BERRIA, 2011-04 - Wikispaces

MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS0<br />

Esku pilota<br />

Mende erdi geroago,<br />

binakako finala Bilbon<br />

jokatuko da gaur q 20-21<br />

Jone Goirizelaia Abokatua eta ezker abertzaleko kidea<br />

«Eskubideen aurkako tresna guztiak<br />

uzteko exijitu behar zaio estatuari»<br />

Frantziako tiroketa «oso larria» dela ziurtatu duen arren,<br />

Goirizelaiak uste du ETAk ez duela eman su-etena<br />

kolokan dagoela ulertzeko inolako arrazoirik<br />

Igandea<br />

Apirilaren 17a<br />

<strong>2011</strong>. IX. urtea<br />

2.425. zenbakia<br />

1,60 €<br />

www.berria.info<br />

Saregileak<br />

Josi eta josi, lanbideak<br />

dituen zuloak bete<br />

nahian q GEHIGARRIA<br />

Alderdi independentista batzuek indarrak bildu izanak<br />

«ikusmin handia» ez ezik «lan egiteko gogo handia» ere<br />

piztu duela adierazi du ezker abertzaleko kideak q 8-9<br />

DAzken pausoak Donostiarako bidean. Euskal Herriko zazpi lurraldeetan 2.500 kilometroko ibilaldia egin ondoren, gaur<br />

iritsiko da helmugara 17. Korrika. Donostiako erdigunean egingo ditu azken urratsak euskararen aldeko lasterketak. Eguraldia lagun, milaka lagun<br />

espero dituzte antolatzaileek. Bizkaiko kostaldean —irudia Algortakoa da—, jendetza bildu zen atzo euskarari sostengua emateko. q 2-3<br />

«Konfrontazio<br />

armatua<br />

gainditzeko<br />

konpromisoa»<br />

berretsi du ETAk<br />

Frantziako tiroketa<br />

gorabehera, Jaurlaritzako<br />

Barne Sailak ez du uste<br />

ETAk atentatuak egiteko<br />

asmoa duenik q 12-13<br />

«Etengabe»<br />

poltsa jarri<br />

diotela eta jo<br />

dutela salatu du<br />

Esnaolak<br />

Aitor Esnaola eta Lander<br />

Etxeberria Soto del Realgo<br />

espetxera eraman dituzte,<br />

Grande-Marlaska<br />

epailearen aginduz q 12-13<br />

Jendetza bildu<br />

da Valentzian,<br />

katalanaren<br />

babesa<br />

eskatzeko<br />

Lluis Llachek lau urteko<br />

isilaldia hautsi du,<br />

Valentzian ere Kataluniako<br />

TV3 ikusteko eskubidea<br />

kantuz aldarrikatzeko q 18<br />

Julio Soto<br />

Bertsolaria<br />

«Irudiari lotutako<br />

bertsoa da nirea,<br />

mugitzen dena,<br />

zinematografikoa»<br />

Nafarroako Bertsolari<br />

Txapelketako irabazlea<br />

«bertsoarentzat» bizi da<br />

Elkarrizketa q 32<br />

IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS<br />

p GAUR 40 ORRIALDE q HARIAN 2 IRITZIA 4 EUSKAL HERRIA 7 MUNDUA 16 q KIROLA 20 q AGENDA 27 q PLAZA 32

---

2 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Harian›<br />

17. Korrika D<br />

2.500<br />

pBerria taldearen kilometroa. Gaur,<br />

lasterketaren aldi guztietan ohi denez,<br />

Korrikako azken kilometroetako bat, Berria<br />

taldeak eramango du. 2.500. kilometroan<br />

izango da ordua, 12:20 aldera,<br />

Donostiako Urbieta kalean, San Martin<br />

azokaren atarian.<br />

Kostatik<br />

helmugara<br />

bidean<br />

Bizkaiko kostaldeko eskualdeetan ibili da<br />

Korrika, eguraldi paregabea, ikuspegi<br />

ederrak eta euskalakari mordoa lagun<br />

Gaua Urola Kostan igarota, Bulebarrean<br />

burutuko du ibilbidea gaur eguerdian<br />

Ibai Maruri Gernika-Lumo<br />

Bizkaian igaro zuen Korrikak 10.<br />

eguna, eta kostaldeko eskualde<br />

guztiak zeharkatu zituen. Eguzkiaz,<br />

giro epelaz eta naturaren altxorrez<br />

gozatu zuten euskalakariek.<br />

Goizaldean Gipuzkoara igaro<br />

da, Ondarroa eta Mutriku arteko<br />

muga zeharkartuta. Ilargipean<br />

Urola Kosta alderik alde zeharkatuta,<br />

Donostiako Bulebarrean<br />

itzaliko dituzte furgonetek apirilaren<br />

7tik piztuta zituzten motorrak.<br />

Txorierritik iritsi zen goizean<br />

lasterketa Uribe Kostara. Getxon<br />

jendetza ibili zen haren atzetik;<br />

batez ere, Algortatik igaro zenean.<br />

Mila lagunetik gorako taldea<br />

osatu zuten. Besteak beste, Jone<br />

Uria bertsolariak hartu zuen lekukoa.<br />

Bertsoa eskatu zioten, noski;<br />

eta ezin izan zion uko egin euskalakari<br />

haien guztien eskaerari.<br />

Getxoko Amnistiaren Aldeko Mugimenduak<br />

eta ezker abertzaleak<br />

eman zieten lekukoa Berangoko<br />

Lekuko eramaileak azken kilometroetan<br />

p2.492: Bildu.<br />

p2.493: CCOO.<br />

p2.494: Eusko Alkartasuna.<br />

p2.495: Ezker abertzalea.<br />

p2.496: Aralar.<br />

p2.497: EAJ.<br />

p2.498: Donostiako Udala.<br />

p2.499: Emakunde.<br />

Amnistiaren Aldeko Mugimenduko<br />

kideei, herri aldaketa irudikatuz.<br />

Zuri-zuri jantzitako ume pilotariek<br />

ere egin zuten lasterka.<br />

Sopelatik ere igaro zen Korrika,<br />

Algortan ikusitako jendetza<br />

igualtsua atzetik zuela. Ander<br />

Deuna ikastolako umeek eta Aitxu<br />

euskara elkartekoek eraman<br />

zuten lekukoa, beste askoren artean.<br />

Azken kilometro honetan tarte<br />

batez herriko AEKko irakasle<br />

batek hartu zuen eskuetan: «Josetxok».<br />

Lasterka nekez egiten bazuen<br />

ere, harro jaso zuen makila<br />

txikia gora.<br />

Berangotik mahoizko prakak,<br />

gerrikoa, alkandora zuria eta txapela<br />

aldean zituela etorri zen mutil<br />

gazte bat. Sopelan, Urdulizen<br />

eta Plentzian irrintziak bota zituen<br />

furgonetara igo eta mikrofonoa<br />

eskuetan hartuta. Ez zen<br />

hainbat kilometro egin zituen bakarra<br />

izan. Hainbat euskalakarik<br />

zeharkatu zuten Uribe Kosta<br />

osoa, Plentzia, Gorliz edo Lemoizera<br />

iritsi arte. Gorlizera arte iritsi<br />

p2.500: Berria taldea<br />

p2.501: Udalbiltza.<br />

p2.502: Udalbide.<br />

p2.503: EHIGE.<br />

p2.5<strong>04</strong>: Gehiengo sindikala.<br />

p2.505: Ikastolen Elkartea.<br />

p2.506: Kontseilua.<br />

p2.507: AEK. 16. Korrikaren azken kilometroa, orain bi urte, Gasteizen. JUANAN RUIZ / ARP<br />

Euskaltzaleen lasterketa Algortatik igarotzen; harrera beroa egin zioten bertan. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS<br />

Bermeon erraldoi eta buruhandiak lasterketaren buruan. MONIKA DEL VALLE /ARP<br />

zen, adibidez, Erromon (Getxo)<br />

Korrikaren bat egin zuen gizonezkoa.<br />

Plentziako itsasadarrean hogei<br />

piragua inguru zeuden lasterketaren<br />

zain, eta arraunlariek Korrikako<br />

petoak zeramatzaten. Arkoteko<br />

arraunlariek, berriz, lehorrean<br />

eraman zuten lekukoa.<br />

Mendatean aldaparik ez<br />

Lemoiztik, Andraka gaina igo eta<br />

jaitsita igaro ziren euskalakariak<br />

Mungialdera. Jatabe eta Gatika<br />

atzean utzita iritsi zen lasterketa<br />

Mungiara. Azken aldietan goizaldean<br />

eta astegunez egokitu zaie<br />

lasterka egitea. Aurten larunbata<br />

eta eguerdia izanda, mungiarrek<br />

kaleak mukuru bete zituzten.<br />

Txarangak ere ongietorria

---

50 hautetsi inguru batu dira Ezkio-Itsaso eta<br />

14›› Gueñes lotzeko goi tentsioko linearen aurka 16››<br />

17. Korrika D<br />

Mugarik ez Korrikan, mundu<br />

osoan antolatu dira karrerak<br />

egin zion. Ikastetxeek, alderdi politikoek<br />

eta Taket bertso eskolak<br />

hartu zuten lekukoa. Azken horiek<br />

puntuka ere aritu ziren, lasterka<br />

egin bitartean.<br />

Elordui gaina igarota, Larrauri<br />

auzoan anoa postua izan zuten<br />

zain. Txokolate epela banatu zieten.<br />

Eta beharko zuten, Sollube<br />

igotzeko. Bakio, Meñaka eta Errigoitiko<br />

euskalakariek eraman zuten<br />

lekukoa, euren herriguneetatik<br />

ez baita lasterketa igaro. Errigoitikoek<br />

Olabarrin egin nahi duten<br />

biomasa zentralaren aurkako<br />

pankartak eraman zituzten, Bermeora<br />

sartu arte.<br />

Erraldoi eta buruhandiek eraman<br />

zuten lekukoa Lamerako<br />

parkearen paretik. Santa Eufemia<br />

elizako kanpaiek eta portuko<br />

sirenek egin zioten ongietorria<br />

Korrikari. Mila euskalakaritik gora<br />

ibili ziren lasterka. Gutxixeago<br />

Gernika-Lumon, baina asko han<br />

ere. Busturialdeko herrietatik<br />

igarota. Ispaster, Lekeitio eta Ondarroa<br />

zeharkatu zituen Lea Artibai<br />

eskualdean.<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 3<br />

Atentatu gogorra Aljerian, larrialdi legea bertan<br />

behera gelditu zenetik izan den larriena<br />

Mundu osotik heldu da, aurten, Korrikaren<br />

berri. Mexiko Hirian, UNAM unibertsitateko<br />

Las Islas gunean egin dute<br />

karrera. Galesen, Cardiffen, elkartruke<br />

programa batean diharduten Azpeitia<br />

eta Azkoitiko ikasle batzuen eskutik.<br />

Belgikan, Bruselako Parc gunean. Kanadan<br />

ere, Revelstoken, ekarri dute gogora. Mexiko Hirian, Las Islas gunean, lasterka. Cardiffen (Gales), ikasle gazteen Korrika. Bruselako Parc gunea, euskaltzaleen eremu.<br />

Kanpokoen<br />

miresmena<br />

Furgonetatik<br />

Ibai Maruri<br />

A<br />

tzokoan Zaldieroak asteon<br />

<strong>BERRIA</strong>n argitaratutako<br />

bineta aipatu zuen<br />

Asier Arroitak, furgonetako mikrofonotik,<br />

Solluben gora gindoazela.<br />

«Egun hauetan hunkigarria<br />

da pentsatzea edozein ordutan,<br />

nonbait, zoro zoragarri<br />

batzuk euskararen alde korrika<br />

dabiltzala», zioen Zaldieroak,<br />

Twitterren irakurritakoa hitzez<br />

hitz hartuta. «Zuek zarete zoro<br />

zoragarri horiek», egin zien oihu<br />

Asierrek. Eta euskaldun ez den<br />

norbaitek Korrika ikustean zer<br />

pentsa dezakeen izan nuen gogoan<br />

Bermeora jaitsi bitartean.<br />

Portuan aurkitu nuen erantzuna.<br />

Miresmena sentitzen dute.<br />

Bai, behintzat, Bretainian, Galesen<br />

eta Irlandan euren hizkuntzen<br />

alde borrokan dabiltzan bretoikariek,<br />

galeskariek eta gaelikokariek.<br />

Bermeon egin zuten<br />

lasterka, euskararen alde, eta<br />

gaur Donostian izango dira. Korrika<br />

eredutzat dute, eta euren<br />

herrialdekoa nola hobetu, edo galesen<br />

kasuan nola abiarazi, ikastera<br />

etorri dira gurera. «Korrika<br />

da lasterketa hauen guztien<br />

ama», esan ziguten.<br />

Gorka Lizarraga 1Korrikaren amaierako jaiaren antolatzailea<br />

«Donostian amaitzeko unea<br />

zen, hamabi urte igaro eta gero»<br />

Jon Olano Donostia<br />

Donostiako Bulebarrean amaituko<br />

da gaur Korrika, auzo guztiak<br />

igaro ondoren. Milaka euskaltzalek<br />

espero duten unea iritsiko da:<br />

Korrika osoan zehar lekukoaren<br />

barruan joan den leloa irakurtzekoa.<br />

Aldi guztietan bezala, festari<br />

amaiera emateko, egun osoko<br />

jaia izango da ondoren. Gorka Lizarragari<br />

egokitu zaio azken eguneko<br />

egitaraua antolatzea; lanez<br />

itota ibili arren, ilusioz hartu du.<br />

Hamabi urteren ondoren, Donostian<br />

amaitzen da Korrika. Zergatik aukeratu<br />

duzue Donostia aurtengo helmuga<br />

gisara?<br />

Hamabi urte igaro direlako Korrika<br />

Donostian amaitu zen azken<br />

alditik. Bestalde, ikusi genuen hiriburu<br />

euskaldunena dela. Donostian<br />

amaitzeko ordua zen, hamabi<br />

urte igaro eta gero.<br />

Azken eguneko egitaraua antolatzeari<br />

begira, zein abantaila eta desabantaila<br />

ditu Donostiak?<br />

Abantailen artean daude hiria<br />

oso polita dela, oso ondo komunikatuta<br />

dagoela, eta alde zaharra<br />

bertan dugula. Desabantaila da,<br />

ordea, plazak txikiak direla; ez dagoela<br />

horrelako jai bat antolatzeko<br />

toki zabal eta handirik.<br />

Erakundeek erraztasunak jarri al dizkizuete?<br />

Euskara Patronatuak erraztasun<br />

pila bat jarri digu. Donostia Kulturakoek<br />

ere lagundu digute.<br />

Arazo gehiago izan ditugu portuarekin,<br />

Jaurlaritzaren eskumena<br />

baita. Segurtasun neurri zorrotzak<br />

eskatu dizkigu.<br />

Zenbat lagun espero dituzue?<br />

Milaka. Eguraldi ona izango dugula<br />

diote iragarpenek. Kalean<br />

ere nabari da jendea ilusioz dabilela,<br />

eta lan egiteko prest dagoen<br />

jendea ere galdezka izan dugu.<br />

Oro har, 10.000 pertsona lagunetik<br />

gora biltzea espero dugu.<br />

«Nabari da jendea<br />

ilusioz dabilela;<br />

10.000 lagunetik gora<br />

espero ditugu»<br />

Donostia hiriburu euskaldunena<br />

dela aipatu duzu lehen.Horrek erraztasunak<br />

ematen al ditu azken eguna<br />

antolatzeko? Lanerako prest dagoen<br />

jendea aurkitzea errazagoa al da?<br />

Ekitaldietan lan egiteko, Korrika<br />

batzordeak baliatu ditugu. Auzoetako<br />

euskaltzaleak, Bagera elkartea,<br />

Udal Patronatua, Euskara<br />

Patronatua, elkarte gastronomikoak<br />

eta auzoetako herri<br />

mugimenduak aktibatu ditugu.<br />

Herri mugimenduek laguntza<br />

handia eman digute, eta, horiek<br />

jada auzoetan antolatuta daudenez,<br />

auzo horiek koordinatzea eta<br />

bakoitzari eginbehar jakin bat<br />

ematea izan da lana. AEKko jendeak<br />

ere gogotik parte hartu du.<br />

Guneetan, egun osoan lanean ariko<br />

direnak AEKko euskaltegiek<br />

lortutako pertsonak dira.<br />

Zer prestatu duzue gaurko?<br />

Lau gune prestatu ditugu: Alderdi<br />

Ederren, umeen gunea jarri<br />

dugu. Kaian, jantoki erraldoi bat<br />

prestatu dugu, eta herri bazkariaren<br />

ondorenerako bertso saio berezi<br />

bat antolatu dugu. Musika<br />

ere izango da; lasaia hasieran, eta<br />

pixka bat biziagoa, geroago. Eskaintza<br />

zabala egin nahi izan<br />

dugu. Trinitate plazan, kontzertuak<br />

izango dira gazteentzat —<br />

Gose, Esne Beltza, Ze Esatek—;<br />

Konstituzio plazan, aldiz, herri kirolak<br />

eta herri dantzak, baita sagardoa<br />

eta jatekoa ere.<br />

Azken txanpa honetan, zein balorazio<br />

egiten duzue aurtengo Korrikaz?<br />

Pertsonalki, sekulako arrakasta<br />

izaten ari dela uste dut. Gipuzkoan<br />

sartzean ikusi zen jendetza<br />

izugarria izan zen, baina herri txikietatik<br />

igaro denean ere xarma<br />

berezia izan du. Bestalde, Korrika<br />

Nafarroako Erriberatik igarotzen<br />

denean, arnasa hartzea bezalakoa<br />

da euskaltzaleentzat. Gainontzeko<br />

lekuetan ere bai, baina<br />

beste era batera bizi da herri erdaldunagoetan.<br />

«Hemen gaude»<br />

esatea da.

---

4 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Harian › Iritzia<br />

Betebeharrak<br />

oza ematen du eskubideak izateak.<br />

P Beti daukazu zerbait galtzeko.<br />

Garai bateko «jaiak bai, borroka ere<br />

bai» ospetsu hura hartu eta, egitura baliatuz,<br />

total, mezua antzekoa da, oraingo<br />

politikoek beste esaldi bat jarri nahi dute<br />

modan: «Eskubideak bai, betebeharrak<br />

ere bai». Etxea utzi eta bizitza<br />

bera arriskuan jarriz Europaraino<br />

iritsi diren azal iluneko eta patrika<br />

ilunagoko gizon eta emakume<br />

arriskutsuei, gure herri lasaietako<br />

banku hutsak okupatzen<br />

ausartu direnei, eta<br />

igandetan harri koxkorrez<br />

betetako futbol zelai hutsean<br />

cricketean aritzeko<br />

Zuzendaria:<br />

Martxelo Otamendi<br />

Zuzendariordea:<br />

Enekoitz Telleria<br />

Edizio arduraduna:<br />

Lurdes Huizi<br />

Argitaratzailea:<br />

Euskal Editorea SM<br />

Publizitatea: Iragarri SM<br />

Lege gordailua:<br />

SS-0662/03<br />

Batzorde parekidea:<br />

0712I84059<br />

Egoitza nagusia:<br />

Martin Ugalde kultur parkea.<br />

Gudarien Etorbidea, z/g.<br />

20140 Andoain.<br />

Telefonoa:<br />

(0034) 943-30 40 30<br />

Faxa: (0034) 943-30 09 43<br />

Webgunea:<br />

www.berria.info<br />

Posta elektronikoa:<br />

berria@berria.info<br />

Publizitatea:<br />

publi@iragarri.net<br />

Harpidetza saila:<br />

(0034) 943 - 30 43 45<br />

Date: 17/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong><br />

Exemplaire: 2.425<br />

Editeur: Euskal Editorea s.l.<br />

Directeur de publication:<br />

Martxelo Otamendi<br />

Comission paritaire:<br />

0712I84059<br />

Delegation Labourd:<br />

Lisses 3, 64100-Baiona.<br />

Tel.: (0033) 559256220.<br />

Fax: (0033) 559254303.<br />

E-mail: lapurdi@berria.info<br />

ORDEZKARITZAK<br />

Araba: Bizenta Mogel, 6.<br />

Posta kodea: 01008<br />

Gasteiz. Telefonoa:<br />

945-15 <strong>04</strong> 52. Erredakzioko<br />

faxa: 945-14 83 07.<br />

Posta elektronikoa:<br />

araba @berria.info.<br />

Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,<br />

3. C. Posta kodea: 48001<br />

Bilbo. Telefonoa:<br />

94-435 26 00. Erredakzioko<br />

faxa: 94-423 49 75.<br />

Posta elektronikoa:<br />

bizkaia@berria.info.<br />

Lapurdi: Lisses, 3. Posta<br />

kodea: 64100 Baiona.<br />

Telefonoa: 559-25 62 20.<br />

Faxa: 559-25 43 03.<br />

Posta elektronikoa:<br />

lapurdi @berria.info.<br />

Nafarroa: Iratxeko Monasterioa,<br />

45, 13. Posta kodea:<br />

31011 Iruñea. Telefonoa:<br />

948-36 66 22.<br />

Publizitatea: 948-36 66 23.<br />

Posta elektronikoa:<br />

nafarroa@berria.info.<br />

berria<br />

Jira<br />

Xabier Gantzarain<br />

Eskubideen oldea<br />

Karmelo Landa<br />

Unibertsitateko irakaslea<br />

aurpegia dutenei, agintariek (eta beste<br />

askok) gauza bera esaten diete: eskubideak<br />

bai, baina betebeharrak ere bai.<br />

Goizero bostetan jaiki eta lanera joatea,<br />

zergak zuzen-zuzen ordaintzea, eta<br />

inori kalterik egin gabe bakean bizitzea<br />

nahikoa betebehar ez bada, horra orain<br />

beste bat Azkoitiko paradisua iritsi zuten<br />

etorkinentzat: euskal kulturari buruzko<br />

ikastaroa egin beharko dute, hamar<br />

ordukoa, eta trukean «Errotze<br />

txostena» emango zaie; txosten<br />

horrekin paperak lortzeko orduan<br />

erraztasunak izango omen dituzte.<br />

Hona proposamen xume<br />

bat, galdetegia prestatzen<br />

joateko. Lehendabiziko<br />

galdera: zein hizkuntza<br />

Eskoziaren hiriburua<br />

den Edinburgoko kale<br />

nagusiari «urrezko<br />

milia» izena eman diote.<br />

Bertatik zoazela,<br />

harrizko bihotz baten irudia aurkitzen<br />

duzu lurrean, jendeak ibilian<br />

zapaldu egiten duena, zer den ere<br />

erreparatu gabe. Aspaldian kartzela<br />

bat zegoen tokia markatzen<br />

omen du.<br />

Euskaldunok urrezko aukera<br />

paregabea dugula orain esan digu<br />

Bertie Ahern lehen ministro ohi irlandarrak.<br />

Orain traba eta oztopo<br />

diren horiek guztiak, iraganeko<br />

oroimen galdu bihur daitezkeela<br />

laster, erabakitasunez jokatzen badugu.<br />

Bat nator, geure urrezko milia<br />

ibiltzeko behar diren baldintzak<br />

lortzen ari garelako. Badugu oldarra,<br />

hamazazpi Korrika, bata bestearen<br />

atzetik, betetzera bultzatu<br />

gaituena, esate baterako. Badugu,<br />

orain, argitasun nahikoa Euskal<br />

Herria eskubide beteen eremuan<br />

kokatzeko burutu behar dugun estrategia<br />

egokiaz.<br />

Eskubideen oldea premia larria<br />

bihurtu da gurean, gero eta nabarmenago<br />

ikusten da, ikusi, horixe<br />

dela hemen herri moduan aurrera<br />

egiteko urrezko milia . Baina nola<br />

egin behar dugu aurrera, bidean<br />

jartzen dizkiguten mila oztopotan<br />

trabatu gabe.<br />

Eskubide Zibilen aldeko mugimendu<br />

sendoa abiatuz, hauxe da<br />

konbentzimendua, bisitatzen gaituen<br />

nazioarteko aditu askok indartzen<br />

duena. Conciliation Resources<br />

erakunde britainiarreko<br />

bakegileak izan dira oraintsu gure<br />

artean, eta proposamen zehatz eta<br />

argiak azaldu dizkigute: gizarte zibilak<br />

aitzindari izan behar du era<br />

hitz egiten da Pakistanen?<br />

honetako prozesuetan, talde eta alderdi<br />

interesen gainetik eskubideeremu<br />

partekatua diseinatu eta<br />

lortu ahal izateko. Gizarte zibila<br />

antolatzeko plataforma edo bilguneak<br />

ahalik eta zabalen jokatu behar<br />

dute, koalizio irekien forma<br />

hartu behar dute, sektore ugari,<br />

ahal dela sektore guztiak, prozesuaren<br />

partaide senti daitezen eta<br />

aldekotasun jarrera hartu.<br />

Partizipazioa errazten duten egiturak<br />

sortzeko kontseilua ematen<br />

digute.Gizarte zibila era horretan<br />

konprometitzen bada, honek eztabaida<br />

hedatzera eta aldeko jarrerak<br />

indartsuago bihurtzera laguntzen<br />

du, elite politikoen baitan ito<br />

beharrean.<br />

Andy Carl, CR erakunde horren<br />

arduradunak seinalatzen duenez,<br />

era horretako koalizio zabalak dira<br />

bake prozesu demokratikoa legitimatzeko<br />

baldintza egokia. Horrekin<br />

batera, gizartean nagusitzen<br />

den gatazkaren inguruko narratiba<br />

erabat aldatu beharra azpimarratzen<br />

du, haren ordez konponbidearen<br />

aldeko narratiba nagusi<br />

eginez.<br />

Eskubide Zibilen mugimendua<br />

antolatzeko orduan, beraz, jokabide<br />

zabala eta bateratzailea agertu<br />

behar da, ez baitu zentzurik alde<br />

bakarreko eskubide-diseinu edo<br />

programak plazaratzeak. Argitasuna<br />

agertu behar da, halaber, jarreratan,<br />

eta exijentzia maila bera<br />

izan behar da alde guztietara begira,<br />

bide baketsu eta demokratikoak<br />

bermatzerako orduan. Alde<br />

guzti-guztiak bakearen eta eskubideen<br />

bidera lotzea lortu behar du<br />

eskubide zibilen mugimenduak.<br />

Konpromisoari eutsi egin behar<br />

zaio. Udaberriaren lehen seinaleekin<br />

batera, han-hemenka loratzen<br />

dira gure artean giza-eskubideen<br />

aldeko erakundeak, foroak, sinposioak<br />

eta bilera akademikoak. Bai-<br />

Estatu kolpea<br />

steguneko Sud-Ouest egunkaria-<br />

O ren lehen hostoko argazkiak goibeldu<br />

ninduen: Afflelou, bere bizkarzainekin<br />

—betaurreko beltzekin alaina— Aviron<br />

Bayonnais errugbi taldearen biltzar<br />

gelatik ateratzen zen. Bananar errepublika<br />

batean estatu kolpea lortu zuenaren<br />

irria zeukan. Biltzarra hasi orduko<br />

Salagoiti presidentaren partitzea<br />

aipatzen zen. Etxeko leihotik<br />

Jean Dauger zelaiko lehiak jarraitzen<br />

ditugun sustengatzaileon<br />

bihotzetan halako tristura<br />

ezindu bat hedatu zela ai-<br />

tor dut.<br />

Azken hilabeteotan Aviron<br />

Bayonnais kuttunaren<br />

Bira<br />

Itxaro Borda<br />

na eskubide zapuzketa larriek hor<br />

diraute eta ez zaie eraginkortasunez<br />

aurre egiten. Eskubideez eta<br />

demokraziaz mintzatzen gara, baina<br />

ez ditugu eskubideen aurkako<br />

eraso nabarmenenak ere geldiarazten<br />

eta horien lekuan eskubideak<br />

finkatzen. Eztabaida teorikoak<br />

ondo daude beti, baina ekinbide<br />

Eztabaida teorikoak<br />

ondo daude beti,<br />

baina ekinbide<br />

diskurtsibo hutsak ez<br />

du geldiaraziko egun<br />

pairatzen dugun<br />

txaparrada<br />

debekatzailea. Ez du,<br />

besterik gabe,<br />

bakebidearen boikoteo<br />

sistematiko hori<br />

ekidingo. Horretarako<br />

konpromiso zehatz eta<br />

sendoagoak behar dira<br />

historia reality show baten haritik zihoan:<br />

Laporten lekutzea, Afflelouren 18<br />

milioi hitzemanak, Salagoitiren ihardokitzeak,<br />

auzapezaren presioak, karrika<br />

eta toki publikoetako eztabaidak. Orain<br />

debadioak hertsiak dira eta noski Afflelou<br />

markako begilagunak daramatzaten<br />

zuzendaritza berriko kideek, indarrez,<br />

taldea egiazki pribatizatuko dute.<br />

Gastuak hiritarren bizkar, benefizioak<br />

oligarkoen esku.<br />

Korrika 17 Baionatik pasatu<br />

zen gau minean, Santizpiritu<br />

zubiaren puntan Miarritzeko<br />

segitzaile batekin irun hitzak<br />

ditut gogoan. Erraten zidan derbia<br />

genuela aste honetan.<br />

Harritua ni. Bai, hark, Afflelou<br />

eta Salagoitiren ar-<br />

tekoa. Odoltsua.<br />

Eta blinbling kirola.<br />

diskurtsibo hutsak ez du geldiaraziko<br />

egun pairatzen dugun txaparrada<br />

debekatzailea. Ez du, besterik<br />

gabe, bakebidearen boikoteo<br />

sistematiko hori ekidingo. Horretarako<br />

konpromiso zehatz eta sendoagoak<br />

behar dira. Koherentziaz<br />

eta batasunaz jokatu behar da. Elkarrenganako<br />

konfiantza hartuta.<br />

Nazioarteko laguntza aipatzen<br />

da behin eta berriro aurrean ditugun<br />

Estatu indartsuen itxikeria<br />

gainditzeko baliabide. Badugu<br />

izan nazioartean hainbat lagun,<br />

eta horietako bat da Slavoj Zizek filosofo<br />

esloveniarra, Bilbon bisitatu<br />

gaituena. «Pentsamendurako<br />

gune independenteak» aldarrikatu<br />

ditu zorroztasunez, eta giza-eskubideen<br />

eremuan da, inon izatekotan,<br />

horren beharra. Izan ere,<br />

Gobernu eta botere politiko-ekonomikoen<br />

gerizpean ari dira bertoko<br />

zenbait erakunde, dirua, agenda<br />

eta bide-orria, baita aliantzak ere,<br />

gobernuetatik ondo zuzenduta.<br />

Kontutan hartzen badugu eskubideen<br />

defentsa, gurean eta gaur bertan,<br />

gobernuen eta administrazioen<br />

jokabide erasokorren aurka<br />

egin behar dugula neurri handi batean,<br />

nekez espero daiteke bide honetatik<br />

irmotasun demokratiko<br />

handirik.<br />

Gure urrezko milia behingoz zabaltzeko<br />

ze urrats eman behar dugun<br />

ez da zaila asmatzen, dagoeneko:<br />

herritarren konfiantza irabazi;<br />

hartutako konpromisoei eutsi eta<br />

egiaztatzeko moduan agertu, edozein<br />

zalantza argitzeko moduan.<br />

Eta era berean, botere desberdinetatik<br />

datozen eskubide zibilen<br />

urraketa larri eta ugariei aurre<br />

egin indarrez eta elkartasun osoz.<br />

Eskubideak gurean bermatu ditzakeen<br />

moduko saretzea eta erakundetzea<br />

diseinatzen eta egituratzen<br />

hasi. Etorkizun librerik izango badugu,<br />

behintzat.

---

Hizpideak<br />

Valentziarren protesta<br />

Iker Aranburu<br />

iaranburu@berria.info<br />

ere hizkuntzari eta kulturari lotuta-<br />

B ko Valentziako mugimendu politikoa<br />

ez dago bere onenean, baina atzo<br />

erasoei indarrez erantzutea erabaki<br />

zuen, eta PPren esku dagoen gobernu<br />

autonomikoari nahikoa dela esan zion.<br />

Bi hilabeteko kanpaina bati amaiera<br />

emanez, dozenaka mila lagun elkartu<br />

ziren Valentziako kaleetan adierazpen<br />

askatasuna eskatzeko eta, batez ere,<br />

lurraldearen nortasun katalana ezabatu<br />

nahi duen Francisco Campsen go-<br />

r Zaldieroa<br />

Ari...<br />

rri, oihu, negar, amets egin<br />

dugu hamaika egunez, eta I emozioak eztanda gaur Donostian.<br />

Gurekin, dozenaka bretoi,<br />

galestar, irlandar, kurdu, katalan<br />

aitorpenik gabeko milaka lagun,<br />

hauxe bezalako berripaperetara<br />

beren sentipenak galesez eta kurdueraz<br />

ematen. Ohi bezala ikusezin,<br />

ikusi nahi ez dutenentzat, argazki<br />

batengatik espantuka hasi<br />

eta milaka euskalakariren aldarriei<br />

entzungor. Bost axola zaigu,<br />

nahiago beti horren jaramon gutxi<br />

egingo baligute. Baina ezin, hortxe<br />

gauzkate eskubide zibilik gabeko<br />

berrogei mila laguneko zerrendan,<br />

inoiz inork zigortu gabe<br />

ere hauteskundeetarako ezgai,<br />

non eta ez garen zerrenda zintzoetan<br />

joaten.<br />

Berriz markatu digute bidea espainiarrek,<br />

zelan batzen diren benetan<br />

ardura zaizkien gauzetan,<br />

zerrendak legez kanpo utzi behar<br />

direla, esaterako. Guk ez genuen<br />

erabaki gaizto, euskaldun jaiotzea.<br />

Bestea bai, maitatu genuen,<br />

ikasi, ari, euskalakari gogotsu<br />

bernuaren politika salatzeko. Kataluniako<br />

TV3 telebista publikoa Valentzian<br />

ikustea ahalbidetzen zuten hedagailuak<br />

itxi eta haien arduradun Accio<br />

Cultural del Pais Valenciari 800.000<br />

euroko isuna jarri izanak sortu du txinparta.<br />

Baina jokoan ez daude soilik telebista<br />

kate batzuk, Campsek «katalanizazioaren»<br />

aitzakian bere hizkuntzetako<br />

bati erakusten dion mespretxua baizik.<br />

Katalana atzeraka doa Valentzian,<br />

Alacanten eta Castellon, hura babesteko<br />

eta sustatzeko ardura duen gobernuaren<br />

axolagabekeriarekin edo laguntzarekin.<br />

Larrepetit<br />

Urtzi Urrutikoetxea<br />

Ederra izan da<br />

euskalakari zoro<br />

guztiekin batera<br />

zorakeria<br />

erraldoiaren<br />

barrena pixkat<br />

bat ezagutzea<br />

Hitz beste<br />

Anjel Lertxundi<br />

bihurtu gara. Hogeita hamaika urtez<br />

ziegetan egonda ere ezin bide<br />

zuzena ikasi. Ukabila jasota atera,<br />

gurasoak besarkatu, ileak latz, begiak<br />

gorri, tipi-tapa, tipi-tapa korrika.<br />

Neketik haratago, zeinen ederra<br />

izan den dioskute Korrikan ibili<br />

zaizkigun Hamaika telebistako<br />

lankideek. Gure aletxoa jarri dugu,<br />

tipi-tapa geure bidean ere urratsak<br />

egiten, eta hilabeteko lanek<br />

gaur amaiera. Bidean egon barik<br />

ere, ederra izan da Ana, Igor, Itzi,<br />

Edurne, Zuriñe eta beste euskalakari<br />

zoro guztiekin batera zorakeria<br />

erraldoiaren barrena pixka bat<br />

ezagutzea.<br />

Badakit bihar ere itzartu eta euri<br />

edo eguzki izango dugula, ikastolara<br />

euskaldun sartutako haurra<br />

erdaraz aterako da. Baina berba<br />

bat gehiago dakigu orain, euskalakariak<br />

gara, eta korrika, arineketan,<br />

karraka, lasterka jarraituko<br />

dugu; bizi gura duen herria ikusi<br />

dugu berriz ere. Eta presa dauka,<br />

handia, Trebiñutik Donostiara<br />

euskaraz bizi gura dugu.<br />

Utikan zelofanari!<br />

ortadela-xerrak bezala estaltzen dituzte, baina kos-<br />

M ka da mortadela zelofanezko pelikula batez biltzea<br />

on osasuntsua dela: zelofanari esker, produktuaren itxura<br />

ikusten duzu, jakia ez da hain laster alferrik galtzen, bezeroaren<br />

hatz lohiek ezin dute txerrikia lardaskatu.<br />

Ederki, badakigu zertarako balio lezakeen plastikozko<br />

pelikula finak.<br />

Baina liburuak zelofanez bildu eta mortadelarekin berdintzea,<br />

hori bai ezetz! Zelofana jarri aurretik daude liburuak<br />

fresko-fresko edo galduta, zelofanak ez die iraungipen-data<br />

luzatuko. Liburua liburu dena, zabaldu egin behar<br />

da, orriz orri eskukatu, freskoa den ikusi. Lardaskan<br />

hasteko gogoa eragiten badu, horratx huraxe erosteko zirrigai<br />

lizun askoa. Esku sartzeko motiborik eragiten ez<br />

badu, apalera itzuli, eta kito.<br />

Euskal editoreak ez dira (oraindik) liburuak mortadela<br />

balitz bezala saltzen hasi. Ez diezagutela liburu bat erosteak<br />

daukan erotismo fina zentsuratu…<br />

u Zuzendariari<br />

Francoren ediktu batez<br />

Ematen du gaur egun ahaztua<br />

dagoela, nahiz eta baduen<br />

bere garrantzia Gipuzkoa eta<br />

Bizkaia, Araba eta Nafarroa<br />

ulertzeko. Francok erabaki<br />

zuen Gipuzkoa eta Bizkaia<br />

izendatzea «provincias traidoras»<br />

(eta oraindik, nik dakidala,<br />

ez da ediktu hori bertan behara<br />

ipini, «ahaztua» dago), eta horrek<br />

bazuen eduki bere eragina<br />

probintzia bi hauetan Francoren<br />

kontrako amorrua, beste<br />

kausen artean, jakina, esplikatzerakoan.<br />

Adibide bat ipiniko dut, kaminoak,<br />

hori bazen Soraluzen komentatzen,<br />

askoz hobeak ziren<br />

Araban eta Nafarroan, «igarri»<br />

egiten zen territorio horietara<br />

pasatzean, baina Soraluzetik<br />

pasatzea abentura bat zen, eta<br />

kamioiek balkoiak aurretik eroaten<br />

zituzten, hain zen estua<br />

Soraluzeko bidea, eta demase-<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 5<br />

Iritzia ‹ Harian<br />

<strong>BERRIA</strong>k irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400<br />

karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta <strong>BERRIA</strong>k mozteko<br />

eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria<br />

adierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak<br />

Internet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.<br />

ko ilarak formatzen ziren autoenak<br />

eta kamioienak Soraluzen<br />

zutela kausa nagusia,<br />

ibaiak ere koloretakoak gurean,<br />

eta hamaika detaille erakusten<br />

zutenak probintzia zigortuak,<br />

zirela.<br />

Roman Garmendia. Donostia.<br />

227 egun itxaron behar<br />

dut Osakidetzan<br />

Osakidetzan behar izango dut<br />

itxaron 277 egun. Lehenago<br />

ezin ikusiko nauen oftalmologoak.<br />

Medikuak bidali nau espezialistarengana.<br />

Txanda<br />

eman didate, baina 2012ko urtarrilaren<br />

16rako. Hala, beharko<br />

dut itxaron 277 egun gaurtik,<br />

apirila 14tik —atzo–. Esan dIot<br />

atenditu nauenari telefonoan<br />

espero dudala egotea bizirik<br />

ordurako, txanda egunerako.<br />

Hau al da asitentzia sanitorio<br />

kalitatezkoa, Osakidetza?<br />

Erramun Gerrikagoitia. Lekeitio.

