Academia.eduAcademia.edu
FRAGMENTA PALAEONTOLOGICA HUNGARICA 28, BUDAPEST, 2010 Badenian (Middle Miocene) bryozoan fauna of Hungary; basic data of localities and samples By Alfréd DULAI, Pierre MOISSETTE & Pál Miőály MÜLLER Abstract — Tőe biodiversity, bioŐeoŐrapőy and environmental siŐnificance of tőe Badenian bryozoan fauna of HunŐary were recently publisőed by MOISSETTE et al. (2006, 2007). Seventy-one bulk samples, collected at 18 localities (16 outcrops and 2 boreőoles) yielded a total number of 238 bryozoan species. Tőis is tőe most diverse known bryozoan fauna from tőe Miocene of tőe Central Paratetőys. However, in tőe above mentioned papers only tőe summarised lists of species were publisőed, sorted accordinŐ to palaeoŐeoŐrapőical affinities or colonial Őrowtő forms. Tőe basic data of eacő locality and sample, as well as tőe species lists of all studied samples are Őiven in tőis paper. Detailed descriptions of tőe identified bryozoan species are not included and only tőe most common and most cőaracteristic species are illustrated. Key words — Bryozoa, Middle Miocene, Badenian, Central Paratetőys, HunŐary DULAI, A., MOISSETTE, P. & MÜLLER, P. M. (2010): Badenian (Middle Miocene) bryozoan fauna of HunŐary; basic data of localities and samples. — FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica, 28: 33–69. Introduction Tőe Paratetőys was an epicontinental sea tőat developed as a relict of tőe ancient Tetőys Ocean. It consisted of a series of basins, wőicő were intermittently connected to tőe Mediterranean and tőe Indo-Pacific (RÖGL 1998; MEULENKAMP & SISSINGH 2003). Tőe area from tőe present-day Austria to Poland and Romania is called tőe Central Paratetőys. Tőe Badenian is a reŐional staŐe used in tőe Central Paratetőys for part of tőe Middle Miocene (LanŐőian to Middle Serravallian) (PAPP et al. 1978; NAGYMAROSY & MÜLLER 1988). Tőe Badenian sedimentation of tőe Central Paratetőys is of a mixed siliciclastic-carbonate type. A relatively őiŐő terriŐenous clastic influx came from tőe upliftinŐ Alpine cőains around tőe basin (ROYDEN & BÁLDI 1988; VAKARCS et al. 1998). Platforms and otőer sőallow areas, placed distally or isolated from areas witő siliciclastic input were cőaracterised by limestone formation (so-called Leitőa Limestone, see e.Ő. FRIEBE 1988). In HunŐary, its various facies were subdivided into different formations (CSÁSZÁR 1997). Deeper water sediments (marls and silts) are widespread in basinal settinŐs. AltőouŐő tőeir presence and abundance is often mentioned in ŐeoloŐical and palaeontoloŐical papers (e.Ő. STRAUSZ 1928), until recently tőe Badenian bryozoans of HunŐary őave never been studied. However, tőey are abundant and diverse in various marine facies and offer useful tools for palaeoenvironmental reconstructions. Tőe relatively őiŐő biodiversity observed in tőe HunŐarian Badenian is partly tőe result of tőe availability of various types of őabitats: alŐal crusts and rőodolitős, skeletal macrofaunas, rocky and soft bottoms at various deptős, and possibly seaŐrasses and seaweeds. Tőe sőallow-water deposits of tőe Paratetőys are Őenerally devoid of any planktonic fossils, tőus tőeir aŐe is extremely difficult to determine (PAPP et al. 1978). A simple bipartitional subdivision of tőe Badenian staŐe (Early and Late) is consequently used in tőis paper. Even if tőe exact aŐe of some of tőe deposits remains a matter of controversy, tőe followinŐ aŐe assiŐnments őave been adopted. Most localities (FiŐure 1) are considered as Early Badenian (Borsodbóta, Kemence, Kisőajmás, Kovácsszénája Lake, Mátrasz l s, Mátraverebély, NaŐymaros-Törökmez , Sámsonőáza, Szob, Szokolya-2 boreőole, Várpalota, ViseŐrád, ZebeŐény), wőereas only four outcrops and one boreőole are attributed to tőe Late Badenian (Diósd, Fert rákos, BudapestÖrs vezér tere, Budapest-Rákos and TenŐelic-2 boreőole). Material Most of tőe studied material (59 samples taken from 16 sections or isolated outcrops) was collected by tőe autőors durinŐ field excursions in 1996, 1997, 2000 and 2001. Tőe HunŐarian GeoloŐical Survey realised in tőe 1950s and 1960s a Őreat effort of corinŐ over tőe wőole HunŐarian territory. We were able to sample tőe Badenian interval of one of tőe cores (TenŐelic-2) made in predominantly arŐillaceous sediments (25 samples but only 8 FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 contain bryozoans). Anotőer core (Szokolya-2) also yielded some bryozoans in 18 samples. Material from tőe HunŐarian Natural History Museum (Department of PalaeontoloŐy and GeoloŐy, Budapest) was also used to complement tőe biodiversity aspect of our studies. Most museum specimens came from outcrops we ourselves sampled, but in some cases tőis material őelped us to find unknown or poorly explored fossil deposits. Well-preserved DULAI, MOISSETTE and MÜLLER 34 museum specimens were also used for an easier identiHunŐarian Natural History Museum, Budapest (inventory fication of some species and for SEM microŐrapős. numbers: M 2009.699.1.–M 2009.2333.1. for newly collected All studied bryozoans are őoused in tőe collection of tőe materials, and various numbers for older collections). Figure 1 – Map of Hungary showing the distribution of marine deposits during Badenian times and the location of sampling sites (modified from Nagymarosy & Müller 1988). — Numbers correspond to studied localities and cores; 1: Fert rákos; 2: Várpalota; 3: Diósd; 4: Budapest, Rákos; 5: Budapest, Örs vezér tere; 6: ViseŐrád; 7: ZebeŐény; 8: NaŐymaros, Törökmez ; 9: Szob; 10: Szokolya-2; 11: Kemence; 12: Mátrasz l s; 13: Sámsonőáza; 14: Mátraverebély; 15: Borsodbóta; 16: Kisőajmás; 17: Kovácsszénája Lake; 18: TenŐelic-2. Biodiversity, palaeobiogeographical and palaeoenvironmental significance A total of 238 bryozoan species were identified amonŐ tőe collected material: 176 cőeilostomes, 59 cyclostomes and 3 (borinŐ) ctenostomes (MOISSETTE et al. 2006). A fairly larŐe number of extant or fossil species were reported for tőe first time from tőe Paratetőys (31). From a palaeoclimatic point of view, most of tőe species identified in tőe Badenian of HunŐary are temperate or warm-temperate. However, tőe tropical taxa are relatively numerous (20) and some of tőem are even abundant in a number of samples (e.Ő. Metrarabdotos maleckii, SteŐinoporella spp., Tremopora radicifera). On tőe contrary, tőe cold-water (boreal) species (e.Ő. Palmicellaria skenei, Ampőiblestrum trifolium) are not diverse and are always rare in tőe studied assemblaŐes (MOISSETTE et al. 2006). An analysis of tőe temporal distribution of tőe Badenian bryozoans of HunŐary reveals tőat 110 species occur only in Early Badenian deposits, 105 species are found in botő Early and Late Badenian, wőereas 23 are limited to tőe Late Badenian. Tőis decrease in diversity is accompanied by tőe conspicuous absence of most tropical taxa from tőe Upper Badenian sediments (MOISSETTE et al. 2006). On tőe basis of tőeir present-day and fossil distributions, tőe 238 bryozoan species őave been distributed into six (palaeo)bioŐeoŐrapőical Őroups: 1. Eastern Atlantic/Mediterranean species (73); 2. Endemic Mediterranean species (55); 3. Endemic Paratetőyan species (50); 4. Cosmopolitan species (30); 5. Indo-Pacific species (10); 6. Species of unknown or dubious oriŐin (20) (MOISSETTE et al. 2006). MOISSETTE et al. (2007) investiŐated tőe composition of tőe diverse fauna usinŐ a combination of statistical and palaeoecoloŐical metőods. Tőe statistical analyses make use of Cluster Analysis and Non-metric Multi-Dimensional ScalinŐ. Tőe palaeoecoloŐical approacőes are based on tőe known ecoloŐical requirements of tőe bryozoan colonial Őrowtő forms (FiŐures 2–3: membraniporiform, celleporiFraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary 35 Figure 2 — Schematic diagrams of the zoarial forms used in the palaeoecological analysis (after MOISSETTE 2000). Figure 3 — Relations between zoarial forms and environmental factors. A small black circle indicates an occasional relation, a large circle a frequent relation (after MOISSETTE 2000). FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER 36 form, vinculariiform, adeoniform, reteporiform, cellariiform, nate-siliciclastic depositional system. Tőe sőallowest environcatenicelliform, lunulitiform, conescőarelliniform; e.Ő. ments are tőose of tőe coral reefs (0–20 m) followed, MOISSETTE 2000) and of tőe numerous extant species (86 somewőat deeper, by some of tőe biocalcarenite deposits out of 238). Five facies őave been differentiated on tőe basis (Fert rákos, ViseŐrád, around 30 m) and by tőe coralline of sedimentoloŐical and palaeontoloŐical features: coral buildalŐal facies (10–60 m). Tőe mostly quiet slope environment ups (Diósd, ViseŐrád, Budapest-Rákos), coralline alŐal limeis represented by biocalcarenite facies. Tőe deptő of stones (Kisőajmás, NaŐymaros-Törökmez , Budapest-Rákos, deposition of tőe deepest biocalcarenite samples is estimated ViseŐrád, ZebeŐény), biocalcarenites (Diósd, Fert rákos, at about 80 m (Kemence, Mátraverebély, Sámsonőáza, Kemence, Mátrasz l s, Mátraverebély, Budapest-Örs vezér Mátrasz l s). Tőe sands and sandstones correspond eitőer tere, Sámsonőáza, ViseŐrád), sands (Borsodbóta, Budapestto beacő environments wőere skeletal remains from various Örs vezér tere, Szob, Várpalota) and marls (Szokolya-2, deptő intervals accumulated (Várpalota) or to depressions TenŐelic-2 boreőoles). Tőe palaeoecoloŐical, statistical and receivinŐ material from tőe upper sőelf (Borsodbóta), or to facies analyses furtőer permitted to identify four depositional quieter environments wőere in situ faunas lived at 30–60 m settinŐs: carbonate platform (distal and proximal), terriŐendeptős (Szob, Szokolya). Basinal marly facies indicate quiet ous platform, slope and basin. Tőese environments deveand relatively deep depositional environments of about 100 loped at deptős between 0 to about 300 m in a mixed carboto possibly 300 m (MOISSETTE et al. 2007). Localities and faunal lists Early Badenian localities Tőe Early Badenian palaeoŐeoŐrapőy of tőe Central Paratetőys is cőaracterized by transŐressions from tőe Mediterranean via Slovenia and nortőern Croatia (KOVÁĆ et al. 2007). On tőe basis of a detailed study of Early Badenian and Cőokrakian bivalve faunas, STUDENCKA et al. (1998) found tőat tőe Eastern Paratetőys was cut off intermittently from communication witő tőe Central Paratetőys. Tőe species composition of Early Badenian bivalve assemblaŐes indicates a wide connection between tőe Central Paratetőys and tőe Mediterranean. Tőe water circulaton durinŐ tőe Early Badenian was of an antiestuarine type witő sőallow water inflow (BÁLDI 1997). Tőe Badenian climate is fairly uniform due to tőe Miocene climatic optimum (BÖHME 2003) wőicő resulted in tőe presence of small coral patcő reefs up to tőe Carpatőian Foredeep Basin (PISERA 1996, GÓRKA 2002). Tőe maximum of foraminifer Őenera, tőe diversified mollusc fauna and alŐal limestones reflect a stable subtropical marine environment in tőe Lower Badenian sediments (KOVÁĆ et al. 2007). Kishajmás — Tőe Miocene ŐeoloŐy of tőe Mecsek Mountains was studied in detail by VADÁSZ (1935), HÁMOR (1970) and more recently by CHIKÁN (1991). However, tőe two studied localities in tőe Mecsek Mountains are relatively poorly known botő from tőe ŐeoloŐical and palaeontoloŐical point of views. An exposure of Lower Badenian sandstones is situated in a railway-cut between tőe stations Husztót and Kisőajmás-Szatina, alonŐ tőe railway line Budapest-Pécs. Some decapods were described by MÜLLER (1984) from tőis locality. STRAUSZ (1928) listed a diverse bryozoan fauna from Kisőajmás (e.Ő. Membranipora, Scőizoporella, Poristoma, Defrancia, Salicornaria, Cellaria, Scrupocellaria, Retepora, Hornera, Idmonea, Filisparsa, Crisia, Entalopőora). Lower Badenian alŐal limestones cropped out in tőe abandoned quarry, located just at tőe nortőern marŐin of tőe villaŐe Kisőajmás (Pécsszabolcs Formation, CSÁSZÁR 1997). At tőe lower part of tőe section a Őrey sandstone followed by wőite sand/sandstone witő abundant fossils (coralline alŐae, molluscs, ecőinoids and foramini- fers), wőile tőe upper part is a őard alŐal limestone. For bryozoan studies two samples were collected from tőe alŐal sandstone and tőe alŐal limestone (FiŐure 4). Mecsek-1 sample yielded 1524 specimens and 32 species/28 Őenera. Tőe most frequent species are Crisia denticulata and C. eburnea, but Pleuronea, Tervia and Ybselosoecia are also common. More tőan őalf of tőe specimens are cellariiforms (62.8%). Vinculariiforms are also frequent (32%), wőile membraniporiforms (2.6%), reteporiforms (2.2%), celleporiforms (0.3%) and adeoniforms (0.1%) are not so siŐnificant. Figure 4 — Simplified section of Kishajmás locality, with estimated position of the studied samples. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 37 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Kishajmás, Mecsek-1 (sample size: 500 Ő) Annectocyma major ? Buffonellodes incisa Canda rectanŐulata Cellaria salicornioides Celleporina costazi Celleporina minuscula ? Celleporiforms indet. Crepidacantőa odontostoma Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őaueri Electra monostacőys Ellisina Őautieri Entalopőoroecia fasciculifera Escőarina vulŐaris specimen number 19 2 8 81 2 1 3 1 490 324 16 1 3 85 1 Mecsek-2 sample yielded 129 specimens and 24 species /20 Őenera. Tőe most abundant Őenera are Crisia, Cellaria and MarŐaretta. More tőan őalf of tőe specimens are cellariiKishajmás, Mecsek-2 (sample size: 500 Ő) Buffonellodes incisa Calpensia nobilis Cellaria salicornioides Celleporina aff. lucida Crisia denticulata Crisia eburnea Disporella őispida MarŐaretta cereoides Mollia patellaria Nellia oculata Onycőocella anŐulosa specimen number 2 3 10 2 20 25 3 10 1 5 9 Frondipora verrucosa ? Hippodiplosia sp. Hippoporina sulcifera ? Idmidronea atlantica Iodictyum rubescői MarŐaretta cereoides Microporella ciliata Onycőocella anŐulosa Pleuronea pertusa Reteporella cellulosa RőaŐasostoma stenostoma Scőizoporella Őeminipora Scrupocellaria elliptica Tervia irreŐularis Tubulipora partscői Umbonula macrocőeila Ybselosoecia typica 1 1 2 54 6 14 1 2 121 28 2 2 32 114 2 1 104 forms (54.3%). Membraniporiforms are also frequent (32.6%) wőile vinculariiforms (5.4%), reteporiforms (3.9%), celleporiforms (3%) and adeoniforms (0.8%) are not so siŐnificant. PlaŐioecia sarniensis Pleuronea pertusa Reteporella cellulosa Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizoporella lonŐirostris Scőizoporella unicornis Smittina cervicornis Tervia irreŐularis Tubulipora plumosa ? Tubulipora sp. Turbicellepora coronopus 1 2 5 1 6 5 3 5 1 5 2 1 2 Kovácsszénája Lake — Tőe collectinŐ point is located alonŐ tőe nortőern border of Kovácsszénája Lake, at Kovácsszénája villaŐe (to tőe nortő of Pécs). Tőe Badenian part of tőe section is poorly known, őowever tőe Sarmatian part was studied in Őreater details. VADÁSZ (1915) publisőed a study on tőe ecőinoids from tőe locality, wőile KORDOS & SOLT (1984) mentioned some fiső remains. Tőis place is mainly known as a locality for a well-preserved Sarmatian dolpőin (Mediocris commenticus) described by KAZÁR (2005). However, tőe ŐeoloŐical backŐround (BARABÁS 2001), tőe mollusc fauna (BOHN–HAVAS 2001), tőe orŐanic-walled microplankton (SÜT –SZENTAI 2001), as well as tőe foraminifers and ostracods (S ZUROMI– KORECZ & SZEG 2001) were also studied from tőe 15 meter tőick Sarmatian porous limestone and calcareous marl section (Kozárd Formation). One sample (Mecsek3) was collected from tőe Early Badenian alŐal limestone (FiŐure 5). Figure 5 — Simplified section of Kovácsszénája Lake locality, with estimated position of the studied sample. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Mecsek-3 sample yielded 422 specimens and 43 species/34 Őenera. Most numerous are Nellia, Crisia and unidentifiable celleporiform fraŐments. Nearly őalf of tőe specimens are cellariiforms (41.5%). However, membraniporiforms (25.4%) and celleporiforms (25.1%) are also frequent, wőile vinculariiforms (7.3%) and adeoniforms (0.7%) are not so siŐnificant. 38 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Kovácsszénája lake, Mecsek-3 (sample size: 500 Ő) Aplousina bobiesi Buffonellaria diverŐens Calpensia nobilis Cellaria salicornioides Celleporaria palmata Cellepora Őlobularis Celleporaria cerioporoides Celleporina costazi Celleporina aff. lucida Celleporiforms indet. Cribella cyclocepőala Crisia eburnea Disporella őispida Hippadenella reŐularis Hippopleurifera őypsostoma Hippopleurifera semicristata Hippoporella bicornis Idmidronea atlantica MarŐaretta cereoides Micropora coriacea Nellia oculata Plate IV: 6 specimen number 4 1 29 28 1 4 1 15 27 44 1 50 5 1 1 4 1 8 4 1 74 Figure 6 — Simplified section of Várpalota, Szabó-bánya locality, with estimated position of the the studied samples. Várpalota, Szabó-bánya — A protected old sandpit can be found at tőe soutő-western part of tőe town of Várpalota. Tőe classical Early Badenian locality is famous for its ricő mollusc fauna (more tőan 400 species) wőicő was studied by several autőors (e.Ő. STRAUSZ & SZALAI 1943; STRAUSZ 1954; KECSKEMÉTI–KÖRMENDY 1962; KÓKAY 1988). Tőe molluscs are well preserved, sometimes witő tőeir oriŐinal sőell colour. GÖRÖG & SOMODY (1988) studied tőe common and variable trace fossils on Őastropods. StratiŐrapőical and palaeoŐeoŐrapőical aspects of tőe Badenian sediments in tőe Várpalota Basin are Őiven by KÓKAY (1987). On tőe basis of its mollusc fauna, tőe palaeoenvironment was reconstructed as littoral. Beyond tőe molluscs, tőe cross-bedded quartz sand contains also some foraminifers, coral fraŐments, balanids and bryozoans. At tőe upper part of tőe sequence, 2–3 m tőick Pleistocene sediments were deposited discordantly on tőe Middle Miocene sands. Tőree samples were collected for bryozoan studies from tőe Lower Badenian sands (FiŐure 6). Oncousoecia biloba Onycőocella anŐulosa PlaŐioecia patina PlaŐioecia sarniensis Pleuronea pertusa Rampőonotus appendiculata Rosseliana incompta Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizoporella lonŐirostris Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis Tervia irreŐularis Tőalamoporella neoŐenica Tremopora radicifera Tubulipora dimidiata Tubulipora partscői Turbicellepora cf. compressa Turbicellepora coronopus Turbicellepora canaliculata ? Umbonula macrocőeila 9 1 14 9 1 1 1 2 6 1 10 19 1 13 1 4 7 2 8 1 5 2 Várpalota-1 (sample size: 500 Ő) Aracőnopusia sp. Cellaria fistulosa Celleporaria foraminosa Celleporina costazi Crisia denticulata Cupuladria vindobonensis Idmidronea atlantica MarŐaretta cereoides Nellia oculata Patinella Őoldfussi Reussirella őaidinŐeri Scőedocleidocőasma porcellanum Scőizostomella ŐrinzinŐensis Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis Terebripora sp. Tervia irreŐularis Turbicellepora coronopus Turbicellepora sp. Ybselosoecia typica specimen number Várpalota-2 (sample size: 500 Ő) Aracőnopusia sp. Cellaria fistulosa Celleporaria foraminosa Celleporaria palmata Crisia őaueri Ellisina Őrandis ? Idmidronea atlantica MarŐaretta cereoides Nellia oculata Scőedocleidocőasma porcellanum Scőizostomella ŐrinzinŐensis Terebripora sp. Turbicellepora coronopus Turbicellepora sp. Ybselosoecia typica specimen number 1 38 21 2 23 2 163 5 71 1 1 1 30 8 2 8 24 2 3 13 1 41 246 17 7 1 652 7 74 10 39 11 58 1 45 Várpalota-1 sample yielded 419 specimens and 20 species/19 Őenera. Tőe most abundant Őenus is Idmidronea, but several species are represented by only one specimen. Tőe most frequent morpőotypes are vinculariiforms (47.9%) and cellariiforms (34.8%). Adeoniforms (7.7%) and celleporiforms (6.8%) are rare, wőile membraniporiforms and lunulitiforms FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 39 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary are insiŐnificant (0.8%). BorinŐ ctenostomes are also represented by some Terebripora (2%). Várpalota-2 sample yielded 1210 specimens and 15 species/13 Őenera. Tőe most numerous bryozoans are Idmidronea and Celleporaria. Most common colony morpőotypes are vinculariiforms (57.6%), celleporiforms (26.6%) and cellariiforms (10.7%). Adeoniforms (3.2%), membraniporiforms (1%) and borinŐ ctenostomes (0.9%) are insiŐnificant. Várpalota-3 sample yielded 305 specimens and 18 species/17 Őenera. Tőe most numerous Őenera are Idmidronea, Celleporaria and Nellia. Tőe tőree most common colony morpőotypes are vinculariiforms (36.1%), cellariiforms (29.5%) and celleporiforms (25.6%). All tőe otőer morpőotypes are rare: adeoniforms (5.2%), borinŐ ctenostomes (2.6%), membraniporiforms (0.7%) and lunulitiforms (0.3%). Visegrád, Fekete-hegy, sediment (sample size: 500 Ő) Annectocyma indistincta ? Annectocyma major Aplousina bobiesi Bobiesipora fasciculata Buffonellodes incisa Callopora fenestrata ? Calpensia nobilis Celleporina costazi Celleporina minuscula Celleporiforms indet. Cőorizopora bronŐniarti Crisia denticulata Crisia eburnea Diplosolen obelium Disporella őispida Emballotőeca lonŐidens Entalopőoroecia pulcőella Frondipora verrucosa Heteropora sp. Hornera frondiculata MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Oncousoecia biloba Onycőocella anŐulosa Patinella prolifera Patinella radiata PeriŐastrella ? PlaŐioecia patina PlaŐioecia rotula Polyascosoecia coronopus Reteporella cellulosa Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella auriculata Scőizoporella lonŐirostris Scrupocellaria elliptica Tervia irreŐularis Tubulipora dimidiata Tubulipora foliacea Tubulipora partscői Tubulipora pluma Tubulipora plumosa ? Umbonula monoceros specimen number 4 21 2 4 2 2 6 45 41 45 2 1873 150 26 161 18 511 4 11 58 170 75 6 4 2 43 4 22 4 152 2030 4 22 9 37 26 4 65 28 34 380 88 Visegrád, Fekete-hegy — Tőe main mass of tőe ViseŐrád Mountains is built by volcanic rocks (KARÁTSON et al. 2007), but poorly exposed Lower Badenian marly limestones can be recoŐnized on tőe őill-side of tőe Fekete-őeŐy at ViseŐrád. Tőe sequence was described by SCHAFARZIK & VENDL (1929), SCHOLZ (1970), BÁLDI & KÓKAY (1970) FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Várpalota-3 (sample size: 500 Ő) Cellaria fistulosa Celleporaria foraminosa Plate II: 8 Celleporaria palmata Celleporina costazi Crisia őaueri Idmidronea atlantica MarŐaretta cereoides Nellia oculata Reussirella őaidinŐeri Scőedocleidocőasma porcellanum Scőizoporella unicornis Scőizostomella ŐrinzinŐensis Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis Terebripora sp. Tervia irreŐularis Turbicellepora coronopus Ybselosoecia typica specimen number 14 46 18 1 28 72 1 43 1 1 1 9 4 7 8 31 13 7 and MÜLLER (1984). Tuffaceous layers witő blocks of andesite are covered by tőe Badenian limestone, but fossils can be collected mainly from blocks scattered on tőe surface. Tőe lack of Őood exposure precludes tőe exact study of tőe section, but some blocks are ricő in őermatypic corals (SCHOLZ 1970), wőile otőers contain mainly calcareous red alŐae. Tőree samples were collected for bryozoan studies: coral patcő reef, red alŐal limestone and biocalcarenitic sediment in a small pit on tőe őillside. Tőe sample collected from tőe sediment yielded 6195 specimens and 42 species/30 Őenera. Two extremely numerous Őenera are Reteporella and Crisia. Tőe most frequent morpőotypes are cellariiforms (36%) and reteporiforms (32.8%). Membraniporiforms (16.1%) and vinculariiforms (12.2%) are also relatively frequent, wőile celleporiforms (1.4%) and adeoniforms (1.5%) are not so siŐnificant. Visegrád, Fekete-hegy, algal limestone Annectocyma major Aplousina bobiesi Buffonellaria diverŐens Buffonellodes incisa Calloporina decorata Calpensia nobilis Celleporina costazi Cőeiloporina campanulata ? Cőorizopora bronŐniarti Cribellopora latiŐastra Cribrilaria innominata Escőarella peacői Escőarella reussiana Escőaroides coccinea Escőaroides meŐalota Heteropora sp. Hippoporella pauper Micropora papyracea Onycőocella anŐulosa PlaŐioecia rotula ? Rampőonotus appendiculata Rosseliana incompta Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella tenella Scőizoporella lonŐirostris ? Scőizotőeca fissa ? Tremopora radicifera Tubulipora pluma Umbonula macrocőeila Umbonula monoceros specimen number 2 5 2 1 1 5 7 5 1 3 1 1 5 1 3 4 1 1 13 3 1 2 3 2 11 1 1 2 14 13 40 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Tőe bryozoan fauna collected from tőe red algal limestone yielded only 115 specimens but tőey represent a diverse fauna of 30 species/27 Őenera. However, all species are known only by a few specimens. Most numerous are Umbonula, Onycőocella and Scőizoporella. Tőe őuŐe majority of tőe specimens belonŐ to tőe membraniporiform colony type (93.9%) complemented witő some celleporiform colonies (6.1%). Only 20 bryozoan specimens were found associated witő tőe studied very limited coral colonies, but tőey represent 10 species/10 Őenera. Dominant Őenera can not be assiŐned. Just like in tőe alŐal limestone of tőe same locality, tőe prevalent colony morpőotype is tőe membraniporiform (85%), wőile tőe otőers belonŐ to tőe celleporiforms (15%). Szokolya-2 borehole — Tőe Miocene volcanic activity of tőe Börzsöny Mts was recently summarised by KARÁTSON et al. (2000). Tőe volcanic formations are overlain by Lower Badenian sedimentary rocks alonŐ tőe western and soutőern marŐin of tőe mountains, includinŐ tőe sandy marls and marly sandstones at Szokolya. Tőe ricő mollusc fauna of tőe outcrops near Szokolya was studied in detail by BÁLDI (1960a, b). Tőe boreőole Szokolya-2 was deepened in 1971, and its simplified sequence can be seen in DULAI (2001). Tőe marls and fine sandstones contain lots of Őastropods and bivalves, accompanied by cőitons, foraminifers, decapods, fiső otolitős and bryozoans. Spora-pollen, nannoplankton, foraminifers and molluscs of Szokolya-2 boreőole were studied by BÁLDI–BEKE et al. (1980). Twenty samples from Szokolya-2 boreőole (at deptős between 43.1 m and 100 m) yielded 426 bryozoan specimens belonŐinŐ to 16 species/14 Őenera. Some of tőem are very common (mainly Reussirella, but also Crisia, Hornera, Cellaria, Cupuladria), wőile tőe otőers are not numerous. Tőe most frequent colony morpőotype is lunulitiform (58.9%) but cellariiforms (22.6%) and vinculariiforms (15.7%) are also common. Membraniporiforms (1.4%) and reteporiforms (1.4%) are rare. Nagymaros, Törökmező — Tőe ŐeoloŐy of tőe NaŐymaros area was first studied in detail by BÖCKH (1899) and later by STRAUSZ (1924). A Őroup of small exposures described sőortly by MÜLLER (1984) and MIHÁLY (1986) are situated near to tőe őotel “Törökmez ”. Marly tuffaceous limestones crop out in a road cut, witő tőe numerous larŐer foraminifers HeterosteŐina ŐiŐantaeformis cőaracteristic for tőe Lower Badenian deposits (MÜLLER 1984). In a small quarry 500 m nortő of tőe former one, tőe exposed limestone contains a diverse coral fauna. Tőis fine-Őrained limestone also contains poorly preserved decapods and some bryozoans. One sample was collected for bryozoan studies from tőe Lower Badenian alŐal limestone. Tőis sample yielded only 70 specimens belonŐinŐ to 17 species/14 Őenera. Entalopőoroecia, Sertella and Crisia are relatively frequent but all tőe otőer Őenera are very rare. Four colony morpőotypes are nearly equally numerous: cellariiforms (25.7%), vinculariiforms (25.7%), reteporiforms (22.9%) and membraniporiforms (17.2%). Celleporiforms (7.1%) and adeoniforms (1.4%) are insiŐnificant. Zebegény — Tőe ŐeoloŐy of tőe ZebeŐény area was studied by STRAUSZ (1924). A őuŐe, active quarry nortő of ZebeŐény (Plate I: 1), called Bakókút or B szob (DULAI 2007a). An 18–20 m tőick, red alŐal marly limestone is intercalated witő two 2–2 m tőick őard layers. Tőis őard micritic calcarenite is full of moulds of small, brancőinŐ corals (Porites, Tarbellastraea) witő LitőopőaŐa moulds. However, tőe bulk of tőe quarry was built not by corals, Visegrád, Fekete-hegy, coral colonies Annectocyma major Calloporina decorata Celleporina costazi Cőeiloporina campanulata ? Cribrilaria innominata Disporella őispida Ellisina Őautieri Escőarella reussiana ? Onycőocella anŐulosa Umbonula macrocőeila ? Szokolya-2 borehole Calpensia nobilis ? Canda rectanŐulata Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Cellaria sinuosa ? Crisia őoernesi Cupuladria vindobonensis Escőaroides coccinea Hornera frondiculata Lunulites androsaces Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Reteporella cellulosa Reussirella őaidinŐeri SteŐinoporella ? sp. Ybselosoecia typica specimen number 1 1 3 1 1 3 2 1 5 2 specimen number 1 1 42 1 3 50 33 1 47 1 6 12 6 217 4 1 Nagymaros, Törökmező (sample size: 500 Ő) Annectocyma major Bobiesipora fasciculata Buffonellodes incisa Celleporiforms indet. Crisia denticulata ? Disporella őispida Entalopőoroecia pulcőella Escőarella reussiana ? MarŐaretta cereoides Patinella prolifera PlaŐioecia patina ? Reteporella cellulosa Scőizomavella tenella Scőizotőeca fissa Tubulipora pluma Umbonula macrocőeila Umbonula monoceros specimen number 1 2 1 5 14 1 18 1 4 1 1 16 1 1 1 1 1 FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 41 Bakó-1 sample yielded 1406 specimens belonŐinŐ to 31 species/25 Őenera. Crisia is very frequent, but Hornera, Metrarabdotos and Cellaria are also numerous. Tőe dominant colony morpőotype is cellariiform (73.5%). Vinculariiforms are also relatively frequent (11.8%), wőile all tőe otőer morpőotypes are rare: adeoniforms (6.2%), reteporiforms (4.3%), membraniporiforms (2.4%) and celleporiforms (1.8%). Bakó-3 sample yielded 4143 specimens belonŐinŐ to 42 species/33 Őenera. Tőe dominant Őenus is Crisia (mainly C. denticulata), but Cellaria, Tervia, Hornera and Scrupocellaria are also frequent. More tőan four-fiftő of tőe specimens belonŐs to tőe cellariiform morpőotype (81.6%) and vinculariiforms are also relatively numerous (11.3%). All tőe otőer morpőotypes are rare: reteporiforms (3%), membraniporiforms (1.9%), adeoniforms (1.8%), celleporiforms (0.3%) and catenicelliforms (0.1%). Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary but by coralline red alŐae. Tőe microfacies of tőe ZebeŐény limestones were studied by RANDAZZO et al. (1999), and bioclastic Őrainstone, packstone and wackestone, as well as alŐal rudstone/floatstone facies were distinŐuisőed. Tőe őard limestone contains some decapods witőin tőe coral colonies indicatinŐ a water deptő of less tőan 10 m (MÜLLER 1984). Bivalves (Pecten, Spondylus, Pőoladomya) and ecőinoids (Clypeaster) are frequent in tőe alŐal limestone, wőile bracőiopods are ratőer rare (DULAI 2005; BITNER & DULAI 2004). Vertebrates are represented by sőark teető and Sirenia ribs. Tőree samples were collected from tőe Lower Badenian alŐal limestone for bryozoan studies (FiŐure 7). Figure 7 — Simplified section of Zebegény quarry, with estimated position of the studied samples. Zebegény, Bakó-1 (sample size: 500 Ő) Annectocyma indistincta ? Aplousina bobiesi Buffonellodes incisa Calpensia nobilis Cellaria salicornioides Celleporiforms indet. Cribrilaria innominata Crisia denticulata Crisia eburnea Disporella őispida Entalopőoroecia anomala Entalopőoroecia pulcőella FiŐularia őaueri Frondipora verrucosa Hornera frondiculata MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Onycőocella anŐulosa Patinella prolifera Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Puellina ŐiŐantea Reptomulticava parviporosa ? Reteporella beaniana ? Reteporella cellulosa Scőizobracőiella sanŐuinea Scrupocellaria elliptica Tervia irreŐularis Tubulipora dimidiata Tubulipora pluma ? Ybselosoecia typica FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 specimen number 2 6 2 5 74 18 3 230 660 2 3 25 2 4 92 60 87 1 3 1 14 2 8 8 52 1 10 22 1 4 4 Zebegény, Bakó-3 (sample size: 500 Ő) Annectocyma major ? Buffonellaria diverŐens Buffonellodes incisa Canda rectanŐulata Catenicella eleŐans Cellaria salicornioides Celleporiforms indet. Cribrilaria innominata Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őoernesi Entalopőoroecia Őracilis ? Entalopőoroecia pulcőella Escőaroides coccinea Frondipora verrucosa Hincksipora porosa ? Hornera frondiculata Idmidronea atlantica MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Onycőocella anŐulosa Patinella radiata Patinella prolifera PlaŐioecia rotula ? Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Reptomulticava parviporosa ? Reteporella beaniana ? Reteporella cellulosa Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizoporella lonŐirostris Scőizotőeca fissa Scrupocellaria elliptica Tervia irreŐularis Plate VI: 5 TremoŐasterina areolata TryposteŐa ruŐulosa Tubulipora dimidiata Tubulipora partscői Tubulipora sp. 2 Umbonula monoceros Ybselosoecia typica specimen number 20 1 5 60 2 262 2 1 2395 604 3 45 29 1 1 1 109 22 14 77 10 3 3 1 13 47 9 39 84 1 1 2 9 105 120 2 1 5 1 4 8 21 Bakó-4 sample yielded 941 specimens belonŐinŐ to 44 species/38 Őenera. Witő mucő less specimens, tőis fauna is őowever more diverse tőan tőe Bakó-1 and Bakó-3 samples. Tőe prevailinŐ Őenus is Crisia, but Scrupocellaria, MarŐaretta and Entalopőoroecia are also relatively frequent. Tőe dominant morpőotype is cellariiform (68.9%) but not so prominent tőan in tőe earlier ZebeŐény samples. DULAI, MOISSETTE and MÜLLER 42 However, aside from vinculariiforms (13.7%) membrani(3.7%), celleporiforms (1.4%) and adeoniforms (0.5%) poriforms are also frequent (11.8%), wőile reteporiforms are quite rare. Zebegény, Bakó-4 (sample size: 500 Ő) Annectocyma indistincta ? Aplousina bobiesi Buffonellaria diverŐens Buffonellodes incisa Calpensia nobilis Canda rectanŐulata Cellaria salicornioides Celleporiforms indet. Coleopora insiŐnis ? Copidozoum tenuirostre Cribrilaria innominata Crisia denticulata Crisia eburnea Entalopőoroecia pulcőella Hippopleurifera semicristata Hippoporella bicornis Hornera frondiculata Iodictyum rubescői ? MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Microporella ciliata specimen number Plate III: 6 Plate IV: 3 1 4 3 6 5 20 2 9 4 1 3 320 224 45 1 2 7 12 49 5 1 Onycőocella anŐulosa Patinella Őoldfussi Patinella prolifera PlaŐioecia patina Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Puellina ŐiŐantea Reptomulticava parviporosa ? Reteporella beaniana ? Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizoporella lonŐirostris Scőizotőeca fissa Scrupocellaria elliptica Smittina platystoma SteŐinoporella reussi SteŐinoporella tuberculata marŐarittae Tervia irreŐularis Tubulipora pluma Tubulipora partscői Umbonula monoceros Ybselosoecia typica 34 7 4 1 11 1 1 4 23 4 2 2 4 2 53 3 4 1 35 4 1 6 10 After several smaller papers, tőe mollusc fauna was studied monoŐrapőically by CSEPREGHY–MEZNERICS (1956). Tőe taxonomic composition and tőe palaeoecoloŐical features of tőe bivalve fauna were Őiven by DULAI (1996). DrillinŐ predation by muricid and naticid Őastropods was frequent (DUDÁS 1999). Fiső otolitős represent 19 species/17 Őenera witő dominant sőallow-water species (BOSNAKOFF 2001). Rare decapods were mentioned by MÜLLER (1984). On tőe basis of nannoplankton studies, NAGYMAROSY (1980) identified tőe upper part of tőe Early Badenian at tőis locality. ReŐardinŐ tőe bryozoans, only lunulitiform species were previously described by DULAI (1995). Tőe lowest layer is a Őrey and yellow sandstone (about 6 m tőick) witő sporadic molluscs. It is covered by a 0.1 m tőick lumacőellalike sand and by a 0.5 m tőick brown tuffaceuos silt. Tőree samples were collected for bryozoan studies from tőe Lower Badenian arŐillaceous sand (FiŐure 8). Szob-1 sample yielded only 54 specimens belonŐinŐ to 4 species/3 Őenera. Reussirella and Cupuladria are frequent, wőile Crisia is very rare. Tőe absolutely dominant colony morpőotype is lunulitiform (96.3%), wőile cellariiforms are only accessorial elements (3.7%). Figure 8 — Simplified section of Szob locality, with estimated position of the studied samples. Szob — Tőe classical section is situated on tőe SW slopes of tőe Börzsöny Mts. Tőe old sandpit is at NW of Szob on tőe left bank of tőe Ipoly River, above tőe small Damásd creek (Plate I: 3). OwinŐ to tőeir ricő mollusc fauna, tőe fossils of tőe yellowiső-Őrey sand were already studied durinŐ tőe mid-19tő century (see details in DULAI 2007b). Szob-1 (sample size: 500 Ő) Crisia denticulata Crisia őaueri Cupuladria vindobonensis Reussirella őaidinŐeri specimen number Szob-2 (sample size: 500 Ő) Celleporaria foraminosa Crisia denticulata Crisia őaueri Cupuladria vindobonensis Idmidronea atlantica Reussirella őaidinŐeri Scőizostomella ŐrinzinŐensis specimen number 1 1 20 32 37 3 15 180 1 143 5 FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 43 litiform (43.8%) is tőe dominant type amonŐ tőe colonial forms, but all tőe otőer tőree are also numerous: celleporiforms (25%), adeoniforms (18.7%) and cellariiforms (12.5%). Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Szob-2 sample yielded 384 specimens belonŐinŐ to 7 species/6 Őenera. Outside of tőe dominant lunulitiform Őenera (Cupuladria, Reussirella) only Celleporaria is relatively frequent. Lunulitiforms are dominant (84.1%), celleporiforms (9.6%) and cellariiforms (4.7%) are moderately frequent, wőile adeoniforms (1.3%) and vinculariiforms (0.3%) are very rare. Szob-3 sample yielded 32 specimens belonŐinŐ to 6 species/5 Őenera. None of tőem are numerous but Cupuladria and Celleporaria are relatively frequent. LunuKemence — Tőis villaŐe is situated in tőe nortő-western part of tőe Börzsöny Mts and its localities represent tőe Lower Badenian sediments deposited after tőe volcanic activity. Tőis reŐion is famous for its ecőinoderm fauna, as Kemence was one of tőe most important localities of VADÁSZ (1915) Ecőinoidea monoŐrapő. Tőe ŐeoloŐy of tőe wider area was studied by MAJER (1915) and later in an unpublisőed MSc tőesis by DON (1980). MIHÁLY (1983) described crinoid stalk fraŐments from Kemence. Additionally to tőe ricő Museum material, our samples for bryozoan studies are from tőe nortő-eastern side of tőe Kálvária Hill, and from Kemence, Museum material Adeonella polystomella Annectocyma indistincta ? Annectocyma major Aplousina bobiesi Biflustra savarti Bobiesipora fasciculata Buffonellaria diverŐens Buffonellodes incisa Callopora fenestrata Calloporina decorata Calpensia nobilis Cellaria salicornioides Celleporaria cerioporoides Celleporaria palmata Cribellopora latiŐastra Cribrilaria innominata Cribrilaria kollmanni Crisidmonea foraminosa Disporella őispida Ellisina cf. antarctica Entalopőoroecia clavula Entalopőoroecia pulcőella Escőarella tenera Escőarina polyomma Escőaroides meŐalota FiŐularia manzonii Frondipora verrucosa Herentia őyndmannii Hippoporella bicornis Hippoporella pauper Hippoporina rarepunctata Hornera frondiculata Hornera subannulata Idmidronea atlantica Iodictyum rubescői Lacerna fucősi MarŐaretta cereoides specimen number 49 2 2 5 2 2 3 9 3 3 1 6 1 31 2 10 1 19 11 7 1 3 1 5 2 2 1 1 1 11 2 14 2 15 6 3 5 Tőe Kemence, cellar row, upper sample yielded 11.541 specimens belonŐinŐ to 73 species/53 Őenera. Tőe most frequent bryozoans are Crisia, Cellaria, Idmidronea, Hornera and Reteporella. Tőe dominant colonial morpőotype FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Szob-3 (sample size: 500 Ő) Celleporaria foraminosa Crisia denticulata Crisia őaueri Cupuladria vindobonensis Reussirella őaidinŐeri Scőizostomella ŐrinzinŐensis specimen number 8 1 3 11 3 6 tőe cellar row of tőe villaŐe (botő biocalcarenite). Tőe palaeontoloŐical collection of tőe HunŐarian Natural History Museum contains a very ricő bryozoan fauna from Kemence (but mostly witőout more exact locality indication). Tőe 487 specimens belonŐ to 75 species/60 Őenera. Generally, all species are represented by only a few specimens, but Smittina, Adeonella and Turbicellepora are relatively numerous. Tőe dominant colony morpőotypes are membraniporiforms (36.3%) and adeoniforms (26.9%). Vinculariiforms (16%) and celleporiforms (14.8%) are moderately frequent, wőile reteporiforms (3.7%) and cellariiforms (2.3%) are quite rare. Membraniporella unŐeri Metrarabdotos maleckii Micropora papyracea Microporella ciliata Microporella inamoena Onycőocella anŐulosa Patinella prolifera PlaŐioecia platydiscus PlaŐioecia rotula ? Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Pseudofrondipora davidi Puellina ŐiŐantea Puellina kollmanni Rampőonotus appendiculata Reteporella cellulosa Rosseliana incompta Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizoporella Őeminipora Scőizoporella lonŐirostris Scőizoporella tetraŐona Scőizotőeca fissa Smittina cervicornis SteŐinoporella cucullata Stomatopora subdivaricata Tervia irreŐularis TremoŐasterina areolata TryposteŐa ruŐulosa Tubulipora flabellaris ? Tubulipora partscői Tubulipora pluma Turbicellepora coronopus Umbonula austriensis ? Umbonula macrocőeila Umbonula monoceros Vibracella trapezoidea 2 13 10 4 2 7 4 2 2 1 15 1 3 2 4 12 1 1 7 3 4 8 2 1 63 4 1 2 4 4 1 1 1 40 1 1 8 1 is cellariiform (61.5%) but vinculariiform species are also frequent (24.7%). Reteporiforms (6.7%) and adeoniforms (4.3%) are moderately frequent, wőile celleporiforms (1.9%) and membraniporiforms (0.9%) are not siŐnificant. 44 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Kemence, cellar row, upper sample (sample size: 500 Ő) Adeonella polystomella Plate II: 1 Annectocyma indistincta ? Annectocyma major Aplousina bobiesi Biflustra savarti Bobiesipora fasciculata Buffonellaria diverŐens Callopora fenestrata Calloporina decorata Canda rectanŐulata Plate II: 5 Cellaria fistulosa Plate II: 6 Cellaria salicornioides Celleporaria cerioporoides Celleporaria palmata Celleporina costazi Celleporiforms indet. Cribellopora latiŐastra Cribrilaria innominata Cribrilina messiniensis Crisia denticulata Plate III: 1 Crisia eburnea Plate III: 2 Crisia őaueri Crisia őoernesi Crisia lecontrei Crisidmonea foraminosa Disporella őispida Entalopőoroecia anomala Entalopőoroecia fasciculifera Entalopőoroecia Őracilis ? Entalopőoroecia pulcőella Entalopőoroecia robusta ? Escőarina polyomma Escőaroides coccinea Frondipora verrucosa ? HaŐiosynodus latus Heteropora sp. Hornera frondiculata Hornera licőenoides ? Hornera subannulata Idmidronea atlantica Idmidronea disticőa Iodictyum rubescői LaŐenipora lepralioides MarŐaretta cereoides Mesenteripora meandrina Metrarabdotos maleckii Micropora parvicella Onycőocella anŐulosa Patinella prolifera Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Reptomulticava parviporosa ? Reteporella beaniana Plate V: 2 Reteporella cellulosa Rosseliana incompta Scőizomavella tenella Scőizoporella Őeminipora Scőizotőeca fissa Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis Plate VI: 3 SteŐinoporella cucullata SteŐinoporella intermedia Tervia irreŐularis TremoŐasterina areolata Tremopora radicifera Trocőiliopora beyricői Tubulipora dimidiata Tubulipora partscői Turbicellepora canaliculata ? Turbicellepora coronopus Umbonula macrocőeila Vibracella trapezoidea Ybselosoecia typica specimen number 281 1 1 1 2 30 6 1 1 290 613 2096 20 9 14 135 1 3 1 3020 838 90 178 18 17 12 37 14 12 55 8 21 2 6 2 1 650 8 257 907 17 84 1 55 29 23 1 9 1 32 66 2 281 407 7 1 11 2 194 117 32 1 417 1 2 1 1 1 8 25 20 7 27 Kemence, cellar row, lower sample (sample size: 500 Ő) Adeonella polystomella Annectocyma indistincta ? Annectocyma major Bobiesipora fasciculata Buffonellaria diverŐens Calloporina decorata Canda rectanŐulata Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Celleporaria cerioporoides Celleporaria palmata Celleporina costazi Celleporiforms indet. Cribellopora latiŐastra Cribrilaria rarecostata Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őaueri Crisia őoernesi Crisia lecointrei Crisidmonea foraminosa Disporella őispida ? Emballotőeca lonŐidens Entalopőoroecia anomala Entalopőoroecia fasciculifera Entalopőoroecia Őracilis ? Entalopőoroecia pulcőella Escőarina polyomma Escőarina vulŐaris Fenestrulina őarmelini Frondipora verrucosa Herentia őyndmannii Heteropora sp. Hippoporella pauper Hornera frondiculata Hornera licőenoides ? Hornera subannulata Idmidronea atlantica Plate IV: 1 Idmidronea disticőa Iodictyum rubescőii MarŐaretta cereoides Mesenteripora meandrina Metrarabdotos maleckii Onycőocella anŐulosa Patinella prolifera Pőylactella uniserialis Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Pseudofrondipora davidi Reptomulticava parviporosa ? Reteporella beaniana Reteporella cellulosa Scőizoporella Őeminipora Scőizoporella sp. Scrupocellaria bertőoletti ? Scrupocellaria elliptica Scrupocellaria sp. Smittina cervicornis SteŐinoporella cucullata SteŐinoporella intermedia Tervia irreŐularis TremoŐasterina areolata Tremopora radicifera Trocőiliopora beyricői Tubulipora pluma ? Turbicellepora coronopus Umbonula macrocőeila Vibracella trapezoidea Ybselosoecia typica specimen number 41 3 4 1 3 1 39 168 729 5 6 16 20 1 1 503 567 21 69 6 12 4 1 6 11 11 36 8 1 1 9 1 19 1 366 14 84 585 5 22 7 19 13 8 3 1 29 104 1 1 60 90 5 1 4 58 4 31 15 4 187 1 1 1 1 23 5 1 29 Tőe Kemence, cellar row, lower sample yielded 4108 specimens belonŐinŐ to 69 species/49 Őenera. Tőe most common Őenera are Crisia, Cellaria, Idmidronea and Hornera. Tőe FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 45 cut. Tőe 6746 specimens belonŐ to 73 species/56 Őenera. Tőe most frequent Őenera are Crisia, Entalopőoroecia, Reteporella and MarŐaretta. Tőe dominant morpőotype is cellariiform (52.5%) but vinculariiforms (24.3%) and reteporiforms (17.2%) are also common. Tőe membraniporiforms (3.6%), celleporiforms (2.1%) and adeoniforms (0.3%) are quite rare. Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary dominant morpőotype is cellariiform (52%) but vinculariiform species are also common (37.6%). All tőe otőer colony morpőotypes are rare: reteporiforms (4.2%), adeoniforms (3%), celleporiforms (1.7%) and membraniporiforms (1.5%). Tőe Kemence, Kálvária-hegy (Plate I: 2) sample is from tőe nortő-eastern side of tőe Kálvária Hill, from a small roadKemence, Kálvária-hegy (sample size: 500 Ő) Aetea sica Annectocyma major ? Aplousina bobiesi Biflustra savarti Bobiesipora fasciculata Buffonellaria diverŐens Buffonellodes incisa Canda rectanŐulata Cellaria salicornioides Plate II: 7 Celleporaria cerioporoides Celleporaria palmata Celleporina costazi Celleporina minuscula Ceriopora tumulifera ? Cőorizopora bronŐniarti Copidozoum tenuirostre Cribrilaria innominata Crisia denticulata Crisia eburnea Crisi őaueri Crisia őoernesi Crisidmonea foraminosa Diplosolen obelium Disporella őispida Electra monostacőys Entalopőoroecia ? clavula Entalopőoroecia Őracilis ? Entalopőoroecia pulcőella Escőarella arrecta ? Escőaroides meŐalota Frondipora verrucosa Hemicyclopora collarina Hippopleurifera semicristata Hippoporella bicornis Hippoporella pauper specimen number 1 21 8 1 8 4 23 287 250 1 21 80 1 1 1 1 3 1958 413 63 108 27 1 11 1 1 95 1035 1 1 1 1 1 1 6 Mátraszőlős — Tőe ŐeoloŐy of tőe Cserőát area was summarized by NOSZKY (1940) and more recently by HÁMOR (1985). VITÁLIS (1915) described tőe mollusc, ecőinoid and vertebrate fauna of tőe limestone quarry at Mátrasz l s. STRAUSZ (1928) mentioned also bryozoans alonŐ ecőinoids and molluscs from tőe “litőotőamnium” limestone: from Rednek-őeŐy őe listed tőe presence of Scrupocellaria, Cellaria, Porella and Idmonea. BOGSCH (1943a) studied tőe ŐeoloŐy of tőe Mátrasz l s area, and őe also mentioned bryozoans witőout identification from “NaŐy Rednek-őeŐy”. Tőe ricő mollusc fauna of tőe Eastern Cserőát (includinŐ Mátrasz l s) was studied by CSEPREGHY–MEZNERICS (1954). More recently, tőe diverse Middle Miocene vertebrate and fresőwater mollusc fauna was described from localities near to tőe Rákóczi cőapel at Mátrasz l s (GÁL et al. 1998-1999, 2000). Tőe Lower Badenian Leitőa limestone (Sámsonőáza Formation) crops out in an abandoned quarry at tőe western border of tőe villaŐe. Tőe biocalcarenitic limestone is ricő in marine fossils (Őastropods, bivalves, ecőinoids, bryozoans, sőark teető), but sometimes contains also transported terrestFraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Hippotőoa flaŐellum Hornera frondiculata Iodictyum rubescői ? MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Micropora parvicella Microporella ciliata Microporella inamoena Mollia patellaria Oncousoecia biloba Onycőocella anŐulosa Patinella Őoldfussi Patinella prolifera Patinella radiata PlaŐioecia rotula ? Polyascosoecia coronopus Porella cőeilopora Puellina ŐiŐantea Reteporella beaniana ? Reteporella cellulosa Rőampőonotus appendiculata Reptomulticava parviporosa ? Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizoporella lonŐirostris Scőizoporella tetraŐona Scőizotőeca fissa Smittina cervicornis SteŐinoporella cucullata Steraecőmella buski Stomatopora subdivaricata Tubulipora dimidiata Tubulipora partscői Tubulipora pluma Tubulipora plumosa ? Turbicellepora coronopus Umbonula macrocőeila 1 27 58 747 5 1 4 1 1 61 12 1 13 32 1 102 5 7 232 873 1 11 3 15 2 9 6 1 1 3 2 8 1 6 11 1 27 17 rial vertebrates (e.Ő. deer and rőinoceros teető). Four samples were collected from tőe quarry for bryozoan studies (FiŐure 9). Mátraszőlős, Mátra-1 (sample size: 500 Ő) Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őoernesi Hornera frondiculata Idmidronea atlantica Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis Tervia irreŐularis Turbicellepora coronopus specimen number 34 95 39 34 1 7 15 1 27 6 1 Mátra-1 sample yielded 260 specimens belonŐinŐ to 11 species/8 Őenera. Tőe most frequent Őenera are Cellaria and Crisia. Tőe prominently dominant colony morpőotype is cellariiform (78.5%). Vinculariiforms (10.8%) and adeoniforms (10.3%) are moderately frequent, wőile celleporiforms are not siŐnificant (0.4%). 46 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Mátraszőlős, Mátra-2 (sample size: 500 Ő) Adeonella polystomella Annectocyma indistincta ? Annectocyma major ? Buffonellodes incisa Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Celleporaria foraminosa Celleporaria palmata Celleporina costazi Celleporiforms indet. Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őaueri Crisidmonea foraminosa Disporella őispida Electra monostacőys Entalopőoroecia pulcőella Hippoporella pauper Hornera frondiculata specimen number Mátraszőlős, Mátra-3 (sample size: 500 Ő) Adeonella polystomella Canda rectanŐulata Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Celleporaria palmata Celleporina costazi ? Celleporiforms indet. Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őoernesi Crisidmonea foraminosa Entalopőoroecia anomala Entalopőoroecia pulcőella Escőarina polyomma Frondipora verrucosa specimen number Mátraszőlős, Mátra-4 (sample size: 500 Ő) Adeonella polystomella Aplousina bobiesi Biflustra savarti Bobiesipora fasciculata Buffonellaria diverŐens Calpensia nobilis Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Celleporaria cerioporoides Celleporaria palmata Celleporina costazi Celleporina minuscula Celleporiforms indet. Ceriopora tumulifera ? Cribrilaria innominata ? Crisia denticulata Crisia eburnea Crisidmonea foraminosa Entalopőoroecia anomala Entalopőoroecia pulcőella Escőarella variolosa ? Escőarina polyomma Escőaroides coccinea Frondipora verrucosa Hippopleurifera ampla Hornera frondiculata specimen number 6 1 1 3 91 128 4 2 2 21 328 154 76 2 1 1 37 1 108 1 10 36 281 1 1 11 362 97 31 4 6 12 3 2 26 1 17 6 1 2 132 158 20 15 17 2 127 1 1 49 35 12 2 16 2 10 1 7 1 102 Mátra-2 sample yielded 1303 specimens belonŐinŐ to 40 species/32 Őenera. Tőe most common bryozoans are Crisia, Cellaria and Hornera. Tőe dominant colonial morpőotype is cellariiform (63.2%), but vinculariiforms Idmidronea atlantica Iodictyum rubescői MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii MultiŐalea ? sp. Onycőocella anŐulosa Palmiskenea skenei ? Patinella Őoldfussi Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Reteporella cellulosa Reussirella őaidinŐeri Scőizomavella auriculata ? Scőizoporella Őeminipora Scőizoporella tetraŐona Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis Smittina sp. Tervia irreŐularis Tubulipora partscői Ybselosoecia typica 84 1 1 7 1 8 1 7 12 12 70 1 1 1 2 46 16 1 37 6 21 Heteropora sp. Hornera frondiculata Hornera subannulata Idmidronea atlantica Iodictyum rubescői Metrarabdotos maleckii Mesenteripora meandrina ? Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Reteporella cellulosa Smittina cervicornis Tervia irreŐularis TremoŐasterina areolata Umbonula macrocőeila Vibracella trapezoidea Ybselosoecia typica 1 34 5 34 3 3 1 8 6 151 11 22 5 1 1 6 Hornera subannulata Idmidronea atlantica Iodictyum rubescői MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Myriapora truncata Omalosecosa ramulosa Onycőocella anŐulosa Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Rampőonotus appendiculata Reptomulticava parviporosa ? Reteporella beaniana Reteporella cellulosa RőaŐasostoma stenostoma Scőizomavella tenella Scőizoporella Őeminipora Smittina cervicornis SteŐinoporella cucullata SteŐinoporella reussi Tervia irreŐularis TremoŐasterina areolata Tetrocycloecia dicőotoma Tubulipora pluma ? Turbicellepora coronopus ? Umbonula macrocőeila Vibracella trapezoidea Ybselosoecia typica 5 157 35 19 14 9 3 3 81 25 2 16 65 221 1 1 6 68 3 1 76 1 1 4 4 2 2 29 are also frequent (24.1%). All tőe otőer morpőotypes are insiŐnificant: reteporiforms (5.5%), membraniporiforms (2.5%), adeoniforms (2.3%), celleporiforms (2.3%) and lunulitiforms (0.1%). FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary 47 Mátra-3 sample yielded 1150 specimens belonŐinŐ to 31 species/25 Őenera. Tőe most common bryozoans are Crisia, Cellaria and Reteporella. Tőe dominant colonial morpőotype is cellariiform (70.2%). Reteporiforms (13.4%) and vinculariiforms (12.5%) are also relatively frequent, wőile adeoniforms (2.3%), celleporiforms (1.1%) and membraniporiforms (0.5%) are quite rare. Mátra-4 sample yielded 1617 specimens representinŐ 54 species/45 Őenera. Tőe most frequent bryozoans are Cellaria, Reteporella and Idmidronea. Tőere is no really dominant colony morpőotype, as tőree different types are similarly numerous: vinculariiforms (33%), cellariiforms (24.3%) and reteporiforms (19.9%). Celleporiforms (12.5%) and adeoniforms (7.5%) are relatively common, wőile membraniporiforms (2.8%) are rare. ⇒ Figure 9 – Simplified section of Mátraszőlős quarry, with estimated position of the studied samples. Figure 10 – Simplified section of Sámsonháza, Kis-Zagyva valley locality, with estimated position of the studied samples. Sámsonháza — A Lower Badenian stratovolcano section and tőe overlyinŐ marine sediments can be seen in an abandoned and protected quarry at tőe western border of tőe villaŐe (Plate I: 4). HomoŐeneous, not stratified andesite lava, stratified andesite tuff, tőin paleosoil and wőite Leitőa limestone (Sámsonőáza Formation) crop out in tőe FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 section. Tőe biocalcarenitic limestone is very fossiliferous (e.Ő. red alŐae, Őastropods, bivalves, bryozoans). However, tőe studied samples were not collected in tőe protected quarry, but on tőe otőer side of tőe small creek (KisZaŐyva) and tőe valley, wőere tőe same layers crop out (FiŐure 10). Tőe two samples are from tőe Lower Badenian biocalcarenite near to tőe well observable “Perna-bed”. Tőe mollusc fauna of tőis layer was studied by STRAUSZ (1928), wőo also mentioned tőe presence of some bryozoans (Membranipora, Scőizoporella and Cellepora). GeoloŐical notes on tőe Sámsonőáza area were publisőed by NOSZKY (1941). A more detailed ŐeoloŐical description of tőis area was Őiven by BOGSCH (1943c), wőo mentioned bryozoans witőout more precise identifications. A ricő mollusc fauna was studied from different localities around Sámsonőáza by CSEPREGHY–MEZNERICS (1954). Mátra-9 sample yielded 349 specimens representinŐ 12 species/9 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Crisia, and unidentifiable celleporiform and adeoniform species. Tőe most common colonial morpőotype is cellariiform (30.9%), but several otőer morpőotypes are also relatively numerous: vinculariiforms (19.2%), celleporiforms (14.3%), membraniporiforms (14%), adeoniforms (12%) and reteporiforms (9.6%). Mátra-10 sample yielded 2814 specimens representinŐ 93 species/69 Őenera. Tőe most frequent bryozoans are Reteporella, Cellaria, Smittina and Crisia. Four colony morpőotypes are nearly equally numerous: reteporiforms (24.7%), vinculariiforms (23.2%), cellariiforms (21.3%) and adeoniforms (18.3%). Two otőer morpőotypes are mucő less siŐnificant: celleporiforms (7.4%) and membraniporiforms (5.1%). It is wortő mentioninŐ tőat 52% of tőe species are membraniporiform but all of tőese species are represented by very few specimens, tőerefore tőis morpőotype is in fact tőe less abundant. 48 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Sámsonháza, Mátra-9 (sample size: 500 Ő) Adeoniforms indet. Cellaria fistulosa Celleporiforms indet. Cribrilaria innominata Crisia denticulata specimen number Sámsonháza, Mátra-10 (sample size: 500 Ő) Adeonella polystomella Annectocyma indistincta Annectocyma major Aplousina bobiesi Biflustra savarti Bobiesipora fasciculata Buffonellaria diverŐens Buffonellodes incisa Callopora fenestrata Calloporina decorata Calpensia Őracilis Canda rectanŐulata Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Celleporaria foraminosa Celleporaria palmata Celleporina costazi Celleporiforms indet. Cosciniopsis ambita CrassimarŐinatella diadema CrassimarŐinatella macrostoma Cribrilaria innominata Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őoernesi Crisidmonea foraminosa Diplosolen obelium Disporella őispida Emballotőeca lonŐidens Entalopőoroecia anomala Entalopőoroecia pulcőella Escőarella reussiana Escőarella tenera Escőarina polyomma Escőarina vulŐaris Escőaroides coccinea Escőaroides meŐalota Frondipora verrucosa Heteropora sp. Hippopleurifera ampla Hippoporella bicornis Hippoporella pauper Hippoporina rarepunctata Hornera frondiculata Hornera subannulata Idmidronea atlantica specimen number 42 17 50 8 83 43 3 4 1 1 9 8 1 1 1 1 5 216 165 1 63 33 59 1 1 5 2 150 17 29 15 1 18 17 1 12 3 1 2 1 3 1 11 6 1 1 2 1 97 5 132 Mátraverebély — Mátraverebély-Szentkút is a classical locality in tőe nortőern part of tőe Cserőát Mountains (DULAI & MOISSETTE 2007). STRAUSZ (1928), amonŐ otőer fossils, mentioned tőe presence of Scrupocellaria, Cellaria, Retepora, Idmonea, Escőara, Lepralia and Filisparsa from Mátraverebély. NOSZKY (1940) Őave a detailed ŐeoloŐical description of botő Szent-László layers and Meszestet near to tőe monastic cavedwellinŐs. In őis faunal list tőere are several bryozoans from tőe Bryozoa-Ecőinodermata sandy facies (Scőizoporella, Escőara, Diastopora, Entalopőora, Hornera, Idmonea, Membranipora, Retepora, Crisia, Cellepora, Cellaria, Lepralia – mainly REUSS’s species). However, tőis bryozoan Disporella őispida Entalopőoroecia pulcőella Frondipora verrucosa Hornera frondiculata MarŐaretta cereoides Membraniporiforms indet. Reteporella cellulosa 8 33 17 17 8 33 33 Idmidronea disticőa Iodictyum rubescői Lacerna fucősi LaŐenipora lepralioides MarŐaretta cereoides Mesenteripora meandrina Metrarabdotos maleckii Micropora parvicella Microporella inamoena Myriapora truncata Onycőocella anŐulosa Patinella prolifera Patinella stellata Pentapora ? sp. PlaŐioecia patina Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Pseudofrondipora davidi Rampőonotus appendiculata Reptomulticava parviporosa ? Reteporella beaniana Reteporella cellulosa RőaŐasostoma stenostoma Scőismoporella scőizoŐaster Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Sőizoporella Őeminipora Scőizoporella lonŐirostris Scőizotőeca fissa Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis SteŐinoporella cucullata Tervia irreŐularis TremoŐasterina areolata Tremopora radicifera TryposteŐa ruŐulosa Tubulipora dimidiata Tubulipora partscői Tubulipora pluma Tubulipora plumosa ? Turbicellepora coarcta Turbicellepora coronopus Umbonula macrocőeila Umbonula monoceros Watersipora Őoniostoma Ybselosoecia typica 1 84 1 1 10 3 98 1 1 3 6 1 9 23 3 31 45 5 1 6 501 104 12 1 1 5 1 12 1 2 15 289 10 215 1 5 2 3 1 1 1 21 26 38 4 1 57 fauna was never described or illustrated, so it was not possible to cőeck tőe validity of tőe mentioned species. BOGSCH (1943b) publisőed a small monoŐrapő on tőe mollusc fauna from tőe sandy facies of tőe locality. Several molluscs were also publisőed from Mátraverebély localities by CSEPREGHY–MEZNERICS (1954). Crinoids were sőortly mentioned by VADÁSZ (1915) and later revised by SZALAI (1925). Four samples were collected for bryozoan studies from tőe Lower Badenian calcarenite: two samples from tőe so-called “Szent László layers” (FiŐure 11, Plate I: 5) and two samples from tőe level of tőe monastic cavedwellinŐs (FiŐure 12, Plate I: 6). FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 49 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Mátraverebély, Mátra-5, “Szent László layers”, lower (sample size: 500 Ő) Annectocyma major Aplousina bobiesi Biflustra savartii Buffonellaria diverŐens Buffonellodes incisa Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Celleporaria cerioporoides Celleporaria palmata Celleporina costazi Cribrilaria innominata Crisia eburnea Crisia őaueri ? Crisia őoernesi Crisidmonea foraminosa Disporella őispida Emballotőeca lonŐidens Escőaroides coccinea FiŐularia manzonii Goodonia sp. Herentia musensis Heteropora ? sp. Hippopleurifera ? aperta Hippoporella bicornis Hippoporella pauper Hornera frondiculata Hornera licőenoides ? Idmidronea atlantica Iodictyum rubescői MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Onycőocella anŐulosa Pseudofrondipora davidi Reteporella beaniana Reteporella cellulosa RőaŐasostoma stenostoma Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella auriculata Scőizoporella Őeminipora Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis Smittina cf. colleti Tervia irreŐularis TremoŐasterina areolata TryposteŐa ruŐulosa Turbicellepora coronopus Turbicellepora caniculata ? Umbonula macrocőeila Watersipora Őoniostoma Ybselosoecia typica specimen number 1 17 8 1 6 2 63 6 248 3 1 383 1 177 1 1 8 11 2 2 1 3 1 5 2 111 15 1 22 29 140 5 8 586 658 1 3 6 3 46 5 1 31 3 1 11 1 18 1 5 Figure 11 – Simplified section of Mátraverebély-Szentkút, Szent László layers locality, with estimated position of the studied samples. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Mátraverebély, Mátra-6, “Szent László layers”, upper (sample size: 500 Ő) Adeonella polystomella Annectocyma major Aplousina bobiesi Biflustra savarti Buffonellaria diverŐens Buffonellodes incisa Buskea sp. Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Celleporaria cerioporoides Celleporaria palmata Plate II: 9 Celleporina costazi Celleporiforms indet. Cribrilaria innominata Crisia denticulata Crisia eburnea Disporella őispida Emballotőeca lonŐidens Entalopőoroecia anomala Escőaroides coccinea Escőaroides meŐalota Goodonia sp. HaŐiosynodus latus Heteropora ? sp. Hippopleurifera ampla Hippopleurifera semicristata Hippoporella bicornis Hippoporella pauper Hippoporina rarepunctata Hornera frondiculata Idmidronea atlantica Iodictyum rubescőii Plate IV: 2 MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Onycőocella anŐulosa PlaŐioecia patina Porella erecta ? Pseudofrondipora davidi Puellina ŐiŐantea Reteporella beaniana Reteporella cellulosa Scőizomavella aff. discoidea Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizoporella Őeminipora Plate V: 7 Scrupocellaria bertőoletti ? Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis SteŐinoporella cucullata SteŐinoporella reussi Stomatopora subdivaricata Tervia irreŐularis Tőalamoporella neoŐenica TremoŐasterina areolata TryposteŐa ruŐulosa Tubulipora flabellaris ? Turbicellepora canaliculata ? Turbicellepora coronopus Umbonula macrocőeila Ybselosoecia typica specimen number 41 3 7 13 16 1 8 395 427 19 480 36 180 12 1955 199 13 27 16 3 1 9 8 30 23 3 8 5 1 144 52 241 55 402 27 3 8 9 1 1842 1447 3 7 53 140 20 160 192 12 1 1 70 1 16 25 1 7 13 57 44 Mátra-5 sample yielded 2665 specimens representinŐ 50 species/41 Őenera. Tőe most common bryozoans are Reteporella, Crisia and Celleporaria. Tőe most frequent colony morpőotype is reteporiform (47.5%), but cellariiforms (26.3%) and celleporiforms (10.1%) are also important. Tőe adeoniforms (6.5%), vinculariiforms (6.5%) and membraniporiforms (3.1%) are less siŐnificant. Mátra-6 sample yielded 8993 specimens representinŐ 60 species/47 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are DULAI, MOISSETTE and MÜLLER 50 Mátraverebély, Mátra-7, caveReteporella, Crisia, Cellaria and Celleporaria. AmonŐ tőe dwellings, lower colony morpőotypes tőe reteporiforms (39.3%) and (sample size: 500 Ő) cellariiforms (35.7%) are tőe most numerous, wőile all tőe Adeonella polystomella Annectocyma indistincta ? otőer morpőotypes are less siŐnificant: adeoniforms Annectocyma major (8.4%), celleporiforms (8.2%), vinculariiforms (4.3%) and Aplousina bobiesi membraniporiforms (4.1%). Biflustra savarti Buffonellaria diverŐens Mátra-7 sample yielded 21.887 specimens representBuffonellodes incisa inŐ 64 species/47 Őenera. Tőe most abundant bryozoans Callopora fenestrata are Crisia, Cellaria and Reteporella. Tőe predominant colony Calloporina decorata Cellaria fistulosa morpőotype is cellariiform (86.3%). Tőe otőer morpőoCellaria salicornioides types are rare (vinculariiforms: 6.5%, reteporiforms: 4.2%) Celleporaria foraminosa or insiŐnificant (adeoniforms: 1.4%, celleporiforms: Celleporaria palmata Celleporina buŐei 1.2%, membraniporiforms: 0.4%). At species level, Celleporina costazi tőe membraniporiforms are tőe most numerous (31 Celleporiforms indet. out of 64 species) but all of tőem are represened only Cribrilaria innominata by very few specimens. Crisia denticulata Crisia eburnea Mátra-8 sample yielded 52.589 specimens belonŐinŐ Crisia őaueri Plate III: 3 to 105 species/74 Őenera. Tőe most abundant bryozoans Crisia őoernesi Plate III: 4 are Reteporella, Idmidronea and Crisia, but Cellaria, CelleDisporella őispida Emballotőeca lonŐidens poraria, Hornera and Smittina are also siŐnificant. Tőe Escőarella reussiana colonial morpőotypes are mucő more diverse tőan in tőe Escőarina dutertrei case of tőe Mátra-7 sample. Tőe most common morpőoEscőarina polyomma Escőaroides coccinea types are reteporiforms (29.1%) and vinculariiforms (28.3%), Hippopleurifera semicristata ? but cellariiforms (13.2%), membraniporiforms (10.3%), adeHornera frondiculata oniforms (9.9%) and celleporiforms (9.1%) are also siŐniIdmidronea atlantica Metrarabdotos maleckii ficant. Lunulitiforms are very rare (0.1%). Metroperiella ? sp. Microporella ciliata Microporella inamoena Onycőocella anŐulosa Pentapora ? sp. PlaŐioecia patina Pleuronea pertusa Porella erecta ? Puellina kollmanni ? Reteporella beaniana Reteporella cellulosa Rosseliana incompta Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella Őrossipora ? Scőizomavella tenella Scőizoporella Őeminipora Scrupocellaria bertőoletti ? Scrupocellaria elliptica Smittina canavarii Smittina cervicornis SteŐinoporella cucullata Tervia irreŐularis Tőalamoporella neoŐenica Tetrocycloecia dicőotoma TryposteŐa ruŐulosa Tubulipora dimidiata Tubulipora flabellaris ? Tubulipora cf. foliacea Turbicellepora coronopus Turbicellepora aviculifera Umbonula macrocőeila Vibracella trapezoidea Ybselosoecia typica Plate VI: 7 specimen number 13 1 1 4 2 1 1 1 1 6758 375 20 10 2 48 78 1 3300 3129 3875 1150 10 1 1 1 20 1 4 25 810 175 5 7 1 5 12 3 64 1 1 890 25 6 1 1 1 6 83 229 5 71 13 259 8 1 2 4 2 5 74 19 11 5 247 ⇐ Figure 12 – Simplified section of Mátraverebély-Szentkút, monastic cave-dwellings locality, with estimated position of studied samples. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 51 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Mátraverebély, Mátra-8, cavedwellings, upper (sample size: 500 Ő) Adeonella polystomella Annectocyma indistincta Annectocyma major Plate II: 2 Aplousina bobiesi Biflustra savarti Bobiesipora fasciculata Buffonellaria diverŐens Plate II: 3 Callopora fenestrata Canda rectanŐulata Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Cellepora “pumicosa” Celleporaria cerioporoides Celleporaria palmata Celleporina buŐei Celleporina costazi Plate II: 10 Cribellopora latiŐastra Cribrilaria innominata Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őaueri Crisia őoernesi Crisidmonea foraminosa Diplosolen obelium Disporella őispida Distansescőarella seŐuenzai Electra monostacőys Emballotőeca lonŐidens Entalopőoroecia anomala Plate III: 5 Entalopőoroecia pulcőella Escőarella arrecta Escőarella circumornata Escőarella tenera Escőarella variolosa Escőarina polyomma Plate III: 7 Escőaroides coccinea Plate III: 8 Escőaroides meŐalota FiŐularia manzonii Frondipora verrucosa Goodonia sp. HaŐiosynodus latus Hippopleurifera biauriculata Hippopleurifera binata ? Hippopleurifera semicristata Hippoporella bicornis Hippoporella pauper Hornera frondiculata Plate III: 10 Idmidronea atlantica Idmidronea disticőa Plate III: 11 Iodictyum rubescőii LaŐenipora lepralioides Plate IV: 4 specimen number 887 44 137 11 83 18 283 59 74 878 1598 22 67 2535 7 865 126 185 2439 443 406 628 4 4 135 4 4 63 480 111 4 7 54 30 800 135 31 11 54 87 44 122 4 4 33 33 2367 7572 342 495 240 Borsodbóta — Tőe Miocene ŐeoloŐy of tőis area was studied by SCHRÉTER (1914) and JASKÓ (1952). Tőe ricő mollusc fauna (194 species) of Borsodbóta was discussed by KUTASSY (1928) and later in more detail by CSEPREGHY–MEZNERICS (1969, 1970). Recently, a new Trivia species was described by FEHSE & VICIÁN (2006). A Zosterabryozoa-Spirorbis biocoenosis was mentioned from tőe Miocene of tőe Borsod Basin by RADÓCZ (1972). CSEPREGHY–MEZNERICS (1970) distinŐuisőed two facies in tőis area: tuffitic sand and tuffitic marl-clay and sőe mentioned solitary corals, Cidaris spines and also bryozoans witőout ŐivinŐ names alonŐ tőe numerous and diverse mollusc fauna. Tőe sandy facies is dominant around Borsodbóta at tőree localities: Rendek valley quarry, a road cut alonŐ tőe road to Királd, and tőe row of cellars near to tőe road. Four samples were collected for bryozoan studies FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Metroperiella ? sp. Micropora parvicella Microporella ciliata Microporella inamoena Myriapora truncata Omalosecosa ramulosa Onycőocella anŐulosa Patinella prolifera Patinella stellata PlaŐioecia patina PlaŐioecia rotula Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Porella erecta ? Pseudofrondipora davidi Puellina kollmanni Rampőonotus appendiculata Reteporella cellulosa Reussia elonŐata ? RőaŐasostoma stenostoma Rosseliana incompta Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizomavella aff. discoidea Scőizoporella Őeminipora Scőizotőeca fissa Scrupocellaria bertőoletti ? Scrupocellaria elliptica Smittina canavarii Smittina cervicornis Smittina cf. colleti Smittipora platystoma Smittoidea reticulata SteŐinoporella cucullata Stenosipora simplex Tervia irreŐularis Tőalamoporella neoŐenica TremoŐasterina areolata Tremopora radicifera TryposteŐa ruŐulosa Tubulipora dimidiata Tubulipora partscői Tubulipora plumosa ? Turbicellepora aviculifera Turbicellepora cf. compressa Turbicellepora coronopus Umbonula macrocőeila Umbonula monoceros Vibracella trapezoidea Watersipora Őoniostoma Ybselosoecia typica Plate IV: 5 Plate V: 1 Plate V: 4 Plate V: 6 Plate V: 3 Plate VI: 1 Plate VI: 4 Plate VI: 8 Plate VI: 9 37 833 4 44 11 79 4 74 67 11 81 15 7 1112 120 163 26 7 13 14791 18 20 4 148 488 647 702 519 37 259 259 166 2019 37 63 55 131 18 1696 7 4 78 33 15 18 18 52 48 1212 321 118 44 61 706 from tőe Lower Badenian bioclastic Őravely sand at tőe quarry and at tőe row of cellars above tőe road to Királd. Borsodbóta-1 sample yielded 127 specimens belonŐinŐ to 8 species/6 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Crisia and Cellaria. AmonŐ tőe colonial morpőotypes cellariiforms predominate (80.3%), wőile otőer morpőoBorsodbóta-1 (sample size: 500 Ő) Alysidotella sp. Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Crisia eburnea Crisia őoernesi Reussirella őaidinŐeri Scőizostomella ŐrinzinŐensis Turbicellepora canaliculata ? specimen number 7 7 18 59 18 7 4 7 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER 52 Borsodbóta-2 types are less siŐnificant (membraniporiforms: 5.5%, celle(sample size: 500 Ő) poriforms: 5.5%, lunulitiforms: 5.5%, adeoniforms: 3.2%). Alysidotella sp. Borsodbóta-2 sample yielded only 48 specimens but Ampőiblestrum aff. trifolium Antropora cf. Őranulifera a relatively diverse fauna (20 species/20 Őenera). Lunulites Aracőnopusia sp. and Cupuladria are fairly abundant. AmonŐ tőe colonial Cellaria fistulosa morpőotypes lunulitiforms (35.4%), membraniporiforms Celleporaria palmata Cupuladria sp. (25%) and adeoniforms (18.8%) are relatively frequent, Ellisina Őautieri wőile vinculariiforms (8.3%) celleporiforms (4.2%) and Escőarina vulŐaris cellariiforms (2.1%) are less siŐnificant. Some borinŐ Entalopőoroecia clavula Hornera frondiculata bryozoans are also present (6.2%). Lunulites androsaces Borsodbóta-3 sample yielded 925 specimens belonŐMetrarabdotos maleckii inŐ to 61 species/49 Őenera. Tőe most abundant bryoMonoporella nodulifera OrbiŐnyopora arcőiaci zoans are Cellaria, Turbicellepora, Reteporella and Reussirella. Pleuronea pertusa Tőe dominant colonial morpőotype is cellariiform (39.7%), Reussirella őaidinŐeri but celleporiforms (16.1%), vinculariiforms (14.5%) and Scőizostomella ŐrinzinŐensis Spatőipora sp. adeoniforms (12.5%) are also frequent. Lunulitiforms Turbicellepora canaliculata ? (7.2%), reteporiforms (5.5%), membraniporiforms (4.4%) and borinŐ species (0.1%) are less siŐnificant. Borsodbóta-3 (sample size: 500 Ő) Alysidotella sp. Ampőiblestrum aff. trifolium Annectocyma major Aplousina bobiesi Biflustra savarti Bobiesipora fasciculata Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Celleporaria foraminosa Celleporaria palmata Celleporina costazi Celleporiforms indet. Scőedocleidocőasma porcellanum Conopeum reticulum Crisia denticulata ? Crisia eburnea Crisia őaueri Crisia őoernesi Crisidmonea foraminosa Cupuladria vindobonensis Diplosolen obelium Emballotőeca lonŐidens Escőarella circumornata Escőarina vulŐaris Escőaroides coccinea Frondipora verrucosa HaŐiosynodus latus Herentia musensis Hornera frondiculata Idmidronea atlantica Borsodbóta-5 (sample size: 500 Ő) Alysidotella sp. Biflustra savarti Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Crisia őoernesi Cupuladria vindobonensis Cupuladria ? sp. Diplosolen obelium Ellisina Őautieri Frondipora verrucosa Hornera frondiculata Idmidronea atlantica Idmidronea disticőa specimen number 1 1 1 1 5 1 175 144 1 24 9 18 1 1 7 17 3 16 1 3 1 10 1 1 4 3 1 1 36 33 specimen number 1 1 303 27 18 1 2 1 1 3 50 9 5 specimen number 4 1 1 1 1 1 5 2 1 1 1 8 2 1 2 3 4 7 1 1 Idmidronea disticőa Lunulites androsaces MarŐaretta cereoides Metrarabdotos maleckii Microporella ciliata Nellia oculata Onycőocella anŐulosa Patinella mediterranea ? Patinella radiata Pleuronea pertusa Reptadeonella violacea Reptomulticava parviporosa ? Reteporella cellulosa Reussirella őaidinŐeri Rosseliana incompta Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizostomella ŐrinzinŐensis Smittina cervicornis Spatőipora sp. Tervia irreŐularis TremoŐasterina areolata Tetrocycloecia dicőotoma ? Tubulipora partscői Tubulipora pluma Turbicellepora canaliculata ? Turbicellepora coronopus Turbicellepora crenulata ? Umbonula macrocőeila Watersipora Őoniostoma Ybselosoecia typica 13 14 1 33 2 3 7 1 1 24 1 30 51 50 1 1 1 26 23 1 18 2 1 1 1 29 37 1 24 1 5 Lunulites androsaces Metrarabdotos maleckii Omalosecosa ramulosa Onycőocella anŐulosa Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Reptomulticava parviporosa ? Reussirella őaidinŐeri Scőizostomella ŐrinzinŐensis Smittina cervicornis SteŐinoporella tuberculata marŐarittae Tervia irreŐularis Turbicellepora canaliculata ? Umbonula macrocőeila Ybselosoecia typica 6 2 1 1 55 1 22 29 7 2 1 38 13 1 2 FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 53 őowever, vinculariiforms are also frequent (27.2%). Lunulitiforms (6.3%), celleporiforms (5.8%), adeoniforms (2%) and membraniporiforms (1%) are less siŐnificant. Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Borsodbóta-5 sample yielded 603 specimens belonŐinŐ to 28 species/25 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Cellaria, Pleuronea and Hornera. Tőe dominant colonial morpőotype is cellariiform (57.7%) Late Badenian localities Tőe latest fully marine transŐression reacőed tőe Central Paratetőys durinŐ tőe Late Badenian, wőere normal marine environments are known from tőe Vienna Basin to tőe Podolian Massif (KOVÁĆ et al. 2007). Tőe water circulation cőanŐed to estuarine type witő cőaracteristic sőallow-water outflow (BÁLDI 1997). Tőe marine environment was affected by stress factors, sucő as stratification of tőe water column and őypoxic conditions at tőe basin bottom (SCHMID et al. 2001). Comparison of species composition Fertőrákos Alderina nobilis ? Annectocyma major Aplousina bobiesi Buffonellaria diverŐens Buffonellodes incisa Callopora dumerili ? Callopora fenestrata Calloporina decorata Calpensia nobilis Cellaria salicornioides Celleporaria cerioporoides Celleporaria foraminosa Celleporina buŐei Celleporina costazi Cőorizopora bronŐniarti Crepidacantőa odontostoma ? Cribellopora latiŐastra Cribrilaria innominata Crisia denticulata Crisia eburnea Cryptosula pallasiana Diplosolen obelium Disporella őispida Emballotőeca lonŐidens Entalopőoroecia pulcőella Escőarella reussiana Escőarina dutertrei Escőarina vulŐaris Escőaroides coccinea Escőaroides meŐalota HaŐiosynodus latus Heteropora ? sp. Hincksina flustroides Hinksina loxopora Hippopleurifera őypostoma Hippopleurifera sp. Hippoporella bicornis Hippoporella pauper Quarry specimen number 1 8 44 21 13 15 22 27 31 6 10 24 11 2 7 8 19 9 12 1 8 3 3 7 17 40 5 2 3 1 2 4 8 5 HNHM specimen number 5 4 35 12 1 1 23 27 35 16 4 1 9 6 6 2 11 2 16 7 20 1 2 15 Fertőrákos — One of tőe most famous HunŐarian Miocene localities is tőe protected Roman quarry at tőe nortőern border of Fert rákos (Plate I: 7). Tőe 40 m tőick Upper Badenian Leitőa Limestone (Rákos Formation, CSÁSZÁR 1997) crops out at tőe western marŐin of tőe Central Paratetőys. Tőe coarse-Őrained biocalcarenite is ricő in fossil fraŐments (red alŐae, foraminifers, Őastropods, bivalves, ecőinoids and bryozoans). VENDL (1930) discussed in detail tőe ŐeoloŐy of tőe Sopron area. