06.08.2015 Views

FPR ntireba kure :Gacaca ntiyunze Abahutu n'Abatutsi ahubwo ...

FPR ntireba kure :Gacaca ntiyunze Abahutu n'Abatutsi ahubwo ...

FPR ntireba kure :Gacaca ntiyunze Abahutu n'Abatutsi ahubwo ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>FPR</strong> <strong>ntireba</strong> <strong>kure</strong> :<strong>Gacaca</strong> <strong>ntiyunze</strong> <strong>Abahutu</strong> <strong>n'Abatutsi</strong> <strong>ahubwo</strong> yatumyeibintu bidogeera!Byiringiro Aminadabu.<strong>Gacaca</strong> niba idahagaze kuri iyi taliki ya 18/6/2012,, abo ikomeza gupyinagaza bazicare batekereze ukobayipakurura nk'uko basezereye ingoma ya cyami na gihake ikagenda nk'ifuni iheze !Taliki ya 18 Kamena nibwo inkiko gacaca zashojwe ku mugaragaro. Izo nkiko zarizarashyiriweho gucira imanza <strong>Abahutu</strong> muri rusange. Imibare yashyizwe ahagaragara, ivugako <strong>Abahutu</strong> 1.951.388 banyuze imbere y’izo nkiko. Muri bo, abasaga mirongo itandatu nabatanu ku ijana (65%) bahamwa n’icyaha cya jenoside. Ni ukuvuga ko abo Bahutu bosebahamwe n’icyaha cya jenoside, ari nta jambo na rimwe bafite mu mitegekere y’igihu cy’uRwanda.Ikirenzeho, ishyirahamwe ry’abacitse ku icumu b’Abatutsi “Ibuka” iri gutegura irindi tegekorizagumya gukurikirana <strong>Abahutu</strong>, baba abariho mbere ya 94 , yewe n’abatari bakavutse!. Ibyobyatangajwe n’uhagarariye Ibuka kuri “Radiyo Ijwi ry’Amerika”. Iryo tegeko ngo “rigamijekurandura ingebitekerezo ya jenoside yakorewe Abatutsi” ngo ni naryo rizagena uburyoindishyi z’akababaro zizajya zitangwa, kugira ngo abakorewe jenoside (Abatutsi) bazakomezeguhozwa amarira yabo. Niba Abatutsi bazagumya guhozwa amarira yabo, <strong>Abahutu</strong> bobagomba guhogora – dore ko amarira abageze <strong>kure</strong> – kandi ntibazagire gihoza bibaho. Noneko bigaragara ko Impinduramatwara yo muri 59 itamanutse mu ijuru, ko 94 itaturutse mumuyaga ngo <strong>Abahutu</strong> baryame barote ,bucye mu gitondo bafata imihoro bajya kwicaAbatutsi, aho <strong>FPR</strong> irifuriza ahazaza heza u Rwanda ? Reka tubitekerezeho mu gihe twitegurakwizihiza imyaka 50 y’Ubwigenge bw’u Rwanda, bwari bwaradupakuruye icyarimwe ingomaya gihake na gikoronize.