---

6 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Harian › Iritzia<br />

Gau luzeko<br />

bidaia<br />

Antton Troitiñok kartzelan<br />

24 urte bakarrik<br />

egin dituelako<br />

Espainiako hainbat<br />

hedabidek eta PPk eskandalu<br />

politikoa eragin duten astean,<br />

Robert McBride hegoafrikarra<br />

Euskal Herrian izan da, Joseph<br />

Doherty irlandarrarekin batera,<br />

presoek gatazken konponbideetan<br />

izan dezaketen eginkizunari<br />

buruz gogoeta egiten laguntzeko.<br />

Pertsona ezaguna da<br />

McBride Hegoafrikan, Nelson<br />

Mandela presidente egin zutenetik<br />

hainbat ardura izan baititu<br />

Adminstrazioan.<br />

Baina ezagunagoa izan zen<br />

80ko hamarkadaren bukaeran.<br />

Apartheid-aren aldeko prentsak<br />

Bomber McBride goitizena jarri<br />

zion, Umkontho we Sizwe erakunde<br />

armatuko komandante<br />

zelarik 1986ko ekainean Durbaneko<br />

Magoo’s ostatuaren aurkako<br />

atentatua egin zuen taldeko<br />

burua zelako: Hegoafrikako Poliziako<br />

kide askoren topaleku<br />

omen zelako zartarazi zuen bonba<br />

ANCren adar armatuak, baina<br />

hiru zibil zituzten, hiru emakume<br />

zuri, eta 64 lagun zauritu.<br />

Identitate faltsuak<br />

Angel Rekalde<br />

Idazlea<br />

Unibertsitateko<br />

ikastaro bat dut<br />

gogoan zeinetan<br />

irakasle<br />

batek postmoderno<br />

gisa aurkeztu baitzuen<br />

bere burua entzuleen aurrean,<br />

eta identitatea ez dela existitzen<br />

esanez hasi zuen eskola. Ez<br />

bakarkakoa, ez taldekoa. Filosofiak,<br />

psikologiak, soziologiak,<br />

humanitateek eta Zeruko Gorteek<br />

demostratzen dute. Ondotik,<br />

gizarte munduaren interpretazioaz<br />

azalpen bikaina<br />

eskaini zuen bere feminista eta<br />

lesbiana ikuspegitik.<br />

Europarrak garela, inork ez<br />

du zalantzan jartzen. Espainiar<br />

nazionalitatea gurekin batera<br />

daramagula, objekzio guztietatik<br />

at dago. Pasaporteak, tribunalek,<br />

zergek, errege katolikoak<br />

eta bisigodoek, guardia<br />

zibilek (eta haiek inolaz ere<br />

nahi ez dituzten Gibraltarreko<br />

biztanleek) horren lekukotasuna<br />

ematen dute. Homosexual<br />

Atxilotu, eta heriotza zigorra<br />

ezarri zioten, baina apartheidaren<br />

azken urteotako negoziazioen<br />

baitan barkatu zioten zigorra.<br />

Egiaren eta Adiskidetzaren<br />

Batzordearen aurrean bere<br />

egia aitortu zuen 1999ko udazkenean:<br />

atentatu hura zer testuingurutan<br />

eta zergatik egin<br />

zuen azaldu zuen, eragindako<br />

minagatik barkamena eskatu<br />

zuen, baina ez zuen Umkontho<br />

we Sizweko kide gisa egindakoengatik<br />

damurik agertu. Magoo’s<br />

tabernako atentatuko biktimen<br />

senideek haserrea adierazi<br />

zuten McBridek damurik agertu<br />

ez zuelako, eta, horregatik,<br />

amnistia ukatzeko eskatu zioten<br />

Egiaren eta Adiskidetzearen<br />

Batzordeari. Baina Batzordeak,<br />

Desmond Tutu buru zela,<br />

amnistia eman egin zion, baldintza<br />

ez baitzen damua, egia aitortzea<br />

baizik.<br />

Dokumental gomendagarri<br />

baten protagonistetako bat da<br />

McBride. Long Night’s Journey<br />

into Day (Iris Films, 2000): alegia,<br />

gau luzeko bidaia egunerantz.<br />

Hegoafrikako trantsizioan<br />

giltzarri izan zen Egiaren eta<br />

edo lesbiana izan daiteke existentzia-baldintza<br />

gisa, eta unibertsoa<br />

ikuspegi horretatik<br />

ulertu... Nago existitzen ez den<br />

identitate bakarra, desmuntatu<br />

eta disolbatu daitekeena geurea<br />

dela. Euskalduna. Ez daiteke<br />

euskalduna izan garaiko pentsamenduaren<br />

(izpirituaren)<br />

edo Entzutegi Nazionalaren<br />

kontra delitua egin gabe. Kasu<br />

honetan, eta salbuespen<br />

moduan, bai. Baten bat arduratuko<br />

da errudunaren euskal<br />

nazionalitatearen bertutea<br />

nabarmentzeaz, xehetasun<br />

arduratsuaz gainera.<br />

Paper faltsuak<br />

Idoia Arrieta historialariak,<br />

berriki, gordeta, desagerrarazita<br />

zegoen dokumentu bat aurkitu<br />

du; gaur Gipuzkoa deitzen<br />

duguna Alfontso VIII.aren tropek<br />

konkistatu zutela berresten<br />

da hartan (Historialariek ezkutatu<br />

digutena: Donostiaren konkistaren<br />

dokumentua, Nabarralde).<br />

Lurralde hau<br />

Nafarroaren parte zen, beste<br />

euskal populazio toki batzuekin<br />

batera, 1200eko inbasioa arte.<br />

Handik eta<br />

hemendik<br />

Imanol Murua Uria<br />

Gatazka batek<br />

uzten dituen<br />

zauriei aterabidea<br />

emateak dituen<br />

zailtasunei<br />

buruzko filma da<br />

‘Long Night’s<br />

Journey into Day’,<br />

irtenbide<br />

perfekturik ez<br />

dagoela erakusten<br />

duena; txanponak<br />

bi alde dituela, eta<br />

biak hartu behar<br />

direla kontuan<br />

Mendeetan zehar eztabaida<br />

izan da lurralde hori Gaztelara<br />

hitzarmenez ala konkistaz<br />

bildu ote zen. Arrieta doktorearen<br />

aurkikuntza ikusirik, gerra<br />

erakusten duten dokumentuak<br />

desagerrarazi dituztela baieztatu<br />

dezakegu. Eskuz idatzitako<br />

apunte batek ohartarazten du<br />

paper-sortaren bazterrean:<br />

«Kasu, konkistaz ari da» (sic).<br />

Ez dago zalantzarik. Bazekiten<br />

zer esan nahi zuen, ze balio<br />

zuen, eta ongi jakinda ezkutatzen<br />

zuten. Orain dela urte<br />

batzuk transkribatu zuen historialari<br />

ofizialak dokumentuaren<br />

izenburua faltsutu zuen<br />

inor ohartu ez zedin.<br />

Quim Monzok Eiffel dorrea<br />

saldu zuen maula-egilearen<br />

kasua kontatzen du, zeinak,<br />

antza denez, dorrearen mantenuak<br />

eskatzen zuen neurrigabeko<br />

kostuaren berriak altxatu<br />

zuen zalaparta aprobetxatuz —<br />

gaur alarma sozial deituko<br />

genukeena— saldu baitzuen<br />

dorrea (La edad de los metales.<br />

La Vanguardia). Kexuen eta<br />

iskanbilaren artean, artistak<br />

Korreo eta Telegrafoen Ministe-<br />

Adiskidetzearen Batzordeari<br />

buruzko filma da. McBrideren<br />

istorioaz gain, beste hiru istorio<br />

ere biltzen ditu, gordintasunez.<br />

Bat: 1985ko gau batez, Hegoafrikako<br />

Poliziako zerbitzu berezietako<br />

kide batzuek autoz bilera<br />

batetik zetozen lau lagun geldiarazi<br />

zituzten errepide galdu<br />

batean, eta, apartheid-aren aurkako<br />

militante politikoak zirela<br />

bazekitelako, batzuk tiroka eta<br />

besteak kolpeka, hil egin zituzten;<br />

gero, gorpuak erre. Bi:<br />

1986ko martxoan, apartheidaren<br />

aurkako zazpi militante<br />

beltz hil zituzten tiroka Hegoafrikako<br />

Poliziaren unitate berezi<br />

bateko kideek, aurrez prestatutako<br />

erasoan; bertsio<br />

ofizialean, kontraerasoa izan<br />

zela azaldu zuten. Hiru: 1993ko<br />

abuztuan, apartheid-aren bukaerako<br />

aro gatazkatsuan, lau<br />

gazte beltz hegoafrikarrek 26<br />

urteko zuri estatubatuarra hil<br />

zuten, labankadaka, afrikaner<br />

hegoafrikarra zelakoan.<br />

Hilketen erantzuleek Egiaren<br />

eta Adiskidetzearen Batzordearen<br />

aurrean nork bere egia nola<br />

azaldu zuen kontatzen du filmak,<br />

eta biktimen senideek zer<br />

une zail bizi izan zituzten eta<br />

nola erreakzionatu zuten ere<br />

bai. Erantzuleetako batzuek<br />

damua agertu zuten, eta beste<br />

batzuek ez; biktimetako batzuk<br />

amnistia ematearen aurka<br />

gogor borrokatu ziren, eta beste<br />

Nago existitzen ez<br />

den identitate<br />

bakarra, desmunta<br />

eta disolba<br />

daitekeena geurea<br />

dela. Euskalduna. Ez<br />

daiteke euskalduna<br />

izan garaiko<br />

pentsamenduaren<br />

(izpirituaren)<br />

edo Entzutegi<br />

Nazionalaren kontra<br />

delitua egin gabe<br />

batzuk, barkabera agertu ziren.<br />

Gatazka batek uzten dituen<br />

zauriei aterabidea emateak<br />

dituen zailtasunei buruzko<br />

filma da, irtenbide perfekturik<br />

ez dagoela erakusten duena;<br />

txanponak bi alde dituela, eta<br />

biak hartu behar direla kontuan.<br />

Jakina, urruti dago Hegoafrika.<br />

8.800 kilometrora-edo, Euskal<br />

Herritik. Eta are urrutiago<br />

sumatzen da, Espainiako prentsa<br />

eskuindarrenaren kanpainari<br />

erreparatuz gero. Joxemari<br />

Sagarduirekin ez dute espantu<br />

handirik atera: 31 urte egin ditu<br />

espetxean, Nelson Mandelak<br />

baino hiru gehiago, eta nahikoa<br />

da nonbait. Troitiñorekin, ordea,<br />

De Juanarekin bezala jokatuko<br />

dutela erakutsi dute: ez dutela<br />

etsiko, alegia, berriro espetxean<br />

ikusi arte. 22 hilketa<br />

leporatuta zigortu zuten Troitiño,<br />

eta ulergarria da 22 hildakoen<br />

senideen mina eta amorrazioa.<br />

Baina haren askapenaren<br />

aurka indarrean den kanpaina<br />

beste egur bateko ezpala da.<br />

ETAren indarkeriaren aroari<br />

behin betiko amaiera emateko<br />

ezinbestean bideratu beharrekoa<br />

den presoen auziari irtenbidea<br />

emateak izango dituen zailtasun<br />

politikoen neurria ematen<br />

du.<br />

Espainiako telebista guztietan<br />

eman beharko lukete Long<br />

Night’s Journey into Day.<br />

rioaren paper ofiziala faltsutu<br />

zuen, metalaren merkatari<br />

batzuekin egin zuen harremana,<br />

eta dorrearen pagotxa eskaini<br />

zien pisura, kiloa zentimotan,<br />

enkante gisara. Eskaintza<br />

enpresari anbizio handiko eta<br />

erneenak hartu zuen, eta hura<br />

ordaintzeaz gain, iruzurgilea<br />

erosteko eskupeko goxoa eman<br />

zion gainera.<br />

Munduan dugun tokiak iruzur<br />

baten pausuak jarraitzen<br />

dituela uste dut maiz. Herriko<br />

kaikua ailegatzen da hirira, eta<br />

liluratuta, Brooklingo zubia<br />

eskaintzen diote, Eiffel dorrea,<br />

edo, agian, Donostiako Kontxa<br />

hondartza bera ere. Zer gara?<br />

Euskal identitatea existitzen<br />

da? Ez dakigu, zehazki, zatika<br />

desmuntatu daitekeen, salgai<br />

dagoen edo txatarra den, merke<br />

zorrian ematen zaigun balioa<br />

baino ez dugula.<br />

Ziria sartu digute; mendeetan<br />

zehar iruzurtu digute historia.<br />

Paper ofiziala banatu dute<br />

bulego eta ministeriotan gure<br />

identitatea ausarkeria handiena<br />

duen tranpatiaren esku izan<br />

dadin errazteko. Gero ez garela<br />

existitzen diote; gure errealitatea<br />

faltsua dela, fantasia, balio<br />

gabeko kezko dorrea, eta edozeinek<br />

aurki dezake ferian<br />

haren kopia, edo erosle onenari<br />

saldu... eta Kontxa erosi zuen<br />

tontoaz irri egiten dugu halere.

---

Jendetza bildu da Gatzaren etxe<br />

aurrean, bizi osoko zigorraren aurka<br />

Herrizaingo Sailaren debekuen eta<br />

Ertzaintzaren jazarpenaren gainetik,<br />

ehunka lagun batu dira Zornotzan<br />

Prozesua elkarrekin abiarazteko deia egin<br />

du Euskal Preso Politikoen Kolektiboak<br />

Aitziber Laskibar Zornotza<br />

Ia 31 urteko espetxealdiaren ondoren<br />

askatu berri duten Jose<br />

Mari Sagardui Gatza-ri omenaldirik<br />

ezingo zitzaiola egin ohartarazia<br />

zuen Herrizaingo Sailak, Gatza<br />

kaleratu ere egin aurretik. Harrerarik<br />

ere ezingo zitzaiola egin<br />

esan zuen, iragarrita zeuden ekitaldi<br />

guztiak espresuki debekatuta.<br />

Biziarteko zigorraren aurka<br />

antolatutako mobilizazioa ere debekatu<br />

zuten. Baita debeku horien<br />

aurka herritar talde batek Elkartasuna<br />

ez da delitua lelopean<br />

deitu zuen manifestazioa ere. Herritarrek<br />

egin nahi zituzten aldarri<br />

horiek guztiak, ordea, ezin<br />

izan zituzten isilarazi atzo Zornotzan.<br />

Jendetzak egin zion harrera<br />

preso ohiari bere presentziarekin.<br />

Bizi guztiko zigorra salatu, zigorra<br />

luzatu dieten presoei elkartasuna<br />

adierazi eta elkartasuna<br />

ez dela delitua aldarrikatu zuten.<br />

Goizetik hasi zen herria jendez<br />

betetzen. Udaberriko jaia antolatuta<br />

zegoen, eta jai giroa izan zen<br />

nagusi Zornotzako kaleetan. Sagardui<br />

bera ere ibili zen ospakizunean,<br />

eta espetxetik atera bezain<br />

laster agindutako besarkada eta<br />

esker onak herrikideei banan-banan<br />

ematen aritu zen etengabe.<br />

Ondoren, 17:30erako, jendez<br />

lepo bete zen Zelaieta plaza. Gatzaren<br />

etxe aurrean dagoen plaza<br />

Biziarteko zigorrik ez! zioten txartelak<br />

eskuetan zituzten ehunka<br />

eta ehunka lagunek bete zuten.<br />

Geldirik zeuden, preso ohiaren<br />

gurasoen etxera begira. Han zegoen<br />

Gatza, balkoian, txartel bera<br />

eskuetan zuela eta alboan emaztea,<br />

alaba eta gurasoak zituela.<br />

«Gatza, gudari, herria zurekin!»,<br />

oihukatu zuten plazan bildutakoek<br />

etengabe. Preso ohiaren<br />

etxe azpia ertzainez josia zegoen.<br />

Zortzi furgoneta pilatu<br />

ziren, eta ertzainak plazara sartzen<br />

hasi ziren. Jendetzak lurrean<br />

eserita jarraitzen zuten. Ertzainek<br />

zortzi lagun gutxienez lurretik<br />

arrastaka izkina batera<br />

eraman eta identifikatu zituzten,<br />

eta bat ez beste guztiak libre utzi.<br />

Bilboko emakume bat atxilotuta<br />

eraman zuten, eta ordu batzuk<br />

beranduago askatu. Astelehenean<br />

epaiketa azkarra egingo diote.<br />

Tentsio uneak izan ziren eta inguruko<br />

etxebizitzetan hainbat lagun<br />

atera ziren balkoietara eltzeak<br />

kolpatuz protesta egitera.<br />

18:00etan, azken agurra egin zuten<br />

Gatzak eta bere familiak balkoitik,<br />

eta etxera sartu ziren. Protestariak<br />

ere plazatik mugitzen<br />

hasi ziren, baina erabat joan gabe.<br />

Minutu batzuk geroago, preso<br />

ohia kalera atera zen, eta jende artean<br />

igaro zuen plaza agur eta besarkada<br />

artean, jendetza atzetik<br />

txalo eginaz segika zuela. Auto<br />

batean sartuta joan zen.<br />

Presoak, prozesuan eragitera<br />

Euskal Preso Politikoen Kolektiboa<br />

ere Zornotzan egon zen atzo.<br />

Egitekoa zen ekitaldian irakurtzeko<br />

gutuna prest zuen, eta, ekitaldirik<br />

egin ez zen arren, helarazi<br />

zuen mezua. Gatzaren tinkotasunarekiko<br />

miresmena plazaratu,<br />

eta, euskal presoen izaeraren eredutzat<br />

jarri zuten: «Euskal Herriaren<br />

aurkako inposizio politikoaren<br />

pean aplikatzen diguten<br />

espetxe politika hiltzaile honen<br />

porrota ageri-agerian utzi dugu».<br />

Espetxeetan Euskal Herriaren<br />

aldeko «borrokan jarraitzeko<br />

prest» daudela ohartarazi du kolektiboak;<br />

«borrokari lotuak garelako,<br />

gurean jarrera pertsonalak<br />

edo damuketa politikoak tokirik<br />

ez duelako; gure bizi osorako<br />

benetako zigor preziatua Euskal<br />

Estatuarenganako konpromiso<br />

zintzoa baita». Hortaz, konponbide<br />

prozesua bultzatzeko nahia<br />

azaldu du. «Askatasuna ekarri<br />

behar duen demokraziarako prozesuari<br />

hauspoa emanen diogu».<br />

Duela hiru egun arte kolektiboko<br />

kide izan duten Gatzari eskatu<br />

diote mezua zabaltzeko: «Herritarrei<br />

esaiezu bizi osorako espetxe<br />

zigorra edota politika krudel<br />

guztien gainetik, kolektibo honek<br />

eutsi egingo duela; eragin egingo<br />

dugula gure herri honek demokraziarako<br />

bidea egin eta Euskal<br />

Estatuak ametsetik errealitatera<br />

jauzia eman dezan». Hartarako,<br />

kanpokoen zein barrukoen elkarlana<br />

aldarrikatu du: «Elkarrekin<br />

egin dezagun indar prozesu demokratiko<br />

bati abia emateko, demokraziarako<br />

bidea egiteko, injerentziarik<br />

gabe, gure herri honen<br />

etorkizuna geurea izan dadin».<br />

Gatzaren etxe aurrean batutako herritarrak eta ertzainak, aurrez aurre. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS<br />

EPPK-k «borondate fermua»<br />

azaldu du prozesu demokratikorako<br />

Mikel Ibañez<br />

Espainiaren «espetxe<br />

politika ankerrak» hil<br />

duela salatu du euskal<br />

presoen kolektiboak<br />

Oihana Elduaien<br />

Prozesu demokratikoa eraikitzea<br />

da orain lehentasuna, EPPK Euskal<br />

Preso Politikoen Kolektiboaren<br />

irudiko. Lan horretan «lehen<br />

lerroan» izango dela jakinarazi<br />

du, <strong>BERRIA</strong>ra igorritako agiri batean,<br />

eta hura burura eramateko<br />

«borondate fermua» duela dio.<br />

«Prozesu hori eraikitzeko ezinbestekoa<br />

dugu herritar ororen aktibazio<br />

eta parte hartzea. Ezeren<br />

eta inoren zain gelditu gabe, inori<br />

begira egon gabe. Guk, Euskal<br />

Herritarrok eta Euskal Herriko<br />

eragileok dugu prozesu Demokratikoa<br />

eraikitzeko erantzukizuna.<br />

Gure eskuetan dago prozesu<br />

hori bururaino eraman eta<br />

gure herriaren askatasuna ahalbidetuko<br />

duen markoa gureganatzea».<br />

Mikel Ibañez euskal preso politiko<br />

ohia «Espainiako estatuak<br />

hil» duela salatzeko oharra kale-<br />

ratu du EPPK-k, eta hain justu,<br />

Ibañez «heriotzaraino eramateko»<br />

arrazoia horixe dela diote:<br />

«Konpromiso horri tinko eustea».<br />

Ibañez ez dela arrazoi naturalengatik<br />

hil ohartarazi du EPPKk:<br />

«[Espainiak] Euskal Preso Politikoon<br />

kontra aplikatzen dituen<br />

gerra neurriek hil dute Mikel».<br />

«Espainiako estatuak indarrean<br />

duen espetxe politika krudel zein<br />

ankerrak eraman du Mikel heriotzaraino.<br />

Urteetako jazarpenak<br />

eta bere gain estatuek deskargatu<br />

duten errepresio bortitzak eragin<br />

du Mikelen heriotza», dio. Ibañez<br />

ez ezik EPPK-ko beste 22 kide<br />

ere «Espainia eta Frantziako estatuek<br />

indarrean duten Euskal Preso<br />

Politikoen kontrako kartzela<br />

politika kriminalak» hil dituela<br />

salatu du.<br />

«Duintasuna»<br />

«Jarrera koldarra, ankerra eta<br />

krudela» izatea egotzi dio EPPK-k<br />

Espainiari, baina, horren aurrean<br />

Ibañezek izandako jarrera goraipatu<br />

du: «Mikel kidearen duintasuna<br />

azpimarratu nahi du<br />

gaurkoan EPPK-k. Bere bizia hari<br />

batetik zintzilik edukita ere, ‘irtenbide<br />

indibidualizatuari’, damuketari<br />

alegia, uko egin eta<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 7<br />

Euskal Herria ‹ Harian<br />

duintasunez eta osotasunez Euskal<br />

Herriaren askapenaren aldeko<br />

borrokari eutsi zion gogor.<br />

Gora zu Mikel!». Izan ere, Ibañez<br />

gaixo zegoela jakindakoan, egoera<br />

erraztu beharrean, «jazarpena<br />

estutu eta presioa areagotu» zizkiotela<br />

salatu du. «Euskal Preso<br />

politikooi muturreko bizi baldintzak<br />

inposatu eta, baldintza<br />

hauek ‘arintzeko’ eskaintzarekin<br />

gure damuketa eskatzen duen politika<br />

ere aplikatu zioten».<br />

EPPK-ren ustez, jarrera horrekin<br />

Espainiako Estatuak argi utzi<br />

zuen presoak «tresna gisara» erabili<br />

nahi dituztela; «Euskal Preso<br />

Politikoak gure herriaren ukazioa<br />

betikotu eta aterabide demokratikoa<br />

ekarriko duen eszenatoki<br />

demokratikoa ekiditeko».<br />

Nolanahi ere, EPPK-k «Euskal<br />

Herriaren askatasunaren aldeko<br />

bidean tinko» jarraituko duela azpimarratu<br />

du. «Gure herriaren aitortza<br />

eta bere etorkizuna erabakitzeko<br />

eskubidean, lurraldetasuna<br />

eta autodeterminazioaren<br />

aitortzaren bidean gogor eta tinko<br />

jardungo dugu. Horiek dira<br />

hain zuzen ere gure herrian amnistia<br />

eta bakea, justizian oinarritutako<br />

bakea, eraikitzeko ezinbesteko<br />

premisak».

---

8 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Harian › Euskal Herria<br />

Jone Goirizelaia q Abokatua eta ezker abertzaleko kidea<br />

Ezker abertzalearen erabakiaren aldebakartasuna nabarmendu arren, Jone Goirizelaiak uste du estatuari<br />

exijitu egin behar zaiola jarrera aldatzeko. Nazioarteko komunitatea horixe eskatzen ari dela dio.<br />

«Iritsi da unea estatuak errepresio<br />

tresnak bertan behera utz ditzan»<br />

Pello Urzelai Bilbo<br />

Abokatu bulegoko mahaia beteta<br />

dauka, baina ordenatuta. Lana<br />

falta ez zaion seinale. Hamaika zereginen<br />

artean, tarte bat hartu du<br />

Jone Goirizelaia abokatu eta ezker<br />

abertzaleko kideak <strong>BERRIA</strong>ren<br />

galderei erantzuteko. Konbentzimenduz<br />

eta ilusioz hitz egiten<br />

du egungo abagune politikoaz.<br />

Jose Mari Sagardui, Gatza, azkenean<br />

etxean dago, kartzelan 31 urte eman<br />

eta gero. Zer gogoeta egin duzu Gatzaren<br />

kasua dela eta?<br />

Oso zaila da ondo azaltzea zer sentitzen<br />

duzun holako gauzak gertatzen<br />

direnean. Gatza ezagutu<br />

nuen orain dela ez dakit zenbat urte,<br />

justu lanean hasi nintzenean.<br />

Une hartan oso jende gutxi zegoen<br />

abokatu moduan lanean, eta<br />

nik kartzelan ezagutu nuen, nire<br />

lehenengo pausoak ematen hasi<br />

nintzenean. Gero, egokitu zitzaidan<br />

berarekin egotea, hainbat<br />

epaiketa izan zituenean, eta baita<br />

kartzela batetik alde egiteko ahalegina<br />

egin zuenean auzipetu zutenean<br />

ere. Lehenengo gauza poztasuna<br />

da: zein ondo! Hainbeste<br />

gauza pasatu eta gero, kalean eta<br />

etxean dago. Beste aldetik, tristura<br />

sortzen da ikusita pertsona bat<br />

31 urte kartzelan egon eta gero bere<br />

etxera ailegatzen dela eta haren<br />

zain egon direnek ezin izan<br />

dutela berarekin egon, eta Euskal<br />

Herrira etortzeko hainbat kontrol<br />

pasatu behar izan zituela. Hirugarrenik,<br />

kontuan izan behar da preso<br />

izan dela eta zelako neurriak<br />

eta zelako espetxe politika sufritu<br />

izan dituen eta zergatik. Estatuak<br />

erabiltzen dituelako presoak bere<br />

interesak aurrera ateratzeko. Politika<br />

hori aldatu behar da, barruan<br />

daudenek eta zigorra beteta<br />

daukatenak kaleratu behar dira.<br />

Ez dauka zentzurik une honetan<br />

aplikatzen denak. Horretaz<br />

gain, gaixotasun larriak dauzkatenak<br />

ere kaleratu behar dira, eta<br />

presoek Euskal Herrian egon behar<br />

dute. Egungo momentuare-<br />

kin lotuta, parte hartu behar dute<br />

prozesuan.<br />

Gatzaren kasua ere lotuta dago Arnaldo<br />

Otegiren kasuarekin. Hain zuzen,<br />

Gatzari buruzko ekitaldi batean<br />

parte hartzeagatik zigortu baitzuten<br />

Otegi,nahiz eta gero Auzitegi Gorenak<br />

epaia baliogabetu epaimahaiaren<br />

inpartzialtasunagatik.<br />

Arnaldo Otegi zigortu dute Arnaldo<br />

delako. Azpimarratu behar da<br />

Arnaldo Otegiren aurka egiten diren<br />

prozedura guztiak lan politikoa<br />

egiteagatik eta hitz egiteagatik<br />

direla, hau da, politikari batek<br />

egin behar duenagatik kartzelatu<br />

edo epaitu dute. Ez dut nik bakarrik<br />

azpimarratzen hori, Estrasburgoko<br />

Auzitegiak eman duen<br />

azken epaiak ere azpimarratzen<br />

du politikari modura egin zituen<br />

adierazpenak egiteagatik kondenatu<br />

dutela. Gatzarekiko loturari<br />

dagokionez, Gatzaren askatasunaren<br />

alde Zornotzan egin zen<br />

ekitaldian hark kalean egon behar<br />

zuela baino ez zuen esan Otegik,<br />

Mandelarekin alderatu zuen<br />

eta konparazio hori egiteagatik bi<br />

urte eskatu eta zigortu zuten.<br />

Epaiketa horretan oso argi gelditu<br />

zen jazarpena izan zuela politikaria<br />

delako, eta egilearen araberako<br />

zigor zuzenbidea erabili zela,<br />

eta hori guztiz debekatuta dago.<br />

Erregimen diktatorialetan bakarrik<br />

erabiltzen zen. Kasu honetan<br />

Arnaldo Otegi zigortu zuten bera<br />

zelako, zeren berarekin batera auzipetuak<br />

izan ziren beste bost pertsonak<br />

absolbitu egin zituzten.<br />

Oso adierazgarria da.<br />

Adierazgarria da, halaber, Arnaldo<br />

Otegi atxilotzea ezker abertzalearen<br />

ildo berria martxan jartzen hasi zenean<br />

eta espetxean atxikitzea.<br />

Estatuak oso argi zeukan nolako<br />

lana egiten ari ziren Arnaldo Otegi,<br />

Arkaitz Rodriguez, Sonia Jazinto<br />

eta Miren Zabaleta. Bazekien<br />

eztabaida martxan jarri zutenean<br />

zertarako zen, benetako<br />

eztabaida estrategikoa izango zela,<br />

horren atarian geundela, eta<br />

baita horrek zein ondorio izango<br />

zituen ere. Hori gainetik kendu<br />

JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS<br />

nahi izan zuten. Estatuak pentsatu<br />

zuen pertsona batzuk kenduta<br />

ezinezkoa izango zela eztabaida<br />

aurrera eramatea, baina erratu<br />

egin zuen. Egia da min egin zuela<br />

oso pertsona baliagarriak kenduta,<br />

baina ez zuen lortu nahi zutena,<br />

hau da, eztabaida bertan behera<br />

botatzea. Guztiz kontrakoa lortu<br />

zuen, eztabaida benetakoa izatea,<br />

azken muturreraino eramatea,<br />

erabakia alde bakarrez<br />

hartua izatea eta estrategia aldaketa<br />

hori martxan jartzea.<br />

Nola laburtuko zenuke bi hitzetan<br />

Zutik Euskal Herria dokumentuan<br />

biltzen den apustua?<br />

Gauza inportanteak daude. Batetik,<br />

aldebakartasuna azpimarratuko<br />

nuke, hau da, guk erabaki<br />

dugu eta guk argi daukagu erabakia<br />

nolakoa den eta zein tamaina<br />

daukan. Aldebakarrekoa izateak<br />

esan nahi du erabakiak hartzen<br />

ditugunean azkeneraino eramateko<br />

gai izango garela eta zilegitasun<br />

osoa daukagula hori aurrera<br />

eramateko. Horrekin batera, de-

---

atea guztiz estrategikoa izan da.<br />

Ez da taktikoa. Guztiz estrategikoa<br />

da. Debate handia izan da, benetako<br />

debatea. Ezker abertzalea<br />

Euskal Herrian egiten den politikaren<br />

erdian jarri da. Proposamen<br />

batzuk jarri ditu mahai gainean,<br />

eta gero pauso batzuk eman<br />

dira. Adibidez, Gernikako Akordioa<br />

aipatu behar da. Beste hanka<br />

inportante bat, hirugarrena,<br />

aliantza politika da. Independentistak<br />

eta subiranistak diren beste<br />

alderdi batzuekin egin behar<br />

dela erabaki dugu. Hortik etorri<br />

da EArekin egin dugun akordio<br />

estrategikoa, eta EA eta Alternatibarekin<br />

egin dugun beste akordioa.<br />

Horrek panorama politikoa<br />

mugitu du.<br />

Apustu horretan parte garrantzitsu<br />

bat izan da bidea indarkeriarik gabe<br />

izatea zehaztu izana. Hasieran, batzuek<br />

zalantzan jartzen zuten horren<br />

egiatasuna. Denborarekin gero eta<br />

argiago dago?<br />

Hainbat modu daude gauzak egiteko,<br />

eta guk erabaki dugu modu<br />

bat eta bakarra erabiliko dugula:<br />

bide politiko, demokratikoa eta<br />

baketsua, biolentzia erabili gabe.<br />

Oso gauza inportantea izan da.<br />

Mitchellen printzipioekin lotu dugu,<br />

eta hainbat adierazpen egin<br />

ditugu. Horrekin markatzen da<br />

bidea nola egin. Horretaz gain,<br />

markatuta dago instituzioen barnean<br />

aritu behar dela, indar metaketa<br />

oso inportantea dela, eta intsumisoa<br />

landu behar dela aipatzen<br />

da. Egia da hasieran batzuk<br />

oso eszeptiko agertu zirela, eta sinesgarritasun<br />

falta zegoela.<br />

Orain, ordea, berreskuratu egin<br />

dugu, gizarteak benetan ikusten<br />

eta sinesten du gai izan garela erabaki<br />

duguna aurrera eramateko,<br />

eta bidean gauzak gertatu direnean<br />

gure erantzuna erabakiarekin<br />

eta gogoetarekin lotuta joan dela.<br />

Hori ikusten duenean, orduan gizarteak<br />

esaten du zergatik ez dira<br />

legalezkoak? Eta eskatzen du legezkoak<br />

izatea.<br />

Legezkoak izateko tresna Sortu litzateke.<br />

Zein da Sorturen esanahia<br />

ezker abertzalearen apustuaren barruan?<br />

Zutik Euskal Herria-ren ondorioetan<br />

jaso zen. Egoera berri batean,<br />

estrategia berri batean, ezker<br />

abertzaleak legezkoa izan behar<br />

zuela ikusi zen. Legezkoak, besteen<br />

eskubide berberak izateko,<br />

edozein tokitan egoteko besteak<br />

bezala, politikan parte hartzeko<br />

eskubide guztiekin. Legalitatean<br />

sartzea eta legeak horretarako eskatzen<br />

dituen baldintza guztiak<br />

betetzea erabaki zuen. Ezker<br />

abertzaleak egin du. Egin eta gero,<br />

estatuak horren aurka egin du,<br />

helegiteak jarri ditu eta Auzitegi<br />

Gorenak ez inskribatzea erabaki<br />

du. Horrek ez dauka esplikaziorik,<br />

ez teknikorik ez politikorik.<br />

Panorama politikoaren aldaketa<br />

estatuari beldurra ematen diolako<br />

etorri da.<br />

Debekua egoera berria atzeratzeko<br />

modu bat izango litzateke?<br />

Legeztatuta, estatuak daukan di-<br />

seinua bertan behera botatzen da.<br />

Orain arteko diseinua hau da:<br />

«Ezker abertzalea suntsituko dut<br />

bide errepresiboetatik». Legalitatean<br />

sartuz gero, hori ezin da aurrera<br />

eraman. Horrekin batera,<br />

itun guztiak aldatu behar ditu, batez<br />

ere autonomia erkidegoan.<br />

Zer garrantzi ematen diozu Sorturen<br />

auzian Auzitegi Gorenean izan den<br />

zatiketari (bederatzi zazpiren kontra),<br />

boto partikularrak duen edukia<br />

kontuan hartuta?<br />

Oso inportantea izan da, ahots<br />

berdintasuna apurtu delako.<br />

«Harremanetarako<br />

Nazioarteko Taldearen<br />

lana onartu behar du<br />

estatuak»<br />

«Falta da nazioarteko<br />

komunitateak<br />

egiaztatzearen baitan<br />

pausoak ematea»<br />

«ETAk ez du ezer<br />

desberdina esan,<br />

esan zuena<br />

mantentzen du»<br />

«Subjektu politiko<br />

berria gehiago ikusten<br />

dut lotuta akordio<br />

estrategikoarekin,<br />

bozekin baino»<br />

«Ikusmin handia<br />

zabaldu da jendearen<br />

artean, eta baita lan<br />

egiteko gogoa ere»<br />

Orain arte Auzitegi Gorenak aho<br />

batez erabaki du. Aztertuz gero<br />

bederatzi epailek esaten dutena<br />

eta beste zazpiek esaten dutena<br />

ikusiko da azterketa juridikoa eta<br />

teknikoa askoz hobea eta landuagoa<br />

dagoela boto partikular horretan.<br />

Bestea bakarrik da Poliziak<br />

esaten duena hartu eta idatzi.<br />

Boto partikularrean dokumentuak<br />

aztertu dituzte, froga<br />

guztiak aztertu dituzte eta azaltzen<br />

dute zer-nolako kontraesanak<br />

dauden txosten horietan. Horrek<br />

bidea zabaltzen du Konstituzionalari<br />

begira.<br />

Orain, badirudi Sorturen auzian erabilitako<br />

dokumentazioarekin Bilduren<br />

zerrendak baliorik gabe uzteko<br />

eskatuko dutela.<br />

Filtrazioei buruz hitz egiten ari<br />

gara, hedabide batzuk hori esaten<br />

ari dira, baina ikusteko dago. Ez<br />

dakit zer erabiliko duten, ikusiko<br />

dugu inpugnazioak egiten dituztenean,<br />

baina hedabideetan Bateragunearen<br />

operazioan hartutako<br />

dokumentu batzuk aipatzen<br />

dituzte. Dokumentu horien azterketa<br />

boto partikularrean eginda<br />

dago, eta kontrako ondorioa ateratzen<br />

du boto partikular horrek.<br />

Horrekin gelditzen naiz. Orain inportantea<br />

da nabarmentzea zer<br />

egin nahi duten: berriro ere pertsonen<br />

eskubideen aurka ari dira,<br />

eta planteatzen ari dira ezin duzula<br />

parte hartu hauteskunde batean<br />

ez dakit nork ez dakit zein dokumentutan<br />

ez dakit zer esaten<br />

duelako, eta zuk ez dakizu ezer. Ez<br />

dago inondik inora frogatuta hori<br />

errealitatea denik. Indar egin behar<br />

dugu Bildu lege barruan egon<br />

dadin, exijitu behar zaio estatuari<br />

utz ditzala erabiltzen ari den tresna<br />

guztiak, ezker abertzalearen<br />

aurka, independentismoaren<br />

aurka eta eskubideen aurka. Ailegatu<br />

da momentua estatuak ere<br />

bertan behera botatzeko hartutako<br />

erabakiak eta hartutako errepresio<br />

tresnak. Horretarako, une<br />

honetan oso adierazgarria izango<br />

da inpugnaziorik ez egitea.<br />

Bilduren zerrendak aurrera egin<br />

arren, eskubide murrizketa handia<br />

gertatuko da kutsaduraren teoriaren<br />

ondorioz. Nola ikusten duzu egoera<br />

hori?<br />

Espainiako Estatuan gertatzen<br />

dena munduan ez da beste inon<br />

gertatzen. Kutsatzearena izugarria<br />

da. Baten batek duela hainbat<br />

urte zerrenda batean egon zelako<br />

edo ikuskatzailea izan zelako, zerrenda<br />

bat kutsatzen du? Horrek<br />

ez dauka azaltzerik. Gainera, hori<br />

erabiltzen dute gauza batzuk legez<br />

kanpo uzteko eta ez dute kontuan<br />

hartzen PPren, PSOEren eta<br />

beste alderdi batzuen zerrendetan<br />

inputatuta dauden ehun pertsona<br />

baino gehiago doazela, ustelkeriaz,<br />

funts publikoen erabilera<br />

okerraz, eroskeriaz inputatuta.<br />

Nola ateraraz daiteke estatua estrategia<br />

horretatik? Nazioartearen esku<br />

hartzeak eragina izango al du?<br />

Harremanetarako Nazioarteko<br />

Taldeak lan handia dauka egiteko,<br />

eta prest dago egiteko. Martxan<br />

jarri behar du, eta estatuak<br />

onartu egin behar du haren lana.<br />

Beste prozesu guztietan nazioarteko<br />

lan taldeak garrantzitsuak<br />

izan dira eta zeregin aktibo garrantzitsua<br />

izan dute. Ezker abertzaleak<br />

gogoeta egin zuenean hori<br />

ere aipatu zuen. Une honetan, estatuak<br />

ez du nahi, beldur handia<br />

dio nazioarteko komunitatearen<br />

aurrean pentsatzen duena azaltzeari,<br />

esplikaziorik ez daukalako.<br />

Ezin du esan egiten ari dena<br />

egoera honetan baliagarria dela<br />

eta egin beharreko gauza bakarra<br />

dela. Ez dute ulertuko, ezker abertzalearen<br />

erabakia eta ETAren<br />

su-etena egonda. Toki guztietan<br />

egon dira aldaketak. Estatuak<br />

egin behar du. Gernikako Akordioak<br />

gauza batzuk eskatzen dizkio<br />

ETAri eta beste batzuk estatuari.<br />

ETAk egin du, estatuak ez<br />

du egin, jarraitzen du lehengo<br />

gauzak egiten. Eskatu behar da<br />

estatuak egin dezala egin behar<br />

duena. Eta gero eragile politikoek,<br />

sozialek eta sindikalek egingo<br />

dugu dagokiguna. Nazioarteko<br />

komunitatea eskatzen ari da.<br />

Ezker abertzaleak berak garrantzia<br />

eman dio su-etenaren egiaztatze<br />

prozesuari, eta Frantziako tiroketaren<br />

inguruan argi utzi du zein den bere<br />

ikuspegia. Kezkatuta dago ezker<br />

abertzalea horrelako gehiago gerta<br />

daitezkeelako?<br />

ETAk esan zuena ikusita, ez dugu<br />

ikusten gertatutakoak kolokan<br />

jartzen duenik hartutako erabakia.<br />

Egia da gertatu dena oso gauza<br />

larria izan dela, hori esan dugu.<br />

Horrekin batera, egindako adierazpenetan<br />

oso argi gelditu da ezker<br />

abertzaleak egiten duen interpretazioa<br />

horren inguruan. Bi<br />

gauza azpimarratu behar dira:<br />

ETAk ez du esan ezer desberdina,<br />

esan zuena mantentzen du. Horregatik,<br />

uste dut gertatutakoak<br />

ez duela kolokan jartzen egindakoa<br />

eta esandakoa, baina egia da<br />

oso gauza larria izan dela. Ikusi<br />

behar da benetan zer gertatu zen,<br />

interpretazio desberdinak daude,<br />

batzuek modu batean kontatzen<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 9<br />

Euskal Herria ‹ Harian<br />

dute, beste batzuek beste interpretazio<br />

bat egiten dute, badirudi<br />

gauza puntuala izan dela, baina<br />

horrek ez dio kentzen larritasunik.<br />

Larriagoa izango zen horrek<br />

estrategiaren aldaketa ekarriko<br />

balu, eta guk, oraingoz, hori ez dugu<br />

ikusi. Berresten dugu gertatutakoa<br />

ez datorrela bat ezker abertzaleak<br />

egin duen gogoetarekin<br />

eta ez datorrela bat hartutako erabakiarekin.<br />

Falta da nazioarteko<br />

komunitateak egiaztatze horren<br />

barruan pausoak ematea. ETAk<br />

eskatu zuen lehengo egunean hori<br />

egiteko. Nazioarteko komunitateak<br />

erantzun behar du.<br />

Berriro ez gertatzeko neurriak hartzeko<br />

eskatu duzue. Espero duzue<br />

hala izatea, ETAk neurriak hartuko<br />

dituela?<br />

Espero dugu. Beraiek egiten dituzten<br />

gogoetak eta hartutako<br />

erabakia ikusten ditugu, eta hori<br />

erabaki badute, gertatutakoa ez<br />

dator bat erabakiarekin. Ezker<br />

abertzaleak esan du errefusatzen<br />

duela gertatutakoa eta neurriak<br />

jarri behar direla berriro suerta ez<br />

dadin.<br />

Egoera politikoaren aldaketaren barruan,subjektu<br />

politiko bat eratzeko<br />

saio bat dago indar independentista<br />

edo subiranista batzuen aldetik. Bildu,<br />

hauteskundeetarako osatu den<br />

koalizioa, pauso bat da bide horretan?<br />

Entzun dudanaren arabera, Bildun<br />

parte hartzen dutenek planteatzen<br />

dute subjektu elektoral<br />

berri gisa, indarrak biltzeko, gizartea<br />

aldatzeko. Subjektu politiko<br />

berria ikusten dut ez hainbeste<br />

lotuta hauteskundeekin, baizik<br />

eta akordio estrategikoarekin.<br />

Hor bai sortzen da subjektu politiko<br />

berri bat, non zenbait indar<br />

–EA, Alternatiba eta ezker abertzalea–<br />

gai izango diren lan egiteko.<br />

Egia da, Euskal Herria ezkerretik<br />

sinatu zenean azpimarratu zela<br />

subjektu politiko berri bat jaio<br />

zela eta denborarekin gauzak lortzeko<br />

lan egiteko. Bildu gehiago<br />

ikusten dut hauteskunde lehia<br />

baten aurrean, eta hori dela ematen<br />

du.<br />

Esango zenuke ari zaretela indarrak<br />

biltzen, lan egiteko moldeak aldatzen<br />

eta ilusioa sortzen gizartean?<br />

Bai, nik ikusten dut hori. Ikusten<br />

duzu toki guztietara joaten zarenean<br />

eta mobilizazioak daudenean,<br />

edo aurkezpenak egiten direnean.<br />

Oso esanguratsua da hain<br />

pertsona ezberdinak ikustea<br />

batera helburu zehatz batzuen<br />

alde. Adibidez, martxoaren 8an<br />

egindako ekitaldian, oso espektro<br />

zabala bildu ginen emakumeen<br />

eskubideen alde, eta irakurri<br />

zen aldarrikapena nahiko inportantea<br />

izan zen. Hori lortu da, eta<br />

horrek ilusio handia piztu du jendearengan,<br />

ikusten dutelako desberdinen<br />

artean posible dela lan<br />

egitea helburu batzuen alde.<br />

Ikusmin handia zabaldu da jendearen<br />

artean, oso inportantea.<br />

Eta ikusminarekin batera, lan<br />

egiteko eta helburuak aurrera<br />

eramateko gogoa.

