κάθε απόφαση είτε του Βουλευτικού είτε του Εκτελεστικού έπρεπε να έχει την έγκριση και των δύο σωµάτων). 1821:

Οι ελπίδες του µέλλοντος

Αρχίζει η λειτουργία της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, που πήρε την ονοµασία «Λόχος Ευελπίδων», µε πρώτο διοικητή τον ιταλό λοχαγό Σαλτέλι. Ιδρυτής της σχολής ήταν ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας. Οι µαθητές της ονοµάστηκαν Ευέλπιδες από τον Κυβερνήτη, µε την έννοια ότι σ’ αυτούς στηρίζονταν οι ελπίδες για το µέλλον της πατρίδας. Περίπου έξι µήνες αργότερα (Δεκέµβριος 1828) δηµοσιεύθηκε στη Γενική Εφηµερίδα της Ελλάδος ο σχετικός ιδρυτικός νόµος. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 η Βουλευτική Επιτροπή αποφασίζει να σταλεί μπαρούτι στο στρατόπεδο της Α. Ελλάδας και μερικά κανόνια στους Γαλαξιδιώτες, για να εξοπλίσουν πλοία, ώστε να αντιμετωπίσουν τουρκικό στολίσκο στον Κορινθιακό.

2 ΙΟΥΛΙΟΥ Αµνηστία αλά καρτ

Το Βουλευτικό εισηγείται και το Εκτελεστικό εγκρίνει την παροχή αµνηστίας στους ηττηµένους του πρώτου εµφυλίου πολέµου, στον οποίο είχαν επικρατήσει οι Υδραίοι και ο Κουντουριώτης, που ήταν πια πρόεδρος του Εκτελεστικού. Ωστόσο, το διάταγµα που εξέδωσε το Εκτελεστικό απαγόρευε σε όσους είχαν καθαιρεθεί από το Βουλευτικό, το Εκτελεστικό ή κάποιο υπουργείο να καταλάβουν δηµόσιες θέσεις στην τρέχουσα ή την επόµενη κυβερνητική περίοδο. Μεταξύ αυτών που είχαν καθαιρεθεί περιλαµβάνονταν ο Πετρόµπεης Μαυροµιχάλης και ο Κολοκοτρώνης, πρόεδρος και αντιπρόεδρος του προηγούµενου Εκτελεστικού. 1824:

Τους θέρισαν στην Αλωνίσταινα…

Ενώ ο Ιµπραήµ, µε την τεράστια στρατιά του, κυριαρχεί στην Πελοπόννησο, ελληνική δύναµη υπό τους Πανούτσο Νοταρά, Γενναίο Κολοκοτρώνη και Δηµήτριο Πλαπούτα, συγκρούεται στην Αλωνίσταινα της Αρκαδίας µε 500 πεζούς και λίγους ιππείς του αιγυπτιακού στρατεύµατος, σκοτώνει 100 και αιχµαλωτίζει 15. Νέα µεγαλύτερη εχθρική δύναµη που επενέβη γνώρισε την ήττα και αυτή, αφού στο ελληνικό στρατόπεδο έφτασαν ενισχύσεις µε τους Κολοκοτρώνη, Ζαΐµη και Δεληγιάννη. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 οι Ψαριανοί, μετά την καταστροφή του νησιού, ζητούν από την κυβέρνηση να στείλει στρατεύματα και χρήματα για τον εξοπλισμό των πλοίων τους και την επιβίωση όσων επέζησαν από την καταστροφή.

3 ΙΟΥΛΙΟΥ Πήραν τη ρεβάνς

Μετά την καταστροφή των Ψαρών, ελληνικός στόλος υπό τον Μιαούλη αποβιβάζει στο νησί 1.500 άνδρες, οι οποίοι επιτίθενται στους Τούρκους που ο Χοσρέφ είχε αφήσει να το φρουρούν. Σύντοµα οι Έλληνες ανάγκασαν τους Τούρκους, εκτός από λίγους που οχυρώθηκαν σε σπίτια, να εγκαταλείψουν τον αγώνα και να ζητήσουν τη σωτηρία στα πλοία τους, αλλά πολλοί από αυτούς πνίγηκαν. Τα 20 τουρκικά πλοία που βρίσκονταν στο νησί, από τον φόβο των πυρπολικών, απέπλευσαν για τη Χίο. Όµως ο ελληνικός στόλος τα καταδίωξε, τα πρόλαβε και στη σύγκρουση που ακολούθησε άλλα βύθισε, άλλα αιχµαλώτισε, µερικά έπεσαν στα βράχια και µόνο 4 σώθηκαν. 1824:

Έκτακτες συνθήκες, έκτακτα µέτρα

Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού συζητείται πρόταση του Εκτελεστικού, µε συνηµµένη αναφορά των Θ. Κολοκοτρώνη και Α. Λόντου, µε θέµα την ανάγκη συγκρότησης σώµατος 3.000 µισθωτών στρατιωτών, υπό την αρχηγία του Κολοκοτρώνη, για την αντιµετώπιση του Ιµπραήµ. Επειδή όµως δεν υπήρχαν χρήµατα, προτάθηκε να συναφθεί αναγκαστικό δάνειο µε τους ευκατάστατους Πελοποννήσιους. Η πρόταση εγκρίθηκε και από το Βουλευτικό. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826, 10.000 πεζοί και ιππείς του Κιουταχή με 26 κανόνια φτάνουν στην Αθήνα και στρατοπεδεύουν στα Πατήσια.

4 ΙΟΥΛΙΟΥ Όταν οι πολιτικοί «το παίζουν» στρατηγοί…

Στο χωριό Πέτα της Άρτας οι Έλληνες δέχονται σφοδρή επίθεση από περίπου 8.000 Τούρκους και παθαίνουν πραγµατική καταστροφή. Στο Πέτα είχε συγκροτηθεί υπό την ηγεσία του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ελληνικό εκστρατευτικό σώµα περίπου 2.000 ανδρών, στο οποίο µετείχαν φιλέλληνες και Επτανήσιοι. Η δύναµη αυτή είχε σταλεί στην Ήπειρο, για να µαταιώσει επιχείρηση των Τούρκων εναντίον της Στερεάς και της Πελοποννήσου και να ανακουφίσει τους πολιορκηµένους Σουλιώτες. Μεγάλες ήταν οι απώλειες των φιλελλήνων και των Επτανησίων. Η ήττα οφειλόταν στο ότι οι Τούρκοι χτύπησαν από τα νώτα τους Έλληνες. Για το γεγονός κατηγορήθηκε για προδοσία ο οπλαρχηγός Γώγος Μπακόλας, πράγµα αµφίβολο. 1822:

Το Σούλι την (ξανα)πλήρωσε

Στη µάχη της Σπλάντζας, στις εκβολές του Καλαµά, σκοτώνεται ο Κυριακούλης Μαυροµιχάλης. Ο Μαυροµιχάλης και ο Ραζηκότσικας µε 500-600 άνδρες δέχτηκαν επίθεση 2.000 Τούρκων, υπό τον Κεχαγιάµπεη. Μετά τον θάνατο και του τούρκου αρχηγού, η µάχη σταµάτησε. Το Σούλι όµως αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο γενικός έπαρχος της Κρήτης Αφεντούλιεφ, με επιστολή του στον Κωλέττη, ζητά να αποσταλούν τουφέκια, κανόνια, βλήματα, ευρωπαίοι πυροβολητές και τρόφιμα για τις χήρες και τα ορφανά.

5 ΙΟΥΛΙΟΥ Από τη Γαλλία µε συνοδεία

Αναχωρεί από τη Μασσαλία µε πλοίο για την Ελλάδα ο φαναριώτης πολιτικός και µέλος της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Ικανός, δραστήριος, γλωσσοµαθής, αλλά υπερβολικά φιλόδοξος και αρχοµανής, ο Μαυροκορδάτος έφερνε µαζί του πολεµοφόδια, χρήµατα και τυπογραφείο. Τον συνόδευαν και νεαροί Έλληνες που σπούδαζαν στη Δ. Ευρώπη, οι οποίοι διαδραµάτισαν αργότερα σηµαίνοντα ρόλο στη δηµόσια ζωή, καθώς και ευρωπαίοι αξιωµατικοί, κυρίως Γάλλοι και Ιταλοί. 1821:

Μαραθώνιος νίκη

Ελληνική δύναµη 600 ανδρών υπό τον Γιάννη Γκούρα, φρούραρχο της Ακρόπολης, µάχεται εναντίον 3.000 Τούρκων του Οµέρ πασά της Εύβοιας στον Μαραθώνα. Ο Γκούρας, που είχε πληροφορηθεί ότι ο Οµέρ πασάς είχε αποβιβαστεί στον Ωρωπό, κατευθύνθηκε στον Μαραθώνα, όπου τον περίµενε. Η σύγκρουση των δύο στρατευµάτων ήταν σφοδρή και αµφίρροπη. Ωστόσο, στην κρίσιµη καµπή της έφτασε µε ενισχύσεις ο στρατηγός Διονύσιος Ευµορφόπουλος και η συµµετοχή του στη µάχη έκρινε το αποτέλεσµά της. Οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή, µε απώλειες 200 νεκρούς. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 κηρύσσεται η Επανάσταση στην επαρχία Ασπροποτάμου, μεταξύ Ηπείρου και Θεσσαλίας, γύρω από τις πηγές του Αχελώου, με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Στορνάρη. Η εξέγερση επικράτησε προσωρινά, αλλά στο τέλος του μήνα καταπνίγηκε.

6 ΙΟΥΛΙΟΥ Για ποιον χτυπάει η καµπάνα

Οι τουρκικές σφαγές στην Πόλη και ο απαγχονισµός του πατριάρχη συγκλόνισαν τη ρωσική κοινή γνώµη, αλλά και τον ίδιο τον τσάρο. Έτσι, ο ρώσος πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη Στρογανώφ επέδωσε ρωσική διακοίνωση µε µορφή τελεσιγράφου. Η διακοίνωση, γραµµένη σε αυστηρότατη γλώσσα, έδινε στον σουλτάνο προθεσµία οκτώ ηµερών για να απαντήσει. Εκείνος όµως το απέφυγε και οι διπλωµατικές σχέσεις µεταξύ των δύο κρατών διακόπηκαν, γεγονός που βοήθησε σηµαντικά την Επανάσταση. 1821:

Έχω ένα µυστικό…

Η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία υπογράφουν τη Συνθήκη του Λονδίνου για την επαναστατηµένη Ελλάδα, σύµφωνα µε την οποία οι αντιµαχόµενοι έπρεπε να σταµατήσουν τις εχθροπραξίες και να αρχίσουν διαπραγµατεύσεις µε τη συµµετοχή των Δυνάµεων. Η Ελλάδα θα κέρδιζε την αυτονοµία της, αλλά θα παρέµενε φόρου υποτελής στον σουλτάνο, ενώ τα σύνορα θα καθορίζονταν µε διαπραγµατεύσεις. Αν οι όροι της συνθήκης δεν γίνονταν δεκτοί από τους εµπόλεµους, οι Δυνάµεις θα τους επέβαλλαν µε τη βία, όπως οριζόταν σε µυστικό συµπληρωµατικό άρθρο της συνθήκης. 1827 (ν. ηµ.):

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 η Βουλευτική Επιτροπή και μέλη του Εκτελεστικού, πανικόβλητοι από την εισβολή του Δράμαλη, καταφεύγουν σε πλοίο στον Αργολικό κόλπο.

7 ΙΟΥΛΙΟΥ Το µαχαίρι στον λαιµό…

Ο Μαυροκορδάτος, µετά την καταστροφή του Πέτα, για να αντιµετωπίσει πιθανή επίθεση των Τούρκων, διατάζει γενική στρατολογία των κατοίκων της Δ. Ελλάδας από 16 µέχρι 60 ετών, απειλώντας όποιον δεν υπάκουε µε δήµευση της περιουσίας του. Ταυτόχρονα, ειδοποιεί τον στόλο να πλεύσει στον Κορινθιακό, για να αποτρέψει ενδεχόµενη απόβαση του εχθρού στη Στερεά Ελλάδα. 1822:

Κρούσµατα απειθαρχίας

Ο Τοµπάζης, που έπλεε µεταξύ Χίου και Ψαρών, ειδοποιεί τον Μιαούλη ότι ο τουρκικός στόλος κατευθύνεται στα Ψαρά. Ο υδραίος ναύαρχος έδωσε τότε εντολή στον ελληνικό στόλο να παραταχθεί για να τον αντιµετωπίσει, αλλά από τα 51 πλοία πειθάρχησαν µόνο τα 14. Έτσι, οι Τούρκοι αποβίβασαν στρατεύµατα στο νησί, που ενώθηκαν µε όσους Τούρκους είχαν αποµείνει µετά την επίθεση των Ελλήνων (στις 3 Ιουλίου) και το νησί δεν απελευθερώθηκε. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 ο Οδυσσέας Ανδρούτσος προσβάλλει τουρκικές δυνάμεις των πασάδων Περκόφτσαλη και Σελήχ στη θέση Καπούρνα και τις αναγκάζει να υποχωρήσουν στη Λιβαδειά. Το 1828 στη Διάσκεψη του Λονδίνου υπογράφεται από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία πρωτόκολλο με το οποίο ορίζεται να σταλούν άμεσα στην Πελοπόννησο γαλλικά στρατεύματα, για να αναγκάσουν τον Ιμπραήμ να αποχωρήσει.

8 ΙΟΥΛΙΟΥ Φιλελληνική θυσία και δυστυχία…

Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού παρουσιάζεται αναφορά φιλελλήνων γερµανών αξιωµατικών, µε αίτηµα να τους χορηγηθούν τα αναγκαία για τον βιοπορισµό τους. Το σώµα εγκρίνει το αίτηµα, µε την αιτιολογία ότι οι φιλέλληνες αυτοί δυστύχησαν, ενώ αγωνίζονταν για την Ελλάδα, και εκδίδει προβούλευµα, το οποίο υποβάλλει στο Εκτελεστικό για τη δική του έγκριση. 1824:

Διαταγή «έξωσης»

Στο Εκτελεστικό φτάνουν αναφορές των κατοίκων της Τριπολιτσάς για την απαράδεκτη συµπεριφορά των στρατιωτών που περνούσαν από την πόλη, καθώς και άλλων που υπηρετούσαν στη φρουρά της. Έτσι, πήρε την απόφαση να αποµακρύνει από την Τριπολιτσά τον αντιστράτηγο Π. Γιατράκο και τους χιλίαρχους Ν. Δεληγιάννη και Νικήτα Δικαίο και να τους τοποθετήσει σε άλλα στρατόπεδα. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824, 6.000 Αλβανοί υπό τους Αμπάζ πασά και Βελή αγά συγκρούονται με επαναστάτες υπό τους Δήμο Σκαλτσά και Σαφάκα κοντά στο Λιδωρίκι. Οι Έλληνες ανάγκασαν τους Αλβανούς να υποχωρήσουν. Το 1825 στη συνεδρίαση του Βουλευτικού παρουσιάζεται επιστολή των Α. Λόντου και Ι. Νοταρά, στην οποία προτεινόταν να υποσχεθεί η Διοίκηση στους Μανιάτες ικανοποίηση των αιτημάτων τους, ώστε, μαζί με τους Μεσσήνιους, να ξανασυγκροτήσουν το στρατόπεδο που είχε διαλυθεί.

9 ΙΟΥΛΙΟΥ Προτεραιότητα στις «κεφαλές»

Απαγχονίζεται ο αρχιεπίσκοπος Κυπριανός στην πλατεία του Διοικητηρίου της Λευκωσίας. Την εποµένη καρατοµήθηκαν οι µητροπολίτες Πάφου, Κιτίου και Κηρύνειας, καθώς και όλοι οι πρόκριτοι, κληρικοί και λαϊκοί, συνολικά 470. Διέφυγαν τον θάνατο µόνο 16, επειδή εξισλαµίστηκαν. Η έκρηξη της Επανάστασης προκάλεσε κύµα διωγµών και σφαγών των Ελλήνων στα εδάφη της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας. Η Κύπρος δεν εξαιρέθηκε από τις ωµότητες αυτές. 1821:

Απόβλητος ο Γέρος του Μοριά

Το Εκτελεστικό οργανώνει τρία στρατόπεδα στην Πελοπόννησο (Αχαΐα, Ηλεία, Μεσσηνία), µε δύναµη 3.500 ανδρών, που σκοπό είχαν την προστασία της περιοχής από απόβαση των Αιγυπτίων. Η πληροφορία για την εισβολή περιεχόταν σε επιστολή του Γιουσούφ πασά προς τους µουφτήδες, κατήδες, µπέηδες και αγάδες, η οποία έπεσε στα χέρια των Ελλήνων. Σε κανένα από τα στρατόπεδα δεν χρησιµοποιήθηκε ο Θ. Κολοκοτρώνης, µολονότι η στρατηγική ικανότητα και το κύρος του ήταν αδιαµφισβήτητα. Η κυβέρνηση Κουντουριώτη ήθελε µε τον τρόπο αυτό να περιορίσει την επιρροή που ασκούσε στον λαό. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1832 με τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (Καλεντέρ Κιοσκ) ρυθμίζεται το ελληνικό ζήτημα (καθορισμός συνόρων ανάλογα με τις αποφάσεις της Διάσκεψης του Λονδίνου, αποζημίωση της Τουρκίας, αποχώρηση των Τούρκων κ.ά.).

10 ΙΟΥΛΙΟΥ Η παγίδα στήθηκε…

Ο Κολοκοτρώνης συναντιέται στον Αχλαδόκαµπο µε τον Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη, τον Δηµ. Υψηλάντη, τον Παπαφλέσσα κ.ά. και συγκαλούν πολεµικό συµβούλιο, µε αντικείµενο τον τρόπο αντιµετώπισης του Δράµαλη, ο οποίος, µε στρατιά 30.000 ανδρών, πυροβόλα και φορτηγά ζώα, είχε φτάσει στην Πελοπόννησο. Στο συµβούλιο αποφασίστηκαν, µε βάση το σχέδιο του Κολοκοτρώνη, τα εξής: 1) να καταληφθούν επίκαιρα σηµεία, ώστε να αποµονωθεί ο τούρκος πασάς στην Αργολίδα, 2) να καταληφθεί το παλιό κάστρο του Άργους, για να καθυστερήσουν οι Τούρκοι πολιορκώντας το, και 3) να πυρποληθούν όλα τα αποθηκευµένα σιτηρά, ώστε να υποφέρει το τουρκικό στράτευµα από έλλειψη τροφής. Μετά το τέλος του συµβουλίου, ο Πάνος Κολοκοτρώνης κατέλαβε τους Μύλους, ενώ ο Νικηταράς, οι Φλεσσαίοι κ.ά. το Δερβενάκι, τις γύρω διόδους και άλλες θέσεις. Καταλήφθηκε επίσης η παλιά ακρόπολη του Άργους από τον Δ. Υψηλάντη. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826, έπειτα από πληροφορίες ότι οι Τούρκοι σχεδίαζαν απόβαση στη Σάμο, 27 πολεμικά πλοία και 7 πυρπολικά με ναυάρχους τον Σαχτούρη και τον Ανδρούτσο και 1 πυρπολικό με τον Αποστόλη, πλέουν στο νησί. Οι δύο στόλοι βρέθηκαν αντιμέτωποι μέχρι την 21η Ιουλίου και η απόβαση ματαιώθηκε.

11 ΙΟΥΛΙΟΥ Τηρήθηκε άραγε ο όρκος;

Αρχίζει τις εργασίες της η Δ΄ Εθνοσυνέλευση στο αρχαίο θέατρο του Άργους, µε την παρουσία του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Πρόεδρος ορίστηκε ο αρχαιότερος πληρεξούσιος Γεώργιος Σισίνης, ο οποίος έδωσε τον όρκο εκ µέρους όλων των πληρεξουσίων. Σύµφωνα µε τον όρκο, οι βουλευτές δεσµεύονταν να µην ψηφίζουν ή να µην προτείνουν κάτι εις βάρος των συµφερόντων του έθνους, κινούµενοι από ιδιοτέλεια ή πάθος, να µη µεροληπτούν και να µην παραβλέπουν το νόµιµο και το δίκαιο. Με ψηφίσµατά της η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε την εξωτερική πολιτική του Καποδίστρια και τον εξουσιοδότησε να συνεχίσει τις διαπραγµατεύσεις µε τις Δυνάµεις για τα εκκρεµή ζητήµατα, µε κυριότερο τον καθορισµό των συνόρων του κράτους. Αποφάσισε ακόµα, µεταξύ των άλλων, την ίδρυση της Γερουσίας και την κοπή εθνικού νοµίσµατος (φοίνικας). 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 ο τουρκικός στόλος φτάνει στον Κορινθιακό για να βοηθήσει τους πολιορκούμενους Τούρκους του Ακροκορίνθου, αλλά αποκρούεται από τους Ι. Νοταρά και Στάικο Σταϊκόπουλο, επικεφαλής των 800 αγωνιστών που πολιορκούσαν το κάστρο. Το 1824, 400 ιππείς και πολύ περισσότεροι πεζοί Τούρκοι βγαίνουν από το πολιορκούμενο φρούριο της Πάτρας, κάνουν επιδρομή στην Ηλεία, σφάζουν κάποιους και αιχμαλωτίζουν 43.

12 ΙΟΥΛΙΟΥ Γεγονότα και σχόλια

Ο Μαυροκορδάτος, αρχηγός της εκστρατείας στη Δ. Ελλάδα που κατέληξε στην καταστροφή του Πέτα, γράφοντας στον αντιπρόεδρο του Εκτελεστικού Αθ. Κανακάρη, του αναφέρει ότι η µάχη χάθηκε από κάποιο επουσιώδες και τυχαίο περιστατικό. Με λίγα λόγια, ο Μαυροκορδάτος φαίνεται ότι δεν πίστευε στη φήµη ότι ο Γώγος Μπακόλας ήταν προδότης και ότι είχε αφήσει ενσυνείδητα τη θέση του, για να περάσουν οι Τούρκοι και να χτυπήσουν από τα νώτα το ελληνικό στράτευµα. Αλλά και ο Μακρυγιάννης εκθειάζει τον Μπακόλα και τον χαρακτηρίζει τίµιο και γενναίο πατριώτη, αποκαλώντας τον «ο αθάνατος Γώγος». Ωστόσο, ο Μπακόλας, µετά τις κατηγορίες εναντίον του, αρχικά αποµακρύνθηκε από τους συµπολεµιστές του και τελικά προσχώρησε στους Τούρκους. 1822:

Δύο αρνήσεις και µία κατάφαση

Ο Μαυροκορδάτος, που είχε αρνηθεί δύο φορές την εκλογή του ως προέδρου του Βουλευτικού (ο Κολοκοτρώνης αντιδρούσε σε αυτή την εκλογή), δέχεται το αξίωµα, αλλά στις 14 Ιουλίου παραιτείται, για να µην αποτελέσει η εκλογή του αιτία διαίρεσης, όπως είπε. 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Δ. Υψηλάντης, με προτροπή του Σουλιώτη Χ. Περραιβού, καλεί τους Έλληνες της Χειμάρρας να ξεσηκωθούν, όπως και οι υπόλοιποι ομογενείς τους.

13 ΙΟΥΛΙΟΥ Περιµένοντας τους βαρβάρους

12.000 Αλβανοί υπό τους Περκόφτσαλη, Σουλεϊµάν µπέη κ.ά., που κατευθύνονταν τη νύχτα προς τα Σάλωνα, φτάνουν το ξηµέρωµα στην Άµπλιανη της Φωκίδας. Εκεί όµως βρήκαν το στενό φραγµένο µε κορµούς ελάτων και 3.000 Έλληνες υπό τον Κ. Τζαβέλα, τον Πανουργιά και άλλους οπλαρχηγούς να τους περιµένουν σε προµαχώνες που είχαν κατασκευαστεί µε διαταγή του Πανουργιά. Η µάχη, πεισµατώδης, διήρκεσε µέχρι το απόγευµα της 14ης Ιουλίου, οπότε οι Αλβανοί τράπηκαν σε φυγή, καταδιωκόµενοι µέχρι τη Γραβιά. Η νίκη των Ελλήνων ήταν θριαµβευτική. Οι νεκροί και οι τραυµατίες των εχθρών ανήλθαν περίπου σε 2.000, ενώ οι Έλληνες είχαν απώλειες µόνο 37 νεκρούς και πληγωµένους. Πολλά ήταν και τα λάφυρα, µεταξύ των οποίων και η σκηνή του Περκόφτσαλη. 1824:

Μεγάλες προσδοκίες…

Το Εκτελεστικό αναθέτει σε τριµελή επιτροπή να µεταβεί στον Λίβανο, για να συζητήσει µε τον εµίρη την οργάνωση εξέγερσης στον Λίβανο και την Κύπρο, για αντιπερισπασµό. Το σχέδιο, που αρχικά εγκαταλείφθηκε, επιχείρησε να υλοποιήσει αργότερα (τον Φεβρουάριο του 1826) ο Χατζηµιχάλης Νταλιάνης, ο οποίος µε 14 πλοία, τους Κριεζώτη, Μαυροβουνιώτη και 2.000 άνδρες, έπλευσε κοντά στη Βηρυτό. Μην έχοντας όµως πληρεξουσιότητα από την ελληνική κυβέρνηση, επέστρεψε άπρακτος. 1825:

14 ΙΟΥΛΙΟΥ Χωρίς «λάδι» η µηχανή σκουριάζει…

Οι έφοροι και πρόκριτοι της Κάσου γράφουν στους αρµοστές των νησιών ότι ετοίµασαν τα δύο πυρπολικά και τα τρία πολεµικά πλοία που τους ζητήθηκαν και τα έστειλαν στις Σπέτσες. Ζήτησαν όµως µισθό για τους ναύτες, ώστε να συντηρηθούν οι οικογένειές τους, και χρήµατα για να εξοπλίσουν και άλλα καράβια. 1822:

Ήρξαντο χειρών αδίκων

Ο ναύαρχος Μιαούλης, συνοδευόµενος από 200 ένοπλους Υδραίους, τον Μαυροκορδάτο, καθώς και τους πλοιάρχους Σαχτούρη, Σαχίνη, Κριεζή κ.ά., φτάνει στον ναύσταθµο του Πόρου. Εκεί, µε τη βοήθεια ντόπιων ενόπλων, κατέλαβε αρχικά το µεγαλύτερο πλοίο του ελληνικού στόλου, τη φρεγάτα «Ελλάς», καθώς και το µικρό φρούριο του ναυστάθµου. Τις αντικυβερνητικές ενέργειες που είχαν τη σφραγίδα του Μαυροκορδάτου προσπάθησε µάταια να αντιµετωπίσει ο Καποδίστριας, ζητώντας την παρέµβαση των Μεγάλων Δυνάµεων. Από τους ναυάρχους του στόλου µόνο ο Κανάρης ήταν αντίθετος στις ενέργειες των ανταρτών. 1831:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 η Πελοποννησιακή Γερουσία, με εγκύκλιό της προς τον λαό και τον κλήρο, τους καλεί να συνδράμουν όλοι ανεξαιρέτως με όποιο τρόπο μπορούσαν (με όπλα, εργασία, τρόφιμα, χρήματα), ώστε να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο από την εισβολή του Δράμαλη.

15 ΙΟΥΛΙΟΥ Πικρό ποτήρι από τα… Βρυσάκια

Οι επαναστάτες της Εύβοιας, υπό την ηγεσία του Αγγελή Γοβγίνα, αντιµετωπίζουν στην τοποθεσία Βρυσάκια 2.000 Τούρκους του Οµέρ Βρυώνη. Οι Έλληνες, πολεµώντας µε σθένος και ηρωισµό, ανάγκασαν τον τούρκο στρατηγό να υποχωρήσει, µε απώλειες 70 νεκρούς και διπλάσιους τραυµατίες. Σηµαντική ήταν η συµβολή στη νίκη του υδραίου πλοιάρχου Αντωνίου Κριεζή, ο οποίος µε τα κανόνια του πλοίου του προκάλεσε µεγάλη φθορά στον εχθρό. Ιδιαίτερα επίσης διακρίθηκε στη µάχη ο Κριεζώτης. 1821:

Σκόνταψαν στους Λάκκους

Οι Έλληνες νικούν σε σκληρή και πεισµατώδη µάχη τον Λατίφ πασά στους Λάκκους των Χανίων. Ο Λατίφ, που είχε ξεκινήσει από τα Χανιά µε 5.000 άνδρες, ενώ κατευθυνόταν προς τον Θέρισο, αντιµετώπισε τις δυνάµεις των οπλαρχηγών Β. και Ι. Χάλη, Ανδρ. Φασούλη και Γ. Δασκαλάκη και, παρά τη συντριπτική αριθµητική του υπεροχή, αναγκάστηκε να καταφύγει στα Χανιά για να σωθεί, έχοντας υποστεί τεράστιες απώλειες. Εκτός από τη νίκη τους, που σταθεροποίησε την Επανάσταση στα Σφακιά, οι Κρητικοί πήραν και πολλά λάφυρα, µεγάλες ποσότητες πολεµοφοδίων, καθώς και αρκετά ζώα. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Γώγος Μπακόλας και ο Ι. Ραζηκότσικας νικούν τους αριθμητικά υπέρτερους Τούρκους στο Κομπότι.

16 ΙΟΥΛΙΟΥ Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται

Ο Κολοκοτρώνης γράφει στους νησιώτες (Υδραίους, Σπετσιώτες, Ψαριανούς) ότι περίµενε τη βοήθεια του στόλου τους, για να µπορέσει να αντιµετωπίσει αποτελεσµατικά τη στρατιά του Δράµαλη. Τους πληροφορούσε όµως ότι προς το παρόν η Πελοπόννησος δεν είχε τη δυνατότητα να τους δώσει τους µισθούς των πληρωµάτων, αλλά τους υποσχόταν ότι θα τους καταβάλλονταν στο µέλλον. Τους απέστειλε επίσης την εγκύκλιο της Πελοποννησιακής Γερουσίας, συνιστώντας τους να την εφαρµόσουν. Δεν δίστασε, τέλος, να καυτηριάσει τη στάση της διοίκησης, δηλαδή του Εκτελεστικού και της Βουλευτικής Επιτροπής, που είχαν εγκαταλείψει τα καθήκοντά τους και είχαν καταφύγει στα πλοία για να σωθούν. 1822:

Το «γιατροσόφι» του Γιατράκου

Ο αντιστράτηγος Ν. Γιατράκος παίρνει επιστολή από το Υπουργείο Εσωτερικών για θέµατα της αρµοδιότητάς του. Στην απάντησή του, την εποµένη, αρχικά διέψευδε αναφορές κατοίκων της Τριπολιτσάς για βιαιοπραγίες των στρατιωτών του. Στη συνέχεια, σχετικά µε την αναγκαστική εισφορά (έρανο) των κατοίκων της Λακωνίας που διατάχθηκε να εισπράξει, ανέφερε ότι συναντούσε δυσκολίες και δεν είχε εισπράξει ούτε τα µισά. Τέλος, διαβεβαίωνε ότι ήταν πρόθυµος να εκστρατεύσει στην Πάτρα, αν εξασφαλίζονταν χρήµατα από την πώληση λαδιού, αφού ο έρανος δεν είχε αποδώσει. 1823:

17 ΙΟΥΛΙΟΥ Παγίδα στον Παγώντα

Ο τούρκος πασάς Γιουσούφ Περκόφτσαλης µε 12.000 στρατιώτες, ύστερα από πρόσκληση του Οµέρ πασά της Εύβοιας, από τη Βοιωτία περνάει στην Εύβοια και κατευθύνεται προς την Κάρυστο. Στην πορεία του τον περίµενε ο οπλαρχηγός Σταύρος Βασιλείου µε 500 άνδρες στο στενό του όρους Παγώντα. Στη σύγκρουση που ακολούθησε οι Έλληνες, µε πρωταγωνιστή τον αρχηγό τους, προξένησαν τεράστια φθορά στο τουρκικό στράτευµα. Σύµφωνα µε τον αγωνιστή Κάρπο Παπαδόπουλο, 2.500 Τούρκοι σκοτώθηκαν, ενώ µόνο 16 Έλληνες. 1823:

Ενωµένοι αλλά διωγµένοι

Οι παραγκωνισµένοι οπλαρχηγοί, µε επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη και τον Πετρόµπεη, υπογράφουν συµφωνία συνεργασίας στο Αγριλόβουνο της Μεσσηνίας. Επρόκειτο για τους ηττηµένους του πρώτου εµφυλίου πολέµου. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 ο υπουργός του Πολέμου Αναγνωσταράς και οι στρατηγοί Π. και Γ. Γιατράκος και Β. Πετμεζάς, που πολιορκούσαν την Πάτρα, ζητούν από την κυβέρνηση 40 πλοία για να περάσουν από τη Γαστούνη στη Δ. Στερεά. Το 1827 σε μάχη κοντά στο μοναστήρι του χωριού Τσετσεβά της Αχαΐας οι Έλληνες με τους οπλαρχηγούς Χελιώτη και Φεϊζόπουλο νικούν τους Τούρκους και τους προσκυνημένους Έλληνες που πολεμούσαν μαζί τους. Οι απώλειες των αντιπάλων ήταν 200 νεκροί.

18 ΙΟΥΛΙΟΥ Μεταξύ δύο πυρών

Οι Έλληνες πετυχαίνουν µεγάλη νίκη εναντίον των Τούρκων στο χωριό Ασκύφου της Κρήτης. Στην πρώτη φάση της µάχης οι σφακιανοί οπλαρχηγοί επιτέθηκαν στους εχθρούς και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν στη στενή κοιλάδα µεταξύ Ασκύφου και Κράµπης. Εκεί τους περίµενε ο Γ. Δασκαλάκης. Μην έχοντας διέξοδο, οι Τούρκοι βρέθηκαν µεταξύ δύο πυρών και υπέστησαν µεγάλες απώλειες. Όσοι διασώθηκαν κατέφυγαν στο Ρέθυµνο και στο Ηράκλειο. 1821:

Παραχωρήσεις και αποχωρήσεις

Ο πρίγκιπας Αλ. Καντακουζηνός, πληρεξούσιος του Δ. Υψηλάντη, ανακοινώνει στους Τούρκους της Μονεµβασιάς τους όρους παράδοσης του κάστρου: Οι Τούρκοι όφειλαν να παραδώσουν τα κλειδιά του κάστρου, τα όπλα και τα πολεµοφόδια εντός 24 ωρών από την υπογραφή της συµφωνίας, ενώ ο Καντακουζηνός εγγυόταν τη ζωή, την τιµή, την ελευθερία τους και το δικαίωµα να επιλέξουν τον τόπο διαµονής τους (Πελοπόννησο, Αλεξάνδρεια, Ανατολή, Κύθηρα). 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 στον Κρουσώνα (περιοχή του Ηρακλείου) 80 Ανωγειανοί και Σφακιανοί συγκρούονται με 350 Αλβανούς. Από τους Αλβανούς διασώθηκαν μόνο 2, αφού οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν στη μάχη ή πέθαναν από ασφυξία στον ναό του Αγίου Χαραλάμπους, στον οποίο οι Έλληνες έριξαν στουπιά με εύφλεκτες ύλες.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ Πάει και τελείωσε!

Το Εκτελεστικό, αφού υπογραµµίζει το δικαίωµά του να επιλέγει τα πρόσωπα για να υλοποιεί το έργο του, πληροφορεί το Βουλευτικό ότι εξέλεξε γενικό γραµµατέα του τον Μαυροκορδάτο και σηµειώνει ότι η προσπάθεια ανατροπής της απόφασής του είναι παράνοµη και αιτία για έριδες. 1823:

Ανθελληνικό µένος

Ο πλοίαρχος Ερρίκος Δάνδολος, επικεφαλής της αυστριακής ναυτικής µοίρας του Αιγαίου, µπαίνει στο λιµάνι των Σπετσών και βοµβαρδίζει τον αγκυροβοληµένο σπετσιώτικο στόλο. Αφορµή στάθηκε η κατάσχεση 4 εµπορικών αυστριακών πλοίων από 2 σπετσιώτικα, µε την αιτιολογία ότι µετέφεραν ναυπηγήσιµη ξυλεία στον Μεχµέτ Αλή στην Αλεξάνδρεια. Ο Δάνδολος απαίτησε από τους προκρίτους να του παραδώσουν τα πλοία και το φορτίο τους. Εκείνοι του απάντησαν ότι τα πλοία θα στέλνονταν στο Ναύπλιο, όπου θα εκδικαζόταν η υπόθεση από το δικαστήριο λειών. Ο αυστριακός πλοίαρχος απάντησε ότι δεν αναγνώριζε ελληνικό δικαστήριο, ούτε ελληνική Διοίκηση και ξεκίνησε σφοδρό κανονιοβολισµό των σπετσιώτικων πλοίων, που κόστισαν τον θάνατο σε 11 ναύτες και σε 2 µικρά κορίτσια. Έντροµοι, οι σπετσιώτες πρόκριτοι του παρέδωσαν τα πλοία µε το φορτίο τους και ζήτησαν από την κυβέρνηση τη µεσολάβηση του άγγλου πλοιάρχου Χάµιλτον. Ευτυχώς, σφοδρός άνεµος ανάγκασε τον Δάνδολο να αποχωρήσει. 1827:

20 ΙΟΥΛΙΟΥ Νυν υπέρ πάντων ο αγών

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αναχωρεί µε περίπου 600 αγωνιστές από το Ναύπλιο µε προορισµό την Αττική, για να αντιµετωπίσει τον Κιουταχή, που είχε αποκλείσει την Αθήνα. Λίγο νωρίτερα ο πρόεδρος της κυβέρνησης (Εκτελεστικού) Αλέξανδρος Ζαΐµης, ξεχνώντας την εχθρότητα µεταξύ τους, µπροστά στον κίνδυνο της πατρίδας, τον είχε διορίσει αρχιστράτηγο της ανατολικής Στερεάς. Η εχθρότητα αυτή οφειλόταν στο ότι ρουµελιώτες στρατιώτες του Καραϊσκάκη και άλλων οπλαρχηγών είχαν καταστρέψει τα σπίτια και τα υποστατικά των Ζαΐµηδων κατά τον δεύτερο εµφύλιο πόλεµο, στην Κερπινή Καλαβρύτων. 1826:

Αιχµαλωσία και ονοµατοδοσία

Ο ναύαρχος Κόχραν µε τη φρεγάτα «Ελλάς» αιχµαλωτίζει κοντά στη Γλαρέντζα την ισχυρότερη κορβέτα του αιγυπτιακού στόλου και ο πλοίαρχος Τόµας µε το µπρίκι «Σωτήρ» µια τυνησιακή γολέτα. Τα δύο πλοία, αφού επισκευάστηκαν στον Πόρο, εντάχθηκαν στον ελληνικό στόλο και πήραν τα ονόµατα «Ύδρα» και «Αθηναΐς». 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Αλή πασάς, που πολιορκείται από τον Χουρσίτ, γράφει στον Ι. Καποδίστρια, τον Ι. Καρατζά και τον Ιγνάτιο Ουγγροβλαχίας, ζητώντας βοήθεια. Το 1821 ο Ομέρ Βρυώνης και ο Ομέρ μπέης μπαίνουν ανενόχλητοι στην Αθήνα και την καταλαμβάνουν. Το 1824 αποκρούεται επίθεση του Ομέρ πασά της Εύβοιας εναντίον της Αθήνας.

21 ΙΟΥΛΙΟΥ Εντός, εκτός και επί τα αυτά…

Πολύ πρωί, ύστερα από φοβερή έκρηξη σε υπόνοµο κάτω από προµαχώνα του Μεσολογγίου, οι Τούρκοι εξαπολύουν γενική επίθεση για να καταλάβουν το κάστρο, αλλά βρίσκουν τους υπερασπιστές του έτοιµους να τους αντιµετωπίσουν. Ύστερα από σκληρή µάχη, οι Τούρκοι αποσύρθηκαν έχοντας 1.500 νεκρούς και τραυµατίες, ενώ οι απώλειες των Ελλήνων ήταν ελάχιστες. Το ίδιο βράδυ, ο Καραϊσκάκης πληροφορούσε τους Έλληνες ότι βρισκόταν στα Κράβαρα της ορεινής Ναυπακτίας, σχεδιάζοντας να δράσει για να λυθεί η πολιορκία. Έτσι, οι πολιορκούµενοι συνεννοήθηκαν µαζί του, ώστε να επιτεθούν ταυτόχρονα εναντίον των εχθρών. Το σύνθηµα θα έδιναν οι εκτός του Μεσολογγίου, ανάβοντας φωτιά στη Βαράσοβα. 1825:

Υπέρ αδυνάτων

Ο Καποδίστριας αποστέλλει έγγραφο στη Γερουσία για το ζήτηµα των καλυβών που είχαν παραχωρηθεί στους γεωργούς. Σε αυτό υπογράµµιζε ότι η κυβέρνηση, συµφωνώντας µε την απόφαση της επί των Οικονοµικών επιτροπής, θεωρούσε ηθικό και νόµιµο να παραχωρηθεί στους γεωργούς η ιδιοκτησία τόσο των καλυβών όσο και του εδάφους στο οποίο αυτές ήταν οικοδοµηµένες. Προηγουµένως η Γερουσία είχε γνωµοδοτήσει ότι µόνο τα κτίσµατα και όχι το έδαφος έπρεπε να τους παραχωρηθεί. Την καλεί, λοιπόν, να γνωµοδοτήσει αναλόγως, για να εκδώσει το σχετικό ψήφισµα. 1830:

22 ΙΟΥΛΙΟΥ Το δράµα του Δράµαλη

Επιθέσεις των Ελλήνων, που συνεχίστηκαν και την εποµένη, επιτρέπουν στους πολιορκούµενους από τον Δράµαλη αγωνιστές να διαφύγουν από την παλιά ακρόπολη του Άργους. Έτσι το φρούριο έπεσε στα χέρια του τούρκου πασά. Ωστόσο, η πολιορκία του κάστρου είχε καθυστερήσει τους Τούρκους που υπέφεραν από πείνα και ασθένειες. Επιπλέον, τα στενά των Γερανίων είχαν καταληφθεί από τους επαναστάτες της περιοχής, ενώ βορειότερα ο Οδυσσέας Ανδρούτσος είχε αποκόψει κάθε οδό επικοινωνίας και αποστολής πολεµοφοδίων και τροφών από τη Λάρισα. Έτσι, η µόνη επιλογή του Δράµαλη ήταν να επιστρέψει στην Κόρινθο για ανεφοδιασµό, όπως είχε προβλέψει ο Κολοκοτρώνης. 1822:

Από όνων εφ’ ίππους

Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού παρουσιάζεται ο Χατζηµιχάλης (Νταλιάνης) και ζητεί να του δοθούν 30 άλογα, για να οργανώσει άτακτο ιππικό σώµα, µε σκοπό, συνεπικουρούµενος και από 5.000 πεζούς, να χτυπήσει τον Ιµπραήµ µε ενέδρες, επειδή πίστευε ότι έτσι θα του προξενούσε σοβαρή φθορά. Το άτακτο αυτό ιππικό σώµα συγκροτήθηκε και έδρασε όχι µόνο στην Πελοπόννησο αλλά και στην Κρήτη. Στη συνεδρίαση της 25ης Ιουλίου απονεµήθηκε στον Χατζηµιχάλη ο βαθµός του στρατηγού για τον πατριωτισµό του. 1825:

23 ΙΟΥΛΙΟΥ Αστήρικτες κατηγορίες

Το Εκτελεστικό, που ελεγχόταν από τον Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη και τον Κολοκοτρώνη, στέλνει έγγραφο προς το Βουλευτικό, που υποστηριζόταν από τους νησιώτες, απαντώντας στις κατηγορίες των στρατηγών Γιατράκου και Β. Πετµεζά ότι η Διοίκηση, δηλαδή το Εκτελεστικό, παραµελούσε το χρέος της. Υποστήριζε, λοιπόν, ότι το σώµα φρόντιζε για την κοινή σωτηρία και έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να εκπλεύσει ο στόλος. Προσπαθούσε να κινητοποιήσει τους νησιώτες, µε την υπόσχεση ότι θα τους χορηγούσε 100.000 γρόσια για τους µισθούς των ναυτών, που θα εξοικονοµούσε µε έρανο στην Πελοπόννησο. 1823:

Ασθενείς και οδοιπόροι…

Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού παρουσιάζεται αναφορά των διασωθέντων από την καταστροφή της Κάσου, οι οποίοι παρακαλούσαν τη Διοίκηση: α) να ορίσει τόπο για την εγκατάσταση των διασωθέντων, β) να τους δοθούν τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους και γ) να οριστούν τα νησιά Νάξος και Πάρος για την περίθαλψή τους. Στη συνεδρίαση της εποµένης ορίστηκαν τα νησιά αυτά για την περίθαλψη των προσφύγων και το µοναστήρι της Εκατονταπυλιανής, καθώς και άλλα µοναστήρια, για να εγκατασταθούν αυτοί και οι οικογένειές τους. Ακόµα, αποφασίστηκε να λειτουργήσει νοσοκοµείο για τους ασθενείς και να διανεµηθούν 12.000 οκάδες σιτάρι στις φτωχές οικογένειες. 1824:

24 ΙΟΥΛΙΟΥ Τεχνάσµατα…

Ο Δράµαλης στέλνει στον Κολοκοτρώνη και τους άλλους οπλαρχηγούς τον έλληνα γραµµατικό του Π. Μανούσο, µε την εντολή να τους προτείνει να εγκαταλείψουν τον αγώνα και σε αντάλλαγµα να τους χορηγηθεί αµνηστία. Όταν εκείνοι αρνήθηκαν την πρόταση, ο Μανούσος τους είπε ότι ως Έλληνας και χριστιανός θεωρούσε καθήκον του να τους προειδοποιήσει ότι ο Δράµαλης θα προχωρούσε προς την Τρίπολη. Επρόκειτο για τέχνασµα, το οποίο όµως δεν πέτυχε. 1822:

Απόφαση εκούσιας «υποδούλωσης»

Συντάσσεται έγγραφο που απευθυνόταν στην αγγλική κυβέρνηση και ήταν υπογεγραµµένο από πολλούς σηµαντικούς πολιτικούς και στρατιωτικούς (Κολοκοτρώνη, Μιαούλη, Ζαΐµη, Δεληγιάννη κ.ά.). Το έγγραφο αυτό, που είναι γνωστό ως «πράξη υποτέλειας», είχε εγκριθεί από το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό και είχε σταλεί µε τον Αθανάσιο Μιαούλη, γιο του ναυάρχου, στο Λονδίνο. Όπως αναφερόταν σε αυτό, «το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράν παρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας... υπό την µοναδικήν υπεράσπισιν της Μ. Βρετανίας». 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821, 180 Παργινοί και 50 Σουλιώτες υπό τον Χ. Περραιβό επιχειρούν να καταλάβουν την Πάργα. Η επιχείρηση έληξε στις 27 Ιουλίου, χωρίς επιτυχία, επειδή οι επιτιθέμενοι αντιμετώπισαν πολύ ισχυρότερες δυνάμεις. Οι Παργινοί είχαν αναγκαστεί το 1819 από τον Αλή πασά να καταφύγουν στην Κέρκυρα.

