Ναυτιλιασ - n

ΠΛΟΙΑΡΧΟΥ Α΄ Ε.
ΝΑΥ Τ ΙΛ ΙΑ
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΝΑΥΤΙΚΩΝ

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ
ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ Γ΄ΚΑΙ Ε΄ΕΞΑΜΗΝΟΥ

ΤΩΝ ΑΕΝ
ΘΕΩΡΙΑ – ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2013
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Σκοπός της συγγραφής του βοηθήματος αυτού δεν είναι σε καμμιά

περίπτωση να αντικαταστήσει ή να καταργήσει το εγκεκριμένο βιβλίο
ναυτιλίας από το υπουργείο αλλά να επικεντρώσει την προσοχή του
σπουδαστού στη μεθοδολογία επίλυσης των πλέον απαραίτητων
ναυτικών υπολογισμών, βοηθώντας τον έτσι στο να μπορέσει να
ανταπεξέλθει στην επίλυσή τους χρησιμοποιώντας κατά περίπτωση τους
σωστούς τύπους με την ορθή σειρά, τους αντίστοιχους ναυτιλιακούς
πίνακες που διανέμονται για χρήση στην τάξη, έχοντας την απόλυτη
βεβαιότητα ότι ο τρόπος χρήσης τους είναι ο σωστός, καθώς και να
γνωρίζει να χρησιμοποιεί σωστά τους μικροϋπολογιστές χειρός
(calculator) κατά περίπτωση, έτσι ώστε να έχει το ακριβές αποτέλεσμα.
Αναλυτικότερα, το βοήθημα αυτό ξεκινά από μια αναδρομή
(επανάληψη) στις βασικές γνώσεις ναυτιλίας και αστροναυτιλίας που θα
πρέπει πάντα να έχει ο ναυτιλλόμενος και στη συνέχεια επιλύονται, αφού
προηγουμένως τους ομαδοποιήσει κατατάσσοντάς τους σε κατηγορίες, οι
ναυτικοί υπολογισμοί, που σύμφωνα με την εγκεκριμένη ύλη θα πρέπει
να γνωρίζει ο απόφοιτος σπουδαστής των ΑΕΝ έως και την απόκτηση
του διπλώματος πλοιάρχου Α, με τη μέθοδο step by step (βήμα προς
βήμα), αναφέροντας στην αρχή του κάθε υπολογισμού τους τύπους
καθώς και τη σειρά τους που θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν, την
επικέντρωση σε διάφορα σημεία της επίλυσης όπου υπάρχουν
ιδιαιτερότητες και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή καθώς και στη
επακριβώς χρήση των ναυτιλιακών πινάκων και μικροϋπολογιστή, αν
απαιτείται για την επίλυσή του.
Δεν παρέλειψα στην αρχή της κάθε κατηγορία υπολογισμών να
αναγράψω, όσο το δυνατόν πιο κατανοητά τη σχετική θεωρία, ώστε να
κατανοήσει ο σπουδαστής και με τη βοήθεια των σχημάτων τι ακριβώς
μας είναι δεδομένο και τι ζητάμε να βρούμε με την επίλυση των
υπολογισμών. Τέλος δίδεται πλήρες ομαδοποιημένο τυπολόγιο καθώς και
ασκήσεις προς επίλυση με τα αποτελέσματά τους για την εξοικείωση και
εκπαίδευση των σπουδαστών στη γρήγορη επίλυσή τους, κανοντας το
βοήθημα αυτό όσον αφορά το θέμα της επίλυσης ναυτικών υπολογισμών
ένα εύχρηστο πολύτιμο και χρήσιμο οδηγό για όλη την καριέρα ενός νέου
αξιωματικού ΕΝ στα πλοία αλλά και στο ΚΕΣΕΝ
ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ Α΄ Ε.Ν
2
1.ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΠΟΥ ΘΑ
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΗΘΩ
A. ΕΥΡΕΣΗ Δλ ΚΑΙ Δφ
ΤΥΠΟΙ
Δφ = φε +/- φα ( +: ετερώνυμα, -: ομώνυμα)
Δλ = λε +/- λα ( +: ετερώνυμα. -: ομώνυμα)

Αν λε + λα > 180ο τότε έχουμε: Δλ = 360ο – (λε + λα), ενώ γίνεται και
αλλαγή επωνυμίας.
ΠΑΡΑΔΕΊΓΜΑΤΑ
1.Οι συντεταγμένες του στίγματος ενός τόπου Θ είναι: φ = 33 ο 50΄N και

λ = 166ο 58,1΄E και ενός άλλου τόπου Θ΄: φ = 18ο 09΄S και λ = 170ο
05΄W. Ποιες οι διαφορές πλάτους και μήκους των δύο τόπων.
ΛΥΣΗ
Α. Για τον υπολογισμό εύρεσης Δλ και Δφ απαιτείται πρόχειρο
σκαρίφημα προς αποφυγή λαθών. Σχεδιάζουμε σύστημα κάθετων αξόνων
εκ των οποίων, ο μεν κατακόρυφος παριστάνει τον Πρώτο μεσημβρινό
Greenwich (000o), ο δε οριζόντιος τον ισημερινό, χωρίζοντας έτσι δια του
μεσημβρινού 000ο το Ανατολικό ημισφαίριο με τα μήκη αυξανόμενα προς
τα Δεξιά από το Δυτικό ημισφαίριο με τα μήκη αυξανόμενα προς τα
Αριστερά. Άνωθεν του άξονα του Ισημερινού έχουμε το Βόρειο
ημισφαίριο με τα Βόρεια πλάτη αυξανόμενα προς τα πάνω, ενώ κάτωθεν
του άξονα έχουμε το Νότιο ημισφαίριο με τα νότια πλάτη αυξανόμενα
προς τα κάτω.
Αν οι τιμές των λε και λα βρίσκονται περί του κάτω
ημιμεσημβρινού του Greenwich, χαρακτηρίζουμε τον κάθετο άξονα του
σκαριφήματος ως μεσημβρινό 180ο, οπότε Δεξιά έχουμε το το Δυτικό
ημισφαίριο με τα Δυτικά μήκη ελαττούμενα προς τα Δεξιά, ενώ Αριστερά
έχουμε το Ανατολικό ημισφαίριο με τα ανατολικά μήκη ελαττούμενα
προς τα Αριστερά.
Β. Προσθέτουμε τα ετερώνυμα μήκη, ενώ στα ομώνυμα, αφαιρούμε

από το μεγαλύτερο το μικρότερο.
Οι Δφ και Δλ χαρακτηρίζονται ως S ή N και E ή W αντίστοιχα, ανάλογα
με την κατεύθυνση προς την οποία πλέει το πλοίο.
3
Γ. Αν κατά την πρόσθεση των ετερωνύμων λε και λα προκύψει Δλ
μεγαλύτερη των 180ο την αφαιρούμε από 360ο και της δίνουμε αντίθετη
επωνυμία.
Κάτω ημιμεσ/νος
ο
λε==166 58,1΄Ε 180ο
Φε = 33ο 50΄N
Δφ Δλ = 022ο 56,9΄E
Ανατολικό Δυτικό
ημισφαίριο ημισφαίριο
Φα = 18ο 05΄S
λα==170ο 05,0΄W
Μεσ/νός Μεσ/νος
εκκ/σης άφιξης Θ΄
Φε = 33ο 50΄N λε = 166ο 58,1΄E

Φα = 18ο 09΄S λα = 170ο 05,0΄W
Δφ = 51ο 59΄S Δλ = 337ο 03,1΄ W
- 359ο 60΄
Δλ = 022ο 56,9΄E
2.Πλοίο αποπλέει από λιμένα φε = 15ο 12΄S και λε = 002ο 10΄E, προς
λιμένα φα = 32ο 14΄N και λα = 49ο 35΄W. Ποιες οι διαφορές πλάτους και
μήκους μεταξύ των τόπων αυτών;
4
000ο
φα = 32ο 14΄N
λα = 049ο 35΄W
Δυτικό Ανατολικό
Ημισφαίριο Ημισφαίριο
Δφ
Ι S
Δλ φε = 15ο 12΄S
λε = 002ο 10΄E
φε = 15ο 12΄S λε = 002ο 10΄E

φα = 32ο 14΄N λα = 049ο 35΄W
Δφ = 47ο 26΄N Δλ = 051ο 45΄W
ΠΡΟΣΟΧΗ : Χαρακτηρίζουμε τη Δφ και Δλ, N και S ή E και W ανάλογα

με την κατεύθυνση της πλεύσης.
B. ΕΥΡΕΣΗ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΩΝ ΤΟΠΟΥ ΑΦΙΞΗΣ ΟΤΑΝ

ΔΙΔΕΤΑΙ ΤΟ ΑΡΧΙΚΟ ΣΤΙΓΜΑ, Η Δλ ΚΑΙ Η Δφ.
5
ΤΥΠΟΙ
φα = φε +/- Δφ (+ομ/-ετ)
λα = λε +/- Δλ ( +ομ/-ετ).Αν (λε + Δλ) > 180ο τότε λα = 360ο – (λε + Δλ),
οπότε αλλάζουμε και την επωνυμία.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
1.Το στίγμα του τόπου Θ είναι φε = 05ο 55΄N και λε = 175ο 13΄W. Τόπος
Θ΄ βρίσκεται νοτιότερα κατά Δφ = 14 ο 20΄S και δυτικότερα κατά Δλ =
12ο 30΄W. Ποιες οι συντεταγμένες του Θ΄;
ΛΥΣΗ
Α. Προσθέτουμε τα ομώνυμα, ενώ αφαιρούμε από το μεγαλύτερο το

μικρότερο, τα ετερώνυμα. Στα ομώνυμα οι τελικές συντεταγμένες
παίρνουν τη κοινή ονομασία, ενώ στα ετερώνυμα την επωνυμία του
μεγαλυτέρου.
Β. Αν κατά την πρόσθεση των ομωνύμων λε και Δλ προκύψει λα

μεγαλύτερο από 180ο , τότε το αφαιρούμε από 360ο και του δίνουμε
αντίθετη επωνυμία.
ΤΥΠΟΙ
φα = φε +/- Δφ (+ομ / -ετ)
λα = λε +/- Δλ (+ομ / - ετ)
Αν (λε + Δλ) > 180ο τότε λα = 360ο – (λε +Δλ) και αλλαγή επωνυμίας
Ημιμ/νός
180ο λε = 175ο 13΄W
Θ
φε = 05ο 55΄N
Δλ
I S
Δφ Ανατ/κο Δυτικό
Ημισ/ριο Ημισ/ριο
φα Θ΄
6
φε = 05ο 55΄N λε = 175ο 13΄W
Δφ= 14ο 20΄S Δλ= 012ο 30΄W
φα = 08ο 25΄S λα = 187ο 43΄W
- 359ο 60΄
λα = 172ο 17΄E
2.Πλοίο αποπλέει από αρχικό στίγμα Θ, με φ ε = 35ο 32΄S και λε = 036ο

45΄E, προς στίγμα άφιξης Θ΄, το οποίο βρίσκεται βορειότερα κατά Δφ =
005ο 15΄N και δυτικότερα κατά Δλ = 030ο 11΄W. Ζητούνται οι
συντεταγμένες του τελικού στίγματος.
GR
λε = 36ο 45΄E
λα
Ι S
φα Θ΄
Δφ Δλ
φε = 35ο 32΄S
Θ
ΤΥΠΟΙ
φα = φε +/- Δφ (+ομ/-ετ)
7
λα = λε +/- Δλ ( +ομ/-ετ).Αν (λε + Δλ) > 180ο τότε λα = 360ο – (λε + Δλ),
οπότε αλλάζουμε και την επωνυμία.
φε = 35ο 32΄S λε = 036ο 45΄E

Δφ = 05ο 15΄N Δλ = 030ο 11΄W
φα = 30ο 17΄S λα = 006ο 34΄E
Γ.ΕΥΡΕΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗΣ (Variation) – ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΗΣ

(Deviation) – ΠΑΡΑΛΛΑΓΗΣ (Compass Error)
Στο διπλανό σχήμα

φαίνεται η μορφή του
γήινου μαγνητικού πεδίου,
καθώς και η επίδραση που
εξαιτίας του υφίσταται η
μαγνητική βελόνη της
πυξίδας μας.
8
ΤΥΠΟΙ
Ολική μεταβολή Απόκλισης = Ετήσια μετ/λη Χ έτη (1)

ΑΠ(σύγχρ) = ΑΠ χάρτη +/- Ολ. μετ/λη (+: αυξ/νη, - : ελατ/νη) (2)
ΠΡ = ΑΠ + ΤΡ (αλγεβρικά) (3)
ΤΡ : βρίσκεται από το ειδικό πινακίδιο στη γέφυρα.
ΤΡ = ΠΡ – ΑΠ (αλγεβρικά) (4)
ΑΠ = ΠΡ – ΤΡ (αλγεβρικά) (5)
ΠΡΟΣΟΧΗ
Για τις ανάγκες των ασκήσεων η ΤΡ λαμβάνεται από το πινακίδιο της σελ
253 της Ναυτιλίας τόμος Α, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά.
1.Το έτος 1979 πλέοντες με πορεία 110 ο, διαβάζουμε στο πλησιέστερο

ανεμολόγιο του ναυτικού χάρτη:
ΑΠ: 5ο 19΄E (1970) ελατ. περίπου 8΄ ετησίως.
Ζητείται να υπολογιστεί η παραλλαγή και των δύο πυξίδων του πλοίου
(διοπτήριας και ιθυντήριας).
ΛΥΣΗ
( απαιτείται χάραξη σκαριφήματος)
Θα πρέπει καταρχήν, αφαιρώντας το έτος αναφοράς της απόκλισης

του χάρτη από το σύγχρονο έτος να υπολογίσουμε τη χρονική απόσταση
μεταξύ τους. Κατόπιν θα πολλαπλασιάσουμε τα πρώτα της μοίρας της
ετήσιας μεταβολής της ΑΠ επί τα έτη που βρήκαμε προηγουμένως. Μετά
θα μετατρέψουμε το γινόμενο σε μοίρες και πρώτα. Αν η ολική μεταβολή
είναι αυξανόμενη την προσθέτουμε στην αρχική τιμή, ενώ αν είναι
ελαττούμενη αφαιρούμε, από τη μεγαλύτερη τιμή τη μικρότερη.
Η σύγχρονη απόκλιση διατηρεί την επωνυμία της ΑΠ χάρτη, εκτός
αν πρόκειται για ελαττούμενη απόκλιση και η ολική μεταβολή της είναι
μεγαλύτερη από την απόκλιση χάρτη, οπότε χαρακτηρίζεται πλέον με
αντίθετη επωνυμία και από ελαττούμενη γίνεται τώρα αυξανόμενη.
9
Με την πορεία και την πυξίδα στην οποία αυτή αναφέρεται
(ιθυντήρια ή διοπτήρια) εισερχόμαστε στο πινακίδιο Παρεκτροπών,
(στην περίπτωσή μας Α΄τόμος Ναυτιλίας σελ 253) και λαμβάνουμε την
αντίστοιχη τιμή της ΤΡ με το πρόσημό της.
1979 – 1970 = 9 έτη

Ολ. μετ/λή Απ = 9 έτη Χ 8΄= 72΄ = 01ο 12΄ελατ.
Απ χάρτη = 05ο 19΄E
Ολ. μετ. απ = 01ο 12΄-
Απ σύγχ. = 04ο 07΄E ή 4,1ο Ε ελατ. 8΄ετησίως
Ιθυντήρια Διοπτήρια
ο
Τρ = 0,5 + /E 1,5ο - /W Από πιν. Τρ σελ 253
Απ συγχρ = 4,1ο +/E 4,1ο +/E
Πρ = 4,6ο +/Ε 2,6ο +/Ε
1979
Βμ
1970
Βλ Βμ
5,3ο
4,1ο
ΠΡΟΣΟΧΗ
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν τέσσερις περιπτώσεις ως προς

τον προσδιορισμό της Παραλλαγής.
α. Όταν Απ και Τρ είναι ανατολικές / +, οπότε έχουμε: Πρ = (+Απ)
+ (+Τρ) ή Πρ = Απ + Τρ.
β. Όταν Απ και Τρ είναι δυτικές / -, οπότε έχουμε: Πρ = (-Απ) + (-
Τρ) ή Πρ = - Απ – Τρ
γ. Όταν Απ είναι δυτική / - και Τρ ανατολική / +, οπότε έχουμε: Πρ
= (-Απ) + (+Τρ) ή Πρ = -Απ + Τρ.
δ. Όταν Απ είναι ανατολική / + και Τρ δυτική / -, οπότε έχουμε: Πρ
= (+Απ) + ( -Τρ) ή Πρ = Απ – Τρ.
10
2. Στο πλησιέστερο ανεμολόγιο του χάρτη της περιοχής που πλέουμε, το
έτος 1979, αναγράφεται: Varn 01ο 35΄W (1972) incr. About 9΄ annually.
Το πλοίο μας τηρεί πορεία 140ο. Ζητείται να υπολογιστεί η παραλλαγή
των δύο πυξίδων του πλοίου. (ιθυντήριας και διοπτήριας).
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ

ΠΡ = ΑΠ + ΤΡ (αλγεβρικώς) (3)
ΤΡ : βρίσκεται από το ειδικό πινακίδιο στη γέφυρα.
Βλ
Βμ
1972
Βμ 1,6ο
1979
2,6ο
1979 – 1972 = 7 έτη

Ολ. μετ/λή Απ = 7 Χ 9΄= 63΄ = 01ο 03΄Αυξαν.
Απ χάρτη = 01ο 35΄W
Απ σύγχ = 02ο 38΄W ή 2,6ο W αυξαν9΄/έτος
Τρ = 0,0ο 1,7ο W
Απ (συγχρ) = 2,6ο W 2,6ο W
Πρ = 2,6ο W 4,3ο W
3. Στο ανεμολόγιο του χάρτη της περιοχής που πλέουμε, το έτος 1979,
αναγράφεται: Varn: 02ο 10΄W (1969) decreasing (15΄-). Η παραλλαγή
των πυξίδων υπολογίστηκε με μια εκ των γνωστών μεθόδων ως εξής:
Ιθυντήρια (steering); Πρ = 3,3ο W.
Διοπτήρια (standard): Πρ = 1,9ο Ε.
11
Ζητείται να υπολογιστεί η Τρ των πυξίδων.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ

ΤΡ = ΠΡ – ΑΠ (αλγεβρικώς)
Βλ
Βμ
Βμ 1979
1969
0,3ο
2,2ο
1979 – 1969 = 10 έτη

Ολ. μετ/λή Απ = 10 Χ 15΄= 150΄= 02ο 30΄ Από W προς Ε. ( Από
ελαττούμενη W, μετατράπηκε πλέον σε αυξανόμενη E).
Απ χάρτη = 02ο 10΄W

Ολ μετ/λη Απ = 02ο 30΄ Ε
Απ συγχρ = 0ο 20΄ Ε αυξαν. 15΄ετησίως / 0,3 Ε
Πρ = 3,3ο W 1,9ο E
Απ συγχρ = 0,3ο E 0,3ο E
Τρ = 3.6ο W 1,6ο Ε
12
Δ. ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΠΟΡΕΙΩΝ / ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΠΟΡΕΙΩΝ –
ΔΙΟΠΤΕΥΣΕΩΝ
1. ΑΠΟ ΤΕΤΑΡΤΟΚΥΚΛΙΚΕΣ ΣΕ ΟΛΟΚΥΚΛΙΚΕΣ
360ο - ίδιο
W E
180ο + 180ο -
- Τεταρτοκυκλική Β – Α = Ολοκυκλική
- Τεταρτοκυκλική Ν – Α = 180ο – τεταρτοκυκλική
13
- Τεταρτοκυκλική Ν – Δ = 180ο + τεταρτοκυκλική
- Τεταρτοκυκλική Β – Δ = 360ο – τεταρτοκυκλική
2. ΑΠΟ ΟΛΟΚΥΚΛΙΚΕΣ ΣΕ ΤΕΤΑΡΤΟΚΥΚΛΙΚΕΣ
- Στο πρώτο τεταρτημόριο ίδια με επωνυμία N – E

- Στο δεύτερο τεταρτημόριο – 180ο με επωνυμίες S – E
- Στο τρίτο τεταρτημόριο – 180ο με επωνυμίες S – W
- Στο τέταρτο τεταρτημόριο – 360ο με επωνυμίες N – W
Ή αλλιώς:
- ολοκυκλική 000ο – 090ο = N – (ολοκυκλική) E
- ολοκυκλική 090ο – 180ο = S – (180ο – ολοκυκλική) E
- ολοκυκλική 180ο – 270ο = S – (ολοκυκλική – 180ο) W
- ολοκυκλική 270ο - 360ο = N – (360ο – ολοκυκλική) W
270ο – 360ο 000ο – 090ο
W E
180ο – 270ο 090ο – 180ο
Αληθής πορεία είναι η πορεία που χαράσουμε στο χάρτη και η οποία
ορίζεται ως το αλγεβρικό άθροισμα της πορείας της πυξίδας και της
παραλλαγής.
α) περίπτωση όπου Πρ: Ε ισχύει: Αζλ = Αζπ + Πρ
β) περίπτωση όπου Πρ: W ισχύει: Aζλ = Αζπ – Πρ
14
Από τα παραπάνω προκύπτει και ο γενικός αλλά πολύ βασικός για τη
ναυσιπλοΐα τύπος:
Αζλ = Αζπ + Πρ (αλγεβρικά)
Αζπ = Αζλ – Πρ (αλγεβρικά)
1.Πλέοντας προς N 40ο W διοπτεύσαμε δύο καταφανή σημεία της ξηράς

ως εξής: φάρος S 30ο E, καπνοδόχος S 50ο W. Ποιες είναι οι αντίστοιχες
ολοκυκλικές τιμές της πορείας και των διοπτεύσεων.
ΛΥΣΗ
πορεία φάρος καπνοδόχος

Τετ/κή N 40ο W S 30ο E S 50ο W
- 360ο -180ο +180ο
Ολοκ/κή 320ο 150ο 230ο
2.Ζητείται να μετατραπούν οι παρακάτω ολοκυκλικές πορείες και

διοπτεύσεις σε τεταρτοκυκλικές: ζλ = 310 ο, ζπ = 125ο, Αζλ = 044ο, Αζπ =
202ο .
ΛΥΣΗ
Ολοκυκλική: ζλ = 310ο ζπ = 125ο Αζλ = 044ο Αζπ = 202ο

-360ο -180ο -180ο
Τεταρτ/κή ζλ = N50οW ζπ = S55οE Αζλ = N44οE Αζπ = S22οW
3.Μετρήσαμε με τη διόπτρα του επαναλήπτη της γυροσκοπικής πυξίδας

τις διοπτεύσεις τριών καταφανών σημείων της ξηράς ως εξής: Αζπ 1 =
040,5ο , Αζπ2 = 000,5ο , Αζπ3 = 270ο. Το σφάλμα της γυροπυξίδας έχει
προσδιοριστεί και είναι ίσο προς 01,2ο W. Ζητείται να υπολογιστούν οι
αντίστοιχες αληθείς διοπτεύσεις που θα χαραχθούν στο χάρτη.
ΛΥΣΗ
Αζλ = Αζπ + Πρ (αλγεβρικά) (1)
15
Αζπ 040,5ο 000,5ο 270ο
Πρ 01,2ο 01,2ο 01,2ο W
Αζλ 039,3ο 359,3ο 268,8ο
4.Η πορεία που χαράχθηκε στο ναυτικό χάρτη από το λιμάνι απόπλου,
μέχρι το λιμάνι προορισμού, το έτος 1979, είναι ζλ = 000 ο . Στο
πλησιέστερο ανεμολόγιο της περιοχής του πλου μας αναγράφεται: Varn:
01ο 06΄W (1965) decr. about 13΄ annually. Να υπολογιστεί η πορεία
πυξίδας.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ

ζπ = ζλ – Πρ (αλγεβρικά) (4)
1979 – 1965 = 14 έτη

Ολ.μετ/λή: 14 Χ 13΄= 182΄ή 03ο 02΄ από W σε E ( από ελαττούμενη W
μετατρέπεται σε αυξανόμενη E).
Απ (χάρτη) = 01ο 06΄W
Ολ. μετ/λη = 03ο 02΄Ε
Απ (συγχ) = 01ο 56΄ Ε ή 1,9ο Ε αυξαν. 13΄ετησίως
Τρ (διοπτ) = 1,5ο W
Πρ = 0,4ο Ε
ζλ = 000ο ή 360,0ο
Πρ= 0,4ο Ε
ζπ = 359,6ο
Ε.ΕΥΡΕΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΥ ΖΩΝΗΣ (ZD)
ΤΥΠΟΣ
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο
Το χαρακτηριστικό ζώνης αντιπροσωπεύει τη διαφορά ακέραιων ωρών

ανάμεσα στη ζώνη του Greenwich ή ζώνη 0 και τη ζώνη εντός της οποίας
16
βρίσκεται ο παρατηρητής. Ακριβώς για αυτόν το λόγο χρησιμοποιούμε
μόνον το ακέραιο τμήμα του αριθμού που προκύπτει κατά τον
υπολογισμό του παραπάνω τύπου.
1.Να υπολογιστεί το χαρακτηριστικό ζώνης για παρατηρητές που