1. ICYAHA CY’INKOMO CY’ABAHUTU : GUSHAKA GUSANGIRA N’ABANDIIBYIZA BY’U RWANDAUmugabo Habyalimana Yozefu Gitera, umwe mu barwanashyaka dukesha repubulikayumvaga Perezida Habyalimana Yuvenali aririmba ngo “Intego yacu : Ubumwe, Amahoro,Amajyambere”akumirwa! Ubwo muri za animasiyo bakongeraho ngo “Ubumwe n’amahorotwabigezeho, duharanire amajyambere”. Perezida Habyalimana yanyarukiye i Butare, Giteraamwumvisha ko ubumwe avuga butari bwagerwaho. Perezida Habyalimana amusabakumwereka inzira ubwo bumwe bwanyuzwamo, kugira ngo buzagere kuri buri wese.Habyalimana Yozefu Gitera yaje kwandikira Habyalimana Yuvenali agira ati : “...igisubizocy’ubumwe bw’Abanyarwanda kiri mu ipfundo rivuga ngo ‘...Harabaye ntihakabe, hapfuyeIMBWA n’IMBEBA, hasigara INKA n’INGOMA”. Perezida Habyalimana yabonye ko ibyoGitera yamubwiraga byari ukuri mu mwaka w’i 1990, ubwo <strong>FPR</strong>-Inkotanyi yatangiragaintambara, arinda apfa atarabonera igisubizo iryo pfundo, <strong>ahubwo</strong> aba ari ryo rimuhitana.Muti ese gute? Amateka y’u Rwanda yerekana ko Abanyiginya bahagurutse i Gasabo, hariyaku nkengero za Muhazi, bumva ko bagomba kwagura ingoma yabo. Ibyo babyitaga“Kwanda” (kwagura), ari naho ijambo u Rwanda rikomoka. Bararwaguye koko, bakoreshaamayeri, n’ubugome bwose bushoboka. Bica Abami bo mu ngoma z’<strong>Abahutu</strong> 40. Uwicwagawese baramushahuraga, ubugabo bwe bakabwambika ingoma yabo KALINGA. Ingomaz’<strong>Abahutu</strong> zari zigikanyakanya, Abakoloni bafatanya n’Abatutsi, bakura “Ubusa bwaritse kumanga” mu nzira, ni uko Abanyiginya bigarurira u Rwanda rwose. Mu nyandiko PadiriRudakemwa Fortunatus yise “Ubuhake ntaho bwari butaniye n’ubucakara” yasohotse kuri ururubuga, yerekanye uburyo <strong>Abahutu</strong> bacurwaga kara na gahoro, bakagera n’aho bagombagutanga amakoro n’amahooro, byo kubibutsa ko batsinzwe burundu.Muri icyo gihe byose byari mu migani. Yemwe n’<strong>Abahutu</strong> bajyaga guca umugani bagatangirabagira ngo : “Ngucire umugani nkubambuze umugano....”. Abatutsi bumvaga byose ariibyabo, <strong>Abahutu</strong> bo ngo ari nta bwenge bagira. Benshi mu Batutsi bemezaga ko Abatwabarusha <strong>Abahutu</strong> ubwenge, ngo kuko nibura bo (Abatwa) bazi gushyenga. Ngo naho Ibihutubyo ni ibyo kugenda byubitse ibitwe gusa! Nyamara se muri 57 umwami Rudahigwantiyatunguwe no kumva <strong>Abahutu</strong> bavuga ko bagomba gusangira ubutegetsi n’Abatutsi? Nakongo ni Abazungu babibashyizemo! Reka mbwire abatabizi ko mu mwaka w’i 1902, umupadiriw’i Save yatunguwe no kumva <strong>Abahutu</strong> bamubwira ko bashenguwe n’Abatutsi babatwayeutwabo. Icyo gihe Musenyeri Perraudin, ari nawe <strong>FPR</strong> ishyiraho amabi yose, yari ashigajeimyaka 12 ngo avuke! Kuva icyo gihe, kugeza muri 59, ingoma y’agahotoro yagendagairushaho kwiyunguramo ubugome bushya, kugira ngo Gahutu ntazigere yegura agatwe.Nyamara se byose ntibyahirimye nk’inzu yubakishijwe amashara ?Mu gihe cya repubulika uretse abanyamurengwe, benshi mu Batutsi biboneye uburyo abantubashobora gusangira amajyambere, kandi bigashoboka. Ndetse n’ikibazo cy’amoko cyarihocyikemura, abantu bakabana batishishanya, kandi bikaba byo. Ibyari bigoramye (iringanizary’uturere, amadini, amoko; kwikubira ubutegetsi) byari kurangizwa n’uko mu ntangiriro za90 hari hatangiye amashyaka menshi. Ukwemerwa kw’amashyaka menshi ntikwatewen’intambara ya <strong>FPR</strong>, <strong>ahubwo</strong> byatewe n’icyemezo Ubufaransa bwafatiye i La Baule, koimfashanyo ibihugu bikize byageneraga ibihugu bikennye zigomba guhabwa aharidemokarasi. Perezida Habyalimana yari azi neza ko aramutse atabyubahirije, abaturage bebakwicwa n’ubukene, kuko imishinga myinshi yabafashaga yari ishyigikiwe n’ibyo bihuguby’amahanga.