25 ΙΟΥΛΙΟΥ Ύποπτες (µετα)κινήσεις

Το Βουλευτικό αποφασίζει να µεταβεί από την Τριπολιτσά στη Σαλαµίνα, όπου θα πήγαινε να εγκατασταθεί και το Εκτελεστικό. Από εκεί η Διοίκηση θα µπορούσε να παρακολουθεί από κοντά την κατάσταση στην Αν. Ελλάδα. Ωστόσο, επειδή µεταξύ των δύο σωµάτων είχε δηµιουργηθεί καχυποψία, το Βουλευτικό ήθελε να βρίσκεται κοντά στην Ύδρα, για να συνεννοείται µε τους προκρίτους του νησιού, µε τους οποίους συµφωνούσε πολιτικά. Το Εκτελεστικό έφτασε στη Σαλαµίνα στα τέλη Ιουλίου, ενώ το Βουλευτικό στις 25 Αυγούστου. 1823:

Πλήγµα στην καρδιά του εχθρού

Οι πολιορκούµενοι του Μεσολογγίου ειδοποιούνται µε φωτιές από το βουνό Βαράσοβα, όπως είχε συµφωνηθεί, ότι είχε φτάσει η ώρα της κοινής δράσης µε τους οπλαρχηγούς της περιοχής. Βγήκαν, λοιπόν, αθόρυβα και µε προφυλάξεις από το τείχος, επιτέθηκαν και έτρεψαν σε φυγή τους πολιορκητές. Παράλληλα, ο Καραϊσκάκης, ο Κ. Τζαβέλας και ο Φωτοµάρας µε 400 µόνο άνδρες επιτέθηκαν στο εχθρικό στρατόπεδο, σκοτώνοντας και καίγοντας. Προχωρώντας όµως προς τη σκηνή του Κιουταχή, συνάντησαν ισχυρή αντίσταση και αποσύρθηκαν. Αν και οι απώλειες των Τούρκων ανήλθαν σε περίπου 2.000 νεκρούς και τραυµατίες, οι Έλληνες έχασαν την ευκαιρία να διαλύσουν το εχθρικό στράτευµα. 1825:

26 ΙΟΥΛΙΟΥ Του Δράµαλη οι αγάδες στο Δερβενάκι κείτονται…

Η µεγάλη τουρκική στρατιά του Μαχµούτ πασά (Δράµαλη) συντρίβεται από τους Έλληνες στα Δερβενάκια. Η πρόβλεψη του Κολοκοτρώνη ότι ο τούρκος πασάς θα επέστρεφε στην Κόρινθο επιβεβαιώθηκε, παρά την αντίθετη γνώµη άλλων οπλαρχηγών. Όταν το πρωί φάνηκαν οι εχθροί στο στενό του Δερβενακίου, ο Γέρος του Μοριά παρήγγειλε στον Νικηταρά και τους Φλεσσαίους, που βρίσκονταν στις θέσεις Στεφάνι και Αγιονόρι, να σπεύσουν στον Άγιο Σώστη και έδωσε εντολή να µην πυροβολήσει κανείς µέχρι να µπουν όσο το δυνατόν περισσότεροι Τούρκοι στο στενό. Η µάχη, που ξεκίνησε γύρω στις 4 µ.µ., εξελίχθηκε σε καταστροφή του τουρκικού στρατεύµατος. Ιδιαίτερα όταν έφτασαν ο Νικηταράς, οι Φλεσσαίοι και ο Ευµορφόπουλος στον Άγιο Σώστη, έγινε πραγµατική σφαγή. Οι νεκροί και τραυµατίες Τούρκοι ήταν περίπου 2.500-3.000. Ο Δράµαλης, καταπτοηµένος, αποσύρθηκε στην Τίρυνθα. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 στη συνεδρίαση του Βουλευτικού διαβάζεται προβούλευμα του Εκτελεστικού, με το οποίο το σώμα απαντά θετικά στην πρόταση για την αγορά 6 φρεγατών, 2 ατμοκίνητων πλοίων, αλλαγή των κανονιών από ορειχάλκινα σε σιδερένια, καθώς και για λήψη άλλων μέτρων για την ασφάλεια των φρουρίων.

27 ΙΟΥΛΙΟΥ Κλείσαν οι στράτες του Μοριά

Ο Κολοκοτρώνης, εκτιµώντας ότι ο Δράµαλης θα επιχειρούσε και πάλι να κινηθεί προς την Κόρινθο, συγκαλεί πολεµικό συµβούλιο, στο οποίο καθορίστηκαν οι θέσεις τις οποίες θα καταλάµβαναν οι διάφοροι οπλαρχηγοί. Πράγµατι, τη νύχτα ο τούρκος πασάς κινήθηκε προς το Αγιονόρι, όπου τον αντιµετώπισαν ο Νικηταράς και οι Φλεσσαίοι και του προκάλεσαν µεγάλη φθορά, η οποία θα ήταν µεγαλύτερη αν το σχέδιο εφαρµοζόταν όπως είχε εκπονηθεί. Συγκεκριµένα, οι δυνάµεις του Γιατράκου δεν κινήθηκαν, ενώ ο Πλαπούτας έφτασε µετά τη µάχη. Αν οι Έλληνες συνέχιζαν την καταδίωξη και δεν παρασύρονταν σε λαφυραγωγία, θα προξενούσαν στους εχθρούς πολύ µεγαλύτερες απώλειες. Ο Κολοκοτρώνης, στον οποίο επιφυλάχθηκε θριαµβευτική υποδοχή στην Τριπολιτσά, δίκαια θεωρήθηκε ο αρχιτέκτονας της καταστροφής του Δράµαλη, που έσωσε την Επανάσταση. Και άλλοι όµως οπλαρχηγοί συνέβαλαν στην ελληνική νίκη, µε πρώτο τον Νικηταρά. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 στη συνεδρίαση του Βουλευτικού παρουσιάζεται αναφορά του εφόρου της Παιδείας Γρηγορίου Κωνσταντά, με την οποία προτεινόταν να χρησιμοποιηθούν τα έσοδα μοναστηριών της Νάξου, που τα νέμονταν οι πρόκριτοι, για ίδρυση σχολείων. Στις 29 Ιουλίου αποφασίστηκε έλεγχος των οικονομικών των μοναστηριών και διάθεση χρημάτων από αυτά για πληρωμή των δασκάλων.

28 ΙΟΥΛΙΟΥ Έχε γεια, καηµένο Σούλι…

Υπογράφεται στην Πρέβεζα, υπό την εγγύηση του άγγλου προξένου Μάγερ, συµφωνία µεταξύ των Σουλιωτών και των Τούρκων, µε τους εξής όρους: Οι Σουλιώτες υποχρεώνονταν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, παίρνοντας µαζί τους τα όπλα τους και ό,τι ήθελαν από την κινητή τους περιουσία, ενώ την υπόλοιπη θα την αγόραζαν οι Τούρκοι. Ο προορισµός τους θα ήταν η Άσσος της Κεφαλονιάς, στην οποία θα τους µετέφεραν επτανησιακά πλοία, µε τον ναύλο να βαρύνει τους Τούρκους. Τέλος, οι Σουλιώτες, για την ασφάλειά τους, θα έπαιρναν οµήρους τους συγγενείς των σηµαντικότερων Τούρκων, µέχρι τη στιγµή που θα επιβιβάζονταν στα πλοία. Ήταν µια συµφωνία στην οποία υποχρεώθηκαν οι Σουλιώτες µετά την αποτυχία των άλλων Ελλήνων να τους βοηθήσουν. 1822:

Και τούτο ποιείν κακείνο µη αφιέναι

Στο Βουλευτικό συζητείται η αναφορά του ψαριανού πυρπολητή Γεωργίου Κοµνηνού, µε αποδεικτικά στοιχεία της δράσης του στον Αγώνα. Βάσει αυτών, ο πυρπολητής ζητούσε από τη Διοίκηση να του χορηγηθεί οικονοµική βοήθεια για να συντηρήσει την οικογένειά του. Το σώµα αποφάσισε να του παρασχεθεί η βοήθεια που ζητούσε, µε αντάλλαγµα να υπηρετήσει την πατρίδα. 1824:

29 ΙΟΥΛΙΟΥ Υπέρ αναρρύσεως των αιχµαλώτων

Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού διαβάζεται αναφορά των παραστατών (βουλευτών) των Ψαρών, µε την οποία παρακαλούσαν τη Διοίκηση να ναυλώσει ένα ευρωπαϊκό πλοίο. Το πλοίο αυτό θα περιερχόταν τις παραθαλάσσιες πόλεις της Μεσογείου (στις οποίες προφανώς υπήρχαν σκλαβοπάζαρα), για να εξαγοράσει τις αιχµάλωτες ψαριανές οικογένειες µε χρήµατα του Δηµοσίου. 1824:

Ασύλληπτος ηρωισµός

Τα υδραίικα πλοία του Τοµπάζη και του Κριεζή, που συνόδευαν τα πυρπολικά του Κανάρη, του Βώκου και του Μπούτη, φτάνουν έξω από την Αλεξάνδρεια, µε σκοπό να πραγµατοποιήσουν ένα απίστευτα φιλόδοξο σχέδιο: να πυρπολήσουν τον αιγυπτιακό στόλο του πασά της Αιγύπτου Μεχµέτ Αλή µέσα στο λιµάνι! Το πυρπολικό του Κανάρη, στον οποίο οφειλόταν το παράτολµο σχέδιο, κατόρθωσε να εισχωρήσει στο λιµάνι. Ωστόσο, όταν ο γενναίος πυρπολητής πλησίαζε τα εχθρικά πλοία, άρχισε να φυσά αντίθετος άνεµος, ενώ και ο ίδιος έγινε αντιληπτός από τους Αιγύπτιους. Έτσι αναγκάστηκε να ανάψει το πυρπολικό του πρόωρα, χωρίς κανένα αποτέλεσµα, και να διαφύγει µε τη βάρκα του στα πλοία που τον περίµεναν, ενώ καταδιωκόταν και δεχόταν καταιγιστικά πυρά. Το τόλµηµα του γενναίου Ψαριανού προκάλεσε τον θαυµασµό των Ευρωπαίων. 1825:

30 ΙΟΥΛΙΟΥ Ευρωπαία «κεφαλή»

Σε επίσηµη τελετή στην πλατεία του Πλατάνου στο Ναύπλιο, ο φιλέλληνας γάλλος συνταγµατάρχης Φαβιέρος διορίζεται από την κυβέρνηση διοικητής του ελληνικού τακτικού στρατού, µε ευρύτατες δικαιοδοσίες. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε στον νέο διοικητή την τακτική µισθοδοσία των ανδρών. Στην πρόσκληση του Φαβιέρου πολλοί Έλληνες από το Ναύπλιο και το εξωτερικό κατατάχθηκαν στο σώµα. 1825:

Ρωσική επέµβαση

Ο Καποδίστριας απευθύνει έγγραφο στον επιτετραµµένο της Ρωσίας βαρόνο Ρούκµαν, στο οποίο εκφράζει τη λύπη του έθνους για τα γεγονότα του Πόρου. Ο ναύσταθµος του νησιού, λίγες ηµέρες νωρίτερα, είχε καταληφθεί µε στασιαστική ενέργεια από τον Μιαούλη και τους Υδραίους. Η επέµβαση της ρωσικής µοίρας του ναυάρχου Ρίκορντ που ακολούθησε, έπειτα από αίτηµα του Καποδίστρια, εξελίχθηκε σε εχθροπραξίες µε νεκρούς. Ο Κυβερνήτης, αναλογιζόµενος τις συνέπειες, υπογράµµιζε ότι η Ελλάδα «αµαύρωσε» (στιγµάτισε) τους λίγους ενόχους και ότι η πλειονότητα των Ελλήνων αισθανόταν ευγνωµοσύνη στον τσάρο για τη βοήθειά του. 1831:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 μοίρα του ελληνικού στόλου, με ναύαρχο τον Γεώργιο Σαχτούρη, συγκρούεται κοντά στη Σάμο με τουρκικά πλοία, τα οποία μετέφεραν αποβατικό στρατό. Οι Έλληνες κατέλαβαν τρία εχθρικά πλοία και ανάγκασαν τα υπόλοιπα να τραπούν σε φυγή προς τα μικρασιατικά παράλια.

31 ΙΟΥΛΙΟΥ Χάθηκε η «ψυχή» της

Πεθαίνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου είχε µεταφερθεί η έδρα της Φιλικής Εταιρείας, ο Νικόλαος Σκουφάς από την Άρτα, ένας από τους ιδρυτές της. Ο Σκουφάς υπήρξε η ψυχή της εταιρείας, τόσο για τη συµβολή του στην οργάνωσή της µε συνωµοτικούς κανόνες όσο και για τον προσηλυτισµό σηµαντικών προσωπικοτήτων της διασποράς (Άνθιµος Γαζής, Γεώργιος και Αθανάσιος Σέκερης κ.ά.) που βοήθησαν ποικιλότροπα το έργο της. 1818:

Πυρετός δραστηριοτήτων

Σε συνεδρίαση του Βουλευτικού αποφασίζεται η αγορά 6 φρεγατών και 4 κορβετών. Αποφασίζεται ακόµα να σταλεί προβούλευµα στο Εκτελεστικό, ώστε να εγκρίνει την προµήθεια 12.000 οκάδων σιταριού για τους πρόσφυγες από την Κρήτη, που βρίσκονταν στην Πελοπόννησο και δυστυχούσαν. Τέλος, παρουσιάζεται αναφορά επιτροπής Ψαριανών, µε την οποία γνωστοποιούσαν ότι έλαβαν 15.000 τάλιρα, κι έτσι µπόρεσαν να εκπλεύσουν 15 πλοία του στόλου τους. Επίσης, ζητούσαν να χτιστούν 500 µικρά σπίτια στο φρούριο της Μονεµβασιάς, για να στεγαστούν όσες οικογένειες του νησιού είχαν διασωθεί και όσες θα απελευθερώνονταν από την αιχµαλωσία. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο έπαρχος Θηβών, Λιβαδειάς κ.λπ. υποβάλλει αίτημα να δοθεί η σπηλιά του Ανδρούτσου στους ντόπιους για καταφύγιο των οικογενειών τους.

1 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Ήξερε µόνο να δίνει…

Έπειτα από πρόταση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, η Εθνοσυνέλευση του Άργους εγκρίνει ετήσια επιχορήγηση στον Κυβερνήτη ύψους 180.000 φοινίκων, την οποία ο Καποδίστριας δεν αποδέχεται. Ήταν µια ακόµα απόδειξη του πατριωτισµού και της ανιδιοτέλειας του Κυβερνήτη, που είχε προσφέρει και την προσωπική του περιουσία για την πατρίδα. 1829:

Φωτιά στην «Ελλάδα»

Ο ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης πυρπολεί στον ναύσταθµο του Πόρου τη φρεγάτα «Ελλάς» και την κορβέτα «Ύδρα», παρά τις αντιρρήσεις του Αντώνη Κριεζή. Δύο άλλα πλοία του στόλου διασώθηκαν χάρη στις ριψοκίνδυνες ενέργειες ενός ναύτη και ενός στρατιώτη. Το δραµατικό αυτό γεγονός αποτελούσε συνέχεια της ανταρσίας των αντιπάλων του Κυβερνήτη της χώρας Ι. Καποδίστρια στην Ύδρα, τη Σύρο και άλλα νησιά. Ο Μιαούλης, που είχε καταλάβει τον ναύσταθµο, αποκλεισµένος από κυβερνητικές δυνάµεις και από τη ρωσική ναυτική µοίρα του ναυάρχου Ρίκορντ, προτίµησε, αντί για συνδιαλλαγή, την καταστροφή περιουσίας του κράτους, στη δηµιουργία του οποίου ο ίδιος είχε διαδραµατίσει πρωταγωνιστικό ρόλο. Το συνταρακτικό γεγονός ανήγγειλε στον Κυβερνήτη ο Κανάρης ως εξής: «Ο Μιαούλης παρέδωκεν εις τας φλόγας την ‘‘Ελλάδα’’ και την κορβέταν ‘‘Ύδρα’’. Είθε παραδοθή το όνοµα του αυτουργού τοιαύτης πράξεως βαρβαρωτάτης εις αιώνιον ανάθεµα…». 1831:

2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Φύσα, µαΐστρο δροσερέ…

Ελληνικά πλοία, σπετσιώτικα, υδραίικα και ένα ψαριανό, που έπλεαν προς τη Σάµο µε σκοπό να ενισχύσουν τον ελληνικό στόλο, αντιµετωπίζουν µοίρα του εχθρικού στόλου, που µετέφερε δυνάµεις για να επιχειρήσουν απόβαση στο νησί. Στη σύγκρουση που ακολούθησε, άλλα από τα τουρκικά πλοία βυθίστηκαν αύτανδρα, κάποια κυριεύθηκαν και άλλα τράπηκαν σε φυγή. Συγχρόνως, ευρωπαίοι πλοίαρχοι εµπορικών πλοίων πληροφόρησαν τους Έλληνες ότι αποβατικά και πολεµικά αιγυπτιακά πλοία βρίσκονταν στις ακτές της Μ. Ασίας, σχεδιάζοντας επίθεση εναντίον των Σπετσών και της Πελοποννήσου. 1824:

Αρχίζει να µπαίνει τάξη…

Η Δ΄ Εθνοσυνέλευση του Άργους εγκρίνει ψηφίσµατα µε τα οποία απαγορευόταν η εξαγωγή αρχαιοτήτων από τη χώρα και λαµβάνονταν µέτρα για τη χρηµατοδότηση του κλήρου, της εκπαίδευσης και ειδικότερα του ορφανοτροφείου (φοιτούσαν σε αυτό τα ορφανά του πολέµου). Επίσης, οριζόταν ο τρόπος εκδίκασης των ποινικών διαφορών των Ελλήνων που είχαν ανακύψει στη διάρκεια της Επανάστασης, µε πνεύµα επιείκειας. Τέλος, οριζόταν ότι τα µέλη της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης θα ήταν εκείνα που θα επικύρωναν τις διπλωµατικές ενέργειες του Κυβερνήτη και τις συµφωνίες µε τις Μεγάλες Δυνάµεις, για την εφαρµογή των όρων της Συνθήκης του Ιουλίου 1827. 1829:

3 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Τα εύκολα θύµατα

Αρχίζει σφοδρή και αµφίρροπη µάχη στο χωριό Δράµια, στα σύνορα Χανίων και Ρεθύµνου. Έπειτα από τρεις ηµέρες, ολόκληρη η τουρκική δύναµη από 8.000 άνδρες, ιππικό και πυροβολικό επιτέθηκε και κατέλαβε την επαρχία Αποκορώνου, καίγοντας πολλά χωριά. Μάλιστα, το χωριό Βαφέ καταστράφηκε ολοσχερώς και οι απώλειες του άµαχου πληθυσµού της επαρχίας ανήλθαν σε 3.000. Ήταν µια δραµατική φάση της εκστρατείας του σερασκέρη της Κρήτης Σερίφ πασά. 1821:

Υπό την σκιάν του Διός

Τουρκικό ιππικό υπό τον Οµέρ πασά της Εύβοιας επιχειρεί έφοδο εναντίον του φρουρίου της Ακρόπολης. Οι έλληνες αγωνιστές µε αρχηγό τον Γκούρα, έπειτα από σύγκρουση κοντά στους στύλους του Ολυµπίου Διός, ανάγκασαν τους Τούρκους να υποχωρήσουν και να καταφύγουν στον Κάλαµο. Ο Γκούρας στη συνέχεια οργάνωσε επίθεση εναντίον του στρατοπέδου τους και ύστερα από αµφίρροπες αψιµαχίες ο τούρκος πασάς, έχοντας σηµαντικές απώλειες, εγκατέλειψε την Αττική και επέστρεψε στην Εύβοια. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 στο Βουλευτικό αποφασίζεται να γίνει «κάποια διόρθωσις» στις καταχρήσεις των στρατιωτικών μισθών και συγκροτείται επιτροπή να ελέγξει το διάστημα μεταξύ 1ης Μαρτίου και 31ης Αυγούστου. Η απόφαση (προβούλευμα) απεστάλη στο Εκτελεστικό, για να λάβει έγκριση και από αυτό, ώστε να εφαρμοστεί.

4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Εδώ είναι κρητικά βουνά, βουνά και καταράχια!

Ο Χασάν πασάς καταστρέφει τα χωριά Λάκκους και Θέρισο, κοντά στην πόλη των Χανίων, αφού οι λίγοι κάτοικοί τους αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν µπροστά στον όγκο των δυνάµεων του εχθρού. Ο Χασάν πασάς είχε ξεκινήσει την 1η Αυγούστου µε µεγάλη δύναµη (πεζικό, ιππικό, πυροβολικό) για να υποτάξει την ορεινή περιοχή των Χανίων, χωρίς όµως να το κατορθώσει. Οι σηµαντικές µάλιστα απώλειές του (500 άνδρες) ως τις 6 Αυγούστου τον ανάγκασαν να αποσυρθεί στην πεδιάδα της Κυδωνίας. 1822:

Ένας αλλά... Κανάρης

Ο τουρκικός στόλος πραγµατοποιεί επίθεση εναντίον ελληνικών πλοίων στην περιοχή της Σάµου, που το καλοκαίρι του 1824 είχε καταστεί το θέατρο των ναυτικών επιχειρήσεων. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, ο ναύαρχος Σαχτούρης ζήτησε από τους κυβερνήτες των πυρπολικών να αναλάβουν δράση, αλλά εκείνοι δεν υπάκουσαν. Και ενώ η ισορροπία των δυνάµεων ανατρεπόταν υπέρ των Τούρκων, φάνηκε ο Κ. Κανάρης µε το πυρπολικό του. Ο ψαριανός πυρπολητής, ανταποκρινόµενος στην εντολή του Σαχτούρη, προσπάθησε µέσα σε καταιγιστικά πυρά να αγκιστρώσει το πυρπολικό του στην τουρκική ναυαρχίδα. Το εγχείρηµα απέτυχε, ωστόσο οι Τούρκοι, έντροµοι, έσπευσαν να αποµακρυνθούν. 1824:

5 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Το υπερόπλο των Ελλήνων

Ο τουρκικός στόλος µε τον αρχιναύαρχο Χοσρέφ επιστρέφει για µια ακόµα φορά, µε στόχο την κατάληψη της Σάµου. Ο ναύαρχος Σαχτούρης, αναµένοντας µια τέτοια εξέλιξη, είχε ετοιµάσει τα πυρπολικά, το µεγάλο όπλο του ελληνικού στόλου, τα οποία ανέλαβαν δράση όταν τα ελληνικά πλοία βρέθηκαν σε δύσκολη θέση. Ύστερα από µία περιπετειώδη καταδίωξη, ο Κανάρης κατόρθωσε να ανατινάξει µια µεγάλη εχθρική φρεγάτα, προκαλώντας σοβαρές απώλειες και σπέρνοντας τον πανικό στους Τούρκους. Όταν µάλιστα ο Βατικιώτης και ο Ματρόζος ανατίναξαν δύο ακόµα πλοία, ο Χοσρέφ εγκατέλειψε τον αγώνα, εναποθέτοντας τις ελπίδες του στην άφιξη του αιγυπτιακού στόλου. 1824:

Αυτό το χρυσάφι δεν πήγε στράφι…

Το Βουλευτικό καταθέτει πρόταση προς το Εκτελεστικό µε την οποία υποστήριζε ότι οι 50.000 λίρες του δανείου που είχαν φτάσει έπρεπε να ξοδευτούν αποκλειστικά για τον στρατό της Πελοποννήσου, της ανατολικής και της δυτικής Στερεάς, για τον στόλο, για το σώµα του τακτικού στρατού και τις ανάγκες του πολιορκούµενου Μεσολογγίου. Για την κάλυψη των αναγκών του στρατού της ξηράς το Βουλευτικό πρότεινε να δηµιουργηθούν µία αποθήκη τροφίµων και πολεµοφοδίων στο Ναύπλιο και µία στο Μεσολόγγι. 1825:

6 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Κάθε πράµα στον καιρό του

Ο Καραϊσκάκης, αρχηγός των ατάκτων, και ο Φαβιέρος, επικεφαλής του τακτικού στρατού, αποκρούουν τις επιθέσεις των Τούρκων του Κιουταχή στο Χαϊδάρι. Στη σκληρή µάχη, που κράτησε από το πρωί µέχρι το απόγευµα, οι ελληνικές δυνάµεις κατόρθωσαν να απωθήσουν τον εχθρό και να τον τρέψουν σε φυγή προς το στρατόπεδό του. Κατά την υποχώρηση των Τούρκων, ο Φαβιέρος µε τον τακτικό στρατό συνέχισε να τους καταδιώκει, αλλά ύστερα από συµβουλή του Καραϊσκάκη επανήλθε στο ελληνικό στρατόπεδο. Ο έλληνας στρατηγός, γνωρίζοντας ότι οι άτακτοι δεν µπορούσαν να βοηθήσουν σε πεδινό έδαφος τον τακτικό στρατό, από τον φόβο του εχθρικού ιππικού, µε δυσκολία έπεισε τον Φαβιέρο, ο οποίος θεωρούσε ότι ήταν ευκαιρία να διώξουν τους Τούρκους από την Αττική και να λύσουν την πολιορκία της Ακρόπολης. Στη σύγκρουση οι Τούρκοι είχαν απώλειες 200 νεκρούς, ενώ οι Έλληνες περίπου 30 (10 άτακτοι και πάνω από 20 του τακτικού στρατού). 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 διεξάγεται νέα (τέταρτη στη σειρά) ναυμαχία στη Μυκάλη, στην οποία κατατροπώνεται ο τουρκικός στόλος από τα πυρπολικά των Κανάρη, Ματρόζου κ.ά.

7 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Όσο πιο µακριά τόσο πιο καλά…

Οι Τούρκοι που πολιορκούνταν στο Νεόκαστρο της Μεσσηνίας από τις 25 Μαρτίου υπογράφουν συµφωνία να παραδοθούν. Ο εξαναγκασµός τους σε παράδοση οφειλόταν στην πλήρη έλλειψη εφοδίων, λόγω του στενού αποκλεισµού από σπετσιώτικα πλοία, τον οποίο δεν µπόρεσε να διασπάσει ο τουρκικός στόλος. Η συµφωνία, την οποία υπέγραψαν από την πλευρά των Ελλήνων ο Πετρόµπεης Μαυροµιχάλης, ο επίσκοπος Γρηγόριος και ο Νικόλαος Πονηρόπουλος, προέβλεπε τη µεταφορά των πολιορκούµενων στην Τύνιδα, χωρίς τα όπλα τους. Θα µεταφέρονταν συνολικά 734 άτοµα χωρίς ναύλο από τρία ελληνικά καράβια. 1821:

Υπόγεια «ρεύµατα»

Ελληνικά πλοία µεταφέρουν στο πολιορκούµενο Μεσολόγγι 1.200 άνδρες µε τον Κίτσο Τζαβέλα, τον Φωτοµάρα και τον Βαλτινό. Οι πολιορκούµενοι, σκάβοντας υπονόµους κάτω από τις εχθρικές θέσεις µε τους ονοµαστούς λαγουµιτζήδες Π. Σωτηρόπουλο και Κ. Χορµοβίτη και ανατινάζοντας τα εχθρικά οχυρά ή κάνοντας εξόδους µε τα γιαταγάνια, προκαλούσαν πανικό και λιποταξίες Αλβανών από το τουρκικό στράτευµα. Το ίδιο αποτέλεσµα είχαν και οι αιφνιδιαστικές επιθέσεις του Καραϊσκάκη. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο Δράμαλης, που πολιορκείται στην Κόρινθο, αποτυγχάνει να διασπάσει τον αποκλεισμό και να κατευθυνθεί προς το Κιάτο.

8 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Δεν το έβαζαν κάτω

Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού παρουσιάζεται αναφορά των Κρητών που βρίσκονταν στην Πελοπόννησο, µε την οποία ζητούσαν να σταλούν στην Κρήτη όπλα, πολεµοφόδια, χρήµατα, τρόφιµα και στρατιωτική δύναµη, για να τονωθεί το φρόνηµα των κατοίκων, καθώς επίσης και να σταλούν χειριστές τηλεβόλων για την άµυνα των φρουρίων. Για το ζήτηµα το Εκτελεστικό αποφάσισε να αποστείλει στην Κρήτη τον υπουργό του Πολέµου Ανδρέα Μεταξά, για να εκτιµήσει την κατάσταση, ενώ παράλληλα θα ετοιµάζονταν πολεµοφόδια, τρόφιµα και στρατεύµατα για το νησί. Όταν θα έφτανε η αναφορά του Μεταξά, τότε θα αποφασιζόταν ποιος θα ήταν ο αρχηγός της αποστολής. 1825:

Τακτική επέµβαση, άτακτη υποχώρηση

Οι Τούρκοι µε 8.000 πεζούς και 2.000 ιππείς επιτίθενται πάλι εναντίον των Ελλήνων του Καραϊσκάκη και του Φαβιέρου στο Χαϊδάρι. Στη µάχη, τακτικός στρατός και άτακτοι επέδειξαν αξιοθαύµαστη γενναιότητα και προκάλεσαν µεγάλες απώλειες στον εχθρό. Αλλά και το ελληνικό τακτικό σώµα είχε σοβαρές απώλειες. Όταν στην τελευταία φάση της σύγκρουσης οι άτακτοι του Κριεζώτη πιέστηκαν από τους Τούρκους και έδιναν µάχη σώµα µε σώµα, χρησιµοποιώντας ακόµα και πέτρες, ο Καραϊσκάκης ζήτησε την επέµβαση του τακτικού στρατού, ο οποίος κινήθηκε στα νώτα των Τούρκων, αναγκάζοντάς τους να υποχωρήσουν. 1826:

9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Τον Μάρκο παν στην εκκλησιά…

Τη νύχτα της 8ης προς την 9η Αυγούστου, στη µάχη του Κεφαλόβρυσου, κοντά στο Καρπενήσι, σκοτώνεται ο σουλιώτης οπλαρχηγός Μάρκος Μπότσαρης, µια από τις ηρωικότερες και ευγενέστερες µορφές του Αγώνα. Στο Κεφαλόβρυσο είχε στρατοπεδεύσει ο Τζελαλεδίν µπέης µε 5.000 Αλβανούς, τµήµα της µεγάλης στρατιάς του Μουσταή πασά της Σκόδρας, ο οποίος βάδιζε εναντίον του Μεσολογγίου. Ο Μπότσαρης, επικεφαλής 450 Σουλιωτών, µε νυχτερινή επίθεση αιφνιδίασε τους Αλβανούς, τους επέφερε µεγάλη φθορά (800 νεκροί), αλλά και ο ίδιος τραυµατίστηκε θανάσιµα. Ο θάνατός του θεωρήθηκε εθνική συµφορά. 1823:

Η Πελοπόννησος αναπνέει...

Υπογράφεται η συνθήκη της Αλεξάνδρειας µεταξύ του ναυάρχου Κόδριγκτον και του Μεχµέτ Αλή. Με αυτήν, ο αιγύπτιος πασάς δεσµευόταν να απελευθερώσει τους αιχµάλωτους Έλληνες και να αποστείλει πλοία στην Πελοπόννησο, για να παραλάβει τον αιγυπτιακό στρατό που θα αποχωρούσε. Ο Κόδριγκτον, εξάλλου, υποχρεωνόταν να φροντίσει για την απελευθέρωση των αιχµάλωτων Αιγυπτίων. Τέλος, ο Ιµπραήµ, αποχωρώντας, µπορούσε να αφήσει φρουρές στα κάστρα των Πατρών, του Νεοκάστρου, της Μεθώνης και της Κορώνης. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 κρήτες επαναστάτες αποβιβάζονται κοντά στο νησάκι της Γραμβούσας, το καταλαμβάνουν και αρχίζει η δεύτερη φάση της Επανάστασης στην Κρήτη.

10 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Παγάνα στη Γράνα

Οι Έλληνες µε επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη νικούν τους Τούρκους στη Γράνα, µια οχυρωµατική τάφρο που είχαν κατασκευάσει οι επαναστάτες, σύµφωνα µε σχέδιο του Κολοκοτρώνη, για να αποκλείσουν αποτελεσµατικότερα την πολιορκούµενη Τριπολιτσά. Περίπου 6.000 Τούρκοι, που είχαν βγει από την πόλη για να αρπάξουν τρόφιµα από τα γύρω χωριά, επιστρέφοντας συγκρούστηκαν µε τους Έλληνες και υπέστησαν µεγάλη ήττα, χάρη στο στρατηγικό σχέδιο του Γέρου του Μοριά. Οι απώλειές τους ανήλθαν σε 400 νεκρούς και τραυµατίες. Στη µάχη της Γράνας είχαν πάρει µέρος και αγωνιστές από τη Βλαχία, οι οποίοι µε µια επική πορεία, υπό τον Ιωάννη Κολοκοτρώνη, έφτασαν στην Πελοπόννησο, έχοντας διασχίσει ολόκληρη τη Βαλκανική πολεµώντας. 1821:

Φως µετά το σκοτάδι του Πέτα

Ο οπλαρχηγός της Δ. Ελλάδας Γεώργιος Βαρνακιώτης αντιµετωπίζει τους Τούρκους του Κιουταχή στον Προφήτη Ηλία του Ξηροµέρου. Ο τούρκος στρατηγός, µετά την καταστροφή των Ελλήνων στο Πέτα, συγκρούστηκε µε τις λιγοστές δυνάµεις του Βαρνακιώτη, ο οποίος περίµενε την προέλασή του και είχε καταλάβει θέσεις στον Προφήτη Ηλία, κοντά στο χωριό Αετός, αποφασισµένος να τον καθυστερήσει. Η µάχη έληξε µε νίκη των Ελλήνων, που ανάγκασαν τον Κιουταχή να υποχωρήσει στο Λουτράκι του Ξηροµέρου. 1822:

11 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Εις µνηµόσυνον αιώνιον...

Σε συνεδρίασή του το Βουλευτικό εγκρίνει την απόφαση του Εκτελεστικού, µε την οποία προαγόταν στον βαθµό του πεντηκόνταρχου ο Δηµήτριος Μπότσαρης, γιος του Μάρκου Μπότσαρη, ώστε στο πρόσωπό του να τιµηθεί ο πατέρας του για την προσφορά του στο έθνος και να φιλοτιµηθεί ο γιος να µιµηθεί τις πατρικές αρετές. Στην ίδια συνεδρίαση αποφασίστηκε να αποσταλεί έγγραφο στη θυγατέρα του νεκρού λόρδου Βύρωνα, στο οποίο αναφερόταν ότι ολόκληρο το ελληνικό έθνος συµµετείχε στο πένθος της. Προσέθετε επίσης ότι θα την παρηγορούσε το γεγονός ότι ευτύχησε να έχει πατέρα του οποίου, σύµφωνα µε τον οµηρικό στίχο, «το κλέος ευρύ καθ’ Ελλάδα και µέσον Άργος». Και, αφού την αποκαλούσε Ελληνίδα, τη διαβεβαίωνε ότι το όνοµα του πατέρα της δεν επρόκειτο να σβηστεί από τις καρδιές των Ελλήνων και ότι η µούσα θα τον τιµούσε µε ύµνους στην αιωνιότητα. 1824:

Ελεύθεροι και αιχµάλωτοι επί το έργον

Το Βουλευτικό προτείνει στο Εκτελεστικό να καθαριστεί η πόλη του Ναυπλίου για την προστασία της δηµόσιας υγείας και του ζητά να προµηθεύσει αυτούς που θα αναλάµβαναν το έργο µε τα αναγκαία εργαλεία και µε µερικούς αιχµαλώτους ως βοηθούς. 1825:

12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Βρώσιµα λάφυρα

Ο σουλιώτης οπλαρχηγός Βέικος, επικεφαλής 200 ανδρών, κατευθύνεται στη Γραβιά, όπου είχαν στρατοπεδεύσει οι Τούρκοι µετά την ήττα τους στην Άµπλιανη, σχεδιάζοντας να τους επιτεθεί αιφνιδιαστικά. Επειδή όµως τον αντιλήφθηκαν, κινήθηκε προς τη Λαµία και έφτασε στο χωριό Καλύβια. Εκεί υπήρχε οχυρωµένος πύργος µε φρουρά 100 τούρκων ιππέων και ένας περιφραγµένος χώρος µε βουβάλια και βόδια. Οι Έλληνες επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά τη νύχτα στον πύργο, εξουδετέρωσαν την αντίσταση των Τούρκων, που είχαν πάνω από 60 νεκρούς, και πήραν µαζί τους 200 βουβάλια και βόδια και άλλα λάφυρα. 1824:

Έγινε... µύλος

Από τα χαράµατα οι Έλληνες υπό τον αρχιστράτηγο της Πελοποννήσου Θ. Κολοκοτρώνη επιτίθενται µε σφοδρότητα εναντίον των Αιγυπτίων στην περιοχή της Πιάνας στην Αρκαδία, διαλύοντας 2 λόχους και συλλαµβάνοντας 25 αιχµαλώτους. Στη συνέχεια, µπαίνοντας µέσα στο χωριό, έδιωξαν 50 Αιγύπτιους που ήταν οχυρωµένοι σε έναν πύργο. Ένα τµήµα των εχθρών, που είχε σπεύσει σε βοήθεια, αντιµετωπίστηκε από τον Γενναίο Κολοκοτρώνη και τον Χατζηµιχάλη Νταλιάνη µε το ιππικό του. Οι Αιγύπτιοι τράπηκαν σε φυγή και κατέφυγαν «στου Κοτρώνη τον µύλο». 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο Καποδίστριας αποχαιρετά τον τσάρο, παίρνοντας άδεια αόριστης διάρκειας.

13 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Βοήθεια!

Οι Σφακιανοί, βλέποντας ότι διέτρεχαν µεγάλο κίνδυνο από την εισβολή των Τούρκων στην επαρχία Αποκορώνου, κάνουν ύστατη έκκληση στους Σπετσιώτες να τους βοηθήσουν, στέλνοντας πλοία, πολεµοφόδια και όπλα. «Ο εχθρός µας πολεµά και διά ξηράς και διά θαλάσσης και η έλλειψις ελληνικών πλοίων... είναι ο αφανισµός των Χριστιανών» ανέφεραν χαρακτηριστικά. Ήταν µια απεγνωσµένη προσπάθεια να επιτύχουν κάποια βοήθεια, αφού οι Υδραίοι, προς τους οποίους είχαν απευθυνθεί προηγουµένως, δεν είχαν ανταποκριθεί στα αιτήµατά τους. 1821:

Κίνησαν γη και ουρανό

Οι Υδραίοι στέλνουν τον Καρατάσο και τον Μ. Γρίβα µε τους άνδρες τους στη Σαλαµίνα. Σκοπός τους ήταν να πείσουν τους ευβοείς οπλαρχηγούς Κριεζώτη και Βάσο Μαυροβουνιώτη, ώστε να περάσουν στην Πελοπόννησο, να συγκεντρώσουν τους εκεί ρουµελιώτες στρατιώτες και να προσβάλουν το Ναύπλιο, έδρα του Κυβερνήτη. Όµως τόσο ο Κριεζώτης όσο και ο Μαυροβουνιώτης απέρριψαν τις προτάσεις και τις υποσχέσεις των Υδραίων και παρέµειναν πιστοί στον Κυβερνήτη. Η δράση των αντιπάλων του Καποδίστρια και οι στασιαστικές τους ενέργειες εντείνονταν. 1831:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 οι Έλληνες των Βερβαίνων και της Αλωνίσταινας επιτίθενται στους Αιγύπτιους της Πιάνας και των Τρικόρφων, τους νικούν και επιστρέφουν στον τόπο τους.

14 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Κακός σύµβουλος η πείνα

Οι Τούρκοι που πολιορκούνταν στο Ναύπλιο, επιχειρώντας έξοδο για να συλλέξουν καρπούς, συγκρούονται µε τους Έλληνες, που τους είχαν στήσει ενέδρα, και επιστρέφουν στην πόλη, αφήνοντας πίσω τους 26 νεκρούς και 18 αιχµαλώτους. Όµως στη µάχη αυτή σκοτώθηκε και ο Νικόλαος Σταµατελόπουλος, αδελφός του Νικηταρά και αρχηγός των ελληνικών πολιορκητικών δυνάµεων. Μετά τον θάνατό του την αρχηγία των πολιορκητών ανέλαβε ο Στάικος Σταϊκόπουλος, ο οποίος τελικά εκπόρθησε το Ναύπλιο. 1822:

Καίριο χτύπηµα

Περίπου 1.800 Αιγύπτιοι, πιεζόµενοι από τις δυνάµεις του Κολοκοτρώνη, αναγκάζονται να καταφύγουν στο Παλιόκαστρο της Δαβιάς Αρκαδίας. Οι Έλληνες, αφού έκαψαν και κατεδάφισαν τους οκτώ µύλους της Πιάνας και της Δαβιάς, στους οποίους οι Αιγύπτιοι άλεθαν το σιτάρι και ανεφοδίαζαν τη φρουρά της Τριπολιτσάς, τους πολιόρκησαν, αλλά αποσύρθηκαν στα γύρω υψώµατα όταν ειδοποιήθηκαν (ανακριβώς) ότι πλησίαζαν ενισχύσεις στους πολιορκούµενους. Η µάχη της Δαβιάς ήταν σηµαντική, όχι µόνο επειδή σκοτώθηκαν 500 Αιγύπτιοι αλλά κυρίως επειδή επέφερε πλήγµα στον ανεφοδιασµό τους. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 αποφασίζεται η ίδρυση σχολείου στη Λέρο. Οι δαπάνες θα καλύπτονταν από τα έσοδα της μονής του Κάστρου.

15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Πάτησε φρένο…

Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς µεταβαίνει στη Σκόπελο, για να εξετάσει ζητήµατα σχετικά µε την Επανάσταση στη Θεσσαλία, όπου οι Τρικεριώτες και οι πρόκριτοι της Ζαγοράς, µε τον οπλαρχηγό Μπασδέκη, προσπαθούσαν να την αναζωπυρώσουν. Ο Κωνσταντάς απέτρεψε την επιχείρηση, η οποία ήταν εύκολο να καταπνιγεί από τις µεγάλες τουρκικές δυνάµεις της Λάρισας. 1822:

Οι Έλληνες «Δεσπότες» του Μυστρά

Οι Έλληνες που υπεράσπιζαν το φρούριο του Μυστρά επιτίθενται εναντίον των Αιγυπτίων του Ιµπραήµ και τους προκαλούν µεγάλες απώλειες. Ο Ιµπραήµ, µε τµήµα της στρατιάς του, είχε κινηθεί προς τον Μυστρά, µε τελικό στόχο τη Μάνη. Άλλα δύο τµήµατα τα έστειλε εναντίον διαφόρων επαρχιών της Πελοποννήσου, µε την εντολή να καταστρέψουν ό,τι βρουν στον δρόµο τους. Μετά την αποτυχία του στον Μυστρά, ο Ιµπραήµ στράφηκε κατά ενός πυργίσκου στο Μεχµέτµπεη (Βασιλάκι) Λακωνίας, του οποίου οι 30 υπερασπιστές, ύστερα από δωδεκαήµερη αντίσταση, διέσπασαν τον κλοιό και διέφυγαν, µε ελάχιστες απώλειες. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 ο Ι. Καποδίστριας φτάνει στο Λονδίνο, για να υποστηρίξει τα δίκαια της Ελλάδας. Ωστόσο, η υποδοχή που του επιφυλάχθηκε ήταν ψυχρή. Η νέα αγγλική κυβέρνηση του Ουέλλιγκτον εφάρμοζε φιλοτουρκική πολιτική.

16 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Πρώτος στους αγώνες

Το Εκτελεστικό στέλνει έγγραφο προς τον «πατριώτην στρατηγόν Νικήτα Σταµατελόπουλον» (Νικηταρά). Το έγγραφο συνοδευόταν από αναφορά του αντιπροέδρου του σώµατος Θ. Κολοκοτρώνη, ο οποίος τον πληροφορούσε ότι η κατάσταση στην Πελοπόννησο είχε πια εξοµαλυνθεί. Με αυτό το δεδοµένο, γινόταν έκκληση στον Νικηταρά να περάσει «ει δυνατόν» στα Σάλωνα, όπου η ανάγκη και ο κίνδυνος της πατρίδος (είχε εισβάλει µεγάλη τουρκική στρατιά) τον καλούσαν. Η παρουσία του, όπως ανέφερε το έγγραφο, θα εµψύχωνε τους Έλληνες και θα κατέστρεφε τους εχθρούς. 1823:

Άµεσα µέτρα

Ο Καποδίστριας διατάζει τον υπουργό Στρατιωτικών Α. Μεταξά να µεταβεί στη Σαλαµίνα και να καταβάλει στους στρατιώτες του Υψηλάντη, που βρίσκονταν εκεί έχοντας λιποτακτήσει από τη Θήβα, µισθούς και σιτηρέσιο και να πείσει τον Υψηλάντη να ανασυντάξει το στράτευµα. Η αντίδραση αυτή του Κυβερνήτη ήταν επιβεβληµένη, γιατί η Α. Στερεά, µεγάλο τµήµα της οποίας είχε απελευθερωθεί, διέτρεχε άµεσο κίνδυνο από την εισβολή του Ασλάν µπέη. Πράγµατι, το στράτευµα ανασυγκροτήθηκε και ο Υψηλάντης εγκατέστησε το στρατηγείο του στην Κορώνεια. 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826, ύστερα από αίτημα των παραστατών της Κρήτης, το Βουλευτικό προτείνει στο Εκτελεστικό να αποσταλεί στρατιωτική δύναμη στο νησί.

17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Μικρότητες εναντίον ενός Μεγάλου

Ενώ η συντριπτική νίκη των Ελλήνων στα Δερβενάκια ήταν πολύ πρόσφατη, η Βουλευτική Επιτροπή, που αντικαθιστούσε το Βουλευτικό, από κοινού µε το Εκτελεστικό, σε προκήρυξη προς τους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου, δεν κάνει καµία αναφορά στη συµβολή του Κολοκοτρώνη στα σωτήρια για την Επανάσταση γεγονότα. Αντίθετα, κάνει σαφέστατους υπαινιγµούς εναντίον του για διαβολές κατά της Διοίκησης, προσπαθώντας να υπονοµεύσει το κύρος του Γέρου του Μοριά και άλλων οπλαρχηγών. Πρέπει να σηµειωθεί ότι, όταν ο Δράµαλης κατευθυνόταν στην Πελοπόννησο, η κυβέρνηση εγκατέλειψε εσπευσµένα την Κόρινθο και εγκαταστάθηκε στο Άργος, για ασφάλεια. Και τις µέρες που ο Κολοκοτρώνης και οι άλλοι οπλαρχηγοί αντιµετώπιζαν τη στρατιά του Δράµαλη, η κυβέρνηση, έντροµη, επιβιβάστηκε σε σπετσιώτικα πλοία και εγκατέλειψε το Άργος. 1822:

Το πυροβολικό, το πυροβολικό...