---

10 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Harian › Euskal Herria<br />

Otegi askatzeko<br />

eskatuz, nazio<br />

manifestazioa<br />

egingo dute<br />

Elgoibarko kaleak<br />

zeharkatuko ditu<br />

martxak, hilaren 30ean,<br />

«politika egiteko<br />

eskubidea» defendatuz<br />

Oihana Elduaien Elgoibar<br />

«Arnaldo Otegik kalean behar du<br />

ilusioz betetako aro honetan, haren<br />

esku hartzea beharrezkoa dugulako<br />

aurrera eman nahi ditugun<br />

pausoetan». Hala uste du Elgoibarko<br />

Arnaldo Askatu Politika<br />

Askatu herri ekimenak, eta,<br />

horregatik eta «politika egiteko<br />

eskubidea» aldarrikatuz, nazio<br />

manifestazioa antolatu dute herrian,<br />

hilaren 30erako. Baimenduta<br />

dago, eta 17:30ean hasiko da.<br />

Beste hainbat eragilerenaz gain<br />

gain, Eusko Alkartasunaren,<br />

Aralarren, Alternatibaren eta ezker<br />

abertzalearen babesa du.<br />

Batasuna berregitea egotzita,<br />

otegi duela 19 hilabete atxilotu zuten<br />

Rafa Diez Usabiaga, Sonia Jacinto,<br />

Miren Zabaleta, Arkaitz Rodriguez,<br />

Txelui Moreno, Amaia<br />

Esnal, Jose Manuel Serra, Rufi<br />

Etxeberria eta Ainara Oizekin batera.<br />

Aurrenengo zortziak auzipetuta<br />

daude, eta Otegik, Jacintok,<br />

Zabaletak eta Rodriguezek preso<br />

jarraitzen dute. Haiek guztiak eta<br />

gainerako euskal presoak gogoan<br />

izan dituzte Arnaldo Askatu herri<br />

ekimeneko kideek, Elgoibarren<br />

emandako prentsaurrekoan;<br />

akordura ekarri dituzte bereziki<br />

Elgoibarko presoak, eta berriki<br />

hil den Mikel Ibañez preso ohia.<br />

Otegi preso eraman zutenetik,<br />

«Arnaldok berak hasitako bideari<br />

jarraituz», Euskal Herrian aldaketa<br />

asko izan direla nabarmendu<br />

du Arnaldo Askatu herri ekimenak.<br />

«Besteak beste, irtenbide<br />

demokratikoaren eta baketsuaren<br />

alde egin den jauzia». Urrats<br />

Arnaldo Askatu Politika Askatu herri ekimeneko kideak, atzo, Elgoibarren. JON URBE / ARGAZKI PRESS<br />

horiek egiteko orduan Otegiren<br />

parte hartzea ezinbestekoa izan<br />

dela nabarmendu du herri ekimenak,<br />

eta hori euskal alderdi politikoek<br />

eta gizarteak ez ezik, PSOEk<br />

ere ulertu duela.<br />

Herri ekimeneko kideek ez<br />

dute dudarik, «Otegi espetxean<br />

egoteko arrazoiak politikoak<br />

dira. Denok dakigu bahitu politikoa<br />

dela». Horregatik, eta azkenaldian<br />

mobilizazio ugari izan direla<br />

jakin arren, «ahalegina» egin<br />

eta Otegiren askatasunaren aldeko<br />

manifestaziora joateko deia<br />

egin diete euskal herritar guztiei:<br />

«Arnaldoren aldeko mobilizazio<br />

honek baditu, gure ustez, esfortzu<br />

berezia merezi duten motiboak».<br />

Alderdi politikoen babesaz<br />

gain, 800 bat gizabanako eta eragileren<br />

babesa ere jaso du hilaren<br />

azken larunbatean egingo den<br />

manifestazioak. Besteak beste,<br />

Uxue Alberdi, Maialen Lujanbio<br />

zein Xabier Amuriza bertsolarien,<br />

Fermin Muguruza eta Eñaut<br />

Elorrieta musikarien, Juan Luis<br />

Zabala idazlearen eta Juan Gorriti<br />

artistaren atxikimendua jaso<br />

du. Atxikimendu gehiago jaso-<br />

Erredakzioa Bilbo<br />

Gaur zortzi, apirilaren 24an, Aberri<br />

Eguna egingo dute Gernikan<br />

(Bizkaia) eta Baigorrin (Nafarroa<br />

Beherea), Independentistak sareak<br />

antolatuta; bi egun geroago,<br />

berriz, Gernikako bonbardaketaren<br />

74. urteurrena beteko da. Independentistak<br />

sareak bi gertaerak<br />

lotu zituen atzo Gernikako<br />

Juntetxean.<br />

Alde batetik, omenaldia egin<br />

zieten bonbardaketan hildakoei<br />

eta senideei. Omenaldia frankismoaren<br />

biktima guztiei. 74 krabelin<br />

gorri jarri zituzten sarearen zapi<br />

berdearen gainean, ikurrinaren<br />

eta zortzi puntako izarraren<br />

ondoan, Gernikako arbolaren aurrean.<br />

«Memoriaren krabelin gorriak»,<br />

Txutxi Ariznabarreta bozeramailearen<br />

arabera.<br />

tzen ere ari dira oraindik, webgunean.<br />

Kanpotik Elgoibarrera joan behar<br />

dutenentzat erraztasunak jarri<br />

nahi dituzte. Horregatik, autobus<br />

eta autoentzat aparkaleku bereziak<br />

prestatuko dituztela<br />

jakinarazi dute. Nolanahi ere,<br />

ahal dutenei garraio publikoa<br />

erabiltzeko aholkua eman diete.<br />

Informazio gehiago bildu<br />

@ nahi izanez gero eta<br />

manifestazioari atxikimendua<br />

emateko, klikatu hemen:<br />

http://arnaldotegi.com<br />

Independentistak<br />

sareak Gernikan<br />

hildakoak omendu ditu<br />

74 urte geroago Euskal<br />

Herria bizirik dagoela<br />

aldarrikatu dute,<br />

apirilaren 24ko Aberri<br />

Egunaren atarian<br />

Bestetik, bi garaiak uztartu zituzten,<br />

esanez Gernika eta Euskal<br />

Herria bizirik daudela, «eraso,<br />

gezur eta sufrimendu guztien gainetik».<br />

Gehitu zuten Gernikako,<br />

Durangoko eta Otxandioko bonbardaketetan<br />

hildakoen ondorengoak<br />

independentzia aldarrikatzen<br />

ari direla, «gero eta indartsuago».<br />

Saio amaieran Jon Enbeita<br />

bertsolariak eta Rafa Rueda<br />

musikariak Ale bana kantatu zuten,<br />

Independentistak sarearentzat<br />

prestatu duten kantua.<br />

Parte hartzeko eskaera<br />

Sareak dei egin die «kolore guztietako<br />

independentistei», alderdikeriak<br />

alde batera utzi eta apirilaren<br />

24ko Aberri Egunetan parte<br />

hartzera. Argi berdea independentziari<br />

izango da leloa. Baigorrin<br />

bat egingo dute Aberri Egunak<br />

eta Nafarroaren Egunak.<br />

Hurrengo urteko Aberri Eguna<br />

Iruñean izango da, «Nafarroako<br />

Erresumaren eta Euskal Herriaren<br />

hiriburuan». 2012an 75 urte<br />

beteko dira Gernika bonbardatu<br />

zutenetik, eta 500 urte, Nafarroa<br />

konkistatu zutenetik.

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 11<br />

‹ Publizitatea

---

12 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Harian › Euskal Herria<br />

ETAk berretsi du borroka<br />

armatua atzean uzteko<br />

konpromiso argia duela<br />

Erakunde armatuak dio meniaren xedea<br />

aldaketa politiko eta sozialerako «urrats<br />

erabakigarri eta atzeraezinak» egitea dela<br />

Frantziako tiroketa gertatu arren, ETAren<br />

atentaturik ez dela egongo uste du Aresek<br />

Jon Olano<br />

«Ziklo oso bat ezaugarritzen duen<br />

konfrontazio armatua gainditzeko<br />

konpromiso argia» duela berretsi<br />

du ETAk Zutabe barne buletinaren<br />

113. alean. Bertan, suetenaren<br />

erabakiaren atzean<br />

«askapen prozesuan urrats erabakigarri<br />

eta atzeraezinak egitea»<br />

dagoela dio erakunde armatuak,<br />

Gara egunkariak jakinarazi<br />

duenez.<br />

ETAren ekimena: Aldaketa politikoa<br />

gauzatzeko borondatea eta<br />

konpromisoa izenburupean, egoera<br />

politikoa aztertu du ETAk.<br />

Su-etena erabakitzeko bi baldintza<br />

politikok eragin dutela dio<br />

ETAk: «Euskal Herriak bere etorkizuna<br />

erabakitzeko duen eskubidearen<br />

jendarteratzea, batetik,<br />

eta gatazka politikoa bide politiko<br />

eta era elkarrizketatuan konpontzeko<br />

herri nahia, bestetik».<br />

Orain arteko egoeran «askapen<br />

prozesua blokeatzeko arriskua»<br />

zegoela dio ETAk, eta Frantziak<br />

eta Espainiak horixe nahi dutela.<br />

Horren kontra ezker abertzaleak<br />

egoeraren azterketa «egokia» egiten<br />

asmatu zuela iritzi dio era-<br />

G Pasarteak<br />

ETAk Zutabe-ko 113. alean argitaratutako<br />

artikuluaren pasarte<br />

batzuk, hitzez hitz:<br />

pErabakiaren muina. «Hori<br />

dago, eta ez besterik, gure erabakien<br />

atzean: egungo egoera<br />

politikoak eskaintzen dituen<br />

baldintzak oinarri harturik, askapen<br />

prozesuan urrats erabakigarri<br />

eta atzeraezinak ematea».<br />

pAldaketa. «Aldaketa politiko<br />

eta soziala gauzatzeko ahalik<br />

eta indar gehienen metaketa<br />

eta bidea egitea ezinbestekotzat<br />

hartzen dugu. Hortaz, baldintza<br />

eta aukera horiek biderkatzeko,<br />

eta Euskal Herrian<br />

gehiengo politiko eta sozial berriak<br />

hezurmamitzeko norabidean<br />

kokatu behar den urratsa<br />

da».<br />

pEzker abertzalea. «Ezker<br />

kunde armatuak: «Bere iniziatibaz,<br />

egoera iraultzeko aukera<br />

abian jarri zuen».<br />

Bestalde, ukatu egin du menia<br />

beste asmo batzuen ondorio dela:<br />

«Ahultasunarekin lotu dute batzuek.<br />

Ezker abertzalearen erabakiek<br />

behartuta izan dela dio beste<br />

zenbaitek. Ez da falta, maltzurkeriaz,<br />

ezker abertzalea hauteskundeetan<br />

egoteko asmoarekin lotu<br />

duenik».<br />

2007ko irailean argitaratu zuen<br />

ETAk azkenekoz Zutabe buletina.<br />

Artikuluaren arabera, Gara-k<br />

atzo plazaratutakoa apirilean idatzia<br />

da, baina ez du egunik zehazten.<br />

«Ekintza armaturik ez egiteko<br />

erabakia» 2010eko otsailean hartu<br />

zuela argitu du ETAk. Erabaki<br />

hori hilabeteetan isilpean egon<br />

zela dio, eztabaida politikoa «desitxuratzea»<br />

eragozteko, eta protagonismoa<br />

«urratsak egiten ari ziren<br />

eragile politiko eta sozialengan»<br />

jartzeko. Denbora horretan,<br />

hainbat eragileren eta herritarren<br />

aktibazioan urrats garrantzitsuak<br />

egin direla nabarmendu<br />

du ETAk; 2010ean Independentistak<br />

sareak deitutako Aberri Egun<br />

abertzaleak egoeraren irakurketa<br />

egokia egiten asmatu zuen,<br />

eta bere iniziatibaz, egoera<br />

iraultzeko aukera abian jarri<br />

zuen».<br />

pBorroka.«Ezker abertzaleak<br />

ez duela irabazi agerikoa da.<br />

Bestela Euskal Herria herri aske<br />

gisa agertuko zen munduko<br />

mapetan. Herri zapaldua da,<br />

herri ukatua. Ez dugu irabazi,<br />

baina borroka ez da alferrikakoa<br />

izan. Borroka horri esker Euskal<br />

Herriak bizirik dirau, eta zabalik<br />

du, oraindik orain, irabazteko<br />

aukera».<br />

pKonponbidea. «ETAk gatazka<br />

politikoari behin betiko konponbide<br />

demokratikoa emateko<br />

aukera erraztu du, ziklo oso bat<br />

ezaugarritzen duen konfrontazio<br />

armatua gainditzeko konpromiso<br />

argia erakutsiz».<br />

«masiboa», Lortu Arte EAk eta ezker<br />

abertzaleak sinatutako akordioa,<br />

Adierazi EH ekimena eta<br />

Bruselako Adierazpena, kasu.<br />

2010eko irailean, otsailean erabakitakoaren<br />

berri ematerakoan,<br />

ETAk ordura arteko mugimenduei<br />

«bultzada» bat eman ziela<br />

uste du erakunde armatuak.<br />

Artikuluan zehazten denez,<br />

Euskal Herriari eta nazioarteko<br />

komunitateari zuzentzen zaio<br />

ekimena. Nazioartetik presioa bideratuz,<br />

Espainiaren «blokeo» jarreran<br />

«higadura» eragin nahi du<br />

ETAk.<br />

«Ez da egokia», dio Zabaletak<br />

Frantziako tiroketa jazo arren,<br />

Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo<br />

sailburu Rodolfo Aresek ez du<br />

uste ETAk atentaturik egiteko asmorik<br />

duenik. «Ez dugu daturik<br />

horrelakorik gerta daitekeela<br />

pentsatzeko», adierazi du. Bestalde,<br />

ETAren adierazpenak «interpretatzeari»<br />

utzi behar zaiola<br />

esan du Eusko Jaurlaritzako lehendakari<br />

Patxi Lopezek.<br />

Aralarreko koordinatzaile Patxi<br />

Zabaletak ere mintzagai izan<br />

du ETAren adierazpena. Haren<br />

irudiko, erakunde armatuaren<br />

«konpromisoa ez da txarra, baina<br />

ezta behar bezalakoa ere». Izan<br />

ere, Gernikako Akordioaren eskakizunak<br />

ez dituela betetzen iritzi<br />

dio Zabaletak. EAJko Gipuzkoako<br />

presidente Joseba Egibarren<br />

ustez, ETA «egokitze fasean»<br />

dago, eta indarkeria «behin betiko»<br />

amaitu beharko du.<br />

pNazioartea. «[ETAk nazioarteari<br />

deia luzatzen dio] Nazioarteko<br />

komunitatea gatazka politikoaren<br />

konponbide demokratiko<br />

globalean bete-betean<br />

sartu eta erreferentzia handitzeko.<br />

Eta ondorioz, nazioartetik<br />

presioa bideratuz, estatuaren<br />

blokeo posizioan higadura eragiteko».<br />

pEspainiako Gobernua. «ETAk<br />

bere erabakia isilpean zuen tartean,<br />

ukazioarekin, atxiloketekin,<br />

torturarekin, espetxeratzeekin<br />

eta euskal preso politikoen<br />

kontrako jazarpen estuarekin<br />

segitzen zuen. Ate guztiak itxita».<br />

pEAJ. «Ezin daiteke esan PNVk<br />

bere estrategian galdu duenik.<br />

Ez behintzat kudeaketa autonomikoari<br />

atera dizkioten etekinei<br />

erreparatzen badiegu».<br />

Guardia zibilak, Villabonan, Lander Etxeberriaren etxea miatzen. JAVIER ETXEZARRETA / EFE<br />

Lau egunetan etenik<br />

gabe torturatu dutela<br />

salatu du Esnaolak<br />

Aitor Esnaola<br />

eta Lander Etxebarria<br />

espetxeratzeko agindu<br />

du Grande-Marlaska<br />

epaileak<br />

Jakes Goikoetxea Donostia<br />

Aitor Esnaolari «etengabe» jarri<br />

diote poltsa, «etengabe» galdu du<br />

konortea eta «kolpeak» eman dizkiote,<br />

guardia zibilek asteartean<br />

atxilotu zutenetik atzo arte. Hala<br />

jakinarazi zion atzo bere abokatuari,<br />

elkarrekin hitz egiteko izan<br />

zituzten bi minutu eskasetan, Auzitegi<br />

Nazionaleko ziegan. Abokatuari<br />

ez ezik, Fernando Grande-<br />

Marlaska epaileari ere esan dio<br />

guardia zibilek torturatu egin dutela<br />

eta bere deklarazioa torturek<br />

bultzatuta egin duela.<br />

Lander Etxeberriak, berriz,<br />

abokatuari aitortu dio ostegunetik<br />

atzo arteko atxiloaldia «oso gogorra»<br />

izan dela. Ez dio zehaztasun<br />

gehiago eman. «Lur jota» zegoen,<br />

abokatuaren esanetan. Baita<br />

kezkatuta ere, sinatu duen deklarazioa<br />

«asmakeria» delako.<br />

Asteartean Aitor Esnaolaren<br />

anaia Igor ere atxilotu zuten, Le-<br />

gorretan (Gipuzkoa), eta hiru egunez<br />

eduki zuten inkomunikatuta.<br />

Egun «gogorrak» izan direla esan<br />

zuen.<br />

Esnaolak eta Etxeberriak atzo<br />

deklaratu zuten Grande-Marlaskaren<br />

aurrean. Biak espetxeratzeko<br />

agindu zuen epaileak, eta<br />

Soto del Realgo espetxean daude<br />

(Espainia). Esnaolari ETAko kide<br />

izatea, armak edukitzea, lehergailuak<br />

gordetzea eta atentatuak<br />

egiteko informazioa ematea leporatzen<br />

dio. Zehazki, Mikel Uribe<br />

Ertzaintzako goi karguari eta Lezoko<br />

zinegotzi sozialista bati buruzkoa.<br />

Uribe 2001eko uztailaren<br />

14an hil zuen ETAk, Leaburun<br />

(Gipuzkoa).<br />

Etxeberriaren kasua adierazgarria<br />

da. Grande-Marlaskak bi<br />

garaitan ETAko kidea izatea leporatzen<br />

dio: 1998an eta 2010ean.<br />

Baina 1998koagatik ezin dute berriro<br />

zigortu, jada kartzela zigorra<br />

bete baitzuen delitu horregatik,<br />

Frantzian, 2001etik 20<strong>04</strong>ra.<br />

Frogarik ez<br />

Epaileak autoan dio Etxeberriak<br />

iazko irailean ETArekin harremanetan<br />

jarri zituela Aitor Esnaola<br />

eta Andoni Goikoetxea<br />

—Guardia Zibila haren bila ari

---

da—. Autoaren arabera, Etxeberriak<br />

onartu egin du 1998koa, baina<br />

ukatu egin du 2010eko bilera<br />

berak hitzartu zuela.<br />

Grande-Marlaskak dio Etxeberriaren<br />

kontrako «froga» bakarra<br />

Esnaolak Guardia Zibilari egindako<br />

aitormena dela. Esnaolak<br />

salatu du aitormena torturapean<br />

egin duela; epailearentzat, hala<br />

ere, «sinesgarritasun objektiboa»<br />

eta «egiantzekotasun subjektiboa»<br />

ditu, ustez hark esandakoen<br />

bitartez topatu dituztelako lehergaia,<br />

zuloak... Epaileak, silogismo<br />

bat aplikatuz, ondorioztatu du ez<br />

dela «logikoa» deklarazioa «okerra<br />

izatea bakarrik Etxeberriari<br />

dagokion zatian».<br />

Bozetan egoteko traba ugari jarri<br />

arren ez dela «kikilduko» dio Bilduk<br />

Nafarroako<br />

Parlamenturako eta<br />

Iruñeko Udalerako<br />

zerrendak aurkeztu ditu<br />

koalizioak Iruñean<br />

Irene Arrizurieta Iruñea<br />

Maiatzaren 22ko hauteskundeetan<br />

aurkeztu ahal izateko «traba<br />

ugari» jarriko dizkieten arren ez<br />

dela «kikilduko» adierazi du Bilduk.<br />

«Justiziak arrazoi emango<br />

digu», adierazi du Bakartxo Ruizek,<br />

koalizioko ordezkariak. «Estatu<br />

demokratiko batean Bilduren<br />

zerrenden aurka egitea eskandalagarria<br />

litzateke».<br />

Nafarroako Parlamenturako<br />

eta Iruñeko Udalerako zerrendak<br />

aurkeztu zituen Bilduk atzo Iruñeko<br />

hotel batean egindako aurkezpen<br />

jendetsuan. Ekitaldian<br />

izan zen, besteak beste, Carlos<br />

Garaikoetxea lehendakari ohia<br />

eta EAko kidea. Parlamentuko<br />

zerrendaburua Maiorga Ramirez<br />

EAko Nafarroako idazkaria izanen<br />

da. Atzetik joanen dira: Bakartxo<br />

Ruiz Herritarron Garaiko<br />

kidea, Aitziber Sarasola independentea,<br />

Koldo Amezketa EAko kidea<br />

eta Bikendi Barea independientea.<br />

Udalean, berriz, lehen<br />

postuan EAko kide Eva Aranguren<br />

joanen da. Bigarren postua,<br />

berriz, Peio Martinez de Eulate pi-<br />

Basabek dio Aralar dela<br />

behar bezalako ezker<br />

abertzalearen giltzarria<br />

Erredakzioa Bilbo<br />

«Aralar giltzarria da herri honek<br />

nahi duen eta behar duen ezker<br />

abertzalea izan dezan». Hala azaldu<br />

du Mikel Basabe legebiltzarkideak,<br />

Araba, Bizkai eta Gipuzkoako<br />

udaletarako hautagaien aurkezpenean.<br />

Etorkizuneko ezker<br />

abertzalea «berdinen artean»<br />

eraiki behar dela uste du, «bakoi-<br />

Nafarroako Parlamentuko eta Iruñeko Udaleko hautagaiak. L.F. ARROIABE / ARG<br />

tza nondik datorren eta guztiok<br />

nora joan nahi dugun jakinda».<br />

Etorkizuneko ezker abertzale horrek<br />

Aralarren oinarri programatikoak<br />

izango dituela iragarri du.<br />

«Gure bideak izan behar du gizarteari<br />

bizkarra eman beharrean,<br />

hura biltzea. Hori esaten genuen<br />

bakarrik geundela eta hori esaten<br />

dugu gure bakardadea hain handia<br />

ez den honetan ere».<br />

lotariak hartuko du. Hurrengo<br />

hiru postuetan doaz, hurrenez<br />

hurren; Arantza Oskoz, Jabier<br />

Aiesa EAko zinegotzia Iruñean,<br />

eta Patricia Perales.<br />

«Alternatibaren beldur»<br />

Bozetan Nafarroan eta Euskal<br />

Herrian «aldaketa politikoa eta<br />

soziala gauzatzeko» leihatuko direla<br />

adierazi du Bilduk. «Beldur<br />

dira etorkizuneko alternatiba aurrerakoi,<br />

ezkertiar eta abertzalea<br />

eratzera goazelako», esan du Ramirezek.<br />

Koalizioaren helburu<br />

nagusia «bakea eta normalizazio<br />

politikoa lortzea» dela esan du<br />

Ruizek. Nafarroak behar duen<br />

«aldaketa lortzeko» lanean ariko<br />

da Bilduk. Bide horretan, Nafarroako<br />

abertzale eta ezkertiarren<br />

batasuna eskatu du.<br />

«Era batera edo bestera»<br />

ezker abertzalea bozetan<br />

izango dela dio Ortuzarrek<br />

Erredakzioa Bilbo<br />

EAJko BBBko presidente Andoni<br />

Ortuzarren arabera, ezker abertzalea<br />

maiatzeko udal eta foru<br />

hauteskundeetan izango da «era<br />

batera edo bestera», eta, beraz, indar<br />

horri oztopo gehiago ez jartzeko<br />

eskatu du: «Pausoak ematen<br />

ari direla dirudi, ez diezaiegun<br />

zailtasun gehiago jarri».<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 13<br />

Euskal Herria ‹ Harian<br />

G Zerrenda<br />

NAFARROAKO PARLAMENTUA<br />

Maiorga Ramirez Erro<br />

Bakartxo Ruiz Jaso<br />

Aitziber Sarasola Jaka<br />

Koldo Amezketa Diaz<br />

Bikendi Barea Aiestaran<br />

IRUÑEKO UDALA<br />

Eva Aranguren Arsuaga<br />

Peio Martinez de Eulate<br />

Arantza Oskoz Marcilla<br />

Jabier Aiesa Dianda<br />

Patricia Perales Hurtado<br />

EAJk Lemoan (Bizkaia) eginiko<br />

ekitaldian hitz egin du Ortuzarrek.<br />

Adierazi duenez, ezker abertzaleari<br />

«bide luzea» igarotzea falta<br />

zaio «demokrata» izateko. «Ez<br />

diegu 30 urteko sufrimenduarengatik<br />

konturik eskatuko. Soilik<br />

demokratak izateko eta abertzaletasun<br />

leziorik ez emateko eskatuko<br />

diegu», gaineratu du Ortuzarrek.

---

14 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Harian › Euskal Herria<br />

50 bat hautetsik<br />

goi tentsioko linea<br />

ez eraikitzeko<br />

eskatu dute<br />

Ezkio-Itsaso eta<br />

Gueñes batuko dituen<br />

linearen aurkako jarrera<br />

erakusteko galdegin<br />

diete instituzioei<br />

Mikel Lizarralde<br />

Gueñes (Bizkaia) eta Ezkio-Itsaso<br />

(Gipuzkoa) artean goi tentsioko linea<br />

eraikitzeko egitasmoaren<br />

aurkako manifestua sinatu zuten<br />

atzo, Berrizen (Bizkaia), ia 50 hautetsik.<br />

Linea 24 udalerritatik igaroko<br />

litzateke, eta horietako askotan<br />

sortzen hasi den aurkako jarrera<br />

agerian utzi zuten udal ordezkariek.<br />

PPkoek salbu, udaletan<br />

ordezkaritza daukaten<br />

alderdi politiko guztietako hautetsiek<br />

erakutsi dute proiektuaren<br />

aurkako jarrera.<br />

Lurra erakundeak sustatu<br />

duen manifestuaren bitartez,<br />

hautetsiek 72 kilometro luze izango<br />

den 400.000 volteko goi tentsioko<br />

lineari «erabateko aurkakotasuna»<br />

adierazi diote, eta eskatu<br />

diete Eusko Jaurlaritzari, Araba,<br />

Bizkai eta Gipuzkoako foru aldundiei<br />

eta Espainiako gobernuaren<br />

EAEko ordezkaritzari eurek ere<br />

aurkako jarrera erakuts dezaten,<br />

«ingurumen ikuspuntutik nahiz<br />

ekonomikotik justifikaziorik ez<br />

duelako, eta osasunean, ingurumenean,<br />

paisaian eta ekonomian<br />

kalteak eragingo dituelako». Era<br />

berean, datozen asteetan manifestua<br />

ahalik eta hautetsi gehienek<br />

sinatzea nahi dute sustatzaileek,<br />

gerora instituzioei bidaltzeko.<br />

Alberto Frias Lurrako kideak<br />

azaldu zuenez, atzo hasi zen goi<br />

tentsioko linearen aurkako borroka.<br />

«Orain arte informazio falta<br />

izugarria egon da, baina dagoeneko<br />

hasi dira herrietan mobilizatzen.<br />

Plataformak sortuko dira,<br />

indarrak batuta borrokatzeko».<br />

Hautetsiek goi tentsioko linearen aurkako manifestua sinatu zuten, atzo, Berrizen. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS<br />

Mallabia (Bizkaia) da aurrena<br />

mobilizatu den herrietako bat.<br />

1.200 biztanleko herria izanik,<br />

1.010 alegazio aurkeztu dizkiote<br />

proiektuari. «Orain arte informazio<br />

handirik ez da egon, eta ez genekien<br />

egitasmoak zer forma<br />

izango zuen, baina jende guztia<br />

kontra dago», dio Aitor Loiola alkateak.<br />

Herrian «oso kezkatuta»<br />

daude: «900 metrora Gatika-Itsaso<br />

linea dago. Eta sustatzaileek<br />

kontrakoa esan arren, badakigu<br />

osasun kalteak eragin ditzakeela.<br />

Eta auzotarrak kexu dira. Batzuek<br />

dagoeneko esan dute linea<br />

eraikiz gero etxea saldu eta beste<br />

norabait joango direla bizitzera».<br />

Goi tentsioko linearen beharrik<br />

ez dagoela uste du Loiolak. «Ez<br />

dago justifikatua, eta ez dauka lehentasunik».<br />

Iritzi berekoa da Javier Azpitarte<br />

Berrizko alkatea ere. Mallabitik<br />

bezala, Gatika-Itsaso goi tentsioko<br />

linea igarotzen da herritik,<br />

orain eraiki nahi dena joango den<br />

lekutik 600 metrora. Azpitartek<br />

uste du proiektua ez dagoela justifikatua.<br />

«Beharrik ez dago. Eta<br />

beharra egongo balitz ere, zergatik<br />

ez bideratu gaur egungo toki-<br />

Irudia qIdiazabal<br />

tik?». Nolanahi ere, arrazoirik ez<br />

dio ikusten egitasmoari: «Politikari<br />

guztiak ari gara hizketan<br />

energia aurrezteaz. Eta horrek ez<br />

du bat egiten hitz horiekin».<br />

Goi tentsioko linearen berri komunikabideen<br />

bidez jakin dutela<br />

salatu zuen Azpitartek. «Orain<br />

jaso dugu lehenengo planoa. Eta<br />

proiektuak, gainera, ez ditu baloratzen<br />

eragingo dituen kalteak,<br />

ez zuzenak, ez zeharkakoak. Linea<br />

horrek lur batzuk ukituko<br />

ditu, eta proiektuak bermatu beharko<br />

luke lur horien jabeen etorkizuna.<br />

Baliabideak eman».<br />

BIDESARIEN KONTRA<br />

Garraiolariak errepideetara atera ziren atzo, Gipuzkoan bidesariak<br />

ezartzeko aukera irekitzen duen foru arauaren kontra egiteko. Hiru<br />

sindikatuak deituta, kamioi eta auto karabana egin zuten N-1 errepidean,<br />

Etxegaratetik Idiazabalera, eta salatu zuten EAJk, H1ek eta<br />

PSE-EEk onartutako arauaren bidez «diputazioaren diru kutxak<br />

betetzea» nahi dutela. Hiruren iritziz, «gezurra» da bidesariak N-<br />

1eko zirkulazioa murriztuko duela. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS

---

Moto gidari bat hil da<br />

errepideko ezbehar batean<br />

SOPUERTA ›35 urteko moto gidari bat zendu<br />

zen atzo Sopuertan (Bizkaia). Ezbeharra<br />

14:00etan gertatu zen, BI-3601 errepidean, eta,<br />

Herrizaingo Sailak jakinarazi duenez, Audi A3<br />

auto batek eta Suzuki markako moto batek<br />

aurrez aurre egin zuten talka. Moto gidaria autoaren<br />

azpian harrapatuta geratu zen, eta osasun<br />

zerbitzuak iristerako, hilda zegoen.<br />

Erakunde publikoei laguntza<br />

eskatu die Anadir elkarteak<br />

DONOSTIA ›Atzo,Donostian,elkarretaratze bat<br />

egin zuten frankismoan eta ondorengo hamarkadetan<br />

erietxeetan egindako ume lapurreten<br />

ondorioz kaltetutako pertsonek.Anadir elkarteak<br />

deituta egin zuten protesta,kaltetuak batzeko<br />

sortu baita.Erakunde publikoei laguntza eskatzeko<br />

baliatu zuten mobilizazioa,informazioa<br />

lortzeko trabak dituztela baitiote.Araba,Bizkai<br />

eta Gipuzkoan 300 kasutik gora agertu dira.<br />

Enrique Villareal Drogas,atzo.LANDER F. ARROIABE / ARP<br />

Omenaldia egin diete<br />

frankismoko fusilatuei<br />

IRUÑEA ›Iruñean frankismoan fusilatuta hil zituzten<br />

300 pertsonak omendu zituzten atzo Nafarroako<br />

hiriburuan.Fusilatuen Senideen Elkarteak<br />

eta Alargunen Herria elkarteak antolatuta,<br />

lore eskaintza egin zieten frankismoaren biktimei<br />

Gaztelugibelen,eta «memoria historiko gizatiarra»<br />

exijitu zuten.Enrique Villareal Drogas<br />

musikariak parte hartu zuen ekitaldian.<br />

2 Hilberriak<br />

ESKELAK<br />

(0034)943 30 40 30<br />

eskelak@iragarri.net<br />

j Laburrean<br />

188<br />

pAuto batek hartutako abiadura.<br />

Foruzaingoak orduko 188 kilometroko<br />

abiaduran zihoan ibilgailu bat<br />

atzeman zuen ostiralean Cintruenigon<br />

(Nafarroa), gehienezko abiadura<br />

orduko 90 km-koa den errepide batean.<br />

Gidariak doblean gainditu zuen<br />

baimendutako abiadura.<br />

%26<br />

pKolesterol altua duten Araba, Bizkai<br />

eta Gipuzkoako herritarrak. Cardiobus<br />

ekimeneko eledun Meritxell<br />

Gomezek aditzera eman duenez, Araba,<br />

Bizkai eta Gipuzkoan herritarren<br />

%26k kolesterol altua dute. Bihotzeko<br />

osasuna zaintzen laguntzeko ekimen<br />

bat da Cardiobus, eta Miguel Indurain<br />

txirrindulari ohia dute orain<br />

egiten ari diren kanpainako protagonista.<br />

Atzo, Donostian izan ziren.<br />

2.591<br />

pNafarroan LHko erdi mailako ikasketak<br />

egingo dituzten ikaleak.Datorren<br />

ikasturtean, 2.591 ikaslek egingo<br />

dituzte Nafarroan LH Lanbide Heziketako<br />

erdi mailako ikasketak. Hamar<br />

ikasletik bik hautatzen dute bide hori<br />

derrigorrezko eskolaratzearen ondoren.<br />

Gehienak batxilergora doaz: datorren<br />

urtean, 8.174 izango dira.<br />

‘‘ Bizitzaren ikuspegi<br />

materialista gainditzeko<br />

modu bakarra inguratzen<br />

gaituen erlatibismoa<br />

garaitzea da»<br />

JOSE IGNACIO MUNILLA<br />

Donostiako gotzaina<br />

GONZALO EGUREN<br />

EGUREN<br />

Atzo hil zen, Bergaran, 80 urte zituela<br />

Hil zara baina biziko zara<br />

zu beti gure gogoan,<br />

itxaropena dugu biltzeko<br />

berriz zurekin zeruan.<br />

Lirain eta Alain, Oier, Unai, Olatz eta Leire.<br />

Elizkizuna BERGARAKO SANTA MARINA parrokian egingo<br />

da, BIHAR, astelehena, ARRATSALDEKO ZAZPIETAN.<br />

Oharra: hil-beila Bergarako Oroilore beilatokian dago.<br />

Bi ekintzaileak, atzo, suhiltzaileek jaitsi aurretik. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />

Sabin Etxean zintzilikatu<br />

dira, Libiako gerraren<br />

aurka protesta egiteko<br />

Erredakzioa Bilbo<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 15<br />

Euskal Herria ‹ Harian<br />

Bi pertsona Sabin Etxea EAJren Bilboko egoitzako paretatik<br />

zintzilikatu ziren atzo, Libiako gerraren aurka protesta egiteko,<br />

eta EAJk Nazio Batuen Erakundeak bultzatutako misioari<br />

emandako babesa salatzeko. Arnesen laguntzarekin, bi ekintzaileak<br />

11:30 aldera zintzilikatu ziren hormatik, eta EAJ: Libiako<br />

gerrari bai. Gerra inperialistarik ez zioen pankarta erakutsi<br />

zuten. Handik minutu gutxira, ertzainak iritsi ziren Sabin Etxera,<br />

eta, Eusko Jaurlaritzaren Herrizaingo Sailaren arabera,<br />

jaisteko eskatu zieten bi lagunei, baina hauek ez zieten kasurik<br />

egin. Ordu erdi zintzilikatuta egon ostean, suhiltzaileek<br />

hormatik jaitsi zituzten. Ertzaintzak identifikatu egin zituen,<br />

eta jakinarazi zien beren kontrako diligentziak hasiko dituztela.<br />

Ekologistak Martxan-ek, KEMek, Kakitzatek, Sare Antifaxistak<br />

eta Komite Internazionalistek, berriz, bat egin dute<br />

ekintzarekin, eta gerrak herritarrengan heriotza eta miseria<br />

sortzen dituela salatu dute. Espainiako Kongresuak martxoaren<br />

22an onartu zuen, EAJren sostenguarekin, Nazio Batuen<br />

misioari babesa ematea.<br />

Datorren asteazkenean, Baionako herriko etxearen aurrean<br />

egingo dute gerraren kontrako elkarretaratzea, hainbat taldek<br />

deituta.<br />

ROBERTO RODRIGUEZ<br />

MENDIZABAL<br />

Fani gure lankidearen aita<br />

Kafe Antzokia eta Zenbat Gararen lagunak

---

16 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Harian › Mundua<br />

Aljeriako Polizia unibertsitateko ikasleen manifestazio baten aurka egiten, Aljer hiriburuan, iragan asteartean. STR / EFE<br />

Larrialdi Legea bertan behera<br />

gelditu denetik, atentaturik<br />

gogorrena egin dute Aljerian<br />

Buteflika presidentea Konstituzioaren<br />

erreforma iragartzen ari zenean talde<br />

armatu batek hamahiru soldadu hil ditu<br />

Aljerko Martirien Plaza hesituta dauka<br />

gobernuak, protestak saihesteko<br />

Mikel Rodriguez<br />

Talde armatu batek hamahiru<br />

soldadu hil ditu Aljerian, Gobernuak<br />

larrialdi egoera altxatu eta<br />

bi astera. Neurri hori bertan behera<br />

utzi duenetik gertatutako<br />

erasorik larriena izan da. Agintariek<br />

Al Kaedari lotutako islamistei<br />

egotzi diete atentatua. Iturri<br />

horren arabera, ekintzaile talde<br />

batek armadaren zaintza postu<br />

bat tirokatu du Azazga herrian,<br />

Kabilian, Aljer hiriburutik 130 kilometro<br />

ekialdera. Tiroketak bi<br />

ordu inguru iraun du, eta bi ekintzaile<br />

ere hil dituzte soldaduek.<br />

Bertze iturri batzuen arabera, hamar<br />

soldadu eta ekintzaile bakarra<br />

hil dira. Armadak operazio zabala<br />

ireki du atentatua gertatu<br />

den inguruko basoetan, erasoarekin<br />

zerikusia izan duten ekintzaileak<br />

bilatu nahian. Eskualde horretan<br />

Al Kaeda Magreb Islamikoa<br />

erakundeak presentzia<br />

handia duela dio armadak.<br />

Larrialdi egoera 1992an ezarri<br />

zuen Gobernuak, milizia islamisten<br />

aurkako borrokan armadari<br />

botere eta eskumen gehiago emateko.<br />

Gatazka armatua gerra zibil<br />

bihurtu zen praktikan, eta 1990.<br />

hamarkadan 200.000 lagun inguru<br />

hil ziren. Azken hamarkadan,<br />

talde islamisten eragina nabarmen<br />

gutxitu da, armadaren errepresioaren<br />

eraginez hein handi<br />

batean. Abdelaziz Buteflika presidenteak<br />

iragan otsailean iragarri<br />

zuen larrialdi egoera bertan<br />

behera utziko zuela, erregimenaren<br />

aurkako protestak baretu<br />

nahian. «Bakarrik terrorismoaren<br />

aurkako borrokan beharrezkoa<br />

zelako dekretatu genuen legea»,<br />

adierazi zuen Buteflikak orduan.<br />

Larrialdi egoeraren<br />

legearen bidez, Gobernuak erakundeak<br />

legez kanporatu, etxeratze<br />

aginduak ezarri, protesta oro<br />

debekatu eta atxiloketa arbitrarioak<br />

egin ditu. Duela bi aste indargabetu<br />

zuen erregimenak,<br />

manifestarien oinarrizko eskakizunetako<br />

bati men eginez.<br />

Larrialdi egoera duela<br />

bi aste kendu zuen<br />

gobernuak, protestak<br />

baretzeko asmoz<br />

Protestak ez dira isildu, ordea,<br />

eta horiek baretu nahian, inguruko<br />

herrialdeetan gertatu bezala,<br />

Buteflikak erreforma neurriak<br />

iragarri ditu. Hain zuzen, azken<br />

atentatua gertatu zen unean, soldaduak<br />

Buteflikaren iragarpena<br />

telebistatik ikusten ari ziren.<br />

Konstituzioa, hauteskunde legea<br />

eta alderdien legea berrikusiko<br />

dituztela jakinarazi du presidenteak,<br />

«demokraziaren praktika<br />

hobetzeko». Hori noizko eginen<br />

duten ez du zehaztu, eta zin egin<br />

du alderdi politiko guztiak kontuan<br />

hartuko dituela, Parlamentuan<br />

ordezkaritzarik ez dutenak<br />

barne. Gobernuaren asmoa da<br />

«prozesu demokratikoan sakontzea,<br />

Zuzenbide Estatuaren oinarriak<br />

indartzea, ezberdintasunak<br />

murriztea, eta gizarte eta ekonomia<br />

garapena bizkortzea».<br />

Aljeriaren metropoli ohiak,<br />

Frantziak, erreformei sostengua<br />

agertu die. «Norabide onean»<br />

doaz, Atzerri ministro Alain Jupperen<br />

iritziz. «Magrebetik Pertsiako<br />

Golkoraino izaten ari diren<br />

askatasunaren eta demokraziaren<br />

aldeko herri mugimenduak<br />

Aljeriari ere eragin dio, noski».<br />

«Lotsaren harresia»<br />

Larrialdi legea bertan behera utzi<br />

eta erreforma politikoak iragarri<br />

arren, Gobernuak protestak<br />

saihesteko neurriak hartzen jarraitu<br />

du. Ikusgarrienetakoa Aljer<br />

hiriburuko Martirien plazan<br />

hartu duena izan da. Manifestarien<br />

elkargune nagusienetakoa<br />

izan da enparantza hori, baina<br />

agintariek alanbrearekin hesitzea<br />

erabaki dute bertan bilkura<br />

gehiago egitea oztopatuz. Aljeriako<br />

hainbat egunkarik «lotsaren<br />

harresia» deitu diote alanbrezko<br />

hesi horri. Quotidien d’Oran<br />

egunkariarentzat «alanbrezko<br />

hesiak larrialdi egoera ordezkatu<br />

du». Kamel Daud egunkariko editorialaren<br />

egileak dioenez,<br />

«apartheidaren aldeko irtenbidea»<br />

hartu dute agintariek plaza<br />

ixteko erabakiarekin.<br />

Sirian Larrialdi<br />

Legea hurrengo<br />

astean kenduko<br />

duela agindu du<br />

Al-Assadek<br />

Erredakzioa<br />

Sirian, 1963az geroztik indarrean<br />

den Larrialdi Egoerarako Legea<br />

hurrengo astean kenduko duela<br />

iragarri du Bashar al-Assad presidenteak.<br />

Lege horren babesean,<br />

gobernuak herritarren askatasun<br />

eremuak murriztu ditu eta<br />

aurkari politikoen kontrako errepresio<br />

zorrotza bideratu du. Martxoaz<br />

geroztik, Al-Assaden aurkako<br />

matxinadak piztu dira zenbait<br />

eskualdetan. 200 lagunetik<br />

gora hil direla ziurtatu dute giza<br />

eskubideen aldeko elkarteek.<br />

Libiako<br />

matxinoek aire<br />

erasoei esker<br />

aurrera egin<br />

dute ekialdean<br />

Erredakzioa<br />

Libiako matxinoek ekialdeko<br />

Brega herriko porturako bidean<br />

aurrera egin zuten atzo, NATOk<br />

Muammar Gadaffiren indarren<br />

aurka eginiko aire erasoei esker.<br />

Aliantzako hegazkinek diktadorearen<br />

sorleku Surt hiria eta Al-<br />

Hirako eskualdea ere bonbardatu<br />

dituzte.<br />

Libiako erregimenak, berriz,<br />

Misrata hiriari erasotzen jarraitu<br />

duen arren, CICR Gurutze Gorriaren<br />

Nazioarte Batzordea bertara<br />

ailegatu ahal izan da.<br />

Egiptoko<br />

erregimenaren<br />

alderdia<br />

desegiteko<br />

agindu dute<br />

Erredakzioa<br />

Hosni Mubarak Egiptoko presidente<br />

ohiaren PND Alderdi Nazional<br />

Demokrata desegitea eta<br />

haren ondasunak bahitzea ebatzi<br />

du Kairoko administrazio auzitegi<br />

gorenak. Epaileek hartutako<br />

ebazpenak dioenez, «ez du zentzurik<br />

ez du agintea deseginda<br />

egoteak, eta ez, ordea, haren bitartekoa<br />

zen alderdiak». PNDko<br />

presidente Talaat Sadatek iragarri<br />

du, baina, indar politiko berri<br />

bat eratuko dela, «PND Berria»<br />

izenarekin. PND 1977an sortu<br />

zuen haren osaba Anuarrek.

