Działalność transgraniczna – ryczałt a usługi budowlane w Niemczech

Polacy mają prawo do pracy na terenie Niemiec w ramach wolnego dostępu do pracy na terenie Unii Europejskiej, a dokładne procedury i przepisy są określone w umowie w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawartej między Niemcami i Polską. Najczęściej jest tak, iż dochody rozliczane są w kraju, w którym zostały osiągnięte, jednakże duże znaczenie ma także to, ile czasu usługi świadczone są w którym kraju. W tym artykule opiszemy, na jakich zasadach możemy świadczyć usługi budowlane na terenie Niemiec, jako że polscy specjaliści stanowią bardzo dużą liczbę fachowców pracujących w branży budowlanej w Niemczech i są chętnie zatrudniani przez naszych zachodnich sąsiadów.

Ryczałt ewidencjonowany to forma opodatkowania przedsiębiorców prowadzących indywidualną działalność gospodarczą bądź spółkę osobową w Polsce. Aby wybrać tę formę rozliczenia podatku, należy złożyć wniosek do urzędu skarbowego, pod który podlegamy miejscem zamieszkania. Należy pamiętać na tej formie opodatkowania, iż limit przychodu nie może przekroczyć 2.000.000 euro, czyli w 2022 roku 9.654.400 złotych oraz że nie pomniejsza się przychodu do opodatkowania o koszty uzyskania przychodu. Jednakże warto wiedzieć, że w przypadku ryczałtu przysługuje podatnikowi prawo do odliczenia składek na ubezpieczenie społeczne w Polsce.

Wśród rodzajów opodatkowania działalności gospodarczej w Polsce wyróżniamy 3 formy, a mianowicie ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, podatek liniowy oraz według skali podatkowej. O zryczałtowanym podatku dochodowym zrobiło się szczególnie głośno po wprowadzeniu polskiego ładu, kiedy to ten rodzaj opodatkowania stał się szczególnie korzystny, głównie dla tych przedsiębiorców, którzy nie ponoszą dużych kosztów uzyskania dochodu.

Czy na ryczałcie można pracować za granicą?

Tak, przy działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce z opodatkowaniem na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych można jak najbardziej pracować za granicą. Sposób rozliczenia podatku w Polsce nie wypływa na możliwość czy niemożność podjęcia pracy w Niemczech. To, czy rozliczamy się w Polsce według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, czy też według skali podatkowej, nie jest w ogóle przedmiotem interesu niemieckich urzędów. Sposoby rozliczenia podatku w Polsce nie mają znaczenia dla niemieckiego fiskusa.

W Niemczech nie ma bowiem porównywalnych sposobów na rozliczenie podatku dochodowego. Podatek dochodowy obliczany jest zawsze indywidualnie, w dużym skrócie wynosi on pomiędzy 14-45% dochodu i wzrasta wraz z każdym euro dochodu. Nie ma progów podatkowych. Przed rozpoczęciem pracy na terenie Niemiec warto zorientować się, jaki mniej więcej podatek dochodowy będziemy musieli zapłacić za nasz orientacyjny dochód. W tym celu musimy wyszukać w Internecie tabelę “Einkommensteuer Grundtabelle”, która pokaże nam, ile będziemy mieli kwoty podatku należnego do zapłaty w zależności od dochodu.

Usługi budowlane w Niemczech a podatek dochodowy

Kluczowymi czynnikami jeżeli chodzi o kraj zapłaty podatku dochodowego są miejsca świadczenia usługi budowlanej oraz liczba dni spędzonych w danym kraju. Jeżeli w danym kraju spędzamy więcej niż 183 dni, stajemy się nieograniczonymi podatnikami, czyli mamy obowiązek rozliczenia podatku dochodowego w kraju, w którym spędziliśmy ten czas.

Ustaliliśmy już, iż jeżeli prowadzimy polską firmę budowlaną i rozliczamy się na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, możemy wykonywać pracę w Niemczech. Jeżeli świadczymy usługi budowlane w Niemczech w ramach działalności gospodarczej zarejestrowanej w Polsce okazjonalnie, poniżej 183 dni, zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania podatek z przychodów osiąganych w Niemczech pozostanie do zapłaty w Polsce. Oznacza to, iż jeżeli jesteśmy na ryczałcie, dalej będziemy rozliczać podatek w Polsce na zasadzie ryczałtu. Nie oznacza to, że nie obejmuje nas obowiązek rejestracji w niemieckim urzędzie skarbowym. Każdy, kto wykonuje usługi budowlane na terenie Niemiec, jest zobowiązany do rejestracji firmy i pracowników delegowanych, a także do właściwego dokumentowania i koordynowania prac budowlanych oraz świadczonych usług rozliczanych czy nierozliczanych w Niemczech.

Jeżeli więc prowadzimy polską działalność gospodarczą i sporadycznie przyjmujemy zlecenia z Niemiec, podatek ze świadczonych usług dokonywanych w Niemczech będzie dalej do odprowadzenia w Polsce. To samo dotyczy pracowników delegowanych za granicę – jeżeli usługi świadczone w Niemczech nie będą się wiązały z pobytem dłuższym niż 183 dni, podatek dochodowy będzie dalej odprowadzany wyłącznie w Polsce.

Co jeżeli przekroczymy jednak 183 dni w Niemczech? Jeżeli prowadzimy własną firmę, na koniec roku będziemy musieli rozliczyć dochód ze świadczenia usług w Niemczech. Nie dotyczy to całego naszego dochodu, a jedynie tej jego części, którą uzyskaliśmy z usług świadczonych w Niemczech. Dochód uzyskany ze świadczenia usług w Polsce pozostanie do rozliczenia w Polsce.