Ο Ιωάννης Καποδίστριας ιδρύει µε διάταγµα το πρώτο εθελοντικό τάγµα πυροβολικού. Η νέα µονάδα ονοµάστηκε Τάγµα Πυροβολιστών και αποτελούνταν από έξι πυροβολαρχίες. Διοικητής του τάγµατος ορίστηκε ο κερκυραίος συνταγµατάρχης ΓεώργιοςΝικόλαος Πιέρης. Όταν τον Μάρτιο του 1829 ο Πιέρης στάλθηκε να καταλάβει τη Ναύπακτο, τη διοίκηση ανέλαβε ο γάλλος ταγµατάρχης Ανρί Πωζιέ. 1828:

18 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Τελευταίες διευθετήσεις

Οι αντιπρέσβεις των Δυνάµεων Ντώκινς της Αγγλίας, Ρουάν της Γαλλίας και Πάνιν της Ρωσίας απευθύνουν προς τον Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια διακοίνωση. Η διακοίνωση αφορούσε την υλοποίηση από την Ελλάδα των συµφωνιών στις οποίες είχαν καταλήξει οι διαπραγµατεύσεις, σχετικά µε την αγορά των κτηµάτων των Τούρκων που θα εκκένωναν τη Στερεά Ελλάδα και την Εύβοια, καθώς και την εκκένωση των φρουρίων στις περιοχές αυτές. Οι αντιπρέσβεις ζητούσαν, λοιπόν, να δηµοσιευθεί ανακοίνωση προς τους Τούρκους της Στερεάς και της Εύβοιας ότι η Ελλάδα θα αγόραζε τα κτήµατά τους. Ο Κυβερνήτης απάντησε ότι η χώρα θα τηρούσε επακριβώς τις συµφωνίες και γι’ αυτό θα ζητούσε από τη Γερουσία και τους διοικητές των επαρχιών να γνωστοποιήσουν ότι όποιος επιθυµούσε να αγοράσει οθωµανικές ιδιοκτησίες έπρεπε να µεταβεί στην Αττική και την Εύβοια. 1830:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 στη συνεδρίαση του Βουλευτικού παρουσιάζονται επιστολές της φιλελληνικής επιτροπής του Λονδίνου, με τις οποίες αυτή πληροφορούσε το σώμα ότι θα έστελνε πολεμοφόδια, χρήματα και τακτικό στράτευμα και θα κατέβαλλε κάθε προσπάθεια, ώστε να έλθει στην Ελλάδα ο λόρδος Κόχραν με 2 φρεγάτες και 2 ατμοκίνητα πλοία.

19 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Βγάλε άκρη…

Ο Μαυροκορδάτος δέχεται την απόφαση των οπλαρχηγών της Δ. Ελλάδας να οριστεί γενικός αρχηγός των στρατιωτικών δυνάµεων της περιοχής ο Γ. Βαρνακιώτης, επειδή εκτιµούσε ότι ήταν ο µόνος που θα µπορούσε να αναχαιτίσει τους Τούρκους. Θα µπορούσε επίσης να διαπραγµατευθεί εικονικά µαζί τους, ώστε να τους καθυστερήσει και να κερδίσουν χρόνο οι Έλληνες, µε σκοπό να οργανωθούν για να τους αντιµετωπίσουν. Πράγµατι, λίγο αργότερα ο Μαυροκορδάτος ανέθεσε στον Βαρνακιώτη να διαπραγµατευθεί εικονικά µε τους Τούρκους, πράγµα που οδήγησε στην προσχώρησή του σε αυτούς. Ο αγωνιστής Κάρπος Παπαδόπουλος υποστηρίζει, ωστόσο, ότι ο Βαρνακιώτης βοήθησε τους Έλληνες µετά την προσχώρησή του, που οφειλόταν στις ραδιουργίες του Μαυροκορδάτου. Το βέβαιο είναι ότι ο Βαρνακιώτης, µετά την άφιξη του Καποδίστρια, επανεντάχθηκε στις τάξεις των επαναστατών και βοήθησε στην απελευθέρωση της Δ. Στερεάς. 1822:

Άµεση απάντηση

Οι Τούρκοι που πολιορκούνταν στο φρούριο του Ρεθύµνου µε νυχτερινή έφοδο επιτίθενται στο χωριό Αρκούδαινα (Αρχοντική) και σκοτώνουν 80 άνδρες και αρκετά γυναικόπαιδα. Όµως, κατά την αποχώρησή τους, προσβλήθηκαν από τους οπλαρχηγούς Αναγνώστη Τσουδερό και Μανουσέλη. Στη σύγκρουση σκοτώθηκαν 150 Τούρκοι και αιχµαλωτίστηκαν από τους Έλληνες 314 γυναικόπαιδα που ακολουθούσαν τον τουρκικό στρατό, τα οποία ανταλλάχθηκαν αργότερα µε χριστιανούς αιχµαλώτους. 1828:

20 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Μαζί στη ζωή, µαζί και στον θάνατο…

Ο Δράµαλης, που βρισκόταν αποκλεισµένος στην Κόρινθο, επιχειρεί για µια ακόµα φορά να σπάσει τον αποκλεισµό, χωρίς να τα καταφέρει. Όµως στη µάχη που ακολούθησε την επιχείρηση αυτή σκοτώθηκε, µεταξύ άλλων, ο Αναγνώστης Πετµεζάς, πρόκριτος των Καλαβρύτων, και ο 17χρονος γιος του Σωτήρης. 1822:

Λίγα τα ψωµιά της…

Εκδίδεται από τον Γεώργιο Ψύλλα η πρώτη εφηµερίδα της Αθήνας µε τίτλο Η Εφηµερίς των Αθηνών. Το πρώτο φύλλο της τυπώθηκε στη Σαλαµίνα, όπου είχε εγκατασταθεί προσωρινά το πιεστήριο, από τον φόβο επιδροµής στην Αθήνα των Τούρκων της Εύβοιας. Η εφηµερίδα περιλάµβανε ειδήσεις για τα στρατιωτικά και πολιτικά γεγονότα της Επανάστασης, αλλά και άρθρα γενικότερου ενδιαφέροντος για τους θεσµούς, την ελευθεροτυπία, την ποίηση, τη λογοτεχνία και γενικότερα την πνευµατική ζωή. Η γλώσσα στην οποία γράφονταν τα άρθρα ήταν η δηµοτική, η «φυσική φωνή του έθνους». Ήταν µια εφηµερίδα µπροστά από την εποχή της, που αγωνιζόταν για την αφύπνιση, τον φωτισµό και την προκοπή του έθνους. Η έκδοσή της όµως σταµάτησε τον Απρίλιο του 1826. Η πρώτη εφηµερίδα της Επανάστασης, η Σάλπιγξ Ελληνική, είχε εκδοθεί το 1821 στην Καλαµάτα. 1824:

21 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Και µε την άδεια της Αστυνοµίας…

Σύµφωνα µε αναφορά του Υπουργείου της Αστυνοµίας προς την κυβέρνηση, υπήρχαν πληροφορίες ότι ο Πετρόµπεης Μαυροµιχάλης, ο Θ. Κολοκοτρώνης και ο Κ. Δεληγιάννης, σε συνεργασία µε τον Α. Λόντο και τον Α. Ζαΐµη, είχαν διαθέσει 70.000 γρόσια για να προσεταιριστούν τους Λάκωνες, ώστε να στραφούν εναντίον της Διοίκησης. Το Βουλευτικό αποφάσισε να ζητηθεί από το υπουργείο να παρουσιάσει τα αποδεικτικά στοιχεία και η υπόθεση παρέµεινε υπό εξέταση. Βρισκόµαστε στις παραµονές του δεύτερου εµφυλίου πολέµου, στον οποίο νησιώτες και Στερεοελλαδίτες συγκρούστηκαν µε τους Πελοποννήσιους. 1824:

Στο χείλος του γκρεµού…

Στο Βουλευτικό συζητούνται τα κρίσιµα για την Επανάσταση ζητήµατα των πυρπολικών, της ενίσχυσης του τακτικού στρατού και της οχύρωσης των φρουρίων. Για τα πυρπολικά αποφασίστηκε να χρησιµοποιηθούν τα χρήµατα του εράνου (αναγκαστικής εισφοράς) που επιβλήθηκε στα νησιά του Αιγαίου, η δεύτερη δόση των ενοικιαστών (προφανώς εθνικών κτηµάτων) των νησιών του Αιγαίου και τα χρήµατα από τις λιµεναρχίες (λιµενικοί δασµοί). Για την ενίσχυση του τακτικού στρατού ο Κολοκοτρώνης πρότεινε να στρατολογηθούν σε αυτό οι συγγενείς των αξιωµατούχων, ώστε να δώσουν το παράδειγµα, ενώ για τα φρούρια η συζήτηση αναβλήθηκε. 1825:

22 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Όπου δεν πίπτει λόγος...

Οι πρόκριτοι των νησιών Ύδρας, Σπετσών και Ψαρών στέλνουν επιστολή στους προκρίτους και σε όλους τους κατοίκους της Νάξου. Αφού τους υπενθύµιζαν τον σκληρό αγώνα που είχε αναλάβει το έθνος εναντίον των Οθωµανών και τις σφαγές των Ελλήνων, υπογράµµιζαν ότι οι ίδιοι πολεµούν µε τους στόλους τους υπέρ της πατρίδος και της ελευθερίας. Στον αγώνα αυτόν, όπως ανέφεραν, είχαν θυσιάσει µε τη θέλησή τους τις περιουσίες τους για το κοινό καλό. Εξέφραζαν, λοιπόν, την απορία τους πώς βρίσκονταν Έλληνες οι οποίοι όχι µόνο δεν έσπευδαν από τα νησιά στην Πελοπόννησο, για να πολεµήσουν τους εχθρούς, αλλά φώναζαν ότι διαλύθηκε η Διοίκηση, ενώ οι ίδιοι δεν πλήρωναν ούτε καν τη δεκάτη. Κατόπιν αυτών, δήλωναν ότι θα προσφέρουν κάθε βοήθεια στα εντεταλµένα από την κυβέρνηση όργανα, για να εισπράξουν τις συνεισφορές και τη δεκάτη, ώστε να υπάρχουν χρήµατα για την αντιµετώπιση του εχθρικού στόλου. Και, αν υπάρξουν έλληνες χριστιανοί που θα αρνηθούν τη συνεισφορά, τότε θα στείλουν πλοία για να τους τιµωρήσουν. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 οι πολιορκούμενοι Μεσολογγίτες καταστρέφουν για δεύτερη φορά, με την κατασκευή υπονόμου, τα οχυρωματικά έργα που είχε φτιάξει ο Κιουταχής.

23 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Παράδειγµα προς µίµηση

Στο Βουλευτικό φτάνει πρόταση του Θ. Κολοκοτρώνη για την ενίσχυση του τακτικού στρατού. Σύµφωνα µε αυτήν, το τακτικό σώµα θα αυξανόταν, αν οι ασκούντες την εξουσία στρατολογούσαν σε αυτό τους συγγενείς τους, οπότε το παράδειγµά τους θα ακολουθούσε και ο λαός. Μάλιστα, πρώτος έδωσε το παράδειγµα ο ίδιος ο Γέρος του Μοριά, δηλώνοντας ότι θα κατατασσόταν σε αυτό ο µικρός του γιος, ο Κολίνος. 1825:

Προς αποφυγή παρεξηγήσεων…

Συζητείται στη Βουλή η εκκρεµής υπόθεση της προαγωγής στον βαθµό του στρατηγού του χιλίαρχου Τριανταφύλλου (Αποκουρίτη). Την προαγωγή ενέκριναν οµόφωνα οι βουλευτές. Όµως ήταν πιθανό ότι αυτή θα προκαλούσε αντιδράσεις εκ µέρους του στρατηγού Δήµου Σκαλτσά (Σκαλτσοδήµου), διότι και οι δύο κατάγονταν από την περιοχή της Δωρίδος (Φωκίδα) και ο Τριαντάφυλλος ήταν µάλιστα αξιωµατικός του Σκαλτσά. Αποφασίστηκε, λοιπόν, να ερωτηθεί ο πρόεδρος του Εκτελεστικού αν µπορούσε να τον αποστείλει σε άλλη περιοχή. Έτσι, θα αποφεύγονταν οι µεταξύ τους αντιζηλίες και πιθανές αντιπαραθέσεις, ένα φαινόµενο που δεν ήταν σπάνιο στις σχέσεις µεταξύ των οπλαρχηγών. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ένας βουλευτής προτείνει να χορηγηθεί δάνειο στην κυβέρνηση από την πλούσια μονή της Πάτμου για κατασκευή πυρπολικού.

24 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Δαβίδ εναντίον Γολιάθ

Ο ελληνικός στόλος υπό τον Ανδρέα Μιαούλη αντιµετωπίζει τον πολύ ισχυρότερο εχθρικό στο στενό ανάµεσα στην Κω και την Αλικαρνασσό. Οι Έλληνες είχαν απέναντί τους µια τεράστια ναυτική δύναµη, αφού στα τέλη Ιουλίου είχε φτάσει ο αιγυπτιακός στόλος υπό τον Ιµπραήµ και τον Ισµαήλ Γιβραλτάρ. Η δύναµη πυρός του ελληνικού στόλου ήταν 850 κανόνια, ενώ του τουρκοαιγυπτιακού 1.250, και µάλιστα µεγαλύτερου βεληνεκούς. Η στενότητα του χώρου δεν επέτρεψε γενικευµένη σύγκρουση των αντιπάλων. Ωστόσο, µέχρι το βράδυ, σε επιµέρους ναυτικά επεισόδια, η ναυαρχίδα του Χοσρέφ και µια τουρκική φρεγάτα υπέστησαν πολύ σοβαρές ζηµιές, ενώ οι Έλληνες έχασαν µόνο δύο πυρπολικά. Τα πυρπολικά ήταν το όπλο στο οποίο στηριζόταν η θαλάσσια δύναµη των Ελλήνων και προξενούσαν τρόµο στους εχθρούς. 1824:

Άρπαξε να φας…

Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού παρουσιάζεται αναφορά της Διευθυντικής Επιτροπής της Αν. Στερεάς, όπου καταγγέλλονταν καταχρήσεις µερικών οπλαρχηγών και η αχρεία, όπως χαρακτηριζόταν, συµπεριφορά των στρατιωτικών ηγετών Βάσου (προφανώς του Μαυροβουνιώτη) και Γριζιώτη (Κριεζώτη), οι οποίοι µε τους στρατιώτες τους άρπαζαν χρήµατα από την Επιτροπή. Οι αρπαγές, κυρίως τροφίµων, από τους στρατιώτες, όταν καθυστερούσαν οι µισθοί και τα σιτηρέσια, δεν ήταν σπάνιες. 1825:

25 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Ευσεβείς πόθοι…

Ο λόρδος Μπάιρον, µε τους φιλέλληνες Τρελώνη, τον κόµη Γκάµπα κ.ά., εγκαθίσταται στο χωριό Μεταξάτα της Κεφαλονιάς, µε την άδεια του άγγλου διοικητή του νησιού Νάπιερ. Εκεί έµεινε τέσσερις µήνες, µελετώντας την κατάσταση στην Ελλάδα. Ο Νάπιερ ήλπιζε ότι µέσω του Βύρωνα θα γινόταν αρχηγός του ελληνικού στρατού. Το όνοµα του Νάπιερ, ο οποίος προέβαλλε µεγάλες απαιτήσεις, συζητήθηκε πριν από τον ορισµό του Τσωρτς ως αρχιστράτηγου. 1823:

Με σχέδιο και πρόγραµµα

Ο Καποδίστριας γνωστοποιεί στη Γερουσία σχέδιο για την παραχώρηση εθνικής γης σε ακτήµονες κατοίκους των διαφόρων απελευθερωµένων περιοχών της χώρας, αλλά και σε άλλους οι οποίοι θα ήθελαν να αυξήσουν τα κτήµατά τους. Με βάση αυτό, οι διοικητές των επαρχιών, µε δύο προκρίτους ή πληρεξούσιους των κοινοτήτων, θα κατέγραφαν οικογένειες ή µεµονωµένα άτοµα χωρίς ιδιοκτησία, καθώς και την έκταση των κτηµάτων που θα τους παραχωρούνταν µε λαχνούς. Στο ψήφισµα που θα εξέδιδαν θα οριζόταν η τιµή των κτηµάτων, καθώς και το χρονοδιάγραµµα εξόφλησης της αξίας τους, που θα ανερχόταν σε δέκα ή δεκαπέντε χρόνια. Στο ψήφισµα θα αναφερόταν επίσης ότι κάθε πολίτης θα µπορούσε να αγοράσει κτήµατα που θα έµεναν στη διάθεση του Δηµοσίου. 1830:

26 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ «Βασιλική» ήττα…

Περίπου 2.000 Έλληνες, µε αρχηγό τον Γιάννη Γκούρα και τον Γιάννη Δυοβουνιώτη, αντιµετωπίζουν 8.000 Τούρκους του Μπεϊράν πασά στα Βασιλικά της Φθιώτιδας. Ο Μπεϊράν, που προχωρούσε προς την Πελοπόννησο για να λύσει την πολιορκία της Τριπολιτσάς, υπέστη δεινή ήττα από τις ελληνικές δυνάµεις. Οι νεκροί, οι τραυµατίες και οι αιχµάλωτοι ανήλθαν περίπου στο 1/3 της συνολικής δύναµης του στρατεύµατός του. 1821:

Η τελευταία ζαριά

Μπαίνει στον κόλπο της Πύλου ισχυρότατος τουρκοαιγυπτιακός στόλος, τον οποίο αποτελούσαν περίπου 90 πολεµικά πλοία, µε αγήµατα 4.000 ανδρών, καθώς και πολλά φορτηγά, από τα οποία 5 ήταν αυστριακά. Επικεφαλής της τουρκικής µοίρας ήταν ο Ταχήρ πασάς και της αιγυπτιακής ο Μουχαρέµπεης. Σύµβουλος του Μουχαρέµπεη ήταν ο γάλλος υποναύαρχος Λε Τελιέ, ενώ τη µοίρα του στελέχωναν και άλλοι ευρωπαίοι αξιωµατικοί. Στην Αίγυπτο η επιχείρηση ονοµάστηκε εκστρατεία απελπισίας, επειδή είχαν «βεβαίας ειδήσεις περί της αποφάσεως των Χριστιανικών Δυνάµεων διά την ταχίστην ανεξαρτησίαν του Ελληνικού Έθνους». 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 ο Κόχραν συγκροτεί στόλο 24 πλοίων, μεταξύ των οποίων η «Καρτερία», για να πλεύσει στον Άραξο και να διαπεραιώσει τους άνδρες του στρατηγού Τσωρτς στη Δ. Στερεά.

27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ «Διαµάντι» ο Διαµαντής

Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς, µέλος του Αρείου Πάγου, στέλνει έγγραφο στον Ι. Κωλέττη, υπουργό των Εσωτερικών και του Πολέµου, και προτείνει να διοριστεί αρχηγός των επαναστατικών δυνάµεων της Εύβοιας ο οπλαρχηγός του Ολύµπου Διαµαντής Νικολάου. Στο έγγραφο αυτό ο Κωνσταντάς στρεφόταν κατά των οπλαρχηγών της Εύβοιας, που οι περισσότεροι ήταν οπαδοί του Ανδρούτσου, αλλά και κατά του ίδιου του Οδυσσέα, αποκαλώντας τον «πρώτο αντάρτη». Ο Διαµαντής τελικά διορίστηκε, αλλά αυτό προκάλεσε διενέξεις και συγκρούσεις. Εναντίον του νέου αρχηγού είχαν ταχθεί αρχικά και οι ισχυροί οπλαρχηγοί Μαυροβουνιώτης και Κριεζώτης. 1822:

Έχει πύργους αψηλούς και λεβέντες διαλεχτούς

Οι Έλληνες νικούν αιγυπτιακό σώµα στρατού στη Μανιάκοβα της Μάνης. Ο Ιµπραήµ, παρά την ήττα του στη Βέργα τον Ιούνιο, εκστράτευσε για δεύτερη φορά στη Μάνη, µε σκοπό να την υποτάξει. Το τµήµα του στρατού του που είχε φτάσει στη Μανιάκοβα αντιµετώπισε 300 Μανιάτες υπό τον Γεώργιο Μαυροµιχάλη και τον Παναγιώτη Κοσονάκο. Η µάχη κρίθηκε υπέρ των Ελλήνων, όταν ο Ηλίας Κατσάκος µε 300 άνδρες ενίσχυσε τους συµπατριώτες του. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο Άνθιμος Γαζής αιχμαλωτίζεται από πλήρωμα αυστριακού πλοίου, επειδή ο Άρειος Πάγος όφειλε χρήματα σε αυστριακό υπήκοο.

28 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Μαύρη µαυρίλα πλάκωσε, µαύρη σαν Καλιακούδα

Ο Μουσταή πασάς της Σκόδρας, επικεφαλής περίπου 10.000 ανδρών, συγκρούεται µε τους Έλληνες στο όρος Καλιακούδα της Ευρυτανίας. Αρχηγός των ελληνικών δυνάµεων, µετά τον θάνατο του Μ. Μπότσαρη, ήταν ο Ζυγούρης Τζαβέλας, ο οποίος µε 2.500 άνδρες περίµενε τον αλβανό πασά. Στη σκληρή µάχη, στην οποία σκοτώθηκε ο Τζαβέλας και 150 ακόµα αγωνιστές, ο αλβανός πασάς νίκησε και προχώρησε προς το Βραχώρι (Αγρίνιο). 1823:

Πήραν και δεύτερο µάθηµα

Ο Ιµπραήµ, µετά την ήττα του στη Μανιάκοβα και τη διαφυγή του στον Πασαβά, κινήθηκε και πάλι εναντίον της Μάνης και έφτασε στο Πολυάραβο, όπου οι Μανιάτες είχαν οργανώσει την άµυνά τους µε 2.000 αγωνιστές υπό τους Μαυροµιχαλαίους, τους Γιατράκους κ.ά. Στη σύγκρουση που ακολούθησε οι δυνάµεις των Μανιατών έτρεψαν σε φυγή τους Αιγύπτιους, οι οποίοι είχαν πάνω από 200 νεκρούς. Η µεγάλη αυτή νίκη όχι µόνο έσωσε τη Μάνη αλλά και αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1829 ο Δ. Υψηλάντης με δύναμη 2.500 ανδρών φτάνει στο στενό της Πέτρας, μεταξύ Θήβας και Λιβαδειάς. Εκεί διέταξε και χτίστηκαν οχυρώματα, για να αντιμετωπίσει τους Τούρκους που κατευθύνονταν στη Θεσσαλία.

29 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Εσωτερική πληροφόρηση;

Ο Μαυροκορδάτος γράφει στον αντιπρόεδρο του Εκτελεστικού Αθ. Κανακάρη ότι είχε πέσει στα χέρια των Ελλήνων γράµµα του άγγλου προξένου της Πρέβεζας, που απευθυνόταν στον άγγλο γενικό πρόξενο της Σµύρνης και περιείχε πολύτιµες πληροφορίες για τα σχέδια των Τούρκων. Σύµφωνα µε αυτές, ο Κιουταχής, που βρισκόταν στο Λουτράκι του Ξηροµέρου µε 3.500 πεζούς και 1.000 ιππείς, περίµενε τον Οµέρ πασά µε 8.000 Τούρκους για να καταλάβει την Ακαρνανία. Ο Μαυροκορδάτος θεώρησε σκόπιµο και πρότεινε να χτυπηθούν οι Τούρκοι στο Λουτράκι, πριν ισχυροποιηθούν. 1822:

Μπουρλότοοο!

Ο ελληνικός στόλος υπό τον Μιαούλη αντιµετωπίζει τον ενωµένο τουρκοαιγυπτιακό στόλο στη ναυµαχία του Γέροντα, απέναντι από την Κω. Η ναυµαχία ήταν πολύ κρίσιµη για την πορεία της Επανάστασης. Αν ο ελληνικός στόλος καταστρεφόταν, ο Αγώνας των Ελλήνων θα δεχόταν καίριο πλήγµα. Παρά τη µεγάλη υπεροχή των εχθρικών στόλων σε πλοία, άνδρες και δύναµη πυρός, η ναυµαχία έληξε µε επικράτηση των ελληνικών ναυτικών δυνάµεων. Η νίκη των Ελλήνων οφειλόταν στη δράση των πυρπολικών. Συγκεκριµένα, όταν τα πυρπολικά του Βατικιώτη και του Παπαντώνη ανατίναξαν µια µεγάλη αιγυπτιακή φρεγάτα και παρέσυραν στον θάνατο το πλήρωµά της, τα εχθρικά πλοία έσπευσαν να καταφύγουν στην Κω. 1824:

30 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Έχασε ο Χασάν

Κρήτες οπλαρχηγοί επιτίθενται αιφνιδιαστικά εναντίον του Χασάν πασά στη µονή του Σωτήρος στη Χαλέπα του Ρεθύµνου. Ο Χασάν, που είχε στρατοπεδεύσει νωρίτερα εκεί, αναγκάστηκε να αποχωρήσει µε σηµαντικές απώλειες και να κατευθυνθεί στον Σκλαβόκαµπο Ηρακλείου, όπου έφτασε την επόµενη µέρα. 1822:

Η οριστική λύση

Υπογράφεται από τις Δυνάµεις το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, µε το οποίο καθορίζονταν οριστικά τα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους. Σύµφωνα λοιπόν µε αυτό, στην Ελλάδα παραχωρήθηκε η περιοχή βόρεια του Σπερχειού, δηλαδή η περιοχή της Λαµίας, έτσι ώστε τα σύνορα να ακολουθούν τη γραµµή από τον Αµβρακικό µέχρι τον Παγασητικό κόλπο. Η Διάσκεψη του Λονδίνου εξέτασε και τις απαιτήσεις του σουλτάνου, αλλά τις απέρριψε όλες. Όµως, οι Δυνάµεις απέρριψαν και τα αιτήµατα των Κρητών και των Σαµίων να συµπεριληφθούν και τα νησιά τους στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Εισηγήθηκε ωστόσο στην Πύλη την παραχώρηση αυτονοµίας στη Σάµο, η οποία τελικώς ανακηρύχθηκε ηγεµονία υποτελής στον σουλτάνο, µε πλήρη αυτοδιοίκηση και χριστιανό ηγεµόνα. 1832 (ν. ηµ.):

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 ο ελληνικός στόλος υπό τον Μιαούλη συγκρούεται με τον τουρκοαιγυπτιακό στα νερά της Μυτιλήνης και τον αναγκάζει να καταφύγει με ζημιές στο λιμάνι της Σμύρνης.

31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Τα ελαιόδεντρα στο σφυρί…

Στο Βουλευτικό συζητείται η δηµοπράτηση του εισοδήµατος των ελαιώνων των ελεύθερων περιοχών για την περίοδο 1825-1826. Οι ελαιώνες αυτοί (Πελοπόννησος, Αθήνα, Σάλωνα), που ανήκαν προηγουµένως στους Τούρκους, είχαν περάσει στη δικαιοδοσία της επαναστατικής κυβέρνησης ως εθνικά κτήµατα. Το Βουλευτικό πρότεινε, λοιπόν, στο Εκτελεστικό τη δηµοπράτηση των ελαιώνων κατά τµήµατα και κατά τόπους. Όµως, αν η προσφορά σε κάποια περιοχή δεν ήταν συµφέρουσα, ο ελαιώνας δεν θα έπρεπε να κατακυρωθεί στον πλειοδότη. Στην περίπτωση αυτή άνθρωπος της Διοίκησης µε τον έπαρχο θα έπρεπε να φροντίσουν την παραχώρησή του, µε τον συµφερότερο για το Δηµόσιο τρόπο. 1825:

Πρώτη και τελευταία

Το Εκτελεστικό εγκρίνει τον νόµο περί δασµών και συµφωνεί µε τον διορισµό της επιτροπής, την οποία συγκρότησε το Βουλευτικό, για τη συγκέντρωση των χρηµάτων. Όµως, η επιτροπή αυτή όφειλε να υπακούει στις διαταγές του Εκτελεστικού και να δαπανά τα χρήµατα κυρίως για τις ανάγκες του στόλου. Σηµείωνε, ωστόσο, ότι το Βουλευτικό έκανε υπέρβαση των αρµοδιοτήτων του, διότι η συλλογή των δασµών ήταν αντικείµενο του Υπουργείου Οικονοµικών. Παρ’ όλα αυτά, το Εκτελεστικό εκχωρούσε το δικαίωµα της συλλογής στην επιτροπή για µία και µοναδική φορά. 1823:

1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Προµηνύµατα θύελλας

Η κυβέρνηση αποφασίζει τη µετεγκατάσταση του Υπουργείου των Ναυτικών στη Σαλαµίνα, επειδή αυτό είχε την αρµοδιότητα του Αγώνα στη θάλασσα. Για τα υπόλοιπα υπουργεία το Εκτελεστικό θεωρούσε καταλληλότερη έδρα τους την Πελοπόννησο, επειδή από εκεί µπορούσαν να υλοποιούν τις εντολές της κυβέρνησης (εξεύρεση πόρων, αποστολή εφοδίων στον στρατό) και να εξασφαλίζουν την ευνοµία της περιοχής, η οποία αποτελούσε την καρδιά της Επανάστασης. Κατά συνέπεια, δεν ενέκρινε τη µεταφορά τους στη Σαλαµίνα, όπως πρότεινε το Βουλευτικό, µέχρι τη λήψη της τελικής απόφασης για την έδρα της Διοίκησης. Η σοβούσα διαµάχη Εκτελεστικού και Βουλευτικού άρχισε να παίρνει διαστάσεις σύγκρουσης. 1823:

Οικογενειακές υποθέσεις

Οι πληρεξούσιοι των Σπετσών ενηµερώνουν το Βουλευτικό ότι ο στόλος του νησιού θα επέστρεφε για 2-3 µέρες στις Σπέτσες, ώστε τα πληρώµατα να φροντίσουν για την ασφάλεια των οικογενειών τους. Οι Σπετσιώτες σκόπευαν να τις µεταφέρουν στη Μονεµβασιά, επειδή οι χερσαίες δυνάµεις στο νησί δεν ήταν επαρκείς για την υπεράσπισή του. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 το Βουλευτικό προτείνει να καταβληθούν στον καπετάν Γιωργάκη Καββαδία, άγγλο υπήκοο, 22.500 γρόσια για την προμήθεια σιταριού και σίκαλης, επειδή, σε αντίθετη περίπτωση, θα προέκυπταν διεθνείς περιπλοκές.

2 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Ο «ειρηνοποιός»…

Ο πρόεδρος του Εκτελεστικού Αλ. Μαυροκορδάτος γράφει στον στρατηγό και τους χιλίαρχους που βρίσκονταν στο στρατόπεδο του χωριού Τρύφος στο Ξηρόµερο (Ακαρνανία) και τους επισηµαίνει τον κίνδυνο της διχόνοιας. Την ίδια µέρα γράφει και στον Γιαννάκη Ράγκο, που ήταν σε διαµάχη µε τον Καραϊσκάκη για το αρµατολίκι των Αγράφων, να αποµακρύνει τους άνδρες του από την περιοχή, για να µη συγκρουσθεί µε αυτόν. Γράφει όµως και στον Καραϊσκάκη, κάνοντάς του αυστηρές συστάσεις, για να τον συγκρατήσει. 1822:

Έξωση µε αποζηµίωση…

Οι Σουλιώτες εγκαταλείπουν την πατρίδα τους και αναχωρούν για τα αγγλοκρατούµενα Επτάνησα από το λιµάνι της Σπλάντζας. Πριν φύγουν, εισέπραξαν 150.000 γρόσια που τους χρωστούσε ο Αλή πασάς. Η αναχώρησή τους ήταν αποτέλεσµα µακρών διαπραγµατεύσεων µε τους Τούρκους, αφού οι Έλληνες, µετά την ήττα τους στο Πέτα, δεν ήταν σε θέση να τους βοηθήσουν. Με βάση τους όρους της συµφωνίας, οι Σουλιώτες έφυγαν µε τα όπλα τους, ενώ οι Τούρκοι πλήρωσαν τα επτανησιώτικα πλοία που θα τους µετέφεραν. Αργότερα, παρά τις απαγορεύσεις των Άγγλων, οι Σουλιώτες πήγαν στις διάφορες επαναστατηµένες περιοχές και έλαβαν µέρος στον Αγώνα. 1822:

3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Μέγα το της «Καρτερίας» κράτος

Καταπλέει στο λιµάνι του Ναυπλίου η κορβέτα «Καρτερία», το πρώτο ατµοκίνητο πλοίο του ελληνικού στόλου, µε κυβερνήτη τον άγγλο φιλέλληνα Φρανκ Άστιγξ. Είχε παραγγελθεί µε άλλα πέντε ίδιου τύπου ατµοκίνητα σκάφη στο Λονδίνο, µε χρήµατα του δεύτερου δανείου. Από αυτά, τα δύο δεν έφτασαν ποτέ στην Ελλάδα, ένα ανατινάχτηκε στις δοκιµές και τα άλλα δύο, η «Επιχείρηση» και ο «Ερµής», έφτασαν όταν είχαν σχεδόν τελειώσει οι ναυτικές επιχειρήσεις. Η «Καρτερία» είχε µήκος 38,4 µ., ανώτατη ταχύτητα 6 κόµβους και ήταν εξοπλισµένη µε 8 κανόνια των 68 λιβρών. Για τον εξοπλισµό της ο Άστιγξ διέθεσε 5.000 λίρες από την προσωπική του περιουσία. Υπήρξε το πρώτο στον κόσµο ατµοκίνητο πλοίο που έλαβε µέρος σε πολεµικές επιχειρήσεις. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 στο Βουλευτικό παρουσιάζεται αναφορά του συνταγματάρχη Φαβιέρου, με την οποία ζητούσε να μεταβεί με ολόκληρο το σώμα που διοικούσε στην Αθήνα, όπου έλπιζε να αυξήσει τη δύναμή του. Το 1825 η μητέρα και η σύζυγος του Οδυσσέα Ανδρούτσου παραδίδουν στην κυβέρνηση τη σπηλιά του στον Παρνασσό με τα τρόφιμα και τα πολεμοφόδια που ήταν αποθηκευμένα σε αυτήν.

4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Δεύτερο όχι

Το Εκτελεστικό απορρίπτει εκ νέου δεύτερο προβούλευµα του Βουλευτικού και επιµένει να παραµείνουν όλα τα υπουργεία, πλην εκείνου των Ναυτικών, στην Πελοπόννησο. Υποστήριζε ότι από εκεί είχαν τη δυνατότητα να συλλέγουν χρήµατα από εράνους και εθνικές προσόδους, να αποστέλλουν πολεµοφόδια και στρατεύµατα όπου χρειαζόταν και, γενικά, να ανταποκρίνονται αποτελεσµατικά στις ανάγκες της Επανάστασης. 1823:

Το αντίο του Ιµπραήµ

Αρχίζει η αποχώρηση των αιγυπτιακών στρατευµάτων από την Πελοπόννησο, µετά την άφιξη του γαλλικού εκστρατευτικού σώµατος υπό τον στρατηγό Μαιζόν. Ο γάλλος στρατηγός είχε δηλώσει στον Ιµπραήµ ότι δεν δεσµευόταν από τον όρο της Συνθήκης της Αλεξάνδρειας, που όριζε ότι θα παρέµεναν αιγυπτιακές φρουρές στα κάστρα της Μεθώνης, της Κορώνης, του Ναυαρίνου και των Πατρών, διότι ο Κόδριγκτον την είχε υπογράψει υπερβαίνοντας τις αρµοδιότητές του. Έτσι, όταν ο Ιµπραήµ αποχώρησε στις 20 Σεπτεµβρίου, οι αιγυπτιακές φρουρές των κάστρων που είχαν δεχτεί επίθεση παραδόθηκαν αµαχητί. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 ο Στράτφορντ Κάνιγκ, στο πλαίσιο της προσπάθειας ειρήνευσης, στέλνει οδηγίες στον ναύαρχο Κόδριγκτον να εμποδίζει μετακινήσεις από το ένα ελληνικό λιμάνι στο άλλο και να προστατεύει από ελληνικές επιθέσεις όσα τουρκικά ή αιγυπτιακά πλοία αποφάσιζαν να αποχωρήσουν.

5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Τα γαλόνια προηγούνται

Το Εκτελεστικό, απευθυνόµενο προς το Βουλευτικό, εξηγεί γιατί προέβη σε προβιβασµούς στρατιωτικών χωρίς την έγκρισή του, όπως προβλεπόταν. Υποστήριζε ότι, ενώ η Αν. Στερεά διέτρεχε θανάσιµο κίνδυνο από τους Τούρκους, οι αρχηγοί των ελληνικών στρατευµάτων δεν αναλάµβαναν εκστρατεία αν πρώτα δεν απονέµονταν αξιώµατα. Επειδή λοιπόν το ζήτηµα θεωρήθηκε κατεπείγον, δεν ζητήθηκε η έγκριση του Βουλευτικού παρά µόνο εκ των υστέρων, διότι προείχε η σωτηρία της πατρίδας. 1823:

Σύγχυση...

Ο γάλλος συνταγµατάρχης Φαβιέρος, αρχηγός του τακτικού στρατού, µε 300 άνδρες και 2 κανόνια, κινείται προς την Τριπολιτσά. Σκοπός του ήταν να καταλάβει την πόλη, την οποία κατείχε ο Ιµπραήµ. Την εποµένη ο Φαβιέρος και οι έλληνες οπλαρχηγοί κατέστρωσαν το σχέδιο της επίθεσης. Τη νύχτα της 7ης Σεπτεµβρίου ο Φαβιέρος µε 4 λόχους έφτασε κάτω από τα τείχη και περίµενε να ακούσει τους πυροβολισµούς των ατάκτων, οι οποίοι θα έκαναν την επίθεσή τους από την άλλη πλευρά των τειχών, όπως προβλεπόταν από το σχέδιο. Αυτό όµως δεν έγινε και ο Φαβιέρος αναγκάστηκε να αποχωρήσει. Ωστόσο, είναι αµφιλεγόµενο αν την ευθύνη της αποτυχίας την είχε ο Φαβιέρος ή οι έλληνες οπλαρχηγοί. 1825:

6 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Τον άρτον ηµών τον επιούσιον…

Στο Βουλευτικό παρουσιάζεται αναφορά κάποιας Μαργαρίτας, συζύγου του καπετάν Γιωργάκη, ο οποίος είχε σκοτωθεί σε σύγκρουση µε τους Τούρκους στην Αθήνα. Με αυτήν η χήρα ζητούσε να διαταχθούν οι Αθηναίοι να της δίνουν τα απαραίτητα για τη συντήρησή της. Το Βουλευτικό διαβίβασε το αίτηµά της στο Εκτελεστικό, µε την πρόταση να της χορηγούν οι Αθηναίοι 14 οκάδες σιτάρι τον µήνα. 1823:

Αίολος και Ποσειδώνας

Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος υπό τον Ιµπραήµ κατευθύνεται στη Σάµο, όπου έχει παραταχθεί ο ελληνικός, για να τον εµποδίσει να αποβιβάσει στρατεύµατα στο νησί. Ο τεράστιος εχθρικός στόλος που πλησίαζε έµοιαζε, σύµφωνα µε µαρτυρία της εποχής, σαν «πυκνότατο νέφος», ενώ, σύµφωνα µε άλλη, «η θάλασσα από την Κω µέχρι του Αγαθονησίου εκαλύπτετο από πλοία… τα οποία εσχηµάτιζαν αληθινόν κινητόν δάσος». Ωστόσο, για άγνωστους λόγους εκείνο το βράδυ οι εχθροί αποσύρθηκαν στους Αρκιούς. Μετά τα µεσάνυχτα όµως, εντελώς ξαφνικά, άρχισαν σφοδρό κανονιοβολισµό, τα πλοία φωτίστηκαν και οι Έλληνες ετοιµάστηκαν να αποκρούσουν την αναµενόµενη προσπάθεια απόβασης, η οποία όµως µαταιώθηκε από σφοδρούς ανέµους, ραγδαία βροχή και τρικυµία που ξέσπασε. 1824:

7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Το ένα πάνω στ’ άλλο

Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού παρουσιάζεται επιστολή του Ζαΐµη και αντίγραφο επιστολής των Λόντου, Β. Πετµεζά, Μήτσου Κοντογιάννη και Δήµου Σκαλτσά. Με τις επιστολές αυτές πληροφορούσαν το σώµα για την εκστρατεία του Μουσταή πασά της Σκόδρας, τη µάχη στο Καρπενήσι (Κεφαλόβρυσο), και επισήµαιναν την ανάγκη να ενισχυθεί η Δ. Ελλάδα µε πελοποννησιακά στρατεύµατα για να αποκρουσθεί η τουρκική προέλαση. Άλλο γράµµα του καπετάν Γ. Κίτσου αναφερόταν στην ανάγκη αποστολής 4.000 Πελοποννησίων. Το ζήτηµα επανήλθε στη συνεδρίαση της 10ης Σεπτεµβρίου, στην οποία έγινε λόγος για τον θάνατο του αρχηγού των Σουλιωτών Ζυγούρη Τζαβέλα στη µάχη της Καλιακούδας, και αποφασίστηκε να συζητηθεί µε το Εκτελεστικό ο τρόπος δράσης. 1823:

Τυφλή η Θέµις, αλλά και χωλή…

Το Εκτελεστικό ζητεί από το Βουλευτικό να εγκρίνει την απόφασή του της 5ης Σεπτεµβρίου για τον διορισµό πενταµελούς επιτροπής, για την επίλυση των δικαστικών διαφορών µεταξύ των πολιτών. Η απόφαση είχε ληφθεί επειδή δεν είχαν συσταθεί δικαστήρια, λόγω του πολέµου, µε σκοπό να απαλλαγεί η Διοίκηση από δικαστικά καθήκοντα, ώστε να είναι αφοσιωµένη στα σοβαρά ζητήµατα του πολέµου και της σωτηρίας της πατρίδας. 1823:

8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Μικρά αλλά θαυµατουργά…

Ο ελληνικός στόλος, υπό τον ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη, συγκρούεται µε την τουρκική αρµάδα στο στενό µεταξύ Σπετσών και Ερµιόνης. Σε κάποια φάση της σύγκρουσης ο Πιπίνος πυρπόλησε ένα αλγερινό µπρίκι, στο οποίο 50 ναύτες κάηκαν ή πνίγηκαν, προσπαθώντας να σβήσουν τη φωτιά. Ωστόσο, η ναυµαχία, πεισµατώδης και αµφίρροπη, συνεχιζόταν µέχρι τη στιγµή που ο πυρπολητής Κοσµάς Μπαρµπάτσης, µε παράτολµη ενέργεια, προσπάθησε να χρησιµοποιήσει το πυρπολικό του εναντίον της τουρκικής ναυαρχίδας. Έντροµοι οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή, χωρίς να κατορθώσουν να ανεφοδιάσουν το πολιορκούµενο από τους Έλληνες Ναύπλιο. 1822:

Νοικοκύρεµα

Ο Καποδίστριας εκδίδει ψήφισµα για την οργάνωση της Γερουσίας, του Υπουργικού Συστήµατος και του Λογιστικού και Ελεγκτικού Συνεδρίου, ανεξάρτητης αρχής, προδρόµου του σηµερινού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τα ιδρυόµενα υπουργεία ήταν έξι: Εσωτερικών, Εξωτερικών και Εµπορικού Ναυτικού, Οικονοµίας και Εµπορίου, Δικαιοσύνης, Δηµόσιας Παιδείας και Εκκλησιαστικών και Φροντιστηρίου των Στρατιωτικών και του Πολεµικού Ναυτικού. 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 ο Μιαούλης ματαιώνει απόβαση εχθρικών στρατευμάτων στον Μαραθόκαμπο της Σάμου, εφαρμόζοντας ένα ευφυές σχέδιο αλλά και με τη βοήθεια του ανέμου: Παρέταξε ένα τμήμα του στόλου μεταξύ Σάμου και Μ. Ασίας και το υπόλοιπο μπροστά στον Μαραθόκαμπο, εμποδίζοντας τις προσπάθειες απόβασης.

9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Μέχρις εσχάτων

Ο Γεωργάκης Ολύµπιος, επιφανής στρατιωτικός ηγέτης της Επανάστασης στη Μολδοβλαχία, για να µη συλληφθεί από τους Τούρκους, ανατινάζει το κωδωνοστάσιο της µονής Σέκου στη Μολδαβία και βρίσκει ηρωικό θάνατο µε λίγους συµπολεµιστές του. Ο Ολύµπιος, όταν η Επανάσταση στη Βλαχία είχε πια σβήσει, µαζί µε τον Φαρµάκη συνέχισαν τον αγώνα στη Μολδαβία. Αρκετοί όµως από τους στρατιώτες τους, βλέποντας το µάταιο του αγώνα, τους εγκατέλειψαν, µε αποτέλεσµα να µείνουν µαζί τους µόνο 350 άνδρες. Με αυτούς οι δύο οπλαρχηγοί κατέφυγαν στη µονή Σέκου, θεωρώντας την απροσπέλαστη. Εναντίον τους κινήθηκαν από το Ιάσιο 6.000 Τούρκοι υπό τον Σελήχ πασά. Στις 8 Σεπτεµβρίου ο Σελήχ, µέσω ορεινών µονοπατιών που του υπέδειξαν ντόπιοι, πολιόρκησε στενά τη µονή. Την επόµενη µέρα ο Ολύµπιος, αποµονωµένος στο κωδωνοστάσιο και αρνούµενος οποιαδήποτε συνδιαλλαγή µε τους εχθρούς, προτίµησε τον ένδοξο θάνατο και πέρασε στην περιοχή του θρύλου. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο τουρκικός στόλος φτάνει στην Πάτρα και αποβιβάζει χιλιάδες στρατιώτες. Το ελληνικό στρατόπεδο γύρω από την Πάτρα διαλύθηκε. Το 1822, 1.000 Έλληνες συγκρούονται στον Άγιο Μύρωνα του Ηρακλείου με Τούρκους της περιοχής και αιγυπτιακό ιππικό και τους προκαλούν σημαντικές απώλειες.