---

Finlandiako eskuin muturra suspertzen<br />

Benetako Finlandiarrak<br />

alderdiari<br />

Parlamenturako botoen<br />

%18 inguru lortzeko<br />

aukera ematen diote<br />

Allande Sokarros<br />

Benetako Finlandiarrak alderdi<br />

populista eta euroeszesptikoak<br />

botoen %16 eta %18 bitartean lor<br />

lezakeela iragarri dute inkestek,<br />

gaur egingo dituzten Finlandiako<br />

Legebitzarrerako hauteskundeetan.<br />

2007. urtean egon ziren bozetan,<br />

botoen %4,1 eskuratuz, sei diputatu<br />

sarrarazi zituen Eduskunta<br />

parlamentuan, eskuin<br />

muturrean sailkatua den alderdiak.<br />

Finantza eta ekonomia krisiaren<br />

ondorioz, Europako Batasuneko<br />

herrialde batzuei diruz lagundu<br />

beharra salatzean hazi<br />

egin da orduz geroztik.<br />

YLE telebista kate publikoak<br />

ostegunean plazaratu zuen inkestaren<br />

arabera, Perussuomalaiseteko<br />

(Benetako Finlandiarrak)<br />

hautagaiei botoa emateko asmoa<br />

lukete hautesleen %15,14k. Igande<br />

honetan gertatuko diren hauteskundeetan<br />

lehen irtetea iragarria<br />

zaio, aldiz, KOK Nazio Koalizioko<br />

Alderdiari, bozen %21,2<br />

bereganatzearekin. Boto emate<br />

asmoen arabera betiere, KESK<br />

Zentroko Alderdiak botoen %18,6<br />

inguru eskuratuko lituzke, orain<br />

dela lau urte baino bost puntu gutxiago,<br />

orduan Parlamentuan<br />

hautetsi gehien lortu zuen alderdia<br />

izan zelarik 51 diputaturekin.<br />

Orain arte, Eduskuntako indar<br />

Minursok ez ditu giza eskubideak<br />

zainduko Mendebaldeko Saharan<br />

NBEren Giza<br />

Eskubideetarako Goi<br />

Mandatariaren eskariari<br />

muzin egin dio<br />

Ban Ki-moonek<br />

Erredakzioa<br />

NBE Nazio Batuen Erakundeko<br />

idazkari nagusi Ban Ki-moonek<br />

Mendebaldeko Saharari buruz<br />

idatzitako txostena Segurtasun<br />

Kontseiluaren esku dago ortziral<br />

arratsetik. NBEren organo nagusia<br />

bihar hasiko da txostena aztertzen,<br />

eta apirilaren 27an mintzatuko<br />

da horri buruz. Minursori,<br />

Mendebaldeko Saharan Erreferenduma<br />

Antolatzeko Nazio Batuen<br />

Misioari, ekainean amaituko<br />

zaio mandatua, baina litekee-<br />

Timo Soini da eskuin muturreko taldeen buruzagirik begikoena. <strong>BERRIA</strong><br />

politiko handienetan hirugarrena<br />

zen SDP alderdi sozialdemokratak<br />

ere botoen %18 inguru erdietsiko<br />

lituzke, zundaketei fidatu<br />

behar bazaie behintzat.<br />

2007ko bozen ostean eratutako<br />

gobernu koalizioa osatzen dute<br />

Nazio Koalizioko Alderdiak, Zentruko<br />

Alderdiak, Berdeen Ligak<br />

(VIHR) eta Finlandiako suediar<br />

gutxiengoa —herritar guztien%6<br />

inguru— ordezkatzen duen SFP-<br />

RKPk. Alabaina, desadostasunak<br />

nabaritu dira koalizio horretan,<br />

batik bat energia nuklearraren<br />

garapenaren kontuaz.<br />

Horrek, eta gaurko bozen emai-<br />

na da Segurtasun Kontseiluak<br />

bertze urtebetez luzatzea. Banek,<br />

ordea, NBEren Giza Eskubideetarako<br />

Goi Mandatariaren eskariari<br />

muzin egin dio, eta Segurtasun<br />

Kontseiluari ez dio eskatu Minursori<br />

giza eskubideak zaintzeko eskumena<br />

ematea.<br />

Mendebaldeko Saharan eta<br />

Tindufeko errefuxiatuen kanpalekuetan<br />

(Aljeriako hego-mendebaldea)<br />

Minursok eskumen<br />

gehiago hartzea nahi zuen Giza<br />

Eskubideetarako Goi Mandatariak.<br />

Banek, baina, giza eskubideen<br />

zaintza NBEren Giza Eskubideen<br />

Kontseiluak hartzea gomendatu<br />

du txostenean. Kontseilu<br />

horrek, ordea, ez du ordezkaritza<br />

finkorik Mendebaldeko Saharan,<br />

beraz, haren lanaren eraginkortasunak<br />

dudak sortu ditu, Minursok<br />

egin dezakeenaren aldean.<br />

tzek, politika indar oreka berriak<br />

sorraraz ditzakete Finlandian.<br />

Egonkortasun funtsari uko<br />

Hauteskunde kanpainan zehar<br />

Benetako Finlandiarrak alderdiko<br />

ordezkariek gehien aldarrikatu<br />

duten egitasmoa da ekonomia<br />

egoera larrian dauden Europako<br />

Batasuneko herrialdeei —aurretik<br />

Grezia eta Irlanda eta berriki<br />

Portugal— diru laguntzak luzatzea<br />

gelditu beharra dela. Alderdi<br />

populistaren iritzian, Europako<br />

Batasunean ekonomia sendoenak<br />

dituzten herrialdeek —Finlandia<br />

barne— ordaintzen dute<br />

Minurso da Afrikan giza eskubideen<br />

zaintzaz arduratzen ez<br />

den NBEren misio bakarra. Mendebaldeko<br />

Saharako erakundeek<br />

beti aldarrikatu izan dute Minursori<br />

eskumen gehiago ematea,<br />

baina eskakizun hori oztopatu<br />

dute Marokok eta Frantziak.<br />

Hala ere, Fronte Polisarioak adierazi<br />

du Banen txostena «bide onean<br />

emandako pausoa» dela, batez<br />

ere, iragan urrian Agdaim Izikeko<br />

kanpalekua husteko Marokok<br />

erabilitako bortizkeriaren «deskribapen<br />

objektibo eta ausarta»<br />

egiten duelako.<br />

Herrialde arabiarretan lehertu<br />

diren protestak ere aipatu ditu<br />

Banek txostenean. NBEko idazkari<br />

nagusiaren iritziz, gatazka<br />

horiek Mendebaldeko Sahararen<br />

«egonkortasunerako eta segurtasunerako<br />

erronka dira».<br />

«politika makurrak» bideratu dituzten<br />

estatuen ekonomiak salbatzea.<br />

Hori dela eta, Benetako<br />

Finlandiarrek erabat arbuio diote<br />

Helsinkik diru gehiago sar dezan<br />

Europako Finantza Egonkortasunerako<br />

Funtsean. Orain arte,<br />

Finlandiak 8.000 milioi euro eka-<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 17<br />

Mundua ‹ Harian<br />

rri dizkio egonkortasun funts<br />

honi, baina 2013. urtean indarrean<br />

jartzekoa den mekanismo berrian<br />

13.000 milioi euro sartzea<br />

agindu du jardunean den Helsinkiko<br />

gobernuak. Benetako Finlandiarrak<br />

alderdiko buruzagi<br />

Timo Soinik ziurtatu du aliantza<br />

hori salatuko duela, gobernu koalizio<br />

batean parte hartuz gero.<br />

Politika adituen ustez, haatik,<br />

kontserbadoreek eta zentristek<br />

gobernu koalizio bat eratzea lortu<br />

behar lukete, beste indar politiko<br />

txikiago batzuekin, eskuin muturrekoen<br />

beharra izan gabe. Hala<br />

eta guztiz ere, Europako Finantza<br />

Egonkortasun Funtsean Finlandiak<br />

parte hartzen jarraitzea ez<br />

da batere bermatua, orain arteko<br />

gobernu koalizioko partaideen<br />

artean zein oposizioan, konpromiso<br />

horren aurkariak agertu<br />

baitira. Hala, jarduneko Finantza<br />

ministro Jyrki Katainen buru<br />

duen KOK alderdiko kide Martti<br />

Samik hau adierazi du: «Inkestek<br />

agerian jarri dute ideia txarra<br />

dela Portugali, Greziari eta Irlandari<br />

laguntzea; kale egiten utzi<br />

bagenituen, hobe izango zen».<br />

Sozialdemokratak ere jarrera<br />

horrekin bat egiten dutela jakinez<br />

gero, argi da Benetako Finlandiarrak<br />

boterera iritsi gabe ere, euresn<br />

ideiak ia nagusituta daudela.

---

18 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Harian › Mundua<br />

Milaka herritar elkartu ziren atzo adierazpen askatasuna eta TV3ren emisioa Valentzian izateko eskatzera. ORIOL CLAVERA<br />

Adierazpen askatasunaren<br />

aldeko aldarria egin dute<br />

milaka lagunek Valentzian<br />

Manifestazioaren<br />

amaieran, Lluis Llachek<br />

eskubideen urratzea<br />

salatu eta TV3ren<br />

emisioa eskatu du<br />

Erredakzioa<br />

Lluis Llach kantautoreak lau<br />

urte egin ditu publikoaren aurrean<br />

kantatu gabe, baina atzo erretiroa<br />

etetea erabaki zuen, merezi<br />

zuelako. Agertoki inprobisatu batean<br />

kantatu behar izan zuen, Valentziako<br />

Generalitateak hirian<br />

muntatzea eragotzi zuelako. Baina<br />

berdin kantatu zuen, gogoz,<br />

eta herritar hunkituen aurrean.<br />

Si a TV3. Si a la Llengua! Si a la<br />

tranparencia lelopean ateratako<br />

manifestazioko harribitxia izan<br />

zen Llachen ekarpena.<br />

Milaka lagun —80.000, antolatzaileen<br />

arabera— elkartu ziren<br />

Valentziako kaleetan, hizkuntza<br />

eta adierazpen askatasuna etengabe<br />

urratzen dituztela salatu beharra<br />

zegoelako. Kataluniako<br />

kate publikoa Valentzian ikusteko<br />

PPko gobernuak ezarria dion<br />

debekua kentzeko eskatu zuten,<br />

eta adierazpen askatasuna oro<br />

har katalan denontzat, Campsen<br />

gobernuak hizkuntzaren eta nortasun<br />

espainiarra ez denaren<br />

kontra duen gatazka amaigabearekin<br />

nahikoa dela esateko.<br />

Manifestariak TV3 bai! zioen<br />

pankarta handi baten atzean<br />

joan ziren. Valentziako sindikatuetako,<br />

erakunde sozialetako<br />

eta hainbat alderdi politikotako<br />

ordezkariak ere izan ziren han;<br />

«askatasunaren eta demokraziaren<br />

aldeko ekintzan», ACPV<br />

Valentziako Kultur Ekintza<br />

elkarte antolatzaileko kideek<br />

nabarmendu dutenez. Valentziako<br />

Gobernuak katalanen adierazpen<br />

askatasuna urratu duela<br />

Valentziako presidente Campsen kontrako adierazpen bat. ORIOL CLAVERA<br />

salatu du Eliseu Climent ACPVko<br />

ordezkariak.<br />

PPk eta Valentziako Generalitateak<br />

aspaldi eten nahi zituzten<br />

TV3ko emanaldiak Valentzian,<br />

eta euren helburua lortu zuten azkenean.<br />

26 urteren ostean, Valentzian<br />

emititzeari utzi zion otsailean<br />

Kataluniako telebista publikoak.<br />

Valentziako Gobernuak<br />

sustatutako ikus-entzunezko<br />

lege berriaren arabera, otsailetik<br />

aurrera TV3ek 120.000 euroko isuna<br />

jasotzeko arriskua zuen hilean<br />

herrialde hartan emititzen jarraituz<br />

gero. Isunen mehatxuei aurre<br />

egiteko, ACPV Valentziako Kultur<br />

Ekintza elkarteak emisioak<br />

etetea erabaki zuen. TV3 ez ezik,<br />

3/24, Super3-3XL eta 33 katalanezko<br />

kateak ere ikusten ziren.<br />

Dirua biltzeko kanpaina<br />

800.000 euro dagoeneko ordaindu<br />

behar dituzte, eta, bien bitartean,<br />

Espainiako Auzitegi Gorenera<br />

eramanda dago kasua. ACPVk diru<br />

kopuru hori behar du Campsen<br />

gobernuak ezarritako isunei au-<br />

rre egiteko, eta kanpaina bat jarri<br />

dute abian dirua jasotzeko. Abiatu<br />

eta gutxira bilduta dauzkate<br />

dagoeneko 100.000 euro inguru,<br />

herritarrek bost eta 50 euro artean<br />

emanak. Besteak beste, artista<br />

katalan ezagunek hartu dute parte<br />

kanpainan. Batetik, katalanen<br />

nortasuna goraipatzen duen bideo<br />

ikusgarri bat egin dute, eta El<br />

Pais Valencia es el meu pais esanez<br />

(Herrialde valentziarra nire<br />

herria da)agertzendira, Lluis Llachen<br />

Pais Petit kantua testuinguruan<br />

dutela, Llach bera, Joel Joan<br />

aktorea, El Amics musika taldeko<br />

kideak eta Muriel Casals ACPVko<br />

presidentea.<br />

Kanpainaren nabarmentzeko<br />

beste atal bat Art en accio ekimena<br />

da: 25 artistak euren obrak<br />

eman dizkiote erakundeari, sal<br />

ditzan eta dirua biltzeko. Aipagarrienen<br />

artean Andreu Alfaro,<br />

Antoni Tapies eta Miquel Barcelo<br />

Herrialde Katalanetako artista<br />

esanguratsuenetakoak daude.<br />

Obrak 260 eta 34.000 euro artean<br />

jarri dituzte salgai.

---

Leku-lekutan<br />

Amagoia Mujika<br />

Inpunitatea<br />

Iragana oroitzapen ilunekin itzultzea bezala da Iraungitze Legea<br />

bertan behera uztea, Uruguaiko oposizioarentzat. Haren ustez,<br />

lege itxura eman nahi izan dio Gobernuak asteon Senatuan hartutako<br />

erabakiari, baina horren atzean bakean bizi nahi dutenen<br />

—edo amnesia kolektiboan— kontrako erresumina dagoela uste du,<br />

errebantxa nahia eta zekenkeria politikoa, diktadurak akabatutako<br />

familien samina garrantzitsua delako, baina gerrillak bere ekintza<br />

irrazionalean eragindako familiena bezainbeste. 1973. eta 1985. urteen<br />

arteko diktadurako kriminalak zigorretik babesten zituen legea atzera<br />

botatzerakoan bi alditan adierazitako herriaren subiranotasunaren<br />

gainetik borondate politikoa inposatzea leporatu dio Jose Mujica<br />

presidenteari. Botoa, demokraziaren armarik eraginkorrena, bake sozialaren<br />

eta adiskidetzearen aldekoa izan baita.<br />

Bi erreferendum egin dira Uruguain, oposizioak ondotxo aipatzen<br />

dituenak. 1989an, diktadura erori eta hiru urtera oraindik armadaren<br />

boterea sumatzen zen garaian lehena. Ezezkoak irabazi zuen botoen<br />

%57rekin. Baina legea bertan behera uzteko borrokak ez zuen islarik<br />

eduki komunikabideetan; alderdi politikoen kontrako atentatuengatik<br />

sortutako beldurrak eta militarrek instituzioak lehertuko zituztela<br />

mehatxuak zipriztindu zuten kanpaina, eta, gainera, erreferendumaren<br />

galderak formulazio xelebrea zuen: ez zen legearen alde edo<br />

kontra bozkatu, egonkortasun demokratikoari iraunarazteko legea<br />

bertan behera utzi edo ez baizik.<br />

Uruguaiko Senatuak asteartean baliogabetu zuten legea. IVAN FRANCO / EFE<br />

Bigarrena 2009an egin zuten, baina galdeketa sustatu zuen plataforma<br />

kexu zen prozesua bideratu zuten moduarekin. Presidentetzarako<br />

hauteskundeekin batera egiteagatik kanpainako beste gaiek<br />

protagonismoa ken ziezaioketela ohartarazi zuten bozketa aurretik,<br />

baina hori ez zen larriena taldearentzat, beste hauxe bai: erreferendumak<br />

baiezkoaren botoa eskatu zuen soilik. Ez zen ezezkoaren paperik<br />

egon. Baiezkoa ez ematea ezezkotzat jo zuten, eta erreferendumaren<br />

berri ez zuenak, beraz, nahi gabe ezetzaren alde egin zuen. Herritarren<br />

%53k ez zuten baiezko papera sartu. Baina boz haietan Jose Mujica<br />

aukeratu zuten presidente izateko herritar gehienek, eta hark legea<br />

bertan behera uztearen aldeko jarrera erakutsi zuen hasieratik. Orain<br />

haren alderdiak bideratu du prozesua, eta herritarren nahiaren kontra<br />

egitea leporatu diote 31 senatarietatik 15ek.<br />

Iraungitze Legearen ordenamendu juridikoaren arabera, 1985eko<br />

martxoaren 1 arte poliziek eta militarrek egindako delituen kasuak<br />

ezin dira ez zabaldu ez epaitu. Gertatu zena ikertzeko modu bakarra<br />

dago: legea bera bertan behera uztea. Kasu konkretuak epaitu dituzte,<br />

Iraungitze Legea horietan banan-banan Konstituzioaren kontrakotzat<br />

jota, baina ez orokorrean. Harrigarriena da legea bertan behera<br />

uzteko prozesua jotzen dutela batzuk Konstituzioaren kontrakotzat,<br />

ez hura egitea eta aplikatzea, ez kriminalari nahierara aritzeko eta 250<br />

lagun desagerrarazteko eman zion inpunitatea. Eduardo Galeano<br />

idazleak azken erreferendumean «preso dagoen demokraziaren askatasuna»<br />

eskatu zuen, «betiko belztasunera eta ahanzturara garamatzan<br />

lege gaixo honen abolizioa». Justizia. Demokrazian urrats bat ez<br />

bada hori, zer da ba?<br />

DLaburrak<br />

Hamar militar hil dituzte<br />

Afganistanen<br />

KABUL ›Bost soldadu afganistandar<br />

eta beste bost atzerritar<br />

hil zituzten atzo atentatu suizida<br />

batean, Laghmanen. Gambert<br />

baseko eztandak zauritu<br />

asko ere eragin ditu. Afganistango<br />

armadako ordezkariak<br />

eta NATOkoak bilera egiten ari<br />

zirela gertatu zen leherketa.<br />

Urtebetean basean lanean<br />

aritu den Abduk Gahano da suizidatu<br />

dena, jakinarazi dutenez.<br />

Irudia qKuba<br />

Presidentea hautatzeko<br />

bozak izan dira Nigerian<br />

Atzoko egunarekin duela mende erdi sartu ziren<br />

CIAk kontratatutako mertzenarioak Kubako<br />

Bahia de Cochinosen. AEBen asmoa uhartea<br />

okupatzea zen, baina baliatu zituzten 150 kubatar<br />

erbesteratuak ez ziren nahikoa izan, eta 72 ordu<br />

LAGOS ›Goodluck Jonathan<br />

Nigeriako presidentea eta datorren<br />

legealdirako Alderdi Demokratiko<br />

Popularreko hautagaia<br />

izan zen lehenetakoa botoa<br />

ematera joaten atzo. Joan den<br />

asteko Legebiltzarrerako bozetan<br />

baino jende gutxiagok hartu<br />

zuen parte bozketan. Hauteskunde<br />

material falta eta adingabeak<br />

bozkatzera joan izana<br />

nabarmendu zituzten, baina<br />

gainerakoan nahiko lasaia izan<br />

zen eguna. Joan den asteko<br />

Legebiltzarrerako bozetan 39<br />

lagun hil zituzten.<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 19<br />

Mundua ‹ Harian<br />

Serbiako oposizioa kalera<br />

atera da bozak eskatzera<br />

BELGRAD ›Gobernuaren kontrako<br />

protesta egin zuten milaka<br />

herritarrek atzo Belgraden<br />

hauteskunde aurreratuak eskatzeko.<br />

Tomislav Nikolic oposizioko<br />

buruak atzo bertan gose<br />

greba hasi zuela esan zuen jendetzaren<br />

aurrean, Gobernuak<br />

hauteskundeetara deitu bitartean.<br />

Boris Tadic presidenteak,<br />

berriz, ez dituela bozak aurreratuko<br />

esan du, 2012an izango direla,<br />

aurreikusi bezala. Dena<br />

den, azkenaldian oposizioa egiten<br />

ari den presioagatik aurreratu<br />

ditzakeela uste dute adituek.<br />

PLAYA GIRONGO GARAIPENA GOGOAN<br />

borrokan izan ondoren, Playa Giron izan zen erasotzaileek<br />

zapaldu zuten azken gunea. Argazkian,<br />

50. urteurrena eta iraultzaren izaera sozialista aldarrikatzeko<br />

atzo egin zen desfilea, Habanako<br />

Iraultzaren Plazan. ALEJANDRO ERNESTO/ EFE

---

20 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Kirola›<br />

Pilota DEPELen Binakako Txapelketako finala<br />

Xala izan da binakako txapelketako pilotaririk onena, eta gaurko finalean haren jarduna izango da gako<br />

nagusietako bat. Berarekin txapeldun izandako hiru atzelariek Lekuinekoaren jokoaren bilakaera goratu dute.<br />

Jenio baten disekzioa<br />

Imanol Magro Donostia<br />

Lasai irtengo da gaur kantxara,<br />

ziur. Ez omen delako<br />

finaletan urduritzen<br />

diren horietakoa. «Pilotari<br />

argia da, eta naturaltasunez<br />

bizi ditu finalak», Xalari buruz<br />

mintzo da Aitor Zubieta, iaz lekuindarrarekin<br />

txapeldun izan<br />

zen atzelaria eta egun haren botillero<br />

dena. Xala baita finaleko<br />

gako handietako bat. Txapelketa<br />

bikaina jokatu du Barriolaren alboan,<br />

dagoeneko irabazia du pilotari<br />

onenaren saria, eta gaur berak<br />

hartu beharko du ardura, Beroizen<br />

alboan, Olaizola II.ari eta<br />

Beginori irabazi eta binakako laugarren<br />

txapela janzteko.<br />

«Beroizekin jokatzeak mesede<br />

egingo dio, berak gehiago sartu<br />

beharko duelako». Pedro<br />

Martinez de Eulateren<br />

ustea da,<br />

2007an Xalarekin<br />

txapela irabazitakoarena.«Binakakotxapelketarik<br />

onena jokatu<br />

du, ardura hartuz. Gogoratzen<br />

naiz 2007an Etxanizek<br />

eta biok animatu egin behar genuela<br />

sar zedin, baina aurten berak<br />

eman du aurrerapauso hori».<br />

Oskar Lasa 2002an izan zen txapeldun<br />

Xalarekin, eta antzeko iritzia<br />

du. «Bera izan da txapelketako<br />

pilotaririk onena, eta iaz ere<br />

bai. Aurten, asko lagundu dio Barriolari».<br />

Xalarekin jokaturiko txapelke-<br />

taz gogoratzen hasi da Lasa. «Ez<br />

nuen ezagutzen. Banekien ezkerra<br />

zela eta airez ondo jokatzen<br />

zuela, baina ezer gutxi gehiago.<br />

Ezberdina zen, arraroa. Eta harritu<br />

ninduen: nik ez nuen espero<br />

hainbeste jokatuko zuenik». Eulatek<br />

ere gogoan du nola ekin zion<br />

bideari 2007an. «Lehen hiru partidak<br />

Chafeek jokatu zituen, eta<br />

Yves gero sartu zen. Bi urte<br />

txar paseak zituen, lesio<br />

askorekin, eta<br />

batere konfiantzarik<br />

gabe zegoen.<br />

Ez zen<br />

errematera<br />

sartzen, eta<br />

Xala, luze-luze eginda,<br />

pilota kontrakantxatik<br />

bueltatu nahian, aurtengo<br />

binakako txapelketan.<br />

ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS<br />

partidak asko gogortzen zitzaizkigun.<br />

Batez beste, 800 pilotakadatik<br />

gora jotzen genituen partidako,<br />

eta 1.200eko bat jokatu genuen<br />

Zornotzan».<br />

Bilakaera agerikoa izan da Xalaren<br />

jokoan. Entrenamendu ordu<br />

asko izan dira, eta Ladutxeren<br />

errepikapen behartuek fruitua<br />

eman dute. Atzelariek sumatu<br />

dute beste inork baino hobeto.<br />

«Erregularragoa da»,<br />

azaldu du Lasak. «Lehen<br />

ere oso ona zen<br />

binaka, baina<br />

orain maila horri<br />

eustea lortu du.<br />

Fisiko aldetik ere indartsuagoa<br />

da; nabaritzen zaio. Lehen, beti zegoen<br />

minez; orain, gogorragoa<br />

da». Zubietak, berriz, arlo psikologikoan<br />

ikusi du aurrerapausoa.<br />

«Zaildu egin da. Helduago ikusi<br />

dut aurten. Lehen, hotzagoa zen;<br />

orain, gehiago sartzen da partidan,<br />

eta lehenago. Inoiz baino hobeto<br />

dago, eta lanari muzin egiten<br />

ez badio, punta-puntako aurrelaria<br />

da».<br />

Xala hiru bikotekiderekin izan<br />

da txapeldun, Zubieta, Eulate eta<br />

Lasarekin, eta Barriolarekin ere<br />

iritsi da finalera. Zubietak, Eulatek<br />

eta Lasak, gainera, oso ezau-<br />

garri desberdinak dituzte. Hor datza<br />

bertute handienetako bat, egokitzeko<br />

erraztasunean. Finalean<br />

dohain hori oso garrantzitsua<br />

izango da Beroizekin moldatzeko.<br />

«Yves, teknika aldetik, oso ona da.<br />

Hainbat dohain ditu, eta modu askotara<br />

joka dezake. Horregatik du<br />

halako atzelari eta titulu bilduma»,<br />

goraipatu du Eulatek. «Yvesekin<br />

jokatzea oso erraza da. Bera<br />

ondo moldatzen da atzelari guztiekin,<br />

baina hein handi batean<br />

berak ematen dituen erraztasunengatik<br />

da», gehitu du Lasak.<br />

Baina zergatik da erraza berarekin<br />

jokatzea? Zubietak eman<br />

du azalpen luzeena. «Asko gustatzen<br />

zait nola jokatzen duen, asko<br />

errespetatzen dituelako atzelariaren<br />

lana eta tokia. Atzelaria ez<br />

duzu hozten utzi behar, eta noizean<br />

behin pilota ona utzi behar diozu<br />

joka dezan. Atzelariari jokarazi<br />

egiten dio, hori da kontua. Badaude<br />

beste batzuk pilota<br />

guztietara sartzen direnak, eta pilota<br />

txarrak uzten dituztenak bakarrik,<br />

edota gaizki aukeratu<br />

eta euren burua saltzen dutenak».<br />

Lasak ere teknikoki<br />

arrazoitu du.

---

Osasunak eta Athleticek derbia jokatuko dute<br />

22›› gaur Iruñean. Realak Sporting hartuko du 26››<br />

Pilota DEPELen Binakako Txapelketako finala<br />

«Gozamena da berarekin jokatzea.<br />

Bolearekin pilota txar asko<br />

kentzen ditu. Atzelariak atzerago<br />

joka dezake berarekin. Boleaz<br />

gain, oso ondo kokatzen da eta<br />

kantxa asko betetzen du».<br />

Bostean, ‘kieto’<br />

Xalari buruz hitz egitean finalak<br />

datozkie burura ezinbestean; hiruretako<br />

inork ez ditu ahaztu.<br />

Lasa 2002koaz mintzo da, Olaizola<br />

I.a-Ruizen aurkakoaz. «Bostean<br />

jarri ginen biok, eta ‘hemendik<br />

ez da ezta pilota bat pasako, e!’<br />

esan nion. Biok boleaz, dinbi-danba,<br />

eta kieto. Larrua bueltaturiko<br />

piloten garaia zen; primeran zetorkigun<br />

bioi. Finalean ondo hasi<br />

ginen, erraz irabaziz, eta Yvesek<br />

pilotakada jo zion buruan Asierri.<br />

Orduan, eurak suspertu ziren,<br />

eta bukaera estua izan zen».<br />

Eulate, berriz, inoiz ez da 15.<br />

tantoaz ahaztuko. «Ondo hasi ondoren,<br />

Olaizola I.a eta Beloki aurretik<br />

jarri ziren, 17-14. Gure hamabosgarren<br />

tantoa oso gogorra<br />

izan zen, eta leher eginda nengoen<br />

arren, nire pilotakada batekin<br />

lortu genuen. Tanto hark indarra<br />

eman zigun». Zubietak, azkenik,<br />

iaz gauzak garbi zituztela du gogoan.<br />

«Argi genuen nola jokatu<br />

behar genuen, eta partida osoan<br />

eutsi genion. Alde horretatik, taxuz<br />

jokatu genuen finalean,<br />

arrastotik irten gabe».<br />

Pilotariaz mintzo dira, baina,<br />

horrez gain, laguna ere badute.<br />

Zer moduzkoa ote da frontoitik<br />

kanpo. «Tipo itzela», oihukatu du<br />

Zubietak. «Lagun handiak gara,<br />

eta oso azkarra da. Jende asko<br />

dauka engainatuta, despistatu<br />

itxura du, baina oso azkarra da».<br />

Eulate da hiruretan berarekin<br />

tratu gutxien duena egun, baina<br />

ondo mintzo da. «Oso pertsona<br />

adeitsua da. Harreman ona dugu.<br />

Erraza da berarekin ondo moldatzea».<br />

Lasak ezagutzen du Xala<br />

hobekien; urteak dira. «Denetarik<br />

egin dut berarekin: oporretan<br />

joan, eskiatzera, golfean jokatzera<br />

berarekin eta Panpirekin… lagun<br />

handia da. Hori bai, norbaitekin<br />

egon nahi ez duenean, despistatu<br />

plantak egiten ditu, karkar…<br />

Oso jatorra da, eta berarekin<br />

ez zara aspertzen».<br />

‘‘<br />

Bosgarren koadroan<br />

gelditu ginen, biok<br />

boleaz; handik ez zen<br />

pasatzen pilota»<br />

OSKAR LASA<br />

2002an Xalarekin txapeldun izandakoa<br />

Etxanizek eta biok<br />

animatu behar genuen<br />

sar zedin. Aurten berak<br />

eman du pauso hori»<br />

PEDRO MARTINEZ DE EULATE<br />

2007an Xalarekin txapeldun izandakoa<br />

Jende asko dauka<br />

engainatuta, despistatu<br />

itxura du, baina oso<br />

azkarra da, tipo itzela»<br />

AITOR ZUBIETA<br />

2010ean Xalarekin txapeldun izandakoa<br />

Pena izan da<br />

Analisia<br />

Pedro Martinez de Eulate<br />

2006 eta 2007ko binakako txapelduna<br />

P<br />

ena da Abelek ezin finala<br />

jokatzea. Hain txapelketa<br />

luzea izan ondoren finala<br />

astebete edo hamabost egunez ez<br />

atzeratzea ez zait bidezkoa iruditzen.<br />

Enpresek arrazoi ekonomikoengatik<br />

direla esan dute, baina<br />

ez dute uste atzerapenak hainbesteko<br />

kalterik eragingo zuenik.<br />

Atzera zitekeela uste dut, pentsaezina<br />

zen ez atzeratzea. Abel hurrengo<br />

astean agian ez legoke jokatzeko<br />

moduan, eta enpresaren<br />

erabakia ez da erraza, baina merezi<br />

zuen. Pena da, era berean,<br />

txapelketa bat hala bukatzea, polemikak<br />

eztanda eginez. Hori bai,<br />

ez dezatela arautegia aitzakiatzat<br />

erabili, nahi duten bezala erabili<br />

izan baitute.<br />

Pena da finaleko zutabea finalean<br />

ariko ez denari buruz hitz<br />

egiten aritzea ere. Egun batetik<br />

bestera Beroiz gaztea bihurtu da<br />

protagonista, eta nik berarengan<br />

I. M. Donostia<br />

Bilbon, pilota profesionaleko final<br />

bat jokatuko du gaur, 54 urte<br />

geroago (17:00, ETB1). Aimar<br />

Olaizolak eta Aritz Beginok Yves<br />

Salaberri Xala-ren eta Mikel Beroizen<br />

aurka jokatuko dute, Bizkaia<br />

pilotaleku berrian. Apustuek<br />

Asegarcekoak jotzen dituzte<br />

faborito: 100-60ri; baina pronostikoa<br />

ez da erraza; aurkariak sasoi<br />

betean daude. Xala, txapelketako<br />

pilotari onena izan da, eta Beroiz<br />

bikaina aritu da jokaturiko azken<br />

enpresa partidetan —Abel Barriolaren<br />

ordez ariko da—.<br />

Garcia Ariño I.ak buruz buruko<br />

finala Arriaran II.ari 22-11 ira-<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 21<br />

Itxakok bost golen aldeari eutsi behar dio gaur<br />

Hungarian, Txapeldunen Ligako finala jokatzeko<br />

sinesten dut. Pilotari segurua da,<br />

eta oso sasoi onean dago. Beste<br />

edozein partida balitz, ez nuke zalantzarik<br />

izango, baina final bat<br />

da... Litekeena da azken egunetan<br />

lo gutxi egin izana, eta zirimolatik<br />

kanpo gelditzea zaila da. Gakoa<br />

bere hasiera izango da: ondo<br />

hasten bada, urdinek asko daukate<br />

irabazita. Dena den, ezin dugu<br />

ahaztu Beginoren lehen finala<br />

dela ere. Eskarmentu handiagoa<br />

du, baina ikusteko dago kirioei<br />

eutsiko dien.<br />

Aurrelariekin zalantza gutxiago<br />

ditut. Olaizolak berea emango<br />

du, eta ondo jokatuko du, belaunaren<br />

erruz oraindik bete-betean ez<br />

dagoen arren. Ez du kale egingo.<br />

Xalari buruz... Izen gutxiagoko<br />

atzelari batekin aritzeak mesede<br />

egingo diola uste dut. Benetan<br />

diot, jokoan gehiago sartzera eta<br />

ausartago jokatzera behartuko<br />

baitu, eta horrek mesede egingo<br />

dio. Txapelketan bikain jokatu du.<br />

Iragarpenekin hasita, eta apustu<br />

egitera behartuko banindute,<br />

Xala-Beroizen alde egingo nuke,<br />

baina oso zaila da esatea: bi atzelarientzat<br />

lehen finala da, 3.000<br />

ikusle... Irabazten dutenek irabazten<br />

dutela, zoriondu ahal izango<br />

ditut, Bilbon egongo naizelako<br />

gaur, irrati esatari. Beraz, kazetari<br />

artean aurkituko nauzue.<br />

54 urte geroago, finalak<br />

Bilbora itzuliko dira gaur<br />

Olaizola II.a eta<br />

Begino dira faborito<br />

apustuetan: 100-60ri;<br />

baina aurkariak sasoi<br />

bikainean daude<br />

bazi zionetik ez da finalik jokatu<br />

Bilbon. 1957an izan zen hura, eta<br />

Deportivon altxatu zituen besoak<br />

Axpeko pilotariak. Denbora asko<br />

igaro da, eta partidak ikusmin<br />

handia sortu du. Pilotalekuko<br />

3.000 eserlekuak berehala saldu ziren<br />

bere garaian. Beroizek azken<br />

egunetan komeriak izan ditu Barriolak<br />

emaniko sarrerak saltzeko,<br />

baina, hala ere, pilotalekua<br />

bete egingo da.<br />

Pilotariei dagokienez, bi atzelarientzat<br />

Lehen Mailako aurreneko<br />

finala da. Aurrelariak, berriz,<br />

zailduagoak daude. Xalak binakako<br />

hiru jokatu eta irabazi ditu.<br />

Olaizola II.ak hiru jokatu ditu, eta<br />

bakarra irabazi; 2008an, Mendizabal<br />

II.arekin batera. Bi bikote<br />

hauek hiru aldiz neurtu dituzte<br />

indarrak txapelketan, baina ez<br />

dira oso erreferentzia baliagarriak,<br />

ordukoetan Xalak beste<br />

atzelari bat zuelako. Zabaleta ordezkoarekin<br />

irabazi zuen hiru<br />

partidetako bakarra.<br />

DLaburrak<br />

Idoatek Lehen Mailako<br />

Buruz Burukoa jokatuko du<br />

ESKU-HUSKA ›Idoatek Lehen<br />

Mailako Buruz Burukoan aritzeko<br />

txartela lortu zuen herenegun,<br />

Soraluzen, Laskurain herritarrari<br />

22-10 irabazita. Nafarra<br />

bikain aritu zen erasoan zein<br />

defentsan, eta ez zuen arazo<br />

handirik izan partida irabazteko.<br />

Beraz, etziko aurkezpenean<br />

izango da, Bilbon, enpresako<br />

beste zazpi pilotarirekin batera.<br />

Ibarrola-Jeannots bikotea<br />

finalean sartu da<br />

TRINKETA ›Ibarrola eta Jeannots<br />

Binakako Txapelketako<br />

finalean sartu ziren herenegun,<br />

Arrangoitzen, Intxausperi eta<br />

Ezkurra II.ari 40-30 irabazita.<br />

Partida ona eta gogorra jokatu<br />

zuten bi bikoteek, baina irabazleak<br />

osoago heldu ziren azken<br />

txanpara, eta merezita lortu<br />

zuten garaipena.<br />

Berasaluze VIII.a izan da<br />

onena Labriteko jaialdian<br />

ESKU-HUSKA ›Berasaluze<br />

VIII.ak hamabost tanto egin<br />

zituen atzo Apraizen laguntzaz,<br />

Bengoetxea VI.aren eta Zabalaren<br />

aurka (22-16), Iruñeko<br />

Labrit pilotalekuan. Berrizkoa<br />

ez zen ongi hasi, baina erditik<br />

aurrera erakustaldia eman<br />

zuen. Leitzarra ere fresko dago<br />

buruz buruko txapelketarako.<br />

G Jaialdiak<br />

OSTIRALEKO EMAITZAK<br />

pSoraluze. Ongai-Arruti 17; Jaunarena-Merino<br />

22. Laskurain 10;<br />

Idoate 22.<br />

ATZOKO EMAITZAK<br />

pIruñea. Diaz-Peñagarikano<br />

22; Lemuno-Zearra 7. Berasaluze<br />

VIII.a-Apraiz 22; Bengoetxea<br />

IV.a-Ibai Zabala 16.<br />

pGalarreta. Endika-Zubiri 35;<br />

Etxabe II.a-Barrenetxea IV.a 26.<br />

Ezkurra-Aizpurua II.a 40; Urriza-<br />

Ion 39. Urtasun-Urrutia I.a 40;<br />

Uterga-San Miguel 25.<br />

GAURKO PARTIDAK<br />

pBilbo (17:00, ETB1). Retegi<br />

Bi-Pascual / Olaetxea-Patxi<br />

Ruiz. Olaizola II.a-Begino / Xala-<br />

Beroiz. Leiza-Eskudero / Ongai-<br />

Larrinaga.

