Professional Documents
Culture Documents
o porozumienie dotyczące polityki handlowej, którego podstawowym zadaniem była liberalizacja handlu
międzynarodowego
o obowiązywało do 1 stycznia 1995 roku, kiedy to zaczęła funkcjonować Światowa Organizacja Handlu
(WTO)
GENEZA
o po II wojnie światowej państwa, a w szczególności, USA zaczęły zastanawiać się nad sposobem
zorganizowania handlu międzynarodowego
o w dniach1-22 VII 1944 roku odbyła się konferencja w Bretton Woods (New Hampshire) w USA, która
miała w sposób kompleksowy uregulować zagadnienia związane z handlem międzynarodowym i
gospodarką światową po II wojnie światowej
o zajmowano się:
1. kwestiami związanymi z walutą międzynarodową
→ w tym celu powołano Międzynarodowy Fundusz Walutowy (International Monetary
Fund, IMF)
2. pomocą państwom w odbudowie ich gospodarek po II wojnie światowej
→ powołano Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (The International Bank for
Reconstruction and Development, IBRD
3. uregulowaniem handlu międzynarodowego
→ powołano Międzynarodową Organizację Handlu (International Trade Organisation,
ITO)
→ jednakże brak zgody między państwami, a zwłaszcza sprzeciw USA (który
mimo, że był motorem napędowym tych rozmów nie chciał uczestniczyć w handlu
światowym na równi z innymi państwami) nie pozwolił na wejście w życie statusu
ITO
Dlatego też zdecydowano się utworzyć GATT, który był umową, porozumieniem międzynarodowym, a nie
organizacją międzynarodową. 30 października 1947 roku w Genewie 23 państwa podpisały to porozumienie.
GATT wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1948 roku, jako tymczasowe porozumienie do momentu utworzenia
ITO. Niemniej GATT przetrwało 50 lat, kiedy to powstała WTO, a w tym czasie GATT nabrał charakteru stałej
organizacji (sekretariat, siedziba - Genewa, budżet)
1
Zasadniczy cel GATT (dziś WTO)
o wspieranie i regulowanie otwartego handlu opartego na czytelnych, czystych i stabilnych regułach
wyprowadzonych z zasad rzetelnej konkurencji oraz równowagi wzajemnych praw i obowiązków
o GATT/WTO obejmuje przede wszystkim sprawy związane z obniżaniem ceł i zmniejszaniem ograniczeń
pozataryfowych w handlu międzynarodowym
ZASADY GATT
2. KLAUZULA NARODOWA
= produkt importowany nie może być gorzej traktowany niż podobne produkty
pochodzenia krajowego
3
o do rozpoczęcia tej rundy zajmowano się we wszystkich poprzednich jedynie obniżką stawek celnych na
artykuły przemysłowe, nie zajmowano się artykułami rolnymi, usługami, własnością intelektualną
(patenty, prawa autorskie)
o Runda Urugwajska była pierwszą rundą, gdzie zajęto się także liberalizacją handlu artykułami rolnymi,
usługami, własnością intelektualną, handlowymi aspektami polityki inwestycyjnej
o wcześniej nie zajmowano się rolnictwem, ponieważ
jest to specyficzny sektor gospodarki, zależny od natury, bardzo wrażliwy
stanowisko Unii Europejskiej, która ma zamknięty rynek artykułów rolnych (Wspólna Polityka
Rolna), niezgodny z liberalizmem w handlu. UE obawiała się, iż gdyby otworzyła rynek to
produkty rolne z krajów biedniejszych jako tańsze zalałyby rynek UE, co groziło by upadkiem
rolnictwa w UE (np. Francja)
o porozumienie 1993
zlikwidowanie w handlu artykułami spożywczymi ograniczeń pozataryfowych
(niecelnych) i zastąpienie ich cłami
- uznano, iż skoro całkowita liberalizacja jest niemożliwa, to niech bariery będą jak
najbardziej przejrzyste (a cła są najbardziej sprawiedliwym i przejrzystym instrumentem
ingerencji w handel)
cła na artykuły spożywcze ograniczone średnio o 36% w ciągu 6 lat (dla państw
rozwiniętych) i o 24% w ciągu 15 lat dla państw rozwijających się
państwa rozwinięte miały zmniejszyć subsydia o 36%, a państwa rozwijające się o 24%
kolejna obniżka stawek celnych na artykuły przemysłowe do poziomu 3,9%
Układ Ogólny w Sprawie Handlu Usługami (GATS)
Układ w Sprawie Handlowych Aspektów Własności Intelektualnych (TRIPS)
Układ w Sprawie Polityki Inwestycyjnej (TRIMS)
Utworzenie Światowej Organizacji Handlu (WTO), zaczęła funkcjonować 1 I 1995
4
WTO (World Trade Organisation)