10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Μαύρα σύννεφα στον ορίζοντα

Ο Ανδρέας Ζαΐµης, µέλος του Εκτελεστικού, αλλά αντιπολιτευόµενος τα υπόλοιπα µέλη του σώµατος (Πετρόµπεη, Κολοκοτρώνη, Χαραλάµπη, Μεταξά), γράφει στους οµόφρονές του πολιτικά βουλευτές της Πελοποννήσου, παροτρύνοντάς τους να συµπράξουν µε τους νησιώτες οι ίδιοι και όσοι άλλοι Πελοποννήσιοι «πονούν την ανάστασιν της Ελλάδος». Είναι η περίοδος που τα δύο σώµατα της Διοίκησης, το Εκτελεστικό και το Βουλευτικό, βρίσκονταν σε διαµάχη, καθώς το Βουλευτικό υποστήριζε τους Υδραίους, µε τους οποίους συνέπρατταν ο Μαυροκορδάτος, ο Ζαΐµης, ο Λόντος και ο Κωλέττης, ενώ ο αντίπαλος πόλος ήταν ο αντιπρόεδρος του Εκτελεστικού Θ. Κολοκοτρώνης. 1823:

Μικρό στο µάτι…

Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος εµφανίζεται ανάµεσα στην Ικαρία και την Αµοργό, ενώ ο ελληνικός βρισκόταν στους Φούρνους. Όταν κάποια ελληνικά πλοία και ένα πυρπολικό αποµονώθηκαν από τον υπόλοιπο στόλο, περίπου 70 εχθρικά πλοία κινήθηκαν εναντίον τους, µε επικεφαλής µια φρεγάτα. Όµως τη δύσκολη αυτή στιγµή το πυρπολικό κινήθηκε αµέσως εναντίον της και την ανάγκασε να υποχωρήσει. Στο µεταξύ, κατέφθασε και ο υπόλοιπος ελληνικός στόλος, που καταδίωξε τον εχθρικό και τον υποχρέωσε να εγκαταλείψει τον αγώνα. Έτσι, η προσπάθεια των Τουρκοαιγυπτίων να κάνουν απόβαση στη Σάµο, όπως υπολόγιζαν, απέτυχε. 1824:

11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Θέλει αρετήν και τόλµην η ελευθερία

Τα πλοία του ελληνικού στόλου «Καρτερία», «Επιχείρησις» και «Μέδουσα» κανονιοβολούν το φρούριο του Παντοκράτορα, στην είσοδο του Αµβρακικού, µε σκοπό να βοηθήσουν τα µικρότερα ελληνικά πλοία να εισέλθουν στον κόλπο και να εξουδετερώσουν τα τουρκικά, ώστε οι χερσαίες ελληνικές δυνάµεις να εξασφαλίσουν τον έλεγχο της γύρω περιοχής. Την εποµένη, ο αρχηγός της µοίρας εγκατέλειψε την προσπάθεια, προφασιζόµενος ασθένεια. Η δράση αυτή του στόλου είχε αναληφθεί στο πλαίσιο του σχεδίου του Καποδίστρια να καταληφθεί η περιοχή γύρω από τον Αµβρακικό, όπου θα έφταναν τα βόρεια σύνορα της χώρας στη Δ. Ελλάδα. 1828:

Το ανεκτό και το βέλτιστο

Ο Καποδίστριας υποβάλλει στους πρεσβευτές των Δυνάµεων, οι οποίοι είχαν φτάσει στον Πόρο, εµπιστευτικό υπόµνηµα για τον καθορισµό των συνόρων. Σε αυτό ανέφερε ότι τα πιο περιορισµένα σύνορα θα έπρεπε να εκτείνονται από τον Παγασητικό µέχρι τις Σαγιάδες (Σαγιάδα), αλλά η φυσική οροθεσία για βιώσιµο κράτος θα έπρεπε να ξεκινά από τον Θερµαϊκό και µέσω Χασίων, Μετσόβου, Χορµόβου, Σαµαρίνας και Γαρδικίου να καταλήγει στην Αδριατική. Στο κράτος θα έπρεπε ακόµα να περιληφθούν η Εύβοια, τα νησιά του Αιγαίου και η Κρήτη. 1828:

12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Ως εδώ και µη παρέκει…

Ο Καποδίστριας, σχεδιάζοντας την εκστρατεία στην Αν. Στερεά και επιδιώκοντας τη συµµετοχή και των γαλλικών στρατευµάτων για την απελευθέρωσή της, υποβάλλει το σχετικό αίτηµα στον γάλλο βασιλιά. Αρκετές ηµέρες αργότερα ο αρχηγός του γαλλικού εκστρατευτικού σώµατος, στρατηγός Μαιζόν, τον πληροφόρησε ότι το αίτηµά του είχε γίνει αποδεκτό. Κατόπιν αυτού, ο Κυβερνήτης ετοιµαζόταν να στείλει πλοία για να διαπεραιώσουν τις γαλλικές δυνάµεις στη Ναύπακτο. Ωστόσο, η εκστρατεία των Γάλλων µαταιώθηκε, λόγω της παρέµβασης των Άγγλων, που είχαν φροντίσει στη σχετική συµφωνία να περιλαµβάνεται ο όρος ότι ο Μαιζόν είχε δικαίωµα να δράσει µόνο στην Πελοπόννησο. 1828:

Η τελευταία µάχη

Ο Δηµήτριος Υψηλάντης νικά στην Πέτρα της Βοιωτίας τα τουρκικά στρατεύµατα του Οσµάν πασά και του Ασλάν µπέη. Ο έλληνας αρχιστράτηγος, γνωρίζοντας ότι οι τουρκικές δυνάµεις θα κινούνταν από την Αθήνα προς τη Θεσσαλία, κατέλαβε τα στενά της Πέτρας, µεταξύ Θήβας και Λιβαδειάς, και οργάνωσε την άµυνα σε αυτά. Στη µάχη που ακολούθησε, τελευταία της Επανάστασης, οι Έλληνες επικράτησαν ολοκληρωτικά και ανάγκασαν τους Τούρκους να παραδώσουν τα εδάφη της Αν. Στερεάς µέχρι την Αλαµάνα, πλην της Αθήνας. 1829:

13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Ρουµελιώτικες διενέξεις

Ο Μαυροκορδάτος, πρόεδρος του Εκτελεστικού, γράφει στον αντιπρόεδρο Κανακάρη ότι είχε κατορθώσει να αποτρέψει τον εµφύλιο στη Δ. Στερεά, που ήταν επί θύραις λόγω τοπικών ανταγωνισµών. Ο κίνδυνος όµως δεν είχε εκλείψει οριστικά, αφού ο Καραϊσκάκης βρισκόταν σε διαµάχη µε τον Γιαννάκη Ράγκο και τους βαλτινούς συµπατριώτες του στα Άγραφα, και οι Σταϊκαίοι µε τον Αλέξη Βλαχόπουλο στον Βλοχό (κοντά στο Αγρίνιο) της Ακαρνανίας. 1822:

Συµπτώσεις

Επτανήσιοι αγωνιστές επιχειρούν να µπουν στην πολιορκούµενη Ακρόπολη, για να ενισχύσουν τη φρουρά, αλλά χωρίς επιτυχία, επειδή εκείνη τη στιγµή οι έγκλειστοι Έλληνες είχαν επιχειρήσει επίθεση εναντίον των Τούρκων, που κατασκεύαζαν υπονόµους. Νέα απόπειρά τους έπειτα από λίγες µέρες επίσης απέτυχε, επειδή βρήκαν απέναντί τους το τουρκικό ιππικό. Υποχώρησαν τότε προς το Λαγονήσι, όπου συγκρούστηκαν µε τους εχθρούς, προκαλώντας τους αρκετές απώλειες. Στη συνέχεια µπήκαν σε πλοία και πέρασαν στη Σαλαµίνα. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 ο Ιμπραήμ δηλώνει στους ναυάρχους της Αγγλίας και της Γαλλίας Κόδριγκτον και Δεριγνύ ότι είναι αποφασισμένος να καταπνίξει την Επανάσταση, παρά την αντίθετη απόφαση των Μ. Δυνάμεων. Ωστόσο, συμφώνησε να μην αναλάβει δράση προτού πάρει νέες οδηγίες από την Πόλη και την Αλεξάνδρεια.

14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Η αρχή του ονείρου

Ιδρύεται στην Οδησσό της Ρωσίας από τον Εµµανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ η Φιλική Εταιρεία, µε σκοπό την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό. Οι ιδρυτές καθιέρωσαν κρυπτογραφικό κώδικα για την επικοινωνία των µελών της εταιρείας και ιεροτελεστία για τη µύησή τους. Σταδιακά και µέχρι την έναρξη της Επανάστασης µυήθηκαν σε αυτήν σηµαντικά πρόσωπα, µεταξύ των οποίων και αγωνιστές, όπως ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας κ.ά. Την αρχηγία της εταιρείας ανέλαβε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης. 1814:

Ευοίωνη εξέλιξη

Υπογράφεται η Συνθήκη της Αδριανούπολης µεταξύ της Ρωσίας και της ηττηµένης στον ρωσοτουρκικό πόλεµο Οθωµανικής Αυτοκρατορίας. Με το άρθρο 10 της συνθήκης αυτής η Υψηλή Πύλη αποδεχόταν την Ιουλιανή Συνθήκη του 1827, καθώς και το Πρωτόκολλο της 10ης Μαρτίου του 1829, το οποίο καθόριζε τα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους στη γραµµή Αµβρακικού – Παγασητικού. 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 ελληνικές δυνάμεις με τους Καραϊσκάκη, Πανουργιά, Δράκο, Δαγκλή κ.ά. νικούν στο χωριό Βάργιαννη του Παρνασσού (Φωκίδα) 1.000 επίλεκτους Αλβανούς, ύστερα από σκληρή μάχη. Το 1824 ο Δυοβουνιώτης με 300 άνδρες νικά στη Σουβάλα της Φωκίδας 4.000 Τούρκους, που είχαν απώλειες 30 νεκρούς και αιχμαλώτους.

15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Έπεσαν σε «πηγάδια»

Οι Σουλιώτες, µε αρχηγό τον Γεώργιο Δράκο, νικούν δύναµη 800 Τούρκων στα Πέντε Πηγάδια, µεταξύ Άρτας και Ιωαννίνων. Ο Δράκος, για να εµποδίσει ενισχύσεις του Χουρσίτ πασά στις δυνάµεις που πολιορκούσαν τον Αλή πασά (οι Σουλιώτες ήταν πια σύµµαχοι µε τον παλαιό τους εχθρό εναντίον των Τούρκων), κατέλαβε τα στενά των Πέντε Πηγαδιών. Στη µάχη που ακολούθησε οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας στο πεδίο της µάχης 100 νεκρούς και άλλους τόσους αιχµαλώτους, τρόφιµα και πολεµοφόδια. 1821:

Μάθηµα ελληνικών

Οι έφοροι της Καλαµάτας εκδίδουν την παρακάτω απόδειξη παραλαβής µολυβιού, από το οποίο κατασκευάζονταν βόλια: «Ελάβοµεν παρά τον κ. Ιωανην Κορωνετόπουλον δια λογαριασµόν της σεβαστής Γερουσίας µολύβδι λάµναις (ελάσµατα) έξει, Νο 6, οκάδες διακόσιαις πέντε και τριακόσια…». Πρέπει να σηµειωθεί ότι η προµήθεια πολεµοφοδίων αποτελούσε µείζον ζήτηµα για τη συνέχιση του Αγώνα. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο τουρκικός στόλος, αφού απέτυχε να ανεφοδιάσει το πολιορκούμενο από τους Έλληνες Ναύπλιο, αποπλέει και κατευθύνεται στην Κρήτη. Το 1823 διεξάγεται ναυμαχία στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ της χερσονήσου του Άθω και της Λήμνου, στην οποία νικούν οι Έλληνες υπό τους Μιαούλη, Σαχτούρη, Καλαφάτη και Σκούρτη.

16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Ήταν για τα δύσκολα...

Το Εκτελεστικό ζητά από το Βουλευτικό την έγκρισή του για την επιχείρηση απελευθέρωσης της Εύβοιας. Του γνωστοποιούσε, λοιπόν, ότι ο έπαρχος του νησιού και οι Ευβοείς που βρίσκονταν έξω από το νησί έκαναν έκκληση να επιστρέψουν σε αυτό, για να καλλιεργήσουν τα κτήµατά τους και να διώξουν τους εχθρούς. Για να το πετύχουν ζητούσαν να δράσουν οι ναυτικές δυνάµεις των Ψαρών και ο Ανδρούτσος. Το Εκτελεστικό, θεωρώντας την Εύβοια προπύργιο της Α. Στερεάς και της Πελοποννήσου, όρισε προσωρινό αρχηγό του στρατού της Εύβοιας τον Ανδρούτσο και αποφάσισε τον ναυτικό αποκλεισµό της από τους Ψαριανούς. 1823:

Απελευθερωτική πνοή

Οι Τούρκοι της Λοµποτινάς Ναυπακτίας επιτίθενται κατά των Ελλήνων στη θέση Μυρµηγκάρι. Οι ελληνικές δυνάµεις µε επικεφαλής τους οπλαρχηγούς Μακρυγιάννη και Φαρµάκη απέκρουσαν εφόδους των εχθρών και τους ανάγκασαν να καταφύγουν στη Λοµποτινά, αφήνοντας πίσω τους 50 νεκρούς. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1828, σε μάχη στο Καστέλι, 300 Έλληνες, με τη βοήθεια ντόπιων αγωνιστών, νικούν 600 Τούρκους υπό τον Αχμέτ αγά. Οι επιχειρήσεις αυτές διεξάγονταν στο πλαίσιο της εκστρατείας του Κίτσου Τζαβέλα για την απελευθέρωση περιοχών της Ναυπακτίας και της Φωκίδας και την παρεμπόδιση της τροφοδοσίας των στρατευμάτων του Ιμπραήμ.

17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Θα πάρω µια ψαρόβαρκα

Ο Χρήστος Παληογιάννης, ο Δηµήτρης Μακρυγιάννης και λίγοι ψαριανοί ναύτες µε ψαρόβαρκες κατορθώνουν να αρπάξουν µια εχθρική γολέτα µε 10 κανόνια στον Κορινθιακό, κάτω από τα Σάλωνα. Με το πλοίο αυτό άρχισαν να δυσκολεύουν τη µέχρι τότε ανεµπόδιστη ναυσιπλοΐα των εχθρικών πλοίων στον κόλπο. 1826:

Κυριαρχία στη θάλασσα

Ο Άστιγξ µε την «Καρτερία» και ο Τόµας µε το «Σωτήρ» και 2 κανονιοφόρους επιτίθενται σε εχθρικά πλοία στον κόλπο της Ιτέας, στον Κορινθιακό. Τα πλοία αυτά είχαν ερηµώσει τα παράλια της Β. Πελοποννήσου και της Στερεάς. Κατά την επίθεση, ο Άστιγξ, ο Τόµας και οι κυβερνήτες των κανονιοφόρων αχρήστευσαν τα παράκτια πυροβολεία των Τούρκων και βύθισαν τα περισσότερα εχθρικά πλοία που δρούσαν στην περιοχή. Επίσης αιχµαλώτισαν δύο τουρκικά, καθώς και τρία αυστριακά πλοία. Τα αυστριακά, κατά παράβαση του διεθνούς ναυτικού δικαίου της εποχής, µετέφεραν πολεµοφόδια και όπλα στους εχθρούς. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 ο Αλ. Μαυροκορδάτος, ως πρόεδρος του Εκτελεστικού, αναχωρώντας για την Πελοπόννησο, διορίζει γενικό διευθυντή των πολιτικών υποθέσεων της δυτικής Ελλάδος τον «γενναιότατον», όπως τον αποκαλεί, Γεώργιον Νικολού, δηλαδή τον Βαρνακιώτη.

18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Έβαλαν «πάγο» στον Άρειο Πάγο

Συνέρχεται στην Αθήνα συνέλευση, στην οποία συµµετείχαν οι πρόκριτοι της πόλης, αλλά και αυτοί της Λιβαδειάς, των Θηβών, των Σαλώνων, του Ταλαντίου (Αταλάντης) και της Εύβοιας, καθώς και οι αρχιερείς των Αθηνών, των Θηβών και της Καρυστίας. Την πρωτοβουλία είχαν οι πρόκριτοι των Αθηνών, που αντιπολιτεύονταν τον Άρειο Πάγο και επιδίωκαν την κατάργησή του. Η συνέλευση αποφάσισε την κατάργηση του Αρείου Πάγου και τη µεταφορά των αρµοδιοτήτων του στους αντιπροσώπους των ελεύθερων επαρχιών της Α. Ελλάδας, µέχρι τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης. 1822:

Ήταν µια κάποια λύση

Στο Βουλευτικό παρουσιάζεται αναφορά του στρατηγού Γ. Κίτσου, που πολεµούσε στο Μεσολόγγι. Σε αυτήν εξέφραζε τα παράπονά του επειδή η κυβέρνηση, αν και του είχε υποσχεθεί να του παραδώσει τον αιχµάλωτο Χαβούζ πασά, για να τον ανταλλάξει µε την αιχµάλωτη από τους Τούρκους οικογένειά του, έµαθε ότι ο πασάς θα ελευθερωνόταν, έπειτα από ανταλλαγή µε άλλους έλληνες αιχµαλώτους. Κατόπιν αυτού υπέβαλε το αίτηµα να του χορηγηθούν τουλάχιστον τα 15.000 γρόσια που είχαν προεγκριθεί τον Απρίλιο. Το Βουλευτικό έκανε δεκτό το αίτηµά του και έστειλε σχετικό προβούλευµα στο Εκτελεστικό. 1823:

19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Νέες συµµαχίες

Ο Ανδρέας Ζαΐµης στέλνει επιστολή στον Α. Λόντο, µε τον οποίο είχαν βοηθήσει τον Κουντουριώτη και τους Υδραίους στην επικράτησή τους κατά τον πρώτο εµφύλιο, εναντίον του Κολοκοτρώνη, του Πετρόµπεη και των άλλων Πελοποννησίων. Σε αυτήν του γράφει ότι ο Κουντουριώτης και οι νησιώτες, για να εδραιώσουν την πολιτική τους κυριαρχία, επιδίωκαν να παραµερίσουν τους ισχυρούς Πελοποννήσιους, πολιτικούς και στρατιωτικούς, αναφέροντάς του τα εξής: «Ο πρόεδρος (του Εκτελεστικού Κουντουριώτης), οποίων φρονηµάτων έγινε γνωστός (και) οι νησιώται διά τα ίδιά των τέλη (συµφέροντα), θέλουν τον µηδενισµόν των εχόντων λόγον και επιρροήν Πελοποννησίων». Είναι η αρχή της δηµιουργίας δύο νέων παρατάξεων, Πελοποννησίων αφενός, Υδραιοσπετσιωτών και Ρουµελιωτών αφετέρου, που θα οδηγήσει στον δεύτερο εµφύλιο. Βέβαια, προσωπικές φιλοδοξίες και ανταγωνισµοί έπαιξαν τον δικό τους ρόλο σε αυτό. Ο Παπαφλέσσας π.χ., αν και Πελοποννήσιος, συµπαρατάχθηκε µε τους κυβερνητικούς (Υδραιοσπετσιώτες και Ρουµελιώτες). 1824:

Έρανος... υποχρεωτικός

Στο Βουλευτικό παρουσιάζεται προβούλευµα του Εκτελεστικού για τον έρανο (υποχρεωτική εισφορά) που είχε επιβληθεί στους κατοίκους της Σύρου. Επειδή οι ντόπιοι Συριανοί ήταν λίγοι, αν δεν υπολογίζονταν οι πρόσφυγες στο νησί, το Βουλευτικό έδωσε την έγκρισή του να µειωθεί το ποσό του επιβληθέντος εράνου από 15.000 σε 10.000 γρόσια. 1825:

20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Αλβανοτουρκική συνεργασία

Ο Μουσταή πασάς της Σκόδρας και ο Οµέρ Βρυώνης φτάνουν κοντά στο Ανατολικό (Αιτωλικό) και καταλαµβάνουν τον Γαλατά και το Μποχώρι (Ευηνοχώρι), µε σκοπό να υποτάξουν το ένα από τα δύο προπύργια της Επανάστασης στη Δ. Στερεά. Ο φοβερός αλβανός πασάς, µετά τη µάχη στο Κεφαλόβρυσο και τον θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη, είχε συναντηθεί στο Βραχώρι (Αγρίνιο) µε τον Οµέρ Βρυώνη, όπου σχεδίασαν τη µελλοντική δράση τους, για να καταλάβουν το Αιτωλικό και το Μεσολόγγι. Οι Έλληνες, για να υπερασπίσουν το Αιτωλικό, µετέφεραν σε αυτό 4 κανόνια από το Μεσολόγγι. 1823:

Ο φόβος φυλάει τα... λίγα

Έξι υδραίικα πλοία και ένα πυρπολικό περικυκλώνονται, λόγω της νηνεµίας, από 11 τουρκικά πολεµικά κοντά στο Άγιο Όρος και συγκρούονται µαζί τους για τέσσερις ώρες. Τα πλοία αυτά αποτελούσαν µέρος του ελληνικού στόλου που είχε δύναµη 40 πλοίων και 6 πυρπολικών και, µε ναύαρχο τον Μιαούλη, παρακολουθούσε δύναµη 59 τουρκικών πλοίων. Τα 11 τουρκικά πλοία, παρά την πλεονεκτική τους θέση, φοβήθηκαν να πλησιάσουν, και έτσι τα ελληνικά, αφού έκαψαν το πυρπολικό, για να πανικοβάλουν τον εχθρό, διέσπασαν τον κλοιό και ενώθηκαν µε την κύρια δύναµη του στόλου. 1823:

21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Άραξαν στον Άραξο

Ο Κόδριγκτον µε 4 πλοία παρακολουθεί δύο τουρκοαιγυπτιακές µοίρες, που είχαν συνενωθεί και έπλεαν προς Βορράν, µε κατεύθυνση τον Πατραϊκό κόλπο. Όταν τις πλησίασε, άλλαξαν αµέσως πορεία και έπλευσαν προς το Ναυαρίνο. Επειδή όµως ο Κόδριγκτον δεν είχε αρκετά εφόδια, έπλευσε στη Ζάκυνθο, αφήνοντας το πλοίο «Ντάρτµουθ» να τις παρακολουθεί. Τότε οι δύο µοίρες άλλαξαν και πάλι πορεία και κατευθύνθηκαν βόρεια. Δεν µπόρεσαν όµως να µπουν στον Πατραϊκό κόλπο, λόγω της θύελλας που ξέσπασε ξαφνικά, και προσορµίστηκαν στον κάβο Πάπα (Άραξο). Από τις κινήσεις αυτές έγινε φανερό ότι οι συµµαχικές Δυνάµεις δεν αστειεύονταν, αλλά σκόπευαν σοβαρά να αναχαιτίσουν τον Ιµπραήµ. 1827:

Ο Κωφός δεν κώφευσε

Οι πλοίαρχοι Κωφός, Τενεκές, Παρασκευάς και Θεόφιλος, κάτω από σφοδρότατο κανονιοβολισµό των τουρκικών πυροβολείων της Πρέβεζας και του Ακτίου, µπαίνουν στον Αµβρακικό κόλπο, προκαλώντας τον θαυµασµό όσων παρακολουθούσαν την επιχείρηση. Εκεί κυρίευσαν 43 εχθρικά πλοιάρια και βύθισαν µία κανονιοφόρο, ενώ ένα δικάταρτο διέφυγε στη Σαλαώρα. Στην καταδροµική αυτή επιχείρηση σκοτώθηκε ο πλοίαρχος Κωφός και τραυµατίστηκε ο Τενεκές. Το κατόρθωµα αυτό ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων της περιοχής και πολλοί έσπευσαν να καταταγούν στο ελληνικό στράτευµα. 1828:

22 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Υπέρ υγείας

Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού προτείνεται η συνεισφορά των βουλευτών για την κάλυψη των αναγκών του νοσοκοµείου του Ναυπλίου. Η πρόταση εγκρίθηκε και λήφθηκε απόφαση να συντάξει ο πρόεδρος της Βουλής Πανούτσος Νοταράς κατάλογο των βουλευτών, ώστε να συνεισφέρει ο καθένας όσα χρήµατα επιθυµούσε. Στην ίδια συνεδρίαση, επίσης, αποφασίστηκε να κρατείται το 0,5% από όλους τους µισθούς για σύσταση νοσοκοµείων σε όλη την επικράτεια. 1825:

Γης Μαδιάµ!

Ο Κεχαγιάµπεης, υπαρχηγός του Ιµπραήµ, στέλνει στους Μεσσήνιους και τους Μανιάτες προκήρυξη του αιγύπτιου πασά, µε την οποία τους καλεί να προσκυνήσουν, απειλώντας τους ότι, αν δεν το έκαναν, θα ερήµωνε τον τόπο. Μετά την περήφανη άρνησή τους και την απάντηση του Κολοκοτρώνη ότι και ένας Έλληνας να έµενε δεν θα προσκυνούσε, οι Αιγύπτιοι επιδόθηκαν στο έργο της καταστροφής της περιοχής, καίγοντας ελαιώνες και καλλιέργειες και ερηµώνοντας τον τόπο. Ο Κολοκοτρώνης τότε κατήγγειλε στους ναυάρχους των τριών Δυνάµεων (Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας) όσα συνέβαιναν. Όµως οι παρεµβάσεις των τελευταίων δεν έφεραν κανένα αποτέλεσµα. Παρά τις διαµαρτυρίες τους, ο Κεχαγιάµπεης συνέχιζε να εφαρµόζει την τακτική «φωτιά και τσεκούρι», σύµφωνα µε τις εντολές του Ιµπραήµ. 1827:

23 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Πήραµε την Τριπολιτσά, του Λιονταριού τις πόρτες

Ένας έλληνας αγωνιστής, αφού εξαπάτησε τούρκο φρουρό, µπαίνει στην πολιορκούµενη Τριπολιτσά και ανοίγει την Πύλη του Ναυπλίου. Οι πολιορκητές µπήκαν στην πόλη και συγκρούστηκαν µε τους Τούρκους, η τελευταία εστία αντίστασης των οποίων εξουδετερώθηκε στις 26 του µηνός. Ακολούθησαν σφαγές χιλιάδων Τούρκων, ενώ ο Κολοκοτρώνης κατόρθωσε να διασώσει την πλειονότητα των Αλβανών. Η κατάληψη της πρωτεύουσας της Πελοποννήσου ήταν η µεγαλύτερη ως τότε επιτυχία της Επανάστασης και οφειλόταν στο σχέδιο του Κολοκοτρώνη, το οποίο υιοθέτησαν και οι άλλοι οπλαρχηγοί. Η πόλη αποτελούσε το διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο των Τούρκων στην Πελοπόννησο και η κατάκτησή της έκανε ευκολότερο το έργο των επαναστατών να κυριεύσουν και τα άλλα κάστρα και να κυριαρχήσουν σε αυτήν. Η πολιορκία είχε αρχίσει τον Απρίλιο από τον Κολοκοτρώνη, έγινε συστηµατικότερη από τον Ιούλιο και στις παραµονές της κατάληψης οι πολιορκητικές δυνάµεις ανέρχονταν σε 10.000. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Ι. Φαρμάκης παραδίδεται στη μονή Σέκου και οδηγείται στην Κωνσταντινούπολη, όπου, αφού βασανίστηκε, αποκεφαλίστηκε. Το 1828 στη Γραμμένη Οξυά Ναυπακτίας διεξάγεται μεγάλη μάχη μεταξύ 3.000 Τούρκων και ολιγάριθμων ελληνικών δυνάμεων υπό τον Κίτσο Τζαβέλα και τον Πανομάρα, με θριαμβευτική νίκη των Ελλήνων.

24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ «Εθνοκατάρατος» ήρωας!

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, που είχε προσκληθεί στην Αθήνα για να οργανώσει την άµυνα της Ακρόπολης, εκλέγεται αρχιστράτηγος της ανατολικής Ελλάδας από τους αντιπροσώπους των επαρχιών της περιοχής. Σε λαµπρή τελετή οι αρχιερείς Αθηνών και Θηβών έζωσαν τον Οδυσσέα µε το σπαθί του Οµέρ Βρυώνη, λάφυρο της πόλης των Αθηνών. Στο εξής, τα µέλη του Αρείου Πάγου, των οποίων η εξουσία είχε καταργηθεί µε την απόφαση της συνέλευσης της 18ης Σεπτεµβρίου, θα καταστούν αδυσώπητοι εχθροί του Ανδρούτσου. Μάλιστα, λίγο αργότερα, σε αναφορά τους προς την κυβέρνηση, θα αποκαλέσουν τον Οδυσσέα «εθνοκατάρατο». 1822:

Η µεγάλη ευκαιρία

Ο ελληνικός στόλος νικά και τρέπει σε φυγή τον τουρκοαιγυπτιακό υπό τον Ιµπραήµ στο στενό ανάµεσα στα Καρδάµυλα της Χίου και τα Καράµπουρνα της µικρασιατικής ακτής. Ο Ιµπραήµ είχε συνοδεύσει µέχρι τη Μυτιλήνη τον τούρκο ναύαρχο Χοσρέφ, ο οποίος µε 15 πλοία έπλευσε στα Δαρδανέλλια, αφήνοντας τα υπόλοιπα στον αιγύπτιο πασά. Κατά τη σύγκρουση, τα ελληνικά πυρπολικά έκαψαν 2 τουρκικές κορβέτες, αναγκάζοντας τον Ιµπραήµ να καταφύγει καταπτοηµένος στη Μυτιλήνη. Όπως ανέφεραν οι έλληνες ναύαρχοι, αν είχαν αρκετά πυρπολικά, θα µπορούσαν να καταστρέψουν ολοκληρωτικά τον εχθρικό στόλο. 1824:

25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Πάρε δώσε

Το Εκτελεστικό στέλνει στο Βουλευτικό κατάλογο των αιχµάλωτων Οθωµανών, στον οποίο περιέχονταν ο Χαλήλ µπέης και ο Αρναούτογλου. Τους δύο αυτούς Οθωµανούς είχε συµφωνήσει να απελευθερώσει ο άγγλος πλοίαρχος Χάµιλτον, που είχε εξουσιοδοτηθεί από την ελληνική Διοίκηση ως µεσολαβητής για την ανταλλαγή των αιχµαλώτων. Το Βουλευτικό συµφώνησε για την απελευθέρωσή τους, αλλά έκανε έκκληση στα φιλελληνικά αισθήµατα του Χάµιλτον να µη διακόψει τις διαπραγµατεύσεις και να φροντίσει να απελευθερωθούν ο Χατζηχρήστος, σλάβος αγωνιστής της Επανάστασης, ο Ν. Μοθωναίος και άλλοι Έλληνες. 1825:

Υπάρχουν και χειρότερα…

Ο Μιαούλης, που είχε πληροφορηθεί ότι ο τουρκικός στόλος βρισκόταν στη Μυτιλήνη, σπεύδει µε 14 πολεµικά και 3 πυρπολικά στην περιοχή. Διαπιστώνοντας όµως ότι οι Τούρκοι είχαν µεγάλη αριθµητική υπεροχή, διέταξε υποχώρηση των δυνάµεών του. Ο τούρκος ναύαρχος, αντίθετα, έδωσε εντολή να επιτεθούν τα πλοία του και ακολούθησε σύγκρουση, στην οποία ο ελληνικός στόλος κατόρθωσε να απαγκιστρωθεί µε σοβαρές ζηµιές, αλλά αποφεύγοντας την ολοκληρωτική καταστροφή. Ήταν η εποχή που ο Μιαούλης ζητούσε από την κυβέρνηση ενισχύσεις, αλλά αυτή αδυνατούσε να ανταποκριθεί, λόγω έλλειψης χρηµάτων. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1828 παραδίδονται από τους Τούρκους τα φρούρια Μεθώνης, Νεοκάστρου και Κορώνης στους Γάλλους.

26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Το γρόσι σε πτώση…

Το Βουλευτικό πληροφορείται ότι οι υπάλληλοι του εθνικού ταµείου αντάλλαξαν τα ισπανικά δίστηλα τάλιρα προς 12 γρόσια το ένα, ενώ προηγουµένως ένα τάλιρο ανταλλασσόταν µε λιγότερα γρόσια. Επειδή, λοιπόν, η υποτίµηση του γροσίου, που αποτελούσε το νόµισµα των συναλλαγών της χώρας, προκαλούσε εθνική ζηµία, το σώµα υπέβαλε ερώτηµα στο Εκτελεστικό, ζητώντας να πληροφορηθεί για ποιο λόγο εφαρµόστηκε αυτή η ισοτιµία. Στην ίδια συνεδρίαση το Βουλευτικό αποφάσισε να ζητήσει από το Εκτελεστικό να του σταλούν οι λογαριασµοί της Διοίκησης για τις δύο πρώτες κυβερνητικές περιόδους (1822-1824), ώστε να τους ελέγξει, ενόψει της σύγκλησης νέας Εθνοσυνέλευσης. 1825:

Μοιραία σύµπτωση;

Ο Πετρόµπεης Μαυροµιχάλης οδηγείται από τις φυλακές στο γραφείο του Κυβερνήτη, για να συζητήσει µαζί του. Είχε προηγηθεί µεσολάβηση του ρώσου ναυάρχου Ρίκορντ, µε σκοπό την εξοµάλυνση των σχέσεων των δύο ανδρών. Ενώ, λοιπόν, ο Πετρόµπεης βρισκόταν στον προθάλαµο, ο Καποδίστριας διάβαζε στην εφηµερίδα Ταχυδρόµος του Λονδίνου ένα σκληρό άρθρο εναντίον του, που ανέφερε ότι καταδίωκε τους Μαυροµιχαλαίους για λόγους εκδίκησης. Οργισµένος ο Κυβερνήτης, αρνήθηκε να τον δεχτεί. Την εποµένη ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε από τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυροµιχάλη. 1831:

27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Δεν είναι ίσα όλα τα δάχτυλα

Στο Βουλευτικό διαβάζεται αναφορά των οπλαρχηγών της Πελοποννήσου, οι οποίοι ζητούσαν να δίνεται µισθός και στους στρατιώτες που δρούσαν στην Πελοπόννησο. Το Εκτελεστικό, όπως φαίνεται, ενέκρινε το αίτηµα και το Βουλευτικό συµφώνησε µε την απόφαση αυτή. Ο τρόπος πληρωµής θα γινόταν όπως και στις υπόλοιπες περιοχές, µε εξαίρεση το Μεσολόγγι, για το οποίο, προφανώς, προβλεπόταν ιδιαίτερη µεταχείριση. 1825:

Εθνική τραγωδία

Δολοφονείται στο Ναύπλιο από τον Γεώργιο και τον Κωνσταντίνο Μαυροµιχάλη ο Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας. Η δολοφονία έγινε το πρωί της Κυριακής, µπροστά στην πόρτα του ναού του Αγίου Σπυρίδωνος, όπου ο Κυβερνήτης πήγαινε να παρακολουθήσει τη Θεία Λειτουργία. Αφορµή υπήρξε η φυλάκιση του Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη, που ήταν στενός συγγενής των δραστών. Ο Κωνσταντίνος, αδελφός του Πετρόµπεη, θανατώθηκε αµέσως από τον σωµατοφύλακα του Καποδίστρια και το πλήθος, ενώ ο Γεώργιος, γιος του Πετρόµπεη, που είχε καταφύγει στη γαλλική πρεσβεία, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε αργότερα. Με τον θάνατο του Καποδίστρια το εκσυγχρονιστικό του έργο µαταιώθηκε και η χώρα ταλανίστηκε από εσωτερικές διενέξεις, µέχρι να εκλεγεί βασιλιάς ο Όθων. 1831:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 απόπειρα επτανησίων και άλλων αγωνιστών να ενισχύσουν την Ακρόπολη των Αθηνών αποτυγχάνει.

28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Ή στραβός είν’ ο γιαλός…

Το Βουλευτικό προτείνει να κοπούν οι µισθοί και το σιτηρέσιο (έξοδα σίτισης) όσων στρατιωτικών δεν είχαν πλήρη απασχόληση. Υπογράµµιζε ακόµα ότι και στο παρελθόν είχε κάνει την ίδια πρόταση στο Εκτελεστικό, χωρίς όµως να έχει διορθωθεί η κατάσταση, αφού αναγκαζόταν να επανέλθει. Και συγκεκριµενοποιώντας την πρότασή του ανέφερε ότι όποιος (προφανώς από τους ασκούντες εξουσία) επιθυµούσε να έχει σωµατοφυλακή δεν επιτρεπόταν να έχει περισσότερα από 5 ή 6 άτοµα, επειδή έτσι ελαττωνόταν ο αριθµός των µαχίµων στα διάφορα στρατόπεδα. Μάλιστα, τους σωµατοφύλακές του ο καθένας όφειλε να τους πληρώνει εξ ιδίων και να µην επιβαρύνει το Δηµόσιο, διαφορετικά έπρεπε να του καταλογίζεται η δαπάνη. Την ίδια µέρα το σώµα ενηµέρωνε το Εκτελεστικό ότι τα υπουργεία χρησιµοποιούσαν για τη φρούρησή τους περισσότερους άνδρες από τους απαραίτητους. Για τον λόγο αυτόν αποφάσισε να παραµείνουν και να πληρώνονται µόνο όσοι απαιτούνταν. Για όλα αυτά ζητούσε την έγκριση του Εκτελεστικού (οι αποφάσεις για να εφαρµοσθούν έπρεπε να έχουν την έγκριση και των δύο σωµάτων της Διοίκησης). 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 αποτυγχάνει επίθεση των Ελλήνων υπό τον Καραϊσκάκη κατά του τουρκικού στρατοπέδου στον Καρβοσαρά (Αμφιλοχία).

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Μέτρα για… κοστούµι

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Νέσελροδ δίνει εντολή στον ρώσο πρεσβευτή στο Λονδίνο Λίβεν να ενηµερώσει τον Κάνιγκ ότι ο τσάρος ήταν αποφασισµένος να λύσει το ελληνικό ζήτηµα, σύµφωνα µε το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης. Πρότεινε, λοιπόν, να συνεργαστούν οι δύο Δυνάµεις και να στείλουν προξενικές αρχές στην Ελλάδα, οι οποίες θα επιδίωκαν να συµβάλουν στην εξάλειψη της διχόνοιας µεταξύ των Ελλήνων, στην εµπέδωση της τάξης και στον σχηµατισµό ισχυρής κυβέρνησης. Ταυτόχρονα, θα έπρεπε να εµποδίσουν τις ενισχύσεις που έστελνε στους Τούρκους ο πασάς της Αιγύπτου Μεχµέτ Αλή. Το αποτελεσµατικότερο µέσο για τον σκοπό αυτόν θα ήταν να αποσταλεί στόλος στην Ελλάδα, ώστε να αναγκάσει την Πύλη να αποδεχθεί την ανεξαρτησία της χώρας, αφού οι αιγυπτιακές ενισχύσεις θα σταµατούσαν και ο Ιµπραήµ θα αποκλειόταν στην Πελοπόννησο. 1826:

Μεταπολίτευση

Ορκίζεται η Διοικητική Επιτροπή που είχε συγκροτήσει η Γερουσία µετά τη δολοφονία του Καποδίστρια. Αποτελούνταν από τον Αυγουστίνο Καποδίστρια, τον Θ. Κολοκοτρώνη και τον Ι. Κωλέττη και ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, χωρίς να υπάρξει κενό εξουσίας, ούτε διατάραξη της τάξης. Σε αυτό συνέβαλε και η άµεση µετάβαση του Κολοκοτρώνη στο Ναύπλιο, µε 150 ιππείς, που καθησύχασε τον λαό. 1831:

30 Σεπτεµβρίου Ελαφρές «ταξιαρχίες»

Στον κόλπο του Αλµυρού, µεταξύ Χανίων και Ρεθύµνου, φτάνει µεγάλη δύναµη του τουρκικού στόλου, που την αποτελούσαν 48 πολεµικά και πολλά µεταγωγικά, τα οποία αποβίβασαν περίπου 3.000 άνδρες στις Αλυκές, για να ενισχύσουν τον Χασάν πασά, ώστε να καταστείλει την Επανάσταση στην Κρήτη. Ένα τµήµα της δύναµης αυτής κινήθηκε προς τα Σφακιά και ένα άλλο προς το Μελιδόνι. Όταν έφτασε στο Μελιδόνι, συγκρούστηκε µε 110 Κρητικούς και αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Τότε δέχτηκε επίθεση 300 επαναστατών της περιοχής κοντά στο χωριό Αρµένοι. Στη µάχη που ακολούθησε οι Τούρκοι είχαν απώλειες 250 νεκρούς, ενώ οι κρητικοί επαναστάτες δεν είχαν καµία. 1822:

Κοχλάζον πάθος…

Φτάνει στο Ναύπλιο αντιπροσωπεία Υδραίων (που αντιπολιτεύονταν τον Καποδίστρια) µε επιστολή υπογεγραµµένη από 30 πληρεξούσιους, µε την οποία διαµαρτύρονταν επειδή η Γερουσία είχε εκλέξει Διοικητική Επιτροπή που είχε σκοπό την τήρηση της τάξης και την άµεση σύγκληση Εθνοσυνέλευσης. Στην επιστολή οι πληρεξούσιοι ανέφεραν ότι µόνο Εθνοσυνέλευση είχε δικαίωµα να συγκροτήσει Διοικητική Επιτροπή. Έτσι συνεχιζόταν η πολιτική αστάθεια, και αυτό πριν καλά καλά στεγνώσουν τα δάκρυα από την ανείπωτη τραγωδία της δολοφονίας του Κυβερνήτη. 1831:

1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Ο κλέψας του κλέψαντος

Το Βουλευτικό Σώµα, σε έγγραφο προς τον λιµενάρχη και τους δηµογέροντες των Δερβενοχωρίων, αναφέρει: «Από την εσώκλειστον αναφοράν του επάρχου Σαλαµίνος πληροφορείται το άδικον οπού κάµνουσι µερικοί εδικοί σας Κουντουριώται, κατακρατούντες τρία βόδια των Κρανιδιωτών. Όθεν να τους επιτάξητε να επιστρέψωσι τους βόας εις τους Κρανιδιώτας, διά να δώσωσι και αυτοί το καΐκιον του Δέδε Κουλουριώτου, οπού αδικείται αλόγως». 1821:

Θεία δίκη

Σκοτώνεται ο οπλαρχηγός της Ρούµελης και φρούραρχος της Ακρόπολης Γιάννης Γκούρας, χτυπηµένος από τουρκικό βόλι, καθώς επιτηρούσε τις εχθρικές γραµµές που υπό τον Κιουταχή πολιορκούσαν την Ακρόπολη. Οι στρατιώτες του τον έθαψαν µπροστά από τον Παρθενώνα. Τη φήµη του αµαύρωσε η δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου, πρώην αρχηγού του, στην οποία είχε πάρει µέρος. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 οι Μεσολογγίτες πυροδοτούν υπόνομο κάτω από τα χαρακώματα του Κιουταχή και πραγματοποιούν έξοδο, προκαλώντας σημαντική φθορά στον εχθρό. Το 1827 ο Καποδίστριας απευθύνει από το Παρίσι στην Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία δύο διακοινώσεις. Mε την πρώτη ζητούσε δάνειο και με τη δεύτερη να διορίσουν «αντιπρέσβεις» (η Ελλάδα ήταν απομονωμένη διπλωματικά).

2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Εν τω άµα και το θάµα!

Ο Οµέρ Βρυώνης και ο Μουσταής πολιορκούν το Ανατολικό (Αιτωλικό). Οι Οθωµανοί µε κανόνια αρχίζουν να χτυπούν το µικρό νησί, που δεν είχε νερό και µπορούσε να το προµηθεύεται µόνο µε βάρκες από την κοντινή στεριά. Με την πολιορκία η ύδρευση του Αιτωλικού διακόπηκε. Ωστόσο, ένα βλήµα κανονιού τρύπησε τον τρούλο της εκκλησίας και άνοιξε µια άγνωστη πηγή γλυκού νερού κάτω από το δάπεδο. Ένας απ’ τους πολιορκηµένους αποτύπωσε αυτό το θαύµα έµµετρα: 1823:

Διψά εν σώµα ανδρών γενναίων Κι ελπίζει θρίαµβον ο εχθρός! Ο Πλάστης όµως ως µάννα νέον Νερό τους στέλλει διά πυρός. La Liberté…

Tο γαλλικό εκστρατευτικό σώµα υπό τον στρατηγό Μαιζόν εκδιώκει τα τελευταία τουρκοαιγυπτιακά στρατεύµατα του Ιµπραήµ από την Πελοπόννησο (τα πρώτα είχαν αποχωρήσει τον Σεπτέµβριο). Στη συνέχεια οι Γάλλοι κατέλαβαν διαδοχικά τα φρούρια Μεθώνης, Κορώνης, Νεοκάστρου, Ρίου και Πατρών. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 πεθαίνει στο Λονδίνο ο θερμός φιλέλληνας Φρειδερίκος Νορθ, αρμοστής των Ιονίων Νήσων. Το 1827 (ν. ημ.) ο ναύαρχος Κόδριγκτον με 4 πλοία αντιμετωπίζει 40 τουρκοαιγυπτιακά. Έπειτα από τρεις μέρες τα τουρκοαιγυπτιακά πλοία υποχώρησαν και επέστρεψαν στο Ναυαρίνο.

3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Νίκη διά… λιθοβολισµού

Ο Κιουταχής, προσπαθώντας να εκµεταλλευτεί τον θάνατο του Γιάννη Γκούρα, επιτίθεται εναντίον των πολιορκούµενων στην Ακρόπολη Ελλήνων, οι οποίοι του προξενούν σοβαρές απώλειες, περισσότερο κατρακυλώντας πέτρες από το φρούριο παρά µε τα όπλα. 1826:

Γαία πυρί µειχθήτω

Ο Ιµπραήµ, µετά την αποτυχία της επιχείρησής του στην Πάτρα, όπου ο µικρότερος στόλος του Κόδριγκτον τον ανάγκασε να επιστρέψει στο Ναυαρίνο, επαναλαµβάνει την εκστρατεία ερήµωσης της Πελοποννήσου. Οι τρεις ναύαρχοι Κόδριγκτον, Δεριγνύ και Χέυδεν του είχαν στείλει επιστολή µερικές µέρες νωρίτερα για να σταµατήσει, αλλά πήραν την απάντηση ότι κανείς δεν ήξερε πού βρισκόταν ο Ιµπραήµ, ο οποίος σκόπιµα φρόντιζε να µη βρίσκεται εκεί όπου θα έφταναν οι υποδείξεις των Δυνάµεων. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 Τούρκοι υπό τον Ομέρ Βρυώνη επιτίθενται κατά του μοναστηριού του Αγίου Μελετίου Βοιωτίας. Το μοναστήρι καταλήφθηκε από τους εχθρούς και πυρπολήθηκε. Το 1823 σε μάχη έξω από το Αιτωλικό οι Τούρκοι τρέπονται σε φυγή. Στη διάρκειά της σκοτώθηκε ο οπλαρχηγός Σουλιώτης. Το 1824 η Βουλή, πριν ακόμη εκλέξει τον πρόεδρό της, επανεκλέγει πρόεδρο του Εκτελεστικού τον Γεώργιο Κουντουριώτη.

4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Ροβόλα τα, ροβόλα τα τα γίδια και τα πρόβατα

Από συνεδρίαση του Βουλευτικού: «Εν τη σηµερινή συνελεύσει […] ανεγνώσθη αναφορά του Αντωνίου Χελιώτη και Θανάση Μιχάλη από Κούντουρα, δι’ ης παρακαλούσι το Βουλευτικόν Σώµα να επιτάξη τους κατοίκους Ευβοίας να τους αφήσωσι ν’ απεράσουν ελευθέρως τα γιδοπρόβατά των, τα οποία εσυµφώνησαν µετά των οικοκυραίων». Η απόφαση του Βουλευτικού: «Ο έπαρχος Ευβοίας να υποχρεώση τους Ευβοείς να πληρώσωσι το καπάρο, αν δεν τους αφήσωσι ν’ απεράσουν ελευθέρως τα γιδοπρόβατα». 1823:

Το ταµείον είναι µείον

Από το Ναύπλιο το Εκτελεστικό πληροφορεί το Βουλευτικό ότι το Μεσολόγγι είναι αποκλεισµένο από ξηρά και θάλασσα, ότι επίκειται η άφιξη 20 ακόµα τουρκικών πλοίων και ότι δεν αρκούν τα 12 ελληνικά πλοία για να αντιµετωπίσουν τα τουρκικά. Γνωστοποιεί επίσης ότι το εθνικό ταµείο δεν έχει χρήµατα και ότι όσα µαζεύτηκαν από εράνους και προσόδους δεν φτάνουν. Υπογραµµίζει, τέλος, ότι χωρίς χρήµατα τα πλοία δεν εκπλέουν, ενώ χρειάζονται και άλλα για την εκστρατεία από την ξηρά. 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Μαυροκορδάτος προσπαθεί να προσεταιριστεί τον Βαρνακιώτη ενόψει της Συνέλευσης της Δ. Ελλάδος. Το 1827 ο Κεχαγιάμπεης του Ιμπραήμ καλεί τους Μεσσήνιους και τους Μανιάτες να προσκυνήσουν.

5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Με σύµµαχο… τον Αλή

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης προσπαθεί να επισπεύσει την Επανάσταση των Ελλήνων στις Ηγεµονίες, προτού συντρίψουν οι Τούρκοι τον Αλή πασά. Για να εξασφαλίσει τη σύµπραξη των Σέρβων, επιδίωξε να εντάξει τον ηγέτη τους Οµπρένοβιτς στην οργάνωση του Αγώνα. Του έγραψε, λοιπόν, ότι οι Έλληνες θα ξεσηκώνονταν στην Κωνσταντινούπολη και στην Ελλάδα και ότι ο ίδιος θα έφτανε στη Σερβία τον Δεκέµβριο µε προµήθειες και χρήµατα, αν ο Οµπρένοβιτς έστελνε στρατεύµατα στη Βουλγαρία. Εκείνος όµως φάνηκε πολύ επιφυλακτικός. 1820:

Έχω (;) έναν καφενέ

Σύµφωνα µε έκθεση της αστυνοµίας, στο Ναύπλιο ο υπουργός του Πολέµου Αδάµ Δούκας κάνει παρανόµως έξωση στον Χρήστο Ιωάννου από τον καφενέ που είχε νοικιασµένο και τον όρισε για κατοικία των στρατιωτών του. Παρόλο όµως που το Βουλευτικό διέταξε το Υπουργείο της Αστυνοµίας να υποχρεώσει τους στρατιώτες που κατακρατούσαν το οίκηµα να το αποδώσουν στον ενοικιαστή, ο υπουργός Πολέµου δεν συγκατένευε. Τέτοιου είδους ζητήµατα αναφύονταν καθηµερινά και µε την επίλυσή τους έπρεπε να (απ)ασχολείται η κυβέρνηση. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1820 πραγματοποιείται σύσκεψη του Αλ. Υψηλάντη και ηγετικών στελεχών της Φιλικής Εταιρείας στο Ισμαήλιο για την προετοιμασία της εξέγερσης.