---

22 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Kirola ›<br />

Baloia Ricardo Lopezen atera sartzear,Carlos Gurpegik buruz jo ondoren,Athleticek eta Osasunak lehen itzulian San Mamesen jokatutako partidan. MIGUEL TOÑA / EFE<br />

Bi helburu eta premia bakarra<br />

Osasunak eta Athleticek puntuen beharra<br />

dute derbian, batek mailari lehenbailehen<br />

eusteko eta besteak Europan aritzeko<br />

Azken egunetan polemika izan arren, festa<br />

giroa ziurtatuta egongo da gaur harmailetan<br />

Asier Legarda-Ereño Iruñea<br />

Haritz Gallastegi Bilbo<br />

Iruñean, azken egunetan, gutxi<br />

hitz egin da Athleticen aurkako<br />

partidak Osasunarentzat duen<br />

garrantziaz. Ostegunean, Lezaman,<br />

Carlos Gurpegik ezbaian jarri<br />

zuen Osasunaren harrobiko lana,<br />

eta ostiralean, Osasunako presidente<br />

Patxi Izkok salatu egin zituen<br />

jokalariaren hitzak, «ezagutza<br />

faltaren ondorio» zirela<br />

argudiatuz. Derbiaren atarian, giroa<br />

berotu egin da, baina gorritxoek<br />

ezin dute horretan pentsatu.<br />

Mailari eusteko lehian puntu premian<br />

dira nafarrak, eta helburua<br />

lortzeko behar diren puntuak batzea<br />

ez den beste ezertan ezin dute<br />

jarri arreta Jose Luis Mendilibarren<br />

jokalariek. Athleticen aurkako<br />

partidaren ostean, sei partida<br />

besterik ez da faltako sasoia<br />

amaitzeko, eta partida gogorrak<br />

dauzka Osasunak: Bartzelonaren,<br />

Zaragozaren eta Getaferen<br />

aurka jokatu beharko dute gorritxoek<br />

etxetik kanpo, eta Valentzia,<br />

Sevilla eta Vila-real hartuko<br />

dituzte Nafarroako Erresuman.<br />

Jaisteko postuekiko bost punturen<br />

aldea dute gorritxoek, txapelketa<br />

amaitzeko zazpi partida falta<br />

direla, baina azken txanpan estutasunik<br />

izan nahi ez baldin badute,<br />

puntuak batzen jarraitu beharra<br />

daukate, eta Athleticen aurka<br />

hiru puntuak lortzea oso garrantzitsua<br />

izango litzateke. Horretan<br />

soilik pentsatu behar dute gorritxoek,<br />

azken bi porroten ostean<br />

askok uste duten baino garrantzi-<br />

G Osasuna G Athletic<br />

Entrenatzailea: Jose Luis Mendilibar<br />

s<br />

Nelson<br />

s<br />

Cejudo<br />

s<br />

Sergio<br />

s<br />

Puñal<br />

s<br />

Ricardo<br />

s<br />

Soriano<br />

s<br />

Flaño<br />

s<br />

Nekunam<br />

s<br />

Kike Sola<br />

s<br />

Monreal<br />

s<br />

Camuñas<br />

Gol TV / C+L<br />

19:00 N. Erresuma (19.800 ikusle) Paradas Romero<br />

tsuagoa baita derbia Osasunarentzat.<br />

Atzo Mendilibarrek adierazi<br />

zuenez, azken egunetako adierazpen<br />

aldrebesek ez dute eraginik<br />

izango, eta badirudi jokalariek behar<br />

den tokian jarrita daukatela<br />

arreta: «Aste normala izan da guretzat,<br />

jokalariak ondo aritu dira<br />

lanean, eta egia da taldearen inguruan<br />

gauzak berotu egin direla,<br />

baina kazetarien, zuzendarien<br />

eta zaleen gauzak dira horiek. Jokalariek<br />

ez diete garrantzirik<br />

Entrenatzailea: Joaquin Caparros<br />

s<br />

Iraola<br />

s<br />

Ekiza<br />

s<br />

Gurpegi<br />

s<br />

David Lopez<br />

s<br />

Toquero<br />

Espainiako Liga<br />

s<br />

Iraizoz<br />

s s<br />

Amorebieta Castillo<br />

s<br />

Orbaiz<br />

s<br />

Llorente<br />

s<br />

Muniain<br />

ematen adierazpen horiei, eta entrenatzaileok<br />

ere ez. Partida beroa<br />

izango dela uste dut nik ere,<br />

baina ez partidaren atarian esan<br />

diren gauzengatik, Athleticen eta<br />

Osasunaren arteko partidak beti<br />

partida beroak izaten direlako<br />

baizik», esan zuen atzo entrenatzaile<br />

zaldibartarrak. Azken egunetako<br />

polemikari buruz hitz egiterik<br />

ez zuen nahi Osasunako entrenatzaileak,<br />

kazetariak horretan<br />

ahalegindu arren. Zorionez,<br />

Mendilibarrek badaki zelaian egi-<br />

ten dutena dela garrantzia duen<br />

gauza bakarra. Hori bai, argi utzi<br />

zuen Gurpegi ezagutzen duela eta<br />

«mutil jatorra» dela.<br />

Fernando Llorente ondo zaintzearen<br />

garrantziaz ere mintzatu<br />

zen zaldibartarra, baina Athleticek<br />

beste arma asko dituela ere<br />

eman zuen aditzera Mendilibarrek,<br />

eta Iker Muniainen eta Gaizka<br />

Toqueroren lana nabarmendu.<br />

Llorente zaintzeko, Sergio hasierako<br />

hamaikakora itzul daiteke,<br />

bete baitu Sportingen aurka<br />

partida bateko zigorra, baina Osasunako<br />

entrenatzaileak ez du argitu<br />

hamaikakoa zein izango den,<br />

eta «buruarekin eta bihotzarekin»<br />

jokatzearen garrantzia nabarmendu<br />

zuen. Sergio ez ezik,<br />

Fernando Soriano ere hamaikakora<br />

itzultzeko moduan da. Molinonen<br />

jokatzerik ez zuen izan, tripetatik<br />

ez zebilelako ongi, baina<br />

derbian lotura lanak egin ditzake<br />

berriz Sorianok, Kike Solaren<br />

atzean kokatuta.<br />

Osasunako zaleek peñen eguna<br />

ospatuko dute gaur, eta derbia hasi<br />

aurretik hainbat ekitaldi antolatu<br />

dituzte gorritxoen zaleek. Nafarroako<br />

Erresumako harmailak<br />

ez dira erabat beteko, baina giroa<br />

ziurtatuta dago.<br />

Athletic,zalantza askorekin<br />

Athleticek ere asko du jokoan astebetean<br />

jokatuko duen lehen<br />

derbian. Hala ere, ez da neurketa<br />

erabakigarria. Jakinekoa da alde

---

G Sailkapena<br />

LEHEN MAILA<br />

32. jardunaldia<br />

Atzo Emaitza<br />

Getafe-Sevilla 1-0<br />

Malaga-Mallorca<br />

Almeria-Valentzia<br />

R. Madril-Bartzelona<br />

3-0<br />

Gaur Ordua TB<br />

Reala-Sporting 17:00 O.I.<br />

Levante-Hercules 17:00 O.I.<br />

Deportivo-Racing 17:00 O.I.<br />

Osasuna-Athletic 19:00 GolTV / C+L<br />

Espanyol-At. Madril 21:00 C+<br />

Bihar Ordua TB<br />

Vila-real-Zaragoza 21:00 GolTV / O.I.<br />

Sailkapena<br />

Puntuak J I B G<br />

p 1. Bartzelona 84 31 27 3 1<br />

p 2. Real Madril 76 31 24 4 3<br />

p 3. Valentzia 60 31 18 6 7<br />

p 4. Vila-real 54 31 16 6 9<br />

p 5. Sevilla 46 31 13 7 11<br />

p 6.Athletic 45 31 14 3 14<br />

7. At. Madril 45 31 13 6 12<br />

8. Espanyol 44 31 14 2 15<br />

9. Mallorca 39 31 11 6 14<br />

10. Levante 39 31 11 6 14<br />

11. Sporting 38 31 9 11 11<br />

12. Racing 37 31 9 10 12<br />

13.Reala 35 31 11 2 18<br />

14.Osasuna 35 31 9 8 14<br />

15. Deportivo 35 31 8 11 12<br />

16. Getafe 34 31 9 7 15<br />

17. Zaragoza 33 31 8 9 14<br />

p 18. Hercules 30 31 8 6 17<br />

p 19. Malaga 30 31 8 6 17<br />

p 20. Almeria 26 31 5 11 15<br />

pTxapeldunen Ligara p Europako Ligara<br />

pBigarren Mailara<br />

*atzoko partidak kontuan hartu gabe<br />

33. jardunaldia (api. 22-23-24)<br />

Larunbata Ordua TB<br />

Valentzia-Real Madril18:00 GolTV / C+L<br />

Bartzelona-Osasuna20:00 GolTV / C+L<br />

Athletic-Reala 22:00 La Sexta<br />

Igandea Ordua TB<br />

Mallorca-Getafe 17:00 O.I.<br />

Sporting-Espanyol 17:00 O.I.<br />

Hercules-Deportivo 17:00 O.I.<br />

Racing-Malaga 17:00 O.I.<br />

At. Madril-Levante 19:00 GolTV / C+L<br />

Sevilla-Vila-real 21:00 C+<br />

Astelehena Ordua TB<br />

Zaragoza-Almeria 21:00 GolTV / O.I.<br />

handia dagoela mailari eusteko<br />

borrokan dauden taldeek duten<br />

presioaren eta Europan jokatu<br />

nahi duten taldeek dutenaren artean.<br />

Askoz ere nekezagoa da Osasunak<br />

duen premiari aurre egitea.<br />

Hala ere, Athleticentzat ere<br />

neurketa garrantzitsua da. Zazpi<br />

onenen artean ez sailkatzea porrota<br />

izango litzateke zuri-gorrientzat.<br />

Bizkaiko taldeak ez du<br />

urtero izaten Europan jokatzeko<br />

aukera. Horregatik da garrantzitsua<br />

denboraldi honetan duen aukera<br />

aprobetxatzea. Hurrengoa<br />

noiz izango duen inork ez dakielako.<br />

Taldeak berez duen premia oztopoa<br />

izan daiteke antsietatea eta<br />

garaipen gosea egoki kudeatzen<br />

ez badira. Joaquin Caparrosen<br />

taldearen bigarren traba aurrean<br />

izango duen taldea eta Nafarroako<br />

Erresumako harmailetan<br />

egongo den giroa izango dira. Bistan<br />

da Osasunako zaleek ez dutela<br />

gustuko Athletic. Nabarmen<br />

ikusten da hori zelaian. Eta giro<br />

bero horretan jakin egin behar da<br />

jokatzen. Jokalari batzuk kikildu<br />

egiten dira, eta beste batzuk hazi<br />

egiten dira. Caparrosek, esaterako,<br />

gustuko ditu gisa horretako<br />

neurketak. «Nafarroako Erresuman<br />

futbol giroa egoten da. Kolorea<br />

izaten dute han jokatzen diren<br />

neurketek». Ikusi egin behar nola<br />

egiten dioten aurrera giro horri<br />

Gurpegik, Iker Muniainek eta David<br />

Lopezek, besteak beste. Hainbat<br />

arrazoi tarteko, zaleen ahotan<br />

egongo dira.<br />

Harmailetan egongo diren jarraitzaileen<br />

antzeko sua izango<br />

duen talde bat espero du Athleticek<br />

aurrean. Jokaldi bakoitzean<br />

barruan duen guztia emango<br />

duen talde bat, hain zuzen ere.<br />

Athletic arnasa barik lagatzen<br />

ahaleginduko da Osasuna. Beraz,<br />

gutxienez gogo eta bizitasun berberarekin<br />

zelairatu beharko dira<br />

Caparrosek entrenatzen dituen<br />

jokalariak neurketa aurrera ateratzeko.<br />

Jokoari dagokionez, berriz,<br />

azken hilabete bietan baino<br />

zerbait gehiago erakustea komeni<br />

da. Azken bederatzi norgehiagoketan<br />

zazpi puntu baino ez ditu<br />

eskuratu talde zuri-gorriak. Ez da<br />

kasualitatea. Zelaian ikusi denaren<br />

isla da.<br />

Llorenteren jokoaren beherakada<br />

da Athleticek dituen arazoen<br />

arrazoi nagusietako bat.<br />

Aurrelariak berea eman duenean,<br />

puntu asko lortu ditu Athleticek.<br />

Aurrelariak txarto jokatu<br />

duenean, aldiz, taldeak galdu<br />

egin du eraginkortasuna. Llorenteren<br />

ustez, «nekeak» eragin du<br />

bere makalaldia —bost jardunaldi<br />

daramatza golik sartu barik—.<br />

Entrenatzailearen aburuz, «beste<br />

kontu batzuk» egin diote min taldeko<br />

golegileari. «Munduko<br />

Kopa amaitu zenetik guztion<br />

ahotan egon da. Horrek asko<br />

ahultzen du bat. Orain arte oso<br />

ondo erantzun du. Buruz mutil<br />

gogorra dela erakutsi du. Esku<br />

artean dugun informazioak argi<br />

erakusten du fisikoki ondo dagoela».<br />

Llorenteren ekarpena izango<br />

da gaurko derbiko giltzetako bat.<br />

Aurrelari zuri-gorria da zelaian<br />

egongo direnen artean neurketa<br />

bere kabuz erabaki dezaketen<br />

apurrenetakoa. Gainerako taldekideei<br />

dagokienez, bi aldaketa<br />

egin ditzake Caparrosek. Atzealdean,<br />

baliteke Fernando Amorebietak<br />

jokatzea, Mikel San Joseren<br />

partez. Iurretarra jokalari oldarkorra<br />

da, eta asko eman diezaioke<br />

defentsako lanean taldeari.<br />

Zelai erdian, berriz, David<br />

Lopezen, Gurpegiren eta Ander<br />

Iturrasperen artean bi postu daude<br />

jokoan. Euskarri bizkaitarrak<br />

du hamaikakotik kanpo geratzeko<br />

arriskua.<br />

Diego Ifran eta Mikel Aranburu, Realak Herculesen aurka jokatutako partidan. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />

Benetako beharra dauka<br />

G Reala<br />

Entrenatzailea: Martin Lasarte<br />

O.I.<br />

17:00<br />

s<br />

Bravo<br />

s s<br />

C. Martinez M. Gonzalez<br />

s s<br />

s<br />

Rivas Aranburu<br />

s<br />

Prieto<br />

Ifran<br />

s<br />

Tamudo<br />

Anoeta<br />

32.000 ikusle)<br />

G Sporting<br />

Entrenatzailea: Manuel Preciado<br />

s<br />

Juan Pablo<br />

s<br />

Lora<br />

s<br />

Diego Castro<br />

Espainiako Liga<br />

s<br />

Botia<br />

s<br />

Eguren<br />

Aspaldiko partez<br />

partida bat irabazi<br />

eta 38 puntu iritsi<br />

nahi ditu Realak,<br />

Sportingen aurka<br />

Xabier Lopetegi Donostia<br />

s s<br />

Demidov Estrada<br />

s<br />

I. Hernandez<br />

s<br />

Rivera<br />

s<br />

Andre Castro<br />

s<br />

Barral<br />

s<br />

Griezmann<br />

Iglesias<br />

Villanueva<br />

s<br />

J. Angel<br />

s<br />

De las Cuevas<br />

Ligako talderik txarrena izan da<br />

azken boladan Reala. Hala diote<br />

emaitzek, eta jokoari begiratuta<br />

ere, kosta egiten da azken zazpi<br />

jardunaldietan bera baino ahulago<br />

aritu denik aurkitzea. Hasieran<br />

pentsa zitekeen zorte kontua<br />

zela eta baloia lehen itzulian bezain<br />

erraz ez zela sartzen. Kezkatzeko<br />

aparteko motiborik ez zegoela,<br />

alegia. Partidak jokatu ahala,<br />

ordea, beherakada galanta izan<br />

du talde txuri-urdinak, eta azken<br />

bi jardunaldietan oso eskas aritu<br />

da, Hercules eta Atletico Madrilen<br />

aurka. Zaila da onartzea, gauzak<br />

zeinen ondo zihoazen ikusita,<br />

baina bigarren itzulian beti dago<br />

hondoratzen den talderen bat, eta<br />

Realari egokitzen ari zaio sasoi<br />

honetan, Getaferekin batera.<br />

Ondorioz, denboraldi honetan<br />

lehenengo aldiz, beharbada, irabazteko<br />

benetako beharra du taldeak.<br />

Aurreko asteetan ez bezala,<br />

jokalariek aitortu dute ezinbestekoa<br />

dela irabaztea eta final kutsua<br />

duela gaurko norgehiagokak.<br />

Ez da gutxiagorako. Futbolaria<br />

ez da robota. Luzaroan gauzak<br />

behar bezala ateratzen ez zaizkionean,<br />

norbera izan daiteke etsairik<br />

gaiztoena. Pentsamendu ezkorrak<br />

nagusitzen dira, eta lanik<br />

errazenak, sinpleenak diruditen<br />

horiek ere, gaizki egiten dira sarritan,<br />

konfiantza faltaren poderioz.<br />

Horrez gain, aurkariek neurria<br />

hartu diote erasoan Realari,<br />

eta zirrikituak ez ditu topatzen lehen<br />

bezain erraz.<br />

Hiru puntuak behar ditu Realak<br />

gaur, korapilo hori askatzeko<br />

eta sailkapenean ere arnasa hartzeko.<br />

Partida ikusgarri, erdipurdiko<br />

edo txar batekin. Berdin dio.<br />

Sendotasuna berreskuratzea da<br />

gakoetako bat. Etxean, eta aurkari<br />

zuzenen aurka erakusten zuen<br />

ofizio eta seriotasun hori ateratzea,<br />

Malaga eta Herculesen aurka<br />

porrot egin zuen arte. Jokalariek<br />

badakite indartsu ekin behar<br />

diotela norgehiagokari eta atea<br />

hutsean uzten ahalegindu behar<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 23<br />

‹ Kirola<br />

dutela. Lortuz gero, jarraitzaileak<br />

partidan buru-belarri sartuta<br />

egongo dira, laguntzen. Eta Realak<br />

beti sortzen du abagune garbiren<br />

bat Anoetan.<br />

Erasorako grinaren beharra<br />

Irabaziz gero, bide erdia edukiko<br />

du eginda. Asko du irabazteko,<br />

beraz. Baikor jokatu behar du.<br />

Martin Lasartek berak haize berriak<br />

nahi ditu, Imanol Agirretxe<br />

eta Gorka Illarramendi sartu baititu<br />

deialdian, Ion Ansotegi eta<br />

Gorka Elustondoren kaltetan.<br />

Bizkaitarra da gehien jokatu<br />

duen erdiko atzelaria, eta beasaindarra,<br />

berriz, titular izan zen<br />

Calderonen. Gutxitan sartu ditu<br />

zerrendan hiru aurrelari, eta horrek<br />

esan nahi du agian birekin<br />

jokatuko duela gaur, edota Diego<br />

Ifran zelairatuko duela David Zurutuzaren<br />

ordez. Ez dirudi esperimentuetarako<br />

garairik onena denik,<br />

baina egia da Realak ohikoekin<br />

galdu zuela Malagaren zein<br />

Herculesen aurka.<br />

Sportingek errespetu handia<br />

ematen du. Azken bost norgehiagoketatik<br />

lau irabazi ditu, eta bestea<br />

berdindu; hiru aurkari zuzen<br />

menderatu zituen etxean, Bernabeun<br />

ustekabea eman zuen, eta<br />

puntu bat lortu zuen Vila-realen<br />

zelaian. Gol bakarra sartu zioten<br />

tarte horretan. Diziplina handiko<br />

taldea da, eta hazita ari da jokatzen.<br />

Horrek egiten du arriskutsuen.<br />

Miguel De las Cuevas eta<br />

Diego Castro zitalak dira barrura<br />

egiten dutenean. Erdiraketetan<br />

eta jaurtiketetan ere min handia<br />

egin dezakete. Diego Barral,<br />

berriz, bigarren itzuli txukuna<br />

egiten ari da. Geldikako jokaldiak<br />

ondo lantzen dituen talde<br />

bat da.

---

24 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Kirola ›<br />

Marco Banic, Esteban Batistari txapela jartzen, Espainiako Kopako final-laurdenetan. JUAN CARLOS HIDALGO / EFE<br />

Boterea dago jokoan<br />

Azken urteetako derbirik parekatuenetakoa<br />

jokatuko dute Baskoniak eta Bilbo Basketek;<br />

garaipen baten aldea dago soilik bien artean<br />

Bizkaitarren defentsa ligako onenetakoa da,<br />

eta Baskoniaren talentua itotzeko gai da<br />

A. Urbistondo<br />

Batzuk onenak izan dira, eta<br />

aurrerantzean ere onenak izan<br />

nahi dute. Besteek onenak izateko<br />

erronka dute eta onenak izateko<br />

modua ikusten dute. Euskal<br />

Herriko saskibaloiaren boterea,<br />

aginte makila dago jokoan eguerdian<br />

Gasteizen: nor izan onena,<br />

nork agindu, nor igo aldarera edo<br />

mantendu han. Laburbilduz,<br />

dena. Laugarren da Baskonia.<br />

Baliabidez urri dabilen talde handia.<br />

Bosgarren iparraldeko bizilaguna:<br />

Bilbo Basket. Baliabidez,<br />

grinaz eta intentsitatez aberats<br />

den taldea. Baskoniaren lekua<br />

nahi du Katsikarisen taldeak.<br />

Denborak ez dauka garrantzirik.<br />

Behin-behinean edo luzerako<br />

izan, bigarren mailakoa da. Hierarkiako<br />

nagusiari boterea kentzea<br />

da kontua. Boterean egonda<br />

zer sentitzen den jakin, ezagutu,<br />

eta botere horri esker hobetzen<br />

jarraitu.<br />

Posible al da halakorik gertatzea?<br />

Bai, eta pronostikoetan oreka<br />

handia dago gaur-gaurkoz. Bilbo<br />

Basket Gasteizen irabazteko<br />

moduan ikusten da. Bilbokoak bi-<br />

garren itzulian ondo ari dira. Hamabi<br />

partida jokatu eta zortzi irabazi<br />

dituzte, eta horietatik hiru,<br />

etxetik urrun. Azkena, plaza gaiztoan:<br />

Bartzelonan. Emaitza hutsetatik<br />

harago joanda, Bilbo Basketen<br />

defentsa ligako onenetakoa<br />

dela esan behar da zintzo, beldurtzeko<br />

beldurrik gabe. Bizitasun<br />

handiarekin jokatzen dute, pase<br />

lerroetan presio handia eginez,<br />

eta haien pibotei erreboteren bat<br />

lapurtzea lantegi zaila da, borrokalari<br />

handiak direlako.<br />

Defentsa bikainari esker, konfiantza<br />

irabazi dute erasoan. Kontraerasoak,<br />

trantsizio azkarrak<br />

dira bizkaitarren lehen aukera<br />

defentsan baloia harrapatzen dutenean<br />

edo errebotean gailetzen<br />

direnean. Baloia Aaron Jackson<br />

antolatzaileari eman eta estatubatuarrak<br />

nahierara egitea eta<br />

desegitea, jokaldia berak bukatuta,<br />

edo ertz batean libre dagoen<br />

taldekideren bati asistentzia bat<br />

emanda, hark hiruko edo biko<br />

erraz bat saskira dezan.<br />

Hor hasten da borroka psikologikoa.<br />

Baskoniari saskirako bidea<br />

zailtzea, arabarren konfiantzari<br />

kalte egitea eta kolpe txikiak<br />

ematea. Dusko Ivanovicen taldea<br />

pausoan aritu delako Euroligatik<br />

kanporatua izan osteko bi norgehiagokatan,<br />

Estudiantes eta<br />

Manresaren aurka. Erasoan portzentaje<br />

bikainak lortu zituen Estudiantesen<br />

aurka, eta erraz irabazi,<br />

baina Manresaren aurka<br />

majo sufritu zuen, lehen zatian<br />

hamasei punturen aldea lortu<br />

arren. Zergatik? Baskonia itzalaldian<br />

murgiltzen delako hirukoen<br />

bitartez saskiratzea lortzen ez<br />

duenean. Barac eta Batista ez<br />

dira herrenak, baina Baskoniak<br />

kanpoko jokoaren bitartez lortzen<br />

ditu puntuen %70. Asko da,<br />

eta horren jakitun da Bilbo Basket.<br />

Katsikarisen zuhurtzia<br />

Defentsa onena ere, ordea, alferrikakoa<br />

izan liteke Baskoniak<br />

hirukoen arloan daukan eraginkortasuna<br />

txikitzeko. «Oso lehiakorrak<br />

dira. Teletovic edo Loganek<br />

bolada ona hartzen badute,<br />

ezinezkoa da haien talentuari<br />

aurre egitea. Jaurtitzen duten<br />

guztia saskiratuko dute eta kito.<br />

Eroso jaurtitzen ez uztea da gure<br />

lana, baina, halere, litekeena da<br />

nahikoa ez izatea». Fotis Katsikarisek<br />

arabarrek kontraerasoan<br />

duten eraginkortasuna ere<br />

nabarmendu du: «Ez dituzte asko<br />

egiten, baina egiten dituzten<br />

gehienak oso ondo bukatzen<br />

dituzte. Arreta berezia, beraz,<br />

emandako baloiekin».<br />

Entrenatzaile greziarrarentzat,<br />

ordea, gakoa izen bat da, defentsa<br />

edo jaurtiketa portzentajea<br />

baino gehiago: «Marcelinho<br />

Huertas. Oso jokalari arriskutsua<br />

da pista erdian eroso sentitzen denean.<br />

Bai blokeo eta jarraipena<br />

egiten duenean, bai barneraldia<br />

egitea erabakitzen duenean». Aaron<br />

Jackson ere makala ez dela<br />

ihardetsi zioten kazetariek Katsikarisi,<br />

eta Kopan gertatutakoa<br />

gogorarazi zuen Katsikarisek:<br />

«Orduan, Huertasek irabazi zuen<br />

partida Baskoniarentzat, ahaztu<br />

al zaizue dagoeneko?».<br />

BASKONIA-BILBO BASKET<br />

pTxapelketa. ACB ligako<br />

30. jardunaldia.<br />

pBaskonia. Huertas, Pau Ribas,<br />

Logan, Oleson, Ander Gartzia,<br />

San Emeterio, Teletovic, Batista<br />

eta Barac.<br />

pBizkaia Bilbo Basket. Aaron<br />

Jackson, Josh Fischer, Blums,<br />

Paco Vazquez, Vasileiadis, Warren,<br />

Mumbru, Hervelle, Banic,<br />

Mavroeidis eta Hernandez-<br />

Sonseca.<br />

pSailkapena. Baskonia 4. postuan<br />

dago: 19-10; Bilbo Basket,<br />

5. postuan: 18-11.<br />

pLekua. Buesa Arena (9.753<br />

ikusle).<br />

pOrdua. 12:30 (ETB1).<br />

Bi garaipenek<br />

emandako poza<br />

zapuztu liteke<br />

Kanaria Handiko<br />

partidan<br />

Lagun Arok sasoia<br />

itxuroso bukatu<br />

beste asmorik ez dauka<br />

gaur, ligako plaza<br />

zailenetakoan<br />

A. U.<br />

Illunben irabazitako azken bi partidek<br />

halako patxada ekarri dute<br />

Donostiara. Iraganeko zurrunbiloan<br />

itsatsita geratu da taldeak<br />

urtarrilaz geroztik egindako lan<br />

eskasa, baina iragana egoskorra<br />

da, eta Kanaria Handiko emaitzak<br />

orain dela hamar egun zegoen<br />

egoera triste bera ekar dezake<br />

taldera. Ez harritu hala gertatzea,<br />

gainera, Kanaria Handia ACB ligako<br />

plaza zailenetakoa baita.<br />

Han irabaztea onenen eskura bakarrik<br />

dago, eta lortu dutenek ere<br />

majo sufrituta lortu dute.<br />

Hori horrela, zaila da Lagun<br />

Arok Kanaria Handian uztarik<br />

lortzea. Las Palmasko taldea titulua<br />

lortzeko kanporaketetan sartzeko<br />

borrokan murgildua dago<br />

erabat. Seigarren dira, 16-13ko balantzearekin,<br />

baina garaipen bakarrera<br />

dute bederatzigarren<br />

postua, oporrak, eta jakitun dira<br />

zortzi onenen artean sartzen badira<br />

etxean dituzten partidak irabazita<br />

sartuko direla. Kanaria<br />

Handiak jokalari garrantzitsu<br />

bat faltako du. Taurean Green<br />

joko antolatzaileak ezker oineko<br />

hatz bat hautsi du, eta bi hilabete<br />

egin beharko ditu osatzen.<br />

Green gabe, baina Jaycee Carrollekin.<br />

Ligako saskiratzaile<br />

onena da estatubatuarra, partidako<br />

19,7 puntu saskiratuz, eta<br />

Lagun Arok azken hilabeteetako<br />

defentsa epela egiten badu, taldea<br />

txikituko du. Aurreko jardunaldian<br />

Joventutekin egin bezala,<br />

Carrollek 35 puntu saskiratu baitzituen.<br />

KANARIA H.-LAGUN ARO<br />

pTxapelketa. ACB ligako<br />

30. jardunaldia.<br />

pKanaria Handia. Bellas, Alvarado,<br />

Jaycee Carroll, Spencer<br />

Nelson, Bramos, Beiran, Jim<br />

Moran, Dorovnjak, C. J. Wallace<br />

eta Xavi Rey.<br />

pLagun Aro GBC. Salgado, Ritxi<br />

Uriz, Lander Lasa, Jimmy Baron<br />

Jr., Alfonso Sanchez, Domen<br />

Lorbek, Panko, Doblas, Miralles<br />

eta Kone.<br />

pSailkapena. Kanaria Handia<br />

6. postuan dago: 16-13. Lagun<br />

Aro 14. da: 10-19.<br />

pLekua. Las Palmasko CID<br />

kantxa (5.500 ikusle).<br />

pOrdua. 18:00 (Teledeporte).

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 25<br />

‹ Publizitatea

---

26 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Kirola ›<br />

Heineken<br />

koparekin amets<br />

egiten segitzen<br />

dute Miarritzek<br />

eta Baionak<br />

Bi euskal taldeek<br />

irabazi egin dute:<br />

miarriztarrek 52-26<br />

Briveri, eta baionarrek<br />

17-22 Montpellierri<br />

Erredakzioa Baiona<br />

Jardunaldi bikaina izan da<br />

Top14ko 24.a euskal taldeentzat.<br />

Biek irabazi egin zuten atzo, eta<br />

garaipen horiei esker, aurreneko<br />

sei taldeen artean sailkatu eta datorren<br />

sasoian Heineken kopa jokatzeko<br />

aukerari eusten diote<br />

liga erregularra amaitzeko bi jardunaldi<br />

eskas falta direla. Miarritzek<br />

astindu ederra eman zion<br />

Briveri Aguileran (52-26), eta postu<br />

bat egin du gora sailkapenean.<br />

Bosgarren da orain, eta bi puntu<br />

eskasera du bigarren sailkatua:<br />

Racing. Baionak ere garaipen bikaina<br />

lortu zuen, Montpellier<br />

atzo arte hirugarren sailkatua zenari<br />

irabazi baitzion, haren zelaian<br />

(17-22). Baiona bederatzigarren<br />

da orain, eta lau puntura du<br />

seigarren sailkatua.<br />

San Antoniok<br />

astindu ederra<br />

eman dio<br />

Antequerari<br />

(16-38)<br />

Etxekoak jubenilekin<br />

aritu dira, lehen taldeko<br />

jokalariak greban<br />

baitira, klubak ez baitie<br />

soldata ordaintzen<br />

Erredakzioa Iruñea<br />

Aspaldiko garaipenik errazena<br />

lortu zuen atzo San Antoniok Antequeran<br />

(16-38). Emaitzak azalpen<br />

sinplea du: etxekoak zazpi jokalarirekin<br />

bakarrik aritu ziren,<br />

jubenilak guztiak, lehen taldeko<br />

jokalariak greban baitira, klubak<br />

ez baitie soldata ordaintzen. Horrela,<br />

San Antonioko jokalariak<br />

nahierara aritu ziren. Datu bat:<br />

atsedenaldian hamar goleko aldea<br />

zuten jada bisitariek (11-21).<br />

Atzoko garaipenak on egingo dio<br />

San Antoniori Europako Errekopako<br />

finalerdiei begira. Larunbatean<br />

jokatuko du joaneko partida,<br />

Tremblayren aurka, etxean. Aurretik,<br />

baina, Asobal ligako lehia<br />

jokatuko du, asteartean, etxean<br />

hori ere, Torrevellaren aurka.<br />

Itxakoko jokalari eta entrenatzaileak, bilduta, atzo, Gyorren egindako entrenamenduan. ITXAKO<br />

Astea biribildu nahi du<br />

Itxakok bost goleko<br />

aldeari eutsi behar dio<br />

gaur Hungarian,<br />

Txapeldunen Ligako<br />

finalerako sailkatzeko<br />

Edurne Elizondo Iruñea<br />

Donostian irabazitako ABF ligako<br />

hirugarren txapela ospatzeko<br />

denborarik ez du izan Itxakok. Ez<br />

baitu lana amaitu, oraindik. Txapeldunen<br />

Ligako finalerdietako<br />

itzulikoa jokatuko du gaur, Hungarian,<br />

finalerako txartela eskuratzeko<br />

helburu bakarrarekin.<br />

Joanekoan kanporaketa alde jarri<br />

zitzaien nafarrei; hobeki<br />

erranda, jokalariek jarri zuten<br />

alde, 26-21 irabazi baitzuten Gyoriren<br />

aurka. Lehen urrats horri<br />

segida ematea da kontua, orain.<br />

Hau da, ongi hasitakoa ongi bukatzea.<br />

Txapeldunen Ligako finalerako<br />

sailkatu ahal izateko. Sasoiari<br />

amaiera biribila emateko.<br />

Etxeko lanak eginda abiatu ziren<br />

herenegun Itxakoko kideak<br />

Hungariarantz. Liga poltsikoratuta<br />

alegia. Ondorioz, gaur Txapeldunen<br />

Liga baino ez dute izanen<br />

buruan. Hala beharko luke,<br />

behintzat, Gyoriri haren pistan<br />

aurre egin ahal izateko. Eraso eta<br />

defentsa on bat bezain garrantzitsua<br />

izanen da gaur jarrera. Eta<br />

Itxakoko kideek ederki dakite.<br />

Asteartean Bera Beraren aurka<br />

jokatutako derbian erakutsi zuten<br />

hori. Norgehiagokan erabat<br />

sartuta atera ziren pistara jokalari<br />

nafarrak. Bertze deus existituko<br />

ez balitz bezala. Eta emaitza bikaina<br />

izan zen. Hasi eta bukatu<br />

nagusitu ziren donostiarren etxean.<br />

Hori beharko dute gaur ere,<br />

Gyoriren aurkako kanporaketa<br />

gainditzeko.<br />

Txapeldunen Liga, dena den, ez<br />

da ABF liga bezalakoa. Europan,<br />

epaileek eta zaleek itzal luzea<br />

izan dezakete. Eta horrek kezkatzen<br />

duela onartu du Itxakoko entrenatzaile<br />

Ambros Martinek.<br />

Bere jokalariengan konfiantza<br />

badu. Erabatekoa, gainera. Baina<br />

kanpoko faktoreek izan dezaketen<br />

pisuaren beldur da. Lehendabizikoz<br />

ailegatu da sasoi honetan<br />

Itxako Txapeldunen Ligako finalerdietara,<br />

eta egoera horrek sor<br />

diezaiokeen presioari ere aurre<br />

egin beharko dio Lizarrako taldeak.<br />

Joaneko partidan, hain zuzen<br />

ere, ezin hobeki egin zion aurre<br />

taldeak egoera horri. Gertatu<br />

izan zaie Ambrosek zuzendutako<br />

jokalariei urduritasuna kudeatzen<br />

ez asmatzea beren pistan,<br />

baina finalerdietako joanekoan<br />

lehen minutuetan baino ez zitzaien<br />

sumatu nerbioek jota zirela.<br />

Berehala hartu zuten partidaren<br />

kontrola . Hungarian ere, gauza<br />

bera egin beharko dute.<br />

Europan, etxetik at jokatutako<br />

partidetan bere maila erakutsi du<br />

taldeak, orain arte, eta gaur bide<br />

beretik aritzen badira nafarrak,<br />

anitz izanen dute alde.<br />

Ospatzeko modukoa<br />

Ambrosek, azken orduko okerrik<br />

gertatzen ez bada, gaur jokalari<br />

guztiak izanen ditu jokatzeko<br />

prest. Bera Beraren aurka Sandy<br />

Barbosak atseden hartu zuen.<br />

Gaur, zalantzarik gabe, Itxakoko<br />

jokalari garrantzitsuenetako bat<br />

izanen da. Giltza, hala ere, ohi bezala,<br />

talde lana izanen da. Defentsa<br />

sendoa, eta kontraeraso eraginkorra.<br />

Jokalariek, gainera,<br />

Europan ezustekoa emateko duten<br />

gogoa izanen dute pistan lagun,<br />

zalantzarik gabe.<br />

Denboraldia biribila izan da<br />

orain arte. Espainiako Kopa, Su-<br />

perkopa eta Liga irabazi ditu jada<br />

Lizarrako taldeak. Europako bidea<br />

oraindik ez dute amaitu nafarrek.<br />

Finala eskura dute, eta, ondorioz,<br />

kolpea izanen litzateke Lizarrakoentzat<br />

ez sailkatzea. Hala<br />

ere, orain arte lortutakoa ospatzeko<br />

modukoa da. Sekulako marka<br />

da finalerdietarako sailkatu izana<br />

Txapeldunen Ligan aritu den<br />

bigarren aldian. Finalerdietan<br />

egonda, noski, helburua finala<br />

da. Eta Itxako gogor saiatuko da<br />

azken urrats hori egiten. Horixe<br />

azpimarratu zuten jokalari guztiek<br />

asteartean Liga amaitu eta<br />

gero. Bertze txapel bat nahi dute<br />

nafarrek. Finalean sartzeko azken<br />

koxka da Gyori. Sufritu beharko<br />

dute nafarrek hungariarrak<br />

lehiaketatik at uzteko. Eta<br />

sufritzeko prest da Itxako.<br />

GYORI-ITXAKO<br />

pLehiaketa. Txapeldunen Ligako<br />

finalerdietako itzulikoa.<br />

pGyori. Haraldsen, Palinger,<br />

Pasztor, Amorim, Bradeanu,<br />

Barany, Goerbicz, Gros, Hornyak,<br />

Kovacs-Pelczeder, Kovacsics,<br />

Kurucz, Mayer, Mravikova,<br />

Orban, Palko, Planeta, Schatzl,<br />

Spiridon, Szegedi, Szoeloesi,<br />

Toth eta Verten.<br />

pItxako. Navarro, Stefani, Barno,<br />

Egozkue, Jessica Alonso, Patri<br />

Pinedo, Nerea Pena, Macarena<br />

Aguilar, Carmen Martin, Soit,<br />

Turey, Bea Fernandez, Kurbanova,<br />

Barbosa, Tervel eta Zugarrondo.<br />

pEpaileak. Krstic eta Ljubic<br />

(Eslovenia).<br />

pLekua. Magvassy Mihaly pabiloia<br />

(2.800 ikusle).<br />

pOrdua. 17:30 (Canal 6).<br />

pBeste finalerdia. Larvik-Buducnost<br />

(gaur, 19:30ean). Larvikek<br />

25-21 irabazi zuen joanekoan.<br />

DLaburrak<br />

Athletic gaur sailka<br />

daiteke finalerako<br />

FUTBOLA ›Athleticek Bartzelonaren<br />

aurka jokatuko du gaur,<br />

etxean, Superligako bigarren<br />

faseko azken jardunaldia<br />

(12:00), eta irabazita, finalera<br />

sailkatuko da. Berdinduz edo<br />

galduz gero, berriz, Rayo Vallecanoren<br />

emaitzaren zain geratu<br />

beharko du. Beraz, zuri-gorriek<br />

ezin dute hutsik egin, denboraldiko<br />

partidarik garrantzitsuenetako<br />

bat baita.<br />

Amstel Gold Race proba<br />

jokatuko da gaur<br />

TXIRRINDULARITZA ›46. Amstel<br />

Gold Race proba jokatuko<br />

da gaur Herbereetan, eta hainbat<br />

dira irabazteko hautagai<br />

nagusiak, besteak beste, Oscar<br />

Freire (Rabobank), Philippe Gilbert<br />

iazko garailea (Omega),<br />

eta Alexandre Vinokurov (Astana).<br />

Samuel Sanchez Euskaltel-Euskadiko<br />

txirrindulariak ere<br />

aurrean behar luke.<br />

Sebastien Ogier garaile<br />

Jordaniako proban<br />

RALLYAK ›Sebastien Ogierrek<br />

(Citroen) irabazi zuen atzo Jordaniako<br />

proba, Munduko Txapelketako<br />

laugarrena. Bi hamarren<br />

soilik atera zizkion<br />

Jari-Matti Latvalari (Ford).<br />

Lehia estua eduki zuten bi pilotuek,<br />

baina azkenean Ogier izan<br />

zen nagusi. Sebastien Loebek<br />

(Citroen) jarraitzen du lider<br />

Munduko Txapelketan.<br />

Vettel ‘pole’-tik irtengo da<br />

gaur Txinako Sari Nagusian<br />

1 FORMULA ›Sebastien Vettel<br />

(Red Bull) irtengo da pole-tik<br />

gaur Txinako Sari Nagusian<br />

(09:00), sasoi honetan hirugarren<br />

aldiz, McLaren Mercedeseko<br />

Jenson Buttonen eta Lewis<br />

Hamiltonen aurretik, hurrenez<br />

hurren. Alemaniarra alde handiagatik<br />

izan zen nagusi atzoko<br />

entrenamendu ofizialetan, eta<br />

bera da gaur irabazteko faborito<br />

nagusia.<br />

Contador nagusi Gaztela<br />

eta Leongo erlojupekoan<br />

TXIRRINDULARITZA ›Alberto<br />

Contadorrek (Saxo Bank) irabazi<br />

zuen atzo Gaztela eta<br />

Leongo erlojupekoa, 13.41eko<br />

denborarekin. Lidergoa, berriz,<br />

Xavier Tondok (Movistar) hartu<br />

zuen, denbora jan baitzion<br />

Rabobank taldeko Bauke<br />

Mollemari, eta, okerrik ezean,<br />

kataluniarrak eramango du<br />

gaur itzulia. Igor Anton (Euskaltel-Euskadi)<br />

hirugarren dago<br />

sailkapenean.