βρίσκονται στα εξής μήκη: α) λ = 162 ο W, β) λ = 095ο W, γ) λ = 055ο E,
δ) λ = 115ο 30΄E.
ΛΥΣΗ
α) ZD = (162ο + 7,5ο) / 15ο = 11 W

β) ZD = (095ο + 7,5ο) / 15ο = 6 W
γ) ZD = (055ο +7,5ο) / 15ο = 4 E
δ) ZD = (115ο 30΄ + 7ο 30΄) / 15ο = 8 E
ΣΤ.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΩΡΑΣ ΖΩΝΗΣ
ΤΥΠΟΙ
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο
ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E , -:W)
1.Στις 11-08-84 σε GMT: 22 30΄ βρισκόμαστε σε λαν = 40ο 10΄E. Να

υπολογιστεί η ώρα ζώνης ΖΤ.
ZD = (40ο 10΄+ 7ο 30΄) / 15ο = 3 E

GMT = 22 30΄
ΖΤ = 25 30΄
- 24
ΖΤ = 01 30΄της 12-08-84
ΠΡΟΣΟΧΗ
Αν το άθροισμα GMT + ZD > 24 τότε αφαιρούμε 24 ώρες και
προχωρούμε στην επόμενη ημερομηνία. Αν το άθροισμα GMT < ZD (W)
17
και πρέπει να γίνει αφαίρεση, τότε προσθέτουμε 24 ώρες στο GMT αλλά
επιστρέφουμε μία ημέρα πίσω.
2.Στις 11-08-84 σε GMT: 01 10΄ βρισκόμαστε σε λ = 40ο 10΄W. Να

υπολογιστεί η ώρα ζώνης.
ΤΥΠΟΙ
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο
ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W)
ZD = (40ο 10΄+ 7ο 30΄) / 15ο = 3 W

GMΤ = 01 10΄+ 24 = 25 10΄
ΖT = 22 10΄της 10-08-84
2.ΣΦΑΙΡΙΚΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΘΕΣΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΠΟΥ
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΗΘΩ
18
Πλευρές τριγώνου θέσης
- ΠΖ: πολοζενιθιακή απόσταση, η οποία μετράται πάνω στον
μεσημβρινό του τόπου και ισούται με τη σφαιρική απόσταση του
ζενίθ από τον πάνω πόλο του παρατηρητή. Ισούται με το
σύμπλατος, δηλ. 90ο – φ.
- ΠΣ: πολική απόσταση, η οποία μετράται πάνω στον ωρικό κύκλο
του αστεριού και ισούται με την σφαιρική απόσταση του ίχνους
του αστεριού από τον επάνω πόλο του παρατηρητή. Ισούται με Ρ =
90ο +/- δ, (+ για ετερώνυμα και – για ομώνυμα φ και δ).
- ΖΣ: ζενιθιακή απόσταση, η οποία μετράται πάνω στον κάθετο
κύκλο του αστεριού και ισούται με την σφαιρική απόσταση του
ίχνους του αστεριού από το ζενίθ του παρατηρητή. Ισούται με Ζλ =
90ο – Ηλ.
Γωνίες του σφαιρικού τριγώνου
19
- Π: σχηματίζεται με κορυφή τον επάνω πόλο του παρατηρητή και
πλευρές της το μεσημβρινό ΠΖ του τόπου και τον ωρικό κύκλο ΠΣ
του αστεριού και ονομάζεται ωρική γωνία.
- Ζ: σχηματίζεται με κορυφή το ζενίθ του παρατηρητή και πλευρές
το μεσημβριό ΖΠ του τόπου και τον κάθετο κύκλο ΖΣ του
αστεριού και ονομάζεται αζιμούθ.
- Σ: σχηματίζεται με κορυφή το ίχνος του αστεριού και πλευρές τον
ωρικό κύκλο ΣΠ και τον κάθετο κύκλο ΣΖ του αστεριού,
ονομάζεται δε παραλλακτική γωνία. Ηγωνία αυτή δεν ενδιαφέρει
το ναυτιλλόμενο και δεν χρησιμοποιείται στην αστρονομική
ναυσιπλοΐα.
Προβλήματα που επιλύονται με το τρίγωνο θέσης
- Δίδονται πλάτος, κλίση και ωρική γωνία και υπολογίζονται το

ύψος και το αζιμούθ (ευθεία θέσης).
- Δίδονται πλάτος, ύψος και αζιμούθ και υπολογίζεται η κλίση και η
ωρική γωνία (αναγνώριση αστέρος).
- Δίδονται ωρική γωνία, κλίση και υπολογίζεται το αζιμούθ
(παραλλαγή).
ΩΡΙΚΗ ΓΩΝΙΑ
Η προέκταση του γήινου μεσημβρινού του τόπου στην ουράνια

σφαίρα αποτελεί τον ουράνιο μεσημβρινό του τόπου, ο οποίος
φαινομενικά θα παραμένει ακίνητος. Αντίθετα ο ουράνιος μεσημβρινός ο
οποίος διέρχεται από ένα αστέρι, δηλαδή ο ωρικός κύκλος του αστεριού,
συνεχώς μεταβάλει τη θέση του σε σχέση με τον ακίνητο ουράνιο
μεσημβρινό του τόπου, ακολουθώντας την προς δυσμάς φαινομενική
περιστροφή της ουράνιας σφαίρας. Μεταξύ των δύο αυτών μεσημβρινών
σχηματίζεται μια γωνία, η οποία και καθορίζει σε κάθε στιγμή τη σχετική
θέση της γήινης και της ουράνιας σφαίρας. Στο σχήμα μας, η γωνία ΖΠΣ
= ΑΚΒ ονομάζεται ωρική γωνία ΗΑ (Hour Angle), και περιλαμβάνεται
μεταξύ του ουράνιου μεσηνβρινού του τόπου και του ωρικού κύκλου του
αστεριού.
Η ωρική γωνία μετρείται πάντα πάνω σε τόξο του ισημερινού, με

αρχή ορισμένο μεσημβρινό της γης προς δυσμάς, μέχρι τον ωρικό κύκλο
του αστεριού από 0ο – 360ο .
Στο διπλανό σχήμα διακρίνονται όλες οι ωρικές γωνίες και η φορά
μέτρησής τους, όπως ορίζονται στην ουράνια σφαίρα από παρατηρητή ο
οποίος βρίσκεται στην προέκταση του νοτίου πόλου.
20
Όταν ως αρχή μέτρησης
της ωρικής γωνίας λαμβάνεται ο
μεσημβρινός του Greenwich,
ονομάζεται ωρική γωνία

Greeenwich GHA (Greenwich
hour angle).
Όταν ως αρχή μέτρησης
λαμβάνεται ο μεσημβρινός που
διέρχεται από το γ (εαρινό
ισημερινό σημείο), τότε η γωνία
ονομάζεται αστρική ωρική γωνία
SHA (sidereal hour angle).
To εαρινό ισημερινό σημείο γ, είναι εκείνο όπου η ελλειπτική
τέμνει τον ουράνιο ισημερινό.
Τέλος, η ωρική γωνία ουρανίου

σώματος που λαμβάνεται με
αρχή μέτρησης το μεσημβρινό
του τόπου, ονομάζεται τοπική
ωρική γωνία LHA (local hour
angle).
ΕΥΡΕΣΗ GHA ΟΤΑΝ ΔΙΝΕΤΑΙ Η ΩΡΑ GREENWICH (GMT)

(ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΧΡΗΣΗΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ)
21
1.Να ευρεθεί η GHA Sun και Venus την 13-10-84 σε GMT 19 00΄00΄΄.
GHAsun : 108ο 28,6΄

GHAvenus : 077ο 58΄.
2.Στις 15-10-84 και σε GMT 23 00΄00΄΄ να ευρεθεί η GHA moon, aries,

mars, Jupiter.
GHAmoon : 280ο 14,6΄

GHAaries : 009ο 39,1΄
GHAmars : 091ο 22,5΄
GHAjupiter : 092ο 38,9΄
ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΩΡΙΚΩΝ ΓΩΝΙΩΝ
ΤΥΠΟΙ
LHA = GHA +/- λ (+E / -W)
GHA = LHA +/- λ (+W / -E)
LHA – GHA = λ (GHA>LHA: λ = W / GHA<LHA: λ = E)
GHAstar = GHAγ + SHA

LHAstar = GHAstar +/- λ (+E / -W)
Γενικά: LHAstar = GHAγ + SHA +/- λ (+E / -W)
Το GHAγ το λαμβάνουμε από το nautical almanac στη στήλη Aries ενώ
την SHA την βρίσκουμε δίπλα από το παρατηρούμενο αστέρι.
GHA = 355ο GHA = 005ο

λ(E) = 050ο λ(W) = 025ο
LHA = 405ο GHA = 365ο
- 360ο λ(W) = 025ο
LHA = 045ο LHA = 340ο
- Αν LHA>360ο τότε αφαιρούμε 360ο

- Αν GHA<από λ(W) τότε LHA = GHA + 360ο – λ
1.Την 17-10-84 ελήφθη ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 65 ο 13,3΄με σφεξ

= +2,2΄από ύψος οφθαλμού Uo = 40ft. Η παρατήρηση έγινε σε GMT =
11 50΄18΄΄ σε λ = 118ο 25,3΄W. Να υπολογιστεί το Ηλ, η LHA και η
κλίση του ηλίου.
22
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
Ηλ = Ηρ +/- σφεξ – βάθος ορ. +/- total cor. (1)
LHA = GHA +/- λ (+E / -W) (2)
Ηρ = 65ο 13,3΄
σφεξ = 2,2΄+
ο
Ητ = 65 15,5΄
Dip = 6,1΄- (σελ 87 αστρ. εφημ. πίνακας dip) εισερχόμαστε
ο
Ηφ = 65 09,4΄ με το ύψος οφθαλμού
Total = 15,8΄+ (σελ 87, αστρ. εφημ. πίνακας sun στήλη lower)
ο
Ηλ = 65 25,2΄ εισερχόμαστε με το αρχικό Ηρ
GMT = 11 GHA = 348ο 40,6΄ dec = 09ο 24,2΄S

50΄18΄΄ inc. = 12ο 34,5΄ d(0,9) = + 0,8΄
GHA = 360ο 75,1΄ δ = 09ο 25,0΄S
λ(W) = 118ο 25,3΄/-
LHA = 242ο 49,8΄
Την διόρθωση για την κλίση την λαμβάνουμε από τις μπλε σελίδες των
αστρονομικών εφημερίδων με στοιχείο εισόδου τα λεπτά του GMT και
την προσθέτουμε αν η κλίση αυξάνεται ενώ την αφαιρούμε αν μειώνεται.
2.Στις 15-10-84 σε GMT: 10 30΄25΄΄και σε μήκος λ = 045ο 13,5΄E

παρατηρείται ο ήλιος. Να υπολογιστούν οι GHA και LHA και η κλίση
του.
ΛΥΣΗ
GMT: 10 GHA = 333ο 34,2΄ δ = 08ο 39,3΄S

30΄25΄ inc = 007ο 36,3΄ d(+0,9) = 0,5΄+
GHA = 341ο 10,5΄ ο
δ = 08 39,8΄S
λ(E) = 045ο 13,5΄/+
LHA = 386ο 24,0΄
23
- 360ο
LHA = 026ο 24,0΄
3.Την 25-12-84 σε GMT: 22 25΄25΄και σε λ = 100ο 50,5΄E έγινε

παρατήρηση του απλανούς Deneb. Να υπολογιστούν οι GHA και LHA
του αστέρα.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHAstar = GHAγ + SHA (1)
LHAstar = GHAstar +/- λ (+E / -W) (2)
Το GHAγ το βρίσκουμε στις αστρονομικές εφημερίδες στη στήλη Aries.
Το SHA το βρίσκουμε στις αστρονομικές εφημερίδες, δίπλα στο όνομα
του υπό παρατήρηση απλανούς αστέρος.
GMT: 22 GHAγ = 064ο 35,5΄

25΄25΄΄ inc. = 006ο 22,3΄
GHAγ = 070ο 57,8΄
SHAstar = 049ο 46,8΄
GHAstar = 120ο 44,6΄
λ(E) = 100ο 50,5΄ /+
LHAstar = 221ο 35,1΄
4.Στις 15-10-84 σε GMT: 20 18΄και σε λ = 020ο W έγινε παρατήρηση του

απλανούς Altair. Να υπολογιστούν οι GHA και LHA του αστέρα.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHAstar = GHAγ + SHA (1)
24
LHAstar = GHAstar +/- λ (+E / -W) (2)
GMT = 20 GHAγ = 324ο 31,7΄

18΄ inc. = 004ο 30,7΄
GHAγ = 329ο 02,4΄
GHAstar= 391ο 32,0΄
- 360ο
GHAstar= 031ο 32,0΄
λ(W) = 020ο 00,0΄ /-
LHAstar = 011ο 32,0΄
3.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗΣ ΠΥΞΙΔΑΣ (ΠΡ)

ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΚΟ ΑΣΤΕΡΑ
(Δεδομένης της Αζπ πολικού)
ΤΥΠΟΙ
25
LHAγ = GHAγ +/- λ (+:E, -:W) (1)
ΠΡ = Αζλ – Αζπ (αλγεβρικώς) (2)
Αν Αζλ>Αζπ τότε Πρ είναι E Compass List / Error East
Αν Αζλ<Αζπ τότε Πρ είναι W Compass Best / Error West
ΠΡΟΣΟΧΗ
- Στοιχείο εισόδου για τους πίνακες του πολικού αστέρα είναι η
GHAγ μέσω της οποίας λαμβάνουμε την LHAγ.
- Παρατηρήσεις πολικού γίνονται μόνο εκεί όπου ο πολικός είναι
ορατός, δηλ στο Β ημισφαίριο.
1.Στις 17-10-84 σε GMT 22 30΄και σε φαν = 45ο N και λαν = 055ο 12΄W
λάβαμε Αζπ πολικού 359ο. Να ευρεθεί η παραλλαγή της πυξίδας.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
LHAγ = GHAγ +/- λ (+:E, -:W) (1)

Αν Αζλ>Αζπ τότε Πρ είναι E
Αν Αζλ<Αζπ τότε Πρ είναι W
GMT = 22 GHAγ = 356ο 34,9΄

30΄ inc = 007ο 31,2΄
GHAγ = 363ο 66,1΄
λ(W) = 055ο 12,0΄ /-
LHAγ = 308ο 54,1΄
Με την LHAγ οριζόντια και το πλάτος φ κάθετα, εισερχόμαστε στις

σελίδες (48,49,50) του πολικού στις αστρονομικές εφημερίδες και από
τον πίνακα του azimouth που βρίσκεται στο κάτω μέρος της σελίδας
λαμβάνουμε την Αζλ.
Αζλ = 001,2ο
Αζπ = 359,0ο
Πρ = 002,2ο E
26
Παρατηρούμε ότι η Αζλ>Αζπ εφόσον οι τιμές στο ανεμολόγιο
αυξάνονται πάντα κατά τη φορά κίνησης των δεικτών του ωρολογίου.
Έτσι η Αζλ = 001,2ο θεωρείται ότι είναι 361,2ο .
2.Στις 25-12-84 σε GMT: 20 45΄, ευρισκόμενοι σε φαν = 50ο 15΄N και λαν
= 070ο 20΄E παρατηρήθηκε ο πολικός αστέρας προς Αζπ = 359ο . Να
υπολογιστεί η παραλλαγή της πυξίδας.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
LHAγ = GHAγ +/- λ (+:E, -:W) (1)
GMT = 20 GHAγ = 034ο 30,6΄

45΄ inc = 011ο 16,8΄
GHAγ = 045ο 47,4΄
λ(E) = 070ο 20,0΄ /+
LHAγ = 116ο 07,4΄
Αζλ = 358,8ο
Αζπ = 359,0ο
ΠΡ = 000,2ο W, εφόσον Αζλ<Αζπ.
4.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗΣ ΠΥΞΙΔΑΣ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΔΥΣΗ ΗΛΙΟΥ
Α. ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΠΙΝΑΚΩΝ TRUE AMPLITUDES
Στους πίνακες εύρους (true amplitudes) εισερχόμαστε οριζοντίως

με την κλίση και καθέτως με το πλάτος. Λαμβάνουμε έτσι το εύρος με τη
27
μορφή τεταρτοκυκλικού αριθμού. Η αρχική ονομασία του εξαρτάται από
το αν παρατηρούμε ανατολή ή δύση ηλίου, ενώ η τελική είναι πάντα
αυτή της κλίσης. Κατόπιν η τεταρτοκυκλική τιμή μετατρέπεται σε
ολοκυκλική κατά τα γνωστά:
Αν εύρος E – N τότε Αζλολοκ. = 90ο – εύρος

Αν εύρος E – S τότε Αζλολοκ. = 90ο + εύρος
Αν εύρος W – S τότε Αζλολοκ. = 270ο – εύρος
Αν εύρος W – N τότε Αζλολοκ. = 270ο +εύρος
1.Στις 17-10-84 σε GMT: 17 00΄00΄΄, ευρισκόμενοι σε φ = 45ο N,

διοπτεύσαμε τον ήλιο κατά τη δύση προς Αζπ = 260 ο. Να υπολογιστεί η
παραλλαγή της πυξίδας με τη βοήθεια των πινάκων του εύρους.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GMT = 17 00΄00΄΄ δ = 09ο 29,7΄S
Εισερχόμενοι στους πίνακες λαμβάνουμε εύρος W 13,5 S

Άρα 270,0ο και επομένως Αζλ = 256,5ο
- 13,5ο Αζπ = 260,0ο
Αζλ = 256,5ο Πρ = 03,5ο W
εφόσον Αζλ<Αζπ
2.Στις 25-12-84 σε GMT: 18 00΄00΄΄, ευρισκόμενοι σε φ = 50ο N,

διοπτεύσαμε τον ήλιο κατά τη δύση του προς Αζπ = 230ο. Να υπολογιστεί
η παραλλαγή της πυξίδας.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
28
GMT = 18 00΄00΄΄ δ = 23ο 22,7΄S

Εισερχόμαστε στους πίνακες εύρους και λαμβάνουμε: W 37,8ο S
270,0ο Άρα Αζλ = 232,2ο

- 37,8ο Αζπ = 230,0ο
Αζλ = 232,2ο Πρ = 02,2ο E (Αζλ>Αζπ)
3.Στις 16-10-84 σε GMT: 05 30΄00΄΄ ευρισκόμενοι σε φ = 48 ο N

διοπτεύσαμε τον ήλιο κατά την ανατολή του προς Αζπ = 105 ο . Η
σύγχρονη απόκλιση του χάρτη μας είναι Απ = 4 ο E. Να υπολογιστούν η
παραλλαγή Πρ και η παρεκτροπή Τρ.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
ΠΡ = Αζλ – Αζπ (αλγεβρικά) (1)
ΤΡ = ΠΡ – ΑΠ (αλγεβρικά) (2)
GMT = 05 δ = 08ο 56,8΄S

30΄ d 0,9 + 0,5΄
δ = 08ο 57,3΄S
Εισερχόμαστε στους πίνακες εύρους και λαμβάνουμε: E 13,2 S
90,0ο Άρα Αζλ = 103,2ο

+ 13,2ο Αζπ = 105,0ο
Αζλ = 103,2ο Πρ = 01,8ο W (Αζλ<Αζπ)
ΤΡ = (-1,8ο ) – (+4) = 5,8ο W
Για να επιλύσουμε λογιστικά με χρήση calculator:

συνΑζλ = ημδ Χ τεμφ ή συνΑζλ = ημδ / συνφ
5.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΛΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡ ΜΕ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΟΛΙΚΟΥ ΑΣΤΕΡΑ
ΤΥΠΟΣ
φ = Ηλ + αο + α1 + α2 – 1ο
29
Η παραπάνω σχέση χρησιμοποιείται με τους πίνακες πολικού που
περιέχονται στο nautical almanac στις σελ (48,49,50) και μας επιτρέπει
να ανάγουμε το ύψος παρατήρησης του πολικού σε πλάτος.
Οι πίνακες χωρίζονται σε τέσσερα τμήματα.
- Στο πρώτο εισερχόμαστε οριζοντίως με τις δεκάδες μοιρών της
LHAγ και καθέτως με τις μονάδες και λαμβάνουμε το αο .
- Στο δεύτερο συνεχίζουμε να κατεβαίνουμε την ίδια στήλη προς το
κάτω μέρος της σελίδας, ενώ οριζοντίως εισερχόμαστε με το
πλάτος αναμέτρησης και λαμβάνουμε το α1. Αν η άσκηση δεν μας
δίνει πλάτος τότε ως πλάτος θεωρούμε το Ηλ του πολικού αστέρα.
- Στο τρίτο συνεχίζουμε επίσης να κατεβαίνουμε την ίδια στήλη, ενώ
το άλλο στοιχείο εισόδου είναι ο μήνας του έτους που
βρισκόμαστε. Λαμβάνουμε έτσι το α2.
- Στη συνέχεια προχωράμε από την ίδια στήλη, οριζοντίως
εισερχόμαστε με το πλάτος αναμέτρησης στο τμήμα του αζιμούθ
και λαμβάνουμε την τιμή της Αζλ.
1.Στις 15-10-84 σε GMT: 22 00΄00΄΄, ευρισκόμενοι σε φ αν = 45ο N και λαν

= 035ο 10΄E, παρατηρήσαμε τον πολικό σε ύψος Ηλ = 45 ο 20΄. Να
υπολογιστεί το ακριβές πλάτος.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
LHAγ = GHAγ +/- λ (+:E, -:W) (1)
φ = Ηλ + αο + α1 + α2 – 1ο (2)
GMT: 22 GHAγ = 354ο 36,6΄ Ηλ = 45ο 20,0΄

λ(E) = 035ο 10,0΄ /+ αο = 0ο 10,7΄
LHAγ = 389ο 46,6΄ α1 = 0,6΄
- 360ο α2 = 0,6΄
LHAγ = 029ο 46,6΄ ο
sum: 45 31,9΄
- 01ο
φ = 44ο 31,9΄ N
2.Στις 16-10-84 σε GMT: 22 45΄00΄΄ ευρισκόμενοι σε φαν = 29ο 20΄N και
λαν = 030ο 55΄E παρατηρήσαμε με τον εξάντα τον πολικό σε ύψος Ηρ =
30ο 22΄με σφεξ = -1΄από ύψος οφθαλμού Uo = 40ft. Να υπολογιστεί το
ακριβές πλάτος.
ΛΥΣΗ
30
ΤΥΠΟΙ
LHAγ = GHAγ +/- λ (+:E, -:W) (1)
φ = Ηλ + αο + α1 + α2 – 1ο (3)
Ηλ = Ηρ +/- σφ εξ – βθ οριζ +/- συν/κη διορθ (2)
GMT = 22 GHAγ = 355ο 35,8΄ Ηρ = 30ο 22΄

45΄00΄΄ inc = 011ο 16,8΄ σφεξ = - 01΄
GHAγ = 366ο 52,6΄ Ητ = 30ο 21΄
λ(E) = 030ο 55,0΄ /+ dip = - 06,1΄
LHAγ = 397ο 47,6΄ Ηφ = 30ο 14,9΄
- 360ο total = - 01,7΄
LHAγ = 037ο 47,6΄ Ηλ = 30ο 13,2΄
αο = 0ο 10,6΄
α1 = 0,6΄
α2 = 0,5΄
ο
Sum = 30 24,9΄
- 01ο
φ = 29ο 24,9΄N
3.Την 24-01-84 σε GMT: 06 22΄46΄΄ ευρισκόμενοι σε φαν = 43ο 15΄N και

λαν = 168ο 32΄E, παρατηρήσαμε με τον εξάντα ύψος πολικού Ηρ = 44 ο
12΄με σφεξ = - 4,2΄από ύψος οφθαλμού Uo = 52ft. Να υπολογιστεί το
πλάτος ακριβείας.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
φ = Ηλ + αο + α1 + α2 – 1ο (2)
Ηλ = Ηρ +/- σφ εξ – βθ οριζ + συν/κη διορθ (1)
GMT: 06 GHAγ = 212ο 45,4΄ Ηρ = 44ο 12΄

22΄46΄΄ inc = 005ο 42,4΄ σφεξ = - 04,2΄
GHAγ = 218ο 27,8΄ Ητ = 44ο 07,8΄
λ(E) = 168ο 32,0΄ /+ dip = - 07,1΄
LHAγ = 386ο 59,8΄ Ηφ = 43ο 60,7΄
- 360ο total = - 01,0΄
LHAγ = 026ο 59,8΄ Ηλ = 43ο 59,7΄
31
αο = 0ο 10,9΄
α1 = 0,6΄
α2 = 0,7΄
ο
Sum = 44 11,9΄
- 01ο
φ = 43ο 11,9΄N
4.Την 03-05-84 σε GMT: 08 30΄20΄΄, ευρισκόμενοι σε φαν = 47ο 40΄N και