6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Πρίγκιπας και στο ήθος

Με προκήρυξή του ο Δηµήτριος Υψηλάντης καλεί τους Έλληνες να εκλέξουν αντιπροσώπους για την Εθνοσυνέλευση, υπογραµµίζοντας ότι ο Αγώνας δεν ήταν µόνο για απελευθέρωση από τους Τούρκους αλλά και για απαλλαγή από κάθε άλλη αδικία, καταπίεση και τυραννία. Συµβούλευε «λόγον και πειθώ» και όχι βία και ήταν «κράσεως ήττον ανδρικής, αλλά καρδίας ανδρικωτάτης». Έγραφε χαρακτηριστικά: «Ήλθον, διά να διεκδικήσω την τιµήν, την ζωήν, την περιουσίαν σας. Ήλθον, διά να σας δώσω νόµους δικαίου, δικαστήρια αµερόληπτα…». Παράλληλα, καλούσε τον κόσµο να µη γίνεται «παίγνιον ανθρώπων κακοβούλων αφοσιωµένων εις την τυραννίαν», εννοώντας τους προκρίτους. 1821:

Σία κι αράξαµε!

Οι τρεις ναύαρχοι διαπιστώνουν πως δεν είναι δυνατή η µακρόχρονη παραµονή των στόλων τους έξω από το Ναυαρίνο και αποφασίζουν να µπουν ειρηνικά µέσα στον κόλπο και να αγκυροβολήσουν δίπλα στον τουρκοαιγυπτιακό στόλο. Απαιτούν µάλιστα από τους Αιγύπτιους να τους δοθούν οι καλύτερες θέσεις. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 Αλβανοί υπό τον φρούραρχο Μουχτάρμπεη πραγματοποιούν έφοδο, για να καταλάβουν τη θέση Λεοντάρι μπροστά από την Ακρόπολη, αλλά αποκρούονται και φονεύεται ο αρχηγός τους.

7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Στα όπλα!

Στο Ισµαήλιο της Βεσσαραβίας (Ουκρανία), σε σύσκεψη στελεχών της Φιλικής Εταιρείας υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, αποφασίζεται η επίσπευση της Επανάστασης και η κάθοδος του Υψηλάντη στην Πελοπόννησο. Αποφασίστηκε επίσης ότι ο ίδιος ο Υψηλάντης θα καθόριζε την ακριβή ηµεροµηνία της έναρξης του Αγώνα (περί τα τέλη του 1820). 1820:

Τα κεφάλια µέσα!

Στην πόλη Άκερµαν της Βεσσαραβίας η Τουρκία δέχεται τους ρωσικούς όρους που της είχε γνωστοποιήσει η Ρωσία µε τη διακοίνωση της 26ης/12/1825. Οι Τούρκοι δέχτηκαν να απελευθερωθούν οι σέρβοι όµηροι, να παραχωρηθεί στη Σερβία περιορισµένη ανεξαρτησία, να αποσυρθούν τα τουρκικά στρατεύµατα από τις Ηγεµονίες και να συνεχιστούν οι µεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας διαπραγµατεύσεις. Έπειτα από αυτό, αποκαταστάθηκαν οι διπλωµατικές σχέσεις Ρωσίας – Οθωµανικής Αυτοκρατορίας, που είχαν διακοπεί στις 6 Ιουλίου 1821. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824, 4.000 Τούρκοι υπό τον Δερβίς πασά τρέπονται σε φυγή από 300 Έλληνες με επικεφαλής τον Δυοβουνιώτη στη Σουβάλα Παρνασσού. Το 1828 ο τούρκος φρούραρχος της Πάτρας υπογράφει συνθήκη για παράδοση της πόλης και του Ρίου. Η φρουρά του Ρίου όμως αρνήθηκε να συνθηκολογήσει.

8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Για εµάς, χωρίς εµάς

Αρχίζει τις εργασίες του το Συνέδριο της Βερόνας µε τη συµµετοχή αντιπροσώπων 11 χωρών (Αυστρίας, Γαλλίας, Αγγλίας, Πρωσίας, Ρωσίας κ.λπ.) και µε θέµα την αντιµετώπιση των επαναστατικών κινηµάτων στην Ευρώπη. Με δύο αποστολές οι Έλληνες προσπάθησαν να παρευρεθούν στο συνέδριο, αλλά τους απαγορεύθηκε. Στις 2 Δεκεµβρίου το συνέδριο περάτωσε τις εργασίες του, καταδικάζοντας την Ελληνική Επανάσταση. Ωστόσο, δεν αποφασίστηκε κάποια επέµβαση, λόγω άρνησης του τσάρου, ο οποίος επηρεαζόταν από τον Καποδίστρια. 1822:

Alea jacta est (Ο κύβος ερρίφθη)

Οι ενωµένες ναυτικές µοίρες Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, υπό τους ναυάρχους Κόδριγκτον, Δεριγνύ και Χέυδεν, καταναυµαχούν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο στο Ναυαρίνο, αν και ήταν αριθµητικά υπέρτερος (89 σκάφη έναντι 27 των συµµαχικών δυνάµεων). Οι απώλειες των Τουρκοαιγυπτίων ήταν 60 πλοία και 6.000 νεκροί, ενώ του συµµαχικού στόλου 650 νεκροί. Η ναυµαχία του Ναυαρίνου αποτελεί σταθµό για την πορεία της Επανάστασης του 1821, αφού συντέλεσε αποφασιστικά στην απελευθέρωση της Ελλάδας. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 ο Χορμοβίτης πυροδοτεί υπόνομο στην Ακρόπολη και συγχρόνως οι Έλληνες με έξοδο καταστρέφουν χαρακώματα του Κιουταχή. Το 1829 το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο επικυρώνει την απόφαση για τη δολοφονία του Κυβερνήτη.

9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ «Ναυάγησαν» στο λιµάνι

Ο τουρκικός στόλος, αποτελούµενος από 13 πλοία υπό τον ναύαρχο Χοσρέφ, προτείνει στους καπεταναίους της Σκιάθου να συνθηκολογήσουν, προσφέροντας πολλά ανταλλάγµατα (οι πρόκριτοι είχαν ήδη συνθηκολογήσει). Μετά την άρνηση των καπεταναίων και την αποποµπή των απεσταλµένων, ο τουρκικός στόλος άρχισε να κανονιοβολεί το λιµάνι και την πόλη της Σκιάθου. Η σθεναρή αντίσταση των υπερασπιστών του νησιού ανάγκασε τους επιτιθέµενους να υποχωρήσουν. 1822:

Θεοµπαίχτης και µοναχοφαγάς

Ο Κολοκοτρώνης στρέφεται εναντίον του «Άγιου πατέρα» ή Παπουλάκου, θεωρώντας ότι το κήρυγµά του να «αφήσουν απολέµητο» τον Ιµπραήµ είχε την κρυφή υποστήριξη του αιγύπτιου ηγέτη και επηρέαζε επικίνδυνα τις αµόρφωτες µάζες. Ο Παπουλάκος, ένας µοναχός ονόµατι Ευγένιος, που είχε αλλάξει πολλές φορές διαµονή λόγω των ποικίλων σκανδάλων του, µε τη δήθεν θεοσέβεια και προφητική του ικανότητα είχε κερδίσει την αφοσίωση των θρησκόληπτων µαζών και είχε συγκεντρώσει µεγάλα πλούτη από δωρεές των χωρικών. Για τις ανάγκες όµως του έθνους δεν διέθετε τίποτε, παρά τις εκκλήσεις των πελοποννήσιων οπλαρχηγών. Ωστόσο, µέχρι εκείνη τη στιγµή η κυβέρνηση δεν τολµούσε να τον πειράξει. Στις 15 Οκτωβρίου οι Αιγύπτιοι µπήκαν στο µοναστήρι του, τον έσφαξαν και άρπαξαν όλους τους θησαυρούς. 1825:

10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ (Γ)άλλος για Χίο τράβηξε…

Ο Φαβιέρος φτάνει στα Ψαρά µε εκστρατευτικό σώµα 2.400 ανδρών, έχοντας ως προορισµό τη Χίο. Στο εκστρατευτικό σώµα συµµετείχαν 600-700 άνδρες του τακτικού στρατού, 150 φιλέλληνες, κυρίως πυροβολητές, ιππικό και περίπου 1.000 στερεοελλαδίτες αγωνιστές. Την πρωτοβουλία για την επιχείρηση αυτή είχαν οι Χιώτες της Σύρου (Αµβρόσιος Σκαραµαγκάς, Λουκάς Ράλλης κ.ά.), οι οποίοι, µετά την καταστροφή του νησιού το 1822, έθεσαν ως στόχο να συµπεριληφθεί το νησί τους στο νέο κράτος. Το εγχείρηµα στηρίχθηκε και από το γαλλικό φιλελληνικό Κοµιτάτο, µε την αποστολή πολεµοφοδίων. 1827:

Η εκτέλεση του εκτελεστή

Ο µελλοθάνατος Γιώργος Μαυροµιχάλης, που είχε καταδικαστεί για τη δολοφονία του Καποδίστρια, από τα µεσάνυχτα ως την αυγή γράφει τη διαθήκη του στο παρεκκλήσι του Παλαµηδιού. Το µεσηµέρι ο αξιωµατικός υπηρεσίας τού ανήγγειλε πως έφτασε η ύστατη ώρα. Η συνοδεία µε τον µελλοθάνατο έφτασε στο Πεδίο του Άρεως, έξω από το Ναύπλιο, όπου θα γινόταν η εκτέλεση. Πάνω από 20.000 άτοµα συγκεντρώθηκαν εκεί για να παρακολουθήσουν την εκτέλεση. Στη µία το µεσηµέρι δόθηκε το πρόσταγµα «πυρ» και ο Μαυροµιχάλης σωριάστηκε νεκρός, χτυπηµένος από 11 σφαίρες. Προηγουµένως, είχε αρνηθεί να του δέσουν τα µάτια. 1831:

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Όλα τα σφάζει, όλα τα µαχαιρώνει

Εκλέγεται το νέο Βουλευτικό Σώµα µε πρόεδρο τον Πανούτσο Νοταρά. Η δραστηριότητα του Βουλευτικού κατά τη διάρκεια της «Προσωρινής Διοικήσεως της Ελλάδας» (1822-1827), σύµφωνα µε τον νόµο της Επιδαύρου, δεν περιορίστηκε στη νοµοθεσία και σε λοιπές δικαιοδοσίες, αλλά επεκτάθηκε και στα πολιτικά, στρατιωτικά, διοικητικά και οικονοµικά πράγµατα της χώρας, που βρίσκονταν σε κρίσιµη φάση. 1824:

«Κορονοϊός» της εποχής

Η κυβέρνηση παίρνει µέτρα για να περιορίσει την εξάπλωση επιδηµίας που έχει µεταδοθεί από τα πληρώµατα των πολεµικών πλοίων των Αιγυπτίων. Γι’ αυτό, το Βουλευτικό πρότεινε να µην επιτρέπεται η επικοινωνία όσων βρίσκονταν στο λοιµοκαθαρτήριο µε τους έξω, αλλά να µένουν εκεί όσο χρειαζόταν και να µην αποχωρούν πριν το επιτρέψει ο γιατρός. Αυτό θα ίσχυε και για όσους θα έφταναν στο εξής στη χώρα. Και στην περίπτωση που αυτοί έρχονταν σε επαφή µε χωριά της Μονεµβασιάς, στα χωριά αυτά θα απαγορευόταν η έξοδος των κατοίκων. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 οι Μυκονιάτες νικούν τους Τούρκους και τους Αλγερινούς, με πρωταγωνίστρια τη Μαντώ Μαυρογένους. Την ίδια μέρα το Eκτελεστικό αντικαθιστά τον Γ. Βαρνακιώτη με τον Μάρκο Μπότσαρη ως στρατηγό της δυτικής Στερεάς.

12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Ξυπόλυτοι στ’ αγκάθια

Ο Ανδρέας Μεταξάς και ο γάλλος φιλέλληνας πλοίαρχος Ζουρνταίν φτάνουν στην Αγκόνα της Ιταλίας, ως αντιπρόσωποι της Ελλάδας στο Συνέδριο της Βερόνας. Από εκεί έστειλαν, µέσω του πάπα, έγγραφα στο συνέδριο για να πείσουν ότι η Ελληνική Επανάσταση δεν ήταν κοινωνικοανατρεπτική, αλλά εκδιώχθηκαν ως ανεπιθύµητοι. Ακολούθησε η αποτυχηµένη προσπάθεια του Παλαιών Πατρών Γερµανού να φτάσει στη Ρώµη, µε προτάσεις για ένωση της Ελληνικής Εκκλησίας µε τη Ρωµαιοκαθολική. 1822:

Αγύριστο κεφάλι

Οι ναύαρχοι της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας στέλνουν τελεσίγραφο στον Ιµπραήµ, ζητώντας του να αποχωρήσει από την Πελοπόννησο, αλλά εκείνος κωφεύει. Είχε προηγηθεί έκθεση του Κολοκοτρώνη προς τις Δυνάµεις, µε την οποία εξέθετε τις τροµερές καταστροφές των Αιγυπτίων στην Πελοπόννησο και ζητούσε την προστασία των ελληνικών πληθυσµών. Ο Χάµιλτον, που είδε τον όλεθρο αυτόν, έγραφε: «Εάν ο Ιµπραήµ µείνει εις την Ελλάδα, το τρίτον των κατοίκων θα αποθάνη εκ της πείνης». 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 οι Έλληνες καταναυμαχούν τον τουρκικό στόλο στους Ωρεούς της Εύβοιας. Το 1825 στη μάχη της Ρούσελης κοντά στις Θερμοπύλες επικρατούν οι Έλληνες. Το 1826 ο Νικόλαος Κριεζώτης ενισχύει τη φρουρά της Ακρόπολης με 450 αγωνιστές, σπάζοντας την πολιορκία.

13 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Φιλότιµες προσπάθειες

Ο Καποδίστριας γράφει στον Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη τα εξής: «Μαθαίνω µετά λύπης µου ότι η υγεία σας δεν είναι καλή και ότι επιθυµείτε να επιστρέψετε στο σπίτι σας. Ρωτάτε ακόµα µε ποιο τρόπο θα αντεπεξέλθετε στις ανάγκες των οικογενειών που συνδέονται µε τη δική σας […]. Δεν θα θέσω εµπόδια στην αναχώρησή σας […]. Όσο για τα οικονοµικά µέσα, γνωρίζετε ότι η οικονοµική βοήθεια από το εξωτερικό έχει προκαθορισµένο προορισµό και δεν είναι στη δικαιοδοσία µου να ικανοποιήσω επιµέρους αιτήµατα. […] Παρ’ όλα αυτά, […] θα δανειστώ από πρόσωπα στα οποία έχω κάποιο κύρος και θα σας τα δανείσω κι εγώ µε τη σειρά µου. […] Ασχολήθηκα προσωπικά µε την υπόθεση του αδελφού σας (Κωνσταντίνου), µε σκοπό να διευκολύνω τη διευθέτησή της…» (εκκρεµούσε δίκη µε τους Γάλλους, που τον κατηγόρησαν για πειρατεία). 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο Τζωρτζ Κάνιγκ απορρίπτει το αίτημα προστασίας της Ελλάδας από την Αγγλία. Την ίδια μέρα οι οπλαρχηγοί των Σουλιωτών ζητούν να πληρώνονται οι στρατιώτες τους 5 γρόσια τον μήνα παραπάνω απ’ τους άλλους. Το 1827 οι Αιγύπτιοι, μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, στρατοπεδεύουν στο Νεόκαστρο.

14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Πότε Βούδας, πότε Κούδας

Το Βουλευτικό στέλνει έγγραφο στο Εκτελεστικό για τον ήρωα στρατηγό Στάικο Σταϊκόπουλο, µε το οποίο υποδείκνυε να φροντίσει «αυτόν τον πατριώτην µε όλους τους δυνατούς τρόπους και […] µε την προµήθευσιν µιας αρµοδίου οικίας». Την εποµένη όµως µε δεύτερο έγγραφο πληροφορούσε το Εκτελεστικό ότι ο Στάικος Σταϊκόπουλος στο Ναύπλιο έδειρε πολίτες και τον βουλευτή Ιωάννη Πάγκαλο και «κάνει έργα µαινοµένου». Γι’ αυτό πρότεινε τη σύλληψη και τη φυλάκισή του. 1825:

Κύριε, εισάκουσον της προσευχής µου

Η Ασήµω Γκούρα αρραβωνιάζεται τον στρατηγό Νίκο Κριεζώτη λίγες µέρες µετά τον θάνατο του συζύγου της. Ο Γκούρας, λίγο πριν πεθάνει, της είχε πει: «Αν πεθάνω, κοίτα να φυλάξεις την τιµή µου… Αν όµως φανείς άπιστη, ο Θεός να σε στείλει αµέσως κοντά µου». Κατά σύµπτωση, τον Ιανουάριο του 1827 γκρεµίστηκαν από τα βλήµατα κανονιών δύο κολόνες του Ερεχθείου, στο οποίο βρισκόταν η Ασήµω µε κάποιες συγγενείς της. Η στέγη κατέρρευσε, η Ασήµω σκοτώθηκε, και έτσι επαληθεύτηκε η προφητεία του συζύγου της. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 πολιορκείται εκ νέου η Πάτρα από τους Έλληνες υπό τον Ανδρέα Λόντο. Το 1828 σε μάχη στο Μυρμηγκάκι Ναυπακτίας νικούν οι Έλληνες.

15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Καµαρούλης και κακοµοιρούλης

Ο Γιαννιός Καµαρούλης από το Ξηροχώρι της Εύβοιας ζητάει από την κυβέρνηση να του αποδοθεί η κινητή περιουσία του (όπλα, χρήµατα, οικιακά σκεύη κ.λπ.) που την είχαν αρπάξει οι αρεοπαγίτες και ο οπλαρχηγός Διαµαντής Νικολάου, εκλεκτός των αρεοπαγιτών και του Μαυροκορδάτου. Η ταυτόχρονη προσφυγή του Καµαρούλη στον Ανδρούτσο, ο οποίος του έδωσε γράµµατα για τους αρεοπαγίτες και στρατιωτική συνοδεία, δυσκόλεψε την κατάσταση. Το επεισόδιο αυτό δείχνει ότι οι σκληροί ανταγωνισµοί πολιτικών – στρατιωτικών είχαν σοβαρές επιπτώσεις και στον απλό λαό. 1822:

Εµπρός, παιδιά, για την πατρίδα!

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης εξηγεί στη στρατιωτική ηγεσία το σχέδιό του να ξεσηκωθεί ξανά η Ρούµελη. Αφού η πρότασή του έγινε δεκτή, έστειλε επιστολές σε όλους τους καπεταναίους που είχαν προσκυνήσει να εγκαταλείψουν τους Τούρκους και να συµπαραταχθούν µε τους υπόλοιπους Έλληνες εναντίον τους. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 οι περικυκλωμένοι στην Κόρινθο Τούρκοι στέλνουν μερικά από τα λιγοστά τους τρόφιμα στη φρουρά του Ναυπλίου που λιμοκτονούσε. Το 1823 ο Κολοκοτρώνης υποβάλλει την παραίτησή του από αντιπρόεδρος του Εκτελεστικού. Το 1825 πληθαίνουν οι ομαδικές λιποταξίες απ’ το στρατόπεδο του Κιουταχή και ο σουλτάνος ζητεί από τον Μεχμέτ Αλή να στείλει τον Ιμπραήμ στο Μεσολόγγι.

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Με όπλο τη «µείωση»

Ενώ συνεχιζόταν ο εµφύλιος πόλεµος, η κυβέρνηση διορίζει συναρχηγό στην πολιορκία της Πάτρας τον Δηµήτριο Πλαπούτα, για να µειώσει το κύρος του Ανδρέα Λόντου, µέχρι τότε αρχηγού των εκεί ελληνικών δυνάµεων. Ο διορισµός του Πλαπούτα δεν είχε σχέση µε κάποιον στρατιωτικό σκοπό. Επρόκειτο για καθαρά πολιτικό ελιγµό, µε στόχο να εξουδετερωθεί ο Λόντος, καθώς και οι συνεργαζόµενοι µε αυτόν Ζαΐµης, Νοταράς και Δεληγιάννης, που ήταν τώρα σύµµαχοι του Κολοκοτρώνη. 1824:

Άγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι

Μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, ο Αυγουστίνος Καποδίστριας αναθέτει στον πορτογάλο φρούραρχο του Ναυπλίου Αλµέιδα τη στρατιωτική εξουσία στην πόλη. Στη συνέχεια, οι Γάλλοι Ζεράρ και Πελιόν, στρατηγός και αντισυνταγµατάρχης, αφού απέτυχαν να επιβάλουν στον Αυγουστίνο να παραιτηθεί, πρότειναν να αναλάβουν τη διακυβέρνηση της χώρας οι διπλωµάτες των Μεγάλων Δυνάµεων και ο Ζεράρ τη στρατιωτική εξουσία. Οι Άγγλοι δεν αρνήθηκαν, αλλά η πρόταση δεν υλοποιήθηκε, εξαιτίας της αντίδρασης του ρώσου διπλωµάτη Ρύκµαν, που απέρριψε την πρόταση κατάληψης του Παλαµηδιού από τον γαλλικό στρατό. 1831:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 τα ευρωπαϊκά σκάφη παρατάσσονται στο λιμάνι της Σμύρνης, με σκοπό να χαλιναγωγήσουν τον τουρκικό όχλο, που είχε εξαγριωθεί λόγω της ναυμαχίας του Ναυαρίνου.

17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Φιλοτουρκική... ουδετερότητα

Εκδίδεται διάταγµα του αρµοστή των Ιονίων νήσων Τόµας Μαίτλαντ, µε το οποίο απαγορευόταν αυστηρά να προσορµίζονται στα Επτάνησα ελληνικά και τουρκικά πλοία, µε εξαίρεση την περίπτωση τρικυµίας. Η επικοινωνία µε τα πλοία, στην περίπτωση αυτή, θα γινόταν µόνο έπειτα από σχετική άδεια των αγγλικών αρχών, µε αυστηρές κυρώσεις για τους παραβάτες. Επρόκειτο για υποκριτική εφαρµογή της «ουδετερότητας» απέναντι στους εµπόλεµους εκ µέρους των Άγγλων. 1821:

Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί

Οι Τούρκοι µπαίνουν στα Σάλωνα, που τα βρίσκουν εντελώς έρηµα. Οι κάτοικοί τους, φεύγοντας, είχαν πυρπολήσει τα κτήµατα και τις αποθήκες τους, όπου φύλαγαν τις σοδειές τους. Οι Τούρκοι, περίπου 3.000, είχαν προηγουµένως προελάσει στη Στερεά, αντιµετωπίζοντας µε επιτυχία τις προσπάθειες αντίστασης των ελλήνων οπλαρχηγών Γκούρα, Δυοβουνιώτη και Ανδρούτσου. Οι τουρκικές δυνάµεις ενισχύθηκαν ακόµα µε 1.200 στρατιώτες του Κιοσέ Μεχµέτ, σκορπίζοντας τον φόβο στην ανατολική Στερεά. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Ανδρέας Λόντος κυριεύει την Πάτρα. Το 1827 ο Φαβιέρος καταλαμβάνει τη Χίο. Η τουρκική φρουρά αποσύρεται στο κάστρο της πόλης. Το 1830 η φρουρά της Γραμβούσας φτάνει στο Ναύπλιο, αφού αναγκάστηκε από τους συμμαχικούς στόλους να εγκαταλείψει το κάστρο της.

18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Βαστάτε, Τούρκοι, τ’ άλογα

Ο Κίτσος Τζαβέλας, µε 300 άνδρες, στήνει ενέδρα στη θέση Σκαλί, έξω από το Μεσολόγγι. Οι Έλληνες κρύφτηκαν στο στενό πέρασµα του δρόµου από το Μεσολόγγι προς το Αιτωλικό και επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά εναντίον 300 τούρκων ιππέων που είχαν σκοπό να ενισχύσουν τους πολιορκητές του µικρού νησιού. Έπειτα από έναν µήνα οι τούρκοι πασάδες θα εγκαταλείψουν την πολιορκία του Αιτωλικού. 1823:

O απόηχος της ναυµαχίας του Ναυαρίνου

Οι πρεσβευτές των Δυνάµεων στην Κωνσταντινούπολη πληροφορούνται τα σχετικά µε τη ναυµαχία του Ναυαρίνου. Η Γαλλία και η Ρωσία είχαν χαιρετίσει µε ενθουσιασµό τη νίκη, σε αντίθεση µε την Αγγλία, η οποία είχε αντιδράσει πολύ ψυχρά. Ο αυτοκράτορας Φραγκίσκος της Αυστρίας χαρακτήρισε τη ναυµαχία «δολοφονία», ενώ ο σουλτάνος Μαχµούτ εξεµάνη. Μάλιστα, µόλις µαθεύτηκε η είδηση στους κατοίκους της Πόλης (21 Οκτωβρίου), προκλήθηκε θύελλα αντιδράσεων. Οι Έλληνες, φυσικά, υποδέχθηκαν το γεγονός µε ξέφρενους πανηγυρισµούς. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 έφτασε στη συνεδρίαση του Βουλευτικού αναφορά Κυπρίων, με την οποία παρακαλούν το σώμα να μελετήσει κάποια σχέδια που αφορούσαν την απελευθέρωση της Μεγαλονήσου. Το 1828 η φρουρά του Ρίου αναγκάζεται να παραδώσει το κάστρο στον αρχιστράτηγο Μαιζόν.

19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Το τελεσίγραφο του «Μυλωνά»

Ο Κολοκοτρώνης από τους Μύλους καλεί εγγράφως τους Τούρκους του Ναυπλίου να παραδοθούν. Ο ίδιος αναφέρει σχετικά: «Έγραψα ένα γράµµα των πασάδων και των µπέηδων εις το Ανάπλι, ότι: Αν θελήσουν ν’ αδειάσουν τ’ Ανάπλι, και τους βαρκάρω, να πάγουν όπου θέλουν τώρα οπού έχουν ζαερέ (προµήθειες), είτε µη σταθούν εις το πείσµα ακόµη, θέλει πάρουν τα παιδιά τους και τες φαµελιές τους εις τον λαιµόν τους… και δεν θα αφήσω να σας περάσουν ζωοτροφίας και αν δεν ακούσετε, ας έχετε το κρίµα εις τον λαιµόν σας». 1822:

Επιστράτευση αρχιερατικής ράβδου

Η κυβέρνηση θεωρεί σκόπιµο να στείλει τον υπουργό της Θρησκείας και τους επισκόπους Ανδρούσης και Αδραµηρίων στην Αρκαδία, για να περιορίσουν µε ειρηνικό τρόπο τις ταραχές στην επαρχία αυτή, που αντιστεκόταν περισσότερο στη νέα κυβέρνηση του Κουντουριώτη. Μάλιστα, οι κάτοικοί της αρνούνταν να καταβάλουν φόρους και να αναγνωρίσουν τους κυβερνητικούς εκπροσώπους. Γι’ αυτό είχε αποφασιστεί η τιµωρία τους. Αν οι «ειρηνοποιοί» δεν τα κατάφερναν, έπρεπε να επέµβει ο στρατός. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 οπλαρχηγοί της Στερεάς προσβάλλουν το στρατόπεδο του Ομέρ πασά της Εύβοιας στις Θερμοπύλες.

20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Βάστα, καηµένο Μεσολόγγι

Ο Μαυροκορδάτος στέλνει από το Μεσολόγγι επιστολή προς την κυβέρνηση, µε την οποία διεκτραγωδεί την κατάσταση που επικρατούσε µέσα στο κάστρο, υπογραµµίζοντας την έλλειψη τροφίµων και ικανού αριθµού στρατιωτών. Στην επιστολή του επισήµαινε τη σηµασία που είχε από στρατηγική άποψη το Μεσολόγγι και τον κίνδυνο από την ενδεχόµενη κατάληψή του. Υπολόγιζε ότι, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τα τουρκικά στρατεύµατα θα προχωρούσαν ανενόχλητα στη Ναύπακτο και από εκεί στην Πελοπόννησο, θέτοντας σε άµεσο κίνδυνο την Επανάσταση. Προς τιµήν του, αρνήθηκε να εγκαταλείψει το Μεσολόγγι, αν και αυτό του ζητήθηκε επιτακτικά από τους στερεοελλαδίτες οπλαρχηγούς. 1822:

«Ιπποκράτειος» φιλελληνισµός

Ο φιλέλληνας γιατρός Σάµουελ Χάου γράφει στο ηµερολόγιό του: «…αν δεν ήταν οι τραυµατίες, θα πήγαινα στο Ναύπλιο, για να κανονίσω τις υποθέσεις µου. Εγώ υπηρετώ την (κοινή) υπόθεση…». Σε άλλη επιστολή του προς τον φίλο του Ουίλλιαµ Σίµπσον (Μάρτιος 1825) εξοµολογείται: «Χωρίς παρέες, διασκεδάσεις και εκείνες τις πολυτέλειες που θεωρούσαµε αναγκαίες, είµαι ευτυχέστερος, πολύ ευτυχέστερος απ’ ό,τι υπήρξα στην Αµερική τα περασµένα τέσσερα χρόνια». 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1818 ο Πάνος Κολοκοτρώνης μυείται στη Φιλική Εταιρεία από τον πατέρα του, τον Γέρο του Μοριά, στη Ζάκυνθο.

21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Εξ οικείων τα βέλη

Το Βουλευτικό προτείνει στο Εκτελεστικό να επιβάλει στους στρατιώτες «να µην αρπάζουσι δυναστικώς τα πράγµατα των κατοίκων» και να αποζηµιωθεί η επαρχία της Κουτζιούκ Μάνης, όπως είχαν αποζηµιωθεί και άλλες. Η περιοχή αυτή δεινοπαθούσε από τους διερχόµενους στρατιώτες και οι κάτοικοί της διαµαρτύρονταν έντονα ότι δεν τους προστάτευε, ούτε τους αποζηµίωνε η κυβέρνηση. Το πρόβληµα αντιµετώπιζαν και άλλες επαρχίες. 1824:

Κάθε λιµάνι και καηµός

Ο Στεφανής Πανταζής ζητεί από την κυβέρνηση να αποζηµιωθεί για τη βλάβη που του προξένησε ένας χιλίαρχος ονόµατι Σταύρος, αρπάζοντάς του δύο πλοία στο λιµάνι της Ύδρας. Επίσης, το Βουλευτικό εξετάζει αίτηµα της Τήνου να οριστεί ένας τίµιος επιστάτης για να εισπράττει τα έσοδα του λιµανιού, αφού µέχρι τότε δεν γινόταν καµία είσπραξη για το εθνικό ταµείο. Γι’ αυτό το Βουλευτικό πρότεινε στο Εκτελεστικό να φροντίσει για την επίλυσή τους. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο επίσκοπος Καρύστου Νεόφυτος, απόστολος της Φιλικής, οργανώνει νέα εκστρατεία απελευθέρωσης της Καρύστου. Αφού ναύλωσε πλοίο με δικά του έξοδα στην Ύδρα, περνώντας από τα Κυκλαδονήσια, άρχισε να στρατολογεί ενόπλους. Το 1825 ο Σπυρίδων Τρικούπης δημοσιεύει στη Γενική Εφημερίδα επαινετική κριτική για τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν».

22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Πάτρα γιοκ

Οι Έλληνες που στη διάρκεια της νύχτας είχαν καταλάβει µεγάλο µέρος της Πάτρας µε ηγέτες προκρίτους της Αχαΐας βρίσκονται σε δύσκολη θέση, καθώς βάλλονταν από τους Τούρκους του φρουρίου. Οι έλληνες στρατιώτες, από φόβο µήπως χάσουν τα λάφυρα που είχαν αρπάξει, εγκατέλειψαν την Πάτρα. Όταν την ίδια µέρα ο Ανδρέας Ζαΐµης πληροφορήθηκε αυτή τη λιποταξία, έσπευσε µαζί µε τον Ανδρέα Λόντο, µπήκαν στην πόλη και κατέλαβαν τη συνοικία του Αγίου Γεωργίου. Στην προσπάθεια όµως του Δ. Υψηλάντη να στηρίξει µε σηµαντική δύναµη υπό τον Βασίλη Πετµεζά την πολιορκία της πόλης, αντέδρασαν αδικαιολόγητα οι πρόκριτοι της Αχαΐας, µε αποτέλεσµα έναν µήνα αργότερα να λυθεί η πολιορκία. 1821:

Νίκη µε τη «βούλα»

Πραγµατοποιείται έξοδος των πολιορκούµενων στη Λοµποτινά Ναυπακτίας Αλβανών. Οι απώλειές τους ήταν 800 νεκροί και 150 αιχµάλωτοι, µεταξύ των οποίων και ο ηγέτης τους Αχµέτ Πρεβίστα. Μόνο 150 απ’ αυτούς κατόρθωσαν να σωθούν. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, οι αντίπαλοι απειλούσαν οι µεν τους δε ότι θα τους «βουλώσουν». Έτσι, µετά τη σύγκρουση, ο Κίτσος Τζαβέλας διέταξε να σφραγίσουν τους αιχµαλώτους στο µέτωπο µε πυρωµένη σιδερένια βούλα, πράξη που θεωρήθηκε βάρβαρη. 1828:

23 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Αγγλικές ωµότητες

Ο άγγλος στρατιωτικός διοικητής των Ιονίων νήσων Φρέντερικ Άνταµ τροµοκρατεί τους Ζακυνθινούς, απαγχονίζοντας 5 αθώους, των οποίων µάλιστα απαγόρευσε την ταφή, επειδή δήθεν είχαν πρωτοστατήσει στα επεισόδια κατά των Άγγλων. Λίγες µέρες νωρίτερα, αφού είχε σκηνοθετήσει εξέγερση των Ζακυνθινών, έσπευσε στη Ζάκυνθο και στη συνέχεια διέταξε τον αφοπλισµό όλων των κατοίκων και φυλάκισε 57 επιφανείς Ζακυνθινούς. Το πρόσχηµα ήταν ότι ζακυνθινοί χωρικοί µε κυνηγετικά όπλα, εξαγριωµένοι από τη φιλική συµπεριφορά των Άγγλων προς τους Τούρκους, συνεπλάκησαν στον Υψόλιθρο (Λαγανά) µε µικρό αγγλικό απόσπασµα, µε αποτέλεσµα να σκοτωθεί ένας στρατιώτης και να τραυµατιστεί ο επικεφαλής του αποσπάσµατος. Ανάλογες πράξεις κατατροµοκράτησης έγιναν και στην Κεφαλονιά, τη Λευκάδα και τα Κύθηρα. 1821:

Ο πύργος του Πύργου

Η κυβέρνηση αποφασίζει να διαταχθεί για δεύτερη φορά ο αντιστράτηγος και ανεψιός του Κολοκοτρώνη Απόστολος Κολοκοτρώνης να παραδώσει τον πύργο του, που βρισκόταν στον Πύργο Ηλείας, στον εκεί έπαρχο για κατοικία του. Ο Απόστολος Κολοκοτρώνης φαίνεται ότι δεν είχε υπακούσει στην πρώτη διαταγή, αφού δεν την έλαβε υπόψη του, αν και διατάχθηκε. Η κυβέρνηση ασχολήθηκε µε το ζήτηµα για δεύτερη φορά έπειτα από σχετική αναφορά κατοίκων της περιοχής. 1824:

24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Αγωνία µε λαχτάρα!

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στο στρατηγείο του στο Κισνόβιο αποφασίζει να µαταιώσει τη µετάβασή του στην Πελοπόννησο και να ξεκινήσει την Επανάσταση ο ίδιος στις 15 Νοεµβρίου από το Ιάσιο. Την ίδια µέρα ο Σάββας και ο Ολύµπιος θα εξεγείρονταν στο Βουκουρέστι, ενώ θα άρχιζε ο Αγώνας και στην Κωνσταντινούπολη, καθώς και σε όλη την Ελλάδα, όπου θα επιχειρούσε να φτάσει και ο ίδιος. Η αλλαγή της απόφασης στηρίχτηκε στην πληροφορία ότι το σχέδιο είχε προδοθεί στον σουλτάνο. Όταν η πληροφορία αποδείχτηκε εσφαλµένη, ανακλήθηκαν οι διαταγές του Υψηλάντη και ο χρόνος έναρξης της Επανάστασης µετατέθηκε για τις 16 Φεβρουαρίου 1821. 1820:

Παπάς-Ιούδας

Συλλαµβάνεται ένας παπάς κατάσκοπος των Τούρκων, που µετέφερε γράµµατα του Οµέρ Βρυώνη, τα οποία προορίζονταν για τους πολιορκούµενους Τούρκους του Ακροκορίνθου. Με αυτά ο Οµέρ τους ενηµέρωνε πως ετοιµαζόταν εκστρατεία για την άρση της πολιορκίας. Κι επειδή ο ιερέας αρνήθηκε να οµολογήσει την πράξη του, τον βασάνισαν άγρια, όπως έκαναν σε όλους τους προδότες πριν τους εκτελέσουν. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 οι πολιορκούμενοι στην Ακρόπολη Έλληνες, με αιφνιδιαστική έξοδο, καταστρέφουν τα λαγούμια του εχθρού και επιστρέφουν με αιχμαλώτους και λάφυρα.

25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Ελεύθεροι πολιορκηµένοι

Αρχίζει η Α΄ πολιορκία του Μεσολογγίου. Δύναµη άνω των 8.000 ανδρών, µε επικεφαλής τον Κιουταχή, τον Οµέρ Βρυώνη, τον Ισµαήλ πασά, και τρία τουρκικά πλοία, υπό τον Γιουσούφ πασά, πολιορκούν το Μεσολόγγι από ξηρά και θάλασσα. Οι περίπου 400 υπερασπιστές του αποφασίζουν να αµυνθούν µέχρις εσχάτων. Το Μεσολόγγι προστατευόταν από ένα χαµηλό περιτείχισµα και έξω από αυτό είχε κατασκευαστεί µια τάφρος πλάτους 2 µ., βάθους 1,20 µ. και µήκους 1.200 µ. Η πρώτη προσπάθεια των Τούρκων να γκρεµίσουν τα τείχη µε τα κανόνια τους απέτυχε. 1822:

Δηµιουργικός και καθ’ οδόν

Ο Καποδίστριας αναχωρεί από την Ελβετία, όπου βρισκόταν από τα µέσα Οκτωβρίου, για την Ιταλία, απ’ όπου θα κατέβαινε στην Ελλάδα για να αναλάβει τα καθήκοντά του. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του συγκέντρωσε χρήµατα φίλων, προσέθεσε και δικά του και οργάνωσε ορφανοτροφείο στην Αίγινα. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Δ. Υψηλάντης στέλνει στην Κρήτη τον Αφεντούλιεφ, για να κατευθύνει τον Αγώνα. Το 1823 ο Λουριώτης και ο Ορλάνδος, πηγαίνοντας προς την Αγγλία για το δάνειο, συναντούν στην Κεφαλονιά τον λόρδο Μπάιρον και τον πείθουν να δανείσει στην ελληνική κυβέρνηση 20.000 τάλιρα.

26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Φυσικός θάνατος… δι’ απαγχονισµού!

Ο Σκαρλάτος Καλλιµάχης, ηγεµόνας της Μολδοβλαχίας, απαγχονίζεται από τους Τούρκους. Επειδή όµως ο εν ενεργεία ηγεµόνας των παραπάνω περιοχών, σύµφωνα µε τις συνθήκες, δεν τιµωρούνταν χωρίς να δικαστεί και χωρίς να το γνωρίζουν τα γειτονικά κράτη, οι δήµιοί του διέδωσαν ότι πέθανε από αποπληξία ή αναθυµιάσεις. Μάλιστα ο γιος και η χήρα του απαγχονισθέντος αναγκάστηκαν να προσυπογράψουν κείµενο προς τον σουλτάνο, ζητώντας έλεος υπέρ της οικογένειας του ηγεµόνα, «αποθανόντος εκ φυσικού θανάτου». 1821:

Έξις, δευτέρα φύσις

Ο Καποδίστριας απαντά σε αιτήµατα του Πετρόµπεη ως εξής: «Ο γιος σας αντιµετωπίζει τα έσοδα του κράτους σαν περιουσία του. Οφείλει 60.000 και κάτι πιάστρα και νοµίζει πως θα τα πληρώσει, στέλνοντας τους επιτρόπους να δώσουν τις εξηγήσεις που εσείς θέλετε [...]. Ότι το τολµούσαν κάποιοι να δίνουν παρόµοιες απαντήσεις […], το καταλαβαίνω, αλλά ότι το τολµούν ακόµη, αυτό µε εκπλήσσει και µε πικραίνει […]. Όταν ο κύριος υιός σας επιστρέψει, θα τον δω ευχαρίστως και µε µεγάλη µου χαρά θα τον χρησιµοποιήσω». 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 πεθαίνει στην Κόρινθο ο Δράμαλης. Το 1823 οι Τουρκαλβανοί παραδίδουν το φρούριο του Ακροκορίνθου στον Κολοκοτρώνη.

27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Μελάνι από… χολή

Ο Μαυροκορδάτος στέλνει από το Μεσολόγγι επιστολή στον Δηµήτριο Υψηλάντη, µε την οποία χαρακτηρίζει απατεώνες τους Φιλικούς και, ανενδοίαστα και µε πρωτοφανή τραχύτητα, υπεύθυνο για τη συµφορά του έθνους τον αδερφό του, αποδέκτη της επιστολής Αλέξανδρο Υψηλάντη, που κήρυξε την Επανάσταση. 1822:

Ο τρόµος της πανούκλας

Ο φιλέλληνας αµερικανός γιατρός Χάου γράφει στο ηµερολόγιό του: «Σήµερα το πρωί βρήκα κάποια ηλικιωµένη, που κατοικούσε µε µερικές άλλες στο κατώι του σπιτιού µου, ξαπλωµένη και ανήµπορη. Μου είπε ότι οι άλλες γυναίκες την είχαν διώξει… Τις διέταξα να την επαναφέρουν, αλλά αυτές είπαν ότι θα τη βγάλουν στον δρόµο, γιατί νόµισαν πως έχει πανούκλα. Όταν την αναζήτησα µετά από µέρες, τη βρήκα εξαθλιωµένη σε έναν παλιό µύλο... Ό,τι µε αγανάκτησε περισσότερο ήταν ότι µερικές απ’ τις γυναίκες που την είχαν διώξει ήταν στενές συγγενείς της». 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 ο Καραϊσκάκης φτάνει στη Δόμβραινα (Θίσβη) Βοιωτίας και αναγκάζει τους εχθρούς να κλειστούν σε πέντε σπίτια του χωριού. Οι άνδρες του όμως, κουρασμένοι απ’ την επίπονη οδοιπορία, δεν έμειναν να τους φρουρούν, με συνέπεια την επομένη να τους εφοδιάσουν 80 τούρκοι ιππείς με πολεμοφόδια.

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Και τα σπήλαια εβόουν πάντα Κανάρη

Οι κυβερνήτες δύο ελληνικών πολεµικών που συνοδεύονταν από πυρπολικά προσβάλλουν τον τουρκικό στόλο στην Τένεδο, αποφασισµένοι να επαναλάβουν το κατόρθωµα της Χίου. Τα πυρπολικά έφεραν τουρκική σηµαία, τα πληρώµατα φορούσαν τούρκικα ρούχα και τα δύο πολεµικά παρίσταναν ότι τα κυνηγούσαν και έτσι βρέθηκαν στο αγκυροβόλιο του τουρκικού στόλου. Ο Κανάρης ανατίναξε την τουρκική υποναυαρχίδα –η ναυαρχίδα είχε µπει στα Στενά– και προκάλεσε τεράστιες ζηµιές και πανικό στην τουρκική αρµάδα. 1822:

Στης Γραµβούσας τ’ ακρωτήρι

Στην Κρήτη συγκροτείται τοπική διοίκηση, το Κρητικόν Συµβούλιον, και σε συνεργασία µε την Αντικυβερνητική Επιτροπή στρατολογεί τους εκτός του νησιού Κρητικούς και άλλους για την αναζωπύρωση του Αγώνα. Έτσι, δύναµη 1.000 Κρητών, που τους ακολουθούσαν 100 ακόµα αγωνιστές, αποβιβάστηκε στο ακρωτήριο της Γραµβούσας και συνέβαλε στην αναζωπύρωση του Αγώνα στη Μεγαλόνησο. Είχε προηγηθεί κάθοδος των Σφακιανών στην επαρχία Κυδωνίας, όπου χτύπησαν τους Τούρκους και άρπαξαν περίπου 20.000 γιδοπρόβατα. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 γίνεται μάχη στο χωριό Αρμένοι του Ρεθύμνου που κρατάει δύο μέρες. Σ’ αυτήν πέφτει ηρωικά ο οπλαρχηγός Δεληγιαννάκης. Το 1825 πεθαίνει ο Α΄ γραμματέας του Βουλευτικού Ιωάννης Σκανδαλίδης. Τον διαδέχεται ο Ανδρέας Παπαδόπουλος.

29 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Λάδι στη φωτιά

Με επιστολή του προς τον Γεώργιο Κουντουριώτη ο Κωλέττης, που εξέφραζε την πολιτική της κυβέρνησης, τον καλεί στο Ναύπλιο. Του έγραφε χαρακτηριστικά: «Σήµερα ο Δάρας µού είπε πως ο Λόντος του παράγγειλε να πει στην Εκλαµπρότητά Σας και σε µένα πως, αν µας πιάσει, την Εκλαµπρότητά Σας θα τη ρίξει στη θάλασσα κι εµένα θα µου κόψει τα χέρια. Πρέπει, λοιπόν, να παρθούν µέτρα δυνατά… Ο δούλος σας και φίλος, Γιάννης Κωλέττης». 1824:

Διά της τεθλασµένης

Αγκυροβολεί στο λιµάνι της Χίου γαλλική κορβέτα, της οποίας ο πλοίαρχος διαβίβασε στον Φαβιέρο την εντολή του Δεριγνύ να εκκενώσει το νησί. Η απροσδόκητη αυτή πίεση στηρίχθηκε στην απόφαση των τριών ναυάρχων να επιβάλουν την τήρηση της αναγκαστικής ανακωχής. Ο Φαβιέρος όµως δεν συµµορφώθηκε µε την εντολή. Βέβαια, την εκστρατεία στη Χίο την είχαν χρηµατοδοτήσει οι Χιώτες. Επρόκειτο δηλαδή για µια περίεργη ιδιωτική εκστρατεία, την οποία όµως στήριξε µε όλες της τις δυνάµεις η κυβέρνηση. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 πεθαίνει ο αντιπρόεδρος του Εκτελεστικού Παναγιώτης Μπότασης. Για τον θάνατό του υποπτεύονταν τον γιατρό του Ιωάννη Κωλέττη. Το 1824 πέφτει στα χέρια των Ελλήνων ισπανικό πλοίο που μετέφερε στρατιώτες του Ιμπραήμ.