Jeżeli natomiast pracownicy delegowani przez nas przekroczą 183 dni pobytu w Niemczech, również będziemy zobowiązani odprowadzić za nich podatek. W Niemczech podatek dochodowy odprowadzany za pracowników nosi specjalną nazwę Lohnsteuer.

Przy rozliczeniu rocznym podatku dochodowego może dojść do obniżenia kwoty podatku należnego, jeżeli w ciągu roku został od nadpłacony. Jednakże jeżeli przekroczyliśmy 183 dni pod koniec roku bądź dopiero pod koniec roku zorientowaliśmy się, iż limit ten został przekroczony, będziemy musieli dokonać zapłaty podatku na raz i prawdopodobnie nie będziemy mieli prawa do zwrotu kwoty podatku naliczonego.

Jeżeli wykonujemy usługi budowlane w Niemczech regularnie prowadząc własną działalność gospodarczą w Polsce, warto zastanowić się, czy dobrym pomysłem nie byłoby założenie niemieckiej działalności gospodarczej gewerbe. Jeżeli bowiem i tak odprowadzamy podatek dochodowy w Niemczech, korzystniejsze może okazać się założenie gewerby budowlanej.

Podatek od usług budowlanych w Niemczech

Podatek budowlany w Niemczech traktowany jest jako zabezpieczenie zobowiązań podatkowych wobec niemieckiego fiskusa. Jest to bowiem rodzaj podatku prewencyjnego mającego zapobiegać nielegalnej działalności w sektorze budowlanym. Jeżeli decydujemy się na świadczenie usług budowlanych na terenie Niemiec, musimy zarejestrować się w niemieckim urzędzie skarbowym. Dotyczy to wszystkich firm – polskich, niemieckich, wykonujących zlecenia regularnie czy tez jedynie jednorazową usługę budowlaną. Po rejestracji do niemieckiego urzędu skarbowego możemy ubiegać się o zwolnienie z podatku budowlanego, które uzyskamy zazwyczaj bez większych problemów, o ile nie mamy już zaległości w niemieckim fiskusie.

Należy więc uzyskać zwolnienie z podatku budowlanego. Jeżeli nie uda nam się to na czas (należy rozpocząć całą procedurę co najmniej miesiąc przed planowanym wykonywaniem usług świadczonych w Niemczech), zleceniodawca będzie zobowiązany do odprowadzenia 15% wartości faktury do niemieckiego urzędu skarbowego. Otrzymamy więc 85% kwoty faktury. Jeżeli będziemy chcieli otrzymać zwrot podatku budowlanego, możliwość na to będziemy mieli dopiero pod koniec roku przy składaniu deklaracji podatkowej.

Podatek budowlany obowiązuje jednak tylko w przypadku wykonywania zlecenia od innej firmy budowlanej, czyli kiedy usługa budowlana wykonywana jest na zlecenie innego przedsiębiorstwa. Jeżeli miejscem świadczenia usług związanych z budową jest prywatne mieszkanie, a zleceniodawcą jest osoba prywatna, a nie inna osoba prawna, czyli firma, podatek budowlany nie zostanie pobrany i nie będziemy potrzebować zwolnienia z podatku budowlanego.

Usługi budowlane w rozumieniu podatku budowlanego to jednak nie wszystkie usługi, które automatycznie mogą kojarzyć się Polakom z budową. Podatek budowlany nie obowiązuje w przypadku na przykład nadzoru budowlanego, usługi architektów, czy też budowy rusztowań. Należy więc zawsze brać pod uwagę rodzaj zlecenia, to, czy nabywca usługi to osoba prywatny, czy też prawna, oraz rodzaj wykonywanych usług budowlanych.

Jaka stawka VAT na usługi budowlane w Niemczech?

Obowiązek rozliczenia podatku VAT w Niemczech obejmuje tych przedsiębiorców, którzy w Polsce są VAT-owcami. Jeżeli wykonują usługi budowlane w Niemczech, to w Niemczech będzie trzeba zapłacić podatek VAT zgodnie z przepisami obowiązującymi pomiędzy Polską a Niemcami oraz w Unii Europejskiej. Obowiązuje wtedy niemiecka stawka podatku VAT, która wynosi 19%.

Jednakże istnieje szczególny przypadek, dzięki któremu wielu polskich vatowców wykonujących usługi budowlane w Niemczech nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT w Niemczech. Zgodnie z paragrafem 13b niemieckiej ustawy VAT jako zleceniobiorca usługi budowlanej podatek VAT przerzucany jest na zleceniodawcę. Oznacza to, że to zleceniodawca odprowadza podatek VAT za zleceniobiorcę. Na fakturze wystawianej przez zleceniobiorcę, czyli w naszym przypadku polską firmę, nie widnieje więc podatek VAT, a zobowiązania z tytułu podatku VAT powstaną tylko dla zleceniodawcy. W takim wypadku fakturę trzeba wystawić bez uwzględnienia podatku VAT oraz ze wskazaniem na paragraf 13b niemieckiej ustawy o podatku VAT, np. formułką “Bei den vorgenannten Leistungen handelt es sich um eine sog. Bauleistung, für die der Übergang der Steuerschuldnerschaft gem. § 13b Abs. 2 UStG gilt”.

Taki mechanizm podatkowy nazywany jest odwrotnym obciążeniem, bowiem opodatkowaniu VAT nie podlega sprzedawca, a kupujący, w tym przypadku w relacji zleceniobiorcy i zleceniodawcy.