λαν = 046ο 30΄W παρατηρήσαμε ύψος πολικού Ηρ = 47ο 46΄με σφεξ =
-1,5΄από ύψος οφθαλμού Uo = 35ft, ενώ τον διοπτεύσαμε προς Αζπ =
359,5ο Να υπολογιστεί το πλάτος ακριβείας και η παραλλαγή της
πυξίδας.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
φ = Ηλ + αο + α1 + α2 – 1ο (2)
GMT: 08 GHAγ = 341ο 24,2΄ Ηρ = 47ο 46΄

30΄20΄΄ inc = 007ο 36,2΄ σφεξ = - 01,5΄
GHAγ = 348ο 60,4΄ Ητ = 47ο 44,5΄
λ(W) = 046ο 30,0΄ /- dip = - 05,8΄
LHAγ = 302ο 30,4΄ Ηφ = 47ο 38,7΄
Total = - 0,8΄
ο
Ηλ = 47 37,9΄
αο = 01ο 00,4΄
Αζλ = 001,2ο α1 = 0,5΄
Αζπ = 359,5ο α2 = 0,3΄
Πρ = 1,7ο E Sum ο
= 48 39,1΄
(Αζλ>Αζπ) - 01ο
φ = 47ο 39,1΄N
5. Στις 23-03-84 σε ΖT: 23 30΄05΄΄, έχοντας σφχρ = - 5΄΄, ευρισκόμενοι

σε φαν = 54ο 40΄N και λαν = 038ο 15΄W παρατηρήσαμε ύψος πολικού Ηρ =
54ο 18΄ με σφεξ = -2΄, από ύψος οφθαλμού Uo = 23m. Ο αστέρας
παρατηρήθηκε προς Αζπ = 358ο ενώ η σύγχρονη απόκλιση της περιοχής
είναι Απ = 002ο Ε. Να υπολογιστεί το πλάτος ακριβείας καθώς και η και
Τρ.
ΛΥΣΗ
32
ΤΥΠΟΙ
φ = Ηλ + αο + α1 + α2 – 1ο (2)
Τρ = Πρ - Απ (αλγεβρικά) (4)
23/3 ΖΤ=23 30 05
σφχρ= - 5
ΖΤ=23 30 00
ZD = (38 15΄+ 7 30΄) / 15ο = 3 W / +
ο ο
24/3 GMT = 02 30΄ GHAγ = 211ο 43,9΄

Ηρ = 54ο 18,0΄ Inc = 007ο 31,2΄
σφεξ = - 02,0΄ GHAγ = 219ο 15,1΄
Ητ = 54ο 16,0΄ λ(W) = 038ο 15,0΄/ -
dip = - 08,4΄ LHAγ = 181ο 00,1΄
Ηφ = 54ο 07,6΄
Total = - 0,7΄
Ηλ = 54ο 06,9΄ Αζλ=359,3
αο = 1ο 39,5΄ Αζπ=358,0
α1 = 0,6΄ Πρ =001,3 Ε
α2 = 0,7΄ Απ =002,0 Ε
ο
Sum = 55 47,7΄ Τρ =000,7 W
- 01ο
φ = 54ο 47,7΄
6.Στις 09-08-84 σε ΖT: 02 20΄02΄΄, έχοντας σφχρ = - 4΄΄, ευρισκόμενοι σε

φαν = 29ο 18΄N και λαν = 027ο 20΄E παρατηρήσαμε ύψος πολικού Ηρ = 30ο
13΄ με σφεξ = +2΄, από ύψος οφθαλμού Uo = 21m. Ο αστέρας
παρατηρήθηκε προς Αζπ = 002ο ενώ η σύγχρονη απόκλιση της περιοχής
είναι Απ = 0,5ο W. Να υπολογιστεί το πλάτος ακριβείας καθώς και η Πρ
και Τρ.
33
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
φ = Ηλ + αο + α1 + α2 – 1ο (2)
Τρ = Πρ - Απ (αλγεβρικά) (4)
ZD = (27ο 20΄ + 7ο 30΄) / 15ο = 2 E/-

ΖΤ = 02 20΄02΄΄
GMT = 00 20΄02΄΄
σφχρ = - 04΄΄
GMT = 00 19΄58΄΄ GHAγ = 317ο 40,1΄
Ηρ = 30ο 13,0΄ Inc = 005ο 00,3΄
σφεξ = + 02,0΄ GHAγ = 322ο 40,4΄
Ητ = 30ο 15,0΄ λ(E) = 027ο 20,0΄/+
dip = - 08,1΄ LHAγ = 350ο 00,4΄
Ηφ = 30ο 06,9΄
Total = - 01,7΄
Ηλ = 30ο 05,2΄ Αζλ = 0,6ο
αο = 0ο 24,2΄ Αζπ = 2,0ο
α1 = 0,5΄ Πρ = 1,4ο W ( Αζλ<Αζπ)
α2 = 0,4΄ Απ = 0,5ο W
Sum = 30ο 30,3΄ Τρ = 0,9ο W
- 01ο
φ = 29ο 30,3΄N
7.Στις 25-12-84 σε ΖΤ = 02 32΄, ευρισκόμενοι σε φαν = 50ο 15΄N και λαν =

017ο 10΄E παρατηρήσαμε ύψος πολικού Ηλ = 52 ο 10΄ προς Αζπ = 001ο
Να υπολογιστεί το πλάτος ακριβείας και η απόκλιση του τόπου, αν η
παρεκτροπή Τρ = 01ο W.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
φ = Ηλ + αο + α1 + α2 – 1ο (2)
Απ = Πρ - Τρ (αλγεβρικά) (4)
34
ZD = (17ο 10΄+ 7ο 30΄) / 15ο = 1 E/-
ΖΤ = 02 32΄
GMT = 01 32΄ GHAγ= 108ο 43,8΄
Inc = 008ο 01,3΄
Ηλ = 52ο 10,0΄ GHAγ= 116ο 45,1΄
αο = 01ο 07,7΄ λ(E) = 017ο 10,0΄ /+
α1 = 0,6΄ LHAγ= 133ο 55,1΄
α2 = 0,3΄ Αζλ = 358,8ο
ο
Sum = 53 18,6΄ Αζπ = 361,0ο
- 01ο Πρ = 002,2ο W (Αζλ<Αζπ)
φ = 52ο 18,6΄N Τρ = 01,0ο W
Απ = 01,2ο W
8.Την 04-05-84 σε ΖΤ = 21 45΄00΄΄ ευρισκόμενοι σε σε φ αν = 38ο 50΄N λαν

= 025ο 10΄E παρατηρήσαμε ύψος πολικού Ηρ = 38ο 10,8΄ με σφεξ =
+2,4΄από ύψος οφθαλμού Uo = 50ft, ενώ τον διοπτεύσαμε προς Αζπ =
0,6ο . Να υπολογιστεί το πλάτος ακριβείας και η απόκλιση του τόπου, αν
η παρεκτροπή Τρ = 02ο E.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
φ = Ηλ + αο + α1 + α2 – 1ο (2)
Απ = Πρ - Τρ (αλγεβρικά) (4)
ZD = (25ο 10΄+ 7ο 30΄) / 15ο = 2 E/-

ΖΤ = 21 45΄00΄΄
GMT = 19 45΄00΄΄ GHAγ= 147ο 50,5΄
ο
Ηρ = 38 10,8΄ Inc = 011ο 16,8΄
σφεξ = + 2,4΄ GHAγ= 159ο 07,3΄
Ητ = 38ο 13,2΄ λ(E) = 025ο 10,0΄ /+
dip = - 06,9΄ LHAγ= 184ο 17,3΄
Ηφ = 38ο 06,3΄
35
Total = - 01,2΄ Αζλ = 359,5ο
Ηλ = 38ο 05,1΄ Αζπ = 360,6ο
αο = 01ο 40,8΄ Πρ = 1,1ο W
α1 = 0,6΄ Τρ = 2,0ο E
α2 = 1,0΄ Απ = 3,1ο W
ο
Sum = 39 47,5΄
- 01ο
φ = 38ο 47,5΄N
6.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΩΡΑΣ ΖΩΝΗΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΗΣ

ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗΣ ΗΛΙΟΥ
Στις αστρονομικές εφημερίδες, και πιο συγκεκριμένα από τη δεξιά
σελίδα, στη στήλη sunrise για την ανατολή και sunset για τη δύση,
εισερχόμαστε με στοιχείο εισόδου το πλάτος μας σε ακέραιες μοίρες και
λαμβάνουμε τον LMT της φαινόμενης ανατολής ή δύσης του ηλίου.
Τα ανωτέρω στοιχεία αφορούν τη μεσαία ημερομηνία της σελίδας.
Όταν μας ενδιαφέρει είτε η πάνω είτε η κάτω ημερομηνία εκτελούμε
παρεμβολή τριημέρου κατά τα γνωστά.
36
1.Να υπολογιστεί η ΖΤ φαινόμενης ανατολής και δύσης ηλίου στην

Ύδρα, φ = 37ο 30΄N και λ = 023ο 27,5΄E στις 20-03-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο (2)

ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W) (3)
GMT = LMT +/- λhrs (-:E, +:W) (1)
Ανατολή Δύση
LMT = 06 03΄30΄΄ LMT = 18 12΄00΄΄
λ/hrs = 01 33΄50΄΄E/- λ/hrs = 01 33΄50΄΄E/-
GMT = 04 29΄40΄΄ GMT = 16΄38΄10΄΄
ZD = 02 E/+ ZD = 02 E/+
ZT = 06 29΄40΄΄ ΖΤ = 18 38΄10΄΄
7.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΩΡΑΣ ΖΩΝΗΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΗΣ

ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ
Στις αστρονομικές εφημερίδες, και πιο συγκεκριμένα από τη δεξιά
σελίδα, στη στήλη moonrise για την ανατολή και moonset για τη δύση,
εισερχόμαστε κατακόρυφα με στοιχείο εισόδου το πλάτος μας σε
ακέραιες μοίρες και κάνοντας οπτική παρεμβολή λαμβάνουμε οριζοντίως
τον LMT της φαινόμενης ανατολής ή δύσης της σελήνης.
37
Τα υπόλοιπα για την επίλυση του υπολογισμού, έχουν όπως στον
υπολογισμό περί εύρεσης μεσημβρινής διάβασης της σελήνης κατά την
προσεγγίζουσα μέθοδο.
1.Να υπολογιστεί η ΖΤ φαινόμενης ανατολής και δύσης σελήνης, σε φ =

40ο 00΄N και λ = 030ο 00΄E στις 20-03-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο (2)

ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W) (3)
GMT = LMT +/- λhrs (-:E, +:W) (1)
Ανατολή
LMT = 22 08΄ 19-03-84 = 20 54΄(λ/E:προηγούμενη)
Dif. = - 07΄ (λ/E) 20-03-84 = 22 08΄
LMT = 22 01΄ Διαφ. = 01 14΄
λ/hrs = 02 00΄E/-
GMT = 20 01΄ Οπότε Dif. = (74΄Χ 30ο) / 360ο = 6,8΄
ZD = 02 E/+
ZT = 22 01΄
Δύση
LMT = 07 59΄ 19-03-84 = 07 28΄(λ/E:προηγούμενη)
Dif. = - 02΄ (λ/E) 20-03-84 = 07 59΄
LMT = 07 57΄ Διαφ = 00 31΄
λ/hrs = 02 00΄E/-
GMT = 05 57΄ Οπότε Dif = (31΄Χ 30ο) / 360ο = 2,5΄
ZD = 02 E/+
ZT = 07 57΄
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗ
1. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης φαινόμενης ανατολής και δύσης

ηλίου την 22-01-84 για παρατηρητή που βρίσκεται σε φ αν = 50ο
00΄N και λαν = 145ο 45΄E. (sunrise = 08 04΄, sunset = 16 53,2΄).
00΄N και λαν = 085ο 30΄W. (sunrise = 08 02,5΄, sunset = 15 44,5΄).
38
00΄N και λαν = 092ο 45΄E. (sunrise = 07 46΄, sunset = 16 14΄).
4. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης φαινόμενης δύσης σελήνης την 11-
08-84 για παρατηρητή που βρίσκεται σε φαν = 16ο 00΄S και λαν =
072ο 30΄E. ( moonset = 06 19΄).
5. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης φαινόμενης ανατολής ηλίου την 22-
01-84 για παρατηρητή που βρίσκεται σε φ αν = 55ο 00΄N και λαν =
120ο 30΄W. (moonrise = 22 22΄.
8.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΩΡΑΣ ΖΩΝΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ,

ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΚΑΙ ΛΗΞΗΣ ΝΑΥΤΙΚΟΥ
ΛΥΚΑΥΓΟΥΣ ΚΑΙ ΛΥΚΟΦΩΤΟΣ
Στις αστρονομικές εφημερίδες, στη σελίδα της ημερομηνίας μας,
από το πάνω πινακίδιο nautical twilight που αφορά το λυκαυγές,
λαμβάνουμε τον LMT με στοιχείο εισόδου το πλάτος μας. Η ίδια
διαδικασία γίνεται και στο κάτω πινακίδιο nautical twilight που αφορά το
λυκόφως.
39
Τα ανωτέρω στοιχεία αφορούν τη μεσαία ημερομηνία της σελίδας.
Όταν μας ενδιαφέρει είτε η πάνω είτε η κάτω ημερομηνία εκτελούμε
παρεμβολή τριημέρου κατά τα γνωστά.
1.Να υπολογιστεί η ώρα ανατολής ηλίου καθώς και η διάρκεια του
ναυτικού λυκαυγούς για παρατηρητή που βρίσκεται σε φ αν = 47ο 30΄N και
λαν = 064ο 30΄W την 21-01-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο (3)
ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W) (2)
GMT = LMT +/- λhrs (-:E, +:W) (1)
Έναρξη λυκαυγούς Ωρα ανατολής

LMT = 06 27΄ LMT = 07 39΄
λ/hrs = 04 18΄W/+ λ/hrs = 04 18΄W/+
GMT = 10 45΄ GMT = 11 57΄
ZD = 04 W/- ZD = 04 W/-
ΖΤ = 06 45΄ ΖΤ = 07 57΄
ΖΤ = 06 45΄
Duration = 01 12΄
2.Να υπολογιστεί η ώρα έναρξης ναυτικού λυκόφωτος καθώς και η ώρα

δύσης ηλίου για παρατηρητή που βρίσκεται σε φ αν = 37ο 20΄N και λαν =
054ο 26΄E την 21-03-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο (2)
ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W) (3)
GMT = LMT +/- λhrs (-:E, +:W) (4)
Ωρα δύσης Λήξη λυκόφωτος

LMT = 18 13΄ 00΄΄ LMT = 19 09΄ 00΄΄
λ/hrs = 03 37΄ 44΄΄E/- λ/hrs = 03 37΄ 44΄΄E/-
GMT = 14 35΄ 16΄΄ GMT = 15 31΄ 16΄΄
ZD = 04 E/+ ZD = 04 E/+
ΖΤ = 18 35΄ 16΄΄ ΖΤ = 19 31΄ 16΄΄
ΖΤ = 18 35΄ 16΄΄
40
Duration = 00 56΄
1. Στις 15-10-84, σε φαν = 41ο 30΄S και λαν = 073ο 40΄W, να

υπολογιστεί η ώρα ζώνης δύσης ηλίου και η διάρκεια του ναυτικού
λυκαυγούς. (sunset = 18 16,7΄, naut.twil = 19 18,7΄, duration = 01
02΄).
2. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης έναρξης του ναυτικού και πολιτικού
λυκαυγούς την 13-10-84 σε φαν = 30ο 00΄N και λαν = 160ο 30΄W.
(naut = 04 49΄, civil = 05 19΄).
3. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης έναρξης του ναυτικού και πολιτικού
λυκαυγούς την 20-01-84 σε φαν = 52ο 00΄N και λαν = 060ο 45΄W.
(naut = 06 40΄, civil = 07 22΄).
4. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης λήξης, καθώς και η διάρκεια του
ναυτικού λυκόφωτος την 01-05-84 σε φαν = 45ο 00΄N και λαν = 142ο
56΄W. (naut = 18 37,7΄, duration = 01 12΄).
5. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης έναρξης καθώς και η διάρκεια του
ναυτικού λυκαυγούς την 04-05-84 σε φαν = 30ο 00΄N και λαν = 040ο
45΄W. (sunrise = 04 58΄, naut = 04 02΄, duration = 00 56΄).
ναυτικού λυκαυγούς την 25-12-84 σε φαν = 37ο 30΄N και λαν =
099ο 45΄W. (sunrise = 06 52,5΄, naut = 05 52΄, duration = 01
00,5΄).
45΄W. (naut = 17 28΄, sunset = 16 28΄, duration = 01 00΄).
45΄W. (naut = 21 03΄, sunset = 19 38΄, duration = 01 25΄).
30΄E. (sunrise = 05 29΄, naut = 04 41΄, duration = 00 48΄).
30΄W. (sunrise = 05 54΄, naut = 04 36΄, duration = 01 18΄).
41
9.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΕΥΡΕΣΗΣ ΤΟΠΙΚΟΥ ΜΕΣΟΥ
ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΩΡΑΣ ΖΩΝΗΣ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗΣ
ΔΙΑΒΑΣΗΣ ΗΛΙΟΥ
ΑΚΡΙΒΗΣ ΜΕΘΟΔΟΣ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
42
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο (2)
ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W) (3)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (4)
1ος ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Στις 15/10/84 και σε λ = 022ο 57΄E, ζητείται η μεσημβρινή διάβαση του
ήλιου ΖΤΜΔΟ και ο χρόνος μεσημβρινής διάβασης του ήλιου LMTΜΔΟ
ΛΥΣΗ
Επειδή το μήκος είναι ανατολικό θα το αφαιρέσουμε από 360 ο .Αν ήταν
δυτικό θα παρέμενε το ίδιο.
360ο
λ = 022ο 57΄E/-
GHAΜΔΟ= 337ο 03΄
Κατόπιν ψάχνουμε να βρούμε στις 15/10/84 και στη στήλη GHAO τις
337ο 03΄ μέσα από το almanac. Αν δεν βρούμε ακριβώς τον αριθμό
παίρνουμε τον αμέσως μικρότερο. Εδώ είναι 333ο 34,2΄. Δίπλα από τον
αριθμό γράφουμε και την ώρα GMT που αντιστοιχεί 333ο 34,2΄ : GMT =
10 00΄00΄΄. Κατόπιν βρίσκουμε τη διαφορά των δύο GHA ως εξής:
GHAΜΔΟ = 336ο 63,0΄
GHAO = 333ο 34,2΄ για GMT = 10 00΄00΄΄ στις 15/10
Διαφορά = 003ο 28,8΄ GMT = 13΄55΄΄
GMT = 10 13΄55΄΄
Ψάχνουμε τη διαφορά Δ = 03ο 28,8΄στις μπλε σελίδες του almanac (52 –

81) increment & corrections και στη στήλη sun planets για να βρούμε σε
πόσα λεπτά και πόσα δευτερόλεπτα αντιστοιχούν, έτσι ώστε να το
προσθέσουμε στις 10 00΄00΄΄ και να βρούμε ακριβώς το GMT για 337ο
03΄στις 15/10/84 και βρίσκουμε τον αριθμό 13΄55΄΄. Άρα έχουμε
συνολικά GMTO = 10 13΄55΄΄
ZD = (7,5ο + 022ο 57΄) / 15 = 2 E

GMT = 10 13΄55΄΄
ZD = 02 E/+
ZTΜΔΟ = 12 13΄55΄΄ στις 15/10
Κατόπιν βρίσκουμε από τις αστρονομικές εφημερίδες σελ 51 τις ώρες

που αντιστοιχεί το μήκος λ και το αφαιρούμε αν είναι W ή τις
προσθέτουμε αν είναι E στο GMT για να βρούμε το χρόνο μεσημβρινής
διάβασης του ηλίου LMT
GMT = 10 13΄55΄΄
43
λ(E) = 01 31΄48΄΄ /+
LMTΜΔΟ = 11 45΄43΄΄ στις 15/10/84
Ο τρόπος που μπαίνουμε στον πίνακα της σελίδας 51 “conversion of arc

to time” είναι ο εξής:με τις μοίρες πχ 22ο : ώρα 01 28΄ στις 6 πρώτες
στήλες στις 4 τελευταίες μπαίνουμε με τα πρώτα της μοίρας και τα
δεύτερα πχ 22ο 57΄τα 57΄: σε 03΄48΄΄ άρα για μήκος λ = 022ο 57΄ έχουμε:
01 28΄
03΄48΄΄ +
01 31΄48΄΄
ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΥΣΑ ΜΕΘΟΔΟΣ
Ιδιος υπολογισμός
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
Mer.Pass = LMT (1)
GMT = LMT +/- λhrs (+:W, -:E) (2)
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο (3)
ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W)
Το mer.pass βρίσκεται στο κάτω δεξιό μέρος της αστρονομικής

εφημερίδας
Merpass = LMT = 11 46΄00΄΄ στις 15/10/84

λ = 01 31΄48΄΄ E/-
GMT = 10 14΄12΄΄
ΖD = (7,5ο + 022ο 57΄) / 15 = 2 E
GMT = 10 14΄12΄΄
ZD =2 E/+
ZΤ ΜΔΟ = 12 14΄12΄΄
ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ ΧΡΟΝΟΥ
Η εξίσωση χρόνου είναι LMT = LAT +/- E

Όταν merr pass < 12 τότε η εξίσωση παίρνει το –
Όταν mer pass > 12 τότε η εξίσωση παίρνει το +
LAT = 12 00΄00΄΄
44
Ιδιος υπολογισμός
ΤΥΠΟΙ
LMT = LAT +/- E (1)

GMT = LMT +/- λhrs (+:W, -:E) (2)
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο (3)
ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W) (4)
To E βρίσκεται στο κάτω δεξιό μέρος των αστρονομικών εφημερίδων και

παίρνουμε πάντα αυτό που είναι για 12 ώρες
LAT = 11 59΄60΄΄ ZD = (7,5ο + 022ο 57΄) / 15 = 2 E

Ε = - 14΄18΄΄
LMTΜΔΟ = 11 44΄102΄΄ GMT = 10 13΄54΄΄
λ = 01 31΄48΄΄ E/- ZD = 02 E/+
GMT = 10 13΄54΄΄ ZΤΜΔΟ = 12 13΄54΄΄
1.Να υπολογιστεί η ώρα μεσημβρινής διάβασης ηλίου στις 24-01-84 για
παρατηρητή που βρίσκεται σε φαν = 15 ο 40΄N και λαν = 073ο 14΄E. Να
χρησιμοποιηθεί η προσεγγίζουσα μέθοδος και η μέθοδος της εξίσωσης
χρόνου.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
Την ώρα της μεσημβρινής διάβασης LHA = 0ο αφού ο ήλιος και ο
παρατηρητής βρίσκονται στον ίδιο μεσημβρινό και επομένως GHA =
λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
Επίσης θεωρούμε ότι Mer.pass = LMT
ZD = (λ + 7,5ο) / 15ο (2)
ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W) (3)
GMT = LMT +/- λhrs (-:E, +:W) (4)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (1)
Προσεγγίζουσα μέθοδος
LMT = 12 12΄ 00΄΄
λ/hrs = 04 52΄ 56΄΄ E/-
GMT = 07 19΄ 04΄΄
45
ZD = 05 E/+
ZTΜΔ = 12 19΄ 04΄΄
Μέθοδος εξίσωσης χρόνου

LMT = LAT +/- Eqn of Time (1)
GMT = LMT +/- λ/hrs (-:E, +:W) (2)
LAT = 12 00΄00΄΄
Ε = + 11΄59΄΄ διότι Mer pas > 12
LMT = 12 11΄59΄΄
λ/hrs = 04 52΄56΄΄ E/-
GMT = 07 19΄03΄΄
ZD = 05 E/+
ΖΤΜΔ = 12 19΄03΄΄
2.Να υπολογιστεί ο τοπικός μέσος χρόνος, καθώς και η ώρα ζώνης

μεσημβρινής διάβασης ηλίου με την ακριβή μέθοδο, για παρατηρητή που
βρίσκεται σε φαν = 18ο 24΄N και λαν = 130ο 15΄E στις 24-03-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
Στη συνέχεια αναζητούμε την τιμή αυτή στις αστρονομικές
εφημερίδες, στην αντίστοιχη στήλη, και λαμβάνουμε την αμέσως
μικρότερη τιμή, η οποία και αντιστοιχεί στις ακέραιες ώρες GMT.
Λαμβάνουμε κατόπιν τη διαφορά, η οποία και αντιστοιχεί στα λεπτά και
δεύτερα που αναζητούμε στην αντίστοιχη στήλη των increments,
κάνουμε δηλαδή στην ουσία αντίστροφη είσοδο στις αστρονομικές
εφημερίδες.
360ο 00΄
λΑ/- = 130ο 15΄
GHA = 229ο 45΄
Μικρ. = 223ο 24,8΄ αντιστοιχεί σε 03
Διαφ. = 006ο 20,2΄ αντιστοιχεί σε 25΄21΄΄
GMT = 03 25΄21΄΄ GMT= 03 25΄21΄΄
46
ZD = 09 E/+ λ/hrs = 08 41΄00΄΄E/+
ZTΜΔ = 12 25΄21΄΄ LMT = 12 06΄21΄΄
3.Να ευρεθεί η ώρα ζώνης μεσημβρινής διάβασης ηλίου ΖΤ και ο τοπικός