---

D Ekitaldiak<br />

Zure ekitaldia <strong>BERRIA</strong>n agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/<br />

Musika<br />

pAltzai-Altzabeheti-Zunharreta.<br />

Haur Kantu Xapelketa,<br />

Zuberoako kanporaketa. Gaur.<br />

pAranguren. Arangurengo<br />

abesbatza. Asteartean, San Pedro<br />

Parrokian.<br />

pBarakaldo. Nofx. Gaur, Rock<br />

Starren.<br />

pBerriozar. Musika Eskolaren<br />

25.urteurrena. Bihar, Musika Eskolan.<br />

pDonostia. 17. Korrikaren<br />

amaierako jaiko kontzertuak.<br />

Gaur, Trinitate plazan. 15:30ean<br />

Gose, 17:00etan Izate, 18:30ean<br />

Esne Beltza eta 21:00etan Ze<br />

Esatek!<br />

pDonostia. 17. Korrikaren<br />

amaierako jaiko kontzertuak.<br />

Gaur, kaian, 16:00etan. Pello<br />

Zabaltza, Arramazka eta Xarma.<br />

pDonostia. Maddi Oihenart eta<br />

Urmuli taldea. Gaur, 20:15ean,<br />

San Telmon.<br />

pDonostia. Jahsta Reggae<br />

Band. Asteartean, 20:30ean,<br />

Gazteszenan.<br />

pGaztelu. Looking For an Answer<br />

+ Ira et Decessus + Ras...<br />

Gaur, 18:00etan, gaztetxean.<br />

pIrun. Irungo musika banda.<br />

Gaur, Amaia kultur zentroan.<br />

pIrun. Angel Unzu. Gaur, Kabigorrin.<br />

pIruñea. Wisecracker Ska Banda.<br />

Asteartean, Txantreako<br />

Akelarre tabernan.<br />

pLegazpi. Santikutz abesbatzaren<br />

Aste Santuko kontzertua.<br />

Gaur, 19:00etan, parrokian.<br />

pNoain Elortzibar. Ensemble<br />

de Saxofones. Bihar, kultur<br />

etxean.<br />

pUharte. J.G. Reinberegen<br />

meza, Elkhos abesbatzarekin.<br />

Asteartean, San Joan elizan.<br />

pZarautz. Dance or Die eta PFA<br />

taldeen kontzertuak. Asteartean,<br />

20:30ean, Putzuzulon.<br />

Antzerkia<br />

pAstigarraga. Haurrentzako<br />

antzerkia: Ipuinaren bila.Gaur,<br />

17:00etan, kultur etxean.<br />

pDonostia. Mendiko Altxorra.<br />

Gaur, 16:00etan, Alderdi Ederren.<br />

pDonostia. Kabia.Gaur,<br />

20:00etan, Egia kultur etxean.<br />

pElgoibar. Antzerkia familiarentzat.<br />

Arratoitxo Pinpirina,<br />

Glu Glu produkzioak taldearen<br />

eskutik. Gaur, 16:30ean, Herriko<br />

Antzokian. Estreinaldia.<br />

Bertsolaritza<br />

pUrduña. Euskal astea. Euskal<br />

ezkontza. Gaur, 13:00etan.<br />

Dantza<br />

pAranguren. Fueradeleje. Gaur,<br />

20:00etan, auditoriumean.<br />

pArrasate. Dantza: (SOK)2.<br />

Gaur.<br />

pBarañain. Dantzaren Nazioarteko<br />

Eguna. Gaur, 19:00etan,<br />

auditoriumean.<br />

pErrenteria. Maitane Goñiren<br />

aldeko Aljarafeko ongintza<br />

jaialdia. Gaur.<br />

pLegazpi. Dantzari Txiki Eguna.<br />

Gaur, herrian zehar.<br />

pNoain Elortzibar. Aldanza.<br />

Gaur, 18:00etan, kultur etxean.<br />

Hitzaldiak<br />

pErrenteria. Gosaria egingo<br />

dute sare sozialen inguruan Bacalhau<br />

taldeko kideekin. Gaur,<br />

10:00etan, Mikelazulon.<br />

Ikus-entzun<br />

pBergara. Los Edukadores.<br />

Gaur, 18:00etan, gaztetxean.<br />

pDonostia. Zinekluba: Caracremada.<br />

Bihar, 19:30ean, Kutxaren<br />

Arrasate kaleko aretoan.<br />

pDonostia. Zinekluba: En el valle<br />

de Elah. Bihar, 19:15ean, Ernest<br />

Lluch kultur etxean .<br />

pDonostia. Udaberriko Bideo-<br />

Foruma. Asteartean, 18:30ean,<br />

Okendo kultur etxean.<br />

pErmua. Haurrentzako zinema:<br />

Gnomeo y Julieta. Gaur, antzokian.<br />

pLasarte-Oria. El gran Vazquez.<br />

Gaur, 21:30ean, kultur<br />

etxean.<br />

pLegazpi. De dioses y hombres<br />

filmaren emanaldia. Gaur,<br />

19:30ean, Latxartegi aretoan.<br />

pUrretxu. Doraemon.Gaur,<br />

17:00etan, Labeaga aretoan.<br />

Bestelakoak<br />

pAzpeitia. Ipuinaren ordua: Zurrumurru<br />

taldea. Bihar, udal liburutegian.<br />

pBermeo. Asel Luzarragaren<br />

Utopiaren itzalak eleberria aztertuko<br />

dute. Gaur, 18:30ean, liburutegian.<br />

pBilbo. Lagun artean kantari.<br />

Asteartean, Kafe Antzokian.<br />

pDonostia. Korrikaren amaierako<br />

jaia. Haurrei zuzendutako<br />

ekitaldiak Alderdi Ederren:<br />

12:00etan puzgarriak, 12:30ean<br />

tailerrak, 13:30ean joko gidatuak,<br />

14:00etan Kuskustu.<br />

pDonostia. Korrikaren amaierako<br />

jaia. Euskalaketako finala.<br />

Gaur, 17:00etan, Antzoki Zaharrean.<br />

pGasteiz.Ipuin kontalaria. Lurra<br />

eta Hurra. Urra! irudien bidezko<br />

ipuin kontaketa. Gaur,<br />

Atarian.<br />

pIrun. Liburu foruma: Silencios,<br />

Karla Suarezekin. Bihar, udal liburutegian.<br />

pIrun. Irakurketa tailerra: Virginia<br />

Wolfen Mrs. Dalloway Mertxe<br />

Trantxerekin. Asteartean,<br />

udal liburutegian.<br />

pUharte. Festa: Folk Lore. Gaur,<br />

11:30ean, San Joan plazan.<br />

Erredakzioa<br />

Xiru jaialdiko azken emanaldiak<br />

izango dira gaur Gotaine-Irabarnen<br />

eta Altzürükün (Zuberoan),<br />

eta jaialdiko ikuskizun berezi bat<br />

izango da Donostian.<br />

Txakostea izan da aurtengo<br />

jaialdirako aukeratu duten hitz<br />

gako eta leloa. Bi sororen arteko<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 27<br />

‹Agenda<br />

Amaren Alabak kantari taldeak parte hartuko du gaurko ikuskizunean. GARI GARAIALDE/ ARGAZKI PRESS<br />

Xiru jaialdiko azken saioak<br />

Hiru egunez, musikak,<br />

bertsoak, dantzak eta<br />

antzerkiak hartu dituzte<br />

Gotaine-Irabarne eta<br />

Altzürükü<br />

Erredakzioa<br />

Zuzendariaren lehen lan luzea<br />

da, baina kritikaren txaloak jaso<br />

ditu Veneziako zein Donostiako<br />

zinemaldietan. Filmak Ramon<br />

Vila Caracremada maki katalanaren<br />

istorioa kontatzen du, hitzik<br />

gabe. 1936ko gerraren ondorengo<br />

eta frankismoaren kontrako<br />

azken gerrillaria izan zen.<br />

Hitzik gabe kontatzen du istorioa<br />

Lluis Galterrek, hitzek eta orduko<br />

diskurtso ideologikoek gertaerak<br />

ezkuta ez ditzaten. Vila<br />

anarkista izan zen, CNTko kidea,<br />

eta 1932. urteko langileen protesten<br />

harira, kartzelan sartu zuten<br />

Manresan (Katalunia). Faxisten<br />

matxinadari aurre egiteko, aske<br />

utzi zituzten presoak, eta Vilak<br />

parte hartu zuen borrokan.<br />

hesia iragateko egurrezko eskailaretxoa<br />

da txakostea, eta herrien,<br />

kulturen eta arte adierazpideen<br />

arteko pasabidea irudikatu<br />

nahi izan dute Zuberoako jaialdian<br />

haren bitartez.<br />

Gaur, 10:30ean, pilota partida<br />

bat jokatuko dute Gotaineko pilotalekuan,<br />

eta herriko dantzariek<br />

dantza emanaldia egingo dute.<br />

Xavier Pinon argazkilari paristarrak<br />

bere lana erakutsiko du.<br />

Eguerdian, No Futureikuskizuna<br />

plazaratuko du Pierre Visslerrek.<br />

Bazkalondoan, 15:30ean, Maskar<br />

ikuskizuna ikusi ahalko da plazan.<br />

Horretan, Ander Lipus aktoreak<br />

eta Markinako (Bizkaia)<br />

1939an, muga zeharkatu zuen, eta<br />

Argeles-sur-Merreko kontzentrazio<br />

esparruan sartu zuten. Nazien<br />

kontra borrokatu zen II. Mundu<br />

Gerran, eta, hura amaitzean, Kataluniara<br />

itzuli zen, frankismoaren<br />

aurka aritzera. Guardia Zibilak<br />

hil zuen, 1963. urtean.<br />

Paisaia da filmeko benetako<br />

protagonista. Borrokalariak naturarekin<br />

duen harremanean oinarritzen<br />

da, eguneroko keinuetan,<br />

eta ohiz kanpoko pertsonaia<br />

Abarka taldeak parte hartuko<br />

dute. Horiekin batera, Maskar<br />

fanfarrea arituko da, eta Par-alleles<br />

konpainiak eta herriko dantzariek<br />

godalet dantza hip hoparekin<br />

nahastuko dute. Amaren<br />

Alabak taldea, berriz, kantu eta<br />

kontu arituko da. Amaitzeko,<br />

Gait’amik taldeak joko du.<br />

Donostian, berriz, Maddi Oihenart<br />

eta Georgiako Urmuli taldea<br />

arituko dira, 20:15ean, San Telmon.<br />

XIRU JAIALDIA<br />

pNoiz. Gaur, 10:30etik aurrera.<br />

pNon. Gotaine-Irabarne (Zuberoa).<br />

Azken makiari buruzko filma<br />

‘Caracremada’<br />

ikusi ahalko da bihar<br />

Donostian, Luis Galter<br />

zuzendariaren<br />

film txalotua<br />

Lluis Soler aktoreak egiten du Caracremada gerrillariarena filmean.<br />

baten eguneroko gertaeren bidez<br />

kontatuta dago. Galterrek istorioa<br />

kontatzeko erabili duen era<br />

ere ohiz kanpokoa da; zuzena, lehorra<br />

eta gogorra, erretratatzen<br />

dituen paisaiak, pertsonaiak eta<br />

egoerak bezalakoa.<br />

‘CARACREMADA’<br />

pNoiz. Bihar, 19:30ean.<br />

pNon. Kresala zinekluba. Kutxak<br />

Arrasate kalean duen aretoan,<br />

Donostian.

---

28 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Agenda ›<br />

b Eguraldia<br />

Gaur<br />

t°<br />

Eguzkia eta goiko hodeiak<br />

pZerua. Britainia Handian<br />

erdigunea duen antizikloi indartsuak<br />

bere eragina Iberiar<br />

Penintsula osora hedatzen<br />

du. Hala, orduak igaro<br />

ahala, urdinguneak ugarituz<br />

joango dira, eta eguzkia eta<br />

goiko hodeiak izango dira.<br />

Epeldu egingo du.<br />

pHaizea. Hego-ekialdeko<br />

haizea.<br />

p<br />

Bakio 5/21<br />

p<br />

Bilbo 9/23<br />

p<br />

Balmaseda 7/22<br />

p<br />

Amurrio 7/22<br />

p<br />

Eibar 8/21<br />

p<br />

Arrasate 8/21<br />

p p<br />

Gasteiz 5/22<br />

Agurain 6/21<br />

p<br />

Guardia 5/21<br />

p<br />

Donostia 9/20<br />

p<br />

Leitza 6/19<br />

pTenperatura. Gora. Hortaz,<br />

ipar isurialdean eta<br />

mendialdean, tenperatura<br />

beroenak 18 eta 23 gradu artekoak<br />

izango dira; barnealdean,<br />

berriz, 16 eta 25 gradu<br />

artekoak.<br />

Joera<br />

Asteartea, 19 Asteazkena, 20 Osteguna, 21<br />

p<br />

Baiona 9/23<br />

p<br />

Iruñea 6/21<br />

p<br />

Tafalla 6/21<br />

p<br />

Tutera 7/22<br />

p<br />

Maule 7/25<br />

p<br />

Donibane Garazi 8/24<br />

p<br />

Abaurregaina 5/18<br />

Bihar<br />

t°<br />

Hego haizea<br />

pZerua. Bihar, apenas izango<br />

den aldaketarik. Hego hegoekialdeko<br />

haizea ibiliko da, eta,<br />

ondorioz, tenperaturak goranzko<br />

joerarekin segituko du. Eguzkia<br />

eta goiko hodeiak izango<br />

dira Euskal Herriko leku guztietan.<br />

Arratsaldetik aurrera, eta<br />

bereziki ilunabar alderako,<br />

mendialdean hodeiak ugarituz<br />

joango dira.<br />

pHaizea. Hego haizea.<br />

pTenperatura. Gora. Tenperatura<br />

beroenak, ipar isurialdean<br />

eta mendi inguruetan, 20 eta 25<br />

gradu artekoak izango dira; barnealdean,<br />

18 eta 27 gradu artekoak.<br />

Itsasoa<br />

pItsasoko egoera. Ekialdeko<br />

haizeak joko du, 3ko indarrarekin,<br />

eta itsaskirria eragingo du;<br />

aldika, eta bereziki ipar partean,<br />

4ko ufadak izango dira. Ongi<br />

ikusiko da.<br />

pOlatuak. 1-2 metrokoak.<br />

Itsasaldiak ORDUA METROAK<br />

Itsasgora <strong>04</strong>:14 4.46<br />

Itsasbehera 10:28 0.38<br />

Itsasgora 16:43 4.37<br />

Itsasbehera 22:39 0.31<br />

Isobara mapa<br />

JON ALBISU<br />

Eguzkia S0RTU GORDE<br />

07:34 20:55<br />

Ilargia EGUNA<br />

Ilbete Apirilaren 18a, astelehena<br />

Ilbehera Apirilaren 25a, astelehena<br />

Ilberri Maiatzaren 3a, asteartea<br />

Ilgora Maiatzaren 10a, asteartea<br />

b Hitz-jokoak BAGABIGA<br />

G Hitz gurutzatuak G Sudokua<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

11<br />

12<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br />

t° t° t°<br />

Ezker-eskuin<br />

1. Gipuzkoako herria, Aralarren altzoan. 2. Janaririk ez hartzeak. 100 m2. 3. Edateko gogo.<br />

Esku zabalduaren luzera. 4. Lotan. Europaren ekialdeko estatua. Hidrogenoaren ikurra.<br />

5. ...-tak, erlojuaren doinua. Azoka. 6. Egon zaitez. Aurre. 7. Bokala. Siberia ekialdeko ibaia.<br />

Lapurteraz, dit. 8. Begien bidez hauteman. O bikoitza. Barazki mota. 9. Zein lekutan.<br />

Jaunen titulu britainiar. Labore alea birrinduz lorturiko gai. 10. Andanan lerrokaturiko arku<br />

multzoa. Bokal bikoitza. 11. Zoritxarrez, Gaixo. 12. Dago. Zintzo. Arazo eztabaidatu. Lehen<br />

bokala.<br />

Goitik behera<br />

1. Abereen hazkuntza ogibide duen pertsona. 500. 2. Tren orga. Mend., ukuilua, heia.<br />

3. Ipar Euskal Herrian, era, modua. Oreka puntu edo ardatz baten araberako higidura, alde<br />

batera eta bestera. 4. Kolore hori. Aurrizkia. Umel. 5. Asia erdialdeko estatua. 6. Afrika<br />

erdialdeko estatua. Bokala. Behorra arreske. 7. Iparretarrak. Arabiaren hasiera. Ipurua,<br />

likabra. 8. Sufrearen ikurra. Japoniako borroka mota. Beldur handi. 9. Beita. Kasik.<br />

Azkeneko letra. 10. Baztango herri bateko. Bizk., omen. 11. Egoskin mota. Nafarroako<br />

Larraungo herri bateko. 12. Bokal bikoitza. Leku hartan. Senide arra.<br />

4 9 8 6 1<br />

9 2 3<br />

9 8<br />

8<br />

5<br />

6 8<br />

9<br />

1<br />

3 1<br />

6 8 4<br />

9 5 2 4 7<br />

9x9-ko laukian hutsik<br />

dauden gelaxkak bete<br />

behar dituzu, 1etik 9ra<br />

bitarteko zenbakiak<br />

idatziz, eta kontuan izanik<br />

zenbaki bakar bat ere ez<br />

dela bi aldiz azaltzen<br />

errenkada eta zutabe<br />

berean, ezta dagokion<br />

3x3-ko laukian ere.<br />

G Goitibehera G Atzoko erantzunak<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edo<br />

gehiago du asmatu beharreko hitzak.<br />

1. Nafarroa Behereko udalerria,<br />

Agaramonten. 2. Aszesia praktikatzen du.<br />

3. Gibela. 4. Ehun mota. 5. Gabezia. 6. Ez<br />

gazi. 7. Azkona. 8. Babesa, abaroa<br />

9. Jendarte.<br />

G E I O<br />

P O T R E T A K<br />

G O R Z Z<br />

Z O K O R A T U<br />

H M A I M A R A K<br />

T E N I E N T E R L<br />

G E H I G A R R I A K<br />

N A G I A N O R A K A<br />

B U L A R A<br />

L E U R R E<br />

R U A I H I<br />

L A R L A O S<br />

2 5 9 8 1 4 7 3 6<br />

4 3 7 5 6 9 1 8 2<br />

8 6 1 2 3 7 5 4 9<br />

3 8 6 4 5 2 9 7 1<br />

6 1 4 9 7 3 6 2 8<br />

9 7 2 6 8 1 3 5 4<br />

1 4 3 7 9 8 2 6 5<br />

7 2 5 1 4 6 8 9 3<br />

6 9 8 3 2 5 4 1 7<br />

Goitibehera: 1. Zuraide. 2. Izurde. 3. Dizue.<br />

4. Zuei. 5. Izu. 6. Auzi. 7. Zubia.<br />

8. Arbizu. 9. Zurbila.

---

1 Aretoak<br />

Araba<br />

GASTEIZ<br />

DABACO BOULEVARD<br />

Boulevard merkataritza gunea (902-221622). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />

La legión del águila 15:45 18:00 20:15 22:30<br />

Caperucita Roja (¿A quién ....) 16:15 18:25 20:30 22:40<br />

Soy en número cuatro 16:05 18:15 20:25 22:35<br />

Rio 3D 16:20 18:30 20:30<br />

Justin Bieber: Never Say Never 3D 22:30<br />

Esta abuela es mi padre 15:55 18:10<br />

Furia ciega 20:30 22:40<br />

Código Fuente 16:00 18:00 20:05 22:05<br />

Rio 16:00 18:00 20:05 22:10<br />

Hop 16:15 18:15 20:20 22:20<br />

Sin límites 16:10 18:15 20:20 22:25<br />

Rango 16:05 18:15<br />

Sin compromiso 20:30 22:45<br />

Gnomeo y Julieta 16:30 18:30<br />

Torrente 4 20:30 22:40<br />

Invasión a la Tierra 15:50 18:00 20:15 22:30<br />

DFLORIDA<br />

San Prudentzio, 22 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />

En un mundo mejor 17:30 20:00 22:30<br />

Nada que declarar 17:30 22:30<br />

El discurso del rey 20:00<br />

Potiche, mujeres al poder 17:30 22:30<br />

Encontrarás dragones 20:00<br />

Cartas a Dios 17:30 20:00 22:30<br />

Mademoiselle Chambom 18:00 22:30<br />

Morente 20:15<br />

Una dulce mentira 18:00 20:15 22:30<br />

HappyThankYouMorePlease 18:00 20:15 22:30<br />

DGURIDI<br />

San Prudentzio, 6 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />

Justin Bieber: Never Say Never 3D 18:30 20:30 22:30<br />

Rio 3D 16:30<br />

La legión del águila 17:30 20:00 22:30<br />

Soy el número cuatro 17:30 22:30<br />

¿Para que sirve un oso? 20:00<br />

Cisne negro 17:30 20:00 22:30<br />

Gnomeo y Julieta 16:30<br />

Sin límites 18:30 20:30 22:30<br />

Hop 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Furia ciega 3D 16:30<br />

Código Fuente 18:30 20:30 22:30<br />

DYELMO GORBEIA 3D<br />

Gorbeia merkataritza gunea (94-5460623). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />

Hop 16:15 18:15 20:15 22:15<br />

Caperucita Roja (¿A quién tienes ..) 15:50 18:00 20:10 22:20<br />

Justin Biever: Never Say Never 3D 15:45 18:00 20:15<br />

Justin Biever: Never Say Never 16:15 18:30<br />

Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Rio 15:30 17:30 19:30 21:30<br />

Rio 3D 16:30 18:30<br />

La legión del águila 17:25 19:50 22:15<br />

Soy el número cuatro 20:10 22:25<br />

Furia ciega 3D 19:40 21:50<br />

Nada que declarar 15:30 17:40<br />

Sin límites 17:45 19:45 21:45<br />

Invasión a la Tierra 20:10 22:30<br />

Torrente 4 3D 20:30 22:40<br />

Sucker Punch 20:35 22:40<br />

Sin compromiso 15:40 17:55<br />

Destino oculto 22:35<br />

El rito 19:45 22:10<br />

Cisne negro 20:20 22:35<br />

Gnomeo y Julieta 3D 15:40 17:40<br />

Gnomeo y Julieta 16:10 18:10<br />

Rango 16:00 18:10<br />

¿Para qué sirve un oso? 15:45<br />

DAMURRIO.Amurrio Antzokia. Cisne negro 20:00<br />

Bizkaia<br />

BILBO<br />

DCAPITOL<br />

Villarias, 10 (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />

Rio 18:00<br />

Sin límites 18:00 20:30<br />

Código Fuente 18:00 20:30<br />

La legión del águila 18:00 20:30<br />

Encontrarás dragones 20:30<br />

DGOLEM ALHONDIGA<br />

(94-6070767).<br />

Una dulce mentira 17:15 20:00 22:30<br />

Hop 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Inside Job (JBA) 17:15 20:10 22:30<br />

Nada que declarar 17:30 20:10 22:30<br />

Rio 3D 16:30 18:30<br />

En un mundo mejor 17:15 20:00 22:30<br />

¿Para qué sirve un oso? 20:30 22:30<br />

Potiche, mujeres al poder 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

El mundo según Barney 19:45 22:30<br />

El discurso del rey 17:30<br />

DMULTICINES<br />

Eskutza kalea, 13 (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />

Morente 17:30<br />

La mujer con la nariz rota 17:30 19:45 22:15<br />

HaapyThankYouMorePlease 17:30 20:00 22:15<br />

Mademoiselle Chambon 20:00 22:15<br />

Potiche, mujeres al poder 17:30 20:00 22:15<br />

Nada que declarar 17:30 20:00 22:15<br />

Cisne negro 17:30 19:45<br />

Cartas a Dios 17:30 19:45 22:15<br />

¿Para qué sirve un oso? 22:15<br />

DZUBIARTE<br />

Leizaola Lehendakariaren kalea,<br />

Sin límites 18:00 20:00 22:00<br />

¿Para qué sirve un oso? 22:00<br />

Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:15 19:15 22:00<br />

La legión del águila 19:00 22:00<br />

Soy el número cuatro 19:15 22:00<br />

Gnomeo y Julieta 16:00<br />

Rio 3D 16:00 18:00 20:00<br />

Invasión a la Tierra 16:15<br />

Rio 17:00<br />

Justin Bieber 3D 16:15 19:00<br />

Furia ciega 3D 22:00<br />

BARAKALDO<br />

DCOLISEO MAX OCIO<br />

Kareaga kalea z/g (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />

Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Soy el número cuatro 16:45 19:30 22:00<br />

En el centro de la tormenta 16:15 19:15 22:00<br />

Esta abuela es mi padre 22:00<br />

¿Para que sirve un oso? 16:30 19:00 22:00<br />

Invasión a la Tierra 19:15 22:00<br />

Rango 16:45<br />

Sin límites 16:45 19:30 22:00<br />

Torrente 4 17:00 19:30 22:00<br />

Justin Bieber 3D 16:45 19:00 22:00<br />

Gnomeo y Julieta 17:00 19:00<br />

Cisne negro 16:45 19:15 22:00<br />

Caperucita Roja (¿A quién ....) 16:30 19:15 22:00<br />

Rio 17:00 19:00 21:00<br />

Furia ciega 3D 19:15 22:00<br />

La legión del águila 16:45 19:30 22:00<br />

Rio 3D 17:00<br />

DYELMO MEGAPARK<br />

Erribera etorbidea z/g (94-4181672). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />

Hop 12:15 16:00 18:15 20:20 22:25<br />

Caperucita Roja 12:15 15:40 17:50 20:00 22:10<br />

Código Fuente 12:15 15:30 17:30 19:30 21:30<br />

Justin Bieber 3D 12:15 15:45 18:00 20:15<br />

Sin límites 12:15 15:30 17:45 20:00 22:15<br />

Soy el número cuatro 17:40 20:00 22:20<br />

La legión del águila 12:15 16:45 19:15 21:45<br />

Furia ciega 3D 19:20 21:35<br />

Sin compromiso 19:45 22:05<br />

Rio 3D 12:15 16:05 18:20<br />

El rito 22:30<br />

Rio 2D 12:15 17:10<br />

Invasión a la Tierra 19:30 22:00<br />

Gnomeo y Julieta 3D 12:15 15:35 17:30<br />

¿Para qué sirve un oso? 12:15 15:30 17:35<br />

Rango 12:15 15:30<br />

Torrente 4 3D 20:30 22:40<br />

BASAURI<br />

DIBAIGANE<br />

Torrente 4 17:30 20:00<br />

DSOCIAL ANTZOKIA<br />

Bicicleta, cuchara, manzana 20:00<br />

DBERMEO. Nestor Basterretxea. Heroes 17:00<br />

Pa negre 19:00 21:30<br />

DDERIO.Gurea. El secreto de la última luna 17:00<br />

Torrente 4 18:30<br />

DDURANGO. Zugaza. Caperucita Roja 20:00 22:30<br />

DELORRIO. Arriola. Valor de ley 20:00<br />

DERMUA. Ermua Antzokia. Gnomeo y Julieta 3D 17:00<br />

El rito 19:30 El discurso del rey 22:00<br />

DGALDAKAO.Torrezabal. Justin Biever 3D 17:00 19:30<br />

El rito 22:30<br />

DGERNIKA-LUMO. Lizeo. Destino oculto 19:00 22:00<br />

GETXO<br />

D GETXO ZINEMAK<br />

Arriluze z/g (94-4310310). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />

Hop 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Torrente 4 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Gnomeo y Julieta 16:00 18:00<br />

Soy el número cuatro 20:10 22:20<br />

Rio 16:10 18:10 20:10 22:10<br />

El mundo según Barney 18:20 19:15 22:15<br />

Sin compromiso 16:00 18:10 20:20 22:30<br />

La legión del águila 16:10 19:10 22:10<br />

Código Fuente 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Sin límite 16:00 18:10 20.20 22:30<br />

Rio 3D 16:30 18:30<br />

Furia ciega 3D 20:25 22:30<br />

Justin Bieber 16:00 18:10 20:20<br />

Invasión a la tierra 22:25<br />

Caperucita Roja (¿A quién ....) 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

DIGORRE.Lasarte aretoa. Primos 19:30<br />

LEIOA<br />

DCINESA ARTEA<br />

Artea merkataritza gunea (902-333 231). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />

Rio 3D 16:00 18:00 20:00<br />

Rio 16:35 18:40<br />

Justin Bieber 3D 16:00 18:10 20:20<br />

Torrente 4 22:30<br />

La legión del águila 16:00 20:15 22:30<br />

Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:00 18:10 20:20 22:30<br />

Código Fuente 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Sin límites 18:00 20:10 22:20<br />

Hop 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 22:00<br />

Yo soy el número cuatro 20:40 22:50<br />

Furia ciega 3D 22:20<br />

Gnomeo y Julieta 16:00<br />

Invasión a la Tierra 22:00<br />

Esta abuela es mi padre 18:15<br />

DKULTUR LEIOA<br />

Enredados 17:30<br />

Pa negre 20:00<br />

DLEKEITIO. Ikusgarri. Rio 17:30<br />

Nunca me abandones 19:30<br />

DMUNGIA.Olalde. El oso Yogi 17:00<br />

Bienvenidos al Sur 19:30<br />

DMUSKIZ.Meatzari. Gnomeo y Julieta 17:00<br />

Encontrarás dragones 19:30<br />

DONDARROA.Bide Onera.<br />

Animal Channel (Euskaraz) 2D 16:30<br />

Encontrarás dragones 2D 19:00 22:00<br />

PORTUGALETE<br />

DBALLONTI<br />

Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:20 18:20 20:20 22:20<br />

Código Fuente 16:15 18:15 20:15 22:15<br />

Rio 3D 16:10 18:10 20:10<br />

Justin Bieber 3D 22:10<br />

Rio 16:20 18:20<br />

Gnomeo y Julieta 18:30<br />

Sin límites 16:30 20:30 22:30<br />

Soy el número cuatro 20:15 22:25<br />

SANTURTZI<br />

DSERANTES<br />

(94-4839244). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />

Hop 17:30 19:45 22:15<br />

Rio 3D 17:30 19:45 22:15<br />

Sin límites 17:30 20:00 22:30<br />

DZALLA. Antzokia. Rango 17:00 Soy el número 4 19:30<br />

DZORNOTZA. Zornotza aretoa.<br />

El secreto de la última luna 17:00 El discurso del rey 20:00<br />

Gipuzkoa<br />

DONOSTIA<br />

DANTIGUO BERRI<br />

(943-001200). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />

El discurso del rey 17:15<br />

El discurso del rey 19:45 22:15<br />

Justin Bieber 3D 16:45 18:45 20:45<br />

Torrente 4 3D 22:45<br />

Rio 3D 17:00 19:00<br />

Nada que declarar 21:00 23:00<br />

Hop 16:45 18:45 20:45 22:45<br />

¿Para qué sirve un oso? 17:15<br />

La legión del águila 20:00 22:30<br />

Código Fuente 17:00 19:00 21:00 23:00<br />

Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:45 18:45 20:45 22:45<br />

En un mundo mejor 17:15 19:45 22:15<br />

DLA BRETXA<br />

Arraindegi eraikina (943-421371).<br />

Justin Bieber 3D 16:00 18:15 20:30<br />

Furia ciega 3D 22:45<br />

Gnomeo y Julieta 16:15<br />

Invasión a la Tierra 18:00 20:10 22:20<br />

Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Rio 3D 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Caperucita Roja (¿A quién tienes...) 16:15 18:30 20:30 22:30<br />

Código Fuente 16:15 18:15 20:15 22:15<br />

Rio 16:20 18:30<br />

Sin límites 20:30 22:45<br />

Soy el número cuatro 16:10<br />

La legión del águila 18:15 20:30 22:45<br />

Rango 16:00<br />

Sin compromiso 18:10<br />

Torrente 4 20:15 22:30<br />

DPRINCIPE<br />

San Joan, 10 (943-421247). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />

Cartas a Dios 17:00 19:45 22:15<br />

Sin límites 17:30 20:00 22:45<br />

En un mundo mejor 17:15 19:45 22:15<br />

Nada que declarar 17:15 19:30 22:30<br />

Cisne negro 17:15<br />

El mundo según Barney 19:30 22:15<br />

Una dulce mentira 16:45 19:00 21:00 23:00<br />

HappyThankYouMorePlease 17:00 19:00 21:00 23:00<br />

La vida de los peces 17:00 19:00 21:00 23:00<br />

Código Fuente 17:30 20:00 22:30<br />

Incendies 16:45 19:30 22:15<br />

DTRUEBA<br />

S. Esnaola, 10 (943-271391). Ikuslearen eguna: asteartea.<br />

Carlos (JBA) 17:15 21:00<br />

Lola (JBA) 17:15<br />

Inside Job (JBA) 19:30 22:00<br />

DANDOAIN. Bastero. Rango 17:00 Valor de ley 19:30<br />

DARETXABALETA. Zaraia.<br />

El secreto de la úlitma luna 17:00 Cisne negro 19:30<br />

DATAUN. Herri Antzokia. El discurso del rey 19:30<br />

DAZKOITIA. Baztartxo. Torrente 4 17:15 19:30 22:00<br />

DBEASAIN.Usurbe. Torrente 4 17:00 19:30 22:15<br />

EIBAR<br />

DCOLISEO<br />

Justin Bieber 3D 17:00<br />

Sin límites 17:00 19:30<br />

Soy el número cuatro 17:00 19:30<br />

Sin compromiso 19:30<br />

DELGOIBAR. Herriko Antzokia. The fighter 19:00<br />

ERRENTERIA<br />

DNIESSEN ZINEMAK<br />

(943-345291).<br />

Hop 17:30 20:00 22:30<br />

Caperucita Roja (¿A quién tienes ...) 17:30 20:10 22:45<br />

Código Fuente 17:15 19:45 22:30<br />

Justin Biever: Never Say Never 3D 22:15<br />

Rio 3D 17:15 19:40<br />

Sin límites 19:45 22:30<br />

La legión del águila 19:45 22:40<br />

Soy el número 4 17:10<br />

Invasión a la Tierra 17:15<br />

DHERNANI. Biteri. El discurso del rey 19:30<br />

IRUN<br />

DCINEBOX MENDIBIL<br />

Mendibil merkataritza gunea (943-630223). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />

Código Fuente 16:00 18:10 20:15 22:25<br />

Sin límites 20:15 22:25<br />

Gnomeo y Julieta 16:00 18:00<br />

Hop 16:00 18:00 20:15 22:25<br />

Invasión a la tierra 22:25<br />

Rio 16:00 18:10 20:15<br />

La legión del águila 20:15 22:25<br />

Soy el número cuatro 15:50 18:00<br />

Caperucita Roja (¿A quién ... 16:00 18:10 20:15 22:25<br />

DTXINGUDI<br />

(943-635441). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />

Rio 3D 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Justin Biever 3D 16:00 18:15 20:30<br />

Furia ciega 3D 22:45<br />

Nada que declarar 16:00<br />

Sin límites 18:15 20:15 22:15<br />

Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:15<br />

Sin compromiso 16:00 18:10<br />

Invasión a la Tierra 20:15 22:30<br />

Soy el número cuatro 16:00 18:15<br />

Torrente 4 20:30 22:45<br />

Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

DLAZKAO. Areria aretoa. Gnomeo y Julieta 16:30<br />

Winter’s Bone 19:30<br />

DLEGAZPI. Latxartegi. De dioses y hombes 19:30<br />

DOÑATI. Rango 17:00 Cisne negro 19:30 22:30<br />

DORDIZIA. Herri antzokia. El discurso del rey 19:30 22:15<br />

DTOLOSA. Leidor. Rango 17:00 Cisne negro 19:30 22:00<br />

USURBIL<br />

DURBIL<br />

Urbil merkataritza gunea (943-221622).<br />

Justin Bieber 3D 22:00<br />

Rio 3D 16:00 18:00 20:00<br />

Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:00 18:15 20:30 22:45<br />

Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

La legión del águila 15:45 18:00 20:20 22:45<br />

Soy el número cuatro 18:00 20:20 22:45<br />

Gnomeo y Julieta 16:00<br />

Invasión a la Tierra 16:00 18:15 20:30 22:45<br />

Torrente 4 22:45<br />

Furia ciega 16:00 18:15 20:30<br />

DVILLABONA. Valentino 16:30 El discurso del rey 19:30<br />

DZARAUTZ.Modelo. El discurso del rey 17:00 19:30 22:15<br />

DZUMAIA. Aita Mari. Rio 16:00 18:30<br />

DZUMARRAGA. Arizti. Soy el número cuatro 19:30 22:15<br />

Lapurdi<br />

BAIONA<br />

DCGR CENTRE<br />

(0559-599090).<br />

La proie 11:15 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15<br />

Rio 3D 11:15 14:00 16:00 18:00 20:00 22:15<br />

Scream 4 11:15 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15<br />

Morning Glory 13:45 20:00 22:15<br />

Philibert 18:00<br />

Titeuf 3D 11:15 14:00 16:00 18:00<br />

Winx club, l’aventure magique...11:15 14:00<br />

Big mamma: de pere en fils 11:15 20:00<br />

Je n’ai rien oublié 16:00 18:00<br />

Sucker Punch 16:00 20:00 22:15<br />

Hell driver 3D 22:15<br />

L’ agence 22:15<br />

Rango 11:15 14:00 16:00 18:00 20:00<br />

DL’ATALANTE<br />

(05559-557363).<br />

Rabbit Hole (JBA) 17:00 20:30<br />

La nostra vita (JBA) 15:15 18:45<br />

DL’AUTRE CINEMA<br />

(05559-555298).<br />

Mr. Nice (JBA) 16:15 20:30<br />

Pina 3D (JBA) 18:30<br />

Pina 2D (JBA) 14:15<br />

Si tu meurs, je te tue 17:15<br />

Nous, princesses de cleves 20:45<br />

Les reves dansants (JBA) 19:00<br />

Le secret de la pyramide 14:00<br />

Les contes de la ferme 16:00<br />

ANGELU<br />

DMONCINE<br />

Rio 3D 11:00 14:00 18:00 22:00<br />

Rio 2D 16:00 20:00<br />

Scream 4 11:00 14:00 16:00 20:00 22:00<br />

Winnie l’ourson 11:00 14:00 16:00 18:00<br />

Titeuf 3D 16:00 20:00<br />

Titeuf 2D 11:00 14:00 18:00<br />

Rango 11:00 14:00 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Tous les soleils 11:00 14:00 16:00 18:00 20:00<br />

Morning glory 11:00 14:00 20:00 22:00<br />

Sucker Punch 20:00 22:00<br />

Les femmes du 6e étage 18:00<br />

Je n’ai rien oublié 16:00 18:00<br />

Philibert 22:00<br />

Sans identite 22:00<br />

DONIBANE LOHIZUNE<br />

DLE SELECT<br />

Scream 4 14:15<br />

Rio 2D 14:15<br />

Rio 3D 11:00 16:30<br />

Mon père est femme de ... 11:00 16:30 21:30<br />

La proie 11:00: 19:00<br />

Pina 2D 16:30<br />

Pina 3D 21:30<br />

Titeuf 2D 14:15<br />

Tous les soleils 19:00<br />

Rabbit Hole (JBA) 11:00 21:30<br />

Morning Glory 19:00<br />

Le aventure de Philibert 16:30 21:30<br />

Winx club, l’aventure ... 2D 14:15<br />

Les femmes du 6e étage 19:00<br />

DHAZPARNE. Yogi l’ours 16:00 Somewhere 21:00<br />

DHENDAIA.Les Varietes. Titeuf 15:00<br />

La permission de minuit 17:00<br />

DKANBO. Rango 15:00 La permission de minuit 17:30<br />

MIARRITZE<br />

DROYAL<br />

Chez Gino 14:00<br />

Dharma Guns 15:50<br />

Essential killing 14:50 19:45<br />

Faites le mur! (JBA) 21:25<br />

Je n’ai rien oublié 14:00<br />

Le discours d’un roi (JBA) 21:20<br />

Les femmes du 6ème étage 17:30<br />

Rabbit Hole (JBA) 18:00 21:15<br />

Robert Mitchum est mort 16:20 19:40<br />

Tous les soleils 19:25<br />

Lords of dogtown (JBA) 17:40<br />

Arrietty le petite monde .... 15:45<br />

Vent de folie à la ferme 14:00<br />

Nafarroa<br />

IRUÑEA<br />

DGOLEM BAIONA<br />

(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />

Una dulce mentira 17:15 20:00 22:30<br />

Hop 16:30 18:30 20:30 22:45<br />

Caperucita Roja, (¿A quién ....) 16:30 18:30 20:30 22:45<br />

Código Fuente 17:15 20:30 22:45<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 29<br />

‹ Agenda<br />

Rio 3D 16:30 18:30<br />

En un mundo mejor 17:15 20:00 22:30<br />

Encontrarás dragones 20:00 22:30<br />

DGOLEM LA MOREA<br />

(948-222333). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />

Hop 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Código Fuente 16:30 18:30 20:30 22:45<br />

Justin Beiber 3D 16:30 18:30<br />

Caperucita Roja ( ¿A quién ...? 17:15 20:00 22:30<br />

Rio 3D 16:30 18:30 20:30<br />

Rio 16:30 18:30 20:30<br />

Furia ciega 3D 22:30<br />

Soy el número cuatro 17:15 20:00 22:30<br />

La legión del águila 17:30 20:00 22:45<br />

Sin límites 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Invasión a la Tierra 17:30 20:00 22:45<br />

¿Para que sirve un oso? 16:30<br />

Sin compromiso 20:30 22:45<br />

Gnomeo y Julieta 3D 16:30 18:30<br />

Torrente 4 3D 20:30 22:30<br />

Torrente 4 18:30 20:30 22:45<br />

El discurso del rey 22:45<br />

DGOLEM YAMAGUCHI<br />

(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />

Cartas a Dios 16:30 18:30 20:30 22:45<br />

Nada que declarar 16:30 18:30 20:30 22:45<br />

Potiche. Mujeres al poder 16:30 18:30 20:30 22:45<br />

Inside Job (JBA) 20:00 22:30<br />

El mundo según Barney 17:15<br />

Incendies 17:15<br />

Cisne negro 20:00 22:30<br />

DSAIDE CARLOS III<br />

(948-245400). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />

Código Fuente 17:30 20:00 22:30<br />

Hop 17:30 20:00 22:30<br />

Justin Bieber 16:30 20:30<br />

Rio 3D 18:30 22:30<br />

Sin límites 17:30 20:00 22:30<br />

HappyThankYouMorePlease 17:30 20:00 22:30<br />

DSAIDE OLITE<br />

(948-245400). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />

Soy el número cuatro 17:30 19:45 22:00<br />

Invasión a la Tierra 19:45 22:00<br />

¿Para qué sirve un oso? 17:30<br />

Encontrarás dragones 19:30 22:00<br />

Esta abuela es mi padre 17:15<br />

Gnomeo y Julieta 17:30<br />

El discurso del rey 19:30 22:00<br />

DALTSASU. Iortia. Destino oculto 20:10<br />

LIZARRA<br />

DGOLEM LOS LLANOS<br />

Rio 17:30<br />

Invasión a la Tierra 20:30<br />

Potiche. Mujeres al poder 17:30 20:30<br />

El rito 17:30 20:30<br />

TUTERA<br />

DOCINE<br />

Caperucita Roja, ¿A quién tienes ...? 16:15 18:15 20:15 22:15<br />

Codigo Fuente 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Rio 16:15 18:15 20:15<br />

Torrente 4 22:15<br />

Sin límites 16:30 18:30 20:30 22:30<br />

Soy el número cuatro 16:00<br />

La legión del águila 18:10 20:20 22:30<br />

Justin Biever 3D 16:00 18:10 20:20<br />

Furia ciega 3D 22:15<br />

Esta abuela es mi padre 16:00<br />

Invasión a la Tierra 18:10 20:20 22:20<br />

Rio 3D 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

UHARTE<br />

DITAROA<br />

(902-463269). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />

Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />

Código Fuente 16:20 18:20 20:20 22:20<br />

Justin Bieber: Never Say Never 16:10<br />

Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:20 18:20 20:20 22:20<br />

Rio 3D 16:30 18:30<br />

Rio 2D 16:10 18:10<br />

Furia ciega 3D 20:30 22:30<br />

Sin límites 16:15 18:15 20:15 22:15<br />

Soy el número cuatro 16:00 18:10 20:15 22:20<br />

La legión del águila 16:00 18:10 20:20 22:30<br />

Invasión a la Tierra 16:00 18:10 20:15 22:30<br />

¿Para qué sirve un oso? 20:15 22:15<br />

Esta abuela es mi padre 16:10 18:15<br />

Sin compromiso 20:20 22:30<br />

Gnomeo y Julieta 2D 16:15 18:15<br />

Torrente 4 2D 20:20 22:15<br />

VIANA<br />

DLAS CAÑAS<br />

Hop 16:00 18:00 20:10 22:25<br />

Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:15 18:15 20:25 22:40<br />

Código Fuente 16:15 18:15 20:25 22:35<br />

Rio 3D 16:00 18:00 20:15<br />

Justin Biever: Never Say Never 3D 22:30<br />

Rio 16:15 18:15<br />

Sin límites 16:00 18:00 20:15 22:30<br />

Soy el número cuatro 20:30 22:45<br />

Furia ciega 20:15 22:45<br />

Invasión a la Tierra 18:00 20:20 22:45<br />

Gnomeo y Julieta 16:15 18:15<br />

Esta abuela es mi padre 16:00<br />

¿Para qué sirve un oso? 20:15 22:30<br />

Sucker Punch 16:00 18:10<br />

Nafarroa Beherea<br />

DDONIBANE GARAZI.Le Vauban.<br />

Les contes de la ferme 16:00 True Grit 18:00<br />

Mariage à l’italienne (JBA) 21:00<br />

DDONAPALEU.St. Louis. Ma part du gâteau 16:00 20:30<br />

Zuberoa<br />

DMAULE-LEXTARRE.Baitha.<br />

Vent de folie à la ferme 18:0 0 Scream 4 18:00

---

30 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Agenda ›<br />

Komunikazioa D<br />

Abeslariak gogoan<br />

Uhinetatik tiraka<br />

Xabier Lasa<br />

Paquita gogoan. Markos<br />

Zapiain filosofo kontenplariak<br />

Faktoria saiotik (asteartea,<br />

12:15ean) jaurtitzen ditu bere harrikadak<br />

uhinetara. Azken txandan,<br />

gai batetik bestera naturaltasunez<br />

jauzi egiteko daukan ar-<br />

Urtzi Urkizu Donostia<br />

Ba al du lekurik zinemak<br />

telebistan gaur egun?<br />

Galdera hori eginda, ñabardurak<br />

egiten dituzte<br />

sektoreko profesionalek. Kontsumitzaileen<br />

artean ere denetarik<br />

dago. Badira filmak soilik Internetetik<br />

hartuta edo DVD bidez<br />

ikusten dutenak. Baina badira<br />

LTDko kateetako eskaintzan gustuko<br />

zintak aurkitzen dituztenak<br />

ere.<br />

Felix Linares ETB2ko aurkezlearen<br />

arabera, telebistek zinema<br />

ematen dute oraindik, baina bigarren<br />

mailan. «Zinema jartzen dutenak<br />

enpresen hirugarren edo<br />

laugarren kateak dira. Kate nagusietan<br />

kirola, prentsa arrosa<br />

eta foiletoiak jartzen dituzte. Eguberri<br />

eta opor garaietan bai, zinema<br />

baliabide merkea izaten da.<br />

Baina Belen Esteban eta gainerakoak<br />

oporretatik itzultzen direnean,<br />

jendeak horietara kateatuta<br />

jarraitzen du».<br />

La Sexta katea sortu zenean, zinemak<br />

tarte txikia zuen oso. Baina<br />

orain enpresak zinemari eskainitako<br />

kate bat sortu du: La<br />

Sexta3 Todo Cine. Egunero bost<br />

film ematen dituzte. Alejandro<br />

Flores, La Sextako kanpo programazioaren<br />

arduraduna, ez da Linaresen<br />

iritzi berekoa: «Zinema<br />

ez da telebista kateek baztertu dezaketen<br />

produktu bat. Programazio<br />

ordu asko daude, eta zinema<br />

nahiko eraginkorra izaten da».<br />

LaSexta3ren sorrera Miguel<br />

Angel Contreras La Sextako kontseilari<br />

ordezkariaren proposamen<br />

batetik etorri zen. «Merkatuan<br />

hutsune bat ikusi zuen, eta<br />

tea erakutsi zigun. Paquita la del<br />

Barrio kantaria hartu zuen hizpide;<br />

Rata de dos patas abestiaren<br />

egilea, alegia. Bada, di-da batean,<br />

Manu Etxezortu ohartzerako, Mikel<br />

Aramendi eduki zuen gogoan,<br />

hainbat entzulek daukagun<br />

min bera adierazteko. Orain bi<br />

urte bitarte, Aramendiren analisiak<br />

astean kasik lau ordutan entzuteko<br />

pribilegioa genuen<br />

(19:05etik 20:00). Aukera 45 minutura<br />

murriztu da egun (astelehena,<br />

18:05-19:00). Zapiainek gupida<br />

eta lotsarik gabeko maniobra<br />

ikusi du aldaketa horretan, «espainolistek<br />

egindako mozketa<br />

Duela urte gutxi, ematen zuen programaziotik pixkanaka kenduko zutela zinema, baina ez da hala<br />

gertatu. LaSexta3 kateak, esate baterako, gutxienez bost film ematen ditu egunero, doan.<br />