30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Επαληθεύτηκαν οι… Κασσάνδρες

Ο εµπειροπόλεµος διοικητής της Θεσσαλονίκης Μεχµέτ Εµίν πασάς, εξισλαµισµένος χριστιανός από τη Γεωργία, επιτίθεται µε 3.000 στρατιώτες κατά των 430 ελλήνων υπερασπιστών που είχαν αποµείνει στο στρατόπεδο της Κασσάνδρας Χαλκιδικής. Οι περισσότεροι Έλληνες σκοτώθηκαν, ενώ ο ηγέτης τους Εµµανουήλ Παπάς διασώθηκε στη µονή Εσφιγµένου στο Άγιο Όρος και 200 οικογένειες κατέφυγαν στα γύρω νησιά. Την κατάπνιξη της εξέγερσης ακολούθησαν άγριες σφαγές των κατοίκων της Κασσάνδρας. 1821:

Δει δη χρηµάτων και όχι µόνο

Η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται τους όρους της ανακωχής που επέβαλαν µε την Ιουλιανή Σύµβαση οι Δυνάµεις στους εµπόλεµους (παύση των εχθροπραξιών) µετά τη ναυµαχία του Ναυαρίνου. Ως προς τα σύνορα του νέου κράτους, η Αγγλία επέµενε ότι η Ελλάδα έπρεπε να περιλαµβάνει την Πελοπόννησο, τα νησιά του Αργοσαρωνικού και τις Κυκλάδες. Έτσι, ο Καποδίστριας βρέθηκε σε δυσχερή θέση, ενώ παράλληλα η ανάγκη χρηµάτων για τη συνέχιση του Αγώνα στη Στερεά υποχρέωσε τον Κυβερνήτη να ζητήσει από τις τρεις συµµαχικές δυνάµεις δάνειο. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 οι Έλληνες γνωρίζουν την ήττα στη Ζαγορά της Λιβαδειάς, όπου σκοτώνεται ο Γιαννάκης Ανδρούτσος, ετεροθαλής αδελφός του Οδυσσέα.

31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Τα πήρε(ς) όλα κι έφυγε(ς)

Η κυβέρνηση αποφασίζει να δοθεί αυστηρή διαταγή στον Γεώργιο Χελιώτη να επιστρέψει 2.050 γρόσια, τα άρµατα και τα ρούχα που είχε αρπάξει από τον Αναγνώστη Δουζίνα. Πρόκειται για απόφαση που αντιµετώπιζε το πολύ συνηθισµένο φαινόµενο της ληστείας στη διάρκεια της Επανάστασης. 1824:

Επιχείρηση «ξεµπέρδεµα»

Οι Έλληνες κυριεύουν µε έφοδο το χωριό Στεβενίκο του δήµου Πέτρας της Λιβαδειάς, µε ηγέτη τον Βάσο Μαυροβουνιώτη (αρχιστράτηγος των επιχειρήσεων ήταν ο Δηµήτριος Υψηλάντης). Στη συνέχεια οι Τούρκοι εγκατέλειψαν το Δίστοµο, τους δήµους Σικυωνίων, Ζεµενού, Κορίνθου, την περιοχή του µοναστηριού του Οσίου Λουκά, την παραλία Σαλώνων, τη Σκριπού Ορχοµενού, την Αταλάντη και το Τουρκοχώρι του δήµου Ελάτειας Λοκρίδας. Τη νίκη στο Στεβενίκο ακολούθησε η κατάληψη της Αράχοβας. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 διάφοροι οπλαρχηγοί (Σουλιώτες κ.ά.) αποδοκιμάζουν έμμεσα τον Καραϊσκάκη, γενικό αρχηγό των ρουμελιώτικων στρατευμάτων. Εκείνος δέχτηκε να διοριστεί συλλογική αρχηγία, αλλά η πρόταση δεν έγινε αποδεκτή. Το 1828, 200 Αρβανίτες υπό τον Αμπούζ αγά Τσάμη, που είχαν καταλάβει το μοναστήρι της Δομπούς Βοιωτίας, παραδίνονται στον Υψηλάντη, του οποίου η εμπροσθοφυλακή έφτασε στην Αράχοβα και την κυρίευσε.

1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Γαλάζια… παρτίδα

Ο ναύαρχος Μιαούλης καταναυµαχεί τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο του Χοσρέφ, που είχε επικεφαλής τον Ιµπραήµ, έξω από το Ηράκλειο της Κρήτης. Στη ναυµαχία ο Μιαούλης κυρίευσε 7 φορτηγά πλοία, αιχµαλώτισε τους στρατιώτες που επέβαιναν σ’ αυτά και πήρε ως λάφυρο το φορτίο των αποσκευών. Ο τουρκικός στόλος καταδιώχθηκε ως την Κάρπαθο. 1824:

Ένας ξεχώριζε, της Καλογριάς ο Γιος!

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης συγκρούεται µε τις δυνάµεις του Ντελήµπαση κοντά στο χωριό Λάσπες Αιτωλοακαρνανίας και τις κατατροπώνει. Οι απώλειες των Τούρκων ήταν 60 πεζοί και ιππείς, λάφυρα και 500.000 γρόσια, τα οποία µετέφερε η χρηµαταποστολή. Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν 2 νεκροί και 2 τραυµατίες. Αυτή ήταν µια από τις πολλές επιτυχίες του Καραϊσκάκη. Ωστόσο, η κυβέρνηση, µε υπόδειξη του Μαυροκορδάτου, του αφαίρεσε τη διοίκηση του στρατού της δυτικής Στερεάς Ελλάδας και την έδωσε στον Κώστα Μπότσαρη. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 σε μάχη στο Δαδί (Αμφίκλεια) νικούν οι Τούρκοι με αρχηγό τον Κιοσέ Μεχμέτ. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος λίγο έλειψε να πιαστεί αιχμάλωτος. Την ίδια μέρα διεξάγεται αμφίρροπη ναυμαχία έξω από το Μ. Κάστρο της Κρήτης μεταξύ Μιαούλη, Κανάρη, από τη μια, και Ιμπραήμ, από την άλλη.

2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Από τη Ρούµελη στον Μοριά

Στις αρχές Νοεµβρίου ξεσπάει ο δεύτερος εµφύλιος, ο «πόλεµος των προυχόντων», όπως χαρακτηρίστηκε. Ενώ ο πρώτος εµφύλιος είχε χαρακτήρα ιδεολογικών διαφορών και ταξικών συµφερόντων, ο δεύτερος ήταν προϊόν τοπικιστικών και προσωπικών αντιθέσεων. Πρωταγωνιστές ήταν οι Μαυροκορδάτος, Κωλέττης, Στερεοελλαδίτες, Υδραίοι και Σπετσιώτες, απ’ τη µια πλευρά, και ο Κολοκοτρώνης µε άλλους οπλαρχηγούς και τους προύχοντες του Μοριά, απ’ την άλλη. 1824:

Ένοχα µυστικά

Ο Καποδίστριας, σε επιστολή του προς τον Γεώργιο Κουντουριώτη, κατηγορεί επιτρόπους του Πανελληνίου ότι έδεσαν τις δηµογεροντίες µε όρκο να κρατήσουν µυστικό ότι δήθεν η κυβέρνηση βυσσοδοµεί εναντίον του λαού κ.λπ. Γράφει, λοιπόν, σχετικά: «Δεν θέλω να πιστέψω ότι πήραν εντολή να εκτελέσουν κάποιες τόσο εγκληµατικές παραγγελίες [...]. Φροντίστε, κατά συνέπεια, να δεσµεύσετε τους συναδέλφους σας να ανακαλέσουν αυτούς τους επιτρόπους χωρίς αργοπορία…». 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 στόλος υπό τους Μιαούλη και Σαχτούρη αιχμαλωτίζει κοντά στην Κάσο μεταγωγικά του εχθρού. Την ίδια μέρα ο Υψηλάντης αφήνει ελεύθερους αλβανούς αιχμαλώτους της Βοιωτίας να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Το 1829 η Εξεταστική Επιτροπή των Ναυτικών Λογαριασμών υποβάλλει στον Καποδίστρια το πόρισμά της για τις αποζημιώσεις των τριών νησιών, ύψους 1.888.381 δίστηλων.

3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Πολιτικά «καπάκια»

Ο Καραϊσκάκης στέλνει από τα Σάλωνα στον Γ. Κουντουριώτη επιστολή, µε την οποία εκφράζει τη νοµιµοφροσύνη του προς την κυβέρνηση και υπογραµµίζει ότι, επειδή ενδέχεται κάποιοι να τον κατηγορούν από φθόνο, ποτέ δεν εκφράστηκε µε «άτοπα λόγια κατά της σεβαστής Διοικήσεως». Δήλωσε µάλιστα χαρακτηριστικά: «Εγώ νοµίζω τον εαυτόν µου ευπειθή και πρόθυµον εις τας διαταγάς της σεβαστής Διοικήσεως». 1824:

Το ολοκαύτωµα του Μαυροµατίου

Ο οπλαρχηγός Αθανάσιος Σκουρτανιώτης, οχυρωµένος στη µάνδρα της Αγια-Σωτήρας Μαυροµατίου Θηβών µε λίγες δεκάδες άνδρες, αποκρούει αποτελεσµατικά τις επιθέσεις των Τούρκων, οι οποίοι αναγκάστηκαν να αποσυρθούν λόγω των µεγάλων απωλειών τους. Όταν όµως έφτασαν σηµαντικές ενισχύσεις στους Τούρκους, η µάχη συνεχίστηκε. Μόλις τελείωσαν τα πυροµαχικά των Ελλήνων, οι Τούρκοι σκαρφάλωσαν στη στέγη της εκκλησίας, άνοιξαν τρύπες και έριξαν µέσα εύφλεκτα υλικά, που τα πυροδότησαν, προκαλώντας τον θάνατο των έγκλειστων ηρώων. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 φτάνουν από τη Λιβαδειά 1.500 εμπειροπόλεμοι Τουρκαλβανοί υπό τον Μουστάμπεη Καφεζέζη, για να λύσουν την πολιορκία των πύργων της Δόμβραινας Θηβών. Την επομένη οι Έλληνες αντιμετώπισαν με επιτυχία τους Τουρκαλβανούς, αποκλείοντάς τους στους πύργους και τα σπίτια του χωριού.

4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Καλαµαράδες κατά οπλαρχηγών

Αρχίζει τις εργασίες της στο Μεσολόγγι υπό την προεδρία του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου η Συνέλευση της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος, που διαρκεί πέντε µέρες. Η Συνέλευση δεν είχε την εξουσιοδότηση του Δ. Υψηλάντη. Την πρακτική του Μαυροκορδάτου ακολούθησε και ο Νέγρης στην ανατολική Στερεά. Και οι δύο τάχθηκαν ανοιχτά κατά του Υψηλάντη, µε την υποστήριξη των προκρίτων, που θεωρούσαν ότι έτσι θα περιοριζόταν η παντοδυναµία των οπλαρχηγών. Μόνο ο Οδυσσέας Ανδρούτσος επαναλάµβανε: «Βλέπετε τούτους τους καλαµαράδες; Αυτοί θα µας φαν το κεφάλι µια µέρα». 1821:

Στενός κορσές

Με αγγλική πρωτοβουλία υπογράφεται στο Λονδίνο πρωτόκολλο από τους εκπροσώπους της Ρωσίας, της Αγγλίας και της Γαλλίας, µε το οποίο καθορίζονταν τα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους. Το νέο κράτος θα περιλάµβανε µόνο την Πελοπόννησο, τα νησιά του Αργοσαρωνικού και τις Κυκλάδες. Ο Καποδίστριας, για να αποτρέψει τον κίνδυνο περιορισµού του ελληνικού κράτους στα παραπάνω σύνορα, απευθύνθηκε µε υποµνήµατα στη Γαλλία και τη Ρωσία για πιο ευνοϊκές ρυθµίσεις. Με αυτή την πρωτοβουλία, ο Καποδίστριας έκανε τη ρωσική κυβέρνηση να προσανατολίζεται στην αναγνώριση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 Έλληνες νικούν τουρκική δύναμη στο Χαλάνδρι της Αττικής.

5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Ελλάς – Γαλλία… αρχαιολογία

Εκκενώνεται η Πελοπόννησος από τους τελευταίους 2.500 Τουρκοαιγύπτιους, µετά τις επιτυχίες του γαλλικού εκστρατευτικού σώµατος υπό τον στρατηγό Μαιζόν. Η κατάληψη των οχυρών του Μοριά από τους Γάλλους είχε πραγµατοποιηθεί µέσα σε έναν µήνα. Στη γαλλική αποστολή µετείχαν και 17 επιστήµονες, που χαρτογράφησαν την Πελοπόννησο και τα νησιά του Αιγαίου, µελέτησαν τα αρχαία µνηµεία και εξέδωσαν σε βιβλία τα αποτελέσµατα των ερευνών τους. Τους πρώτους µήνες του 1829 το µεγαλύτερο µέρος των γαλλικών στρατευµάτων (περίπου 10.000) επέστρεψε στη Γαλλία. Στην Ελλάδα παρέµειναν µία δύναµη 5.000 ανδρών και η «επιστηµονική οµάδα». 1828:

Pacta sunt servanda (Οι συµφωνίες πρέπει να τηρούνται)

Ελληνικές δυνάµεις υπό τον Δηµήτριο Υψηλάντη απελευθερώνουν τη Λιβαδειά έπειτα από συνθηκολόγηση της φρουράς, η οποία παραδόθηκε επειδή πληροφορήθηκε πόσο ανθρωπιστικά φερόταν ο Υψηλάντης στους αιχµαλώτους. Η συµφωνία προέβλεπε να αποσυρθεί η τουρκαλβανική φρουρά της πόλης (1.000 πεζοί και ιππείς) στη Λαµία και την Εύβοια, µε τη συνοδεία του Δ. Ευµορφόπουλου. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1819 φονεύεται ως προδότης των μυστικών της Φιλικής Εταιρείας ο Νικόλαος Γαλάτης στο Καστρί της Ερμιόνης. Το 1821 οι Έλληνες ανακαταλαμβάνουν την Αθήνα και πολιορκούν τους κλεισμένους στην Ακρόπολη Τούρκους.

6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Περιπέτειες του Οδυσσέα

Στο Δαδί (Αµφίκλεια) οι Τούρκοι υπό τον Κιοσέ Μεχµέτ, αφού έκαψαν τα Σάλωνα, επιτίθενται στους άνδρες του Οδυσσέα Ανδρούτσου, ο οποίος µόλις κατάφερε να διαφύγει. Επειδή όµως εκτίµησε ότι οι Τούρκοι µπορούσαν πλέον να προελάσουν ανεµπόδιστα προς τον Ισθµό και την Αθήνα, θεώρησε ότι η µόνη λύση ήταν η ανακωχή. Έτσι, χωρίς δισταγµό, υπέγραψε προσκυνοχάρτι και πέτυχε να δεχτεί ο Κιοσέ Μεχµέτ ανακωχή, µέχρι να συγκεντρωθούν οι οπλαρχηγοί και οι πρόκριτοι στο Ζητούνι (Λαµία), για να προσκυνήσουν δήθεν κι αυτοί. 1822:

Χόρεψε την Αρκαδιανή

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη στέλνει τον Παπαφλέσσα µε 5.000 στρατιώτες για να καταστείλει την αντικυβερνητική στάση στην Αρκαδία. Ο Παπαφλέσσας αναχώρησε από το Ναύπλιο µε µουσικά όργανα, λίρες και διπλώµατα αξιωµατικών στο δισάκι του. Η µάχη κρίθηκε όταν κατέφθασαν σε βοήθεια των Αρκάδων οι δύο γιοι του Κολοκοτρώνη, Γενναίος και Πάνος, και ο Κανέλλος Δεληγιάννης. Το Σώµα του Παπαφλέσσα διασκορπίστηκε και ο ίδιος µόλις κατόρθωσε να διασωθεί. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 διαλύεται το στρατόπεδο του Ομέρ Βρυώνη στον Καρβασαρά (Αμφιλοχία). To 1825 o ενωμένος τουρκοαιγυπτιακός στόλος (113 πλοία) αποβιβάζει στρατεύματα στο Κρυονέρι, έξω από το Μεσολόγγι.

7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Φραγκοσυριανά

Στη Σύρο όλος ο κόσµος συγκεντρώνεται στο λιµάνι για να θαυµάσει το ατµόπλοιο «Καρτερία», που είχε ναυπηγηθεί στο Λονδίνο υπό την άµεση επίβλεψη του πλοιάρχου και κυβερνήτη του Άστιγξ. Το πλήρωµά του αποτελούσαν 40 Άγγλοι και 40 Έλληνες. Η Σύρος προόδευσε και σε µια τριετία ο πληθυσµός της αυξήθηκε (µε τους πρόσφυγες έφτασε τους 30.000 κατοίκους) και αναδείχτηκε σε σπουδαίο εµπορικό λιµάνι. Στο υποτελές στον σουλτάνο και φαινοµενικά ουδέτερο νησί υπήρχαν πρόξενοι από πολλά κράτη. 1826:

Καποδιστριακό «πανεπιστήµιο»

Ιδρύεται στην Αίγινα το Κεντρικόν Σχολείον, µε σκοπό να παρέχει στους σπουδαστές του ανώτερη µόρφωση. Κατά κύριο λόγο στο σχολείο θα φοιτούσαν όσοι ενδιαφέρονταν να γίνουν δάσκαλοι στα σχολεία της στοιχειώδους εκπαίδευσης, αλλά και όσοι ήθελαν να ακολουθήσουν ανώτερες σπουδές σε άλλους κλάδους. Εκτός από τα βασικά µαθήµατα, την ελληνική γλώσσα, τη γεωγραφία και την ιστορία, θα διδάσκονταν τα µαθηµατικά, την ελληνική λογοτεχνία, τη γαλλική γλώσσα, τη µουσική και τη ζωγραφική. Η φοίτηση θα ήταν τριετής και η προαγωγή από τάξη σε τάξη θα γινόταν ύστερα από εξετάσεις. Η έναρξη των µαθηµάτων έγινε στις 2 Ιανουαρίου 1830. 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: To 1825 αποφασίζεται εκποίηση εθνικών οικιών στο Ναύπλιο και στην Αθήνα.

8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Χρόνου φείδου

Μοίρα του ελληνικού στόλου, που την αποτελούσαν 7 υδραίικα πολεµικά, υπό τον Ανδρέα Μιαούλη, λύνει την πολιορκία του Μεσολογγίου από τη θάλασσα και αποβιβάζει 700 Πελοποννήσιους µε ηγέτες τον Πετρόµπεη, τον Ανδρέα Ζαΐµη και τον Κανέλλο Δεληγιάννη. Η µικρή τουρκική αρµάδα που το είχε αποκλείσει βρήκε καταφύγιο στην Πάτρα. Οι πολιορκούµενοι είχαν επωφεληθεί από τις διαλλακτικές προτάσεις του Οµέρ Βρυώνη (ο δυναµικός Κιουταχής διαφωνούσε), προσποιήθηκαν ότι δέχονται τον συµβιβασµό που αυτός πρότεινε, αλλά όταν έφτασε η βοήθεια απέρριψαν τις προτάσεις του. 1822:

Ο καθείς και τα όπλα του

Στην Εφηµερίδα των Αθηνών, το πρώτο δηµοσιογραφικό όργανο της Αθήνας κατά τη διάρκεια του Αγώνα (Αύγουστος 1824 – Απρίλιος 1826), γίνεται φανερή η τάση του συντάκτη Γεωργίου Ψύλλα να βοηθήσει τους συµπολίτες του, µε σκοπό να αντιµετωπίζουν δίκαια θέµατα κοινού ενδιαφέροντος. Για παράδειγµα, υπογράµµιζε την ανάγκη να πειθαρχούν οι στρατιώτες, ώστε να µη δηµιουργούν αταξία, προκαλώντας έτσι φόβο και δυσπιστία στους πολίτες. Ήταν µια εφηµερίδα µε άποψη. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο Ιμπραήμ αναχωρεί απ’ την Τριπολιτσά για να οργανώσει την εκστρατεία εναντίον του Μεσολογγίου. Περνώντας από την Ηλεία, πυρπόλησε τον Πύργο και τη Γαστούνη.

9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Μερικοί είναι πιο ίσοι απ’ τους άλλους

Ψηφίζεται στο Μεσολόγγι ο «Οργανισµός της Προσωρινής Διοικήσεως της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος» (ένα είδος τοπικού συντάγµατος) µε πρωτοβουλία του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Στον «Οργανισµό» αποφεύγονταν οι αναφορές σε κάποια ανώτερη αρχή και ήταν φανερή η πρόθεση του Μαυροκορδάτου να συγκεντρώσει στα χέρια του όλη την εξουσία στην περιοχή της δυτικής Στερεάς, εις βάρος του Δηµήτριου Υψηλάντη. Προβλέπονταν η συγκρότηση ανώτερου δικαστηρίου, η οργάνωση στρατού και ένας τρόπος εκλογής των προεστών στα χωριά που απέκλειε τους φτωχότερους κατοίκους. 1821:

«Σφίξανε» τα πράγµατα στη µονή Εσφιγµένου

Ο τούρκος επόπτης του Αγίου Όρους, που είχε πρόσφατα απελευθερωθεί, στέλνει επιστολή προς τη µονή Εσφιγµένου, ζητώντας από αυτή να παραδώσει τον Εµµανουήλ Παπά, διαφορετικά απειλούσε ότι θα την αφάνιζε. Η παραπάνω µονή δεν υπέκυψε στις τουρκικές πιέσεις ούτε και δύο µέρες αργότερα στους εκβιασµούς των αντιπροσώπων 18 µονών, οι οποίες είχαν συµβιβαστεί χωρίς ενδοιασµούς. Το µεγαλύτερο µέρος της αδελφότητας εκτελέστηκε ή αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη µονή. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 ο Ασημάκης Φωτήλας παραιτείται από μέλος του Εκτελεστικού, κρίνοντας ότι η πολιτική του σώματος αυτού οδηγούσε σε νέο εμφύλιο.

10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά

Ο Κιουταχής κατασκευάζει υπόνοµο κάτω από την Ακρόπολη, βάζοντας σ’ αυτόν περίπου 3.000 οκάδες µπαρούτι. Όµως, ο πολυµήχανος Κώστας Λαγουµιτζής µαταίωσε το πολύ επικίνδυνο εγχείρηµα των Τούρκων, σκάβοντας λάκκους για εκτόνωση των αερίων της έκρηξης και σώζοντας έτσι από ανυπολόγιστες καταστροφές τα µνηµεία του ιερού βράχου. 1826:

Ένας… Πορφύριος δεν φέρνει την άνοιξη

Ο µητροπολίτης Άρτας Πορφύριος στέλνει επιστολή στον Βαρνακιώτη, ζητώντας του να κινηθεί για την απελευθέρωση της Στερεάς και όλης της Ελλάδας (η Αγγλία αντιδρούσε, επικαλούµενη το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 4ης Νοεµβρίου 1828). Στην επιστολή του ανέφερε χαρακτηριστικά: «Μόνος ο σεβαστός Κυβερνήτης µας πολεµεί, επιµένει, ζητεί την απελευθέρωσιν όλης της Ελλάδος, διά τούτο ανάγκη πάσα να κινηθήτε, και µην προσµένετε τόσον διαταγάς της εξοχότητός του […], είναι πολυφρόντιστος, είναι κατασκοτισµένος διά τα εξωτερικά πράγµατα. Ας δείξωµεν και ηµείς τον ζήλον µας…». 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 σε μάχη στο Χλουμούτσι Ηλείας οι Έλληνες αντιστέκονται απέναντι στον Ιμπραήμ και οι περισσότεροι πέφτουν ηρωικά στο πεδίο της μάχης. Την ίδια μέρα ο Ιμπραήμ πολιορκεί τη μονή Βαρθολομιού Ηλείας. Στην άνιση μάχη οι υπερασπιστές της μονής έπεσαν μέχρις ενός.

11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Ουαί υµίν, Γραµµατείς και Φαρισαίοι

Τα µοναστήρια του Αγίου Όρους µε επιστολή που στέλνουν προς τη µονή Εσφιγµένου της ζητούν να ενεργήσει σύµφωνα µε τις αποφάσεις και των άλλων µονών. Οι ηγούµενοι των άλλων µονών, µετά την πτώση της Κασσάνδρας, είχαν δεχτεί κατά τις διαπραγµατεύσεις να παραδώσουν στους Τούρκους τα όπλα και τους οµήρους, αλλά και τον Εµµανουήλ Παπά µε κάποια ανταλλάγµατα. Επειδή όµως η µονή Εσφιγµένου ήταν η µόνη που διαφωνούσε, οι άλλοι ηγούµενοι καλούσαν τους µοναχούς της να υπακούσουν στην τουρκική απαίτηση, διαφορετικά κινδύνευαν να «πέσουν εις οργήν µεγάλην και θέλουν χάσει και τα οσπίτιά των…». 1821:

Πατάτεεες, καλές πατάτες!

Ο Καποδίστριας, σε επιστολή του στον A.M. Πικτέ, που βρισκόταν στη Γενεύη, αναρωτιέται για τη δυνατότητα να εισαχθεί η καλλιέργεια της πατάτας στην Ελλάδα, για να λυθεί, µεταξύ άλλων, και το φλέγον ζήτηµα του επισιτισµού των προσφύγων. Του ζήτησε να του πει τη γνώµη του και, αν συµφωνούσε, να του στείλει το κατάλληλο βιβλίο και τον κατάλληλο άνθρωπο για να εποπτεύσει το εγχείρηµα. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 πεθαίνει ο θερμός φιλέλληνας γερμανός στρατηγός Κάρολος Νόρμαν στο Μεσολόγγι, όπου και ενταφιάζεται.

12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Ως πρόβατα επί σφαγήν

Ο Καρά Αλή φτάνει στην Κωνσταντινούπολη µε τα 30 πλοία που είχε αιχµαλωτίσει στο Γαλαξίδι. Την πόλη είχε παραδώσει στις φλόγες στις 23 Σεπτεµβρίου, εκδικούµενος τους Έλληνες για τις ήττες του στη Σάµο και την Καλαµάτα, ενώ 23 άµαχοι που δεν είχαν προλάβει να φύγουν σφαγιάστηκαν. Τα επινίκια τα γιόρτασε αµέσως µετά την άφιξή του, κρεµώντας από τα κατάρτια της ναυαρχίδας 30 ναύτες του που τους εµφάνισε ως αιχµαλώτους. Για τα «κατορθώµατά του» προβιβάστηκε απ’ τον σουλτάνο σε ναύαρχο. 1821:

Σώστε τα Σάλωνα!

Ο Καποδίστριας, µετά τις πρώτες επιτυχίες του στρατού της ανατολικής Ελλάδας, σε επιστολή του προς τον Δηµήτριο Υψηλάντη τονίζει: «…να µη λησµονώµεν […] τα Σάλωνα, των οποίων κυριευθέντων, στερεάν βάσιν θέλουσι λάβει όλαι ηµών αι επιχειρήσεις». Από τα Σάλωνα θεωρούσε ότι θα µπορούσε ο στρατός να επικοινωνήσει µε τον στρατό της δυτικής Ελλάδας, η απελευθέρωση της οποίας δέσποζε στη σκέψη του. Φοβόταν ότι οι Άγγλοι θα αντιδρούσαν στην παραχώρηση της Δ. Στερεάς στην Ελλάδα, επειδή η περιοχή γειτνίαζε µε τα αγγλοκρατούµενα Επτάνησα. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 αρχίζουν επιτυχείς στρατιωτικές επιχειρήσεις του Καραϊσκάκη στην περιοχή της Αν. Στερεάς.

13 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Θάνατος µες στους θανάτους

Πέφτει νεκρός ο Πάνος Κολοκοτρώνης, γιος του Γέρου του Μοριά, από «αδελφική σφαίρα» των κυβερνητικών (Ρουµελιωτών, Υδραίων κ.λπ.) του Βάσου Μαυροβουνιώτη, στη σύγκρουσή τους µε τους αντικυβερνητικούς (Πελοποννήσιους) κατά τον δεύτερο εµφύλιο. Ο Πάνος δολοφονήθηκε λίγο έξω από την Τρίπολη, κοντά στο χωριό Θάνα, ενώ κατευθυνόταν στη Σιλίµνα, όπου βρισκόταν ο πατέρας του. Προηγουµένως είχε διαλυθεί το στράτευµά του, αφού κάποιοι οπλαρχηγοί, συνεννοηµένοι µε τον Πλαπούτα, συγγενή του Θ. Κολοκοτρώνη και πλέον αντίπαλό του, ζητούσαν ευκαιρία να λιποτακτήσουν. 1824:

Όλα για τον λουφέ!

Ο Ακαρνάνας Τάτζης Μαγγίνας σε επιστολή του προς τους Κουντουριώτηδες, αφού απαριθµεί τους στερεοελλαδίτες αντιπροσώπους για την Εθνοσυνέλευση, τους καλεί να ενεργήσουν ώστε να συµπαραταχθούν µαζί τους όλοι οι αιγαιοπελαγίτες αντιπρόσωποι. Τους ζήτησε ακόµα οικονοµική στήριξη, γράφοντας: «Απορώ διατί δεν στέλλετε εδώ 2.000 τάλαρα να ευρίσκονται έτοιµα διά την µετάβασιν (των αντιπροσώπων) […]. Ενεργείτε, κύριοι, και µην αµελείτε, διότι κοντεύει να χαθεί το καλάθι µε τα αυγά…». Αλλά και ο Νικόλαος Οικονόµου έγραφε: «Ο Γρίβας στέκεται µε το σπαθί εις το χέρι και λέγει ότι 10.000 τάλαρα να του εδίδοντο και όλους τους έδενε και έκαµνε την συνέλευσιν όπως αγαπούν». 1831:

14 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Σωτήρια απάτη

Ο Μάρκος Μπότσαρης, έπειτα από συνεννόηση µε τον Γεώργιο Βαρνακιώτη, ζητεί από τον Οµέρ Βρυώνη ανακωχή. Είχε προηγηθεί «αληθοφανές» τελεσίγραφο του Βαρνακιώτη, που προέτρεπε τον Μπότσαρη να παραδοθεί, για να λυθεί η πολιορκία του Μεσολογγίου ειρηνικά. Εκείνος ζήτησε και πήρε ανακωχή οκτώ ηµερών, υποτίθεται για να διευθετήσει τα της παράδοσης των Μεσολογγιτών. Όταν έληξε η ανακωχή, έστειλε στον Βρυώνη επιστολή που έγραφε: «Αν θέλετε τον τόπο µας, ελάτε να τον πάρετε». Η ιδιότυπη συµµετοχή του Βαρνακιώτη στο σχέδιο εξαπάτησης των Τούρκων τού στοίχισε ακριβά, γιατί διαδόθηκε ότι ήταν φιλότουρκος και προσκυνηµένος. 1822:

Γιε µου, σπλάχνο των σπλάχνων µου

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, έχοντας πληροφορηθεί τη δολοφονία του πρωτότοκου και αγαπηµένου του γιου Πάνου, λυγίζει ψυχικά και δεν έχει τη δύναµη να παρακολουθήσει ούτε καν την κηδεία του. Συγκλονισµένος, θα παραδοθεί τον επόµενο µήνα στην κυβέρνηση, παρά τις αντίθετες συµβουλές φίλων του, και θα φυλακιστεί µαζί µε άλλους «αντάρτες» στο µοναστήρι του Προφήτη Ηλία της Ύδρας. Η κυβέρνηση θεώρησε ότι είχε θριαµβεύσει, αλλά δεν είχε αντιληφθεί ότι είχε πριονίσει το κλαδί πάνω στο οποίο στεκόταν. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 οι Έλληνες κατατροπώνουν τους Τούρκους στο Τρίκερι.

15 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ «Οδύσσεια»

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, έχοντας υπογράψει το (δήθεν) προσκύνηµα, στέλνει επιστολή προς τον Μεχµέτ πασά, µε την οποία παρουσιάζει τους λόγους του ξεσηκωµού των Ελλήνων. Του γράφει: «Τα µεγάλα ζουλούµια (αδικίες) των Βεζυράδων, Κατίδων […] όποιο κορίτσι ή παιδί τους άρεζεν, έστελναν και το έπαιρναν [...]. Όποιος είχε κανένα χωράφι καλόν […] τον εσκότωναν και του το έπαιρναν […]. Τώρα η υψηλότης σου γράψε ένα αρτζουχάλι (αναφορά) εις τον Βασιλέα όπου να σηκώσει από τους Χριστιανούς όλα αυτά τα ζουλούµια µε Χάτι Χουµαγιούν και τότε ηµείς θέλει ησυχάσει…». Για να γίνει πιστευτός, έστειλε 4 γέροντες ασήµαντους ως δήθεν αντιπροσώπους επαρχιών για να προσκυνήσουν. 1822:

Η «ακτινογραφία» του Κουντουριώτη

Ο γιατρός Χάου γράφει στο ηµερολόγιό του: «Το Μεσολόγγι πολιορκείται από ξηράς. Ο πρόεδρος Κουντουριώτης απουσιάζει στην Ύδρα, αλλά θα ήταν προτιµότερο να απουσιάζει απ’ την Ελλάδα. Είναι άνθρωπος ιδιοφυής αλλά πεισµατάρης σαν µουλάρι και µόνο ο Μαυροκορδάτος µπορεί να τον χαλιναγωγεί. Είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος […] και κάλυψε κάθε θέση µε τους οπαδούς του. Η πολιτική του υπήρξε στενοκέφαλη [...]. Και όλα αυτά τη στιγµή που όλα κρέµονται στον αέρα…». 1825:

16 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Αδελφοκτονία

Δολοφονείται ο Παναγιώτης Κρεββατάς, πρόκριτος του Μυστρά, από ανθρώπους του Γιατράκου, που ήθελε να διαχειρίζεται ανεξέλεγκτα τα εισοδήµατα της περιοχής. Οι δολοφόνοι, αφού τον χτύπησαν θανάσιµα, τον γύµνωσαν και συνέχισαν να τον τουφεκίζουν. Ήταν φανερό ότι η συµµαχία του µε τον Κολοκοτρώνη έβλαπτε τα συµφέροντα των προκρίτων. Οι δυο τους είχαν συνεργασθεί στενά κατά του Δράµαλη και «µε όρκο εσυµφώνησαν να είναι πάντοτε φίλοι πιστοί». Για τη δολοφονία ο Παπαφλέσσας πληροφορούσε τον Νικηταρά ότι ο Κρεββατάς, όταν αναχωρούσε εκείνη την ηµέρα από τον Μυστρά για υπηρεσιακούς λόγους, τουφεκίστηκε και σκοτώθηκε από µερικούς κακοποιούς «όπου τον είχον χωσιάν… Ο Γιατράκος εξεσκέπασε το πράγµα φανερά ότι τον εσκότωσε ο ίδιος». 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 ο Οδυσσέας Ανδρούτσος αποβιβάζεται στο Αλιβέρι της Εύβοιας. Το 1826 ο Καραϊσκάκης ασφαλίζει τη μονή του Οσίου Λουκά με 100 στρατιώτες. Το 1828 μερικά μικρά ιστιοφόρα κατορθώνουν να παραβιάσουν την είσοδο του Αμβρακικού κόλπου και να καταλάβουν δύο τουρκικές κανονιοφόρους. Το 1828, όταν ανέλαβαν οι Σύμμαχοι τη διευθέτηση της ελληνικής υπόθεσης με βάση το σχετικό Πρωτόκολλο (16 Νοεμβρίου ν. ημ.), η πλειονότητα των ελλήνων καπεταναίων των πολεμικών πλοίων άρχισε να επιδίδεται στην πειρατεία.

17 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ «Πατριωτάκια…»

Σουλιώτες και Αιτωλοακαρνάνες, µε επικεφαλής τον Γεώργιο Βαρνακιώτη, καταλαµβάνουν την Άρτα, ύστερα από σκληρό αγώνα. Οι αλβανοί µπέηδες και αγάδες, βλέποντας συµπατριώτες τους υπό τον Άγο Μουχουρδάρη (αξιωµατικό του Αλή πασά) να πολεµούν στο πλευρό των Ελλήνων, αυτοµόλησαν και παραδόθηκαν «επί λόγω τιµής». Οι επικεφαλής των Τούρκων Σουλεϊµάν και Χασάν πασάς αναγκάστηκαν να αποσυρθούν στο φρούριο της πόλης. 1821:

Πού πας, ρε Καρα…µουσταή!

Οι Τουρκαλβανοί υπό τον Μουσταή, που για εβδοµήντα ηµέρες πολιορκούσαν το Αιτωλικό, αποφασίζουν να λύσουν την πολιορκία και να αποχωρήσουν µε προορισµό την Άρτα και τη Σκόδρα. Στο στρατόπεδο των Τουρκαλβανών είχαν αρχίσει οι δυσκολίες ανεφοδιασµού και οι αρρώστιες από το υγρό κλίµα της περιοχής. Από την αρχή της εκστρατείας τους µέχρι το λύσιµο της πολιορκίας, οι Οθωµανοί έχασαν µόνο από τις ασθένειες 1.500 άνδρες. 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 ο Κίτσος Τζαβέλας προσβάλλει με επιτυχία στο Σκαλί, έξω από το Μεσολόγγι, εφοδιοπομπή των Τούρκων. Το 1827 ο Ρίτσαρντ Τσωρτς αποβιβάζεται με στρατό στο Δραγαμέστο (Αστακό) Ακαρνανίας. Το 1828 η τουρκική φρουρά των Σαλώνων παραδίνεται στους Βάσο και Δυοβουνιώτη.

18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Στώµεν καλώς στο Δίστοµο

Ο Καραϊσκάκης φτάνει στο Δίστοµο. Εκεί έµαθε από τον ηγούµενο του µοναστηριού Ιερουσαλήµ της Δαύλειας πως οι Τούρκοι υπό τον Κεχαγιάµπεη και τον Μουστάµπεη βρίσκονταν στην περιοχή του µοναστηριού µε 2.500-3.000 άνδρες, ενώ την εποµένη θα έρχονταν από την Αράχοβα άλλοι 500 Τουρκαλβανοί. Ο κύριος όγκος των Τούρκων θα περνούσε από το Ζεµενό, µε στόχο να κατευθυνθεί στα Σάλωνα και να επιτεθεί εναντίον των Ελλήνων που πολιορκούσαν το κάστρο. Έτσι ο Καραϊσκάκης κατέστρωσε το καλύτερο δυνατό για την περίσταση σχέδιο. 1826:

«Ασθενικά» εκλογοµαγειρέµατα

Με επιστολή στους Γ. Κουντουριώτη, Ανδρέα Ζαΐµη και Σπυρίδωνα Τρικούπη, οι (αντικαποδιστριακοί) Ρήγας Παλαµήδης, Τάτζης Μαγγίνας και Δηµήτρης Μελετόπουλος τους γνωστοποιούν ότι υπολόγιζαν να έχουν την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και ότι έτσι θα «έπεφτε» η εξεταστική επιτροπή της Γερουσίας (έκανε έλεγχο στα εφοδιαστικά έγγραφα των αντιπροσώπων) και θα διόριζαν δική τους. Για να ελέγξουν όµως τη σύνθεση της Εθνοσυνέλευσης, τους επισήµαιναν το εξής: «Όσα ονόµατα γίνουν πληρεξούσιοι από τους ωνοµασµένους 14 ως εγκληµατίας (δικούς τους ανθρώπους), να γράφουν εις το πληρεξούσιον ότι, επειδή ο δείνα και ο δείνα πληρεξούσιοι ασθενούν, διορίζονται αντ’ αυτών ο τάδε και ο τάδε». 1831:

19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Ρωσική ντρίπλα

Ο τσάρος Αλέξανδρος πεθαίνει στο Τάγκαροκ, ύστερα από αιφνίδια ασθένεια. Τον διαδέχτηκε ο δυναµικός µέγας δούκας Νικόλαος. Ο Κάνιγκ, ανησυχώντας για την εξέλιξη των ρωσοτουρκικών σχέσεων και προσπαθώντας να αποτρέψει τον πόλεµο Ρωσίας – Τουρκίας, έστειλε στην Πετρούπολη τον δούκα Ουέλλιγκτον, τυπικά για να συγχαρεί τον νέο αυτοκράτορα και ουσιαστικά για συνεννοήσεις σχετικά µε το ελληνικό ζήτηµα. Ο τσάρος υποστήριζε ότι, αν η Αγγλία ήθελε τη βοήθεια της Ρωσίας για το ελληνικό ζήτηµα, θα µπορούσε να το συζητήσει υπό όρους. 1824:

Το προανάκρουσµα του θριάµβου

Στην Αράχοβα οι Έλληνες, µε επικεφαλής τον Καραϊσκάκη, πετυχαίνουν πολύ µεγάλη νίκη σε µια σειρά συγκρούσεων που είχαν ξεκινήσει στις 17 Νοεµβρίου. Ο πόλεµος συνεχίστηκε και όλη την επόµενη µέρα (20 Νοεµβρίου). Το ίδιο βράδυ οι Έλληνες ενισχύθηκαν και µε τις δυνάµεις του Δ. Μακρή, του Γ. Δράκου και άλλων, ενώ τη µεθεποµένη (21) Τούρκοι από τη Δαύλεια και αλλού έσπευσαν σε βοήθεια των αποκλεισµένων, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσµα. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 ο Κιουταχής εκτελεί με ανασκολοπισμό στον λόφο του Αρείου Πάγου δύο αιχμάλωτους αγωνιστές, για να τρομοκρατήσει τους κλεισμένους στην Ακρόπολη Έλληνες.

20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Δωρεές επί δωρεών

Ο Ιωάννης Βαρβάκης παρουσιάζεται σε συνεδρίαση του Βουλευτικού, στη διάρκεια της οποίας διαβάζεται έγγραφη δήλωσή του. Με αυτήν δώριζε τους τόκους 300.000 ρουβλίων για τη συντήρηση πρότυπου εκπαιδευτηρίου στο Άργος. Η Βουλή, έπειτα από αυτό, εκτιµώντας την προσφορά του, τον ανακήρυξε «Μέγαν ευεργέτην του Έθνους». Η γενικότερη, βέβαια, συµβολή του Βαρβάκη στον εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα αλλά και αργότερα ήταν τεράστια (εξοπλισµοί, Βαρβάκειος Αγορά, Βαρβάκειο Λύκειο κ.ά.). 1824:

Γι’ άλλους µεγάλη νίκη, γι’ άλλους καταδίκη…

Ο λόρδος Ουίντσεστερ πληροφορεί µε επιστολή του τον ναύαρχο Κόδριγκτον ότι η αγγλική κυβέρνηση αποδοκίµαζε τη ναυµαχία του Ναυαρίνου, ενώ ο βασιλιάς της Αγγλίας Γεώργιος Δ΄ είχε δώσει επίσηµο χαρακτήρα στην αποκήρυξη αυτή, στον «λόγο του θρόνου». Στην αλλαγή αυτή συνέβαλε ο θάνατος του Γεωργίου Κάνιγκ και η νέα πολιτική του διαδόχου του Ουέλλιγκτον. Αντίθετα, η νίκη των συµµαχικών στόλων στο Ναυαρίνο έγινε ενθουσιωδώς δεκτή από τη Γαλλία και ιδιαίτερα από τη Ρωσία. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1830 ο Καποδίστριας, αφού συγχαίρει τον Μαιζόν για την ανάληψη των καθηκόντων του ως υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας, ζητεί τη βοήθειά του για τις αποφάσεις που επρόκειτο να λάβει η Διάσκεψη του Λονδίνου.

21 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Έγινε παρεξήγηση

Ο Πέτρος Καζιλάρης, πλοίαρχος γολέτας µε γαλλική σηµαία, παραδίδει επιστολή του Καρά Αλή στον Τζανέτο Γρηγοράκη, οπλαρχηγό της Μονεµβασιάς, µε την οποία υπόσχεται να τον χρίσει µπέη της Μάνης αν συνεργαστεί µε τους Τούρκους. Ο Γρηγοράκης, κατά την παράδοση του φρουρίου της Μονεµβασιάς, είχε δείξει µεγαλοψυχία στους Τούρκους που παραδόθηκαν. Αυτό ερµηνεύθηκε από τον Καρά Αλή ως φιλοτουρκική στάση. Ο Γρηγοράκης όµως παρέδωσε την επιστολή στους εφόρους, που αποφάσισαν να συλλάβουν τον πλοίαρχο και να κατασχέσουν τα εφόδια που µετέφερε µε το πλοίο του. 1822:

Στάχτη στα µάτια

Το Βουλευτικό, ανήσυχο από την πρόσκληση του Εκτελεστικού προς τους ρουµελιώτες οπλαρχηγούς να εισβάλουν στην Πελοπόννησο, µε δέλεαρ τις λίρες του αγγλικού δανείου και τα πλούσια λάφυρα του Μοριά, πιέζει για συµβιβαστική λύση. Έτσι, το Εκτελεστικό αναγκάστηκε να στείλει ειρηνευτική αποστολή στους αντικυβερνητικούς Ζαΐµη, Λόντο και Νοταρά, η οποία όµως ήταν εντελώς τυπική. Χαρακτηριστικά, ο Γκ. Καρακατσάνης βεβαίωνε τον Κουντουριώτη, ο οποίος ανησυχούσε µήπως οι αντικυβερνητικοί συνδιαλλαγούν και ξεφύγουν απ’ την ολοκληρωτική καταστροφή, ότι «οι ειρηνοποιοί ή απεστάλησαν ή δεν απεστάλησαν είναι το ίδιο». 1824:

22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Και στο βάθος… Κωλέττης

Οι πρόκριτοι της Ύδρας, µε επιστολή προς τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, εκφράζουν τη λύπη τους, γιατί θεωρούσαν ότι είχε κάνει µυστικές προδοτικές συµφωνίες µε τους Τούρκους και του ζητούσαν να συνετιστεί. Την εχθρική αυτή στάση υιοθέτησαν ύστερα από σχετικές ενέργειες του Ι. Κωλέττη. Είχαν προηγηθεί τα γνωστά «καπάκια» του Οδυσσέα µε τον Μεχµέτ πασά, τον οποίο ο Ανδρούτσος εξαπατούσε µε τις ψεύτικες αυτές υποσχέσεις συνεργασίας, στην πραγµατικότητα όµως τον έπειθε να µην επιτεθεί εναντίον της Στερεάς. 1822:

Με όπλο το µπαγιόκο

Η κυβέρνηση του Κουντουριώτη στέλνει επιστολή στον Γιάννη Γκούρα, µε την οποία τον πληροφορεί ότι τις επόµενες ηµέρες θα του σταλούν τρόφιµα, πολεµοφόδια και χρήµατα για τα στρατεύµατά του, ώστε να ετοιµαστεί για εισβολή στην Πελοπόννησο εναντίον των αντιπάλων της κυβέρνησης. Του υποσχόταν επίσης και οικονοµική ενίσχυση από τις προσεχείς δόσεις του δανείου. Τέλος, τον προέτρεπε να προσπαθήσει να εξαγοράσει τους ρουµελιώτες οπλαρχηγούς, προσφέροντάς τους µεγαλύτερους µισθούς. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο Γιουσούφ Σελίμ πασάς πυρπολεί την Πάτρα. Το 1824 πεθαίνει από τύφο στο Ναύπλιο ο Θ. Νέγρης. Την ίδια μέρα ξεσπάει εμφύλια σύγκρουση στο Κουτσοπόδι του Άργους, στην οποία επικράτησαν οι κυβερνητικοί.