μέσος χρόνος μεσημβρινής διάβασης ηλίου LMT, για παρατηρητή που
βρίσκεται σε λ = 093ο 45΄W στις 15-10-84.
(η επίλυση να γίνει και με τις τρεις μεθόδους)
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
GHA = 093ο 45΄ (λ:W)

GMT = 18 00΄39΄΄ GMT= 18 00΄39΄΄
ZD = 06 W/- λ/hrs = 06 15΄00΄΄W/-
ZTΜΔ = 12 00΄39΄΄ LMT = 11 45΄39΄΄
LMT = 11 46΄ 00΄΄
λ/hrs = 06 15΄ 00΄΄ W/+
GMT = 18 01΄ 00΄΄ GMT = 18 01΄ 00΄΄
ZD = 06 W/- λ/hrs = 06 15΄ 00΄΄
ZTΜΔ = 12 01΄ 00΄΄ LMT = 11 46΄ 00΄΄
Μέθοδος εξίσωσης χρόνου

LMT = LAT +/- Eqn of Time (1)
GMT = LMT +/- λ/hrs (-:E, +:W) (2)
47
LAT = 12 00΄00΄΄
Ε = - 14΄18΄΄ διότι Mer pas < 12
LMT = 11 45΄42΄΄
λ/hrs = 06 15΄00΄΄ W/+
GMT = 18 00΄42΄΄
ZD = 06 W/-
ΖΤΜΔ = 12 00΄42΄΄
4.Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης μεσημβρινής διάβασης ηλίου με την

ακριβή και την προσεγγίζουσα μέθοδο για παρατηρητή που βρίσκεται σε
λ = 073ο 15΄E την 09-08-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
360ο 00΄
λE/- = 073ο 15΄
GHA = 286ο 45΄
GMT = 07 12΄26΄΄
ZD = 05 E/+
ZTΜΔ = 12 12΄26΄΄
LMT = 12 05΄ 00΄΄

λ/hrs = 04 53΄ 00΄΄ E/-
GMT = 07 12΄ 00΄΄
ZD = 05 E/+
ZTΜΔ = 12 12΄ 00΄΄
48
5.Να υπολογιστεί με την ακριβή και με την προσεγγίζουσα μέθοδο η ώρα
ζώνης μεσημβρινής διάβασης του ήλιου για παρατηρητή που βρίσκεται
σε λ = 132ο 18΄W στις 22-03-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
GHA = 132ο 18΄ (λ:W)

GMT = 20 55΄56΄΄
ZD = 09 W/-
ZTΜΔ = 11 55΄56΄΄
LMT = 12 07΄ 00΄΄

λ/hrs = 08 49΄ 12΄΄ W/+
GMT = 20 56΄ 12΄΄
ZD = 09 W/-
ZTΜΔ = 11 56΄ 12΄΄
6.Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης της μεσημβρινής διάβασης του ήλιου με

την ακριβή και την προσεγγίζουσα μέθοδο για παρατηρητή που
βρίσκεται σε λ = 060ο 15΄E την 17-10-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)
49
λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
360ο 00΄
λE/- = 060ο 15΄
GHA = 299ο 45΄
GMT = 07 44΄19΄΄
ZD = 04 E/+
ZTΜΔ = 11 44΄19΄΄
LMT = 11 45΄ 00΄΄
λ/hrs = 04 01΄ 00΄΄ E/-
GMT = 07 44΄ 00΄΄
ZD = 04 E/+
ZTΜΔ = 11 44΄ 00΄΄

ακριβή και την προσεγγίζουσα μέθοδο, για παρατηρητή που βρίσκεται σε
λ = 050ο 15΄E την 14-10-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
360ο 00΄
λE/- = 050ο 15΄
GHA = 309ο 45΄
GMT = 08 24΄58΄΄
50
ZD = 03 E/+
ZTΜΔ = 11 24΄58΄΄
LMT = 11 46΄ 00΄΄
λ/hrs = 03 21΄ 00΄΄ E/-
GMT = 08 25΄ 00΄΄
ZD = 03 E/+
ZTΜΔ = 11 25΄ 00΄΄
1. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης μεσημβρινής διάβασης ηλίου με την

ακριβή και με την προσεγγίζουσα μέθοδο την 23-12-84 για
παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 165ο 17,4΄E. (ακριβής = 11
57΄50΄΄, προσεγγίζουσα = 11 57΄51΄΄).
παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 116ο 28,5΄W. (ακριβής = 11
43΄02΄΄, προσεγγίζουσα = 11 42’54’’).
παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 125ο 38΄W. (ακριβής = 12
23΄26΄΄, προσεγγίζουσα = 12 23΄32’’).
παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 099ο 54΄E. (ακριβής = 12
05΄44΄΄, προσεγγίζουσα = 12 05΄24’’).
12΄16΄΄, προσεγγίζουσα = 12 12΄).
32΄38΄΄, προσεγγίζουσα = 11 33΄).
παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 091ο 30,4΄W. (ακριβής = 12
07΄52΄΄, προσεγγίζουσα = 12 08΄02’’).
51
παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 102ο 45΄W. (ακριβής = 11
47΄38΄΄, προσεγγίζουσα = 11 48΄).
58΄00΄΄, προσεγγίζουσα = 11 58΄).
18΄19΄΄, προσεγγίζουσα = 12 18΄08’’).
10.ΕΥΡΕΣΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΜΕΣΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ

ΩΡΑΣ ΖΩΝΗΣ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗΣ ΔΙΑΒΑΣΗΣ
ΠΛΑΝΗΤΩΝ
1.Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης μεσημβρινής διάβασης GMT, καθώς και
ο τοπικός μέσος χρόνος μεσημβρινής διάβασης LMT της Venus, με την
ακριβή και με την προσεγγίζουσα μέθοδο, για παρατηρητή που βρίσκεται
σε λαν = 022ο 57΄E την 16-10-84.
52
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)
Την ώρα της μεσημβρινής διάβασης LHA = 0ο αφού το ουράνιο σώμα

και ο παρατηρητής βρίσκονται στον ίδιο μεσημβρινό και επομένως GHA
= λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
Xρησιμοποιούμε τη στήλη GHA του πλανήτη και ψάχνουμε να

βρούμε το μικρότερο νούμερο. Από αυτό το μικρότερο νούμερο και προς
τα πάνω ψάχνουμε για το μικρότερο και πλησιέστερο νούμερο όταν λ(E)
και αντίθετα προς τα κάτω όταν λ(W). Αυτό γίνεται γιατί υπάρχει
περίπτωση αλλαγής ημερομηνίας.
360ο
λ E/- = 022ο 57΄
GHA = 337ο 03΄
Διαφ. = 004ο 46,1΄ u = - 0,6
U = + 0,2΄
Διαφ = 004ο 46,3΄αντιστοιχεί σε 19΄05΄΄
GMT = 12 19΄05΄΄ GMT = 12 19΄05΄΄
ZD = 02 E/+ λ/hrsE/+ = 01 31΄48΄΄
ZT ΜΔV = 14 19΄05΄΄ LMT = 13 50΄ 53΄΄
Το U το λαμβάνουμε από τις αστρονομικές εφημερίδες, στο κάτω

μέρος της στήλης GHA. Στη συνέχεια στις σελίδες increments
αναζητούμε τη διόρθωση, την οποία όμως υπολογίζουμε με αντίθετο
πρόσημο αφού κάνουμε αντίστροφη είσοδο στις εφημερίδες.
Η Mer.pass των πλανητών Venus, Saturn, Mars, Jupiter,

λαμβάνεται από το κάτω δεξί μέρος της αριστερής σελίδας των
αστρονομικών εφημερίδων. Η τιμή αυτή αντιστοιχεί στη μεσαία
53
ημερομηνία της σελίδας. Για την τιμή των ακραίων ημερομηνιών
πραγματοποιούμε παρεμβολή τριημέρου κατά τα γνωστά.
Στις 16-10-84 Merpass Venus = 13 51΄
LMT = 13 51΄00΄΄
λ/hrs = 01 31΄48΄΄ E/-
GMT = 12 19΄12΄΄
ZD = 02 E/+
ZTΜΔV=14 19΄12΄΄
2.Να υπολογιστεί ο τοπικός μέσος χρόνος, καθώς και η ώρα ζώνης

μεσημβρινής διάβασης Venus, με την ακριβή και την προσεγγίζουσα
μέθοδο για παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 040ο 15΄E την 21-01-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

= λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
360ο
λ Α/- = 040ο 15΄
GHA = 319ο 45΄
Διαφ. = 013ο 58,5΄ u = - 0,8
U = + 0,7΄
54
GMT = 06 55΄57΄΄ GMT = 06 55΄57΄΄
ZD = 03 A/+ λ/hrsΑ/+ = 02 41΄00΄΄
ZT ΜΔV = 09 55΄57΄΄ LMT = 09 36΄57΄΄

Άρα στις 21-01-84 Merpass Venus = 09 37,3΄
LMT = 09 37,3΄
λ/hrs = 02 41΄ E/-
GMT = 06 56,3΄
ZD = 03 E/+
ZTΜΔV=09 56,3΄
3.Να υπολογιστεί ο τοπικός μέσος χρόνος καθώς και η ώρα ζώνης

μεσημβρινής διάβασης Jupiter, με την ακριβή και την προσεγγίζουσα
μέθοδο, για παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 110ο 30΄W την 15-10-84
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

= λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
GHA = 110ο 30,0΄

Μικρ. = 107ο 41,0΄ αντιστοιχεί σε 00 στις 16/10
Διαφ. = 002ο 49,0΄ u = + 2,1
U = - 0,4΄
55
GMT= 00 11΄14΄΄ GMT = 00 11΄14΄΄(16/10)
ZD = 07 W/- λ/hrsW/-= 07 22΄00΄΄
(15/10) ΖT ΜΔJ =17 11΄14΄΄ LMT = 16 49΄14΄΄(15/10)
Στις 13-10-84 Merpass Jupiter = 16 57΄

Στις 16-10-84 Merpass Jupiter = 16 47΄
Άρα στις 15-10-84 Merpass Jupiter = 16 50,3΄
LMT = 16 50,3΄
λ/hrs = 07 22΄ W/+
GMT = 24 12,3΄ 16/10
ZD = 07 W/-
ZTΜΔJ=17 12,3΄ 15/10

μεσημβρινής διάβασης Mars, με την ακριβή και την προσεγγίζουσα
μέθοδο, για παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 085 ο 36΄W την 09-08-
84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

= λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
GHA = 085ο 36,0΄

Μικρ. = 085ο 32,9΄ αντιστοιχεί σε 00 στις 10/8
Διαφ. = 000ο 03,1΄ u = + 1,2
U = - 0,0΄
GMT = 00 00΄12΄΄ GMT = 00 00΄12΄΄(10/8)
56
ZD = 06 W/- λ/hrsW/-= 05 42΄24΄΄
(09/8) ZT ΜΔM= 18 00΄12΄΄ LMT = 18 17΄48΄΄(09/8)
Στις 08-08-84 Merpass Mars = 18 20΄

Στις 11-08-84 Merpass Mars = 18 14΄
Άρα στις 09-08-84 Merpass Mars = 18 18΄
LMT = 18 18΄
λ/hrs = 05 42΄24΄΄ W/+
GMT = 24 00΄24΄ στις (10/8)
ZD = 06 W/-
ZTΜΔM= 18 00΄24΄΄ στις (09/8)
1. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης άνω μεσημβρινής διάβασης Venus,

την 26-12-84 με την ακριβή και την προσεγγίζουσα μέθοδο γι α
παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 065ο 45΄W. ( ακριβής = 15
31΄05΄΄, προσεγγίζουσα = 15 30΄42’’).
2. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης άνω μεσημβρινής διάβασης Saturn,
την 10-08-84 με την ακριβή και την προσεγγίζουσα μέθοδο για
παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 136ο 45΄E. ( ακριβής = 17
11΄39΄΄, προσεγγίζουσα = 17 10΄).

ΣΕΛΗΝΗΣ
57
1.Να υπολογιστεί ο τοπικός μέσος χρόνος και η ώρα ζώνης ανω
μεσημβρινής διάβασης σελήνης, με την ακριβή και την προσεγγίζουσα
μέθοδο για παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 025ο 45΄W την 19-03-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

= λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
GHA = 025ο 45,0΄

Μικρ. = 019ο 27,10΄αντιστοιχεί σε 03
Διαφ. = 006ο 17,9΄ u = + 9,6
U = - 4,2΄
GMT = 03 26΄06΄΄ GMT = 03 26΄06΄΄
ZD = 02 W/- λ/hrsW/- = 01 43΄00΄΄
ZT ΜΔM= 01 26΄06΄΄ LMT = 01 43΄06΄΄
Για την άνω μεσημβρινή διάβαση λαμβάνουμε την τιμή που έχει την
ένδειξη upper, ενώ για την κάτω λαμβάνουμε την ένδειξη lower, από το
δεξί κάτω μέρος της δεξιάς σελίδας αστρονομικών εφημερίδων.
LMT = 01 39,0΄
Cor = +03,6΄ 19-03-84 merpass = 01 39΄
λ/hrs = 01 43΄W/+ 20-03-84 merpass = 02 31΄
GMT = 03 25,6΄ διαφορά = 00 52΄
ZD = 02 W/- (52΄ Χ 25ο ) / 360ο = 3,6΄

ZTΜΔM=01 25,6΄
(επειδή το μήκος λ το προσθέτουμε στη mer pass της 19/3)
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η διόρθωση για τη merpass της σελήνης γίνεται ως εξής:
58
- Αν το λαν είναι ανατολικό, παίρνουμε τη διαφορά μεταξύ της τιμής
που αντιστοιχεί στην ημερομηνία μας και αυτήν της προηγούμενης
ημερομηνίας.
- Αν το λαν είναι δυτικό παίρνουμε τη διαφορά από την επόμενη
ημερομηνία.
- Πολλαπλασιάζουμε την τιμή της διαφοράς με τις ακέραιες μοίρες
του μήκους μας και διαιρούμε δια 360ο.
- Το αποτέλεσμα αφαιρείται από την ένδειξη merpass της
ημερομηνίας μας, εφόσον τη μήκος μας είναι ανατολικό, ενώ
προστίθεται εφόσον είναι δυτικό.

μέθοδο για παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 109ο 30΄W την 25-12-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

= λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
Χρησιμοποιούμε τη στήλη GHA της σελήνης.
GHA = 109ο 30,0΄

Διαφ. = 005ο 14,9΄ u = + 11,1
U = - 4,0΄
GMT = 22 21΄43΄΄ GMT = 22 21΄43΄΄
ZD = 07 W/- λ/hrsW/- = 07 18΄00΄΄
ZT ΜΔM = 15 21΄43΄΄ LMT = 15 03΄43΄΄
LMT = 14 48,0΄
Cor = +14,8΄ 25-12-84 merpass = 14 48΄
λ/hrs = 07 18,0΄ W/+ 26-12-84 merpass = 15 37΄
59
GMT = 22 20,8΄ διαφορά = 00 49΄
ZD = 07 W/- (49΄ Χ 109ο ) / 360ο = 14,8΄
ZTΜΔM=15 20,8΄

μέθοδο για παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 050ο 24΄E την 01-05-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHA = λ(W) ή GHA = 360 –λ(E). (1)
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W) (2)

= λ(W) ή GHA = 360 –λ(E).
Χρησιμοποιούμε τη στήλη GHA της σελήνης.
360ο
λΑ/- = 050ο 24,0΄
GHA = 309ο 36,0΄
Διαφ. = 011ο 31,5΄ u = + 13,6
U = - 11,0΄
GMT = 08 47΄32΄΄ GMT = 08 47΄32΄΄
ZD = 03 E/+ λ/hrsE/+ = 03 21΄36΄΄
ZT ΜΔM = 11 47΄32΄΄ LMT = 12 09΄08΄΄
LMT = 12 16,0΄
Cor = - 06,2΄ 01-05-84 merpass = 12 16΄
λ/hrs = 03 21,5΄ E/- 30-04-84 merpass = 11 31΄
GMT = 08 48,3΄ διαφορά = 00 45΄
60
ZD = 03 E/+ (45΄ Χ 50ο ) / 360ο = 06,2΄
ZTΜΔM=11 48,3΄
1. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης άνω μεσημβρινής διάβασης σελήνης

την 10-08-84 για παρατηρητή που βρίσκεται σε λ αν = 125ο 15΄E. (
23 02΄21΄΄).
22 33΄).
17 22΄).
16 40΄).
05 28,1΄).
01 56΄).
7. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης άνω μεσημβρινής διάβασης ηλίου και
σελήνης την 03-05-84 για παρατηρητή που βρίσκεται σε λ αν = 102ο
45΄E.( ηλίου = 12 06΄, σελήνης = 13 48,6΄)
κάτω μασημβρινής διάβασης σελήνης την 19-03-84 για
παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 069ο 30΄W.( ηλίου = 11 46΄,
σελήνης = 13 53΄).
42΄W.( ηλίου = 11 41,8΄, σελήνης = 03 57,5΄).
10.Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης άνω μεσημβρινής διάβασης ηλίου και
30΄W.( ηλίου = 12 00΄, σελήνης = 04 07΄).
ΑΠΛΑΝΩΝ
μεσημβρινής διάβασης του απλανούς Sirius, με την ακριβή και την
61
προσεγγίζουσα μέθοδο, για παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν = 045 ο
20΄E την 17-10-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
LHAγ = LHAstar - SHA
LHAstar = GHAγ + SHA +/- λ (+:E / -:W)
GHAγ = LHAγ +/- λ (+:W, -:E)
RA = 360 - SHAstar
Την ώρα της μεσημβρινής διάβασης LHAstar = 0ο ή 360ο και επομένως
LHAγ = 360ο - SHAstar.
LMT = GMT +/- λhrs (+:E, -:W)
LHAs = 360ο 00΄

SHAs = 258ο 53΄ -
LHAγ= 101ο 07΄
λΑ/- = 045ο 20΄
GHAγ= 055ο 47,0΄
GMT = 02 00΄05΄΄ GMT = 02 00΄05΄΄
ZD = 03 E/+ λ/hrs = 03 01΄20΄΄E/+
ΖΤΜΔS =05 00΄05΄΄ LMT = 05 01΄25΄΄
Διόρθωση merpass
Από το κάτω μέρος της στήλης Aries λαμβάνουμε την ώρα merpass, η
οποία αναφέρεται στη μεσαία ημερομηνία της σελίδας. Από την ώρα
αυτή αφαιρούμε τέσσερα λεπτά αν μας αφορά η επόμενη ημέρα, ενώ
προσθέτουμε τέσσερα λεπτά αν μας αφορά η προηγούμενη.
Διόρθωση μήκους.
- Αν το μήκος αναμέτρησης είναι μεταξύ 0 και 45 ο E ή W δεν
υπάρχει καμμιά διόρθωση.
- Αν το μήκος είναι μεταξύ 45ο και 135ο E ή W προστίθεται 1΄για λ:
E και αφαιρείται 1΄για λ: W.
- Αν το μήκος είναι μεταξύ 135ο και 180ο E ή W προστίθενται 2΄για
λ: E και αφαιρούνται 2΄για λ:W.
62
0
45 45
0 0
W -1 +1 E
-2 +2
135 135
180
Merpassγ = 22 17,6΄
Cor - 04,0΄
LMTmpγ = 22 13,6΄
360ο
SHAstar = 258ο 53΄
RA = 101ο 07΄ ή μετατρεπόμενο σε ώρες: 06 44,4΄
LMTmpγ = 22 13,6΄
LMTmps = 28 58,0΄
(αφαιρούνται 24hrs και προστίθεται - 24
μία μέρα) LMTmps = 04 58,0΄ (18-10-84)
ο ο
(λ = 045 20΄E + 01΄= 045 21΄) λ/hrs = 03 01΄20΄΄ E/-
GMT = 01 56΄40΄΄
ZD = 03 E/+
ZTmps = 04 56΄40΄΄ (18/10)

μεσημβρινής διάβασης του απλανούς Aldebaran, με την ακριβή και την
10΄W την 01-05-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GHAγ = LHAγ +/- λ (+:W, -:E)
63
RA = 360 - SHAstar
LHAγ = 360ο - SHAstar.
LHAs = 360ο 00,0΄

SHAs = 291ο 15,3΄ -
LHAγ= 068ο 44,7΄
λΔ/+ = 018ο 10΄
GHAγ= 086ο 54,7΄
GMT = 15 08΄44΄΄ GMT = 15 08΄44΄΄
ZD = 01 W/- λ/hrs = 01 12΄40΄΄W/-
ΖΤΜΔS =14 08΄44΄΄ LMT = 13 56΄04΄΄
Merpassγ = 09 22,0΄
Cor - 0,0΄
LMTmpγ = 09 22,0΄
360ο
RA = 068ο 44,7΄ή μετατρεπόμενο σε ώρες: 04 34΄59΄΄
LMTmpγ = 09 22΄00΄΄
LMTmps = 13 56΄59΄΄
ο ο
(λ = 018 10΄W + 0΄= 018 10΄) λ/hrs = 01 12΄40΄΄ W/+
GMT = 15 09΄39΄΄
ZD = 01 W/-
ZTmps = 14 09΄39΄΄

μεσημβρινής διάβασης του απλανούς Sirius, με την ακριβή και την
28΄W την 05-05-84.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
64
GHAγ = LHAγ +/- λ (+:W, -:E)
RA = 360 - SHAstar
LHAγ = 360ο - SHAstar. (1)
LHAs = 360ο 00,0΄

SHAs = 258ο 53,6΄ -
LHAγ= 101ο 06,4΄
λΔ/+ = 092ο 28,0΄
GHAγ= 193ο 34,4΄
GMT = 21 58΄30΄΄ GMT = 21 58΄30΄΄
ZD = 06 W/- λ/hrsW = 06 09΄52΄΄
ΖΤΜΔS =15 58΄30΄΄ LMT = 15 48΄38΄΄
Merpassγ = 09 10,3΄ (04-05-84)

Cor - 4,0΄
LMTmpγ = 09 06,3΄ (05-05-84)
360ο
RA = 101ο 06,4΄ή μετατρεπόμενο σε ώρες:06 44,4΄
LMTmpγ = 09 06,3΄
LMTmps = 15 50,7΄
ο ο
(λ = 092 28΄W - 01΄= 092 27΄) λ/hrs = 06 09,8΄ W/+
GMT = 22 00,5΄
ZD = 06 W/-
ZTmps = 16 00,5΄
1. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης άνω μεσημβρινής διάβασης του

απλανούς Canopus την 24-03-84 για παρατηρητή που βρίσκεται
σε λαν = 140 30΄W. ( 18 35,4΄).
65
2. Να υπολογιστεί η ώρα ζώνης άνω μεσημβρινής διάβασης του
απλανούς Altair την 07-08-84 για παρατηρητή που βρίσκεται σε
λαν = 122 15΄E. ( 22 38,9΄).
13.ΕΥΡΕΣΗ ΑΣΤΕΡΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΝΟΥΝ

ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ ΔΙΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΕΝΑ ΤΟΠΟ ΣΕ
ΜΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ.
1.Πόσοι και ποιοι αστέρες θα κάνουν μεσημβρινή διάβαση μεταξύ των
ZT = 20 00 και 22 00 την 17-10-84 για παρατηρητή που βρίσκεται σε λαν
= 022ο 57΄ E.
66
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ

GHAγ = LHA +/- λ (+:W, -:E)
LHAγ = GHAγ +/- λ (+:E, -:W)
SHA = 360ο – LHAγ
ZT = 20 00΄ ΖΤ = 22 00΄
ZD = 02 E/- ZD = 02 E/-
GMT = 18 00΄ GMT = 20 00΄
GHAγ = 296ο 25΄ GHAγ = 326ο 30΄
λΑ/+ = 022ο 57΄ λΑ/+ = 022ο 57΄
LHAγ = 319ο 22΄ LHAγ = 349ο 27΄
- 360ο - 360ο
SHAstar = 040ο 38΄ SHAstar = 010ο 33΄
000ο
010ο 33΄
040ο38΄
270ο 090ο
180ο
Όλοι οι αστέρες που βρίσκονται σε αυτό το κομμάτι θα κάνουν

μεσημβρινή διάβαση. Πιο συγκεκριμένα:
- Oι αστέρες που έχουν δ ομώνυμη και > 90ο – φ θα είναι αειφανείς.
- Oι αστέρες που έχουν δ ομώνυμη ή ετερώνυμη και < από 90 ο – φ
θα είναι αμφιφανείς.
- Οι αστέρες που έχουν δ ετερώνυμη και > από 90 ο – φ θα είναι
αφανείς.
67
14.ΕΥΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟ ΚΑΤΑ
ΤΗΝ ΑΝΩ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ ΔΙΑΒΑΣΗ
1.Την 17-10-84 ευρισκόμενοι σε λαν = 035 ο 10΄E λάβαμε με τον εξάντα

ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 45ο 10΄ με σφεξ = - 1,5΄από ύψος
οφθαλμού Uo = 30ft, στραμένοι προς νότο. Να χαραχθεί το πλάτος
μεσημβρίας. Η παρατήρηση έγινε σε ΖΤ = 12 23΄.
68
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
Ηλ = Ηρ +/- σφεξ – dip +/- total
Ζα = 90ο – Ηλ
Φ = Ζα +/- δ (+:ομώνυμα, -:ετερώνυμα)
ΖΤ = 12 23΄ Ηρ = 45ο 10,0΄

ZD = 02 E/- σφεξ = - 01,5΄
GMT = 10 23΄ Ητ = 45ο 08,5΄
Dec = 09ο 23,3΄S d = 0,9 dip = - 05,3΄
d = + 0,4΄ Ηφ = 45ο 03,2΄
ο
δ = 09 23,7΄S total = + 15,3΄
Ηλ = 45ο 18,5΄
- 90ο
(επωνυμία αντίθετα από εκεί Ζα = 44ο 41,5΄N
που είμαστε στραμένοι) δ = 09ο 23,7΄S -
(επωνυμία μεγαλυτέρου) φΜΔ = 35ο 17,8΄N
2.Την 10-08-84 ευρισκόμενοι σε φαν = 26 ο 33΄N και λαν = 050ο 04΄W

λάβαμε με τον εξάντα ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 78 ο 14΄ με σφεξ = +
2΄από ύψος οφθαλμού Uo = 18m, στραμένοι προς νότο. Να χαραχθεί το
πλάτος μεσημβρίας. Η παρατήρηση έγινε σε ΖΤ = 12 14΄03΄΄ με σφχρ = -
03΄΄.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
Ζα = 90ο – Ηλ
ΖΤ = 12 14΄03΄΄ Ηρ = 78ο 14,0΄

σφχρ = - 03΄΄ σφεξ = + 02,0΄
ΖΤ = 12 14΄00΄΄ Ητ = 78ο 16,0΄
ZD = 03 W/+ dip = - 07,5΄
GMT = 15 14΄00΄΄ Ηφ = 78ο 08,5΄
69
Dec = 15ο 23,7΄N d = 0,7 total = + 15,7΄
d = - 0,2΄ Ηλ = 78ο 24,2΄
ο
δ = 15 23,5΄N - 90ο
που είμαστε στραμένοι) δ = 15ο 23,5΄N +
3.Την 22-01-84 ευρισκόμενοι σε φαν = 04 ο 24,2΄N και λαν = 027ο 50΄E

λάβαμε με τον εξάντα ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 65 ο 33΄ με σφεξ =
+0,7΄από ύψος οφθαλμού Uo = 14,5m, στραμένοι προς νότο. Να
χαραχθεί το πλάτος μεσημβρίας. Η παρατήρηση έγινε σε ΖΤ = 12 19΄20΄΄
με σφχρ = - 2΄΄.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
Ζα = 90ο – Ηλ
ΖΤ = 12 19΄20΄΄ Ηρ = 65ο 33,0΄

σφχρ = - 02΄΄ σφεξ = + 0,7΄
ΖΤ = 12 19΄18΄΄ Ητ = 65ο 33,7΄
ZD = 02 E/- dip = - 06,7΄
GMT = 10 19΄18΄΄ Ηφ = 65ο 27,0΄
Dec = 19ο 48,8΄S d = 0,6 total = + 15,8΄
d = - 0,2΄ Ηλ = 65ο 42,8΄
ο
δ = 19 48,6΄S - 90ο
που είμαστε στραμένοι) δ = 19ο 48,6΄S -
4.Την 04-05-84 ευρισκόμενοι σε φαν = 33ο 14΄N και λαν = 023ο 10΄E
λάβαμε με τον εξάντα ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 72 ο 45΄ με σφεξ = +
1΄από ύψος οφθαλμού Uo = 50ft, στραμένοι προς νότο. Να χαραχθεί το
πλάτος μεσημβρίας. Η παρατήρηση έγινε σε ΖΤ = 12 24΄20΄΄.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
70
Ζα = 90ο – Ηλ
ΖΤ = 12 24΄20΄΄ Ηρ = 72ο 45,0΄

σφχρ = 00΄΄ σφεξ = + 01, 0΄
ΖΤ = 12 24΄20΄΄ Ητ = 72ο 46,0΄
ZD = 02 Α/- dip = - 06,9΄
GMT = 10 24΄20΄΄ Ηφ = 72ο 39,1΄
Dec = 16ο 04,7΄N d = 0,7 total = + 15,6΄
d = + 0,3΄ Ηλ = 72ο 54,7΄
ο
δ = 16 05,0΄N - 90ο
Ζα = 17ο 05,3΄N
δ = 16ο 05,0΄N +
φΜΔ = 33ο 10,3΄N
5.Την 10-08-84 ευρισκόμενοι σε φαν = 32ο 30΄N και λαν = 017ο 50΄E
λάβαμε με τον εξάντα ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 72 ο 44,5΄ με σφεξ =
0΄από ύψος οφθαλμού Uo = 40ft, στραμένοι προς νότο. Να χαραχθεί το
πλάτος μεσημβρίας.
ΛΥΣΗ
ΤΥΠΟΙ
GMT=LMT+/- λ (- Α / +Δ )
Ζα = 90ο – Ηλ
Merpass = 12 05΄00΄΄ Ηρ = 72ο 44,5΄

λ/hrsE/- = 01 11΄20΄΄ σφεξ = 0, 0΄
ο
GMT = 10 53΄40΄΄ Ητ = 72 44,5΄
Dec = 15ο 27,3΄N d = 0,7 dip = - 06,1΄
d = - 0,6΄ Ηφ = 72ο 38,4΄
ο
δ = 15 26,7΄N total = + 15,6΄
Ηλ = 72ο 54,0΄
- 90ο
71
(επωνυμία αντίθετα από Ζα = 17ο 06,0΄N
εκεί που είμαστε στραμένοι) δ = 15ο 26,7΄N +
Παρατηρούμε ότι στην εκφώνηση δεν δίδεται ώρα ζώνης. Για να

υπολογίσουμε την ώρα ζώνης:
- Παίρνουμε τη merpass για τη δεδομένη ημερομηνία
- Μετατρέπουμε το μήκος σε ώρες, προσθέτοντας το δυτικό και
αφαιρώντας το ανατολικό.
Από την GMT που προκύπτει μπορούμε μέσω του ZD να πάρουμε ΖΤ
κατά τα γνωστά, δηλαδή ΖΤ = GMT +/- ZD (+:E, -:W)
15.ΟΡΘΟΔΡΟΜΙΑ – ΛΟΞΟΔΡΟΜΙΑ
ΟΡΘΟΔΡΟΜΙΚΟ ΤΡΙΓΩΝΟ
72
Το παραπάνω σχήμα μας δίνει την αντιστοιχία του τριγώνου θέσης στην
ουράνια σφαίρα και τις προβολές του στη γήινη με το τρίγωνο της
ορθοδρομίας.
Στοιχεία του τριγώνου ουράνιας σφαίρας:
Γωνία P: Hour Angle

Γωνία Ζ: Αζιμούθ
Γωνία Gp: Παραλλακτική γωνία
Πλευρά PZ: Πολοζενιθιακή απ/ση ή σύμπλατος (colatitude).(90 – φ)
Πλευρά Gp – P: Πολική απόσταση (90 +/- δ)
Πλευρά AP – GP: Ζενιθιακή απόσταση (90 – Ηλ)
Στοιχεία ορθοδρομικού τριγώνου:
Γωνία P: Δλ
Γωνία φε: Αρχική πορεία ορθ/μίας
Γωνία φα: Τελική πορεία ορθοδρομίας
73
Πλευρά PZ: Σύμπλατος ( 90 – φε)
Πλευρά Gp – P: 90 – φα
Πλευρά φε – φα: Ορθοδρομική απόσταση
Ως πόλος ορίζεται ο ομώνυμος του στίγματος εκκίνησης
Το πιο απομακρυσμένο από τον Ισημερινό σημείο ονομάζεται κορυφαίο.

Τα κορυφαία στη ορθοδρομία είναι δύο και έχουν πλάτος το ίδιο αλλά
ετερώνυμο, το δε μήκος τους διαφέρει κατά 180ο
1ος ΤΥΠΟΣ ΟΡΘΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ
(Εύρεση ορθοδρομικής απόστασης με δεδομένα στίγμα εκκίνησης και

άφιξης)
Διαδικασία με χρήση calculator casio
74
ΤΥΠΟΙ
Δλ = λε +/- λα (1) (+ ετερώνυμα / - ομώνυμα), Αν Δλ > 180ο τότε

αφαιρείται από 360ο και αλλάζει η
επωνυμία από E σε W ή αντίστροφα.
συνγ =συνφ Χ συνφ΄’ Χ συνΔλ +/- ημφ Χ ημφ’ (2) (+ομώνυμα/-
ετερώνυμα)
Αφού γίνουν οι πράξεις στο δεύτερο μέρος της
ισότητας, πιέζουμε SHIFT COS και στη συνέχεια
πολλαπλασιάζουμε το αποτέλεσμα επί 60 για να
μετατρέψουμε το τόξο γωνίας σε ναυτικά μίλια.
- Αν η Δλ είναι μεγαλύτερη των 090ο τότε το συνημίτονο θα είναι
αρνητικό.
- Αν το στίγμα περιέχει πρώτα και δεύτερα λεπτά πχ 20 ο 25΄, τότε
μετατρέπουμε τα λεπτά και τα δεύτερα σε δεκαδικό διαιρώντας
τα / 60. Έτσι έχουμε 25 / 60 = 0,4 και ότι αποτέλεσμα εξάγετε το
προσθέτουμε στις ακέραιες μοίρες 20ο + 0,4΄= 20,4ο .
- Από τα δεκαδικά που θα προκύψουν από τις πράξεις ημ,συν κτλ
κρατούμε μόνο 5 αριθμούς μετά την υποδιαστολή.
1.Να βρεθεί η ορθοδρομική απόσταση από το στίγμα φ ε: 43ο 00΄N λε =

010ο 00΄W, σε στίγμα: φα = 25ο 42΄N λα = 075ο 00΄W.
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δλ:
λε = 010ο 00΄W
λα = 075ο 00΄W -
Δλ = 065ο 00΄W
Εύρεση γ:
συνγ = συν43ο Χ συν25,7ο Χ συν65ο + ημ43ο Χ ημ25,7ο
= 0,73135 Χ 0,90107 Χ 0,42261 + 0,68199 Χ 0,43365
= 0,57426 SHIFT COS : 54,95ο Χ 60 = 3297,1 νμ (γ)
2.Να ευρεθεί η ορθοδρομική απόσταση από στίγμα: φ ε = 41ο 00΄N λε =

142ο 00΄E, σε στίγμα φα = 34ο 00΄S λα = 072ο 00΄W.
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δλ:
λε = 142ο 00΄E
75
λα = 072ο 00΄W +
Δλ = 214ο 00΄W
360ο –
Δλ = 146ο 00΄E
Εύρεση γ:
συνγ = συν41ο Χ συν34ο Χ συν146ο – ημ41ο Χ ημ34ο
= [0,75470 Χ 0,82903 Χ (- 0,82903)] – (0,65605 Χ 0,55919)
= - 0, 88557 SHIFT COS : 152,32 x 60 = 9139,3 νμ. (γ)
3.Να ευρεθεί η ορθοδρομική απόσταση από το στίγμα φ ε = 41ο 00΄N λε =

142ο 24΄E, σε στίγμα φα = 36ο 18΄N λα = 123ο 36΄W.
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δλ:
λε = 142ο 24΄E
λα = 123ο 36΄W
Δλ = 265ο 60΄W
- 359ο 60΄
Δλ = 094ο 00΄E
Εύρεση γ:
συνγ = συν41ο Χ συν36,3ο Χ συν94ο + ημ41ο Χ ημ36,3ο .
= 0,34596 SHIFT COS : 69,75ο Χ 60 = 4185,5 νμ (γ)
(Εύρεση ορθοδρομικού κέρδους με δεδομένα στίγμα εκκίνησης και

άφιξης)
ΤΥΠΟΙ
Δφ = φε +/- φα (1) (+:ετ/μα, -:ομ/μα). Η ονομασία N ή S, προκύπτει από

την κατεύθυνση προς την οποία
κινούμαστε σε σχέση με το φε. Το
αποτέλεσμα το πολλαπλασιάζουμε Χ 60
για να γίνει μίλια.
Δφξ = φξε +/- φξα (2) (+:ετ/μα, -:ομ/μα). Χρησιμοποιούμε τους πίνακες
Meridional Parts, όπου εισερχόμαστε
οριζοντίως με μοίρες και καθέτως με
76
πρώτα, ενώ όταν απαιτείται κάνουμε
παρεμβολή. Το αποτέλεσμα που
λαμβάνουμε είναι μίλια
Δλ = λε +/- λα (3) (+:ετ/μα, -:ομ/μα). Αν Δλ > 180ο τότε την αφαιρούμε
από 360ο, αλλάζοντας παράλληλα την
επωνυμία από E σε W ή αντίστροφα. Το
αποτέλεσμα το πολλαπλασιάζουμε Χ 60
για να γίνει μίλια.
εφζλ = Δλ/Δφξ (4) Διαιρούμε τη Δλ προς Δφξ και στη
συνέχεια πιέζουμε SHIFT TAN,
προκειμένου να πάρουμε τη ζλ στην
τεταρτοκυκλική της μορφή. Η πρώτη
ονομασία είναι του Δφ ενώ η δεύτερη
της Δλ. Το αποτέλεσμα το κρατούμε για
τη συνέχεια.
κ = τεμζλ Χ Δφ (5)
ή κ = Δφ Χ 1/συνζλ Συνεχίζουμε με το αποτέλεσμα του
προηγούμενου τύπου, πιέζοντας COS
SHIFT 1/X και λαμβάνουμε τη
λοξοδρομική απόσταση σε νμ.
συνγ = συνφε Χ συνφα Χ συνΔλ +/- ημφε x ημφα (6) (+:ομ/μα, -:ετ/μα).
Όταν Δλ > 90ο τότε το συνημίτονο είναι
αρνητικό. Αφού ολοκληρωθούν οι
πράξεις στο δεύτερο μέρος της ισότητας,
πιέζουμε SHFT COS, προκειμένου να
λάβουμε την τιμή του γ σε μοίρες.
Πολλαπλασιάζουμε επί 60 και έχουμε
την ορθοδρομική απόσταση σε νμ.
Ορθ/κό κέρδος = κ – γ (7) Αφαιρούμε από την λοξοδρομική
Απόσταση κ την ορθοδρομική γ, και
λαμβάνουμε το ορθοδρομικό κέρδος.
1.Να υπολογιστεί το ορθοδρομικό κέρδος από το φ ε = 36ο 00΄S λε = 020ο

30΄E στο φα = 24ο 40΄S λα = 045ο 30΄W.
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δφ, Δφξ, Δλ:
φε = 36ο 00΄S φξε = 2304,5S λε = 020ο 30΄E
φα = 24ο 40΄S - φξα = 1518,3S - λα = 045ο 30΄W
Δφ = 11ο 20΄N Δφξ = 786,2 Δλ = 066ο 00΄W
Χ 60 Χ 60
77
Δφ = 680΄ Δλ = 3960΄
Εύρεση ζλ:
εφζλ = 3960/786,2 = 5,03688 SHIFT TAN: Β 78,77Δ (ζλ) ή 281,23
Εύρεση κ:
κ = 78,77078 COS SHIFT 1/X 5,13519 x 680 = 3491,9 νμ.
Εύρεση γ:
συνγ = συν36ο Χ συν24ο 40΄Χ συν066ο + ημ36ο X ημ24ο 40΄
= 0,80901 Χ 0,90923 Χ 0,40673 + 0,58778 Χ 0,41628
= 0,29918 + 0,24468
= 0,54386 SHIFT COS: 57,05ο
γ = 57,05 Χ 60 = 3423,1νμ
Εύρεση κ-γ:
κ – γ = 3491,9 – 3423,1 = 68,8νμ

00΄W στο φα = 05ο 55΄N λα = 079ο 00΄W.

φε = 38ο 00΄S φξε = 2454,1 S λε = 179ο 00΄W
φα = 05ο 55΄N + φξα = 353,3 N + λα = 079ο 00΄W -
Δφ = 43ο 55΄N Δφξ = 2807,4 Δλ = 100ο 00΄E
Χ 60 Χ 60
Δφ = 2635΄ Δλ = 6000΄
Εύρεση ζλ:
εφζλ = 6000 / 2807.4 = 2,13720 SHIFT TAN: N 64,92Ο E (ζλ)
Εύρεση κ:
κ = 64,92510 COS SHIFT 1/X 2,35958 x 2635 = 6217,5 νμ
Εύρεση γ:
συνγ = (συν38ο Χ συν05ο 55΄Χ συν100ο) – (ημ38ο Χ ημ05ο 55΄)
= [0,78801 Χ 0,99470 Χ (- 0,17364)] – (0,61566 Χ 0,10279)
= - 0,19938 SHIFT COS: 101,50120 X 60 = 6090,8 νμ (γ)
Εύρεση κ-γ:
κ – γ = 6217,5 – 6090,8 = 126,7 νμ
78
3.Να υπολογιστεί το ορθοδρομικό κέρδος από το φ ε = 24ο 43,8΄N λε =
145ο 24,1΄W στο φα = 32ο 14,7΄N λα = 134ο 08,3΄E.
φε = 24ο 43,8΄N φξε = 1522,4 N λε = 145ο 24,1΄W

φα = 32ο 14,7΄N - φξα = 2033,3 N - λα = 134ο 08,3΄E +
Δφ = 07ο 30,9΄N Δφξ = 510,9 Δλ = 279ο 32,4΄E
Χ 60 - 359ο 60΄
Δφ = 450,9΄ Δλ = 080ο 27,6΄W
Χ 60
Δλ = 4827,6΄
Εύρεση ζλ:
εφζλ = 4827,6 / 510,9 = 9,44920 SHIFT TAN : Β 83,95 Δ (ζλ) ή 276,05
Εύρεση κ:
κ = 83,95893 COS SHIFT 1/X 9,50197 x 450,9 = 4284,4 νμ
Εύρεση γ:
συνγ = συν24ο 43,8΄ Χ συν32ο 14,7΄ Χ συν080ο 27,6΄ + ημ24ο 43,8΄ Χ
ημ32ο 14,7΄= 0,35052 SHIFT COS : 69,48 X 60 = 4168,8 νμ (γ)
Εύρεση κ-γ:
κ – γ = 4284,4 – 4168,8 = 115,6 νμ.

54΄E στο φα = 39ο 20΄S λα = 061ο 06΄W.

φε = 34ο 00΄S φξε = 2158,6 S λε = 024ο 54΄E
φα = 39ο 20΄S - φξα = 2556,1 S - λα = 061ο 06΄W +
Δφ = 05ο 20΄S Δφξ = 397,5 Δλ = 086ο 00΄W
Χ 60 Χ 60
Δφ = 320΄ Δλ = 5160΄
Εύρεση ζλ:
εφζλ = 5160 / 397,5 = 12,98113 SHIFT TAN : S 85,59 W (ζλ) ή 265,59
Εύρεση κ:
κ = 85,59492 COS SHIFT 1/X 13,01957 x 320 = 4166 νμ.
79
Εύρεση γ:
συνγ = συν34ο Χ συν39ο 20΄Χ συν86ο + ημ34ο Χ ημ39ο 20΄
= 0,82903 Χ 0,77384 Χ 0,06975 + 0,55919 Χ 0,63338
= 0,39829 SHIFT COS : 66,48 x 60 = 3988,8 νμ. (γ)
Εύρεση κ-γ:
κ – γ = 4166 – 3988,8 = 177,2 νμ.
( Εύρεση ορθοδρομικής απόστασης – συντεταγμένων (φ κ & λκ)

κορυφαίου σημείου, όταν δίνονται το στίγμα εκκίνησης και άφιξης,
καθώς και η αρχική ορθοδρομική πορεία ζλα).
ΤΥΠΟΙ

επωνυμία από E σε W ή αντίστροφα.
συνγ = συνφε Χ συνφα Χ συνΔλ +/- ημφε ημφα (2) (+:ομ/μα, -:ετ/μα).
συνφκ = συνφε Χ ημζλα (3) Μετά τη διεξαγωγή των πράξεων
πιέζουμε SHIFT COS. Το αποτέλεσμα
λαμβάνει πάντα την επωνυμία του φε.
σφΔλκ = ημφε Χ εφζλα (4)α Μετά τη διεξαγωγή των πράξεων
πιέζουμε SHIFT 1/X SHIFT TAN και την
τιμή που λαμβάνουμε τη μετατρέπουμε
σε μοίρες shift (.,,,) ενώ την επωνυμία
την παίρνει ως εξής: Αν η ζλα < 090 ο τότε
η Δλκ παίρνει την ονομασία της Δλ. Αν
ζλα > 090ο τότε η Δλκ παίρνει ονομασία
αντίθετη της Δλ.
λκ = λε +/- Δλκ (4)β (ΟΜ+,ΕΤ-)Αν λκ > 180ο τότε το αφαιρούμε από
80
360ο . Το λκ παίρνει πάντα την επωνυμία
του μεγαλυτέρου.
1.Να υπολογιστούν η ορθοδρομική απόσταση καθώς και οι

συντεταγμένες του κορυφαίου, για πλοίο που πρόκειται να πλεύσει
ορθοδρομικά από στίγμα φε = 41ο 00΄N λε = 142ο 00΄E σε στίγμα φα = 34ο
00΄S λα = 072ο 00΄W, τηρώντας αρχική πορεία ορθοδρομίας ζλα =
086,4ο .
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δλ:
λε = 142ο 00΄E
λα = 072ο 00΄W +
Δλ = 214ο 00΄W
- 360ο
Δλ = 146ο 00΄E
Εύρεση γ:
συνγ = (συν41ο Χ συν34ο Χ συν146ο ) – (ημ41ο Χ ημ34ο)
= - 0,88557 SHIFT COS : 152,32 X 60 = 9139,36 νμ. (γ)
Εύρεση φκ:
συνφκ = συν 41ο Χ ημ 86,4ο
= 0,75470 Χ 0,99802
= 0,75322 SHIFT COS : 41,13ο N (φκ)
Εύρεση Δλ:
σφΔλκ = ημ41ο Χ εφ86,4ο
= 0,65605 Χ 15,89454
= 10,42755 SHIFT 1/X SHIFT TAN : 5,47779 SHIFT .,,, (Δλκ)
= 005ο 28΄E
Εύρεση λκ:
Δλκ = 05ο 28΄E
λε = 142ο 00΄E +
λκ = 147ο 28΄E

81
ορθοδρομικά από στίγμα φε = 40ο 00΄N λε = 140ο 00΄E σε στίγμα φα = 36ο
00΄S λα = 070ο 00΄W, τηρώντας αρχική πορεία ορθοδρομίας ζλα =
088,4ο .
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δλ:
λε = 140ο 00΄E
λα = 070ο 00΄W +
Δλ = 210ο 00΄W
- 360ο
Δλ = 150ο 00΄E
Εύρεση γ:
συνγ = (συν40ο Χ συν36ο Χ συν150ο) – (ημ40ο Χ ημ36ο)
= 0,76604 Χ 0,80901 Χ (- 0,86602) – ( 0,64278 Χ 0,58778)
= - 0,91453 SHIFT COS : 156,13ο Χ 60 = 9368,4 νμ (γ)
Εύρεση φκ:
= 0,76604 Χ 0,99961
= 0,76574 SHIFT COS : 40,02ο ή 40ο 01΄ N (φκ)
Εύρεση Δλκ:
σφΔλκ = ημ 40ο Χ εφ 88,4ο
= 0,64278 Χ 35,80055
= 23,01215 SHIFT 1/X SHIFT TAN : 2,48ο SHIFT .,,, : 02ο 29΄E
(Δλκ)
Εύρεση λκ:
λε = 140ο 00΄E
Δλκ = 002ο 29΄E
λκ = 142ο 29΄E

ορθοδρομικά από στίγμα φε = 34ο 00΄N λε = 120ο 40΄W σε στίγμα φα =
12ο 45΄N λα = 124ο 20΄E, τηρώντας αρχική πορεία ορθοδρομίας
ζλα = 064,96ο .
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δλ:
λε = 120ο 40΄W
82
λα = 124ο 20΄E +
Δλ = 245ο 00΄E
- 360ο
Δλ = 115ο 00΄W
Εύρεση γ:
= 0,82903 Χ 0,97534 Χ (- 0,42261) + 0,55919 Χ 0,22069
= - 0,21831 SHIFT COS : 102,61ο Χ 60 = 6156,6 νμ (γ)
Εύρεση φκ:
= 0,82903 Χ 0,90601
= 0,75111SHIFT COS :41,31ο SHIFT .,,, : 41ο 18΄N (φκ)
σφΔλκ = ημ 34ο Χ εφ 64,96ο
= 0,55919 Χ 2,14060
= 1,19701 SHIFT 1/X SHIFT TAN : 39,87ο SHIFT .,,, : 39ο 52΄W
(Δλκ)
Εύρεση λκ:
λε = 120ο 40΄W
Δλκ = 039ο 52΄W +
λκ = 160ο 32΄W
(Εύρεση ορθοδρομικής απόστασης – συντεταγμένων (φκ & λκ)