Zinema, bizirik telebistan<br />

La Sexta3 kateak sei film emango ditu gaur; American History X horien artean, 22:00etan. <strong>BERRIA</strong><br />

guri ideia ona iruditu zitzaigun».<br />

Hilabete inguru darama kateak<br />

martxan eta ikusle datu txukunak<br />

lortzen ari da (martxoan<br />

%1,1). «Ikusle kopurua gorabehera,<br />

jendearen erantzuna oso ona<br />

izaten ari da sare sozialetan eta<br />

Interneten», azaldu du Floresek.<br />

La Sextako ordezkariak onartzen<br />

du gero eta modu gehiago<br />

daudela zinema kontsumitzeko.<br />

«Baina gero eta film gehiago<br />

ekoizten direla kontuan hartu behar<br />

da. Gainera, oraindik jende<br />

asko dago filmak soilik telebista<br />

kateen emanaldien bitartez ikus<br />

dezakeena. Dena den, zinemaren<br />

zabalpen modu berrietara egokitu<br />

beharko dugu denok».<br />

Linaresen ustetan, film batzuk<br />

telebistara iristen direnerako jende<br />

gehienak ikusiak ditu. «Aukera<br />

bat zirkuitu komertzialetatik<br />

igaro ez diren filmak ematea da,<br />

Aramendi efektua indargabetu<br />

eta EIko arratsaldeak despolitizatzeko<br />

asmoz». Esanak esan,<br />

Jaime Otamendirekin Mezularia<br />

saioak hartu duen norabide berria<br />

goratu zuen, giza harremanak<br />

nahiz gizarte edo sexu gaiak<br />

azpimarratzen saiatzen delako.<br />

Nire liburua gogoan. Jabier<br />

Muguruzak, ostiraletan<br />

(09:35) gogoetarako daukan zutabean,<br />

Robert Johnson izan zuen<br />

aipagai, deabruarekin hitzartu<br />

omen zuen bluesmanik onena, 27<br />

urtez hildakoa. Johnsonekin hasi<br />

zen bakarrizketak norabide ze-<br />

gehienetan zinta interesgarrienak<br />

baitira. Baina telebista kateei<br />

beldurra ematen die halakoak<br />

ematea».<br />

La Sextako kanpo programazioko<br />

zuzendariak, berriz, uste du<br />

zinemak telebistan oraindik etorkizun<br />

ona izan dezakeela: «Tele-<br />

‘‘<br />

Zinema ez da telebista<br />

kateek baztertu<br />

dezaketen produktu bat;<br />

eraginkorra izaten da»<br />

ALEJANDRO FLORES<br />

La Sextako kanpo programazioko zuzendaria<br />

«Aukera bat zirkuitu<br />

komertzialetatik igaro ez<br />

diren filmak ematea da,<br />

interesgarrienak baitira»<br />

FELIX LINARES<br />

ETB2ko ‘La noche de’ saioko aurkezlea<br />

hatz bat hartu zuen lasterrera:<br />

Muguruzak berak aste honetan<br />

argitaratu duen liburuak (Nueve<br />

encuentros con el alma) eta bertako<br />

kulturgileek hartu zuten protagonismoa.<br />

Jakina da ostiraletako<br />

leiho hori Muguruzak bere gogoetak<br />

airera ditzan jarria<br />

dagoela (zeinak atsegin handiz<br />

entzuten baititut, hain zuzen).<br />

Herenegungoak oso etikoa ez zirudien<br />

autopromozio tankera<br />

hartu zuen; ez zen hori izango<br />

Muguruzaren asmoa. Baina…<br />

Okerrak zuzentzen. Javier<br />

Vizcainoren Gabon saioko solas-<br />

bistaren hasieratik eman dira filmak,<br />

eta etorkizunean ere emango<br />

dira. Beste alde batetik, telefilmak<br />

daude, eta horiek bakarrik<br />

telebistan ikus daitezke».<br />

Ikusleek, askotan, iragarkietarako<br />

etenaldirik gabeko filmak<br />

eskertzen dituzte. Horren erakusgarri<br />

da TVEk eman dituen zinta<br />

batzuek datu hobeak izan dituztela<br />

beste kate batzuetan estreinatu<br />

ostean mozketarik gabe emateagatik.<br />

Fenomeno bitxitzat jo daiteke,<br />

bestalde, Pretty Woman<br />

zintarena, beti baititu ikusle datu<br />

apartak.<br />

ETB1eko eduki zuzendari Rosa<br />

Diez Urrestarazuk berriki aitortu<br />

zuen euskarazko zinema jendeari<br />

ez zaiola asko interesatzen. «Agian<br />

ondo promozionatutako zikloek<br />

ongi funziona dezakete», iradoki<br />

zuen. Jatorrizko hizkuntzan filmak<br />

ematea ere proposatu du.<br />

kideen joera politikoa zehazten<br />

hasita, hirutik biko proportzioan<br />

EAJren alde jotzen dutela esan<br />

nuen aurreko astean. Egiatan, ez<br />

da iristen kopuru horretara,<br />

nahiz eta guztiak balantzan jarrita<br />

EAJren inguruko iritzia bai<br />

atera garaile (zilegizkoa, hedabide<br />

pribatua den aldetik). Solaskide<br />

batek karnet edo kargu politikorik<br />

ez eduki arren, euskal politikako<br />

gaiak behin, bitan,<br />

hirutan… jorratu ahala, ez da zaila<br />

asmatzea zein ideologia politikotatik<br />

dabilen gertuago. Eurak<br />

dira mihia astindu aldiko autodefinitzen<br />

doazenak.<br />

Korrikaren<br />

amaierari<br />

buruzko<br />

telebista eta<br />

irrati saioak gaur<br />

Itziar Arteagak<br />

zuzeneko programa<br />

berezi bat gidatuko du<br />

Info7 irratian,<br />

10:00etatik aurrera<br />

Erredakzioa Donostia<br />

Donostian amaituko da 17. Korrika,<br />

gaur, eta hara joan ezin direnek<br />

zuzenean irratiz edo Internet<br />

bidez jakin ahalko dute hango berri.<br />

Info7 irratiak saio berezia<br />

egingo du 10:00etatik aurrera; FM<br />

bidez eta Internetez entzun daiteke<br />

Info7. Itziar Arteagak gidatuko<br />

du saioa, eta lasterketaren berri<br />

zuzenean emango dute une oro<br />

Ekhiñe Atorrasagastik eta Gotzon<br />

Elizburuk. Amaiera ekitaldia<br />

ere zuzenean emango dute.<br />

12:30 aldera iritsiko da Korrika<br />

Bulebarrera, eta, ondoren, mezua<br />

irakurriko dute. Ekitaldi hori,<br />

Info7 irratiaz gain, Euskadi Irratiak<br />

ere emango du, Amarauna<br />

magazinean. Unitate ibiltariak<br />

zuzenean emango du Korrikaren<br />

amaieraren berri.<br />

Gauean, Hamaikan eta ETB3n<br />

Telebista kateek ez dute zuzenean<br />

emango Korrikaren amaiera.<br />

Gau partean, baina, Korrikaren<br />

azken eguneko irudiak ikusi ahalko<br />

dira. Hamaika telebistak<br />

21:00etan emango du saioa, eta<br />

Donostian lasterketak egindako<br />

azken kilometroak eta amaierako<br />

ekitaldia ikusi ahalko dira. ETB3<br />

kateak, berriz, 22:00etan emango<br />

du Korrikaren inguruko saioa.<br />

Berria telebista ere Donostian<br />

izango da.

---

Zerga paradisuen<br />

inguruko erreportajea<br />

Hacienda no somos todos<br />

lanean zerga paradisuek nola<br />

funtzionatzen azalduko dute.<br />

Suitzako banku batean lan egin<br />

duen gizon batek argitara eman<br />

ditu dirudun askok ogasunari<br />

egindako iruzur datuak.<br />

‘Mundo.Hoy’. ETB2, 13:20.<br />

D Telebista<br />

ETB 1<br />

07:30: Sustraia. 08:00: Bizi berria.<br />

08:10: Kerman mintzalagun<br />

bila. 08:25: Ibil2d. 08:50:<br />

Chiloe. 09:20: Euskaldunak<br />

eta itsasoa. 09:50: Egi bidean.<br />

10:00: Meza. 11:00: Iparraldearen<br />

orena astekaria. 11:25: Kerman<br />

mintzalagun bila. 11:40:<br />

Zu kirolari. 12:15: Saskibaloia.<br />

ACB Liga. Baskonia- Bizkaia<br />

Bilbo Basket. 14:30: Gaur<br />

egun. 15:00: Nick dut nik.<br />

15:30: Teknopolis. 16:00: Herri<br />

kirolak. 17:00: ETB kantxa. Retegi<br />

Bi-Pascual / Olaetxea-<br />

Patxi Ruiz. Finala: Olaizola<br />

II.a-Begino / Xala-Beroiz.<br />

19:30: Gol festa. 20:28: Gaur<br />

egun. 20:55: Eguraldia. 21:00:<br />

Hitzetik Hortzera. 21:55: Fringe.<br />

Mugako zientzia. Telesaila.<br />

23:30: ‘Korrika 1980-2007’.<br />

00:30: Kerman mintzalagun<br />

bila. 01:00: Iparraldearen orena.<br />

01:25: Musika gauak jazz.<br />

Olaizola II.a-Begino/<br />

Xala-Beroiz finalean<br />

ETB 2<br />

07:50: National Geographic.<br />

¿Por qué desaparecieron los<br />

mamuts?. 08:40: Todo viajes.<br />

09:00: Nueva vida. 09:15: EITB<br />

kultura. 09:35: Palabra de ley.<br />

10:10: Teknopolis. 10:50: Nick<br />

dut nik. 11:20: Sustraia. 11:45:<br />

Kresala. 12:40: Hora GMT.<br />

13:20: Mundo.hoy. 14:05: Rex.<br />

Telesaila. 14:58: Teleberri.<br />

15:50: Eguraldia. 16:00: Zinema.<br />

‘Veredicto de sangre’.<br />

Zuz: Stephen Williams.<br />

2002. 17:40: Zinema. ‘El verdadero<br />

culpable’. Zuz.: Francis<br />

Huster. 2007. 19:50: Euskadi<br />

directo. 20:58: Teleberri.<br />

22:05: Eguraldia. 22:15: El conquistador<br />

del fin del mundo<br />

VII. 00:30: Nip Tuck - a golpe<br />

de bisturi. Telesaila. 02:00: Zinema.<br />

‘Un año sin Santa<br />

Claus’. Zuz.: Ron Underwood.<br />

Akt.: John Goodman. 2006.<br />

03:25: Musika gauak jazz.<br />

‘Korrika 1980-2007’. 23:30 ‘Hora GMT’ saioa. 12:40.<br />

ETB 3<br />

08:55: Hartz txiki. 09:40: Pingu.<br />

10:00: Hirukiak. 11:20: Doraemon.<br />

12:30: Harriketarrak.<br />

13:45: George oihanekoa.<br />

14:30: Zonbi hotela. 15:15: Shin<br />

Chan altxor uhartean. 16:45:<br />

Hamtaro. 17:25: Super heroien<br />

legioa. 18:05: One piece. 18:55:<br />

Shaggy eta Scooby Doo Usnan.<br />

19:35: Viva piñata. 20:05:<br />

Team Galaxy. 20:30: Schin<br />

Chan, samurai txikia. 22:00:<br />

Korrika 17. 22:30: Orain. 22:35:<br />

Euskalaklipak. 23:05: Zinema.<br />

‘El amanecer de los muertos’.<br />

Zuz.: Zack Snyder. 20<strong>04</strong>.<br />

00:45: KTX. 01:15: Top gaztea.<br />

Euskal Herriko eskuz binakako<br />

txapelketako finala jokatuko<br />

dute Bilboko Bizkaia pilotalekuan<br />

Olaizola II.a-Begino eta<br />

Xala-Beroiz bikoteek. Abel<br />

Barriolaren lesioa dela eta,<br />

Beroizek ordezkatuko du.<br />

Pilota. ETB1, 18:00.<br />

ETB Sat<br />

10:00: Kresala. 10:45: Objetivo<br />

Euskadi. 11:45: Iparraldearen<br />

orena astekaria. 12:10: Palabra<br />

de ley. 12:45: Sautrela.<br />

13:15: Sustraia. 13:45: Hora<br />

GMT. 14:30: Txirrindularitza.<br />

Gaztela - Leon. 15:30: Viajes.<br />

16:00: Arraunketa. 17:20: Zu kirolari.<br />

17:45: Vaya semanita.<br />

19:15: Teknopolis. 19:45: Txirrindularitza.<br />

Gaztela - Leon.<br />

20:15: ETB Kantxa. Olaizola<br />

II.a - Begino / Xala - Beroiz.<br />

21:05: Ibil2d. 21:30: Teleberri.<br />

22:35: Tribuna gol. 00:05: ETB<br />

Kantxa. Olaizola II.a - Begino<br />

/ Xala - Beroiz.<br />

Hamaika<br />

Porrotxekin bertsoak<br />

komentatuko dituzte<br />

Etiopiara egin behar duten<br />

bidaiaren bezperan, Porrotx<br />

Miramongo platoan izango da<br />

Jon Artanorekin. Zegaman eta<br />

Usurbilen egin berri dituzten<br />

bertso saioak komentatuko<br />

ditu Porrotxek Jon Artanorekin.<br />

‘Hitzetik hortzera’. ETB1, 21:00.<br />

09:00: Marrazki bizidunak.<br />

Txirrita. 10:00: Korrika irudiak.<br />

10:35: Tertulia. 11:05: Ur eta lur.<br />

11:35: Korrika irudiak. 12:05: Korrika<br />

asteburuan. 13:05: Bertso<br />

trama. 13:35: Korrika<br />

saioa. 14:15: Gipuzkoa kultura.<br />

Magazina. 14:45: Skapa. 15:05:<br />

Erritmoz bizi. Musika saioa.<br />

17:50: Korrika saio berezia.<br />

19:15: Hamaika.bit. 19:45: Korrika<br />

irudiak. Korrika asteburuan.<br />

20:25: Berbetan. Gorka<br />

Gerrikagoitia. 21:05: Korrika<br />

bukaera Donostian. 22:05:<br />

Berbaz. 23:05: Skapa. 23:25:<br />

Hurbilean.<br />

La 1<br />

09:00: Destino: España.<br />

09:50: Lunnis. 11:00: Zinema.<br />

‘El profesor chiflado’. Zuz.:<br />

Tom Shadyac. 1996. 13:30:<br />

Comando actualidad. 14:30:<br />

Corazón. 15:00: Telediario1.<br />

16:00: Zinema. ‘Noviembre<br />

dulce’. Zuz.: Pat O’Connor.<br />

2000. 17:50: Zinema. ‘Un puñado<br />

de mentiras’. Zuz.: Oley<br />

Sassone. 2006. 19:20: España<br />

directo. 21:00: Telediario 2.<br />

22:15: Zinema. ‘La niñera mágica’.<br />

Zuz.: Kirk Jones. 2005.<br />

23:50: Zinema. ‘Envidia’. Zuz.:<br />

Barry Levinson. Akt.: Ben Stiller.<br />

20<strong>04</strong>. 01:25: Ley y orden.<br />

La 2<br />

09:15: Shalom. 09:30: El dia<br />

del Señor. 12:45: Los oficios de<br />

la cultura. 13:10: Acción directa.<br />

14:00: El escarabajo verde.<br />

14:30: Naturalmente. 15:00: +<br />

de España. 16:00: Grandes<br />

documentales. 17:50: Imaginantes.<br />

17:55: Página 2. 18:25:<br />

Crónicas. 19:10: America total.<br />

19:35: Celia. 20:30: Tres 14.<br />

21:00: Desafio 14+1: Everest<br />

sin oxigeno (Edurne Pasaban).<br />

21:30: Redes 2.0. 22:00:<br />

El documental. ‘Copiad malditos’.<br />

Zuz.: Stephane M. Gomez.<br />

23:05: Todo el mundo es<br />

música. 00:00: Metropolis.<br />

Antena 3<br />

09:00: La cara divertida.<br />

10:45: Los más. 13:00: El club<br />

del chiste. 13:30: Decogarden.<br />

14:00: Los Simpson. 15:00:<br />

Antena3 noticias. 16:00: Zinema.<br />

‘Niñera express’. Zuz.:<br />

Bradford May. 2008. 17:45: Zinema.<br />

‘El amor llega suavemente’.<br />

Zuz.: Michael Landon<br />

Jr. 2003. 21:00: Antena3 noticias.<br />

22:00: Los protegidos.<br />

Telesaila. 23:45: Zinema. ‘El<br />

hombre enmascarado’. Zuz.:<br />

Simon Wincer. Akt.: Billy<br />

Zane. 1996. 01:30: Sin rastro.<br />

02:35: Adivina quien gana<br />

esta noche.<br />

Tele 5<br />

07:00: Patito feo. 07:30: Worst<br />

Week. 08:15: Wildfire. 11:30:<br />

Más que coches GT. 12:00: I<br />

love TV. 13:00: Vuélveme loca.<br />

15:00: Albistegia. 16:00: Zinema.<br />

‘Mi super ex-novia’. Zuz.:<br />

Ivan Reitman. Akt.: Uma<br />

Thurman, Luke Wilson, Anna<br />

Faris. 2006. 17:45: ¡Qué tiempo<br />

tan féliz!. 20:55: Albistegia.<br />

22:00: Aida. Telesaila. 00:15:<br />

Vida loca. 00:45: El reencuentro:<br />

el debate. Christian Galvezek<br />

aurkeztuta. 02:30: Locos<br />

por ganar. <strong>04</strong>:00: No solo<br />

musica. <strong>04</strong>:30: Infocomerciales.<br />

05:30: Fusión sonora.<br />

La Sexta<br />

07:00: 1 Formula. Txinako Sari<br />

Nagusia. Atarikoa. 08:55: 1<br />

Formula. Txinako Sari Nagusia.<br />

Lasterketa. 11:00: Megaedicios.<br />

12:00: 1 Formula. Txinako<br />

Sari Nagusia. Atarikoa.<br />

14:00: 1 Formula. Txinako Sari<br />

Nagusia. Lasterketa. 16:00: La<br />

Sexta / Noticias. 16:55: Zinema.<br />

‘Loca adademía de policía’.<br />

Zuz.: Hugh Wilson. 1984.<br />

18:45: Minuto y resultado.<br />

20:20: LaSexta/Noticias.<br />

20:55: LaSexta/Deportes.<br />

21:25: El club de la comedia.<br />

22:25: Chase. Telesaila. 00:55:<br />

Sin identificar.<br />

E Gaurko filmak<br />

El ladrón de Shanghai 11<br />

pCuatro, 15:50. Zuz.: David Wu. Akt.:<br />

David Carradine, John Reardon, Rupert<br />

Graves. 200 minutu. AEB. 2006.<br />

Veredicto de sangre 1<br />

pETB2, 16:00. Zuz.: Stephen Williams.<br />

Akt.: Wendy Crewson, Shawn<br />

Doyle, Sally Kellerman. AEB. 2002.<br />

Noviembre dulce 1<br />

pLa1, 16:00. Zuz.: Pat O’Connor. Akt.:<br />

Charlize Theron, Keanu Reeves, Jason<br />

Isaacs. 116 miutu. AEB. 200.<br />

Mi super ex- novia 1<br />

pT5, 16:00. Zuz.: Ivan Reitman. Akt.:<br />

Uma Thurman, Luke Wilson, Anna Faris.<br />

95 minutu. AEB. 2006.<br />

Niñera express 1<br />

pAntena3, 16:00. Zuz.: Bradfort May.<br />

Akt.: Vanessa Marcil. AEB. 2008.<br />

Cuatro<br />

06:45: Kyle XY. Telesaila.<br />

09:00: El zapping de surferos.<br />

10:45: El encantador de perros.<br />

14:00: Noticias Cuatro.<br />

14:50: Deportes Cuatro. 15:50:<br />

Zinema. ‘El ladrón de Shangai’.<br />

Zuz.: David Wu. Akt.: David<br />

Carradine, John Reardon.<br />

2006. 19:45: Noticias Cuatro.<br />

21:00: Bob esponja. 21:30: Especial<br />

Callejeros viajeros:<br />

aquí sí hay playa. 22:30: Callejeros<br />

viajeros. ‘Islas Fiji’. ‘Bali’.<br />

00:30: Cuarto milenio. Iker Jimenezen<br />

eskutik. 02:30: Maestros<br />

del terror. 03:30: Millenium.<br />

<strong>04</strong>:30: Cuatro astros.<br />

Arte<br />

13:00: L’Art de la Manière.<br />

13:30: Philosophie. 14:00:<br />

360º, GEO. 14:45: Le Dakar et<br />

la Croix. 15:35: Un été sans soleil.<br />

16:30: Volker Sommer.<br />

17:15: Yourope. 17:45: Metropolis.<br />

18:30: Cuisines des terroirs.<br />

19:00: Arte journal. 19:15: Les<br />

larmes de Saint Pierre. Kontzertua.<br />

20:00: Karambolage.<br />

20:10: Contre-attaque, quand<br />

l’art prend l’économie pour<br />

cible. 20:40: Zinema. ‘Je ne<br />

suis pas là pour être aimé’.<br />

Zuz.: Stephane Brize. 2005.<br />

22:15: Une danse nommé désir.<br />

23:30: One shot not.<br />

Teledeporte<br />

07:00: Tenisa. Montecarloko<br />

Mastersa. Finalerdiak. 11:00:<br />

Tenisa. Federazio Kopa. Finalerdiak.<br />

Espainia - Frantzia.<br />

13:00: Zaldi lasterketak. 14:00:<br />

Tenisa. Montecarloko Mastersa.<br />

Finala. 17:45: Saskibaloia.<br />

ACB Liga. Kanaria Handia<br />

- Lagun Aro. 19:45: Eskubaloia.<br />

Asobal Liga. Ademar<br />

Leon - Granollers. 21:45: Txirrindularitza.<br />

Amstel Gold<br />

Race. 22:45: Estudio estadio.<br />

00:00: Tenisa. Federazio<br />

Kopa. 01:30: Eskubaloia. Txapeldunen<br />

Liga. Gyori Audi Eto<br />

- Itxako.<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 31<br />

‹ Agenda<br />

Loca academia de policía 11<br />

pLaSexta, 16:55. Zuz.: Hugh Wilson.<br />

Akt.: Steve Guttenberg, Kim Cattrall,<br />

Bubba Smith. 95 minutu. AEB. 1984.<br />

El verdadero culpable 1<br />

pETB2, 17:40. Zuz.: Francis Huster.<br />

Akt.: Marine Delterme. 2007.<br />

Je ne suis pas là pour être ... 111<br />

pArte, 20:40. Zuz.: Stephane Brize.<br />

Akt.: Patrick Chesnais, Anne Consigny,<br />

Georges Wilson. Frantzia. 2005.<br />

La niñera mágica 11<br />

pLa1, 22:15. Zuz.: Kirk Jones. Akt.:<br />

Emma Thompson, Colin Firth, Kelly<br />

MacDonald. 95 minutu. AEB. 2005.<br />

El amanecer de los ..(JBA) 11<br />

pETB3, 23:05. Zuz.: Zack Snyder.<br />

Akt.: Sarah Polley, Ving Rhames, Jake<br />

Weber. 95 minutu. AEB. 20<strong>04</strong>.<br />

TF1<br />

D<br />

06:30: TFOU. 08:45: F1 a la<br />

une. 08:55: 1 Formula. Txinako<br />

Sari Nagusia. Zuzenean. 11:05:<br />

Téléfoot. 12:00: Les 12 coups<br />

de midi!. 13:00: Journal. 13:35:<br />

Walker, Texas Ranger. Telesaila.<br />

14:25: Monk. Telesaila.<br />

16:10: Dr House. 17:55: Londres<br />

police judiciaire. 18:50: Sept à<br />

huit. 20:00: Journal. 20:45: Les<br />

Experts. Telesaila. 23:15: Zinema.<br />

‘Half Light’. Zuz.: Craig<br />

Rosenberg. 20<strong>04</strong>. 01:25: Le<br />

club de l’économie. 02:05: Le<br />

blog politique. 02:20: Zinema.<br />

‘Paparazzi’. Zuz.: Alain Berberian.<br />

1998.<br />

France 2<br />

08:45: Islam. 09:15: La source<br />

de vie. 10:00: Presence protestante.<br />

10:30: Le jour du<br />

Seigneur. 10:45: Meza. 12:05:<br />

Tout le monde veut prendre<br />

sa place. 13:00: Journal. 13:20:<br />

13h 15, le dimanche. 14:15: Vivement<br />

dimanche. 16:30:<br />

Mon père le commandant<br />

Jacques-Yves Cousteau.<br />

17:30: Stade 2. 18:50: Vivement<br />

dimanche prochain.<br />

20:00: Journal. 20:35: Jeux de<br />

scène. Antzezlana. 21:20: La<br />

25e Nuit des Molières. Laurent<br />

Lafittek aurkeztuta.<br />

23:25: Faites entrer l’accusé.<br />

France 3<br />

08:40: Bunny Tonic. 10:35:<br />

Côté cuisine. 11:20: Expression<br />

directe. 12:00: Le 12/13. 12:50:<br />

30 millions d’amis. 13:20: Siska.<br />

Telesaila. 14:25: Tenisa.<br />

Montecarloko Mastersa.<br />

16:40: En course sur France3.<br />

17:00: Chabada. 18:00: Questions<br />

pour un super champion.<br />

20:10: Zorro. Telesaila.<br />

20:35: Inspecteur Barnaby.<br />

Telesaila. 22:10: Soir 3. 22:55:<br />

Femmes pilotes de chasse:<br />

du rêve à la réalité. Dokumentala.<br />

00:45: Zinema. ‘Désir’<br />

(JBA). Zuz.: Roberto Rossellini,<br />

Marcello Pagliero. 1946.

---

32 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Plaza›Kultura<br />

Iñigo Astiz Iruñea<br />

Orain bi urte eta iaz bezala, bere<br />

buruaren aurkezpena egin zuen<br />

Julio Soto bertsolariak aurtengo<br />

Nafarroako Bertsolari Txapelketako<br />

Finaleko agurrean. Habanera<br />

doinuko printzipio deklarazioa:<br />

«(...) Begira, bi hanka dauzkat,/<br />

pauso luzea, azkarra;/ hanka<br />

artean ere bi,/ pareja ttiki xamarra;/<br />

besoak ere bi dauzkat,/ sasoi<br />

beteko indarra;/ begiak ere bi<br />

dauzkat,/ bista zorrotza, earra;/<br />

belarriak ere bat, bi,/ ta entzuten<br />

dut zure parra./ Guztia binaka<br />

daukat,/ ta oraindik txapel bakarra».<br />

Azken bertsora arte estu<br />

joan zen lehia, baina, azkenean,<br />

bete egin zuen lehen bertso hartan<br />

aipatutako hutsunea Sotok.<br />

Nafarroako bigarren txapela lortu<br />

zuen Iruñean jokatutako saioan.<br />

Eguneko onenaz galdetuta,<br />

ordea, argi du erantzuna: «Labriten<br />

zegoen giroa. Oholtza gainetik<br />

ikusgarri ikusten zen dena».<br />

Zu zara txapelduna, baina oso estu<br />

joan zen lehia.Lau puntu eta erdi soilik<br />

atera zenizkion bigarren gelditu<br />

zen Xabier Silveirari. Hain estu espero<br />

al zenuen zuk ere saioa?<br />

Bai. Oso puntu gutxi dira. Aurrez<br />

bagenekien saioa estu joango<br />

zela, baina bertsotan nahikoa da<br />

batek egun hobea izatea, eta besteak<br />

pixka bat huts egitea, puntuetan<br />

aldea ateratzeko. Hamabost<br />

bertso dira, eta hogei puntuko<br />

tartea ez da handiegia, baina<br />

ez zen halakorik izan, eta buruz<br />

burukoan aritu ginen Silveira eta<br />

biok. Ez nuen argi ikusi nork irabaziko<br />

zuen. Silveirak, nik edo<br />

beste edozeinek irabaz zezakeen.<br />

Silveiraren eta nire artean estuestu<br />

joan zen gauza; azkenean,<br />

baina, estutasun ona izan zen niretzako.<br />

Gustura aritu zinela igartzen zitzaizun.<br />

Pozik egindako lanarekin?<br />

Aldarte oso onarekin nengoen<br />

bertsotarako. Askotan gertatzen<br />

da, estu eta lotuta aritzea, baina<br />

oso buru argi nengoen. Gehiago<br />

edo gutxiago asmatu nuen gero,<br />

baina, behintzat, laguna entzuteko<br />

eta erantzuteko gustura nengoen.<br />

Ez nintzen bertso bakar batean<br />

ere erori, eta finaletan hor<br />

dago klabea: erregular aritu, eta<br />

bertso batzuekin goia jo.<br />

Buruz burukoan egindako kartzelako<br />

saioan jo zenuen goia zuk. Saioko<br />

azken lanean.<br />

Hor jo nuen goren-gorena, nik<br />

uste. Hor erabaki zen txapela, baina<br />

aurretik Julenekin [Zelaietarekin]<br />

zortziko txikian egindako<br />

lana ere polita izan zen.<br />

Kartzelako gaia, ezin egokiagoa:<br />

«Pilotaria zara, buruz buruko finala<br />

jokatzen ari zara, hogeita bana doa<br />

partida. Azken sakea egitera zoaz».<br />

Bai, gai horrek bazuen bere tranpa.<br />

Parekatuta gindoazen Silveira<br />

eta biok. Pilotariak ginela esaten<br />

zuen, baina esaten zuena zen<br />

bi bertsolari ginela, buruz burukoa<br />

jokatzen ari ginela, azken ari-<br />

Julio Soto q Bertsolaria<br />

Bigarrenez jantzi du Julio Sotok Nafarroako Bertsolari<br />

Txapelketako txapela. Lehia estua izan zen finalekoa, baina<br />

lasai aritu zela dio, bere gisan, «irudiari lotutako bertsokeran».<br />

«Bertsotik ez, baina<br />

bertsoarentzat bizi naiz»<br />

keta zela eta hor zegoela dena jokoan.<br />

Bi pilotariren rola jarri ziguten,<br />

baina nik uste jende guztia<br />

ohartu zela gu ere egoera berdinean<br />

geundela errealitatean.<br />

Zuk zeuk parekotasun hori ongi baliatu<br />

zenuen zure lehen bertsoan. Ez<br />

zenuen esan «Juan Martinez de Irujo<br />

naiz», baizik eta «ni Irujoren gorpuan/<br />

txapel bat dago jokuan».<br />

Irujoren gorpuarena errimatzeko<br />

estutasun horretan esan nuen,<br />

baina Irujo eta Aimar Olaizolaren<br />

arteko partida bat irudikatu<br />

nuen berehala. Gainera, oso Irujo<br />

zalea naiz, eta gustura aritu nintzen.<br />

Bitxia. Bertsokeraz olaizolatarragoa<br />

zarela esango nuke, botera gehiago<br />

aritzen zarela, eta tantoak lantzea<br />

gustatzen zaizula; eta Silveira dela<br />

irujotarragoa, airez gehiago sartu<br />

zalea eta.<br />

Izaeraz izan liteke, bai, eta agian<br />

baita bertsokeraz ere.<br />

Adamen eta Evaren rolean aritu zineten<br />

kartzelakoaren aurretik, eta<br />

ongi aritu zineten hor ere.<br />

Oso gustura aritu nintzen. Hasi<br />

nintzen esaten pena zela hainbeste<br />

denbora aguantatu ondoren,<br />

tentazioan erortzea. Banekien<br />

Silveirak tentatuko ninduela bu-<br />

kaerara arte, eta kalkulatua nuen<br />

zein izango zen ofizioa bukatzeko<br />

botako zuen bertsoa. Polita joan<br />

zen. Berak baietz, nik ezetz...<br />

Saioa ongi zihoan buruz burukora<br />

arte, baina hor jo zuen goia, ezta?<br />

Hamarreko txikiko hori agian ez<br />

zen izan eguneko saiorik onena,<br />

baina jendea bero dago, eta berdinekta<br />

haustea da. Oro har, oso bu-<br />

«Aldarte oso onarekin<br />

nengoen bertsotarako,<br />

eta ez nintzen bertso<br />

batean ere erori»<br />

«Garai batean gaiak<br />

itxiegiak ziren, gero<br />

irekiegiak, eta orain<br />

aurkitu da neurria»<br />

ruz buruko polita joan zen, halere.<br />

Ofiziotakoa ona, eta kartzelakoak<br />

ere onak.<br />

Jendeak eskertu zuen Silveiraren eta<br />

zure arteko parekotasun hori.<br />

Morboa pizten du beti halako buruz<br />

buruko batek. Aurretik ere<br />

hitz egiten zen horretaz, eta mentalizatuta<br />

joan ginen bertsolari<br />

guztiak. Normala da jendeak<br />

IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS<br />

morbo hori nahi izatea. Niri ere<br />

gustatzen zait, bai bertsotan, eta<br />

baita pilotan ere. Hogeita banakoak<br />

asko gustatzen zaizkit.<br />

Eta pilotaria zu zarenean?<br />

Nahiago hogeita bi eta hamar bat,<br />

baina ezin.<br />

Aurreko urterako baino lanketa gogorragoa<br />

egin duzu aurtengorako?<br />

Ez, antzera aritu naiz. Txapelketara<br />

psikologikoki nekatu xamar<br />

heldu naiz, hori bai. Txapelketa<br />

pila bat izan dira jarraian. Euskal<br />

Herrikoa lehenik, Nafarroakoa<br />

gero iaz, eta aurten berriz Nafarroakoa...<br />

Karga bat da. Prestaketa<br />

aldetik, baina, lasai nintzen.<br />

Nola prestatu zara finalerako?<br />

Astean behin edo bitan aritzen<br />

gara bertso eskolan, eta gero etxean<br />

errimategia eta bakarkako lanak<br />

lantzen ditut. Bertsoak ere<br />

asko idazten ditut, eta gero aztertu.<br />

Zer bertsokera landu nahi nukeen<br />

pentsatzen dut, hartara hurbiltzen<br />

saiatzeko. Garrantzitsua<br />

da nola kantatu nahi duzun jakitea.<br />

Maila batera iristean nondik<br />

nora jo nahi duzun erabaki beharra<br />

dago. Pilotan bezala, bakoitzak<br />

bere estiloa du bertsotan.<br />

Irujori, adibidez, airez sartzea<br />

gustatzen zaio. Berdin bertsotan;<br />

berean asmatu behar bakoitzak.<br />

Eta zein da zuretzat nahi duzun bertsokera<br />

hori?<br />

Irudiari lotutako bertsoa. Mugitzen<br />

den bertso bat. Modan dagoen<br />

hitza erabiliz, bertso zinematografiko<br />

bat. Bertsoa mugitzen<br />

ikusi behar du entzuleak halakoetan.<br />

Hori da Maialen Lujanbio<br />

orain urte batzuk lantzen hasi<br />

zen bertsokera, eta niri asko gus-<br />

«Maila batetik aurrera<br />

nork bere bertsokera<br />

landu behar du, nork<br />

bere estiloa»<br />

«Irudiari lotutako<br />

bertsokera da nirea,<br />

mugitzen dena:<br />

zinematografikoa»<br />

tatzen zait. Badaude beste batzuk,<br />

filosofikoagoak direla esan<br />

dezakegunak. Silveirarenak, esaterako.<br />

Irudizkoak baino bertso<br />

sakonagoak botatzen ditu.<br />

Gaiak ere alde izan zenituzten. Adamen<br />

eta Evaren rolean jarri zintuztetenean,<br />

jendeak txalo egin zuen.<br />

Ez da seinale ona hori. Gaiari txalo<br />

jotzean, bertsorik entzun gabe,<br />

jendea txaloka ari da, eta espektatiba<br />

handia dauka. Arriskutsua<br />

izaten da. Hobe izaten da gaia entzun<br />

eta bertsoak entzun ondoren<br />

txaloak jotzea. Gaiei dagokionez<br />

Nafarroan kristoren lana egin da.<br />

Talde ona dago. Azkenengo urteetan<br />

jarri diren gaiak kategoriakoak<br />

izan dira. Gaur egun irekiak<br />

dira, baina ez gehiegi. Garai batean<br />

gaiak itxiegiak ziren, «ehiztari<br />

bat zara eta bi uso datoz», eta gisakoak;<br />

gero zabalegiak jarri ziren,<br />

«esnatu egin zara», edo «leihotik<br />

begira zaude»-ren modukoak; eta<br />

oraingoak, aldiz, neurrikoak dira.<br />

Zabalak baina helduleku batekin.<br />

Bi urte barru Euskal Herriko Txapelketako<br />

finalean, BECen, buruz buru<br />

aritzeko gonbita egin zizun Silveirak<br />

agurreko bertsoan. Desafio handiegia,<br />

agian?<br />

Ezinezkoa da. Berak ere esan<br />

zuen gerora ezinezkoa zela. BECera<br />

iristea oso-oso zaila da edozeinentza,<br />

niretza ia ezinezkoa. Aukera<br />

bat badago beti, baina ia ezinezkoa<br />

da. Ez dut horrekin amesten,<br />

eta ez dut obsesiorik horrekin.<br />

Ilusioa badut, eta lan egingo<br />

dut, baina bide luzea da. Maila<br />

handia behar da, eta zorte are<br />

handiagoa. Hankak hobe lurrean.<br />

Hau da aste honetan izan duzun<br />

agenda: asteazkenean saio bat, ostegunean<br />

saio bat, ostiralean saio<br />

bat, larunbatean bi... Bertsotan bizi<br />

zara?<br />

Beti bertsotan nabil, bai. Bertsotik<br />

ez da erraza bizitzea, baina<br />

bertsoarentzako bizi naizela<br />

esango nuke. Nire pasio handiena<br />

da, asko disfrutatzen dut bertsoarekin,<br />

eta ongi pasatzen dudan artean,<br />

hor segituko dut.