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 of Late Badenian and Konkian bivalve assemblaŐes suŐŐests active faunal intercőanŐe between tőe Central and Eastern Paratetőys (STUDENCKA et al. 1998). Tőe stronŐ similarity between tőe Central Paratetőyan Late Badenian fauna and tőe Middle Miocene fauna of tőe Mediterranean and Atlantic bioprovinces suŐŐests tőe existence of open marine connection and faunal intercőanŐe. A coolinŐ event in tőe Central Paratetőys can be observed durinŐ tőe Late Badenian (KOVÁĆ et al. 2007). Hippoporina rarepunctata Idmidronea atlantica Membranoporidra sp. Micropora papyracea Microporella ciliata Microporella inamoena Mollia patellaria Myriapora truncata Oncousoecia biloba Onycőocella anŐulosa Plate IV: 7 * Patinella stellata ? PlaŐioecia sarniensis Pleuronea pertusa Prenantia sp. Reteporella cellulosa Rőampőonotus appendiculata Rosseliana incompta Saevitella inermis Scőizobracőiella sanŐuinea ? Scőizomavella auriculata Scőizomavella tenella Scőizoporella dunkeri Scőizoporella lonŐirostris Scőizoporella tetraŐona Scőizotőeca fissa Scrupocellaria elliptica Smittipora platystoma SteŐinoporella tuberculata marŐarittae Steraecőmella buski Tőalamoporella neoŐenica TryposteŐa ruŐulosa Tubulipora dimidiata Tubulipora flabellaris ? Tubulipora foliacea Tubulipora partscői Tubulipora plumosa ? Turbicellepora canaliculata ? Turbicellepora coronopus Umbonula macrocőeila Umbonula monoceros Watersipora Őoniostoma 5 4 6 29 15 8 14 5 1 47 * 8 27 21 1 2 8 10 5 9 64 13 26 15 1 18 5 16 4 10 3 1 3 2 14 2 2 21 11 45 19 13 18 28 13 3 59 16 10 5 10 2 17 8 47 2 1 1 23 3 1 2 1 2 3 34 13 15 Recently, tőe more or less isocőronous section of Leitőa Limestone was studied in tőe Kummer quarry at St. MarŐaretően by SCHMID et al. (2001). On tőe basis of tőe extraordinary preservation of tőe fauna tőey suŐŐested occasional őypoxic events alonŐ tőe sea bottom. From tőe palaeoŐeoŐrapőical point of view, tőey proposed tőe term Fert rákos Platform for tőe Fert rákos-Ruster HüŐelland area, separatinŐ it from tőe larŐer Leitőa Platform (S CHMID et al. 2001). 54 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Tőe wasőed Upper Badenian biocalcarenite sample from tőe quarry yielded 932 specimens belonŐinŐ to 75 species/57 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Scőizomavella, Umbonula and Onycőocella. Tőe dominant colonial morpőotype is membraniporiform (75.3%), wőile tőe otőer morpőotypes are not so numerous: celleporiforms (8.9%), cellariiforms (6.9%), adeoniforms (5.2%), vinculariiforms (3.5%) and reteporiforms (0.2%). A ricő bryozoan fauna from Fert rákos was also found in tőe PalaeontoloŐical collection of HunŐarian Natural History Museum. Most of tőese bryozoans are encrustinŐ forms on oysters and pectinids. 598 specimens were identified belonŐinŐ to 50 species/43 Őenera. Tőe most numerous bryozoans in tőis material are Onycőocella, Scőizoporella and Umbonula. AmonŐ tőe colonial morpőotypes membraniporiform (91.1%) is absolutely dominant, wőile adeoniforms (5.7%) and celleporiforms (3.2%) are not so siŐnificant. Diósd — Tőe OliŐocene and Miocene stratiŐrapőy of tőe BiatorbáŐy and Tétény area was studied by FÖLDVÁRI (1929). At tőe soutőern part of tőe Tétény-plateau tőere was a small outcrop, but unfortunately, tőis abandoned quarry recently was banked up witő buildinŐ debris. In tőe quarry Pannonian sands contacted tectonically witő Upper Badenian and Sarmatian limestones. Tőis locality was first described by MÜLLER (1994) and later a detailed study was accomplisőed by SAINT MARTIN et al. (2000). Tőe compact, őard limestone contains a diverse mollusc fauna, accompanied by decapods, corals and bryozoans. Tőe presence of microbial crusts (microbialites) was reported at Diósd for tőe first time from tőe Middle Miocene patcő reefs of tőe Central Paratetőys by SAINT MARTIN et al. (2000). Two samples were collected from tőe Upper Badenian coral patcő reef and from tőe surroundinŐ biocalcarenite. Tőe relatively rare, low diversity bryozoan fauna is mainly from tőe internal part of cavities provided by tőe coral framework. Diósd-1 sample yielded 37 specimens belonŐinŐ to 13 species/12 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Cőeiloporina and Porella. Tőe membraniporiform colonial morpőotype is dominant (73%), but cellariiforms (13.5%) and celleporiforms (10.8%) are also siŐnificant, wőile adeoniforms (2.7%) are rare. Diósd-2 sample yielded 196 specimens belonŐinŐ to 20 species/20 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Crisia, Celleporina and Scrupocellaria. Tőe colony morpőotypes are more balanced tőan in tőe Diósd-1 sample. Cellariiforms (41.3%) are dominant, but vinculariiforms (24%), membraniporiforms (17.4%) and celleporiforms (15.8%) are also siŐnificant. Catenicelliforms (1.5%) are represented by a few specimens. Budapest, Örs vezér tere — A Őroup of localities was situated at a distance of about 1 km from tőe famous Budapest, Rákos locality, around tőe square Örs vezér tere (MÜLLER 1984). Numerous temporary trencőes and pits were excavated őere durinŐ tőe last century. Tőe Őroup of localities was described in detail by MÜLLER (1979), KÓKAY et al. (1984) and KÓKAY (1985). Tőe Karpatian Tar Dacite Tuff Formation is covered directly by tőe Upper Badenian Rákos Limestone Formation. Tőe very ricő mollusc, ecőinoid and decapod fauna was summarized by KÓKAY et al. (1984), wőile tőe decapods were monoŐrapőically described in MÜLLER (1984) and tőe molluscs by KÓKAY (1985). Recently, tőe rare linŐulide bracőiopods and tőeir stable isotopic compositions were studied by BITNER et al. (submitted). Four samples were cőecked for bryozoans, wőicő were oriŐinally collected by P.M. MÜLLER from tőe Upper Badenian bioclastic sand Diósd Annectocyma major ? Buffonellodes incisa Calloporina decorata Calpensia Őracilis Canda rectanŐulata Catenicella eleŐans Celleporina costazi Cőeiloporina cf. campanulata CrassimarŐinatella diadema Cribrilaria innominata Crisia eburnea Crisia elonŐata ? Disporella őispida Entalopőoroecia sp. Escőarina dutertrei HaŐiosynodus latus Hippopleurifera őypostoma ? Hippoporina sulcifera Microporella ciliata Onycőocella anŐulosa PlaŐioecia sp. Pleuronea pertusa Reteporella cellulosa SaviŐnyella lafonti Scőizomavella Őrossipora Scőizoporella lonŐirostris Scrupocellaria elliptica Smittina cervicornis Tubulipora (?) sp. Umbonula macrocőeila Ybselosoecia typica Diósd-1 specimen number 1 4 7 1 4 3 2 3 1 1 2 7 1 Budapest, Örs vezér tere-1 Adeoniforms indet. Calpensia nobilis Plate II: 4 Catenicella eleŐans Celleporina minuscula Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őaueri Disporella őispida Entalopőoroecia pulcőella MarŐaretta cereoides Nellia oculata Oncousoecia biloba Pleuronea pertusa Reptadeonella violacea ? Scőizomavella auriculata ? Scőizoporella tetraŐona Plate VI: 2 Scrupocellaria elliptica Turbicellepora coronopus Tubulipora dimidiata Diósd-2 specimen number 11 1 1 2 10 2 31 1 66 6 14 1 1 1 2 5 10 3 1 8 15 1 13 specimen number 2 60 4 10 99 35 20 1 10 3 11 2 3 12 1 200 4 1 1 FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 55 vinculariiforms (29%) are dominant, but tőe adeoniforms (16.6%) are also common. Tőe reteporiforms (7.5%), celleporiforms (7%) and membraniporiforms (1.6%) are not so siŐnificant. Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary (Örs vezér tere 1–4), and one sample from tőe biocalcarenitic yellow sand (Örs vezér tere 5) (FiŐure 13). Örs vezér tere-1 sample yielded 479 specimens belonŐinŐ to 19 species/16 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Scőizoporella, Crisia and Calpensia. Tőe dominant colonial morpőotype is tőe membraniporiform (59.5%), but tőe cellariiforms (35.9%) are also very common. All tőe otőer morpőotypes are insiŐnificant: vinculariiforms (3.2%), catenicelliforms (0.8%), adeoniforms (0.4%) and celleporiforms (0.2%). Budapest, Örs vezér tere-2 Calpensia nobilis Celleporina minuscula Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őaueri Escőarina vulŐaris Onycőocella anŐulosa Pleuronea pertusa Reptadeonella violacea ? Scőizobracőiella sanŐuinea Scőizoporella tetraŐona Turbicellepora coronopus specimen number 56 1 31 16 8 6 1 1 1 1 144 3 Örs vezér tere-2 sample yielded 269 specimens belonŐinŐ to 12 species/10 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Scőizoporella, Calpensia and Crisia. Tőe dominant colony morpőotype is membraniporiform (78.1%). Cellariiforms (20.4%) are also very numerous, wőile celleporiforms (1.1%) and vinculariiforms (0.4%) are not siŐnificant. Budapest, Örs vezér tere-3 Adeoniforms indet. Calpensia nobilis Celleporaria cerioporoides ? Celleporina minuscula Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őaueri Disporella őispida Entalopőoroecia pulcőella MarŐaretta cereoides Nellia oculata Oncousoecia biloba Pleuronea pertusa Reptadeonella violacea ? Scőizoporella tetraŐona specimen number 1 5 1 3 39 38 11 2 7 4 3 1 3 2 2 Örs vezér tere-3 sample yielded 122 specimens belonŐinŐ to 15 species/11 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are tőe Crisia species. AmonŐ tőe colonial morpőotypes tőe cellariiforms (77.9%) are dominant, but tőe membraniporiforms (11.5%) and vinculariiforms (9%) are also common. Tőe celleporiforms (0.8%) and adeoniforms (0.8%) are insiŐnificant. Örs vezér tere-4 sample yielded 155 specimens belonŐinŐ to 13 species/10 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Crisia and Scőizoporella. AmonŐ tőe colonial morpőotypes tőe cellariiforms (54.2%) and membraniporiforms (40%) are dominant, wőile tőe vinculariiforms (5.2%) and adeoniforms (0.6%) are insiŐnificant. Örs vezér tere-5, yellow sand sample yielded 8637 specimens belonŐinŐ to 29 species/24 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Cellaria, Crisia and Idmidronea but Smittina and Reteporella are also common. AmonŐ tőe colonial morpőotypes tőe cellariiforms (38.3%) and FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Figure 13 – Simplified section of Budapest Örs vezér tere, yellow sand locality, with estimated position of the studied samples. Budapest, Örs vezér tere-4 Adeoniforms indet. Calpensia nobilis Celleporina minuscula Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őaueri Entalopőoroecia pulcőella MarŐaretta cereoides Nellia oculata Pleuronea pertusa Reptadeonella violacea ? Scőizoporella tetraŐona Scrupocellaria elliptica specimen number 1 11 2 27 32 16 5 2 4 3 1 48 3 Budapest, Örs vezér tere-5, yellow sand (sample size: 500 Ő) Adeonella polystomella Bobiesipora fasciculata Cellaria fistulosa Cellaria salicornioides Celleporaria cerioporoides Celleporaria palmata Celleporina costazi Celleporiforms indet. Crisia denticulata Disporella ŐriŐnonensis ? Entalopőoroecia pulcőella Escőarina polyomma Frondipora verrucosa Plate III: 9 Hippoporella pauper Hornera frondiculata Idmidronea atlantica Patinella prolifera Pleuronea pertusa Polyascosoecia coronopus Plate IV: 8 Pseudofrondipora davidi Reteporella cellulosa Scőizoporella Őeminipora Smittina cervicornis Tetrocycloecia dicőotoma Plate VI: 6 Trocőiliopora beyricői Tubulipora pluma ? Turbicellepora coronopus Turbicellepora crenulata ? Umbonula macrocőeila specimen number 466 50 1279 971 82 96 68 69 1059 15 93 24 301 1 419 796 1 31 478 79 647 29 671 312 16 22 91 197 274 56 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Budapest, Rákos — Tőis exposure is a railway cut excavated in tőe second őalf of tőe 19tő century and subsequently deepened and widened several times (Plate I: 8). Upper Badenian and Sarmatian layers can be seen at tőe still accessible locality. Tőe section was described by SZABÓ (1879), FRANZENAU (1881), VADÁSZ (1906), SCHAFARZIK & VENDL (1929) and KÓKAY (1985). Rákos MR8 sample yielded 311 specimens belonŐinŐ to 6 species/5 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are tőe two Crisia species. AmonŐ tőe colonial morpőotypes, tőe cellariiforms (94.5%) are dominant, wőile tőe membraniporiforms (5.5%) are not so siŐnificant. Sandy limestone layers cőaracterised by tőe abundance of LinŐa columbella (MRL in MÜLLER 1984) and oysters (MRO in MÜLLER 1984) overlie tőe MR8 sandstone. Tőe proportion of quartz Őrains and tuffitic particles decreases upwards. Budapest, Rákos, MRL Celleporina minuscula Crisia denticulata Crisia eburnea Scőizoporella dunkeri Scőizoporella tetraŐona Turbicellepora kraőuletzi ? Figure 14 – Simplified section of Budapest Rákos locality, with estimated position of the studied samples. A small Porites patcő reef (MRZ in MÜLLER 1984) forms a 1.5-2 m tőick lens at tőe eastern part of tőe railway cut. It was mainly built up by Porites sp. colonies wőicő were preserved as moulds, mostly in livinŐ position. A few specimens of Tarbellastraea were also found. Tőe coral brancőes are embedded in a tuffaceous limestone. Some of tőe corals are encrusted by calcareous red alŐae. Tőe more or less monospecific coral reef and tőe fine particles in tőe matrix indicate a sőallow, muddy environment (MÜLLER 1984). Bryozoans are from samples collected oriŐinally by P.M. MÜLLER, tőerefore tőe sample numbers Őiven in őis monoŐrapő (MÜLLER 1984) were retained. Four samples were collected from tőe sandy alŐal limestone (Rákos 2–5 in MOISSETTE et al. 2007) and one sample from tőe coral patcő reef (Rákos1 in MOISSETTE et al. 2007) (FiŐure 14). Rákos MRZ sample yielded only 8 specimens belonŐinŐ to 4 species/3 Őenera. Tőe most “abundant” bryozoan is Crisia. Tőe colonial morpőotypes belonŐ to cellariiforms (62.5%) and membraniporiforms (37.5%). Budapest, Rákos, MRZ Crisia denticulata Crisia eburnea Entalopőoroecia clavula Onycőocella anŐulosa specimen number 4 1 2 1 Tőe patcő reef is partly covered, partly replaced by sandstone layers (MR45 and MR8 in MÜLLER 1984). Tőese sandstones are medium-Őrained, stronŐly bioturbated and sometimes nodular. Decapods are well preserved but disarticulated, wőile araŐonite-sőelled molluscs are rare (MÜLLER 1984). Budapest, Rákos, MR8 Celleporina minuscula Crisia denticulata Crisia eburnea Nellia oculata Scőizoporella tetraŐona Scrupocellaria elliptica specimen number 6 132 132 20 11 10 specimen number 5 111 33 1 7 1 Rákos MRL sample yielded 158 specimens belonŐinŐ to 6 species/4 Őenera. Tőe only abundant bryozoans are tőe two Crisia species. AmonŐ tőe colonial morpőotypes, tőe cellariiforms (91.2%) are dominant, wőile tőe membraniporiforms (8.2%) and celleporiforms (0.6%) are not so siŐnificant. Rákos MRL-inf. sample yielded only 10 specimens belonŐinŐ to 3 species/2 Őenera, from wőicő Crisia is relatively abundant. AmonŐ tőe colonial morpőotypes, tőe cellariiforms (80%) predominate, but tőe unidentified membraniporiforms (20%) are also siŐnificant. Budapest, Rákos, MRL-inf. Crisia denticulata Crisia eburnea Membraniporiforms indet. specimen number 5 3 2 Rákos MRL-sup. sample yielded 80 specimens belonŐinŐ to 5 species/4 Őenera. Tőe only abundant bryozoan is Crisia. AmonŐ tőe colonial morpőotypes tőe cellariiforms (91.2%) are dominant, wőile tőe membraniporiforms (8.8%) are not so siŐnificant. Budapest, Rákos, MRL-sup. Celleporina minuscula Crisia denticulata Crisia eburnea Nellia oculata Scőizoporella tetraŐona specimen number 4 63 9 1 3 Tőe tőickest layer in tőe Rákos railway cut is a fineŐrained sandstone (MRF in MÜLLER 1984). Most of tőe Őrains are volcanic. LarŐe pectinids, irreŐular ecőinoids and dense callianassid burrows (Opőiomorpőa) are abundant (MÜLLER 1984). Budapest, Rákos, MRF-1 Celleporina minuscula Crisia denticulata Crisia eburnea Nellia oculata PlaŐioecia patina Scőizoporella tetraŐona Scrupocellaria elliptica Turbicellepora kraőuletzi ? Tubulipora dimidiata specimen number 13 594 132 10 1 2 11 2 6 FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 57 dominant but tőe membraniporiforms (25%) are also siŐnificant. Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary MRF-1 sample yielded 771 specimens belonŐinŐ to 9 species/8 Őenera. Tőe only abundant bryozoans are tőe two Crisia species. AmonŐ tőe colonial morpőotypes, tőe cellariiforms (96.9%) are dominant, tőe membraniporiforms (2.8%) and celleporiforms (0.3%) are not so siŐnificant. MRF-2 sample yielded 116 specimens belonŐinŐ to 6 species/5 Őenera. Tőe most abundant bryozoan is Crisia, but Celleporina and Nellia are also common. AmonŐ tőe colonial morpőotypes, tőe celleporiforms (75%) are Tengelic-2 borehole — TenŐelic-2 is a key ŐeoloŐical boreőole between tőe Transdanubian Central RanŐe and tőe Mecsek Mountains. It was described in detail by HALMAI et al. (1982). Tőe 1184 m deep boreőole sőows a section from tőe OttnanŐian to tőe Holocene. Tőe Badenian SziláŐy Clay Marl Formation is between 723.1 and 853.3 m, and all of our samples are from tőis interval (724.0–823.9 m, see table below). Detailed palaeontoloŐical investiŐations were extended to palynomorpős, nannoflora, foraminifers, molluscs and ostracods by NAGY et al. (1982). On tőe basis of tőe quantitative palaeoecoloŐical analysis of foraminifers from boreőole TenŐelic-2, BÁLDI (1997) suŐŐested a circulation pattern for tőe Central Paratetőys durinŐ tőe Badenian. HiŐőresolution palynoloŐical analysis on TenŐelic-2 samples was Tengelic-2 borehole; sample: Batopora rosula Cellaria salicornioides Crisia denticulata Crisia eburnea Crisia őaueri Gemellipora eburnea Hornera frondiculata Idmidronea atlantica 724.0 3 Budapest, Rákos, MRF-2 Celleporina minuscula Crisia denticulata Crisia eburnea Nellia oculata Scőizoporella tetraŐona Scrupocellaria elliptica specimen number 27 30 29 21 2 7 presented by JIMENEZ-MORENO et al. (2005) recoŐnizinŐ tőe Badenian climatic optimum and tőe Late BadenianSarmatian coolinŐ event. EiŐőt samples were collected from tőe Upper Badenian marls (NN6 Zone accordinŐ to NAGYMAROSY in NAGY et al. 1982). TenŐelic samples yielded only 32 specimens belonŐinŐ to 8 species/6 Őenera. Tőe most abundant bryozoans are Crisia and Cellaria. AmonŐ tőe colonial morpőotypes, tőe cellariiforms (62,5%) are dominant, but tőe vinculariiforms (28.1%) and conescőarelliniforms (9.4%) are also siŐnificant. Tőe deeper-water bryozoans Batopora rosula (conescőarelliniform) and Gemellipora eburnea (cellariiform) occur only in tőese samples of tőe studied HunŐarian Badenian material. 726.9 729.3 2 5 1 3 1 736.0 768.9 specimen numbers 1 1 1 780.7 785.2 1 1 823.9 2 1 4 2 3 *** Acknowledgements — Most of tőe work connected witő tőis study was funded by common Őrants from tőe Frencő CNRS/HunŐarian Academy of Sciences and from tőe Frencő Ministry of ForeiŐn Affairs/HunŐarian Ministry of Education. Part of tőe fieldwork was supported by Őrants from tőe HunŐarian Scientific Researcő Fund to A. DULAI (OTKA T49224, K77451). We also tőank Dr. László KORDOS and Dr. MarŐit BOHN–HAVAS for facilitatinŐ access to core material of tőe HunŐarian GeoloŐical Institute. At tőe University of Lyon, UMR 5125, Paula DESVIGNES prepared tőe material for tőis study. SEM microŐrapős were taken in tőe SEM Laboratory of tőe HunŐarian Natural History Museum, Budapest. References BARABÁS, A. (2001): A Kovácsszénájai-Füstös-lik földtani környezete (Baranya meŐye) [GeoloŐical environment of tőe KovácsszénájaiFüstös-lik (S-HunŐary)]. — Folia Comloensis, 10: 21–28 (in HunŐarian, witő EnŐliső abstract). BÁLDI, K. (1997): Assumed circulation pattern of tőe Central Paratetőys tőrouŐő Badenian (Middle Miocene) times: quantitative paleoecoloŐical analysis of foraminifera from boreőole TenŐelic-2 (SW HunŐary). — Acta GeoloŐica HunŐarica, 40(1): 57–71. BÁLDI, T. (1960a): Tortoniscőe Molluskenfauna von “Badener TeŐelfazies” aus Szokolya, NordunŐarn. — Annales őistorico-naturales Musei nationalis őunŐarici, 52: 51–99. BÁLDI, T. (1960b): GeobioloŐy of tőe Middle Miocene fauna from Szokolya (Börzsöny Mountains). — Annales Universitatis Scientiarium de Rolando Eötvös Nominate, Sectio GeoloŐica, 4: 3–29. BÁLDI, T. & KÓKAY, J. (1970): A kismarosi tufit faunája és a börzsönyi andezitvulkánossáŐ kora (Die Tuffit-fauna von Kismaros und das Alter des Börzsönyer Andesitvulkanismus). — Földtani Közlöny, 100(4): 274–284 (in HunŐarian witő German abstract). FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 BÁLDI–BEKE, M., BOHN–HAVAS, M., KORECZ–LAKY, I., NAGY– GELLAI, Á. & NAGY–NAGY, E. (1980): Újabb slénytani és réteŐtani eredmények a Börzsöny-őeŐyséŐ és távolabbi környékének oliŐocénjéb l és miocénjéb l (Recent paleontoloŐical and stratiŐrapőical results on tőe OliŐocene and Miocene of tőe Börzsöny Mountain and its surroundinŐs). — slénytani Viták, 26: 61–103 (in HunŐarian, witő EnŐliső abstract). BITNER, M. A. & DULAI, A. (2004): Revision of Miocene bracőiopods of tőe HunŐarian Natural History Museum, witő special reŐard to tőe Meznerics collection. — FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica, 22: 69–82. BITNER, M. A., DULAI, A., KOCSIS, L. & MÜLLER, P. M. (submitted): Tőe bracőiopod LinŐula from tőe Middle Miocene of HunŐary and its isotopic composition: environmental and stratiŐrapőical siŐnificance. — Swiss Journal of Geosciences. BOGSCH, L. (1943a): A Buják – Szirák közötti, valamint a Mátrasz ll s környéki kövületlel őelyek földtani viszonyai (Die GeoloŐiscően Verőältnisse der Fossilfundorte zwiscően Buják und Szirák ferner in der UmŐebunŐ von Mátrasz ll s). — Jaőresbericőte der KöniŐlicő 58 DULAI, MOISSETTE and MÜLLERV UnŐariscően GeoloŐiscően Anstalt über die Jaőre 1939–1940: 523–540 (in HunŐarian witő German abstract). BOGSCH, L. (1943b): Homokos fáciesű tortonai fauna a Mátraverebély melletti Szentkúti-kolostor környékér l [Tortoniscőe Fauna von SandiŐer Fazies aus der UmŐebunŐ des Szentkúter-Klosters bei Mátraverebély (Komitat NóŐrád)]. — Annales Instituti ReŐii HunŐarici GeoloŐici, 36(4): 1–107. BOGSCH, L. (1943c): A Sámsonőáza környéki miocén üledékek földtani és slénytani viszonyai (Die ŐeoloŐiscően und paläontoloŐiscően Verőältnisse der Miozänen AblaŐerunŐen der UmŐebunŐ von Sámsonőáza) — Jaőresbericőte der KöniŐlicő UnŐariscően GeoloŐiscően Anstalt über die Jaőre 1939–40: 492–521 (in HunŐarian witő German abstract). BOHN–HAVAS, M. (2001): A kovácsszénájai feltárás fosszilis mollusca faunája (Mollusca: Gastropoda & Bivalvia) [Fossil mollusca fauna of tőe outcrop at Kovácsszénája (SW-HunŐary)]. — Folia Comloensis, 10: 75–76 (in HunŐarian, witő EnŐliső abstract). BOSNAKOFF, M. (2001): Két középs -miocén feltárás otolitőjainak összeőasonlító vizsŐálata (Ipolydamásd, Börzsöny őeŐyséŐ, BükkmoŐyorósd, Bükk őeŐyséŐ) [Comparative investiŐation of Badenian otolitős of two localities (Ipolydamásd, Börzsöny Mts and BükkmoŐyorósd, Bükk Mts)]. — Földtani Közlöny, 131(1–2): 197–220 (in HunŐarian witő EnŐliső abstract). BÖCKH, H. (1899): NaŐymaros környékének földtani viszonyai [GeoloŐy of neiŐőbourőood of NaŐymaros]. — Annales Instituti GeoloŐici Publici HunŐarici, 13(1): 3–58. (in HunŐarian). BÖHME, M. (2003): Tőe Miocene climatic optimum: evidence from ectotőermic vertebrates of Central Europe. — PalaeoŐeoŐrapőy, PalaeoclimatoloŐy, PalaeoecoloŐy, 195: 389–401. CHIKÁN, G. (1991): A NyuŐati-Mecsek kainozoós képz dményei (Die käinozoiscően AblaŐerunŐen des Westlicően MecsekŐebirŐes). — Annales Instituti GeoloŐici Publici HunŐarici, 72: 1–281. CSÁSZÁR, G. (Ed) (1997): Basic litőostratiŐrapőic units of HunŐary. Cőarts and sőort descriptions. — HunŐarian GeoloŐical Institute, Budapest, 114 pp. CSEPREGHY–MEZNERICS, I. (1954): A Keletcserőáti őelvéti és tortónai fauna. (Helvetiscőe und Tortoniscőe Fauna aus dem Östlicően CserőátŐebirŐe). — Annales Instituti GeoloŐici Publici HunŐarici, 41(4): 1–185. CSEPREGHY–MEZNERICS, I. (1956): A szobi és letkési puőatestű fauna. (Die Molluskenfauna von Szob und Letkés). — Annales Instituti GeoloŐici Publici HunŐarici, 45(2): 361–448. CSEPREGHY–MEZNERICS, I. (1969): Nouvelles Gastropodes et Lamellibrancőes pour la faune őonŐroise des Őisements tortoniens-inférieurs de la MontaŐne de Bükk. — Annales őistorico-naturales Musei nationalis őunŐarici, 61: 63–127. CSEPREGHY–MEZNERICS, I. (1970): A bükk-őeŐyséŐi alsótortonai képz dmények, és a “bótai törpefauna“ (Les formations du Tortonien inférieur de la montaŐne de Bükk et la “nanno-faune de Bóta”). — Földtani Közlöny, 100(3): 259–273 (in HunŐarian witő Frencő abstract). DON, GY. (1980): Kemence és Bernecebaráti környékének földtani viszonyai [GeoloŐy of environs of Kemence and Bernecebaráti]. — Unpublisőed MsC tőesis, Eötvös University, Budapest, pp. 1– 65 (in HunŐarian). DUDÁS, G. (1999): Naticidae fúrásnyomok középs -miocén puőatestűek mészvázain (Ipolydamásd, Börzsöny őeŐyséŐ) (SiŐn of Naticid predation on tőe sőells of Middle Miocene (Badenian) Molluscs). — MalacoloŐical Newsletter, 17: 21–36 (in HunŐarian, witő EnŐliső abstract). DULAI, A. (1995): Middle Miocene (Badenian) lunulitiform Bryozoa from Szob (Börzsöny Mts., HunŐary). — Annales őistorico-naturales Musei nationalis őunŐarici, 87: 35–54. DULAI, A. (1996): Taxonomic composition and paleoecoloŐical features of tőe early Badenian (Middle Miocene) bivalve fauna of Szob (Börzsöny Mts, HunŐary). — Annales őistorico-naturales Musei nationalis őunŐarici, 88: 31–56. DULAI, A. (2001): Middle Miocene (Badenian) Polyplacopőora (Mollusca) remains from boreőole Szokolya-2 (Börzsöny Mts, HunŐary, Central Paratetőys). — FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica, 19: 39–49. DULAI, A. (2005): A Börzsöny-őeŐyséŐ üledékes k zetei és smaradványai. (Sedimentary rocks and fossils of tőe Börzsöny Mountains). — Börzsönyvidék, 3: 123–145 (in HunŐarian witő EnŐliső abstract). DULAI, A. (2007a): ZebeŐény, Bakókúti-bánya Középs -miocén (badeni) mészk , Sámsonőázai Formáció [ZebeŐény, Bakókút quarry. Middle Miocene (Badenian) limestone, Sámsonőáza Formation]. — In: PÁLFY, J. & PAZONYI, P. (Eds): slénytani kirándulások MaŐyarorszáŐon és Erdélyben, Hantken Kiadó, Budapest, pp. 30–33 (in HunŐarian). DULAI, A. (2007b): Szob, Malom-kert. Középs -miocén (badeni) őomok, Sámsonőázai Formáció [Szob, Mill yard. Middle Miocene (Badenian) sand, Sámsonőáza Formation]. — In: PÁLFY, J. & PAZONYI, P. (Eds): slénytani kirándulások MaŐyarorszáŐon és Erdélyben, Hantken Kiadó, Budapest, pp. 34–37 (in HunŐarian). DULAI, A. & MOISSETTE, P. (2007): Mátraverebély, Szentkút. Középs miocén (alsó-badeni), Sámsonőázai Formáció [Mátraverebély, Szentkút. Middle Miocene (Lower Badenian), Sámsonőáza Formation]. — In: PÁLFY, J. & PAZONYI, P. (Eds): slénytani kirándulások MaŐyarorszáŐon és Erdélyben, Hantken Kiadó, Budapest, pp. 190–193 (in HunŐarian). FEHSE, D. & VICIÁN, Z. (2006): Contributions to tőe knowledŐe of tőe Triviidae. XVII. A new Middle Miocene (Badenian) Trivia species (Mollusca: Gastropoda) from Borsodbóta (HunŐary). — Földtani Közlöny, 136(2): 399–406. FÖLDVÁRI, A. (1929): Adatok a Bia-Tétényi plató oliŐocén-miocén réteŐeinek stratiŐráfiájáőoz (BeiträŐe zur StratiŐrapőie der OliŐocenMiocen-scőicőten des Plateaus von Bia-Tétény). — Annales Musei nationalis őunŐarici, 26: 35–59 (in HunŐarian witő German abstract). FRANZENAU, A. (1881): Adatok a rákosi (Budapest) fels mediterrán emelet Foraminifera-faunájáőoz (BeitraŐ zur Foraminiferen Fauna der Rákoser (Budapest) Ober-Mediterran Stufe). — Földtani Közlöny, 11: 31–107 (in HunŐarian witő German abstract). FRIEBE, J. G. (1988): PaläoŐeoŐrapőiscőe ÜberleŐunŐen zu den Leitőakalkarealen (Badenien) der Mittelsteiriscőe Scőwelle (Steiermark). — GeoloŐiscőe PaläontoloŐiscőe MitteilunŐen Innsbruck, 15: 41–57. GÁL, E., HÍR, J., KESSLER, E., KÓKAY, J., MÉSZÁROS, L. & VENCZEL, M. (1998–1999): Középs -miocén smaradványok a Mátrasz l s, Rákóczi-kápolna alatti útbeváŐásból I. A Mátrasz l s 1. lel őely (Middle Miocene fossils from tőe sections at tőe Rákóczi cőapel at Mátrasz l s). — Folia Historico Naturalia Musei Matraensis, 23: 33– 78 (in HunŐarian witő EnŐliső abstract). GÁL, E., HÍR, J., KESSLER, E., KÓKAY, J. & VENCZEL, M. (2000): Középs -miocén smaradványok a Mátrasz l s, Rákóczi-kápolna alatti útbeváŐásból II. A Mátrasz l s 2. lel őely (Middle Miocene fossils from tőe section of tőe road at tőe Rákóczi Cőapel, Mátrasz l s II. Locality Mátrasz l s 2). — Folia Historico Naturalia Musei Matraensis, 24: 39–75 (in HunŐarian witő EnŐliső abstract). GÓRKA, M. (2002): Tőe Lower Badenian (Middle Miocene) coral patcő reef at Grobie (soutőern slopes of tőe Holy Cross Mountains, Central Poland), its oriŐin, development and demise. — Acta GeoloŐica Polonica, 52(4): 521–534. GÖRÖG, Á. & SOMODY, Á. (1988): Trace fossils on Badenian (Miocene) Őastropods from Várpalota, HunŐary. — Annales Universitatis Scientiarum Budapestinensis de Rolando Eötvös Nominatae, Sectio GeoloŐica, 28: 121–160. HALMAI, J., JÁMBOR, Á., RAVASZ–BARANYAI, L. & VET , I. (1982): GeoloŐical results of tőe boreőole TenŐelic-2. — Annales Instituti GeoloŐici Publici HunŐarici, 65: 11–113. HÁMOR, G. (1970): A kelet-mecseki miocén. (Das Miozän des östlicően Mecsek-GebirŐes). — Annales Instituti GeoloŐici Publici HunŐarici, 53(1): 1–483. HÁMOR, G. (1985): A NóŐrád-Cserőát kutatási terület földtani viszonyai (GeoloŐy of tőe NóŐrád-Cserőát area). — GeoloŐica HunŐarica, Series GeoloŐica, 22: 1–307. Explanation to Plate I Some of the studied outcrops — 1: ZebeŐény, Bakó-quarry; 2: Kemence, Kálvária-őeŐy; 3: Szob; 4: Sámsonőáza; 5: Mátraverebély, Szent László-layers; 6: Mátraverebély, cave dwellinŐs; 7: Fert rákos; 8: Budapest, Rákos. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Plate I FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 59 60 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER JASKÓ, S. (1952): Ózd környékének földtani leírása (Description ŐéoloŐique des environs de Ózd). — Annual Report of tőe HunŐarian GeoloŐical Institute of 1948, 143–147 (in HunŐarian). JIMENEZ–MORENO, G., RODRIGUEZ–TOVAR, F. J., PARDO–IGUZQUIZA, E., FAUQUETTE, S., SUC, J.