κορυφαίου σημείου, όταν δίνονται μόνον το στίγμα εκκίνησης και
άφιξης).
ΤΥΠΟΙ
Δφ = φε +/- φα (1) (+:ετ/μα, -:ομ/μα). Η ονομασία N ή S, προκύπτει από

την κατεύθυνση προς την οποία
κινούμαστε σε σχέση με το φε.
Δφξ = φξε +/- φξα (2) (+:ετ/μα, -:ομ/μα). Χρησιμοποιούμε τους πίνακες
Meridional Parts, όπου εισερχόμαστε
οριζοντίως με μοίρες και καθέτως με
83
πρώτα, ενώ όταν απαιτείται κάνουμε
παρεμβολή.
επωνυμία από Α σε Δ ή αντίστροφα.
εφζλ = Δλ/Δφξ (5) Διαιρούμε τη Δλ προς Δφξ και στη
συνέχεια πιέζουμε SHIFT TAN,
προκειμένου να πάρουμε τη ζλ στην
τεταρτοκυκλική της μορφή. Η πρώτη
ονομασία είναι του Δφ ενώ η δεύτερη
της Δλ. Το αποτέλεσμα το κρατούμε για
τη συνέχεια.
κ = τεμζλ Χ Δφ (6)
ή κ = Δφ Χ 1/συνζλ Συνεχίζουμε με το αποτέλεσμα του
προηγούμενου τύπου, πιέζοντας COS
SHIFT 1/X και λαμβάνουμε τη
λοξοδρομική απόσταση σε νμ.
απόσταση την ορθοδρομική, και
ημζλα = (συνφα Χ ημΔλ) / ημγ(8) Για την εύρεση της αρχικής
ορθοδρομικής πλεύσης ζλα, εκτελούμε
τις πράξεις και κατόπιν πιέζουμε SHIFT
SIN προκειμένου να λάβουμε την τιμή
της ζλα σε μοίρες και δέκατα.
συνφκ = συνφε Χ ημζλα (9) Μετά τη διεξαγωγή των πράξεων
πιέζουμε SHIFT COS. Το αποτέλεσμα
λαμβάνει πάντα την επωνυμία του φε.
σφΔλκ = ημφε Χ εφζλα (10) Μετά τη διεξαγωγή των πράξεων
πιέζουμε SHIFT 1/X SHIFT TAN και την
τιμή που λαμβάνουμε τη μετατρέπουμε
σε μοίρες (.,,,) ενώ την επωνυμία την
παίρνει ως εξής: Αν η ζλα < 090ο τότε η
Δλκ παίρνει την ονομασία της Δλ. Αν ζλα
84
> 090ο τότε η Δλκ παίρνει ονομασία
αντίθετη της Δλ.
λκ = λε +/- Δλκ (11)(ΟΜ+,ΕΤ-) Αν λκ > 180ο τότε το αφαιρούμε από
360ο . Το λκ παίρνει πάντα την επωνυμία
του μεγαλυτέρου.
1.Να ευρεθούν οι συντεταγμένες του κορυφαίου (φκ &λκ) για πλοίο που
αναχωρεί από στίγμα φε = 40ο 00΄S λε = 056ο 06΄W προς στίγμα φα = 33ο
03΄S, λα = 030ο 54΄E.
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δλ
λε = 056ο 06΄W
λα = 030ο 54΄E +
Δλ = 087ο 00΄E
Εύρεση γ:
συνγ = συν40ο Χ συν33,05ο Χ συν87ο + ημ40ο Χ ημ33.05ο
= 0,76604 Χ 0,83819 Χ 0,05233 + 0,64278 Χ 0,54537
= 0,38416 SHIFT COS : 67,40ο (γ)
Εύρεση ζλα:
ημζλα = (συν33,05ο Χ ημ87ο) / ημ67,4ο
= (0,83819 Χ 0,99862) / 0,92321
= 0,90666 SHIFT SIN : 65,04ο (ζλα)
Εύρεση φκ:
συνφκ = συν40ο Χ ημ65,04ο
= 0,76604 Χ 0,90660
= 0,69449 SHIFT COS : 46,01ο (φκ) ή 46ο 00,6΄S
= 0,64278 Χ 2,14842
= 1,38096 SHIFT 1/X SHIFT TAN : 35,9ο ή 35ο 54΄E (Δλκ)
Εύρεση λκ:
λε = 056ο 06΄W
Δλκ = 035ο 54΄E -
λκ = 020ο 12΄W
85
2.Να υπολογιστούν, το ορθοδρομικό κέρδος καθώς και οι συντεταγμένες
(φκ & λκ) του κορυφαίου, όταν το στίγμα εκκίνησης είναι φε = 38 ο 00΄S
λε = 077ο 30΄W και το στίγμα άφιξης φα = 39ο 34΄S λα = 177ο 30΄E .
ΛΥΣΗ

φε = 38ο 00΄S φξε = 2454,1 S λε = 077ο 30΄W
φα = 39ο 34΄S - φξε = 2574,2 S - λα = 177ο 30΄E +
Δφ = 01ο 34΄S Δφξ = 120,1 Δλ = 255ο 00΄E
Χ 60 - 360ο
Δφ = 94΄ Δλ = 105ο 00΄W
Χ 60
Δλ = 6300΄
Εύρεση πορείας ζλ:

εφζλ = 6300 / 120,1 = 52,45628 SHIFT TAN : S 88,9ο W (ζλ) ή 268,9
Εύρεση λοξοδρομικής απόστασης κ:

κ = 88,90787ο COS SHIFT 1/X 52,46559 x 94 = 4931,7 νμ
Εύρεση ορθοδρομικής απόστασης γ:

συνγ = συν38ο Χ συν39,5ο Χ συν105ο + (ημ38ο Χ ημ39,5ο)
= 0,78801 Χ 0,77162 Χ (-0,25881) + 0,61566 Χ 0,63607
= 0,23422 SHIFT COS : 76,45ο Χ 60 = 4587,2 νμ (γ)
Εύρεση ορθοδρομικού κέρδους κ-γ:

κ – γ = 4931,7 – 4587,2 = 344,5 νμ
Εύρεση αρχικής πορείας ορθοδρομίας ζλα:

= (0,77162 Χ 0,96592) / 0,97216
= 0,76666 SHIFT SIN : 50,05ο (ζλα)
Εύρεση πλάτους κορυφαίου φκ:

= 0,78801 Χ 0,76660
= 0,60409 SHIFT COS : 52,83ο S SHIFT .,,, : 52ο 50΄ S (φκ)
Εύρεση μήκους κορυφαίου λκ:

= 0,61566 Χ 1,19386
86
= 0,73501 SHIFT 1/X SHIFT TAN : 53,68οW SHIFT .,,, : 53ο
41΄W (Δλκ)
λε = 077ο 30΄W
Δλκ = 053ο 41΄W +
λκ = 131ο 11΄W
3.Να υπολογιστούν, το ορθοδρομικό κέρδος καθώς και οι συντεταγμένες

(φκ & λκ) του κορυφαίου, όταν το στίγμα εκκίνησης είναι φε = 40 ο 00΄Ν
λε = 130ο 24΄Α και το στίγμα άφιξης φα = 32ο 32΄Ν λα = 015ο 24΄Α .
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δφ,Δφξ,Δλ:
φε = 40ο 00΄S φξε = 2607,9 S λε = 130ο 24΄E
φα = 32ο 32΄S - φξα = 2053,8 S - λα = 015ο 24΄E -
Δφ = 07ο 28΄N Δφξ = 554,1 Δλ = 115ο 00΄W
Χ 60 Χ 60
Δφ = 448΄ Δλ = 6900΄
Εύρεση πορείας ζλ:

εφζλ = 6900 / 554,1 = 12,45262 SHIFT TAN : N 85,4ο W (ζλ) ή 274,6
Εύρεση λοξοδρομικής απόστασης κ:

κ = 85,40875 COS SHIFT 1/X 12,49270 x 448 = 5596,7 νμ

= 0,76604 Χ 0,84339 Χ (-0,42261) + 0,64276 Χ 0,53729
= 0,07232 SHIFT COS : 85,85 x 60 = 5151,1 νμ
Εύρεση ορθοδρομικού κέρδους κ – γ:

κ – γ = 5597,7 – 5151,1 = 445,6 νμ
Εύρεση αρχικής πορείας ορθοδρομίας:

= (0,84339 Χ 0,90630) / 0,99737
= 0,76638 SHIFT SIN : 50,03ο (ζλα)
Εύρεση πλάτους κορυφαίου φκ:

= 0,76604 Χ 0,76638
= 0,58707 SHIFT COS : 54,05ο S ή 54ο 03΄ S (φκ)
87
Εύρεση μήκους κορυφαίου σημείου λκ :
= 0,64278 Χ 1,19302
= 0,76685 SHIFT 1/Χ SHIFT TAN : 52,51ο W SHIFT .,,, : 52ο 31΄
W(Δλκ)
λε = 130ο 24΄E
Δλκ = 052ο 31΄W -
λκ = 077ο 53΄E
(Αντίστροφο λοξοδρομικό πρόβλημα, όπου ζητούνται το φα και λε, ενώ

δίνονται το λα και φε καθώς και η λοξοδρομική πορεία ζλ και η
λοξοδρομική απόσταση κ).
ΤΥΠΟΙ
κ = Δφ Χ τεμ ζλ, οπότε

Δφ = κ / τεμζλ Διαιρούμε τη λοξοδρομική
απόσταση κ δια της ζλ, πιέζοντας
COS SHIFT 1/X = , διαιρούμε στη
συνέχεια το αποτέλεσμα δια 60 και
λαμβάνουμε τη Δφ σε μοίρες και
δέκατα. Πιέζοντας SHIFT .,,,
λαμβάνουμε μοίρες και πρώτα. Η
Δφ λαμβάνει την αρχική ονομασία
της τεταρτοκυκλικής ζλ.
Μετατροπή της ολοκυκλικής ζλ σε τεταρτοκυκλική με βάση τα

προηγούμενα.
Από τον τύπο Δφ = φε +/- φα (+: ετερ/μα, -: ομ/μα)

φα = Δφ +/- φε (+: ομ/μα, -: ετερ/μα)
Δφξ = φξε +/- φξα (+: ετερ/μα, -: ομ/μα)
εφζλ = Δλ / Δφξ, οπότε

Δλ = εφζλ Χ Δφξ Πολλαπλασιάζουμε το Δφξ επί την
88
εφζλ και την τιμή που λαμβάνουμε τη
διαιρούμε δια 60. Το αποτέλεσμα το
λαμβάνουμε σε δεκαδική μορφή, ενώ
πιέζοντας SHIFT .,,, μετατρέπουμε το
δεκαδικό σε συμμιγή. Η ονομασία
προκύπτει από την τελική της
τεταρτοκυκλικής ζλ.

απόσταση την ορθοδρομική, και
1.Να ευρεθούν τα φα και λε, καθώς και η ορθοδρομική απόσταση, αν φε

= 17ο 48,6΄N, λα = 170ο 48,1΄W, ζλ = 121,88ο και κ = 2847,7 νμ.
ΛΥΣΗ
Εύρεση Δφ:
τεμζλ : 121,88ο COS SHIFT = - 1,89343
Δφ = 2847,7 / (- 1,89343) = 1503,9 / 60 = 25,06 S SHIFT .,,, 25ο 03,9΄ S
Μετατροπή ζλ από ολοκυκλική σε τεταρτοκυκλική

ζλ = 180 – 121,9 = S 58,12ο E
Εύρεση πλάτους άφιξης φα:

Δφ = 25ο 03,9΄S
φε = 17ο 48.6΄N -
φα = 07ο 15,3΄S
Εύρεση Δφξ:
φξε = 1079,1 N
φξα = 433,4 S +
Δφξ = 1512,5
89
Εύρεση Δλ:
Δλ = εφ121,88ο Χ 1512,5
= 2431,8 / 60 = 40.53ο SHIFT .,,, : 40ο 31,8΄ E
Εύρεση λε:
Δλ = 040ο 31,8΄E
λα = 170ο 48,1΄W -
λε = 130ο 16,3΄E

συνγ = συν17,8ο Χ συν7,25ο Χ συν40,53ο – (ημ17,8ο Χ ημ7,25ο)
= 0,95371 Χ 0,99200 Χ 0,76006 – ( 0,30569 Χ 0,12619)
= 0,67931 SHIFT COS : 47,209 Χ 60 = 2832,6 νμ (γ)
Εύρεση κ – γ:
κ – γ = 2847,7 – 2832,6 = 15,1 νμ.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΟΡΘΟΔΡΟΜΙΑΣ ΠΡΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗ
1. Να υπολογιστούν το ορθοδρομικό κέρδος και οι συντεταγμένες

κορυφαίου, αν φε = 36ο 00΄N λε = 141ο 45΄E και φα = 33ο 40΄N λα =
120ο 15΄W.
Λύση: κ – γ = 252 νμ, φκ = 46ο 42,9΄N λκ = 171ο 25,5΄E.
2. Να βρεθεί το ορθοδρομικό κέρδος μεταξύ Ν Υόρκης (φ ε = 40ο

00΄N λε = 070ο 00΄W) και Γιβραλτάρ ( φα = 35ο 24΄N λα = 011ο
00΄W).
Λύση : κ-γ = 61 νμ.
3. Να υπολογιστεί το ορθοδρομικό κέρδος και οι συντεταγμένες

κορυφαίου από στίγμα φε = 49ο 58΄N λε = 005ο 12΄W, σε στίγμα φα
= 39ο 17΄N λα = 076ο 36΄W.
Λύση : κ-γ = 117,6 νμ, φκ = 51ο 56,9΄N λκ = 026ο 25,2΄W.
4. Από φε = 41ο 20΄N λε = 150ο 15΄E προς φα = 45ο 24΄N λα = 135ο

40΄W. Να υπολογιστεί το ορθοδρομικό κέρδος.
Λύση : κ – γ = 126 νμ.
5. Από φε = 48ο 14΄N λε = 153ο 20΄W προς φα = 40ο 58΄N λα = 090ο

17΄W. Να υπολογιστεί το ορθοδρομικό κέρδος.
Λύση : κ – γ = 80,3 νμ.
90
6. Από φε = 47ο 10΄S λε = 085ο 18΄W προς φα = 52ο 58΄S λα = 018ο
03΄E. Να υπολογιστεί το ορθοδρομικό κέρδος.
Λύση : κ – γ = 365,5 νμ.
7. Να υπολογιστεί το ορθοδρομικό κέρδος από φ ε = 26ο 33,2΄N λε =

015ο 04΄W προς φα = 08ο 46,7΄N λα = 001ο 38,5΄E.
Λύση : κ-γ = 6,1 νμ.
8. Πρόκειται να πλεύσουμε ορθοδρομικά από φ ε = 47ο 12΄N λε = 010ο

15΄W προς φα = 42ο 25΄N λα = 075ο 45΄W. Να υπολογιστεί το
ορθοδρομικό κέρδος.
Λύση : κ-γ = 89,8 νμ.
9. Να υπολογιστεί το ορθοδρομικό κέρδος από φ ε = 31ο 15΄N

λε = 121ο 29΄E προς φα = 21ο 18΄N λα = 157ο 52΄W.
Λύση : κ – γ = 106,7 νμ.
91
16.ΕΥΘΕΙΑ ΘΕΣΗΣ – ΕΥΘΕΙΑ MARCQ
Η πρώτη ευθεία θέσης στη σύγχρονη ναυτιλία επινοήθηκε από τον

αμερικανό πλοίαρχο ΕΝ Thomas Summer το 1837. Το 1875 ο Γάλλος
πλοίαρχος ΠΝ Anatole Marcq συνέστησε τη σημερινή μορφή της ΕΘ,
χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της διαφοράς υψών.
Η νέα μέθοδος, λόγω του ότι προσφέρει τα ίδια επίπεδα ακρίβειας
για οποιαδήποτε θέση του ουρανίου σώματος υπέρ του ορίζοντα,
επέβαλε την κατάργηση τόσο της ευθείας Summer, όσο και των μεθόδων
υπολογισμού πλάτους Borda και μήκους Lalande, των οποίων η ακρίβεια
είναι μεταβλητή.
Στο διπλανό σχήμα φαίνεται η

βασική αρχή της χάραξης
γραμμής θέσης από ουράνια
παρατήρηση με τη μέθοδο της
μέτρησης διαφοράς υψών.
92
Διακρίνονται οι δύο ίσοι κύκλοι, του παρατηρηθέντος ύψους και
του υπολογισθέντος ύψους, η γεωγραφική προβολή του ουράνιου
σώματος στην επιφάνεια της γής GP, η υποτιθέμενη θέση μας AP, η
διαφορά ύψους, και τέλος η ευθεία θέσης, η οποία χαράσσεται πάντα
κάθετη στην ευθεία του αζιμούθ που ενώνει το GP με το AP.
ΕΠΙΛΥΣΗ ΕΘ
ΤΡΟΠΟΣ Α
Λογιστικά
Ο Marcq χρησιμοποίησε σαν

προσδιοριστικό σημείο της ευθείας
θέσης το σημείο τομής του κύκλου
ύψους με το μέγιστο κύκλο που
ενώνει τη γήινη προβολή GP του
ουράνιου σώματος με το στίγμα
αναμέτρησης DR. Όπως φαίνεται
και στο διπλανό σχήμα ο κύκλος
ύψους της παρατήρησης γράφηκε με
κέντρο τη γήινη προβολή GP του
αστεριού και ακτίνα Ζλ (90ο – Ηλ),
όπου Ηλ είναι το αληθές ύψος που
μετρήθηκε με τον εξάντα τη
συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ενώνουμε το DR με το GP με τη
συντομότερη γραμμή, η οποία πάνω στη γήινη σφαίρα αποτελεί τμήμα
τόξου μεγίστου κύκλου. Η γραμμή τέμνει τον κύκλο ύψους στο Τ. Το
σημείο Τ στη μέθοδο Marcq αποτελεί το προσδιοριστικό σημείο της
ευθείας θέσης. Για τον προσδιορισμό του σημείου Τ χρησιμοποιούμε το
93
στίγμα αναμέτρησης και από αυτό βρίσκουμε την κατεύθυνση και την
απόσταση του προσδιοριστικού σημείου.
Επιλύοντας το τρίγωνο θέσης DR-Π-GP βρίσκουμε ότι η πλευρά
DR-GP με τη σχέση ορίζεται ως εξής: ημπρΖα = ημπρLHA Χ συνφ Χ
συνδ + ημπρ(φ +/- δ), + ετερώνυμα, - ομώνυμα. Η υπολογιζόμενη πλευρά
DR-GP = Zα αποτελεί τη ζενιθιακή απόσταση υπολογισμού. Η ακτίνα
όμως Τ-GP = Ζλ του κύκλου ύψους αποτελεί την αληθή ζενιθιακή
απόσταση της παρατήρησης. Η διαφορά DR-T των δύο ζενιθιακών
αποστάσεων δίνει το προσδιοριστικό σημείο της ευθείας, το οποίο
βρίσκεται πάνω στην κατεύθυνση του αζιμούθ και σε απόσταση από το
στίγμα αναμέτρησης DR ίση με τη διαφορά των ζενιθιακών αποστάσεων
Ζα και Ζλ.
Η κατεύθυνση προς την οποία θα ληφθεί η διαφορά των
ζενιθιακών αποστάσεων εξαρτάται από τη θέση του DR σε σχέση με τον
κύκλο ύψους. Αυτή είναι (+) προς το αστέρι (towards), όταν το DR
βρίσκεται έξω από τον κύκλο ύψους γιατί Ζα>Ζλ και είναι πλην (-)
αντίθετα από το αστέρι (away), όταν το DR βρίσκεται μέσα στον κύκλο
ύψους, γιατί Ζα<Ζλ.
Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε και τη διαφορά υψών αντί
των ζενιθιακών αποστάσεων. Η διαφορά αυτή θα ληφθεί ως (+) προς αν
Ηλ>Ηα και (-) αντίθετα, αν το Ηλ<Ηα.
Το αζιμούθ στο τρίγωνο θέσης το υπολογίζουμε με οποιαδήποτε
γνωστή μέθοδο από το στίγμα αναμέτρησης, δηλαδή είτε λογιστικά, είτε
με τη βοήθεια των πινάκων ABC, είτε ακόμη και με τη χρήση των
πινάκων ΗΟ.
Η χάραξη της ευθείας επιτυγχάνεται όταν από το στίγμα
αναμέτρησης χαράξουμε τη γραμμή του αζιμούθ και πάνω σε αυτή τη
γραμμή μετρήσουμε απόσταση ίση με το ΔΗ. Η απόσταση αυτή
μετρείται προς το αστέρι όταν είναι (+) και αντίθετα όταν είναι (-). Από
την άκρη της ΔΗ, που αποτελεί το προσδιοριστικό σημείο της ευθείας,
φέρουμε κάθετη προς το αζιμούθ, η οποία είναι η ευθεία θέσης και η
οποία αποτελεί το γεωμετρικό τόπο του στίγματος για απόσταση μέχρι 30
νμ εκατέρωθεν του προσδιοριστικού σημείου.
ΤΡΟΠΟΣ Β
Με τη χρήση calculator casio
Επιλύοντας τον τύπο: ημΗα = συνφ Χ συνδ Χ συνLHA +/- ημφ Χ ημδ
(+: ομώνυμα, -: ετερώνυμα).
Βρίσκοντας το Ηα μπορούμε να το αφαιρέσουμε από το Ηλ να βρούμε το
ΔΗ, όπως στην προηγούμενη περίπτωση.
94
Για την εύρεση του αζιμούθ μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον τύπο:
ημΑζ = (ημLHA Χ συνδ) / συνΗα και παίρνω ημικυκλική τιμη Αζιμουθ.
ΣΗΜ: Με 1η ονομασια την ονομασια του πολου του ουρανιου σωματος
( ΕΚΤΟΣ εάν οι επωνυμιες φ και δ είναι ιδιες και φ>δ τοτε χρειαζομαι το
πλατος ελεγχου που βρισκεται από την σχεση: sinφ = sinδ / sinΗλ)
ΕΠΟΜΕΝΩΣ Αν φ(ελεγχου)>φ(αν) τοτε 1η ονομασια ιδια με του πολου
του ουρανιου σωματος, αν φ(ελεγχου)<φ(αν) τοτε αντιθετη του πολου
του ουρανιου σωματος. Αν φ(ελεγχου)=φ(αν)=0 τοτε η ονομασια ιδια με
του πολου του αστερα.
Εναλλακτικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους πίνακες ABC.
ΤΡΟΠΟΣ Γ
Με χρήση πινάκων HO 229
Ως στοιχεία εισόδου χρησιμοποιούμε:
- LHA σε ακέραιες μοίρες (αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση

βοηθητικού μήκους λ, το οποίο δεν θα είναι μεγαλύτερο ή
μικρότερο των 30΄ από το μήκος αναμέτρησης).
- Πλάτος βοηθητικό, το οποίο αντίστοιχα δεν απέχει πέραν των
30΄από το πλάτος αναμέτρησης.
- Κλίση δ. Η είσοδος γίνεται με τις ακέραιες μοίρες, ενώ για τα
πρώτα λεπτά γίνεται παρεμβολή, ή χρησιμοποιούμε το
interpolation table.
Και εδώ η διαφορά ύψους ΔΗ ορίζεται ως Ηλ – Ηα.

Αν Ηλ>Ηα τότε η ΔΗ χαρακτηρίζεται ως θετική (+), προς τη φορά του
Αζ, ενώ αν Ηλ<Ηα η ΔΗ χαρακτηρίζεται αρνητική (-), αντίθετα προς τη
φορά του Αζ.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Στους πίνακες αυτούς, όταν το πλάτος και ή κλίση είναι ομώνυμα
εισερχόμαστε στις σελίδες SAME NAME, ενώ αν κλίση και πλάτος είναι
ετερώνυμα, εισερχόμαστε στις σελίδες CONTRARY NAME.
Τα στοιχεία που λαμβάνουμε από τους πίνακες είναι τα Ηc, d, z. Το Ηc
διορθώνεται για τα πρώτα της κλίσης με τη βοήθεια του d = (dπιν Χ δ πρώτα
κλίσης ) / 60, το οποίο προστίθεται ή αφαιρείται από Ηc ανάλογα με το
πρόσημο του d.
Το z που λαμβάνουμε είναι ημικυκλικό.Μετατρέπεται σε ολοκυκλικό
βάσει του τύπου πού υπάρχει στήν ίδια σελίδα για ( φ ) Βόρειο η Νότιο
και την τιμή της LHA.
95
ΠΡΟΣΟΧΗ
Για τη σωστή επίλυση των ασκήσεων χρειάζεται προσοχή στις
παρεμβολές, να γίνεται σωστά η χάραξη του σκαριφήματος από το
βοηθητικο στιγμα, όταν προκειται για υπολογισμο με τους πινακες και
από το στιγμα αναμετρησης όταν ο υπολογισμος γινεται αμε
οποιονδηποτε άλλο τροπο, ενώ η επίλυση θα γίνεται βάσει των
περιπτώσεων Α, Β ή Γ.
ΣΦΑΛΜΑΤΑ
Τα συνήθη σφάλματα που παρατηρούνται κατά τη διαδικασία της

επίλυσης της ΕΘ έχουν επίδραση στην ακρίβεια του στίγματος ως εξής:
Σφάλμα λήψης ύψους με τον εξάντα.