umwungirije aba ari Umututsi, kandi akaba ari we ukora za raporo n’ibirebana na za visa.<strong>Abahutu</strong> babikozemo mu ntangiriro, byari mu murongo wo kumenyereza bene byo. Ahoumwana w’Umututsi amariye kumenyerera, yohereje Umuhutu mu kiruhuko cy’iza bukuruimburagihe, ahasigaye “Amagambo aharirwa Nankana”.Sinshidikanya ko ibi byose hari n’Abatutsi bibabaza, ariko noneho aho bitereye ubwoba, kerabaravugaga ngo “Umukobwa aba umwe agatukisha bose”, ubu byarahindutse ngo“Abakobwa baba bose bagatukisha umwe”! bimwe bavuga mu gifaransa ngo “Pas de règlesans exception”.4. Turava he turagana he ?Jye ndabona tugenda tuzenguruka gusa, amateka nta cyo adusigira. N’agatsinda perezidaKagame yaciye isomo ry’amateka mu gihugu, ubu hararerwa umunyarwanda mushya utaziiyo akomoka, bityo akaba adateze kumenya n’iyo agana. Nyamara kwibeshya nyako niukwibwira ko umwana w’umuntu ari nk’itungo ujyana iyo ushaka, uko ubishatse.Abatutsi barabeshywe ngo bategetse <strong>Abahutu</strong> imyaka 400, nyamara iyo urebye neza usangan’ijana itaragezemo. None se uretse igice cyo mu Rwanda rwo hagati bategetse guhera mukinyejana cya 18, ibice bindi by’u Rwanda ntibabihawe n’Ababiligi? Muri za 1920, ibicebinini by’u Rwanda byari bikiri mu biganza by’abami b’abahutu. Muri za 60 Abatutsi baribaragiye gutegeka iyo mu rukiga n’ahandi boherezwa i Nyamata nk’uko byaririmbwaga icyogihe. Harya ubwo bamaze imyaka ingahe bategeka u Rwanda rwose bonyine ? Abantu bagiyebaca akenge koko ?Ibyashobotse igihe abantu bashukwa ngo umwami avukana imbuto bakabyemera ; ngonatabaho nta kubyara, nta kweza nta gutunga bikemerwa ; kuki bumva ko ubu bitashoboka kombona noneho n’umwana w’umuhutu uvuka ubu aba azi ko agomba guceceka, ariko azineza impamvu ? Amahano <strong>FPR</strong> yakoze kandi n’ubu igikomeza gukorera rubanda , yatumyemu mitima y’<strong>Abahutu</strong> benshi havuka ikintu cyo kumva ko n’uwo bitaga “Ruharwa” arengana.Niyo mpamvu n’uwo bavuga ngo yahamwe na jenoside, iyo atashye yakirwa nk’uwarenganye; abana be bakaba bazi ko ise arengana, ubuzima bugakomeza. Ukora T. I. G. bikaba bizwi koari uburetwa bwagarutse, naho ufunzwe bikamenyerwa ko “Umugabo mbwa aseka imbohe”,kuko hari benshi abafunzwe batazira ko bagize uruhare muri jenoside <strong>ahubwo</strong> bazira gusaimitungo bagokeye n’ubwenge bwabo.UmwanzuroReka twanzure twibaza ibi bibazo.None se mwe mukurikira, <strong>FPR</strong> yafashije abanyarwanda kwiyunga, cyangwa yatumyebarushaho kuba ibikoko? <strong>Gacaca</strong> se yatumye <strong>Abahutu</strong> bemera icyaha, cyangwa yatumyen’abagome bahinduka abarengana mu maso ya bene wabo? Aho Abatutsi ntibarushijehokumva ko isano iri hagati y’abo n’<strong>Abahutu</strong> ari nk’imwe iba hagati y’umugaragu na shebujank’uko “Abagaragu b’ibwami” babivugaga muri za 58? Ubwo se turi kujya imbere, cyangwaturi kuzenguruka?BYIRINGIRO Aminadabu,Umusomyi wa Le prophete-Umuhanuzi.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!