23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Η τιµή και το χρήµα

Ο Γιάννης Γκούρας, όργανο του Κωλέττη, εισβάλλει µε 3.000 Στερεοελλαδίτες στον Μοριά, για να χτυπήσει τους «αντάρτες», όπως χαρακτήριζε τους αντιπάλους της η κυβέρνηση. Ο ρουµελιώτης οπλαρχηγός τώρα στρεφόταν εναντίον των παλαιών συµπολεµιστών και συντρόφων του. Ο Περραιβός, µολονότι βρισκόταν µαζί µε τον Γκούρα, έγραφε σχετικά: «Ο Γκούρας εισήλθεν εις Πελοπόννησον […] . Η άκρα φιλαργυρία του έσβενεν εκ της καρδίας του πάσαν συναίσθησιν τιµής». 1824:

Και οι αιχµάλωτοι έχουν ψυχή

Ο Καποδίστριας στέλνει επιστολή στον στρατηγό Χάιντεκ και στον επίτροπο των δυτικών Σποράδων, στην οποία του έγραφε: «Οι τούρκοι αιχµάλωτοι που βρίσκονται στην Αίγινα, τον Πόρο και το Ναύπλιο βρίσκονται σε τέτοια γύµνια, που θα πρέπει το θέµα να τραβήξει τις φροντίδες της κυβέρνησης. Εξουσιοδοτήστε να προχωρήσετε στην απογραφή όσων βρίσκονται στη δικαιοδοσία σας […]. Αν η δαπάνη δεν ξεπερνά τα 30-40 πιάστρα κατ’ άτοµο, θα δώσετε εντολή να προβλεφθεί αµέσως η ένδυσή τους…». 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 οι Έλληνες που πολιορκούνται στην Ακρόπολη απαγχονίζουν στα τείχη 18 αιχμαλώτους, για να εκδικηθούν τον ανασκολοπισμό δύο αγωνιστών στον λόφο του Αρείου Πάγου. Το 1828 ο Κίτσος Τζαβέλας κατατροπώνει 4.500 Τούρκους υπό τον Καρυοφίλμπεη κοντά στο Καρπενήσι.

24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Καραϊσκάκης αρχηγός και πρωτοκαπετάνιος

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, χάρη στην αριστοτεχνική στρατηγική του, συντρίβει τους Τουρκαλβανούς στην περιοχή της Αράχοβας έπειτα από επταήµερο αγώνα (17-24 Νοεµβρίου). Οι Τούρκοι είχαν απώλειες 1.300 ανδρών, µεταξύ των οποίων τον ηγέτη τους Μουστάµπεη και τον Κεχαγιάµπεη, τα κεφάλια των οποίων στάλθηκαν στην ελληνική κυβέρνηση στην Αίγινα µαζί µε 12 αιχµάλωτους τούρκους αξιωµατικούς. Οι Έλληνες είχαν ελάχιστες απώλειες (4 νεκρούς και 9 ελαφρά τραυµατίες). Στη µάχη πήραν µέρος πολλοί οπλαρχηγοί, µεταξύ των οποίων ο Δήµος Τσέλιος (Γεροδήµος). 1826:

Το παρατράβηξαν

Πραγµατοποιείται σύσκεψη στην Κωνσταντινούπολη µεταξύ των πρεσβευτών Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας και του υπουργού Εξωτερικών της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας Ρεΐς εφέντη, λόγω της επαπειλούµενης σφαγής των χριστιανών της Πόλης µετά την είδηση για την ήττα στη ναυµαχία του Ναυαρίνου. Ο Ρεΐς εφέντης έθεσε σκληρούς όρους στους πρεσβευτές, τους οποίους όµως εκείνοι απέρριψαν. Η αδιάλλακτη στάση της Υψηλής Πύλης ευνόησε τους Έλληνες. Οι πρεσβευτές αποφάσισαν να φύγουν από την Κωνσταντινούπολη και να συνέλθουν αργότερα στην υπό βρετανική αρµοστεία Κέρκυρα. Ο σουλτάνος, ύστερα από αυτά, ξέσπασε σε βάρος Ευρωπαίων που βρίσκονταν στην Κωνσταντινούπολη. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 φτάνει στο Ναύπλιο η φρεγάτα «Ελλάς», εξοπλισμένη με 64 πυροβόλα.

25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Κανάγιες!

Μετά τη µάχη της Αράχοβας, οι αγωνιστές οδηγούν στον Καραϊσκάκη τον αιχµάλωτο Τάτζη Μαγγίνα, ο οποίος υπήρξε πολιτικό όργανο του Μαυροκορδάτου, προσκύνησε, διορίστηκε «πολιτικός άρχων της Δυτικής Ελλάδος» από τον Κιουταχή και συµβούλευε τους συµπατριώτες του να προσκυνήσουν κι αυτοί. Ο Καραϊσκάκης, βλέποντάς τον µπροστά του, του είπε: «Ήθελες, πουληµένο τοµάρι στον Κιουταχή, να µε βγάλεις εµένα προδότη (ο Μαγγίνας είχε πάει µάρτυρας κατηγορίας στη δίκη του)… Δεν θα λερώσω όµως τα χέρια µου παίρνοντας τη ζωή σου. Θα σε στείλω στην κυβέρνηση, κι ας σε τιµωρήσει όπως σου αξίζει». Η κυβέρνηση πράγµατι τον «τιµώρησε», στέλνοντάς τον πληρεξούσιο στην Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας, ενώ αργότερα ο Όθων τον υπουργοποίησε! 1826:

Με «χρονοκαθυστέρηση»

Οι Υψηλάντηδες, ο Λασσάνης και ο Καλογερόπουλος ξεκινούν το ταξίδι τους για τη Βερόνα, όπως είχε αποφασιστεί από τις αυστριακές αρχές, αφού οι πρώην έγκλειστοι πολιτικοί κρατούµενοι υπέγραψαν δήλωση ότι δέχονταν να µείνουν στη Βερόνα. Την απελευθέρωσή τους είχαν αποφασίσει οι αυστριακές αρχές την προηγούµενη µέρα, αφού τους είχαν αφήσει στη φυλακή για επτά ολόκληρα χρόνια, κάτω από απάνθρωπες συνθήκες. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 η κυβέρνηση καθαιρεί τον υπουργό Εσωτερικών Ανδρέα Μεταξά, φίλο του Κολοκοτρώνη.

26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Νέοι αγώνες

Οι Σουλιώτες υπογράφουν συµφωνία µε τον Αλή πασά, που δέχεται να τους παραδώσει το Σούλι, µε τον όρο να συµµαχήσουν µαζί του εναντίον των σουλτανικών στρατευµάτων που τον πολιορκούσαν. Μέσα σε λίγες µέρες οι Σουλιώτες επέστρεψαν στα πάτρια εδάφη (12 Δεκεµβρίου), τα οποία είχαν εγκαταλείψει το 1803, παίρνοντας τον δρόµο της εξορίας. Τους αγώνες τους συνέχισαν στην Επανάσταση. 1820:

Απόπειρα «Εκτέλεσης» της Βουλής

Το Εκτελεστικό χαρακτηρίζει παράνοµες τις αποφάσεις του Βουλευτικού και στέλνει στο Άργος στρατιωτική δύναµη µε επικεφαλής τον Νικηταρά, τον Πάνο Κολοκοτρώνη και τον Τσόκρη, για να το αναγκάσει να υποχωρήσει. Όµως οι βουλευτές αποχώρησαν κρυφά για το Κρανίδι. Κατόπιν αυτού, οι στρατιωτικοί τούς κάλεσαν να συµφιλιωθούν µε το Εκτελεστικό και τους απείλησαν ότι, αν δεν το έκαναν, θα σχηµάτιζαν στρατιωτική κυβέρνηση. 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1822 πεθαίνει ο Δράμαλης στον Ακροκόρινθο, ενώ ο Κολοκοτρώνης καλεί τους Τούρκους που πολιορκούνταν στο Ναύπλιο να παραδοθούν. Το 1823 οι Έλληνες του Ανδρούτσου και του Κριεζώτη νικούν τους Τούρκους του Ομέρ μπέη σε μάχη στην περιοχή μεταξύ Καρύστου και Κακής Σκάλας. Το 1826 η Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας ανακηρύσσει τον Φαβιέρο επίτιμο έλληνα πολίτη.

27 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Το στρατήγηµα του στρατηγού

Ο Δηµήτριος Υψηλάντης, µε επιστολή του προς τον Νικηταρά, χαιρετίζει τις ενέργειες του Οδυσσέα Ανδρούτσου, µε τις οποίες εξαπατούσε τον εχθρό και στήριζε τον Αγώνα. Ο Ανδρούτσος, για να πετύχει ανακωχή µε τους Τούρκους, είχε επινοήσει το εξής τέχνασµα: Έγραψε ψεύτικες επιστολές προς τον εαυτό του, προερχόµενες δήθεν από τους αλβανούς οπλαρχηγούς των Τούρκων, στις οποίες «δήλωναν» πως ήταν έτοιµοι να αυτοµολήσουν, και φρόντισε να πέσουν στα χέρια του τούρκου πασά. 1822:

Εκεί που µας χρωστούσανε, µας πήραν και το βόδι!

Η εχθρική στάση της Διοίκησης απέναντι στον Κολοκοτρώνη και τον Υψηλάντη, οι οποίοι το προηγούµενο πεντάµηνο βρίσκονταν εκεί που οι στρατιωτικές ανάγκες το απαιτούσαν (αντίθετα, η Διοίκηση είχε καταφύγει στα πλοία για την ασφάλειά της), φαίνεται από έγγραφό της προς τον Υψηλάντη, µε το οποίο τον καλούσε περίπου σε απολογία: «Το γένος διά της διοικήσεώς του σας ετίµησε ψηφίσαν Πρόεδρον του Βουλευτικού […]. Αλλά τι στοχάζεται όταν εις ολόκληρον περίπου πέντε µηνών διάστηµα βλέπη αλλαχόσεν ασχολούµενον τον εις το βουλεύεσθαι διορισθέντα Πρόεδρον; […] Το Έθνος, όπως έχει δικαίωµα να τιµά, έτσι πρέπει και να απαιτεί λόγον παρ’ ενός εκάστου». 1822:

28 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Με σύµµαχο τη… γλώσσα

Οι Τούρκοι που πολιορκούνταν στο Ναύπλιο βρίσκονται σε απελπιστική κατάσταση. Η έλλειψη τροφίµων τούς ανάγκαζε να τρώνε όχι µόνο µολυσµένα ζώα αλλά και τις σάρκες των νεκρών, να βράζουν δέρµατα και να πίνουν το ζουµί τους. Προσπαθώντας να σωθούν, 150 από αυτούς που µιλούσαν ελληνικά κατόρθωσαν να ξεγελάσουν τους πολιορκητές και να φτάσουν στην Κόρινθο, όπου βρισκόταν σηµαντική τουρκική δύναµη υπό τον Ντελή Αχµέτ. Αυτός µε 6.000 πεζούς και πυροβολικό ξεκίνησε µε στόχο να λύσει την πολιορκία του Ναυπλίου και να διασώσει τους Τούρκους που βρίσκονταν µέσα στο κάστρο. Η προσπάθειά του απέτυχε. 1822:

Το ά-τοπο του… τοποτηρητή

Το Βουλευτικό µε έγγραφό του προς το Εκτελεστικό προτείνει να εξεταστεί ο τοποτηρητής δευτερεύων (αναπληρωτής) µητροπολίτης Δερβενοχωρίων και Σαλαµίνας, για να διαπιστωθεί αν πράγµατι κατακρατούσε τα δανεικά αρχιερατικά άµφια. Αν αυτό ίσχυε, έπρεπε να διαταχθεί να τα αποδώσει. Για κάθε ενδεχόµενο, έπρεπε επίσης να διευκρινιστεί ότι οι περιοχές Σαλαµίνας και Δερβενοχωρίων αποτελούσαν αναπόσπαστο τµήµα της Μητρόπολης Αθηνών και ότι δόθηκαν προσωρινά στον τοποτηρητή για να καλύψει τις ανάγκες του. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1852 πεθαίνει ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ένας από τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας.

29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Τιµηµένα ράσα

Οι δυνάµεις του Ντελή Αχµέτ συγκρούονται µε έλληνες οπλαρχηγούς υπό τον Κολοκοτρώνη στην Κουρτέσα Κορινθίας. Οι Τούρκοι κατόρθωσαν να φτάσουν στη µονή του Αγίου Σώστη, αλλά σύντοµα κυκλώθηκαν και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Κόρινθο. Ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη Φωτάκος, καθώς κυνηγούσε τυχαία έναν Τούρκο, κατόρθωσε να του αποσπάσει τα κοµµένα κεφάλια του ηρωικού Παπαρσένη και του ανιψιού του οπλαρχηγού Σπανού, τα οποία, µετά την ανεύρεση των σωµάτων τους στον Άγιο Σώστη, τα έθαψαν µε µεγάλες τιµές. 1822:

Πολιορκητικός «κριός» κατά πολιορκητικού κλοιού

Ο γάλλος φιλέλληνας Κάρολος Φαβιέρος, επικεφαλής 480 ανδρών, µε ένα τολµηρό εγχείρηµα σπάει τον πολιορκητικό κλοιό του Κιουταχή στην Ακρόπολη και εφοδιάζει τους πολιορκούµενους µε πολεµοφόδια. Η επιχείρηση αυτή του Φαβιέρου, που κόστισε τη ζωή σε 100 Έλληνες, ήταν η τολµηρότερη και ωφελιµότερη από όλες τις πολεµικές του ενέργειες, αφού µε αυτήν οι υπερασπιστές της Ακρόπολης µπόρεσαν να αντέξουν την πολιορκία για έξι ακόµα µήνες. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 γίνονται απόπειρες συμφιλίωσης Εκτελεστικού και Βουλευτικού, αλλά αποβαίνουν άκαρπες. Το 1824 εμφύλια σύγκρουση στο Βρυσάκι της Τριπολιτσάς τελειώνει με νίκη των κυβερνητικών. Το 1826 αρχίζει η πολιορκία της Άμφισσας.

30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Οι 200 του Σταϊκόπουλου

Ο Στάικος Σταϊκόπουλος κυριεύει το Παλαµήδι του Ναυπλίου. Τη νύχτα της 29ης προς την 30ή Νοεµβρίου, µόλις πληροφορήθηκε από δύο τούρκους φυγάδες ότι το φρούριο ήταν αφύλακτο, πραγµατοποίησε έφοδο µε 200 άνδρες και το κατέλαβε. Το πρωί έστρεψε τα κανόνια προς την πόλη του Ναυπλίου και ανάγκασε τους Τούρκους να παραδοθούν. Την εποµένη οι Τούρκοι που πολιορκούνταν στην Ακροναυπλία παραδόθηκαν και αυτοί έπειτα από τελεσίγραφο του Κολοκοτρώνη, ο οποίος έφτασε αµέσως εκεί. Η συνθήκη παράδοσης υπογράφηκε λίγες µέρες αργότερα, στις 3 Δεκεµβρίου. 1822:

Μηδένα προ του τέλους µακάριζε

Ο Χουρσίτ πασάς, που είχε νικήσει τον Αλή πασά των Ιωαννίνων, αυτοκτονεί στη Λάρισα. Ο σουλτάνος τον είχε καταδικάσει σε θάνατο για τις αποτυχίες των Τούρκων στον Μοριά, αλλά και για τον σφετερισµό της περιουσίας του Αλή πασά. Ο Χουρσίτ αυτοκτόνησε µόλις έµαθε την απόφαση του σουλτάνου. Όταν έγινε γνωστός στην Κωνσταντινούπολη ο θάνατός του, στάλθηκε κλητήρας για κατάσχεση της περιουσίας του. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 λύνεται η πολιορκία του Αιτωλικού και ο Μουσταής πασάς της Σκόδρας εγκαταλείπει την περιοχή. Το 1825 ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος αποκλείει από τη θάλασσα το Μεσολόγγι.

1 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ «Επιδαύρεια» 1821

Πραγµατοποιείται συνέλευση στο Άργος και συγκροτείται η νέα Πελοποννησιακή Γερουσία, που εκλέγει πρόεδρο τον Δηµήτριο Υψηλάντη. Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις προκρίτων – Υψηλάντη δεν είχαν επιτρέψει την έγκαιρη συγκρότηση τοπικού πελοποννησιακού οργανισµού. Η κατάσταση είχε επιδεινωθεί µετά την άλωση της Τριπολιτσάς, οπότε έληγε η θητεία της Πελοποννησιακής Γερουσίας των Καλτεζών, της µόνης διοικητικής αρχής στην Πελοπόννησο. Οι εργασίες των πελοποννήσιων προκρίτων έληξαν στις 27 Δεκεµβρίου στην Επίδαυρο, αφού προηγουµένως ο Κολοκοτρώνης παρακίνησε τους πληρεξούσιους για την Α΄ Εθνοσυνέλευση να ορκιστούν µια ώρα αρχύτερα και να πάνε στην Πιάδα, κοντά στην Επίδαυρο, για την Α΄ Εθνοσυνέλευση. 1821:

Τρικολόρ… κόκκινο πανί

Αιγυπτιακά στρατεύµατα αποβιβάζονται στο Κρυονέρι Μεσολογγίου. Σε λίγες µέρες η πόλη θα πολιορκηθεί από ξηρά και θάλασσα. Μεγάλη αίσθηση προκάλεσε στους πολιορκούµενους η εµπροσθοφυλακή αυτών των στρατευµάτων, επειδή εµφανίστηκε στο Μεσολόγγι µε επικεφαλής γάλλους αξιωµατικούς. Οι οµόθρησκοι Γάλλοι έγιναν το κόκκινο πανί για τους Έλληνες, αφού συµπαρατάσσονταν µε τους αλλόθρησκους. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1818, στη Ζάκυνθο, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μυείται στη Φιλική Εταιρεία από τον Αναγνωσταρά. Το 1824 ο Γ. Κουντουριώτης εκστρατεύει στην Κόρινθο ως αρχηγός των στρατευμάτων εισβολής στην Πελοπόννησο, κατά τον δεύτερο εμφύλιο.

2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Έγκληµα η Επανάσταση του ’21!

Το Συνέδριο της Βερόνας ολοκληρώνει τις εργασίες του και ανακοινώνει τις αποφάσεις και τις θέσεις του, µε τις οποίες καταδίκαζε την Ελληνική Επανάσταση ως ασύνετη και εγκληµατική ενέργεια, που προερχόταν από το ίδιο επαναστατικό πνεύµα των καρµπονάρι που είχε ξεσπάσει στην Ιταλία. Έτσι, παρέβλεπε τις διακηρύξεις των Ελλήνων, που τόνιζαν πως ο Αγώνας τους ήταν εθνικοαπελευθερωτικός και όχι κοινωνικοανατρεπτικός. 1822:

Ναι µεν αλλά

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζέιµς Μονρόε διακηρύσσει στο Κογκρέσο ότι οι προσπάθειες των ευρωπαϊκών εθνών να αναµειχθούν στα πολιτικά πράγµατα των κρατών της αµερικανικής ηπείρου θα µπορούσαν να θεωρηθούν επιθετική ενέργεια. Η διακήρυξη αυτή του αµερικανού προέδρου έµεινε γνωστή ως «Δόγµα Μονρόε» και αποτελούσε για µεγάλο διάστηµα βασική αρχή της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Ωστόσο, ως προς την Ελλάδα, o πρόεδρος τάχθηκε έµµεσα υπέρ της Ελληνικής Επανάστασης. 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 οι κυβερνητικοί του Κουντουριώτη καταλαμβάνουν την Τριπολιτσά, έδρα των αντικυβερνητικών του Κολοκοτρώνη. Την ίδια μέρα ο Ανδρούτσος ζητάει μάταια να του πληρωθεί ομόλογο για τις ανάγκες των στρατιωτών του. Ακολούθησαν οι καταγγελίες οφειλετών του ότι ο Ανδρούτσος βρισκόταν «σε ανταπόκρισαις με τους Τούρκους του Ευρίπου».

3 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Εγώ είµαι Ανάπλι ξακουστό, Ανάπλι παινεµένο

Υπογράφεται η συνθήκη παράδοσης του φρουρίου του Ναυπλίου από τους τούρκους αγάδες και µπέηδες, καθώς και από εκπροσώπους των Ελλήνων που είχε ορίσει ο Θ. Κολοκοτρώνης. Σύµφωνα µε τους όρους της συνθήκης, οι Οθωµανοί θα εγκατέλειπαν το φρούριο µε ασφάλεια, θα επιβιβάζονταν σε ελληνικά πλοία και θα µεταφέρονταν στη Θεσσαλονίκη. Θα έπαιρναν µαζί τους την κινητή περιουσία τους, τα εντελώς απαραίτητα και µέχρι να φύγουν θα δινόταν στον καθένα µία οκά ψωµί κάθε µέρα. Στο Ιτς Καλέ θα παρέµενε οθωµανική φρουρά µέχρι να αναχωρήσουν όλοι οι Τούρκοι. Την ίδια µέρα η κυβέρνηση αποφάσισε να προαγάγει σε στρατηγό (από χιλίαρχο) τον νικητή του Παλαµηδιού Στάικο Σταϊκόπουλο. 1822:

Χώρισαν τα τσανάκια τους

Το Βουλευτικό, που είχε έλθει σε σύγκρουση µε το Εκτελεστικό, µεταφέρει την έδρα του από το Άργος στο Κρανίδι, για µεγαλύτερη ασφάλεια, λόγω της οχυρής θέσης της περιοχής αυτής και της παρουσίας των πλοίων της Ύδρας στον Αργολικό κόλπο. Ταυτόχρονα γνωστοποίησε µε διακήρυξη την αλλαγή της έδρας του, ρίχνοντας την ευθύνη στους αντιπάλους του στρατιωτικούς που έλεγχαν το Εκτελεστικό και έχοντας την υποστήριξη των εφοπλιστών της Ύδρας και των άλλων νησιών. 1823:

4 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Εδώ σωπαίνουν τα πουλιά, σωπαίνουν κι οι καµπάνες

Αποτυγχάνει έφοδος των Ελλήνων (είχε ξεκινήσει την προηγούµενη µέρα) υπό τους Κολοκοτρώνη, Νικηταρά και Βουτιέρο (γάλλο συνταγµατάρχη), οι οποίοι επιχειρούσαν να πάρουν το Ναύπλιο, που ήταν στα χέρια των Τούρκων από το 1715 (Δεύτερη Τουρκοκρατία). Κατά το τολµηρό αυτό εγχείρηµα σκοτώθηκαν συνολικά 50 Έλληνες και γερµανοί φιλέλληνες. Ανάµεσά τους ο αρχηγός του σώµατος των φιλελλήνων λοχαγός Λύνχιγκ και ο σηµαιοφόρος Χαρ. Ιγγλέσης. Ως εκ θαύµατος, σώθηκε ο Νικηταράς. 1821:

Σκύµνοι ωρυόµενοι του αρπάσαι…

Από τη Ναύπακτο ο Αυγουστίνος Καποδίστριας γράφει προς τον Γεώργιο Βαρνακιώτη: «…έχουν άδικον τόσον οι πολεµικοί όσον και οι πολιτικοί να παραπονούνται, επειδή ο Κυβερνήτης ζητεί και αγωνίζεται να φέρει εις κάθε µέρος της επικρατείας την ευταξίαν, την δικαιοσύνην […], επειδή παρεκινήθη να έλθει εις την Ελλάδα ούτε διά να πλουτίση, ούτε διά να εξουσιάση αλλά µόνον και µόνον ήλθε να σώση […]. Ας στοχασθούν καλά όσοι παραπονούνται εις ποίαν κατάστασιν τους εύρε ο Κυβερνήτης και ύστερον να οµιλήσουν. Αλλ’ εάν είναι τινές οπού θέλουν την αναρχίαν και την ακαταστασίαν, διότι αγαπούν την κατάχρησιν, άρα είναι δίκαιον να ατιµασθεί εν γένος ολόκληρον, διά να απολαύσουν αυτοί τον σκοπόν τους;…». 1829:

5 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Realpolitik

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος στέλνει επιστολή στον Γκεντζ, στενό συνεργάτη του Μέττερνιχ, στην οποία υποστήριζε ότι η ανεξαρτησία της Ελλάδας θα βοηθούσε τη σύναψη ελληνοτουρκικής συµµαχίας ενάντια στη Ρωσία. Παράλληλα, λαµβάνοντας υπόψη τους ανταγωνισµούς των ευρωπαϊκών Δυνάµεων και προσπαθώντας να τους υποδαυλίσει, έστειλε αργότερα παρόµοια επιστολή και στον Τζωρτζ Κάνιγκ, δεδοµένου ότι τότε συνέπιπτε η πολιτική της Αυστρίας µε αυτήν της Αγγλίας στην αντιµετώπιση της επεκτατικής πολιτικής της Ρωσίας στην Ανατολή. 1824:

Περί «ανέµων και υδάτων»

Ο Φαβιέρος, για να εµποδίσει την αποστολή εφοδίων από τη µικρασιατική ακτή στους πολιορκούµενους στο φρούριο της Χίου Τούρκους, συνεννοείται µε τον Κανάρη να χτυπήσει την πόλη Τσεσµέ. Για τον σκοπό αυτό, αποβίβασε ένα τάγµα έξω από την πόλη, ενώ ο Κανάρης θα προσπαθούσε να κάψει όσα πλοία βρίσκονταν στο λιµάνι της. Η επιχείρηση όµως δεν ευοδώθηκε, επειδή ο Κανάρης δεν µπόρεσε να µπει στο λιµάνι λόγω του δυνατού ανέµου και το τάγµα επέστρεψε στη Χίο άπρακτο. 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 κηδεύεται στην Ύδρα με τιμές αρχιστράτηγου ο Εμμανουήλ Παπάς. Το 1831 αρχίζει η Ε΄ Εθνοσυνέλευση στο Άργος για να ψηφίσει νέο σύνταγμα, μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια.

6 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ρωσικό αντίβαρο

Εννιά µήνες µετά την εξουσιοδότηση προς τον Στράτφορντ Κάνιγκ να µεσολαβήσει στην Πύλη για µια συµβιβαστική λύση, ο Κολοκοτρώνης, ο Καραϊσκάκης, ο Νικηταράς και ο Κίτσος Τζαβέλας κάνουν έκκληση προς τον τσάρο για βοήθεια. Την πρωτοβουλία είχε ο Φιλικός Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος, ο οποίος είχε συνεννοηθεί µε τον Κολοκοτρώνη, τον Υψηλάντη και τον Καραϊσκάκη. Σύµφωνα µε την απόφαση που λήφθηκε, έπρεπε να σταλούν σχετικές αναφορές των στρατιωτικών αρχηγών του Μοριά και της Ρούµελης, όπως και έγινε. 1826:

Φωνή βοώντος εν τη ερήµω

Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, ο Π. Νικολαΐδης στέλνει µακροσκελέστατη επιστολή στον Γ. Κουντουριώτη, στην οποία, µεταξύ άλλων, σηµειώνει: «Όσα παράπονα και αν είχατε, έπρεπε να παύσουν µετά την θανήν του και έπρεπε να µη δώσετε την παραµικράν προσοχήν εις τα σχέδια των αυτών πανούργων. Έπρεπε δηλαδή να καταδεχθήτε να ακούσετε και (εµέ) τον παλαιόν και ειλικρινή φίλον σας […], φανερώνοντας την δυσαρέσκειάν σας διά την δολοφονίαν. Όµως, αντί να γίνη τούτο, εσυγχωρήσατε εις τους ραδιούργους να εκδοθεί το βρωµερόν εκείνο φύλλον της Εφηµερίδος της Ύδρας (Απόλλων) εις το οποίον εθεοποιούντο οι µιαιφονείς του Κυβερνήτου...». 1831:

7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ξεκαθάρισµα λογαριασµών

Οι υποστηρικτές του Κολοκοτρώνη υπό τον γιο του Πάνο εισβάλλουν στη Γερουσία την ώρα που συνεδρίαζε στο Άργος, αρπάζουν τα αρχεία και διώχνουν τους γερουσιαστές, οι οποίοι κατέφυγαν στο Κρανίδι. Αφορµή στάθηκε η στάση του Βουλευτικού, που είχε καθαιρέσει τον υπουργό Οικονοµικών Περούκα και το µέλος του Εκτελεστικού Μεταξά. Στο Κρανίδι η (κουντουριωτική) Διοίκηση ολοκλήρωσε την «κάθαρση»: Καθαίρεσε τους δύο αντιπάλους της στο Εκτελεστικό Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη και Χαραλάµπη και διόρισε νέο Εκτελεστικό µε πρόεδρο τον Γεώργιο Κουντουριώτη. 1823:

Ορατότης µηδέν

Το Βουλευτικό προκηρύσσει νέες εκλογές, ενώ το ίδιο κάνει και το καθαιρεθέν Εκτελεστικό, που δεν δέχτηκε την καθαίρεσή του. Έτσι, στις αρχές του 1824 η Ελλάδα είχε δύο διοικήσεις: τη µία στο Κρανίδι (Κουντουριώτης) και την άλλη στην Τρίπολη (Κολοκοτρώνης – Πετρόµπεης), όπου µεταφέρθηκε το παλιό Εκτελεστικό. Για την προεδρία του νέου Εκτελεστικού, σύµφωνα µε τον φιλέλληνα γιατρό Χάου, ο Κουντουριώτης είπε στον Μαυροκορδάτο: «Μαυροκορδάτε, ξέρεις ότι δεν έχω ιδέα από πολιτική. Πώς θα υπηρετήσω, αν δεχθώ (την προεδρία);». Κι εκείνος απάντησε: Μη σε νοιάζει. Εσύ θα είσαι το πλοίο κι εγώ ο πηδαλιούχος». 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 ο Καραϊσκάκης συντρίβει στο Τουρκοχώρι (Κάτω Τιθορέα) μεγάλη εφοδιοπομπή του Κιουταχή.

8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Λάσπη απ’ το µυστρί του Κωλέττη

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος στέλνει επιστολή προς τους προκρίτους της Ύδρας, ζητώντας τους να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να συγκληθεί Εθνοσυνέλευση, «για να πάψουν οι ακαταστασίες και οι διχόνοιες του Γένους». Είχε προηγηθεί επιστολή από τους οπλαρχηγούς της Στερεάς προς τους Υδραίους, µε την οποία στήριζαν τον Ανδρούτσο και αποκάλυπταν την πραγµατικότητα για τις συνεννοήσεις του µε τους Τούρκους, οι οποίες είχαν ευεργετική συνέπεια για τον Αγώνα στη Στερεά. Ωστόσο, λίγες ηµέρες αργότερα οι πρόκριτοι της Ύδρας έλαβαν επιστολή από τον Κωλέττη, µε την οποία «ο Μινίστρος των εσωτερικών και προσωρινώς του πολέµου» διέβαλλε εκ νέου τον Ανδρούτσο ότι δήθεν επρόκειτο να κάνει απόβαση στην Εύβοια και «να προξενήσει όλεθρον» στους κατοίκους του νησιού. 1822:

Νύχτωσε νύχτα

Μετά το Συνέδριο της Βερόνας, όπου είχαν επικρατήσει οι απόψεις του Μέττερνιχ, ο Φρειδερίκος Γκεντς, το alter ego του Μέττερνιχ, γράφει για την Επανάσταση τα εξής: «Η Ελληνική Επανάσταση βρίσκεται σε απελπιστική θέση και καµιά από τις µεγάλες Δυνάµεις δεν πρόκειται να ταχθεί υπέρ αυτής. Αν οι Τούρκοι δεν πετύχουν τίποτε µέχρι την άνοιξη, το ζήτηµα απλώς θα µείνει εκκρεµές. Για οργανωµένη ελληνική κυβέρνηση δεν µπορεί να γίνει κανένας λόγος». 1822:

9 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Περί άλλα ετύρβαζαν

Oι πολιορκούµενοι στο Μεσολόγγι πληροφορούνται από τους απεσταλµένους τους στο στρατόπεδο των Ελλήνων ότι οι έλληνες οπλαρχηγοί ήταν διχασµένοι για το αρχηγιλίκι και έστειλαν µόνο µια µικρή βοήθεια, για να ανακουφιστούν προσωρινά οι εντός των τειχών. Εκείνο που κυρίως τους απασχολούσε ήταν ποιος θα επικρατούσε στον µεταξύ τους ανταγωνισµό. Και αυτά συνέβαιναν τη στιγµή που ο Ιµπραήµ ετοιµαζόταν να πάρει τη σκυτάλη από τον Κιουταχή και να αποκλείσει το Μεσολόγγι από στεριά και θάλασσα. 1825:

Σελίδες έρωτος

Φτάνουν στη Βιέννη οι Υψηλάντηδες (Αλέξανδρος, Νικόλαος και Γεώργιος), ο Λασσάνης και ο Καλογερόπουλος, αιχµάλωτοι ως τότε του αυστριακού κράτους. Η άθλια υγεία των πριγκίπων, ιδίως του Αλέξανδρου, δεν επέτρεπε συνέχιση του ταξιδιού προς τη Βερόνα, όπου θα διέµεναν. Κατάλυµα τους εξασφάλισε ο πρεσβευτής της Ρωσίας πρίγκιπας Ραζουµόφσκι. Βάλσαµο για τον ταλαιπωρηµένο σωµατικά και ψυχικά Αλέξανδρο ήταν η τρυφερότητα και η αγάπη από δύο αδερφές που ήταν ερωτευµένες µαζί του. Επρόκειτο για την Κωνσταντία Τυρχάυµ, σύζυγο του Ραζουµόφσκι, η οποία του παραστεκόταν κλαίγοντας, και τη Λουλού, που έκρυβε τα αισθήµατά της από µεγαλοθυµία προς την αδερφή της. 1827:

10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Από θέσεως ισχύος

Ύστερα από την αιχµαλωσία του Κιαµήλ µπέη κατά την πτώση της Τριπολιτσάς, η µητέρα του Νουρή χανούµ έρχεται σε διαπραγµατεύσεις µε τους Έλληνες για το φρούριο του Ακροκορίνθου µε τους εξής όρους: Οι Τούρκοι θα παρέδιδαν το φρούριο και τον οπλισµό τους, ενώ θα κρατούσαν µέρος από τους θησαυρούς του Κιαµήλ και τις περιουσίες άλλων Τούρκων, µετά την καταµέτρησή τους. Οι Έλληνες εγγυώνταν την ασφαλή έξοδο όσων επιθυµούσαν να φύγουν και την ελευθερία όσων ήθελαν να παραµείνουν στην πόλη. 1821:

Δόξα σοι, Καραϊσκάκη, δόξα σοι

Η θαυµαστή νίκη του Καραϊσκάκη στην Αράχοβα είχε µεγάλη απήχηση και στο εξωτερικό, όπως φαίνεται κι απ’ την επιστολή του µεγάλου φιλέλληνα Εϋνάρδου σ’ αυτόν: «Στρατηγέ! Δεν έλαβα έως σήµερον την ευτυχίαν να σας γράψω κατ’ ευθείαν… Οι πολυάριθµοι φίλοι σας εις την Ευρώπην, γέµοντες από εµπιστοσύνην, την οποίαν η µεγαλοφροσύνη σου και η λαµπρά σου ανδρεία εµπνέει […]. Δέξαι, µεγαλόψυχε Στρατηγέ, την βεβαίωσιν του σεβασµού µου και της αδόλου φιλίας µου». 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 ο Γκούρας συλλαμβάνει τον Ι. Νοταρά στην Κόρινθο και τον στέλνει στο Ναύπλιο σιδηροδέσμιο «ως ληστήν».

11 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Μπλεξίµατα…

Ο έπαρχος Νάξου Π. Δηµητρακόπουλος σε επιστολή του προς τη Διοίκηση γράφει πως οι κάτοικοι της επαρχίας του αρνούνται να οµονοήσουν και να συνεννοηθούν για να ψηφίσουν τον παραστάτη τους στην Εθνοσυνέλευση. Οι ναξιώτες χωρικοί δεν ήθελαν να τους εκπροσωπεί άνθρωπος από τη Χώρα και οι κάτοικοι της Πάρου θεωρούσαν πως έπρεπε να είναι ανεξάρτητοι από τη Νάξο, µε δικό τους παραστάτη. Ο έπαρχος ανέφερε επίσης την πληροφορία ότι οι κάτοικοι της Σαντορίνης κηρύχθηκαν εχθροί της Διοίκησης και το νησί τους σε πολιορκία. Ζητούσε, λοιπόν, να τον ενηµερώσουν αν έπρεπε να εµποδίζει τα καΐκια που έπλεαν από τη Σαντορίνη στη Νάξο. 1822:

Ή ταν ή επί τας

Γίνεται απόπειρα των Κρητών να πάρουν το κάστρο της Γραµβούσας. Πρωταγωνιστές της απίστευτα τολµηρής επιχείρησης ήταν οι αδελφοί Σωσάνες, τρεις αδερφοί Κώτσοι κ.ά. Αφού πήδησαν µέσα στο φρούριο, έκαναν ό,τι µπορούσαν για να το καταλάβουν. Η προσπάθειά τους συνεχίστηκε και την επόµενη µέρα, αλλά απέτυχαν. Τα θύµατα ήταν αρκετά. 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 ο σουλτάνος αποφασίζει να δημεύσει την περιουσία του μεγάλου βεζίρη Σιλιχτάρ Αλή πασά, λόγω των αποτυχιών του στην Ελλάδα, και να τον αντικαταστήσει.

12 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ο νόµος της ανάγκης

Το Σούλι είναι η πρώτη ελληνική περιοχή που απελευθερώνεται από τους Τούρκους. Προηγήθηκε συµφωνία µε τον Αλή πασά, στον οποίο οι Σουλιώτες επέβαλαν βαρύτατους όρους: να τους επιστραφεί το Σούλι µε τη γύρω περιοχή (60 χωριά), να τους δοθεί οικονοµική ενίσχυση κ.ά. Ο πασάς των Ιωαννίνων αναγκάστηκε να δεχτεί τους όρους των Σουλιωτών, λόγω του πολέµου του µε τον σουλτάνο. Έτσι, αφού οι Σουλιώτες υποχρέωσαν τους Λιάπηδες να επιστρέψουν τα κτήµατα που είχαν αποσπάσει και εκκαθάρισαν την περιοχή από τους Τσάµηδες, επέστρεψαν στις πατρογονικές τους εστίες, απ’ όπου είχαν εκδιωχθεί το 1803. 1820:

Ακέφαλο σώµα

Οι πρεσβευτές των τριών Δυνάµεων ολοκληρώνουν τη συνδιάσκεψη στον Πόρο, πριν φτάσουν οι νέες οδηγίες της Αγγλίας «να µην περιλάβει η Ελλάς τίποτε προς βορράν της Κορίνθου». Στο Πρωτόκολλο που υπέγραψαν υποδείκνυαν για όρια της Ελλάδας τη γραµµή Παγασητικού – Αµβρακικού. Για την Κρήτη ο πρέσβης Στράτφορντ Κάνιγκ σε γράµµα του στον υπουργό Άµπερντην υπογράµµιζε πως ο αποκλεισµός της Κρήτης έγινε µε δική του υπόδειξη, παρόλο που η προσωπική του γνώµη ήταν πως «κράτος ελληνικόν χωρίς την Κρήτην είναι σώµα άνευ κεφαλής». 1828 (ν. ηµ.):

13 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Καλόγερε, τι καρτερείς κλεισµένος µες στο Κούγκι;

Οι Σουλιώτες αναγκάζονται να συνθηκολογήσουν µε τον Αλή πασά και να πάρουν τον δρόµο της ξενιτιάς. Στο Σούλι έµεινε τελευταίος µαζί µε λίγους συντρόφους του, τραυµατίες, για να παραδώσουν την µπαρουταποθήκη, ο καλόγερος Σαµουήλ. Όταν όµως κάποιος Τούρκος τον απείλησε λέγοντας ότι ο πασάς θα τον «περιποιηθεί», απάντησε πως υπάρχει κι άλλος δρόµος για τον θάνατο. Και βάζοντας φωτιά σε ένα βαρέλι µε µπαρούτι, ανατινάχτηκε µαζί µε τους συντρόφους του και τους εχθρούς. 1803:

Κάιν και Άβελ σε νέα έκδοση

Τα ρουµελιώτικα στρατεύµατα της δυτικής Ελλάδας, ακολουθώντας τις οδηγίες του Κωλέττη, περνούν στον Μοριά, µε αρχηγούς τους Γκούρα, Ίσκο, Βαλτινό, Κίτσο Τζαβέλα, Βέικο, Κ. Μπότσαρη, Καραϊσκάκη κ.ά. Στην Κερπινή των Καλαβρύτων συγκρούστηκαν µε τους άνδρες του Ανδρέα Ζαΐµη, του Ανδρέα Λόντου και του Νικηταρά, οι οποίοι αναγκάστηκαν να περάσουν στη Στερεά Ελλάδα για να σωθούν. Η επιχείρηση αυτή των Ρουµελιωτών, οι οποίοι επιδόθηκαν σε πρωτοφανείς βιαιότητες, κράτησε τέσσερις µέρες. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1823 το Εκτελεστικό κατηγορεί το Βουλευτικό ως υπεύθυνο για την εσωτερική αναταραχή. Το 1825 ο Νικόλαος ορκίζεται τσάρος της Ρωσίας. Την ίδια μέρα ξεσπά επανάσταση, η οποία καταπνίγεται και οι ηγέτες της εκτελούνται.

14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Καλό αλλά λίγο

Η Υψηλή Πύλη µε διακοίνωση του Ρεΐς εφέντη αποδέχεται την απόφαση των Δυνάµεων για την τελική ρύθµιση των συνόρων (Πρωτόκολλο της 18/30 Αυγούστου 1832), καθώς και την εκλογή του πρίγκιπα Όθωνα ως βασιλιά της Ελλάδας. Η Διάσκεψη του Λονδίνου είχε απορρίψει αίτηµα των Κρητών και των Σαµίων για ένωσή τους µε την Ελλάδα. Για τους τελευταίους προτεινόταν στην Πύλη να παραχωρήσει αυτονοµία στο νησί τους. Το µικρό ελληνικό κράτος είχε έκταση µόλις 47.516 τετραγωνικά χιλιόµετρα και 750.000 κατοίκους. Ο αριθµός των αλύτρωτων Ελλήνων της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας ήταν τριπλάσιος. 1832:

Βαροµετρικό χαµηλό

Ο Μαχµούτ πασάς φεύγει από το Ζητούνι (Λαµία) µε 6.000 πεζούς και 600 ιππείς και περνάει αιφνιδιαστικά από τις Θερµοπύλες και την Άµπλιανη, µε προορισµό τη Θήβα, για να ενωθεί µε τις δυνάµεις του Οµέρ πασά της Εύβοιας που θα έρχονταν από τη Χαλκίδα. Ο αιφνιδιασµός αρχικά πέτυχε, αλλά ο χρόνος κυλούσε υπέρ των Ελλήνων. Η έλλειψη τροφίµων και οι επιθέσεις των Ελλήνων εναντίον των εφοδιοποµπών δηµιουργούσαν µεγάλα προβλήµατα στους εχθρούς, όπως και η βαρυχειµωνιά που επακολούθησε, µε αποτέλεσµα να µην κατορθώσει ο στρατός του Οµέρ πασά να φτάσει στη Θήβα. 1828:

15 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ο Άθως άγεται στο πάθος

Μετά την πτώση της Κασσάνδρας, οι Τούρκοι καταλαµβάνουν και το Άγιο Όρος. Οι ηγούµενοι των περισσότερων µοναστηριών, σε µυστική σύσκεψη στη µονή Κουτλουµουσίου, αποφάσισαν να συνθηκολογήσουν, µε κύριο όρο να παραδώσουν τον Εµµανουήλ Παπά, τον αρχιµανδρίτη της µονής Εσφιγµένου Κύριλλο κ.ά. και σε αντάλλαγµα να µη χάσουν τα προνόµιά τους. Ο Κύριλλος όµως µε τον Παπά διέφυγαν. Από την ηµέρα της συνθηκολόγησης µπήκαν στο Όρος 3.000 τούρκοι οπλίτες. Η ερήµωση του Άθω και της Χαλκιδικής ήταν πρωτοφανής. Μέσα σε λίγους µήνες ο αριθµός των µοναχών µειώθηκε εντυπωσιακά. 1821:

Φιλελληνισµός στην πράξη

Το πλοίο «Καρτερία» µε κυβερνήτη τον ηρωικό φιλέλληνα πλοίαρχο Άστιγξ αποβιβάζει αγωνιστές στη νησίδα Βασιλάδι της λιµνοθάλασσας του Μεσολογγίου, την οποία κατέλαβαν, εξουδετερώνοντας την τουρκική φρουρά. Τώρα πλέον οι Έλληνες ήταν εκείνοι που προσπαθούσαν να πάρουν το Μεσολόγγι. Σηµειωτέον ότι ο Άστιγξ δεν έπαιρνε µισθό, ενώ είχε ξοδέψει και το µεγαλύτερο µέρος της περιουσίας του για τον εξοπλισµό της «Καρτερίας». 1827:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1828 ο στρατηγός Τσωρτς και ο Βαρνακιώτης καταλαμβάνουν τη Βόνιτσα και αναγκάζουν τους Τούρκους να κλειστούν στο κάστρο της. Την ίδια μέρα ο Ιωάννης Καποδίστριας αποφασίζει τη σύσταση των πρώτων δικαστηρίων.

16 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Παιχνίδι στη διπλωµατική σκακιέρα

Με την αλλαγή της αγγλικής κυβέρνησης, ο νέος υπουργός Εξωτερικών Πάλµερστον στέλνει απόρρητη επιστολή στον αντιπρέσβη του στην Ελλάδα Ντώκινς να µην πιέζει τον Καποδίστρια για εκκένωση της Αιτωλοακαρνανίας από τους Έλληνες. Ο Κυβερνήτης, ακολουθώντας τη µέθοδο της αναβλητικότητας, είχε ήδη θέσει ως προϋπόθεση για την αποχώρηση των Ελλήνων από την Αιτωλοακαρνανία την προηγούµενη αποχώρηση των Τούρκων από την Αττική και την Εύβοια, την παρουσία επιτόπου ξένων οροθετών και την εξασφάλιση µέσων για την αντιµετώπιση του προσφυγικού προβλήµατος. Την πολιτική αυτή στο θέµα των συνόρων βοήθησε και η σκόπιµη καθυστέρηση της Γαλλίας και της Ρωσίας για τη χάραξη της συνοριακής γραµµής. Τα θετικά αποτελέσµατά της θα φανούν αργότερα, µε την τροποποίηση των συνόρων, η οποία στηρίχθηκε στην επιχειρηµατολογία του Καποδίστρια. Ο Κυβερνήτης όµως δεν τα είδε, γιατί είχε δολοφονηθεί. 1830:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 δολοφονείται ο Αντώνης Οικονόμου, με ηθικούς αυτουργούς προύχοντες της Ύδρας. Το 1830 γράφεται ο επίλογος της Επανάστασης της Κρήτης, η οποία κατέληξε στην κατοχή του νησιού από τους Αιγύπτιους, που κράτησε ως το 1841. Από τότε εμφανίστηκε το λεγόμενο «Κρητικό Ζήτημα» ως νέα ακανθώδης πτυχή του Ανατολικού Ζητήματος.