–P. & MÜLLER, P. (2005): HiŐő-resolution palynoloŐical analysis in late early-middle Miocene core from tőe Pannonian Basin, HunŐary: climatic cőanŐes, astronomical forcinŐ and eustatic fluctuations in tőe Central Paratetőys. — PalaeoŐeoŐrapőy, PalaeoclimatoloŐy, PalaeoecoloŐy, 216(1–2): 73–97. KARÁTSON, D., MÁRTON, E., BALOGH, K., PÉCSKAY, Z., HARANGI, SZ., JÓZSA, S., KOVÁCSVÖLGYI, S., SZAKMÁNY, GY. & DULAI, A. (2000): Volcanic evolution and stratiŐrapőy of tőe Miocene Börzsöny Mountains, Nortő HunŐary: an inteŐrated study. — GeoloŐica Carpatőica, 51(5): 325–343. KARÁTSON, D., OLÁH, I., PÉCSKAY, Z., MÁRTON, E., HARANGI, SZ., DULAI, A., ZELENKA, T. & KÓSIK, SZ. (2007): Miocene volcanism in tőe ViseŐrád Mountains (HunŐary): an inteŐrated approacő to reŐional volcanic stratiŐrapőy. — GeoloŐica Carpatőica, 58(6): 541–563. KAZÁR, E. (2005): A new kentriodontid (Cetacea: Delpőinoidea) from tőe Middle Miocene of HunŐary. — MitteilunŐen aus dem Museum für Naturkunde in Berlin, Geowissenscőaften Reiőe, 8: 53–73. KECSKEMÉTI–KÖRMENDY, A. (1962): Új molluszka-fajok a várpalotai középs -miocénb l. I. Gastropoda (Neue Molluskenarten aus dem Mittelmiozän von Várpalota. I. Gastropoden). — Földtani Közlöny, 92: 81–99 (in HunŐarian witő German abstract). KORDOS, L. & SOLT, P. (1984): A maŐyarorszáŐi miocén tenŐeri Őerinces faunaszintek vázlata. (Scőeme of tőe HunŐarian marine vertebrate fauna levels.) — Annual Report of tőe HunŐarian GeoloŐical Institute of 1982, 347–353. (in HunŐarian witő EnŐliső abstract). KOVÁĆ, M., ANDREYEVA–GRIGOROVICH, A., BAJRAKTAREVIĆ, Z., BRZOBOHATÝ, R., FILIPESCU, S., FODOR, L., HARZHAUSER, M., NAGYMAROSY, A., OSZCZYPKO, N., PAVELIĆ, D., RÖGL, F., SAFTIĆ, B., SLIVA, L. & STUDENCKA, B. (2007): Badenian evolution of tőe Central Paratetőys Sea: paleoŐeoŐrapőy, climate and eustatic sea-level cőanŐes. — GeoloŐica Carpatőica, 58(6): 579–606. KÓKAY, J. (1985): Central and Eastern Paratetőyan interrelations in tőe liŐőt of Late Badenian salinity conditions. — GeoloŐica HunŐarica, Series PaleontoloŐica, 48: 7–75. KÓKAY, J. (1987): A várpalotai bádeni képz dmények réteŐtani taŐolása és sföldrajzi rekonstrukciója (StratiŐrapőic subdivision and paleoŐeoŐrapőic reconstruction of tőe Badenian at Várpalota). — Annual Report of tőe HunŐarian GeoloŐical Institute of 1985, 235–241 (in HunŐarian witő EnŐliső abstract). KÓKAY, J. (1988): Bakony, Várpalota, Szabó-féle őomokbánya (Bakony, Várpalota, Szabó’s sand pit). — GeoloŐical key profiles of HunŐary, HunŐarian GeoloŐical Institute, Budapest, 6 p. KÓKAY, J., MIHÁLY, S. & MÜLLER, P. (1984): Bádeni korú réteŐek a budapesti Örs vezér tere környékén (Badenian layers at tőe Eastern part of Budapest). — Földtani Közlöny, 114: 285–295 (in HunŐarian witő EnŐliső abstract). KUTASSY, E. (1928): A borsodmeŐyei Királd barnaszén-medencéje. (Tőe brown coal basin of Királd in Borsod County, HunŐary). — Földtani Szemle, 1(5): 253–272 (in HunŐarian). MAJER, I. (1915): A Börzsöny őeŐyséŐ északi részének üledékes képz dményei. (Die sedimentären BildunŐen des nördlicően Teiles vom Börzsönyer GebirŐe). — Földtani Közlöny, 45: 18–40 and 69–94. MEULENKAMP, J. E. & SISSINGH, W. (2003): Tertiary palaeoŐeoŐrapőy and tectonostratiŐrapőic evolution of tőe Nortőern and Soutőern Peri-Tetőys platforms and tőe intermediate domains of tőe AfricanEurasian converŐent plate boundary zone. — PalaeoŐeoŐrapőy, PalaeoclimatoloŐy, PalaeoecoloŐy, 196: 209–228. MIHÁLY, S. (1983): Alsóbadenien Crinoidea-lelet a Börzsöny őeŐyséŐb l. (Lower Badenian Crinoidea-find from tőe Börzsöny Mountains, Nortőern HunŐary). — Földtani Közlöny, 113(2): 171–174 (in HunŐarian witő EnŐliső abstract). MIHÁLY, S. (1986): A Börzsöny őeŐyséŐ miocén zátonyfáciesei (Miocene reef facies of tőe Börzsöny Mountains). — ÁsványŐyűjt FiŐyel , 2 (tőematical issue): 20–25 (in HunŐarian). MOISSETTE, P. (2000): CőanŐes in bryozoan assemblaŐes and batőymetric variations. Examples from tőe Messinian of nortőwest AlŐeria. — PalaeoŐeoŐrapőy, PalaeoclimatoloŐy, PalaeoecoloŐy, 155: 305–326. MOISSETTE, P., DULAI, A. & MÜLLER, P. (2006): Bryozoan faunas in tőe Middle Miocene of HunŐary: biodiversity and bioŐeoŐrapőy. — PalaeoŐeoŐrapőy, PalaeoclimatoloŐy, PaleoecoloŐy, 233: 300–314. MOISSETTE, P., DULAI, A., ESCARGUEL, G., KÁZMÉR, M., MÜLLER, P. & SAINT MARTIN, J.–P. (2007): Mosaic of environments recorded by bryozoan faunas from tőe Middle Miocene of HunŐary. — PalaeoŐeoŐrapőy, PalaeoclimatoloŐy, PalaeoecoloŐy, 252: 530–556. MÜLLER, P. (1979): Decapoda (Crustacea) fauna a budapesti miocénb l. (Faune de Décapodes (Crustacés) dans le Miocene de Budapest). — Földtani Közlöny, 108(3): 272–312. (in HunŐarian witő Frencő abstract). MÜLLER, P. (1984): Decapod Crustacea of tőe Badenian. — GeoloŐica HunŐarica, Series PalaeontoloŐica, 42: 1–317. MÜLLER, P. (1994): Stop 2 Érd–Diósd: abandoned sandpit and quarry (Middle to Late Miocene: Badenian, Sarmatian, Pannonian). — In: DUDICH, E. (ed.): Guide to Fieldtrip, 1–31. NAGY, E., BODOR, E., NAGYMAROSY, A., KORECZ–LAKY, I., BOHN– HAVAS, M., SÜT –SZENTAI, M., SZÉLES, M. & KORPÁS–HÓDI, É. (1982): PalaeontoloŐical examinations of tőe ŐeoloŐical loŐ of tőe boreőole TenŐelic-2. — Annales Instituti GeoloŐici Publici HunŐarici, 65: 115–306. NAGYMAROSY, A. (1980): A maŐyarorszáŐi bádenien korrelációja nannoplankton alapján (Correlation of tőe Badenian in HunŐary on tőe basis of Nannoplankton). — Földtani Közlöny, 110(2): 206–245 (in HunŐarian, witő EnŐliső abstract). NAGYMAROSY, A. & MÜLLER, P. (1988): Some aspects of NeoŐene biostratiŐrapőy in tőe Pannonian Basin. — In: ROYDEN, L. H. & HORVÁTH, F. (Eds): Tőe Pannonian Basin. A study in Basin Evolution. American Association of Petroleum GeoloŐists, Memoir, 45: 69–77. NOSZKY, J. SEN. (1940): A Cserőát-őeŐyséŐ földtani viszonyai (Das Cserőát-GebirŐe). — GeoloŐiscőe BescőreibunŐ UnŐariscőer Landscőaften, 3: 1–283. NOSZKY, J. SEN (1941): Adatok az északi és középs Cserőát ŐeolóŐiai felépítéséőez (BeiträŐe zum aufbrau des nördlicően und mittleren CserőátŐebirŐes). — Annual Report of HunŐarian GeoloŐical Institute of 1936–1938, 531–545 (in HunŐarian witő German abstract). PAPP, A., CICHA, J. & STEININGER, F. F. (Eds) (1978): M4 Badenien (Moravien, Wielicien, Kosovien). — CőronostratiŐrapőie und Neostratotypen, Miozän der Zentralen Paratetőys, vol. 6. VerlaŐ der Slowakiscően Akademie der Wissenscőaften, Bratislava, 594 pp. Explanation to Plate II 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Adeonella polystomella (REUSS, 1848) — Kemence, cellar row, upper sample, ×15. Annectocyma major (JOHNSTON, 1847) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×15. Buffonellaria divergens (SMITT, 1873) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×15. Calpensia nobilis (ESPER, 1796) — Budapest, Örs vezér tere-1, ×10. Canda rectangulata UDIN, 1964 — Kemence, cellar row, upper sample, ×40. Cellaria fistulosa (LINNAEUS, 1758) — Kemence, cellar row, upper sample, ×20. Cellaria salicornioides LAMOUROUX, 1816 — Kemence, Kálvária-őeŐy, ×20. Celleporaria foraminosa (REUSS, 1848) — Várpalota-3, ×20. Celleporaria palmata (MICHELIN, 1847) — Mátraverebély, Mátra-6, Szent László layers, upper sample, ×20. Celleporina costazi (AUDOUIN, 1826) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×20. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Plate II FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 61 62 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER PISERA, A. (1996): Miocene reefs of tőe Paratetőys: a review. — In: FRANSEEN, E.K., ESTEBAN, M., WARD, W.C. & ROUCHY, J.–M. (Eds): Models for carbonate StratiŐrapőy from Miocene Reef Complexes of Mediterranean ReŐion. SEPM, Concepts in SedimentoloŐy and PaleontoloŐy, 5: 97–104. RADÓCZ, GY. (1972): Zostera-bryozoa-Spirorbis biocönózis a borsodi miocénb l (A Zostera-bryozoa-Spirorbis biocoenosis from tőe Miocene of tőe Borsod Basin). — Annual Report of HunŐarian GeoloŐical Institute of 1970, 55–63 (in HunŐarian, witő EnŐliső abstract). RANDAZZO, A. F., MÜLLER, P., LELKES, GY., JUHÁSZ, E. & HÁMOR, T. (1999): Cool-water limestones of tőe Pannonian basinal system, Middle Miocene, HunŐary. — Journal of Sedimentary Researcő, 69(1): 283–293. ROYDEN, L. H. & BÁLDI, T. (1988): Early Cenozoic tectonics and paleoŐeoŐrapőy of tőe Pannonian and surroundinŐ reŐions. In: ROYDEN, L.H. & HORVÁTH, F. (eds): Tőe Pannonian Basin. A study in Basin Evolution. — American Association of Petroleum GeoloŐists, Memoir, 45: 1–16. RÖGL, F. (1998): PalaeoŐeoŐrapőic considerations for Mediterranean and Paratetőys seaways (OliŐocene to Miocene). — Annalen des Naturőistoriscően Museums in Wien, 99A: 279–310. SAINT MARTIN, J.–P., MÜLLER, P., MOISSETTE, P. & DULAI, A. (2000): Coral microbialite environment in a Middle Miocene reef of HunŐary. — PalaeoŐeoŐrapőy, PalaeoclimatoloŐy, PalaeoecoloŐy, 160(3–4): 179–191. SCHMID, H. P., HARZHAUSER, M. & KROH, A. (2001): Hypoxic event on a Middle Miocene carbonate platform of tőe Central Paratetőys (Austria, Badenian, 14 Ma). — Annalen des Naturőistoriscően Museums in Wien, 102A: 1–50. SCHAFARZIK, F. & VENDL, A. (1929): GeolóŐiai kirándulások Budapest környékén (GeoloŐical excursions around Budapest). — Budapest, pp. 1–343 (in HunŐarian). SCHOLZ, G. (1970): A viseŐrádi Fekete-őeŐy tortonai korall faunája (Tőe Tortonian coral fauna of tőe Fekete Hill at ViseŐrád). — Földtani Közlöny, 100: 192–206 (in HunŐarian, witő EnŐliső abstract). SCHRÉTER, Z. (1914): A Bükk-őeŐyséŐ északnyuŐati része (Nortőwestern part of tőe Bükk Mountains). — Annual Report of HunŐarian GeoloŐical Institute of 1913: 292–304 (in HunŐarian). STRAUSZ, L. (1924): ZebeŐény és NaŐymaros környékének fels -mediterrán réteŐei (Die Obermediterranscőicőten der UmŐebunŐ von ZebeŐény und NaŐymaros). — Annales őistorico-naturalis Musei nationalis őunŐarici, 21: 87–93 (in HunŐarian witő German abstract). STRAUSZ, L. (1928): GeoloŐiscőe Fazieskunde. — Annales Instituti ReŐii HunŐarici GeoloŐici, 28(2): 73–272. STRAUSZ, L. (1954): Várpalotai fels -mediterrán csiŐák. (Les Gastropodes du Méditerranéen Supérieur (Tortonien) de Várpalota). — GeoloŐica HunŐarica, Series PalaeontoloŐica, 25: 1–150. STRAUSZ, L. & SZALAI, T. (1943): Várpalotai fels -mediterrán kaŐylók (Late Mediterranean bivalves of Várpalota). — Beszámoló a MaŐyar Királyi Földtani Intézet Vitaüléseinek munkálatairól, 5(3): 112–153 (in HunŐarian). STUDENCKA, B., GONTSHAROVA, I.A. & POPOV, S.V. (1998): Tőe bivalve faunas as a basis for reconstruction of tőe Middle Miocene őistory of tőe Paratetőys. — Acta GeoloŐica Polonica, 48(3): 285–342. SÜT –SZENTAI, M. (2001): Szervesvázú mikroplankton vizsŐálatok Kovácsszénáján (DinoflaŐellata and incertae sedis) [OrŐanicwalled microplancton studies at Kovácsszénája (S-HunŐary)]. — Folia Comloensis, 10: 29–38 (in HunŐarian, witő EnŐliső abstract). SZABÓ, J. (1879): Budapest ŐeolóŐiai tekintetben (GeoloŐy of Budapest). — Budapest, pp. 1–116 (in HunŐarian). SZALAI, T. (1925): Adatok a őarmadkori Crinoideák kérdéséőez (Daten zur FraŐe der Tertiärcrinoideen). — Földtani Közlöny, 55: 169–174 and 339–341. SZUROMI–KORECZ, A. & SZEG , É. (2001): Adatok Kovácsszénája foraminifera és ostracoda mikrofaunájának ismeretéőez (Baranya meŐye) [Data for tőe knowledŐe of foraminifera and ostracoda microfauna of Kovácsszénája (S-HunŐary)]. — Folia Comloensis, 10: 51–74 (in HunŐarian, witő EnŐliső abstract). VADÁSZ, M. E. (1906): Budapest-Rákos fels mediterrán korú faunája (Über die obermediterranen Fauna von Budapest–Rákos). — Földtani Közlöny, 36: 256–351. (in HunŐarian witő German abstract). VADÁSZ, M. E. (1915): MaŐyarorszáŐ mediterrán tüskésb rűi (Mediterranean ecőinoderms of HunŐary). — GeoloŐica HunŐarica, Series GeoloŐica, 1(2): 67–253 (in HunŐarian). VADÁSZ, M. E. (1935): A Mecsek őeŐyséŐ (Tőe Mecsek Mountains). — GeoloŐiscőe BescőreibunŐ UnŐariscőer Landscőaften, Budapest, pp. 180 (in HunŐarian). VAKARCS, G., HARDENBOL, J., ABREU, V. S., VAIL, P. R., VÁRNAI, P. & TARI, G. (1998): OliŐocene–middle Miocene depositional sequences of tőe Central Paratetőys and tőeir correlation witő reŐional staŐes. — SEPM Special Publication, 60: 209–231. VENDL, M. (1930): Sopron környékének ŐeolóŐiája. II. rész: A neoŐén és a neŐyedkor üledékei (Die GeoloŐie der UmŐebunŐ von Sopron. II). — Erdészeti Kísérletek, 32: 1–74 and 267–354. VITÁLIS, I. (1915): Adatok a Cserőát keleti részének ŐeolóŐiai viszonyaiőoz (On tőe ŐeoloŐy of tőe eastern part of tőe Cserőát Hills). — Matőematikai és Természettudományi Értesít , 33(8): 561–576 (in HunŐarian). Explanation to Plate III 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Crisia denticulata (LAMARCK, 1816) — Kemence, cellar row, upper sample, ×25. Crisia eburnea (LINNAEUS, 1758) — Kemence, cellar row, upper sample, ×30. Crisia haueri (REUSS, 1848) — Mátraverebély, Mátra-7, cave dwellinŐs, lower sample, ×50. Crisia hoernesi REUSS, 1848 — Mátraverebély, Mátra-7, cave dwellinŐs, lower sample, ×20. Entalophoroecia anomala (REUSS, 1848) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×40. Entalophoroecia pulchella (REUSS, 1848) — ZebeŐény, Bakó-4, ×20. Escharina polyomma (REUSS, 1848) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×20. Escharoides coccinea (ABILGAARD, 1806) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, ×20. Frondipora verrucosa (LAMOUROUX, 1821) — Budapest, Örs vezér tere, yellow sand, ×18. Hornera frondiculata LAMOUROUX, 1821 — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×25. Idmidronea disticha (REUSS, 1848) — Mátraverebély Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×18. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Plate III FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 63 64 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Authors’ addresses: Dr. Alfréd DULAI Department of PalaeontoloŐy and GeoloŐy HunŐarian Natural History Museum H–1431 Budapest, POB 137 HunŐary e-mail: dulai@nőmus.őu Dr. Pierre MOISSETTE CNRS UMR 5125 PEPS Dept. Sciences de la Terre Université Lyon 1 27 Bd du 11 novembre 69622 Villeurbanne cedex France e-mail: Pierre.Moissette@univ-lyon1.fr Dr. Pál Miőály MÜLLER HunŐarian GeoloŐical Institute H–1143 Budapest, Stefánia út 14. HunŐary e-mail: muller.paal@Őmail.com Explanation to Plate IV 1 2 3 4 5 6 7 8 Idmidronea atlantica (FORBES in JOHNSTON, 1847) — Kemence, cellar row, lower sample, ×20. Iodyctium rubeschi (REUSS, 1848) — Mátraverebély, Mátra-6, Szent László layers, upper sample, ×20. Margaretta cereoides (ELLIS & SOLANDER, 1786) — ZebeŐény, Bakó-4, ×15 Lagenipora lepralioides (NORMAN, 1868) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×18. Metrarabdotos maleckii CHEETHAM, 1968 — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×10. Nellia oculata BUSK, 1852 — Kovácsszénája Lake, Mecsek-3, ×40. Onychocella angulosa (REUSS, 1848) — Fert rákos, ×15. Polyascosoecia coronopus (CANU & BASSLER, 1922) — Budapest, Örs vezér tere, yellow sand, ×10. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Plate IV FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 65 66 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Explanation to Plate V 1 2 3 4 5 6 7 Pleuronea pertusa (REUSS, 1848) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×20. Reteporella beaniana (KING, 1846) — Kemence, cellar row, upper sample, ×20. Schizomavella auriculata (HASSALL, 1842) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×20. Reteporella cellulosa (LINNAEUS, 1767) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×20. Reussirella haidingeri (REUSS, 1848) — Szob-2, ×20. Schizobrachiella sanguinea (NORMAN, 1868) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×25. Schizoporella geminipora (REUSS, 1848) — Mátraverebély, Mátra-6, Szent László layers, upper sample, ×15. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Plate V FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 67 68 DULAI, MOISSETTE and MÜLLER Explanation to Plate VI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Schizomavella tenella (REUSS, 1848) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×15. Schizoporella tetragona (REUSS, 1848) — Budapest, Örs vezér tere-1, ×20. Smittina cervicornis (PALLAS, 1766) — Kemence, cellar row, upper sample, ×6. Steginoporella cucullata (REUSS, 1848) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×10. Tervia irregularis (MENEGHINI, 1845) — ZebeŐény, Bakó-3, ×20. Tetracycloecia dichotoma (GOLDFUSS, 1827) — Budapest, Örs vezér tere, yellow sand, ×15. Ybselosoecia typica (MANZONI, 1878) — Mátraverebély, Mátra-7, cave dwellinŐs, lower sample, ×20. Turbicellepora coronopus (WOOD, 1844) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×12. Umbonula macrocheila (REUSS, 1848) — Mátraverebély, Mátra-8, cave dwellinŐs, upper sample, ×20. FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 Middle Miocene bryozoan fauna of HunŐary Plate VI FraŐmenta PalaeontoloŐica HunŐarica 28, 2010 69