Αποδεικνύεται ότι το λάθος κατά τη μέτρηση του ύψους μεταφέρεται
ακέραιο και ισόποσα στη μετατόπιση του προσδιοριστικού σημείου,
χωρίς να αυξομοιώνεται ανάλογα με την κατεύθυνση του αζιμούθ.
A A΄
4΄ 4΄
Ζώνη
Αβεβαιότητας
Σφάλμα χρόνου.
Για κάθε τέσσερα δευτερόλεπτα σφάλματος στη μέτρηση του
χρόνου η LHA μεταβάλλεται κατά ένα πρώτο της μοίρας.
96
Το σφάλμα που προκύπτει στη γραμμή θέσης από λάθος στο χρόνο
της παρατήρησης εξαρτάται από το αζιμούθ και το πλάτος. Στον
Ισημερινό, λάθος ενός δευτερολέπτου στο χρονο παρατήρησης μπορεί να
δώσει μέγιστο σφάλμα στη γραμμή θέσης 0,25΄. Στις 60ο πλάτος το ίδιο
λάθος δίνει σφάλμα 0,12΄. Για παρατηρήσεις με αζιμούθ 270 ο ή 090ο
απαιτείται μεγαλύτερη ακρίβεια στο χρόνο.
ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ
Η ΕΘ μπορεί μας φανεί χρήσιμη με πολλούς τρόπους, όπως ενδεικτικά

αναφέρουμε παρακάτω:
- Σε συνδυασμό με προγενέστερη ή μεταγενέστερη ΕΘ μπορούμε να

έχουμε, με μεταφορά, στίγμα ακριβείας.
- Χρησιμοποιώντας ουράνια σώματα που βρίσκονται κατάπλωρα,
προκύπτει ΕΘ κάθετη στην πορεία μας. Διαδοχική υπολογισμός
τέτοιων ευθειών ανά διαστήματα μιας ώρας ή και περισσότερο
βοηθούν στον υπολογισμό της ταχύτητάς μας.
ΕΘ ΕΘ
ταχύτητα
- Παρατηρώντας ουράνια σώματα που βρίσκονται κατά το εγκάρσιο,

προκύπτει ΕΘ παράλληλη με την πορεία μας την οποία μπορούμε
να χρησιμοποιήσουμε ως ενδεικτικό της πλευρικής έκπτωσής μας
από την πορεία μας ή ακόμη και ως γραμμή ασφαλείας.
97
πορεία
ΕΘ
Παρατηρώντας ουράνια σώματα κατά την ώρα της μεσημβρινής του

διάβασης έχουμε ευθεία πλάτους.
1.Την 08-08-84 σε GMT: 16 26΄20΄΄, σε στίγμα φαν = 06ο 54΄S και λαν =
022ο 00΄W, ελήφθη ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 41 ο 30΄με σφ εξ =
+1,5΄ από ύψος οφθαλμού Uο = 55ft. Να χαραχθεί η ευθεία θέσης.
ΤΥΠΟΙ
LHA = GHA +/- λ (E: +, W: -) (1)
Ηλ = Ηρ +/- σφ εξ – βθ οριζ + συν/κη διορθ. (2)
Ημ Ηα = συνφ Χ συνδ Χ συνLHA +/- ημφ Χ ημδ (ομ: +, ετ: -) (3)
98
Ή εύρεση Ηα από ΗΟ 229
ΗμΑζ = (ημLHA Χ συνδ) / συνΗα (4)
Ή εύρεση Αζ από πίνακες ABC ή ΗΟ 229
ΔΗ = Ηλ – Ηα (5)
Χάραξη ευθείας (6)
ΛΥΣΗ
Εύρεση LHA
Για GMT 16: GHA = 058ο 37,0΄ δ = 15ο 57,8΄N d = - 0,7
Για 26΄20΄΄ inc = 006ο 35,0΄ - 0,3
GHA = 065ο 12,0΄ ο
δ = 15 57,5΄N
λβοηθ = 022ο 12,0΄W/-
LHA = 043ο 00΄
Εύρεση Ηλ
Ηρ = 41ο 30΄
σφ εξ = 1,5΄+
ο
Ητ = 41 31,5΄
Dip = 7,2΄-
ο
Ηφ = 41 24,3΄
Total = 14,9΄+
ο
Ηλ = 41 39,2΄
Εύρεση Ηα με χρήση calculator

ημΗα = συν7ο Χ συν15ο 57,5΄ Χ συν43ο – (ημ7ο Χ ημ15ο 57,5΄)
=0.66442 Ηα = 41ο 38,3΄
Πίνακες ΗΟ 229
Hc = 42ο 02,3΄ d = - 25,1 z = 117,5ο
- 24,0
ο
Ηα = 41 38,3 d = (25,1 X 57,5) / 60 = 24,0
ΗμΑζ =(ημLHAΧσυνδ) / συνΗα =(ημ43οΧ συν15ο57,5)/συν41ο38 ,3=

=0,87738 Αζ=61,3 ο
Άρα Αζ = N 61,3 W
Μετατροπή σε ολοκυκλική: Aζ = 360ο – 61,3ο = 298,7 ο
Εύρεση Αζ από ΗΟ 229:

Z = 117,5ο σε ημικυκλική τιμή.Για φ (S) και LHA less than 180
Zn=180+Z Αρα μετατροπή σε ολοκυκλική: 180ο + 117,5ο = 297,5ο .
99
Υπολογισμός ΔΗ
Ηλ = 41ο 39,2΄
Ηα = 41ο 38,2΄
ΔΗ = + 01,0 Επειδή Ηλ>Ηα
Χάραξη ευθείας θέσης
Αζ = 298ο
ΔΗ = + 1,0΄
φ = 07ο S
DR
λ = 022ο 12W
2.Την 07-08-84 σε GMT: 06 10 20 και σε στίγμα αναμέτρησης φαν = 45ο

08΄N και λαν = 163ο 45΄E πήραμε ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 21 ο
52΄με σφεξ = +1,5΄από ύψος οφθαλμού Uo = 17m. Να χαραχθεί η εύθεία
θέσης.
ΤΥΠΟΙ
100
LHA = GHA +/- λ (E: +, W: -) (1)
ΔΗ = Ηλ – Ηα (5)
ΛΥΣΗ
Εύρεση LHA
Για GMT 06 GHA = 268ο 34,3΄ δ = 16ο 21,9΄N d = -0,7
Για 10΄20΄΄ incr. = 002ο 35,0΄ - 0,1
ο ο
GHA = 271 09,3΄ δ = 16 21,8΄N
ο
λαν = 163 50,7΄E/+
LHA = 435ο 00,0΄
- 360ο 00,0΄
LHA = 075ο 00,0΄
Εύρεση Ηλ
Ηρ = 21ο 52΄
σφεξ = + 1,5΄
ο
Ητ = 21 53,5΄
Dip = - 7,3΄
Ηφ = 21ο 46,2΄
Total = + 13,6΄
Ηλ = 21ο 59,8΄
Εύρεση Ηα με calculator
ημΗα = συν45ο Χ συν16ο 21,8΄Χ συν075ο + (ημ45ο Χ ημ16ο 21,8΄)
= 0,37481 Ηα= 22ο 00,7΄
Εύρεση Ηα με πίνακες ΗΟ 229

Ηc = 21ο 46,0΄ d = 40,5 z = 88,8ο
+ 14,7΄ d = (40,5 X 21,8) / 60 = 14,7
ο
Ηα = 22 00,7΄
ΗμΑζ =(ημLHAΧσυνδ) / συνΗα =(ημ75οΧ συν16ο 21,8)/συν22ο00 ,7=
=0,99967 Αζ=88,5 ο
Άρα Αζ = N 88,5ο W
Μετατροπή σε ολοκυκλική: Aζ = 360ο – 88,5ο = 271,5 ο
101
Εύρεση Αζ από πίνακες ΗΟ 229
Z = 88,8ο σε ημικυκλική τιμή.Για φ (N) και LHA less than 180 Zn=360-Z
Αρα μετατροπή σε ολοκυκλική: 360ο - 88,8ο = 271,2ο .
Ηα = 22ο 00,7΄
Ηλ = 21ο 59,8΄
ΔΗ = - 00,9΄ Επειδή Ηλ<Ηα
Αζ = 271,2ο
ΔΗ = -0,9΄ φβοηθ = 45ο N
λβοηθ = 163ο 50,7E
102
3.Την 20-03-84 σε φαν = 39ο 48΄N και λαν = 037ο 02΄W, σε GMT = 13
25΄37΄΄ πήραμε ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 47 ο 12,1΄ με σφεξ = +1,5΄
και ύψος οφθαλμού Uo = 55ft. Να χαραχθεί η ευθεία θέσης.
ΤΥΠΟΙ
LHA = GHA +/- λ (E: +, W: -) (1)
ΔΗ = Ηλ – Ηα (5)
ΛΥΣΗ
Εύρεση LHA
Για GMT 13 GHA = 013ο 08,6΄ δ = 0ο 02,6΄N d = +1,0
Για 25΄37΄΄ incr = 006ο 24,3΄ + 0,4΄
ο ο
GHA = 019 32,9΄ δ = 0 03,0΄N
ο
λβοηθ = 036 32,9 W/-
LHA = 343ο 00΄ (επειδή η αφαίρεση δεν είναι δυνατή
προσθέτουμε στην GHA 360ο και αφαιρούμε το λ από 379ο 32,9΄).
Εύρεση Ηλ
Ηρ = 47ο 12,1΄
σφεξ = +1,5΄
ο
Ητ = 47 13,6΄
Dip = - 7,2΄
ο
Ηφ = 47 06,4΄
Total = + 15,3΄
Ηλ = 47ο 21,7΄
Εύρεση Ηα με πίνακες ΗΟ 229

Hc = 47ο 06,1΄ d = + 56,6 z = 154,6ο
+ 2,8΄ d = ( 56,6 X 3,0) / 60 = 2,8
ο
Hα = 47 08,9΄
103
Εύρεση Αζ με τους πίνακες ΗΟ 229
Z = 154,6ο σε ημικυκλική τιμή.Για φ (N) και LHA greater than 180 Zn=Z
Αρα μετατροπή σε ολοκυκλική: 154,6ο .
Ηλ = 47ο 21,7΄
Ηα = 47ο 08,9΄
ΔΗ = 12,8΄ + διότι Ηλ>Ηα
λβοηθ = 036ο 32,9΄W
φβοηθ = 40ο N
ΔΗ = 12,8 +
Αζ = 154,6ο
104
4.Στις 24-03-84 και σε φαν = 07ο 16΄N και λαν = 074ο 35΄W ελήφθη ύψος
κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 56ο 35΄με σφεξ = +3΄. Η παρατήρηση έγινε σε
ΖΤ = 14 14΄51΄΄ με σφάλμα χρονομέτρου -3΄΄ και από Uo = 10m. Να
χαραχθεί η ευθεία θέσης.
ΤΥΠΟΙ
LHA = GHA +/- λ (E: +, W: -) (1)
ΔΗ = Ηλ – Ηα (5)
ΛΥΣΗ
ΖΤ = 14 14΄51΄΄
σφχρ = - 03΄΄
ΖΤ = 14 14΄48΄΄
ZT = 14 14΄48΄΄
ZD = 05 + /Δ
GMT = 19 14΄48΄΄
Εύρεση LHA
Για GMT 19 GHA = 103ο 27,8΄ δ = 01ο 43,1΄N d = +1,0
Για 14΄48΄΄ incr = 003ο 42,0΄ + 0,2΄
GHA = 107ο 09,8΄ δ = 01ο 43,3΄N
λ W/- = 074ο 09,8΄
LHA = 033ο 00΄
Εύρεση Ηλ
Ηρ = 56ο 35΄
σφεξ = + 03΄
Ητ = 56ο 38΄
Dip = - 05,6΄
Ηφ = 56ο 32,4΄
105
Total = + 15,6΄
Ηλ = 56ο 48΄
Εύρεση Ηα με τους πίνακες ΗΟ 229

Ηc = 56ο 33,3΄ d = + 10,9 z = 98,9
+ 07,9΄ d = (10,9 X 43,3) / 60 = 7,9
ο
Hα = 56 41,2΄
Εύρεση Αζ με πίνακες ΗΟ 229

Z = 98,9ο σε ημικυκλική τιμή.Για φ (N) και LHA less than 180 Zn=360-Z
Αρα μετατροπή σε ολοκυκλική: 360ο - 98,9ο = 261,1ο .
Ηλ = 56ο 48,0΄
Ηα = 56ο 41,2΄
ΔΗ = + 06,8΄ διότι Ηλ>Ηα
ΔΗ = 6,8΄+ φβοηθ = 07ο N
Αζ = 261ο
λβοηθ = 074ο 09,8΄W
106
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΘ ΠΡΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗ
1. Την 23-01-84 σε GMT = 22 35΄05΄΄, έχοντας σφχρ = +5΄΄,

ευρισκόμενοι σε φαν = 05ο 55΄N και λαν = 174ο 05΄W, πήραμε με
τον εξάντα ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 58 ο 50,5΄με σφεξ =
+1,0΄ από ύψος οφθαλμού Uo = 50ft. Να χαραχθεί η ευθεία θέσης.
ΛΥΣΗ: ΔΗ = + 1,2΄, Αζ = 145ο
2. Την 30-04-84 σε GMT = 06 12΄25΄΄ ευρισκόμενοι σε φαν = 37ο

50΄N και λαν = 027ο 20΄E πήραμε ύψος κάτω χείλους ηλίου Ηρ =
33ο 12΄με σφεξ = + 1,5΄ από ύψος οφθαλμού Uo = 35ft. Να
ΛΥΣΗ: ΔΗ = + 0,2΄, Αζ = 098ο .
3. Την 23-01-84 σε ZT = 10 54΄32΄΄με σφχρ=+3s, ευρισκόμενοι σε

φαν = 44ο 08΄S και λαν = 062ο 27΄E, πήραμε ύψος κάτω χείλους
ηλίου Ηρ = 61ο 30,7΄με σφεξ = +2΄ από ύψος οφθαλμού Uo =
23m. Να χαραχθεί η ευθεία θέσης.
ΛΥΣΗ: ΔΗ = - 7,1΄, Αζ = 035,1ο
4. Την 24-03-84 σε ZT = 00 33΄29΄΄, έχοντας σφχρ =+3΄΄,

ευρισκόμενοι σε φαν = 38ο 11΄N και λαν = 058ο 10΄W πήραμε Ηρ
Alphard = 24ο 22,7΄ με σφεξ = +1΄από ύψος οφθαλμού Uo = 24m.
ΛΥΣΗ: ΔΗ = +5,0 Αζ = 236,5ο .
5. Την 20-03-84 σε ZT = 23 30΄00΄΄ έχοντας σφχρ = +2΄΄,

ευρισκόμενοι σε φαν = 15ο 18΄N και λαν = 080ο 30΄W πήραμε Ηρ
Bellatrix = 06ο 53΄με σφεξ = - 2΄από ύψος οφθαλμού Uo = 20m.
Να χαραχθεί η ευθεία θέσης. (Με calculator)
ΛΥΣΗ: ΔΗ = + 8,8΄, Αζ = 274.9ο
107
6. Την 24-03-84 σε ZT = 11 06΄21΄΄ έχοντας σφχρ = - 2΄΄,
ευρισκόμενοι σε φαν = 38ο 40΄N και λαν = 083ο 23΄E, ελήφθη ύψος
κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 48ο 11΄ με σφεξ = +2,6΄από ύψος
οφθαλμού Uo = 26m. Να χαραχθεί η ευθεία θέσης.
ΛΥΣΗ: ΔΗ = + 3,3΄, Αζ = 146,1ο
7. Την 02-05-84 σε ΖΤ = 10 48΄15΄΄, έχοντας σφχρ = +3΄΄,

ευρισκόμενοι σε φαν = 40ο 05΄N και λαν = 085ο 20΄E, ελήφθη ύψος
κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 58 ο 35΄έχοντας σφεξ = +2΄από ύψος
ΛΥΣΗ = ΔΗ = - 5,9΄Αζ = 136,2ο
8. Την 19-03-84 σε ΖΤ = 11 10΄00΄΄ έχοντας σφχρ = -3΄΄ και

ευρισκόμενοι σε φαν = 41ο 30΄N και λαν = 078ο 21΄W, πήραμε ύψος
κάτω χείλους ηλίου Ηρ = 45ο 13΄με σφεξ = +2΄ από ύψος
οφθαλμού Uo = 22m. Να χαραχθεί η ευθεία θέσης. Με calculator)
ΛΥΣΗ: ΔΗ = -12,3΄Αζ = 153,9ο .
9. Στις 10-08-84 σε ΖΤ = 10 18΄22΄΄, με σφχρ = -2΄΄, ευρισκόμενοι

σε φαν = 43ο 10΄N και λαν = 079ο 20΄E, λάβαμε ύψος κάτω χείλους
ηλίου Ηρ = 56ο 39΄με σφεξ = + 2΄, από ύψος οφθαλμού Uo =15m.
Να χαραχθεί η ευθεία θέσης.
ΛΥΣΗ: ΔΗ = +7,6, Αζ = 139,4ο .
10. Στις 12-08-84 σε ΖΤ = 16 48΄25΄΄ με σφχρ = -3΄΄, ευρισκόμενοι σε

φαν = 40ο 14΄N και λαν = 064ο 21΄E, λάβαμε ύψος Άρη Ηρmars = 26ο
15΄με σφεξ = 0,3΄, από ύψος οφθαλμού Uo = 24m. Να χαραχθεί η
ευθεία θέσης.
ΛΥΣΗ: ΔΗ = - 4,2΄, Αζ = 162,2ο .
11. Στις 09-08 -84 σε ΖΤ = 21 12΄10΄΄ με σφχρ = + 2΄΄, ευρισκόμενοι

σε φαν = 38ο 15΄N και λαν = 041ο 20΄W, λάβαμε ύψος ΗρAltair = 57ο
20΄ με σφεξ = + 0,2΄από ύψος οφθαλμού Uo = 24m. Να χαραχθεί
η ευθεία θέσης.
ΛΥΣΗ: ΔΗ = + 8,1΄, Αζ = 148,5ο .
12. Στις 30-04-84 σε ΖΤ = 11 04΄00΄΄ με σφχρ = + 2΄΄, ευρισκόμενοι

σε φαν = 39ο 08΄N και λαν = 083ο 18,9΄E, ελήφθη ύψος κάτω
χείλους σελήνης Ηρ = 57ο 10,7΄ με σφεξ = +1΄, από ύψος
ΛΥΣΗ: ΔΗ = +6,1΄, Αζ = 159,4ο .
108
13. Στις 24-01-84 σε ZT = 17 11΄10΄΄ με σφχρ = +2΄΄, ευρισκόμενοι σε
φαν = 03ο 14΄N και λαν = 043ο 25΄E, λάβαμε ύψος κάτω χείλους
ηλίου Ηρ = 16ο 01΄με σφεξ = -3΄, από ύψος οφθαλμού Uo = 12m.
Να χαραχθεί η ευθεία θέσης. (Με calculator)
ΛΥΣΗ: ΔΗ = +10, 9΄, Αζ = 248,9ο.
14. Στις 25-12-84 σε ZT = 11 11΄29΄΄ με σφχρ = -3΄΄, ευρισκόμενοι σε

φαν = 42ο 08΄S και λαν = 085ο 16΄E, λάβαμε ύψος κάτω χείλους
ηλίου Ηρ = 66ο 34΄με σφεξ = + 2΄, από ύψος οφθαλμού Uo = 22m.
Να χαραχθεί η ευθεία θέσης.
ΛΥΣΗ: ΔΗ = +6,1΄, Αζ = 042ο .
15. Την 11-08-84 σε ZT = 18 11΄23΄΄ με σφχρ = -2΄΄, ευρισκόμενοι σε

φαν = 40ο 24΄N και λαν = 094ο 12΄W, λάβαμε ύψος Vega
Ηρ = 52ο 08,5΄με σφεξ = +2΄, από ύψος οφθαλμού Uo = 20m. Να
ΛΥΣΗ: ΔΗ = + 10,8΄, Αζ = 076,4ο .
109
17.ΠΑΛΙΡΡΟΙΕΣ
Ως παλίρροια εννούμε την περιοδική ανύψωση και ταπείνωση του
επιπέδου της θάλασσας που οφείλεται στην έλξη μεταξύ γης – σελήνης
κατά κύριο λόγο και ηλίου κατά δευτερεύοντα.
Το παλιρροιακό φαινόμενο εξηγείται μερικά από το νόμο της
παγκόσμιας έλξης του Νεύτωνα, βάσει του οποίου, η έλξη που
αναπτύσσεται μεταξύ δύο ουρανίων σωμάτων είναι ανάλογη των μαζών
τους και αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της μεταξύ τους
απόστασης. F = (k X m X m΄) / r2 . Λόγω επομένως της πολύ μικρής
απόστασης μεταξύ γης – σελήνης, η τελευταία ασκεί μεγαλύτερη έλξη
επάνω στη γη από τον ήλιο, ο οποίος βρίσκεται πολύ μακρύτερα. Έτσι αν
η σελήνη έλκει με δύναμη F το κέντρο της γης, τα μόρια του νερού που
βρίσκονται στο πλησιέστερο προς αυτή σημείο Α, θα έλκονται με
μεγαλύτερη δύναμη F1, με αποτέλεσμα το Α να απομακρύνεται από το Κ
κατά ποσό ανάλογο της διαφοράς F1 – F. Για τα σημεία Γ και Ε των
οποίων η απόσταση από τη σελήνη είναι μεγαλύτερη από αυτήν του Α, η
διαφορά των ελκτικών δυνάμεων από το κέντρο Κ είναι μικρότερη, με
αποτέλεσμα και η απομάκρυνσή τους να είναι μικρότερη.
110
Στο σημείο Β, αντιδιαμετρικό του Α συμβαίνει το αντίθετο. Επειδή
ΚΣ<ΒΣ, η δύναμη F με την οποία έλκεται το Κ είναι μεγαλύτερη από τη
δύναμη F2 με την οποία έλκεται το Β. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το Κ να
απομακρύνεται από το Β κατά ποσό ανάλογο της διαφοράς F – F2.
Εφόσον δε F1 – F = F – F2, έπεται ότι και οι απομακρύνσεις του Β
και του Α από το κέντρο Κ είναι οι ίδιες.
Όσο για τα σημεία Η και Θ που βρίσκονται σε διάμετρο κάθετη
προς την ευθεία ΚΣ, η οποία ενώνει τα κέντρα γης σελήνης, θα
παρουσιάζουν τη μικρότερη διαφορά απόστασης από τη σελήνη, έναντι
του Κ, με αποτέλεσμα να υφίστανται και την ελάχιστη απομάκρυνση από
το Κ.
Συνυπεύθυνη για την δημιουργία του φαινομένου της παλίρροιας
είναι και η περιστροφή της γης, λόγω της οποίας τα μόρια της επιφάνειάς
της υφίστανται μια φυγόκεντρο τάση, η δύναμη της οποίας είναι κάθετη
προς τον άξονα της γης. Η δύναμη αυτή έχει μηδενική τιμή στους πόλους
και αυξάνεται κατά το συνφ όσο προχωρούμε προς την ισημερινό, όπου
και μεγιστοποιείται.
111
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ
Εύρεση ώρας και ύψους πλήμμης και ρηχίας πρωτεύοντος λιμένος
Ζητούνται οι ώρες και τα ύψη πλήμμης και ρηχίας στο λιμάνι SAN
DIEGO στις 02-03-84.
ΛΥΣΗ
HW LW
Πρωινές ώρες time height time height
08 54΄ 5,9ft 02 51΄ 1,3ft
Βραδινές ώρες 21 48΄ 4,7ft 15 33΄ -0,5ft
112
08 54΄
21 48΄
02 51΄
5,9ft
1,3ft 4,7ft
CD
15 33΄
Εύρεση ώρας και ύψους πλήμμης και ρηχίας δευτερεύοντος λιμένος
Ζητούνται οι ώρες και τα ύψη πλήμμης και ρηχίας στο λιμένα St. Mary’s
pool (1087) στις 15-02-84
ΛΥΣΗ
HW LW
Πρωτεύων 03 57΄ 11,8ft 10 28΄ 1,6ft
113
Διαφορές 00 37΄- 02,6 + 00 47΄- 0,2 –
Δευτερεύων 03 20΄ 14,4ft 09 41΄ 1,4ft
HW LW
Βραδυνές ώρες time height time height
Πρωτεύων 16 21΄ 11,8ft 22 48΄ 1,3ft
Διαφορές 00 37΄- 02,6 + 00 47΄- 0,2 –
Δευτερεύων 15 44΄ 14,4ft 22 01΄ 1,1ft
03 20
15 44
14,4ft 14,4ft 22 01
09 41
CD 1,4ft 1,1ft