17 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Οι τεχνικές της εξουσίας

Το Βουλευτικό αποφασίζει την αντικατάσταση ολόκληρου του Εκτελεστικού. Ο πρόεδρός του Πετρόµπεης Μαυροµιχάλης, τον οποίο αντικαθιστούσε ο Γ. Κουντουριώτης, και το µέλος του Σωτήρης Χαραλάµπης αρνήθηκαν να συµµορφωθούν και παραπέµφθηκαν σε επιτροπή βουλευτών, η οποία τους έκρινε ενόχους σε 13 σηµεία (κατάχρηση δηµοσίων εσόδων, πώληση τούρκων αιχµαλώτων, προκήρυξη πώλησης των εθνικών κτηµάτων χωρίς άδεια κ.ά.). 1823:

Υπέρ βωµών και εστιών

Ο Τσωρτς, στην αναφορά του προς τον Καποδίστρια, σχετικά µε την κυρίευση της Βόνιτσας Ακαρνανίας, που πραγµατοποιήθηκε µε την αποφασιστική σύµπραξη ελληνικού στολίσκου, γράφει: «Κατά την µεσηµβρίαν (15 Δεκεµβρίου) αποκατέστηµεν κύριοι όλης της πόλεως, οι δε Τούρκοι, αποδράντες εκ της µάχης περιεκλείσθησαν εις το φρούριον… Μας ελείπετο ότι να κάµωµεν πράξιν τινά εκ των δεινοτέρων: τουτέστιν να ελευθερώσωµεν τους κατοίκους της πόλεως… και να εµποδίσωµεν την ελαχίστην διαρπαγήν… Εσώσαµεν 2.000 άνδρας, γυναίκας και παιδία…». Κατά τη διάρκεια του αποκλεισµού του φρουρίου ανδραγάθησαν και οι έλληνες ναύτες υπό την αρχηγία του Αντώνη Κριεζή, που πήραν στα χέρια τους τον έλεγχο του Αµβρακικού. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασµό µε την κατάληψη του φρουρίου της Βόνιτσας από τους Έλληνες (5 Μαρτίου 1829) άνοιξε τον δρόµο για την επέκταση των συνόρων στη γραµµή Παγασητικού – Αµβρακικού. 1828:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1817 δημοσιεύεται το νέο σύνταγμα των Ιονίων νήσων, που ίσχυσε μέχρι την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, το 1864.

18 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ισπανική συµπαράσταση

Τρεις ισπανοί βουλευτές στέλνουν από τη Μαδρίτη επιστολή στον Δ. Υψηλάντη, µε την οποία τον παρακαλούσαν να δεχτεί στις τάξεις των ελλήνων αγωνιστών 300 ισπανούς φιλέλληνες, που θαύµαζαν την Ελλάδα και επιθυµούσαν να συµµετάσχουν στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Η επιστολή έφτασε στο Βουλευτικό και αναγνώσθηκε στη συνεδρίαση της 5ης Απριλίου 1822. Σύµφωνα µε τα πρακτικά της ηµέρας εκείνης: «Εν τη σηµερινή συνελεύσει του Βουλευτικού, επί αντιπροέδρου Σωτηρίου Χαραλάµπη, ανεγνώσθη η µετάφρασις εκ του Γαλλικού της επιστολής των τριών βουλευτών της Ισπανίας, προβαλλοµένων εις το Ελληνικόν έθνος πολιτικάς σχέσεις µεταξύ αυτού και εκείνων ως κοινώς ωφέλιµον». 1821:

«Μια ωραία ατµόσφαιρα»

Ο Μαυροκορδάτος, πριν φύγει από το Μεσολόγγι για το Ναύπλιο, συγκροτεί συνέλευση στο Αιτωλικό µε πρόεδρο τον αγράµµατο και άξεστο καπετάν Τσόγκα (ήταν πειθήνιο όργανό του), που έκανε τον κόσµο να λυθεί στα γέλια. Η συνέλευση όµως δεν πήγε όπως την περίµεναν οι οπαδοί του Μαυροκορδάτου, εναντίον του οποίου σηκώθηκε µεγάλη οχλοβοή. Ο Τρικούπης φώναζε στον Τσόγκα: «Κύριε πρόεδρε, λύσε τη συνέλευση». Κι εκείνος απάντησε: «Αµ αυτή λύθηκε µοναχή της. Πάγει κατά διαόλ’». Και τότε έγινε πανδαιµόνιο. 1824:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο Ιμπραήμ φτάνει έξω από το Μεσολόγγι.

19 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Επαναστατική αντικατασκοπεία

Ο αντέπαρχος Ίου γράφει προς τους αρµοστές Κυκλάδων και Σποράδων: «Ανεκάλυψα ότι ο Μεχµέτ αλή πασάς της Αιγύπτου απέστειλεν αυτόθι ένα κατάσκοπον, όστις έχει το όνοµα Ιωάννης Κοκκίνης… Γνωρίζει την καθοµιλουµένην ελληνικήν διάλεκτον, είναι σηµειωµένος εις το πρόσωπον από τας ευλογιάς, είναι φορεµένος ελληνικά, ενώ ήτο πρώτον φορεµένος ιταλικά. Η πατρίς του µού είναι άγνωστος […]. Είναι προσέτι σωµατώδης. Τούτον απέστειλε διά να ερευνήση επιµελώς τας δυνάµεις της Πελοποννήσου και τα άλλα, όσα τους συµφέρει να γνωρίζωσιν. Όθεν ειδοποιώ την υµετέραν Εξοχότητα, διά να εύρητε τον τοιούτον και φωράσητε (αποκαλύψετε) [προφανώς πριν φτάσει στην Πελοπόννησο]». 1822:

Καθαρός ουρανός…

Ο Καποδίστριας σε επιστολή προς τον Εϋνάρδο δείχνει απογοητευµένος από τις επιθέσεις που δεχόταν από παντού: «Γνωρίζω ότι υπάρχει κακή πληροφόρηση σχετικά µε το τι συµβαίνει εδώ και ότι κρίνουν τα πράγµατα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε οι συνέπειες να µπορούν να στραφούν προς ζηµίαν των πάντων… Ένας άνθρωπος όπως εσείς θα υπεράσπιζε την Ελλάδα και θα διατηρούσε αµετάβλητη την εύνοια και το ενδιαφέρον των φίλων της […]. Δεν έχει όµως ειπωθεί ότι ο ορίζοντας δεν είναι πουθενά τόσο καθαρός όσο στην Ελλάδα;». 1829:

20 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Η πολιτική Επίδαυρος

Αρχίζει τις εργασίες της στο χωριό Πιάδα, κοντά στην αρχαία Επίδαυρο, η Α΄ Εθνοσυνέλευση, µε πρόεδρο τον Μαυροκορδάτο. Πενήντα εννιά αντιπρόσωποι, στη συντριπτική τους πλειονότητα πρόκριτοι, λόγιοι και κληρικοί, θα αποφάσιζαν για το πρώτο πολίτευµα της Ελλάδας. Στην πρώτη αυτή Συνέλευση νοµοθετικού σώµατος του νέου ελληνικού κράτους συντάχθηκε η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος, ψηφίστηκε το πρώτο σύνταγµα, το «Προσωρινόν Πολίτευµα της Ελλάδος», και ορίστηκε το εθνικό σύµβολο, η ελληνική σηµαία. Την εξουσία ασκούσαν το Βουλευτικό, µε πρόεδρο τον Δ. Υψηλάντη, και το Εκτελεστικό –είχε την πραγµατική εξουσία–, µε πρόεδρο τον Μαυροκορδάτο. Αρχιγραµµατέας της Επικρατείας (οιονεί πρωθυπουργός) διορίστηκε ο Θ. Νέγρης και υπουργός Εσωτερικών ο Ι. Κωλέττης. 1821:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 σε μάχη έξω από τα Χανιά οι Έλληνες νικούν τους Τούρκους του Μουσταφά πασά, με ηγέτες τους Σήφακα, Πρωτοπαπαδάκη, Ρ. Βουρδουμπά και Α. Μελιδόνη. Το 1826 ο Καραϊσκάκης προσβάλλει το τουρκικό στρατόπεδο στο Κλιμάκι και αναγκάζει τους Τούρκους να υποχωρήσουν στη Ναύπακτο. Με τους εχθρούς συμπολεμούσαν και οι προσκυνημένοι Αντρέας Ίσκος, Σωτήρης Στράτος και Σιαδήμας.

21 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ανδρών αγαθών έργω γενοµένων…

Το Βουλευτικό αποστέλλει ευχαριστήριο έγγραφο «Προς τον εκλαµπρότατον κύριον λόρδον Βύρωνα», στο οποίο, µεταξύ άλλων, έλεγε ότι «τα µάλιστα ευγνωµονεί την φιλέλληνα και φιλάνθρωπον ευγενή διάθεσίν» του, «µη δυναµένη την αντάξιον ευχαρίστησιν». Ανέφερε ακόµα ότι περιοριζόταν µόνο στο να καταχωρίσει το σεπτό όνοµά του στις επίσηµες δέλτους του έθνους µε µάρτυρες της «ευπραγίας» του τόσους Έλληνες, εγχαράζοντας και στις ψυχές των µεταγενεστέρων τη δικαίωση του ευεργέτη. 1823:

Δοτή κυβέρνηση

Το Βουλευτικό γράφει προς τον επιλεγέντα ως πρόεδρο του Εκτελεστικού Γεώργιο Κουντουριώτη: Επειδή τα µέλη του Εκτελεστικού στο Ναύπλιο διέπραξαν χίλιες δυο παρανοµίες και καταχρήσεις, αγνοώντας το ιερό χρέος και τις ένορκες υποσχέσεις τους και επειδή δεν έχουν ούτε ιερό ούτε όσιο, ανάγκασαν το Βουλευτικό να καταργήσει εκείνα τα µέλη και στη θέση τους να τοποθετήσει άλλα άξια της πατρίδος τέκνα, µεταξύ των οποίων έπρεπε να διαπρέπει και άξιος πρόεδρος «εις των επισηµοτέρων οικογενειών του Γένους… Συγχαίρον λοιπόν το Βουλευτικόν τη ευγενία Σας ότι λαµβάνει αφορµήν, ίνα φανή έτι πλείων ωφέλιµος προς την πατρίδα…». 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1828 υπογράφεται το διάταγμα με το οποίο συγκροτείται ο Λόχος Ευελπίδων.

22 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Το «ξυπόλυτον τάγµα»

Η Πελοποννησιακή Γερουσία αποστέλλει διαταγή στην εφορία Αρκαδίας να πληρώσει στον χιλίαρχο Πάνο Κολοκοτρώνη 3.500 γρόσια, από τους φόρους που όφειλε στο κεντρικό ταµείο για τα εισοδήµατα της επαρχίας της. Αυτά τα χρήµατα προορίζονταν για ποδοκόπια (φιλοδωρήµατα) και τσαρούχια των στρατιωτών του. 1822:

Πολιτικό τρίγωνο

Ο Τζωρτζ Κάνιγκ, για να προωθήσει την πολιτική του, να δηµιουργηθεί δηλαδή µικρό φιλοαγγλικό ελληνικό κράτος, αντικαθιστά τον πρέσβη στην Πύλη και τοποθετεί τον ικανότατο και έµπιστο διπλωµάτη Στράτφορντ Κάνιγκ, ο οποίος θα µεσολαβούσε για αναγνώριση της Ελλάδας ως αυτόνοµου κράτους υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου. Αλλά το αίτηµα της ανεξαρτησίας ήταν γενικό, όπως καταδεικνύεται και από επιστολή του Ανδρέα Ζαΐµη προς την επιτροπή Ζακύνθου: «…µεταξύ Τούρκων και Ελλήνων υπάρχει αδύνατος ο µε υπεροχήν των πρώτων συµβιβασµός…». Σηµειωτέον ότι ως το τέλος του 1825 η Γαλλία τηρούσε φιλοτουρκική – φιλοαιγυπτιακή στάση και ήθελε να µαταιώσει την προσπάθεια της Αγγλίας. Η Ρωσία ήθελε δυναµική λύση απέναντι στην Τουρκία. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1824 ο Μαυροκορδάτος πείθει τον πρόεδρο της συνέλευσης του Αιτωλικού να του υπογράψει ένα έγγραφο, με το οποίο η «συνέλευση» τον ευγνωμονούσε και τον ανακήρυσσε «Πολίτην της Δυτικής Ελλάδος».

23 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Μ’ ένα παράπονο πικρό

Ο Βαρνακιώτης µε επιστολή του από το Ξηρόµερο εκφράζει τη διαµαρτυρία του στον Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη και τον Κανέλλο Δεληγιάννη για τη συκοφάντησή του ότι είναι προδότης. Σηµείωνε ότι δεν ερµήνευαν σωστά τα πράγµατα για το «προσκύνηµά» του, απαριθµούσε τα ανδραγαθήµατά του και υποστήριζε: «Επραγµατεύθηκα το προσκύνηµα το οποίον ήτο προψηφισµένο από του Πρίγκιπος και από όλους τους ευπατρίδας (Μαυροκορδάτο κ.λπ.), καθώς έχω τας υπογραφάς των. Διά να αναβάλωµεν ολίγον τον καιρόν και να προφυλάξωµεν την Πατρίδα…». 1822:

Διά της πλαγίας…

Ο Μαυροκορδάτος, ενόψει της άφιξης του Μπάιρον στο Μεσολόγγι, εξουδετερώνει τον διορισµένο εκεί έπαρχο Κ. Μεταξά και µε µια πρόχειρη συνέλευση εκλέγεται διοικητής της Στερεάς Ελλάδας. Σκοπός του ήταν να προσεταιριστεί τον µεγάλο φιλέλληνα για να εξυπηρετήσει τα σχέδιά του, να έχει δηλαδή την πρωτοβουλία των κινήσεων στην αντιπαράθεσή του µε τους στρατιωτικούς (Κολοκοτρώνη κ.λπ.). 1823:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1826 φτάνει στο Ναύπλιο ο ελληνικής καταγωγής συνταγματάρχης του γαλλικού στρατού Διονύσιος Βούρβαχης, με σκοπό να πολεμήσει για την ελευθερία της Ελλάδας. Το 1828 η «Καρτερία» αιχμαλωτίζει στη Στυλίδα τουρκική γολέτα. Την ίδια μέρα ο πλοίαρχος Σαχίνης κυριεύει στον Ευβοϊκό τρία εχθρικά πλοία.

24 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ «Ροµαντική» άφιξη

Ο φηµισµένος ποιητής λόρδος Μπάιρον φτάνει ως εκπρόσωπος της Ελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου στο Μεσολόγγι, συνοδευόµενος από τους ιταλούς κόµη Γάµβα και γιατρό Βράνο, καθώς και τους Άγγλους Τρελώνη και Βάσιν. Οι κάτοικοι τον υποδέχτηκαν µε µεγάλο ενθουσιασµό. Η παγκόσµια φήµη του επέδρασε ευνοϊκά τόσο στον διεθνή φιλελληνισµό όσο και στους αγωνιζόµενους Έλληνες. Ο Βύρων χρηµατοδότησε την οχύρωση της πόλης και οργάνωσε στρατιωτικό σώµα για την άµυνά της. 1823:

Των εχθρών τα φουσάτα περάσαν

Ο Μαχµούτ πασάς µε 6.000 στρατό και 600 ιππείς και συνοδευόµενος από τον Καρυοφίλµπεη ξεκινάει από το Ζητούνι (Λαµία) και αιφνιδιάζει τους Έλληνες στις Θερµοπύλες και στην Άµπλιανη. Οι σκόρπιες ελληνικές δυνάµεις υποχώρησαν, για να καταλάβουν πιο οχυρές θέσεις. Η µόνη σοβαρή αντίσταση προβλήθηκε από τον αρχηγό του ιππικού Α. Παπάζογλου, που µε ελάχιστους ιππείς επιβράδυνε την εχθρική προέλαση. Ο Δ. Υψηλάντης, που βρισκόταν στην Αράχοβα, έσπευσε να καταλάβει τη Δαύλεια, αλλά δεν µπόρεσε να ανακόψει την προέλαση των Τούρκων, οι οποίοι προσπαθούσαν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις από τις τελευταίες επιτυχίες των Ελλήνων. Περί το τέλος του µήνα ο Μαχµούτ κατέλαβε το Τουρκοχώρι (Κάτω Τιθορέα) και τη Λιβαδειά. 1828:

25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Στον Χριστό στο Κάστρο…

Ο Οµέρ Βρυώνης και ο Κιουταχής πραγµατοποιούν έφοδο για εκπόρθηση του Μεσολογγίου, αλλά παθαίνουν πανωλεθρία. Η επίθεση είχε προγραµµατιστεί για τη νύχτα της 24ης προς 25η Δεκεµβρίου, µε την εκτίµηση ότι οι περισσότεροι µαχητές θα άφηναν τους προµαχώνες και θα πήγαιναν στις εκκλησίες, λόγω των Χριστουγέννων. Όµως το σχέδιο της επίθεσης είχε διαρρεύσει στους πολιορκουµένους από τον ελληνικής καταγωγής γραµµατικό του Οµέρ Βρυώνη Γιάννη Γούναρη, κι έτσι η φρουρά παρέµεινε στις θέσεις της. 1822:

Εδώ Παπάς, εκεί Παπάς…

Ο Κιουταχής, που γράφει σε έγγραφό του προς τον Βεζύρη ότι «οι Ευρωπαίοι και τα λοιπά έθνη των απίστων θεωρούσι (την Ακρόπολιν) ως ιδίαν αυτών οικίαν», στέλνει τον αιχµάλωτο από τη µάχη στο Ταλάντι (Αταλάντη) Αθανάσιο Παπά, γιο του Εµµανουήλ Παπά, να προτείνει στη φρουρά της Ακρόπολης να του παραδώσει το κάστρο µε όποιους όρους ήθελαν οι πολιορκούµενοι. Οι Έλληνες αρνήθηκαν, µολονότι ο Φαβιέρος και µερίδα της φρουράς επιθυµούσαν την υπό όρους παράδοση. Από τότε κανείς δεν έµαθε για την τύχη του αιχµαλώτου… 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1829 ο Καποδίστριας γράφει στον Εϋνάρδο πως η εναντίον του αντιπολίτευση «εμψυχώνεται έξωθεν» (από τους Αγγλογάλλους).

26 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ιµπραήµ ante portas

Ο Ιµπραήµ, µετά την άφιξή του στο Μεσολόγγι, αναλαµβάνει τις επιχειρήσεις εναντίον της πόλης, αντικαθιστώντας τον Κιουταχή στην αρχηγία των τουρκικών στρατευµάτων. Προοδευτικά, οι Αιγύπτιοι του Ιµπραήµ άρχισαν να υποκαθιστούν τους Τούρκους στα πυροβολεία και να τα ενισχύουν µε περισσότερα και µεγαλύτερα πυροβόλα, µε αποτέλεσµα η κατάσταση των Μεσολογγιτών να γίνεται µέρα µε τη µέρα όλο και πιο δεινή. 1825:

Η «ζωοδόχος» πηγή

Μετά την απόρριψη της πρότασης του Κιουταχή προς τη φρουρά της Ακρόπολης να παραδοθεί, ο τούρκος πασάς συνέχισε µε επιµονή τις πολιορκητικές του ενέργειες, µε στόχους την κατάληψη του Σερπεντζέ και την καταστροφή µε υπονόµους του προµαχώνα που προστάτευε την πηγή νερού. Και επειδή οι λαγουµιτζήδες του «υπόνοµον δεν είδον εις όλην τους την ζωήν», όπως έγραφε, είχε καλέσει και περίµενε ειδικούς µεταλλωρύχους από τα Σκόπια, έµπειρους στην κατασκευή υπονόµων. Σηµειωτέον ότι η πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή, που κράτησε σχεδόν έντεκα µήνες, αποτέλεσε το κυριότερο πολεµικό µέτωπο της Επανάστασης µετά την πτώση του Μεσολογγίου. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 ο μητροπολίτης Ιγνάτιος (Ουγγροβλαχίας) σε επιστολή του προς τους εφόρους της Οδησσού κατηγορεί τους Φιλικούς ότι απάτησαν το έθνος και γι’ αυτό επαναστάτησε.

27 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Τα πρώτα άνθη ελευθερίας

Συγκροτείται στην Επίδαυρο ο Οργανισµός της Πελοποννησιακής Γερουσίας, ύστερα από συνέλευση στην οποία συµµετείχαν κυρίως προεστοί και οπλαρχηγοί και στόχευε στην αντιµετώπιση των τοπικών αναγκών µε την οργάνωση της διοίκησης. Είχαν προηγηθεί τον προηγούµενο µήνα η δηµιουργία της «Προσωρινής Διοικήσεως της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος» µε έδρα το Μεσολόγγι και η «Νοµική Διάταξις της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος» µε έδρα τα Σάλωνα, για τη διοίκηση των αντίστοιχων περιοχών. 1821:

Η καταλυτική δύναµη του χρήµατος

Ο Λάζαρος Κουντουριώτης, µε αφορµή τη δήλωση του Κυβερνήτη ότι δεν ήταν δυνατή η εξεύρεση ενός τόσο µεγάλου ποσού (1.888.381 δίστηλα) για την αποζηµίωση των τριών νησιών, παραιτείται από διοικητής της Ύδρας. Το γεγονός αυτό ήταν η απαρχή της ανοιχτής σύγκρουσης µε τον Κυβερνήτη. 1829:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο Στράτφορντ Κάνιγκ, νεοδιορισμένος πρεσβευτής της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη, περνάει από την Ύδρα και συναντιέται με τον Μαυροκορδάτο, που τον εξουσιοδοτεί να συζητήσει το ελληνικό ζήτημα με την Πύλη, με βάση τη δημιουργία ελληνικού κράτους υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου. Το 1829 αρχίζει στο Ορφανοτροφείο της Αίγινας η λειτουργία βιβλιοθήκης, που θα αποτελέσει τον πυρήνα της Εθνικής Βιβλιοθήκης.

28 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ένας θερµός φιλέλληνας

Γεννιέται στη Λιόν ο γαλλοελβετός τραπεζίτης και θερµός φιλέλληνας Ιωάννης Γαβριήλ Εϋνάρδος. Την αγάπη του για τους Έλληνες του είχε εµφυσήσει ο φίλος του Ιωάννης Καποδίστριας. Στη διάρκεια της Επανάστασης ο Εϋνάρδος υποστήριξε ηθικά και οικονοµικά τον Αγώνα των Ελλήνων. Λειτούργησε ως άτυπος οικονοµικός σύµβουλος του Κυβερνήτη, ενώ παράλληλα υποστήριξε την ιδέα για την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας, την οποία υλοποίησε ο συνεργάτης του Γεώργιος Σταύρου το 1841. 1775:

Αιδώς… κονδυλοφόροι!

Επιχείρηση των Ελλήνων εναντίον της Τριπολιτσάς µε επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη αποτυγχάνει. Οι Αιγύπτιοι, έχοντας πληροφορηθεί από τους Έλληνες για τις ετοιµασίες της εκστρατείας, αφού η εφηµερίδα της Ύδρας Φίλος του Νόµου έγραφε γι’ αυτές, εξαγόρασαν δύο βούλγαρους µισθοφόρους των Ελλήνων, οι οποίοι ειδοποίησαν τους εχθρούς που βρίσκονταν στην πόλη. Ο Κολοκοτρώνης, αφού διέταξε αποχώρηση, αποκάλεσε προδοσία τη δηµοσίευση των ειδήσεων για την επιχείρηση και η διάστασή του µε την κυβέρνηση άρχισε να παίρνει και πάλι επικίνδυνη τροπή. 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1825 ο άγγλος πρεσβευτής Στράτφορντ Κάνιγκ συζητάει με τον Μαυροκορδάτο και τον Ζωγράφο τους όρους συμβιβασμού με την Πύλη. Το 1826 ο Καραϊσκάκης νικά τον Βελή αγά κοντά στο Λιδωρίκι.

29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Έσταζε χολή…

Ο Γκούρας παραπονιέται στον πρόεδρο Γ. Κουντουριώτη, διότι αυτός δεν είχε ακόµη εκτελέσει τους «κακοπατριώτας». Έγραφε χαρακτηριστικά: «Γερο-Κουντουριώτη, εσύ µε έβαλες εις τούτον τον χορόν! Ξέροντας ότι υπερασπίζεσαι τους νόµους και παιδεύεις τους κακούς και ότι κυνηγάς τους κακοπατριώτας, κύτταξε καλά. Εσύ αύριον πηγαίνεις στο νησί σου και δεν σε µέλει! Εµένα όµως, αφού άλλην µίαν φοράν ζήσει ο Κολοκοτρώνης, ο Ντεληγιάννης, ο Ζαΐµης και οι λοιποί, θα µου δώσουν το κεφάλι στο χέρι µου…». Λίγες µέρες αργότερα (7-1-1825) επανήλθε µε δεύτερη επιστολή, γράφοντας: «Αλλ’ ενώ επερίµενον να ιδώ εξωλοθρεµένους και κρεµασµένους τους πιασθέντες…, βλέπω […] να ζητείτε να τους γλυτώσετε…». 1824:

«(Αφ)οπλιστική» απάντηση

Μετά την αντικατάσταση των τουρκικών στρατευµάτων από αιγυπτιακά στο Μεσολόγγι, ο Ιµπραήµ στέλνει στους πολιορκουµένους προτάσεις για διαπραγµατεύσεις, διαµηνύοντας στη φρουρά του Μεσολογγίου να στείλει αντιπροσώπους που να γνωρίζουν πλην της ελληνικής και άλλες γλώσσες. Για την ασφάλειά τους υποσχόταν να στείλει στους Έλληνες οµήρους. Οι Μεσολογγίτες απάντησαν λακωνικά: «Εµείς είµαστε αγράµµατοι. Γλώσσες δεν εµάθαµε. Εµάθαµε όµως να πολεµούµε». 1825:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1827 ο ναύαρχος Κόχραν φεύγει κρυφά από την Ελλάδα με τη θαλαμηγό «Μονόκερως». Το 1829 δημοσιεύεται ο «Κανονισμός της Αστυνομίας και των καθηκόντων αυτής».

30 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Απ’ τα ταµπούρια στα µπουντρούµια

Ενώ µαίνεται ο εµφύλιος πόλεµος, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, απαρηγόρητος για τον θάνατο του γιου του Πάνου, παραδίνεται στην κυβέρνηση. Ωστόσο, παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι δεν θα θιγόταν η αξιοπρέπεια του µεγάλου αντιπάλου της, µόλις ο Κολοκοτρώνης τέθηκε στη διάθεση των κυβερνητικών και παρ’ όλο το απολογητικό ύφος της επιστολής του προς τον Κουντουριώτη, εκείνος αποφάσισε τη φυλάκισή του ως εχθρού της πατρίδας. 1824:

Ταξίδι στο στόµα του λύκου

Οι σύζυγοι των στρατηγών της Πελοποννήσου και της Στερεάς υπογράφουν αναφορά-έκκληση προστασίας από τη Ρωσία, η οποία απευθυνόταν στην αυτοκράτειρα της Ρωσίας. Η επιστολή κατέληγε ως εξής: «Είθε η Υ. Μεγαλειότης ευδοκήση εις την σωτηρίαν µας». Την αναφορά, µαζί µε αυτές του Κολοκοτρώνη και του Καραϊσκάκη, επέδωσε ο Παν. Αναγνωστόπουλος στον Ριµπωπιέρ, πρεσβευτή της Ρωσίας στην Πόλη, µε ένα πολύ τολµηρό ταξίδι του στο στόµα του λύκου. Αν συλλαµβανόταν, δεν θα είχε ελπίδα σωτηρίας, αλλά το επιχείρησε, επειδή η εναλλακτική λύση ήταν ταξίδι πολλών µηνών µέσω του Ατλαντικού και της Βαλτικής. 1826:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1830 ξεσπάει εξέγερση στη Μάνη εναντίον του Καποδίστρια, με αρχηγούς τον Αντώνη και Αναστάση Μαυρομιχάλη.

31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Τους ζυγούς λύσατε

Λύνεται η πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου. Οι Τούρκοι, µετά την αποτυχία τους στην έφοδο που είχαν επιχειρήσει ανήµερα των Χριστουγέννων υπό τον Οµέρ Βρυώνη, έφυγαν άρον άρον, µε µεγάλη αταξία και φόβο, αφήνοντας πίσω τους 10 κανόνια, τις πολεµικές τους αποσκευές κ.λπ. Είχε προηγηθεί η εγκατάλειψή τους από τους οπλαρχηγούς του Βάλτου Ράγκο και Ίσκο, που τους ακολουθούσαν, και η επανάκαµψή τους στον εθνικό Αγώνα, ενώ τα υπό τον Μαυροµιχάλη και Τσόγκα σώµατα εξόντωσαν τους Τούρκους που βρίσκονταν στο χωριό Κατοχή. Κάτω από αυτές τις περιστάσεις, οι πασάδες πληροφορήθηκαν µε δέος πως ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, αφού εξουδετέρωσε τον Κιοσέ Μεχµέτ και τον έδιωξε από την ανατολική Ελλάδα, κατευθυνόταν προς το Μεσολόγγι. Κατατροµαγµένοι, αποφάσισαν να φύγουν προς το Βραχώρι, περνώντας τον Αχελώο, και να διασωθούν στην Πρέβεζα. 1822:

ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΑ: Το 1821 αρχίζει τις εργασίες του στην Κόρινθο το Βουλευτικό, υπό την προεδρία του Δημητρίου Υψηλάντη. Την ίδια μέρα οι επαναστάτες απωθούν τους Τούρκους στο χωριό Βαρύπετρο της Κρήτης, υπό τους οπλαρχηγούς Παναγιώτου, Ζερβουδάκη κ.ά. Πρέπει να σημειωθεί ότι στον αγώνα των Κρητών πήραν μέρος και κρυπτοχριστιανοί, που «αποκαλύφθηκαν» με την κήρυξη της Επανάστασης, όπως οι Κουρμούληδες της Μεσσαράς.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Brewer David, Η Φλόγα της Ελευθερίας, Ο Αγώνας των Ελλήνων για Ανεξαρτησία 1821-1833 (µτφ. Τιτίνα Σπερελάκη). Εκδόσεις Ενάλιος, Αθήνα 2004. Dakin Douglas, Ο αγώνας των Ελλήνων για την ανεξαρτησία, 1821-1833. ΜΙΕΤ, Αθήνα 1983. Die bayerische Philhellenen-Fahrt 1826-1829 / ausdem Randschriftlichen Rucklass des R. B. Generallieutenants Karl Freiherrn von Heideck, T. A΄. Munchen: J. Lindauersche Buchhandlung, 1897. Gamba Pietro (conte), Ο Λόρδος Βύρων στην Ελλάδα. Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2007. Mendelssohn-Bartholdy Karl, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Εκδόσεις Φέξη, εν Αθήναις 1894. Miller William, Ιστορία του Ελληνικού Λαού (1821-1921), (µτφ. Κώστα Καιροφύλα). Εκδόσεις Τύπος, Αθήναι 1924. Ανδρεάδης Ανδρέας, Τα Δάνεια της Ανεξαρτησίας (1824-1825). Το Δηµόσιον χρέος επί της Βαυαρικής Δυναστείας, Μέρος Α΄. Τυπογραφείον της Εστίας, εν Αθήναις 1904. Άννινος Μπάµπης, Κ. Παπαδόπουλος, Α. Γούδας, Οδυσσέας Ανδρούτσος, δράση και κατατρεγµός. Εκδόσεις Μέρµηγκας (χ.χ.). Αποµνηµονεύµατα Αγωνιστών του ’21, επιµ. Εµµανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης. Εκδ. Γ. Τσουκαλά και Υιός, Αθήναι 1957. Αποµνηµονεύµατα του πρίγκιπος Νικολάου Υψηλάντη, µετάφραση, προλεγόµενα και σχόλια Ελευθέριος Μωραϊτίνης-Πατριαρχέας. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1986. Αραβαντινός Σπυρίδων, Ιστορία Αλή πασά του Τεπενενλή. Εν Αθήναις 1875. Αυτάγγελτος Επιφάνης, «Η τριανδρία της Φιλικής». Ελληνική Δηµιουργία, τ. 4, Αθήνα. Βαγενάς Θάνος, Δηµητρακοπούλου Ευρυδίκη (επιµ.), Αµερικανοί φιλέλληνες εθελοντές στο Εικοσιένα, Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών, Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, Αθήνα 1949. Βακαλόπουλος Ε. Απόστολος, Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Εκδόσεις Αντ. Σταµούλη, Θεσσαλονίκη 2007. Βαχίτ πασάς, Αποµνηµονεύµατα. Εν Ερµουπόλει 1861. Βεργόπουλος Κ., «Η δυναµική του 1821», Θεωρία και κοινωνία, τ. 2, σελ. 75-99, Σεπτέµβριος

1990. Βιβλιοθήκη Γενικών Αρχείων του Κράτους, Αρχεία Λαζάρου και Γεωργίου Κουντουριώτου, τ. 1-10, Επιµέλεια – Εισαγωγή – Ευρετήριον – Γλωσσάριον Κων/νος Αθ. Διαµαντής, τυπ. Ι. Ροσσολάτου, εν Αθήναις 1969. Βλασσόπουλος Χρήστος Ι., Ηµερολόγιον του Αγώνος. Εκδοτικός Οίκος Δηµητράκου Α.Ε., Αθήναι 1930. Βλαχογιάννης Γιάννης, Συλλογή ανεκδότων και αποφθεγµάτων του Καραϊσκάκη. Η βιογραφία του στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη υπό του ιδιαιτέρου γραµµατέως του Δ. Αινιάνος – µετά συλλογής

. Αθήναι 1903.

ανεκδότων και αποφθεγµάτων

Βλαχογιάννης Γιάννης, Κλέφτες του Μοριά, Ιστορικά ραπίσµατα. Αθήνα 1966. Βουρνάς Τάσος, Σύντοµη Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Εκδόσεις «Ωκεανίδα», Αθήνα 1982. Βυζάντιος Χρήστος, Ιστορία των κατά την ελληνικήν επανάστασιν εκστρατειών και µαχών και των µετά ταύτα συµβάντων, ων συµµέτεσχεν ο τακτικός στρατός από του 1821 µέχρι του 1833. Έκδ. 3η, εν Αθήναις 1901. Γαζής Γεώργιος, Λεξικόν της Επαναστάσεως και Άλλα Έργα. Εκδόσεις Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, Ιωάννινα 1971. Γαζής Γ., Αινιάν Δ., Γ. Καραϊσκάκης, Δράση και κατατρεγµός. Εκδόσεις Μέρµηγκας, Αθήνα 2009. Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, Ναυτική Επιθεώρηση, Ιούλιος-Αύγουστος 2001. Γούδας Αναστάσιος, Βίοι παράλληλοι των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών, τ. Α΄-Η΄. Εν Αθήναις 1874. Γρυντάκης Γιάννης, Ελλήνων επιφανών θάνατοι. Εκδόσεις Σαββάλα, Αθήνα 2009. Δασκαλάκης Απόστολος, Η έναρξις της ελληνικής επαναστάσεως του 1821. Αθήναι 1962. Δαφνής Κώστας, Συναγωγή κειµένων. Εισαγωγή – σχόλια: Κώστας Κωστής, τ. Α΄-Η΄, Κέρκυρα 1987. Δελίδου Δέσποινα, Το ζήτηµα της δουλείας κατά την καποδιστριακή περίοδο 1828-1831. Διπλωµατική µεταπτυχιακή εργασία, Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης (http://ikee.lib.auth.gr/record/302599/files/?ln=el). Δεσποτόπουλος Α.Ι., Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας και η απελευθέρωσις της Ελλάδος, Διδακτορική Διατριβή ΕΚΠΑ, Αθήναι 1954. Δετοράκης Θεοχάρης, Ιστορία της Κρήτης. Ηράκλειο Κρήτης 1990. Διαµαντούρος Νικηφόρος, Οι απαρχές της συγκρότησης σύγχρονου κράτους στην Ελλάδα 18211828. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2002.

Ενεπεκίδης Πολυχρόνης, Ρήγας, Υψηλάντης, Καποδίστριας. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα 1965. Ενεπεκίδης Π.Κ., Γράµµατα προς τη Βιέννη 1824-1843. Εκδ. Ωκεανίδα, Αθήνα 2007. Επτάνησος Πολιτεία (1800-1807): Τα µείζονα ιστορικά ζητήµατα (επιµ. Αλίκη Νικηφόρου). Πρακτικά διηµερίδας ΓΑΚ νοµού Κερκύρας, Κέρκυρα 2001. Ευαγγελίδης Τρύφων, Ιστορία του Ιωάννου Καποδιστρίου, Κυβερνήτου της Ελλάδος (1828-1831). Εκδοτικό Βιβλιοπωλείο Ζανουδάκη, εν Αθήναις 1894. Ζαµπελίου και Κριτοβουλίδου, Ιστορία των επαναστάσεων της Κρήτης συµπληρωθείσα υπό Ιωάννου Δ. Κονδυλάκη. Εκδοτικόν Κατάστηµα Γεωργίου Δ. Φέξη, εν Αθήναις 1893. Ζιούτος Γεώργιος, Οδοιπορικό στην Ελλάδα, πριν και µετά την επανάσταση του 1821. Αθήνα 1994. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΒ΄, Η ελληνική Επανάσταση και η ίδρυση του ελληνικού κράτους (1821-1832). Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1975. Καµπούρογλου Δηµήτριος, Αρµατωλοί και κλέφτες. Εκδοτικός Οίκος Αγκύρας, Αθήναι (χ.χ.). Καµπούρογλου Δηµήτριος, Θεόδωρος Γρίβας, βιογραφικόν σχεδίασµα επί τη βάσει ανεκδότων εγγράφων και σηµειωµάτων. Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2007. Καρολίδης Παύλος, Ο γερµανικός φιλελληνισµός. Εν Αθήναις 1917. Καρώρης Νικόλαος, Ηµερολόγιον της πολιορκίας των Αθηνών (29 Ιουνίου 1826 έως 11 Απριλίου 1827). Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2006. Κασοµούλης Νικόλαος, «Αποσπάσµατα από τα ‘‘Στρατιωτικά Ενθυµήµατα’’». Ελληνική Δηµιουργία, Το αθάνατο ’21. Εκδόσεις Παπαδήµα, Αθήνα 1995. Κόκκινος Διονύσιος, Η ελληνική Επανάστασις, τ. 1-11, έκδοση Γ΄. Εκδόσεις Μέλισσα, Αθήναι 1958. Κολοκοτρώνης Θεόδωρος, Διήγησις συµβάντων της ελληνικής φυλής. Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα (χ.χ.). Κολόµβος Νικόλαος, «Η έξοδος του Μεσολογγίου στις 10 Απριλίου 1826 και η τραγική µοίρα των αµάχων». Στρατιωτική Επιθεώρηση, Μάρτιος-Απρίλιος 2009. Kοντογιάννης Πάτροκλος, Kοντογιανναίοι. Kλέφτες – Aρµατωλοί – Aγωνισταί. Τυπογραφείον Α. Σ. Ραφτάνη, εν Αθήναις 1924. Κορδάτος Γιάνης, Μεγάλη ιστορία της Ελλάδας, τ. Ι΄. Εκδόσεις «Αιώνας», Αθήνα 1956. Κουµαριανού Αικατερίνη, Ιστορία του ελληνικού Τύπου, 18ος-19ος αι., επιµ. Αλέξης Μάλλιαρης. Εκδόσεις Ερµής, Αθήνα 2010. Κουτσονίκας Λάµπρος, Γενική Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως, τ. 1, 2. Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2002.

Κρεµµυδάς Βασίλης, Η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Εκδόσεις Gutenberg – Β. Κρεµµυδάς, Αθήνα 2016. Κωνσταντάρας Βύρων, «Οι Αθηναίοι στο ’21». Ελληνική Δηµιουργία, Το αθάνατο ’21. Εκδόσεις Παπαδήµα, Αθήνα 1995. Μακρυγιάννης Ιωάννης, Αποµνηµονεύµατα. Εκδόσεις Χ. Κοσµαδάκη, Αθήνα (χ.χ.). Μαρκεζίνης Β. Σπυρίδων, Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος 1828-1964, τ. Α΄. Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήναι 1968. Μαυρογιάννης Γεράσιµος, Ιστορία των Ιονίων νήσων, τ. Α΄, Β΄. Εκδόσεις Παλιγγενεσία, Αθήναι 1889. Μελάς Σπύρος, «Λυκούργος Λογοθέτης». Ελληνική Δηµιουργία, Το αθάνατο ’21. Εκδόσεις Παπαδήµα, Αθήνα 1995. Μεταξάς Κωνσταντίνος, Ιστορικά αποµνηµονεύµατα εκ της Ελληνικής Επαναστάσεως. Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2006. Μίτσης Νίκος (επιµ.), Τα συµβάντα στη Χίο το 1822 από το χέρι του Βαχίτ πασά (µτφ. Ν. Μίτσης). Εκδόσεις Άλφα ΠΙ, Αθήνα 2007. Μοσχόπουλος Νικηφόρος, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως κατά τους Τούρκους ιστοριογράφους εν αντιπαραβολή και προς τους Έλληνας ιστορικούς. Εκδόσεις Χ. Λεοντιάδης και Υιός, Αθήναι 1960. Μπενέκος Γιάννης, Ο Κωλέττης. Αθήνα 1961. Νέα Εστία, τόµ. 88 (Χριστούγεννα 1970). Νικόδηµου Κ., Αποµνηµονεύµατα εκστρατειών και ναυµαχιών του ελληνικού στόλου. Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2007. Ξάνθος Εµµανουήλ, Αποµνηµονεύµατα περί της Φιλικής Εταιρίας. Εκ του Τυπογραφείου Α. Γκαρπολά, Αθήναι 1845. Οικονόµου Μ., Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή ο ιερός των Ελλήνων αγών. Εκ του τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, εν Αθήναις 1873. Παλαιών Πατρών Γερµανός, Αποµνηµονεύµατα, έκδοσις τρίτη υπό Γ. Ι. Παπούλα. Εκ του τυπογραφείου Σπύρου Τσαγγάρη, εν Αθήναις 1900. Παναγόπουλος Δηµοσθ. Θεόδωρος, Τα ψιλά γράµµατα της Ιστορίας. Εκδόσεις Ενάλιος, Αθήνα 2009. Παπαδηµητρίου Κωνσταντίνος, Ιστορία της νεότερης Ελλάδας, τ. Α΄. Αθήνα (χ.χ.). Παπαρρηγόπουλος Κωνσταντίνος, Ιστορία του ελληνικού έθνους. Εκδοτικός οίκος «Ελευθερουδάκης», εν Αθήναις 1932.

Πέππα Ντορέτα, Ιωάννης Καποδίστριας – Η χάραξη της σύγχρονης ελληνικής και διεθνούς πολιτικής. Εκδόσεις Φρυδά, Αθήνα 2002. Περραιβός Χριστόφορος, Ιστορία της Πάργας. Εν Αθήναις, τύποις και αναλώµασι Π.Δ. Σακελλαρίου (χ.χ.). Περραιβός Χριστόφορος, Ιστορία του Σουλλίου. Εν Αθήναις, τύποις και αναλώµασι Π.Δ. Σακελλαρίου (χ.χ.). Ρηγόπουλος Θ., Ανέκδοτον ηµερολόγιον του Αγώνος. Αρχείον Θεοφανίδη, τ. Γ΄. Ροντογιάννης Γ. Πάνος, Ιστορία της νήσου Λευκάδος, τ. Β΄. Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 2006. Σβολόπουλος Κωνσταντίνος, Ο Κωνσταντίνος Σβολόπουλος για το έργο και τη δράση εννέα πολιτικών ανδρών. Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 2015. Σκαρίµπας Γιάννης, Το ’21 και η αλήθεια, τ. Β΄. Εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα 1975. Σκιαθάς Κυριάκος, Τα ερωτικά του ’21. Εκδόσεις Διαπολιτισµός, Πάτρα 2014. Σούτσος Αλέξανδρος, Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως. Αθήναι 1829. Σταµατόπουλος Τάκης, Ο εσωτερικός αγώνας πριν και κατά την επανάσταση του 1821, τ. Α΄-Δ΄. (β΄ έκδοση). Εκδοτική εταιρεία Κάλβος, Αθήνα 1971. Στασινόπουλος Χρήστος, Λεξικό της ελληνικής επαναστάσεως του 1821, τ. Α΄-Γ΄. Εκδόσεις Δεδεµάδη, Αθήνα 1976. Στεφανίτσης Δ. Πέτρος, Αποµνηµονεύµατα (1821-1839), επιµ. Τρ. Ε. Σκλαβενίτης. Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 2019. Σφυρόερας Βασίλειος, Η Ελληνική Επανάσταση. Αθήνα 1984. Τερτσέτης Γεώργιος, Άπαντα. Τ. Γ΄, Κολοκοτρώνη αποµνηµονεύµατα. Εκδόσεις Γιοβάνη, Αθήνα 1967. Τερτσέτης Γεώργιος, Κολοκοτρώνη αποµνηµονεύµατα. Εκδόσεις Συλλογή, Αθήνα 1995. Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως, β΄ έκδοση. Εν Λονδίνω, εκ της εν τη αυλή του ερυθρού λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσκου, 1860. Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της ελληνικής επανάστασης. Εκδ. Νέα Σύνορα/Λιβάνη, Αθήνα 1993. Τσιρπανλής Ζ.Ν., Υποµνήµατα και εκθέσεις του Ιωάννη Καποδίστρια. Εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1977. Φιλήµων Ιωάννης, Δοκίµιον ιστορικόν περί της Φιλικής Εταιρίας. Εν Ναυπλίω, εκ της τυπογραφίας Θ. Κονταξή και Ν. Λουλάκη, 1834. Φραντζής Αµβρόσιος, Επιτοµή της ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος αρχοµένη από του έτους

. Εν Αθήναις 1841.

1715 και λήγουσα το 1837

Φυσεντζίδης Νέαρχος, Ανέκδοτοι αυτόγραφοι επιστολαί των επισηµοτέρων Ελλήνων οπλαρχηγών και διάφορα προς αυτούς έγγραφα της διοικήσεως µεθ’ ιστορικών σηµειώσεων. Εκ του τυπογραφείου του «Ταχυδρόµου», εν Αλεξανδρεία 1893. Φωτιάδης Δηµήτρης, Η Επανάσταση του Εικοσιένα, Β΄ έκδοση, τόµοι 1-4. Εκδόσεις Ν. Βότση, Αθήνα 1977. Φωτιάδης Δηµήτρης, Καραϊσκάκης. Εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1987. Φωτιάδης Δηµήτρης, Μεσολόγγι, το έπος της µεγάλης πολιορκίας. Εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1987. Χάου Σάµουελ (Howe S.), Ηµερολόγιο από τον Αγώνα 1825-1829 (εισαγωγή Οδυσσέα Δηµητρακόπουλου). Βιβλιοπωλείο Νότη Καραβία, Αθήνα 1971. Χέρτσβεργ Γουσταύος Φρειδερίκος, Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως (µτφ. Π. Καρολίδου). Εκδοτικός οίκος Γεωργίου Δ. Φέξη, εν Αθήναις 1916. Χρυσανθόπουλος Φώτιος (Φωτάκος), Αποµνηµονεύµατα περί της ελληνικής επαναστάσεως. Αθήνησι, τύποις και βιβλιοπωλείω Π.Α. Σακελλαρίου, 1858. Ψιλάκης Βασίλειος, Ιστορία της Κρήτης. Εν Χανίοις 1909. ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

http://army.gr/sites/default/files/h_symbolh_toy_gallikoy_ekstrateytikoy_somatos_apokatas tash_froyrion_messhnias.pdf http://paligenesia.parliament.gr  http://users.uoa.gr/~nektar/history/3contemporary/fighters_1821.htm https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/viewFile/8020/7865.pdf https://paligenesia.parliament.gr/eggrafa.php?tm=9&start=200 https://www.eefshp.org/archeio/istorika-onomata-epanastasis-tou-1821/ https://www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/To-Politevma/Syntagmatiki-Istoria/ https://www.zofokida.gr/roi/173500