(ratio)
114
Ζητούνται οι ώρες και τα ύψη πλήμμης και ρηχίας στο λιμένα Ensenada
(San Diego) (403) στις 18-01-84
ΛΥΣΗ
HW LW
Πρωτεύων 08 34΄ 7,5ft 02 16΄ 1,8ft
Διαφορές 00 19΄- Χ 0,92 00 11΄- Χ 0,89
Δευτερεύων 08 15΄ 6,9ft 02 05΄ 1,6ft
HW LW
Βραδυνές ώρες time height time height
Πρωτεύων 22 12΄ 4,4ft 15 45΄ - 2,0ft
Διαφορές 00 19΄- Χ 0,92 00 11΄- Χ 0,89
Δευτερεύων 21 53΄ 4,0ft 15 34΄ - 1,8ft
08 15
21 53
02 05
6,9ft
4,0ft
1,6ft
CD
-1,8ft
15 34
115
(ratio και διαφορά)
Ζητούνται οι ώρες και τα ύψη πλήμμης και ρηχίας στο λιμάνι Cat Ba (Do
Son) (1575) στις 04-03-84.
ΛΥΣΗ
HW LW
time height time height
Πρωτεύων 05 25΄ 9,2ft 19 39΄ 2,8ft
Διαφορές 00 05΄+ (Χ 0,97 + 0,7) 00 24΄- (Χ 0,97 + 0,7)
Δευτερεύων 05 30΄ 9,6ft 19 15΄ 3,4ft
05 30
19 15
9,6ft
3,4ft
CD
116
Εύρεση ώρας παλίρροιας για δεδομένο ύψος (πρωτεύων λιμένας)
1.Να υπολογιστεί ο χρόνος που αντιστοιχεί σε ύψος παλίρροιας 4,5ft στο

λιμένα Queenstown τις πρωινές ώρες της 03-03-84
ΛΥΣΗ
HW LW
Time height time height
06 03΄ 12,5ft 00 07΄ 2,0ft
06 03
12,5ft
00 07
4,5ft
2,0ft
CD
Εύρεση διαφοράς χρόνου

duration: 06 03 – 00 07 = 05 56
117
range = 12,5 – 2,0 = 10,5ft
Dy = 4,5 – 2,0 = 2,5ft
Άρα Dx = 02 00
Επομένως 00 07 + 02 00 = 02 07 είναι η ώρα που το ύψος θα είναι 4,5ft.
2.Να ευρεθεί ο χρόνος που αντιστοιχεί σε ύψος παλίρροιας 1,5ft τις

απογευματινές ώρες της 09-01-84 στο λιμάνι Breakwater harbour.
ΛΥΣΗ
HW LW
12 33΄ 3,6ft 18 52΄ 0,2ft
12 33
3,6ft
18 52
1,5ft
0,2ft
CD
118
Duration = 18 52 – 12 33 = 06 19
Range = 3,6 – 0,2 = 3,4ft
Dy = 1,5 – 0,2 = 1,3ft
Άρα Dx = 02 39
Επομένως 18 52 – 02 39 = 16 13 είναι η ώρα κατά την οποία το ύψος της

παλίρροιας θα είναι 1,5ft.
3.Να υπολογιστεί η πρωινή ώρα κατά την οποία το ύψος της παλίρροιας
θα είναι 2,0ft στο Breakwater Harbour στις 02-02-84.
ΛΥΣΗ
HW LW
08 54΄ 4,4ft 02 20΄ -0,3ft
08 54
4,4ft
2,0ft
CD
-0,3ft
02 20
119
Duration = 08 54 – 02 20 = 06 34
Range = 4,4 – (- 0,3) = 4,7ft
Dy = 2,0 – (- 0,3) = 2,3ft
Άρα Dx = 03 15΄
Επομένως 02 20 + 03 15 = 05 35 είναι η ώρα κατά την οποία το ύψος της

Εύρεση ώρας παλίρροιας για δεδομένο ύψος (δευτερεύων λιμένας)
Να υπολογιστεί ο χρόνος που αντιστοιχεί σε ύψος παλίρροιας 9ft στο

Dartmouth(1071) για πρωινή ώρα την 03-02-84
ΛΥΣΗ
HW LW
Πρωτεύων 06 25΄ 12,5ft 00 29΄ 2,0ft
Διαφορές 00 42΄+ 1,8 + 00 09΄+ 0,5 +
Δευτερεύων 07 07΄ 14,3ft 00 38΄ 2,5ft
120
07 07
14,3ft
00 38 9,0ft
2,5ft
CD

Duration = 07 07 – 00 38 = 06 29
Range = 14,3 – 2,5 = 11,8ft
Dy = 14,3 – 9 = 5,3ft
Άρα Dx = 03 02
Επομένως 07 07 – 03 02 = 04 05 είναι η ώρα που το ύψος της παλίρροιας

θα είναι 9,0ft.
Εύρεση ύψους παλίρροιας για δεδομένη ώρα (πρωτεύων λιμένας)
1.Να υπολογιστεί το ύψος της παλίρροιας στο λιμένα Queenstown στις

09 00 της 18-01-84.
ΛΥΣΗ
HW LW
121
05 04΄ 12,8ft 11 34΄1,3ft
05 04
09 00
12,8ft
11 34
1,3ft
CD
Εύρεση διαφοράς ύψους

Duration = 11 34 – 05 04 = 06 30
Range = 12,8 – 1,3 = 11,5
Dx = 11 34 – 09 00 = 02 34
Άρα Dy = 4,0ft
Επομένως 1,3 + 4,0 = 5,3ft είναι το ύψος της παλίρροιας στις 09 00.
2.Να υπολογιστεί το ύψος της παλίρροιας στο Breakwater Harbour στις

15 00΄της 08-02-84
122
ΛΥΣΗ
HW LW
12 36΄ 3.4ft 18 41΄ 0,1ft
12 36
15 00
3,4ft
18 41
0,1ft
CD

Duration = 18 41 – 12 36 = 06 05
Range = 3,4 – 0,1 = 3,3ft
Dx = 15 00 - 12 36 = 02 24
Άρα Dy = 1,1ft
Επομένως 3,4 – 1,1 = 2,3ft είναι το ύψος της παλίρροιας στις 15 00.
123
Εύρεση ύψους παλίρροιας για δεδομένη ώρα (δευτερεύων λιμένας)
Να υπολογιστεί το ύψος της παλίρροιας στο λιμένα Exmouth(1065) στις

21 00 της 01-02-84.
ΛΥΣΗ
HW LW
Πρωτεύων 17 30΄ 11,5ft 23 56΄ 2,3ft
Διαφορές 01 04΄+ 0,9 - 00 39΄+ 0,5 -
Δευτερεύων 18 34΄ 10,6ft 00 35΄ 1,8ft
18 34
21 00
10,6ft 00 35
1,8ft
CD

Duration = 18 34 – 00 35 = 06 01
Range = 10,6 – 1,8 = 8,8ft
Dx = 21 00 – 18 34 = 02 26
Άρα Dy = 3,1ft
Επομένως 10,6 – 3,1 = 7,5ft είναι το ύψος της παλίρροιας στις 21 00.
124
Εύρεση ώρας παλίρροιας για δεδομένο ύψος (δευτερεύων λιμένας)
Να υπολογιστεί η πρωινή ώρα κατά την οποία το ύψος της παλίρροιας θα

είναι 6ft στο λιμένα Torquay(1069) στις 04-03-84.
ΛΥΣΗ
HW LW
Πρωτεύων 06 34΄ 12,5ft 00 38΄ 1,6ft
Διαφορές 00 49΄+ 0,0 00 09΄+ 0,7 -
Δευτερεύων 07 23΄ 12,5ft 00 47΄ 0,9ft
07 23
12,5ft
00 49
6,0ft
0,9ft
CD

Duration = 07 23 – 00 47 = 06 36
Range = 12,5 – 0,9 = 11,6ft
Dy = 6,0 – 0,9 = 5,1ft
Άρα Dx = 03 04
Επομένως 00 47 + 03 04 = 03 51 είναι η ώρα κατά την οποία το ύψος της

125
Περιορισμός βυθίσματος
Μέχρι ποια πρωινή ώρα μπορούμε να εισέλθουμε στο λιμένα Dover την
08-01-84 με max draft = 14m, αν το CD είναι 13m και χρειαζόμαστε
1,5m clearance.
ΛΥΣΗ
HW LW
Πρωι 01 44΄ 6,3m 09 04΄ 1,5m
Βράδυ 14 01΄ 5,9 21 12 1,7
01 44
14 01
06 52 10 39 19 40
6,3m 09 04 21 12
5,9m
2,5m
2,5 2,5
1,5m 1,7m
CD
13m
Bottom
draft = 14,0m
clear = 1,5
req.depth = 15,5
CD = 13,0
Min.tide = 02,5m
duration = 09 04 – 01 44 = 07 20
range = 6,3 – 1,5 = 4,8m X 3,28 = 15,74ft
Dy = 2,5 – 1,5 = 1,0m 3,28 = 3,28ft
Άρα Dx = 02 12
126
Επομένως 09 04 – 02 12 = 06 52 είναι η πρωινή ώρα μετά την οποία δεν
μπορούμε να διέλθουμε.
Εναέριο εμπόδιο
Φτάνουμε στο Portsmouth τα ξημερώματα της 23-04-84 με βύθισμα

12,5m, clearance 1,0m, CD = 11m, airdraft = 31m, overhead clearance =
0,5m. Εναεριο εμποδιο σε 30m υψος.Να υπολογιστεί αν και από πότε
μέχρι πότε μπορούμε να διέλθουμε.
ΛΥΣΗ
HW LW
Πρωι 04 27΄ 3,8m 10 01΄ 1,8m
Seas.change: 0,1 - 0,1 –
3,7m 1,7m
cable
30,0m
04 27 MHWS
3,7m 4,6m
10 01
3,1m
2,5m
1,7m CD
11,0m
bottom
draft = 12,5m airdraft = 31,0m

clearance = 01,0 ov.head cl. = 0,5
req. depth = 13,5 req.height = 31,5
CD = 11,0 Bridge = 30,0
Min tide = 02,5 max tide = 01,5m κάτω από το
127
ΜHWS4.7-0.1 =4,6 – 1,5 = 3,1m (από
CD).
Άρα μπορούμε να διέλθουμε μεταξύ των ωρών που η παλίρροια θα

βρίσκεται μεταξύ 2,5 και 3,1m.
Duration = 10 01 – 04 27 = 05 34
Range = 3,7 – 1,7 = 2m ή 6,56ft
Dy1 = 3,7 – 3,1 = 0,6m ή 1,9ft
Dy2 = 2,5 – 1,7 = 0,8m ή 2,6ft
Άρα Dx1 = 02 01
Dx2 = 02 23
Επομένως 04 27 + 02 01 = 06 28 είναι η πρώτη ώρα που μπορούμε να

διέλθουμε από το εναέριο καλώδιο,
Και 10 01 – 02 23 = 07 38 είναι η τελευταία ώρα που μπορούμε να
περάσουμε γιατί μετά η παλίρροια πέφτει κάτω από το ελάχιστο
αποδεκτό όριο.
Εναέριο εμπόδιο Αγγλικοί Πίνακες
Στις 08 00 της 23-02-84 ποιο το ύψος της παλίρροιας στο Start Point (No
21)? Πότε το ύψος θα είναι 3m πριν το πρωινό HW ? Αν CD = 10m,
Draft = 12m , Bridge = 42m , Air Draft = 43m , S. Margin = 0,5m
περνάμε στις 08 00?
Devonport 14 σελ.64
Stαrt point 21 σελ.78 23/2
ΩΡΕΣ
LW Για 01 00 – 06 00 = 05 00 dif 00 10m
Για 01 00 – 04 03 = 03 03 x = 00 06 – 00 05 = 00 01 + 04 03 = 04 04
HW Για 13 00 – 06 00 = 07 00 dif 00 25m

Για 10 13 – 06 00 = 04 13 x = 00 15 – 00 30 = 00 15 + 10 13 = 10 28
ΥΨΗ
LW Για 2,2 – 0,8 = 1,4 dif 0,0m
Για 2,2 – 1,3 = 0,9 x = 0,0 – 0,1 = - 0,1 + 1,3 = 1,2m
HW Για 5,5 – 4,4 = 1,1 dif - 0,2m
128
Για 5,5 – 4,9 = 0,6 x = -0,1 – 0,2 = -0,3 + 4,9 = 4,6m
Άρα
D = 10 28 – 04 04 = 06 24
R = 4,6 – 1,2 = 3,4m ή 11,15ft
Dx = 10 28 – 08 00 = 02 28
Και Dy = 3,6ft ή –1,1m + 4,6 = 3,5m
Για Dy = 4,6 – 3,0 = 1,6m ή 5,24ft

Dx = -03 03 + 10 33 = 07 30
Στις 08 00 το βάθος 10 00 + 3,5 = 13,5m > Draft +clear. ( 12 00 + 0,5 =

12,5)
Άρα περνάμε από βάθος
Ύψος MHWS = 5,5 – 0,2 = 5,3m

Στις 08 00 - 3,5m
Άρα στάθμη είναι 1,8m κάτω από HW
ύψος γέφυρας +42,0m
Στις 08 00 ύψος 43,8m > από airdraft + clear.(43,0 + 0,5 =
43,5)
Άρα περνάμε και από ύψος.
129
42,0m
MHWS
10 28
1,8m
08 00
5,3m
4,6m
04 04
3,5m
1,2m
CD
10m
bottom
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Σελ.
1. Βασικές έννοιες που πρέπει να θυμηθώ 3
- Υπολογισμός Δφ και Δλ 3
- Υπολογισμός συντεταγμένων άφιξης όταν δίδονται
αρχικό στίγμα, Δφ και Δλ 5
- Υπολογισμός Απόκλισης Παρεκτροπής Παραλλαγής 8
- Μετατροπές – Διορθώσεις πορειών, Διοπτεύσεων 12
- Υπολογισμός χαρακτηριστικού Ζώνης 15
- Υπολογισμός ώρας ζώνης ΖΤ 16
2. Σφαιρικό τρίγωνο θέσης 18
3. Υπολογισμός παραλλαγής πυξίδας με τον πολικό αστέρα 25
4. Υπολογισμός παραλλαγής κατά την ανατολή
και δύση ηλίου. 27
5. Υπολογισμός πλάτους και παραλλαγής με τον πολικό 29
6. Υπολογισμός ΖΤ φαινόμενης ανατολής και δύσης ηλίου 36
7. Υπολογισμός ΖΤ φαινόμενης ανατολής και δύσης σελήνης 37
8. Υπολογισμός ΖΤ έναρξης διάρκειας και λήξης ναυτικού
130
λυκαυγούς 39
9. Υπολογισμός LMT και ΖΤ μεσημβρινής διάβασης ηλίου 42
10.Υπολογισμός LMT και ΖΤ μεσημβρινής διάβασης πλανητών 52
11.Υπολογισμός LMT και ΖΤ μεσημβρινής διάβασης σελήνης 57
12.Υπολογισμός LMT και ΖΤ μεσημβρινής διάβασης απλανών 61
13. Εντοπισμός αστέρων που θα εκτελέσουν μεσημβρινή
διάβαση από ένα μεσημβρινό σε δεδομένη χρονική περίοδο 66
14. Υπολογισμός πλάτους με τον ήλιο κατά την άνω
μεσημβρινή διάβαση. 68
14. Ορθοδρομία – Λοξοδρομία – Ορθοδρομικό τρίγωνο 72
15. Ευθεία θέσης – Ευθεία Marcq 92
16. Παλίρροιες 109
ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ
ΠΛΑΤΟΣ-ΜΗΚΟΣ-ΔΙΑΦΟΡΕΣ-ΑΥΞΟΜΕΡΗ
Δφ = φε +/- φα (+ ετ / - ομ) Δλ = λε +/- λα (+ ετ / - ομ)
φα = φε +/- Δφ (+ ομ / - ετ) λα = λε +/- Δλ (+ ομ / - ετ)
φμ = (φε + φα) / 2 (+ ομ / - ετ) Δφξ = φξε +/- φξα (- ομ / + ετ)
ΑΠΟΚΛΙΣΗ- ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΗ-ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ
Πρ = Απ + Τρ (Αλγεβρικώς)
Τρ = Πρ – Απ (Αλγεβρικώς)
Απ = Πρ – Τρ (Αλγεβρικώς)
Πρ = Ζλ – Ζπ (αν Ζλ > Ζπ : Πρ (E) / αν Ζπ > Ζλ : Πρ (W))
Πρ = Αζλ – Αζπ (αν Αζλ > Αζπ : Πρ (E) / αν Αζπ > Αζλ : Πρ (W))
Ολική μεταβολή απόκλισης = Έτη Χ ετήσια μεταβολή
Απ(σύγχρονη) = Απ(χάρτη) +/- ολική μεταβολή (+ αυξαν. / - ελατ.)
ΠΟΡΕΙΕΣ ΔΙΟΠΤΕΥΣΕΙΣ & ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΑΥΤΏΝ

Ζλ = Ζπ +/- Πρ (+ E / - W)
Αζλ = Αζπ +/- Πρ (+ E / - W)
Ζπ = Ζλ +/- Πρ (+ W / - E)
Αζπ = Αζλ +/- Πρ (+ W / - E)
131
ΟΡΘΟΔΡΟΜΙΑ – ΛΟΞΟΔΡΟΜΙΑ – ΚΟΡΥΦΑΙΟ
Ορθοδρομία: συνγ = συνφ Χ συνφ΄Χ συνΔλ +/- ημφ Χ ημφ΄(+ ομ / - ετ)
Λοξοδρομία: εφΖλ = Δλ / Δφξ
κ = Δφ Χ τεμζλ
τεμ = 1 / συνζλ
Πλάτος κορυφαίου: συνφκ = συνφε Χ ημζλα (ονομασία φε)
Μήκος κορυφαίου: σφ Δλκ = ημφε Χ εφζλα (αν ζλα μέχρι 090ο ονομ. Δλ
/ αν ζλα μεγαλ. Από 090ο ονομ. αντιθ. Από Δλ)
ή ημΔλκ = συνζλα / ημφκ (ονομ. Δλ)
λκ = λε +/- Δλκ (+ ομ / - ετ)
ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΩΡΙΚΩΝ ΓΩΝΙΩΝ

LHA = GHA +/- λ (+ E / - W)
LHAγ = LHAstar – SHA
LHAstar = LHAγ + SHA
LHAstar = GHAγ + SHAstar +/- λ (+ E /- W)
GHA = LHA +/- λ (+ W / - E)
SHA = 360ο – LHA
RA = 360ο – SHA
ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΧΡΟΝΟΥ
ZT = GMT +/- ZD (+ E / - W)
GMT = ZT +/- ZD (- E / + W)
LMT = GMT +/- λ (+ E / - W)
ZD = (λ + 7,5ο) / 15
LMT = LAT +/- E (+ αν mer pass > 12 / - αν mer pass < 12)
GMT = LMT +/- λ (- E / + W)
LMTx = LMTγ + RA
ΠΛΑΤΟΣ ΜΕ ΠΟΛΙΚΟ
φπ = Ηλ + αο +α1 +α2 – 1ο
ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΥΨΩΝ ΗΛΙΟΥ

Ηλ = Ηρ +/- σφεξ – βαθος οριζ. +/- total corn.
ΠΛΑΤΟΣ ΜΕΣΗΜΒΡΙΑΣ
Ζα = 90ο – Ηλ (ονομασία αντίθετη από εκεί που είμαστε στραμμένοι)
Φμδ = Ζα +/- δ (+ ομ / - ετ)
ΕΥΘΕΙΑ ΘΕΣΗΣ (ύψος και αζιμούθ)

ημΗα = συνφ Χ συνδ Χ συνLHA +/- ημφ Χ ημδ (+ομ / - ετ)
ΔΗ = Ηλ – Ηc ( + αν Ηλ > Ηc / - αν Ηλ < Ηc)
132
ημΑζ = ημLHA X συνδ / συνΗα
συνΑζλ = ημδ / συνφ
133

Ναυτιλιασ - n

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ναυτιλιασ - n

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΠΛΟΙΑΡΧΟΥ Α΄ Ε.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΝΑΥΤΙΚΩΝ

ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ Γ΄ΚΑΙ Ε΄ΕΞΑΜΗΝΟΥ

ΘΕΩΡΙΑ – ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

Σκοπός της συγγραφής του βοηθήματος αυτού δεν είναι σε καμμιά

Δλ = λε +/- λα ( +: ετερώνυμα. -: ομώνυμα)

1.Οι συντεταγμένες του στίγματος ενός τόπου Θ είναι: φ = 33 ο 50΄N και

Β. Προσθέτουμε τα ετερώνυμα μήκη, ενώ στα ομώνυμα, αφαιρούμε

Φε = 33ο 50΄N λε = 166ο 58,1΄E

φε = 15ο 12΄S λε = 002ο 10΄E

ΠΡΟΣΟΧΗ : Χαρακτηρίζουμε τη Δφ και Δλ, N και S ή E και W ανάλογα

B. ΕΥΡΕΣΗ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΩΝ ΤΟΠΟΥ ΑΦΙΞΗΣ ΟΤΑΝ

Α. Προσθέτουμε τα ομώνυμα, ενώ αφαιρούμε από το μεγαλύτερο το

Β. Αν κατά την πρόσθεση των ομωνύμων λε και Δλ προκύψει λα

2.Πλοίο αποπλέει από αρχικό στίγμα Θ, με φ ε = 35ο 32΄S και λε = 036ο

φε = 35ο 32΄S λε = 036ο 45΄E

Γ.ΕΥΡΕΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗΣ (Variation) – ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΗΣ

Στο διπλανό σχήμα

Ολική μεταβολή Απόκλισης = Ετήσια μετ/λη Χ έτη (1)

1.Το έτος 1979 πλέοντες με πορεία 110 ο, διαβάζουμε στο πλησιέστερο

Θα πρέπει καταρχήν, αφαιρώντας το έτος αναφοράς της απόκλισης

1979 – 1970 = 9 έτη

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν τέσσερις περιπτώσεις ως προς

Ολική μεταβολή Απόκλισης = Ετήσια μετ/λη Χ έτη (1)

1979 – 1972 = 7 έτη

Ολική μεταβολή Απόκλισης = Ετήσια μετ/λη Χ έτη (1)

1979 – 1969 = 10 έτη

Απ χάρτη = 02ο 10΄W

1. ΑΠΟ ΤΕΤΑΡΤΟΚΥΚΛΙΚΕΣ ΣΕ ΟΛΟΚΥΚΛΙΚΕΣ

2. ΑΠΟ ΟΛΟΚΥΚΛΙΚΕΣ ΣΕ ΤΕΤΑΡΤΟΚΥΚΛΙΚΕΣ

- Στο πρώτο τεταρτημόριο ίδια με επωνυμία N – E

270ο – 360ο 000ο – 090ο

180ο – 270ο 090ο – 180ο

1.Πλέοντας προς N 40ο W διοπτεύσαμε δύο καταφανή σημεία της ξηράς

πορεία φάρος καπνοδόχος

2.Ζητείται να μετατραπούν οι παρακάτω ολοκυκλικές πορείες και

Ολοκυκλική: ζλ = 310ο ζπ = 125ο Αζλ = 044ο Αζπ = 202ο

3.Μετρήσαμε με τη διόπτρα του επαναλήπτη της γυροσκοπικής πυξίδας

Αζλ = Αζπ + Πρ (αλγεβρικά) (1)

Ολική μεταβολή Απόκλισης = Ετήσια μετ/λη Χ έτη (1)

1979 – 1965 = 14 έτη

Ε.ΕΥΡΕΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΥ ΖΩΝΗΣ (ZD)

Το χαρακτηριστικό ζώνης αντιπροσωπεύει τη διαφορά ακέραιων ωρών

1.Να υπολογιστεί το χαρακτηριστικό ζώνης για παρατηρητές που

α) ZD = (162ο + 7,5ο) / 15ο = 11 W

ΣΤ.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΩΡΑΣ ΖΩΝΗΣ

1.Στις 11-08-84 σε GMT: 22 30΄ βρισκόμαστε σε λαν = 40ο 10΄E. Να

ZD = (40ο 10΄+ 7ο 30΄) / 15ο = 3 E

2.Στις 11-08-84 σε GMT: 01 10΄ βρισκόμαστε σε λ = 40ο 10΄W. Να

ZD = (40ο 10΄+ 7ο 30΄) / 15ο = 3 W

2.ΣΦΑΙΡΙΚΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΘΕΣΗΣ

Γωνίες του σφαιρικού τριγώνου

Προβλήματα που επιλύονται με το τρίγωνο θέσης

- Δίδονται πλάτος, κλίση και ωρική γωνία και υπολογίζονται το

Η προέκταση του γήινου μεσημβρινού του τόπου στην ουράνια

Η ωρική γωνία μετρείται πάντα πάνω σε τόξο του ισημερινού, με

ονομάζεται ωρική γωνία

Τέλος, η ωρική γωνία ουρανίου

ΕΥΡΕΣΗ GHA ΟΤΑΝ ΔΙΝΕΤΑΙ Η ΩΡΑ GREENWICH (GMT)

GHAsun : 108ο 28,6΄

2.Στις 15-10-84 και σε GMT 23 00΄00΄΄ να ευρεθεί η GHA moon, aries,

GHAmoon : 280ο 14,6΄

ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΩΡΙΚΩΝ ΓΩΝΙΩΝ

LHA – GHA = λ (GHA>LHA: λ = W / GHA<LHA: λ = E)