---

Iban Zaldua (erdian), Giorgio Bassmatti eta Beñat Sarasola alboan dituela, atzo, Bukowski tabernan. J. C. RUIZ / ARP<br />

«Lanik autobiografikoena<br />

atera zait, diskoei buruz<br />

idazten saiatu naizen arren»<br />

Iban Zalduak gustuko<br />

dituen hainbat disko<br />

hautatu, eta bakoitzari<br />

lotuta ipuin bat idatzi<br />

du ‘Biodiskografiak’-en<br />

Ainhoa Sarasola Donostia<br />

Disko bat, ipuin bat. Hainbat disko<br />

hautatu, eta bakoitza ipuin bati<br />

lotu dio Iban Zalduak Biodiskografiak<br />

lan berrian (Erein). 39 talderen<br />

lanak hartu ditu abiapuntu<br />

gisa ipuin bakoitza sortzeko. Lan<br />

«paradoxikoa» egin zaio Zalduari:<br />

«Nitaz kanpo dauden objektuei<br />

buruz, diskoei buruz saiatu naiz<br />

idazten, baina nire lanik autobiografikoena<br />

atera zait azkenean,<br />

edo agian ez, hori ere pentsatzen<br />

baitut batzuetan». Autobiografikotik<br />

baduen arren, fikzioa ere lagun<br />

izan du. Beraz, «paradoxaren<br />

paradoxa gisa», lan berria bere<br />

beste edozein ipuin liburu bezain<br />

fikziozkoa dela dio egileak.<br />

«Asmo esperimental» batetik<br />

abiatu arren liburu «nahiko konbentzionala»<br />

sortu duela uste du<br />

idazleak. Baita musika entziklopedia<br />

baten itxura hartu duela<br />

ere, asmo hori ez bazuen ere. Nabarra<br />

aldizkarirako hasi zen «esperimentua»,<br />

diskoak sorburu<br />

hartuta ipuinak idazten. «Esango<br />

nuke disko edo album formatuaren<br />

nolabaiteko gorazarre nostalgikoa<br />

eta ziurrenik anakronikoa<br />

izan nahi dutela ipuinek».<br />

Haiek aukeratzean, ez zuen historiako<br />

pop disko onenen zerrendarik<br />

egin nahi, ez eta berak gustukoen<br />

dituenena ere. «Nire iriz-<br />

pidea izan da idazten jarri naizen<br />

bakoitzean istorio bat sortzeko<br />

edo oroitzapen bat esnatzeko gaitasuna<br />

izan duten albumak hartzea».<br />

Rock entziklopediekiko zaletasunagatik<br />

—gehien irakurri<br />

dituen liburuetako bat El País-ek<br />

aspaldi atalka ateratako Historia<br />

del rock dela aitortu du— ordena<br />

kronologikoan zerrendatu ditu,<br />

The Beatlesen Revolver diskotik<br />

(1966) Paul Wellerren 22 Dreams<br />

lanera (2008). Azala jarri du ipuin<br />

bakoitzaren hasieran.<br />

Liburuan aipatzen dituen disko<br />

gehienak 80ko hamarkadakoak<br />

dira. «Nire nerabezaroaren panorama<br />

pop musika zen, entzuten<br />

ikasten aritu nintzen musika,<br />

rock sinfonikotik new wavera, eta<br />

techno popetik after punkera».<br />

Bizitzaren musika hura fikzionatu<br />

du, beraz, idazleak.<br />

Bizitzaren musika<br />

Biodiskografiak-en aipatzen diren<br />

zenbait kantu gitarrarekin lagunduta<br />

kantatu zituen Giorgio<br />

Bassmatti musikariak atzo, liburuaren<br />

aurkezpenean. Literatura<br />

eta musika munduko hainbat lagun<br />

elkartu ziren Donostiako Bukowski<br />

tabernan, besteak beste,<br />

Uxue Apaolaza, Felipe Juaristi,<br />

Jabier Muguruza, Xabier Montoia<br />

eta Mikel Hernandez Abaitua, zeinak<br />

liburuaren hitzatzea idatzi<br />

duen. Beñat Sarasola idazle eta literatur<br />

kritikariaren laguntzaz<br />

aurkeztu zuen lan berria Zalduak.<br />

Sarasolaren ustez, aurreko liburuetan<br />

bezala, pop kultura nabaria<br />

da Zalduaren lan berrian,<br />

baina distantzia batekin ere agertzen<br />

dela azpimarratu du. «Umorea,<br />

jolas metafikzionalak, kritika<br />

fina, giza harremanen arteko korapiloak,<br />

ezinezko gertaerak... horiek<br />

ere aurki daitezke hemen».<br />

Merituen artean, errepikakorra<br />

ez izatea lortu duela aipatu zuen,<br />

eta horretarako teknika narratibo<br />

ugari baliatzen dituela. Aipatzen<br />

den musika jakin hori gustuko<br />

ez dutenek ere liburuarekin gozatuko<br />

dutela uste du.<br />

Urrezko kaiola<br />

Kritika<br />

Zinema<br />

‘Rio’ 11!!!<br />

Zuzendaria: Carlos Saldanha.<br />

Herrialdea: AEB. Urtea: <strong>2011</strong>.<br />

Iraupena: 96 minutu. .<br />

Gontzal Agote<br />

E<br />

txera begira jarri da Carlos<br />

Saldanha, eta bere sorterriari<br />

buruzko postal<br />

animatu ikusgarri bat eskaini<br />

nahi izan du. Ez da batere zaila<br />

Minnesota hotzetik Rioren berotasunera<br />

bueltako bidea eginen<br />

duen guakamaio helduarengan<br />

zuzendariaren arrastoa ikustea.<br />

Ice Age-ren izotz puskak mundu<br />

osoan barreiatu ostean, gaztetako<br />

paradisu galdura itzuli da,<br />

atsedena hartu nahi duen konkistatzaile<br />

gisara.<br />

Zoritxarrez, ez du Rioren erretratu<br />

intimo eta pertsonala egin,<br />

ez du oroitzapen kutxa zabaldu<br />

barnean duena erakusteko, ezta<br />

irudi mitifikatuek gordetzen dituzten<br />

tolesdurak kontatu ere.<br />

Topikoen gainean eraikita, atzerritarren<br />

begiradatik egina ematen<br />

du Rio-k, atzerritarrentzat<br />

egina baita. Sanba, hondartzak,<br />

inauteriak, Azukrezko Ogia, gastronomia<br />

eta favelen alderik atseginena,<br />

horixe da Rio de Janeirok<br />

bere enbaxadore zinematografikoaren<br />

bitartez esportatu nahi<br />

duena.<br />

Ez da orijinaltasuna filmaren<br />

bertute nagusia, eta gabezia hori<br />

ez da hirira mugatuko. Istorioak<br />

berak ere azken urteotan anima-<br />

DLaburrak<br />

Euskaldunan ariko da gaur<br />

Bilboko Udal Musika Banda<br />

MUSIKA ›Neguko denboraldia<br />

ixteko, kontzertu bat emango<br />

du gaur eguerdian Bilboko Udal<br />

Musika Bandak Euskalduna<br />

jauregian. Rimski-Korsakov,<br />

Txaikovski eta Emilio Arrietaren<br />

obrak interpretatuko ditu.<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 33<br />

Kultura ‹ Plaza<br />

zio filmetan ikusitako baliabide<br />

asko bere egin ditu. Orain artean<br />

Ice Age-k ongi jakin izan du Pixar<br />

eta Dreamworksen arteko eremu<br />

propioa bilatzen; Rio honetan ia<br />

guztiz desagertu da diferentzia.<br />

Esate baterako, nola ez akordatu<br />

Up-ekin (Peter Docter, Bob Peterson,<br />

2009), argazkiak erabilita pelikula<br />

hasieran egiten den elipsiarekin<br />

edota oihaneko hainbat<br />

sekuentziatan?<br />

Hiria izanik pertsonaia nagusia,<br />

istorioa garatu behar duten<br />

beste horiek oso bazterrean geldituko<br />

dira, berezko nortasuna eskuratu<br />

gabe. Hutsune hori are nabarmenagoa<br />

da bigarren mailakoen<br />

artean, istorioak eskatzen<br />

dien funtzioa bete besterik ez dute<br />

egingo. Maitasun harremanaren<br />

bikoiztasunak ez dio ezertan<br />

lagunduko Rio-ri, txoriek zein<br />

pertsonek ia mimetikoki jokatuko<br />

dute, habia edo kaiolaren bila.<br />

Horiek hala, Rio-k kolore biziko<br />

animazio zainduan du indargune<br />

nagusia. Baliabide teknikoei<br />

esker, errealismo maila ezin<br />

handiagoa lortu dute, eta, beste<br />

batzuetan ez bezala, hori eskertzeko<br />

da ingurune jakin batean<br />

gertatzen den film honetan.<br />

Filmak zabaldu nahi dituen balioak<br />

nahiko oinarrizkoak dira:<br />

kaiolatik ateratzeko beharra askatasun<br />

hegalari baten bila, ekologia<br />

lauso bat. Oro har, transmititu<br />

nahi duen bizipozak eta alaitasunak<br />

gezurretako traza<br />

hartuko du, aire girotua duen autobusetik<br />

turista talde bati erakusten<br />

zaion munduko edozein<br />

hiriren igualtsua.<br />

Bertsolari Gazteen BBK<br />

sariketan, Ipar Uribe nagusi<br />

BERTSOLARITZA ›Ipar Uribeko<br />

taldea gailendu zitzaion Lea-<br />

Artibaikoari Bertsolari Gazteen<br />

XIX. BBK Sariketako finalean,<br />

Bilboko Kafe Antzokian. Orotara<br />

20 punturen aldearekin lortu<br />

zuten saria Maialen Markaida,<br />

Inazio Vidal, Imanol Uria, Beñat<br />

Vidal, Peru Vidal eta Arrate Illarok<br />

osatutako bi taldeek. Ipar<br />

Uribeko taldeak sei aldiz irabazi<br />

du sariketa.

---

34 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Plaza › Kultura<br />

Literatura D<br />

Telesaila kultuko objektu bihurtu da azken hamarkadan.‘The Wire’,‘The Sopranos’,‘Six Feet Under’eta<br />

‘Mad Men’telesailek dute, besteak beste, dirdira horren errua. Jorge Carrionek ‘Teleshakespeare’liburuan<br />

ikus-entzunezko eleberri modernoen gida egiten du, horien analisi soziologikoarekin batera.<br />

Shakespeare telebistan dago<br />

Jon Benito<br />

Azken zazpi urtean zinemarik<br />

onena telebistan<br />

egin dela diote zinema<br />

kritikariek.<br />

Kaxa ergela kaxa inteligente bilakatu<br />

duten telesailengatik diote<br />

hori: kapitulu bakoitza film ertain<br />

bat balitz bezala, Ameriketako Estatu<br />

Batuetatik etorri da, neurri<br />

handi batean, narratibitate berriaren<br />

(eta zergatik ez, kalitatearen)<br />

aldeko apustua. Eta hor, ze-<br />

hatzago izateko, HBO kateak zer<br />

esan handia izan du, nahiz belaunaldi<br />

berriko telesail guztiak ez diren<br />

ordainezko kate horretan<br />

egin (Mad Men, adibidez). Jorge<br />

Carrionek Teleshakespeare liburuan<br />

(Errata Naturae, <strong>2011</strong>), telesailek<br />

ekarri duten iraultza audiobisuala<br />

hartzen du gaitzat.<br />

Horrek dio hastapenetan ez<br />

zela zinemarik, lehena esaldia<br />

izan zela. Eta haren ostean poesia,<br />

mitoa, tragedia, ipuina eta komedia<br />

heldu zirela. Haien ostean, ele-<br />

berri tragikomikoa iritsi zela eta<br />

gero entsegua —darrai—. Atzetik<br />

pintura, ondoren argazkia, eta azkenik,<br />

zinemaren txanda izan<br />

zela. Eta zinemaren haurra, kasu<br />

honetan telebista, izan zela azkena<br />

heldu zena. Carrionek telebistaren<br />

belaunaldikoa dela aitortzen<br />

du, eta gogorarazten, zinema<br />

(eta ondorioz, telebista) ez dela<br />

soilik hitzekin edo irudiekin egiten,<br />

bien nahasturarekin baizik.<br />

Alegia, belaunaldi honetako telesail<br />

berriek kulturaren tradizio<br />

guztia hartzen dutela bere gain,<br />

ez telebistaren tradizioa soilik.<br />

Telesail berriek literaturatik zinematik<br />

bezainbeste dutela (eta ez<br />

hori bakarrik), ezinbestean.<br />

Kultuko fenomeno<br />

XXI. mendean kultuko fenomeno<br />

bilakatu dira telesailak. Kontsumo<br />

bideen aniztearekin (DVD, Blu<br />

Ray...) eta Interneten sarbide masiboarekin,<br />

beste zabalkunde edo<br />

ikusmolde bat izatea lortu dute,<br />

ordura arteko parrilla-ordutegi<br />

eta ikustaldi bakarreko murriztapenetik<br />

aske. Telesailak telebistaren<br />

ia hastapenetatik egon arren,<br />

mende berri honetan lortu dute<br />

(berriz) The Sopranos, Mad Men,<br />

Six Feet Under, The Wire eta antzerakoekin,<br />

kultuko izaera: zinemak<br />

beste garai batean bezala,<br />

egungo mundua deskribatu eta<br />

gizartearen bizi nahia eta psikologia<br />

behar bezala ulertzea dute<br />

bertute.<br />

Carrionek, batetik, telesailek<br />

aura hori zergatik lortu duten<br />

azaltzeko helburuz, Teleshakespeare-n<br />

azken hamarkadako telesailik<br />

onenen gida egiten du (zenbait,<br />

ezagunak, eta lerro batzuk<br />

gorago aipatu ditudanak, eta beste<br />

asko, ezezagunak oraindik Euskal<br />

Herriko ikuslearentzat) eta,<br />

bestetik, telesail horiek narrazio<br />

edota ikuskizun aldetik ekarri duten<br />

aldaketa aztertzen du ikus-entzunezkoaren<br />

narrazioan definizio<br />

berri bat ekarri duela esanez,<br />

besteak beste.<br />

Tituluan Shakespeareri erreferentzia<br />

egitea ez da alferreko kontua:<br />

garaiko jendea inork ez bezala<br />

erretratatu zuenez idazleak, eta<br />

egungo telesailek gaurko jendea,<br />

bere beldur eta nahiekin ere<br />

modu horretan deskribatzen duela<br />

uste duenez, erreferentzia egokia<br />

iruditzen zaio: idazle ingelesak<br />

bezala, Cervantesek eta literatura<br />

modernoaren hainbat eta<br />

hainbat erreferentziak, irakurlea<br />

(eta kasu honetan ikus-entzulea)<br />

liluratzeko gaitasunarekin uztartu<br />

zuten goi mailako exijentzia artistikoa.<br />

Horretarako ez zuten beldurrik<br />

izan, tonu, hizkera eta generoak<br />

nahastera ausartzeko.<br />

Zaldunen metanobela edo antzerki<br />

isabeldarraren, XIX. mendeko<br />

nobela errealista edo XX.<br />

mendeko superheroien komikien<br />

jarraipen naturaltzat hartzen du,<br />

horrenbestez, Carrionek, XXI.<br />

mendeko telesailen eztanda. Gizarteari<br />

oihartzun egiten dieten<br />

artebideak dira, egungo gizartearen<br />

balio nagusiez (eta haien zabalpenaz).<br />

Telesail eredu berria<br />

24 telesaila da, Carrionentzat,<br />

XXI. mendeko «telesail eredu berria»-ren<br />

paradigma. Han, denboraldi<br />

bakoitzean AEBetako presidentea<br />

hiltzeko saio bana hartzen<br />

da argumentu hari gisara. Denbora<br />

errealean kontatzea du telesailak<br />

bertute eta abilidade: kapitulu<br />

bakoitzak ordubeteko iraupena

---

Literatura D<br />

du, eta kapitulu bakoitzean pertsonaien<br />

ordu bat kontatzen da.<br />

Six feet under ezberdina zen haren<br />

aldean. Eros eta thanatos hipergaraikide<br />

bat, heriotzaz bizi<br />

den familia bat abiapuntutzat<br />

harturik. Bizi grinaren amodioak<br />

eta minak azaldu zituen bost denboralditan.<br />

Californication haren<br />

ifrentzua zen, nolabait, sexu grinaz<br />

baitziharduen, apenas minik<br />

gabe. Hedonismoaren gorazarre<br />

kontrapartidarik gabea bizi eredu<br />

baten ispilu da Carrionentzat.<br />

The Sopranos-eko pertsonaia<br />

nagusia, Tony, heroi klasikoa ote<br />

den galdetzen du, eta telesaila<br />

bera ez ote den tragedia bat azken<br />

finean. Zer du Mad Men-ek, 60ko<br />

hamarkadan kokatua egonda ere,<br />

mende berriaren bigarren hamarkadako<br />

jendea kateatzeko, ez<br />

bada dena lor zitekeen garai baten<br />

ilusioa, liderrarekiko enpatia eta<br />

haren erorketarekiko gupida?<br />

Losttelesailak ere bere lekua du<br />

liburuan, eta horri, fikzioaren<br />

arau guztiak apurtzea leporatzen<br />

zaio. Lost ordura arteko kultura<br />

guztiaren batura zen narrazio bat<br />

zela aipatzen du, berean biltzen<br />

baitzituen gerlaren klima, fantasiaren<br />

lilura eta zientzia fikzioaren<br />

ametsa; eta, beste alde batetik,<br />

konspirazioaren teoria, filosofia<br />

merke dosi batzuk eta mistika.<br />

Narrazio bide berri eta engagement<br />

garaikideez gainera, zinemaren<br />

kalitatea dute (hobea ez<br />

dutenean) aipatu telesailek, eta<br />

horrezaz gainera, serialaren intriga<br />

aspaldikoa gordetzen dute. Literaturatik<br />

eta zinematik dute, lehen<br />

esan dudan moduan, eta hori<br />

gutxi balitz bezala, teknologia berrien<br />

aukera eta ikus-entzunezkoen<br />

tradizio osoa bere barruan jasoa.<br />

Erreferente berri horien sorrerak,<br />

zinema kultur zentralitatetik<br />

desplazatu du azken hamarkadan.<br />

Zabalpen bide berriak izateak,<br />

telebista vs zinema dikotomia<br />

gainditzea ere ekarri du. Akabo<br />

Hollywoodeko produkzioek bizi<br />

eredu jakin baten hedapenerako<br />

zuten ahalmena: helburu politiko<br />

berarekin (balio jakin batzuk helaraztea:<br />

zer egiten dute bestela<br />

24, Mad Men edota Californication-ek?)<br />

jokatzen dute orain telesailek.<br />

The Sopranos da The Godfather<br />

berria, ez bakarrik genero<br />

bat eguneratu duelako, telesailak<br />

zinemaren erreferentzialtasuna<br />

berreskuratu duelako baizik.<br />

HBO faktoriak originaltasuna,<br />

arriskua eta konplexutasuna dakartza,<br />

telesailaren paradigma aldatzeko.<br />

Horrela, ikus-entzunezkoen<br />

kulturara ere iraultza ekarriz<br />

eta Scorsese Allen, Spielberg<br />

edo Lumet hil berriaren lekuan,<br />

Ed Burns, David Simon, David<br />

Chase, Matthew Weiner. Hori bai,<br />

poliziek lehen bezain «on» izaten<br />

jarraitzen dute. Orain konplexuagoak<br />

dira, eta euren seme-alabak<br />

ezagutzen ditugu.<br />

Hirudia<br />

Lander Garro<br />

Idazlea<br />

Stockholmgo sindromea<br />

Ez dakigu, beraz, gure<br />

hizkuntzaren eta,<br />

ondorioz, geure literaturaren<br />

osasuna hobea<br />

edo okerragoa litzatekeen frankismoaren<br />

komatik igaro izan<br />

ez balitz. Nekez sinetsiko luke<br />

gure jeneral ttattarrak, terrorea<br />

ereinda poemak loraraziko<br />

zituela, baina, hara non, horixe<br />

onartu diogu, ezarian eta,<br />

nahiago nuke, oharkabean.<br />

Bitxia da diktadoreek, joan<br />

den mendekoek eta gaur egungoek,<br />

kulturarekin daukaten<br />

harremana: beti saiatu dira<br />

zapaltzen, isilarazten, iluntasunera<br />

eta mututasunera kondenatzen,<br />

eta, trukean, beti lortu<br />

dute halako onespen stockholmdar<br />

bat, txikia akaso, nekez<br />

onartzen dena, baina hazka eginez<br />

gero beti azaleratzen dena.<br />

Poetak aitaren zaplaztekoak<br />

oroitzen ditu, eta min hartatik<br />

sortzen dituen testuek itzularazten<br />

dioten auto-estimuak, aitarekin<br />

bakea egiten lagunduko<br />

diote. Gerriko zafladak behar<br />

ditu poetak poeta izateko, antza.<br />

Edo, nor litzateke, zer litzateke<br />

Primo Levi, naziek gosera kondenatu<br />

izan ez balute, alegia,<br />

gizonari bere gizontasuna auzitan<br />

jartzen lagundu izan ez<br />

baliote? Kimiko kaskar bat!<br />

Berdin Mauricio Rosenkof,<br />

Uruguaiko milikoek 11 urtez<br />

zulo batean (zulo esan dut eta<br />

hau ez da metafora bat) bizitzera<br />

zigortua, lagunekin morse<br />

kodean mintzatzera ohitua,<br />

gatibutzan hortzak ere galdu<br />

zituena... nor litzateke Rosenkof<br />

Uruguaiko milikoek makilaren<br />

graziaz batailatu izan ez balute:<br />

terrorista bat!<br />

Miguel Bonasso argentinarrak<br />

Videlaren estatu kolpea<br />

pairatu zuen. Militarrek beste<br />

hainbat Montonerorekin atxilotu<br />

zuten, Ford Falcon horietako<br />

batean sartu, eta sei hilabetez<br />

torturatu, gaur eta hemen poliziak<br />

erabili ohi dituen metodoekin<br />

antzekotasun handiak dituzten<br />

metodoak erabiliz. Sei<br />

hilabetez. Kolpeak ere ez omen<br />

zituen sentitzen amaieran.<br />

Hainbeste izen eman zituen,<br />

hainbeste lagun salatu zituen,<br />

ze bere burua estutzen zuen,<br />

ahaztutakoren bat noiz agertuko,<br />

han, memoriaren eremu<br />

lauso hartan, militarrek gehiago<br />

jipoitu ez zezaten. Baina ez<br />

zeukan lagun gehiagorik (zorio-<br />

Bere kasa uzten<br />

baduzu, euskaldunak<br />

erdara egingo du,<br />

gaztelania ez bada,<br />

frantsesa, eta, baleki,<br />

baita txinera ere.<br />

Eta idatzi ere, nekez<br />

idatziko luke,<br />

eta gutxi.<br />

nez), ez zitzaion gogora ekartzeko<br />

deus gelditzen: berdin jipoitzen<br />

segitu zuten. Zer litzateke<br />

Bonasso, Videlaren menpekoen<br />

laguntzarik gabe? Estatistika<br />

hutsa!<br />

Eta euskaldunok ere, geure<br />

koadroetako idiek bezala, geure<br />

idi bikotea makilaz ziztatuko<br />

duen norbait behar izan dugu<br />

beti, estimulu gabe azukrea<br />

kafean bezala baikara urtzen.<br />

Bere kasa uzten baduzu, euskaldunak<br />

erdara egingo du, gaztelania<br />

ez bada, frantsesa, eta,<br />

baleki, baita txinera ere. Eta idatzi<br />

ere, nekez idatziko luke, eta<br />

gutxi. Artzai istorioak, asko<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 35<br />

Kultura ‹ Plaza<br />

jota. Akaso arrantzale konturen<br />

bat, euskaldunok itsasoarekin<br />

izan dugun lotura horrenbestekoa<br />

izan baita, hain emankorra,<br />

ze itzuliko lizkiguke olerkitxo<br />

batzuk, kresalaz edertuak. Imajina<br />

ezazue gerra aurreko<br />

(hemen gerrarik gabeko garairik<br />

inoiz egon bada) euskaldun<br />

bat, itxi begiak eta egizue ariketa<br />

sano hori: hantxe agertuko<br />

zaigu bere txapelarekin, sudur<br />

luzea, zintzur zorrotza, sorbalda<br />

zabalak, aire xaloa, zintzoa, haizeak<br />

eta lanak zaildua, beti leial.<br />

Munduko arma saltzaileok,<br />

batu zaitezte, literaturak zuen<br />

beharra dauka!

---

36 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Plaza › Kultura<br />

Literatura D<br />

Matxinada baketsurako deia<br />

Leire Lopez Ziluaga<br />

I<br />

azko urte amaieran argitaratu<br />

zuen Haserretu zaitezte!<br />

Stephane Hesselek Frantzian,<br />

eta milioi bat kopiatik gora<br />

saldu omen du liburuak dagoeneko.<br />

Hessel Berlinen jaio zen<br />

1917an, eta zazpi urte zituela Parisera<br />

joan zen bizitzera gurasoekin<br />

eta anaiarekin. II. Mundu Gerran<br />

parte hartu zuen, baita<br />

Frantzia okupatuaren kontrako<br />

erresistentzian ere. Gestapok<br />

atxilotu eta Buchenwarldeko sarraskitze<br />

esparrura eraman<br />

zuen, urkatzera, baina urkamendiari<br />

ihes egitea lortu zuen, baita<br />

esparru naziei ere. 1945etik aurrera<br />

Giza Eskubideen Aldarrikapen<br />

Unibertsalaren idazketan<br />

parte hartu zuen, eta aurrerantzean<br />

ere diplomazialari gisa egin<br />

du lan.<br />

Haserretu zaitezte!-n, gaur<br />

egungo egoera sozial eta politikoaren<br />

aurrean haserretzeko eskatzen<br />

die herritarrei. Horretarako,<br />

erresistentziaren printzipioetara<br />

jotzen du («Erresistentziaren<br />

abiapuntua haserrea da»), eta<br />

Frantzia librerako adostu zen<br />

programa ekartzen du gogora —<br />

G Zintiloa<br />

Gutizia atipiko bat<br />

z didazu esango, irakurle,<br />

E izenburuak berak erakartzen<br />

ez duenik: Neska haur-jalearen<br />

bazkaria! Bai horixe, album<br />

ilustratu hau izenburutik<br />

hasita da apartekoa!<br />

Narrazioa biografia intimo<br />

baten moduan kontatuta dago,<br />

bi pertsonaien maitasun istorioan<br />

zentratuta. Neskato haurjaleak<br />

bere patua aldaraziko<br />

dion mutiko berezi bat ezagutuko<br />

du, eta haien harremanaren<br />

gorabeherek hartzen dute kontaketa<br />

osoa.<br />

Testuan zehar intriga sortzen<br />

da,pertsonaien jokamoldeaz za-<br />

‘NESKA HAUR-JALEAREN<br />

BAZKARIA’<br />

pIdazlea eta ilustratzailea:<br />

Anais Vaugelade.<br />

pItzultzailea: Maialen Videgain.<br />

pArgitaletxea: Ikas.<br />

erretreta, Gizarte Segurantza,<br />

energia iturrien eta banketxe<br />

handien nazionalizazioa, aberastasunen<br />

banaketa, prentsa askatasuna,<br />

eta abar.—, azken urteetako<br />

atzerapausoak salatzeko.<br />

Liburua edozein herritarrentzat<br />

bada ere, enfasi berezia egiten<br />

du gazteengan, eta haserretu<br />

daitezen eskatzen: «Gazteei esaten<br />

diet: bilatu pixka bat, aurkituko<br />

duzue-eta. Jarrerarik okerrena<br />

axolagabetasuna da, ‘ezin dut<br />

ezer egin, hor konpon’ esatea. Hala<br />

jokatzean, gizakiaren funtsezko<br />

osagaietako bat galtzen duzue.<br />

Ezinbestekoa den osagai bat: haserretzeko<br />

ahalmena, eta horren<br />

ondorioa den konpromisoa».<br />

Horrez gainera, Palestinako<br />

gaur egungo egoera salatzen du<br />

liburuaren zati handi batean, eta<br />

«zureak baino askoz ere indar militar<br />

indartsuagoen okupazioa<br />

nozitzen duzunean herriaren<br />

erantzuna ezin dela izan indarkeriarik<br />

gabea» esaten badu ere, indarkeriarik<br />

eza aldarrikatzen du.<br />

Hain zuzen ere, indarkeriarik eza<br />

eta matxinada baketsua defendatzen<br />

ditu liburu amaieran egoera<br />

aldatzeko.<br />

Hesselek esaten duena ez da<br />

lantzak pizten,eta amaiera bera,<br />

irekia izanik,iradokitzailea da.Irakurri<br />

osteko unean,bidea zabaltzen<br />

zaigu hausnar dezagun neskatoaren<br />

izaeraz,jaiotzetikoak diren<br />

pultsioak dominatzeaz eta<br />

beste hainbeste kontuz...azken<br />

buruan dugun patuaz eta gure jokamoldeez<br />

pentsatzera eraman<br />

gaitzaketenak.<br />

Koloreak gutxika ageri dira:<br />

masa handiak erabiltzen ditu<br />

atzealdeak eraikitzeko, ia beti<br />

sepiak, batzuetan berdea (natura).<br />

Fokuan dagoena nabarmentzeko<br />

gorriak eta horiak aukeratzen<br />

ditu. Urdinik ez. Urmargoak<br />

aukeratzen ditu eta<br />

pintzelkada guztiak bere lekuan<br />

daude. Marrazketarekin ere gauza<br />

bera, marrazkiak lerro sotil<br />

eta juxtuekin eraikita daude, hamaika<br />

aldiz pentsatu eta zuzendutako<br />

obra baten emaitza direla<br />

iradokiz.<br />

Baten batek pentsa dezake<br />

—nire azalpen baldarrak direla<br />

tarteko— obra zurrun edo itogarria<br />

dela hau, baina alderantziz<br />

da: eskuartean dugun aldioro,<br />

freskotasun eta askatasun sentimen<br />

batek hartzen gaitu.<br />

inolaz ere berria, eta esateko moduan<br />

ere ez dago berritasunik.<br />

Orrialde kopuruak ere ez du<br />

gehiegi sakontzeko tartea uzten.<br />

Beharbada idatzi duenak idatzi<br />

izana da liburu honi balioa ematen<br />

diona, eta saldu duen kopia<br />

kopuruak edo horrek izan dezakeen<br />

esanahiak. Haserretzeko<br />

prest dauden milioi bat pertsona<br />

daudela adierazten du salmenta<br />

kopuruak? Ziurrenik, arrakastan<br />

lagundu du diskurtsoa modu<br />

errazean adierazi izanak eta<br />

Frantziako iraganeko une loriatsu<br />

batean oinarritu izanak. Liburua<br />

sistema barrutik sistemari<br />

‘HASERRETU ZAITEZTE!’<br />

pEgilea: Stephane Hessel.<br />

pItzultzailea: Inma Errea.<br />

pArgitaratzailea: Cenlit.<br />

Munstroen kutxa<br />

unstroen kutxa bilduma-<br />

M ren lehen alea ekarri dugu<br />

hona,baina bildumako beste<br />

edozein izan zitekeen.Testu<br />

nahiko homogeneoak dira guztiak,bai<br />

tonuari,bai kontaketa<br />

motari eta bai gainerako ezaugarri<br />

estilistikoei dagokienez.<br />

Guztiak Lluchek berak idatziak.<br />

Hamar ale dira guztira, eta<br />

haietako bakoitzean munstro<br />

bati ipintzen zaio arreta:<br />

Sorgina, Banpiroa, Zakuaren gizona<br />

(sic), Zombia (sic), Mamua,<br />

Momia, Haurjalea (sic),<br />

Eskeletoa, Armairuko munstroa<br />

eta Otso-gizona.<br />

‘SORGINA’<br />

pIdazlea: Enric Luch.<br />

pIlustratzailea: Oscar<br />

Tomas Perez.<br />

pItzultzailea: Rosetta.<br />

pArgitaletxea: Erein.<br />

egindako kritika da, hau da, haren<br />

oinarriak onartzen ditu, ez da<br />

apurtzailea alde horretatik. Merezi<br />

du herrialde berean salmenta<br />

nahiko onak izan zituen L’insurrection<br />

qui vient testuarekin batera<br />

irakurtzea. Batek matxinada<br />

demokratiko baketsuaren alde<br />

egiten du; besteak indarkeriazko<br />

matxinadaren alde. Proposatzen<br />

dituzten bideak ezberdinak badira<br />

ere, badirudi gizartearen zati<br />

batek baduela aldaketaren gaineko<br />

interesa.<br />

Dena dela, liburuak epe mugatua<br />

du; ez dut uste hemendik bost<br />

urtera irakurriko den liburu bat<br />

denik; une jakin bati erantzutera<br />

dator. Interesgarria izango litzateke<br />

itzultzen den herrialde bakoitzean<br />

duen eragina aztertzea,<br />

aginduzko esaldi bat izenburutzat<br />

daraman liburua izanik, eraginen<br />

bat izan nahiko lukeelakoan<br />

bainago. Ezin baita modu berean<br />

irakurri Euskal Herrian, Frantzian,<br />

Espainian edo Israelen, eta,<br />

Euskal Herriari dagokionez, ez<br />

dut uste interes handiko testu bat<br />

denik. Esango nuke ekintzarako<br />

deia bera dela liburuaren alderik<br />

interesgarriena, eta hemen ohituegiak<br />

gaude akuilatuak izatera.<br />

Izenburuak ikusita, ohartuko<br />

zineten itzulpen lana juxtua izan<br />

dela.<br />

Testuak oso irakurterrazak<br />

dira —idazketa aldrebes xamarrarekin—,<br />

baina, halere, ez<br />

ahaztu beldurrezko pertsonaien<br />

istorioak, normalean (?), LHko<br />

bigarren ziklotik aurrera ulertzen<br />

hasten direla. Eta inor ez dadila<br />

asaldatu, istorio hauek ez dira<br />

benetako beldurrezko istorioak<br />

izaten, baizik eta pertsonaia beldurgarriekin<br />

eraikitako istorio<br />

nahiko sinpleak, benetako terroretik<br />

urruti.<br />

Oraingoan ere hala da. Tamalez,<br />

idazleak sinpletasuna eta<br />

sinplekeria nahastu ditu —nire<br />

ustez—, eta gatzik gabeko kontakizunak<br />

atera zaizkio, euren<br />

artean aldea egonik ere.<br />

Zorionez,ilustrazioekin asmatu<br />

egin dute bilduman parte hartzen<br />

duten hamar marrazkilariekM;<br />

euren artean kalitate gorabeherak<br />

egonik ere,denek eskaintzen<br />

dute zeinekin gozatua.<br />

Aste Santuan gure gaztetxoek<br />

gozatzeko aukera egokia izan<br />

daiteke, salneurri merkean gainera.<br />

‘XIX. MENDEKO<br />

KANTU AHANTZIAK’<br />

pEgilea: Panpi Zamora.<br />

pArgitaratzailea:<br />

Oxtikenekoak elkartea.<br />

Marcel Arribillaga, Senpereko<br />

Musumielenia etxaldekoa,<br />

1910ean hasi zen ezagutzen<br />

zituen kantuak kaiera batean<br />

biltzen. Kaieraren kopiaz gain,<br />

kantuak gaurko idazmoldera<br />

egokituak ere eskaintzen ditu<br />

liburuak. Argazki zaharrik ere<br />

aurkituko du irakurleak.<br />

‘BETERRIKO LIBURUA’,<br />

49. ZENBAKIA<br />

pData: <strong>2011</strong>ko martxoa.<br />

pArgitaratzailea:<br />

Larramendi Kultur Bazkuna.<br />

Gotzon Barandiaran eta Xabier<br />

Etxaniz Rojo idazleei eta Eider<br />

Eibar ilustratzaileari egindako<br />

elkarrizketak eskaintzen ditu<br />

Beterriko Liburua-ren zenbaki<br />

berriak.Kilkerren soka ekimeneko<br />

aurkezpenen kronikak eta<br />

Beterriko Liburua Aipamenari<br />

buruzko berririk ere bada.<br />

‘KARMEL’, 273 ZENBAKIA<br />

pData: <strong>2011</strong>ko<br />

urtarrila-martxoa.<br />

pArgitaratzailea: Euskal<br />

Herriko Karmeldarrak.<br />

Julen Urkizaren ‘Karmel’ aldizkaria<br />

digitalizatua (1931-2007)<br />

eta Juan Luis Goikoetxearen<br />

Txorierriko ‘Baserri antzokia’ artikuluak<br />

eskaintzen ditu Karmel<br />

berriak,Kultura sailean.Patxi<br />

Juaristi,Luis Baraiazarra eta<br />

Juan Mari Arrizabalaga dira gainerako<br />

lanen egileetako batzuk.

---

Dantzarako<br />

agertokia<br />

Estilo ugariko<br />

koreografiek osatu dute<br />

Dantza Kalean jarduna;<br />

200 dantzari aritu dira<br />

Okendo plazan<br />

Erredakzioa Donostia<br />

Donostiako Okendo plazara hurbilduz<br />

gero, oin batekin edo gerriarekin<br />

edo buruarekin erritmoari<br />

ez jarraitzea zaila zen atzo.<br />

Soinu, kolore eta estilo eztandak<br />

dantzaren eguna zela adierazi<br />

zuen argi. Dantza Kalean jaialdia<br />

bere bidea egiten ari da; jada bosgarren<br />

urtez antolatu dute, eta<br />

ikusleen zein dantzarien artean<br />

zabaldutako giro ederrak gehiagotan<br />

izango dela pentsarazten<br />

du<br />

Udaberriko eguzkia lagun,<br />

dantzariek agertoki ezin hobea<br />

izan zuten Okendo enparantza.<br />

Propio joandakoak asko ziren ,<br />

baita nahi gabe musikarekin topo<br />

egin zutenak ere. Askotariko estiloen<br />

koktel ontziak dasta oneko<br />

emaitza eman zuen, inondik ere:<br />

flamenkoaren indarra, jazz koreografien<br />

berritasuna, dantza garaikidearen<br />

ezusteak, folklore<br />

egiptoarraren exotikotasuna...<br />

bazegoen non aukeratu doinuarekin<br />

batera mugitzeko.<br />

Guztira 200 dantzari inguru<br />

azaldu ziren plazara, hamabi talde.<br />

Jendeak 18 koreografia ikusteko<br />

parada izan zuen. Jardunaren<br />

izenak (Dantza Kalean) ongi laburbiltzen<br />

du atzo bizitakoa. Dantza<br />

ikasleek euren trebezia erakusteko<br />

abagune ederra dute halako<br />

egun batean, eta ikusleen<br />

txalo artean gustura aritu ziren.<br />

Gaur, barra klasikoa<br />

Dantza Kalean eguna ohitura bilakatzeko<br />

gaitasuna erakusten<br />

ari dela bistan da; gaur, berriz, dagoeneko<br />

Donostian klasikoa dena<br />

antolatuko dute Urumea ibaiaren<br />

bokaleko bi ertzetan: barra klasikoko<br />

erakustaldia.<br />

1997an hasi ziren dantza klasikoan<br />

trebatzen diren haurren erakustaldi<br />

berezi hori egiten. Argazki<br />

ikusgarriak ateratzeko aukera<br />

ederra izan ohi da: mila dantza<br />

ikasletik gora barra ariketak egiten.<br />

Kontxako baranda ezagunak<br />

agertoki bikaina eskaini izadu aurreko<br />

urteetan. Gaur, Urumeako<br />

pasealekuan da saioa(17:30), Argentinar<br />

Errepublikako pasealekuan,<br />

Viktoria Eugenia antzokiaren<br />

parean. Ibaiaren beste aldean<br />

ere, Ramon Maria Lili pasealekuan,<br />

dantzariak euren ariketak<br />

egiten ariko dira. Kontxako pasealekuko<br />

lanak oztopo izango dira<br />

urtero bezala hantxe aritzeko.<br />

Urezko suzirien jaurtitzeak arrakasta handia izan zuen atzo, Iruñean. LANDER FERNANDEZ ARROIABE / ARGAZKI PRESS<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 37<br />

Bizia ‹ Plaza<br />

Koreografia ikusgarriak egin zituzten atzo dantzariek, Donostiako Okendo plazan. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />

Gustu guztietarako dantzak daude Dantza Kalean egunean. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />

Gagarin gogoratu dute<br />

Iruñeko planetarioan<br />

Erredakzioa Iruñea<br />

Gizakia lehen aldiz espaziora iritsi<br />

zela 50 urte bete dira aste honetan,<br />

eta urtemuga hori ospatu zuten<br />

atzo Iruñeko planetarioan.<br />

Juri Gagarinen hegaldi historikoa<br />

gogoratzeko, zientzialari txikien<br />

tailerrean aritu ziren bost<br />

eta 12 urte bitarteko haurrak goizetik.<br />

Ostean, astronautaren hegaldiaren<br />

nondik norakoak azaldu<br />

zituzten, Gagarinek ikusi zituen<br />

izarrak erakutsiz.<br />

Bukatzeko, urezko suzirien jaurtitzea<br />

egin zuten Planetario ondoko<br />

zelaigunean. Ekitaldi hori dibertigarria<br />

izan zen, zinez.

---

38 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />

Plaza › Bizia<br />

EzarianDSkate parkeak<br />

Indarra du skateak Euskal Herrian. Zaletasuna aspalditik<br />

datorren arren, azken urteetan erruz ugaldu dira skatean<br />

ibiltzeko herrietan eraiki dituzten parkeak. Gero eta gehiago dira<br />

parke horietako aldapetan irristatzen direnak.<br />

Skate zaleen<br />

biltoki<br />

Adrian Garcia<br />

Eguraldiak hobera egiten<br />

duen heinean gero eta<br />

gazte gehiago bildu ohi<br />

da skate parkeen bueltan.<br />

Donostiako Aiete auzoko<br />

skate parkea da horren erakusgarri.<br />

Baten bat taula gainean pistako<br />

aldapan behera irristatzen<br />

den bitartean, gainontzekoek<br />

arretaz begiratzen dute, egin<br />

dezakeen mugimendu berriari<br />

so. Skatea denon ahotan dago.<br />

Patinetearentzat erositako gurpil<br />

berriak, ikasitako jauzi berriak<br />

eta antzekoak dituzte mintzagai<br />

nagusiak.<br />

Baiona eta Miarritze Lapurdin;<br />

Tolosa eta Orio Gipuzkoan; Amurrio<br />

eta Laudio Araban; Lizarra<br />

eta Zizur Nafarroan; Leioa eta<br />

Gernika Bizkaian… gero eta<br />

gehiago dira patinatzeko azpiegiturak<br />

prestatu dituzten edo eraikitzekotan<br />

dauden herriak.<br />

Urte batzuetatik hona eraiki dituzte<br />

patinatzeko azpiegitura<br />

gehienak. Skate parkeak, beraz,<br />

kontzeptu nahiko berriak dira.<br />

Taula gainean patinatzeko zaletasuna,<br />

baina, aspalditik dator.<br />

Parkeak eraiki aurretik, skate zaleek<br />

hiri altzariak erabiltzen zituzten<br />

euren trebetasunak praktikatzeko.<br />

Kaleko espaloiak, koskak,<br />

eskailerak… edozein gunek<br />

eskain dezake kirol hori praktikatzeko<br />

abagunea. Zale kopurua<br />

handitu ahala, udalek skatean<br />

aritzeko guneak eraikiz joan dira.<br />

Bilakaera luzea<br />

XX. mendeko azken laurdenean<br />

sartu zen skatea Euskal Herrian.<br />

Ordutik bilakaera sakona izan du<br />

zaletasunak, patinatzeko taulekin<br />

batera. Dani Martinez gaztetxoa<br />

zenean hasi zen patinetearekin<br />

jostatzen. «Ordutik asko aldatu<br />

da. Lehen lauak eta gogorrak<br />

ziren taulak. Orain denetatik<br />

daukazu: malguak, estuak, luzeak,<br />

bi ardatzak mugitzen zaizkienak…».<br />

Orduko Sanchesky laranjak<br />

alde batera utzi, eta kanpotik<br />

ekarritako taulak saltzen hasi zirenean<br />

izan zuen skateak lehenengo<br />

loraldia. Beheraldi ba-<br />

tzuen ostean, 1990eko hamarkadan,<br />

zaletasunak beste goraldi<br />

bat izan zuela gogoratzen dute garai<br />

horietatik patinean ibiltzen direnek.<br />

2000. urte ingurutik hona<br />

egonkortu egin da skatean patinatzeko<br />

zaletasuna.<br />

Hastapenak<br />

Oscar Manga donostiarra hamar<br />

urtekin hasi zen patinatzen. 34<br />

ditu orain. «Goitibeheran aritzen<br />

ginen umetan auzoko festetan.<br />

Ondoren, zeuden Sancheskyan<br />

eserita egiten genuen aldapa behera»,<br />

gogoratzen du Mangak.<br />

Geroago, taula berriak saltzen<br />

hasi eta modan jarri zela dio Mangak.<br />

«Ez zenuen ezer gehiagorik<br />

‘‘ Goitibeheran aritzen<br />

ginen umetan auzoko<br />

jaietan; ondoren<br />

Sancheskyan eserita»<br />

OSCAR MANGA<br />

Skate zalea<br />

«Herri guztietan daude<br />

futbol zelaiak eta<br />

saskibaloi kantxak,<br />

baina ez skate parkeak»<br />

HODEI ELEZPURU<br />

Laino skate parkea<br />

«Europako eta AEBetako<br />

jende asko dator skate<br />

egitera Bilbo aldera;<br />

zaletasun handia dago».<br />

ANDER IRAOLA<br />

Jart markaren sortzaileetako bat<br />

«Hiri altzariek aukera<br />

handiagoa eskaintzen<br />

dute; imajinazioa<br />

gehiago lantzen da»<br />

ALVARO RAMIREZ<br />

La Plaza skate dendako jabea<br />

behar. Koska batekin nahikoa zenuen<br />

orduak igarotzeko».<br />

Surfak harreman estua du skatearekin.<br />

Kaliforniako surflariak<br />

hasi omen ziren skatean patinatzen,<br />

surfean aritzeko olatu nahikorik<br />

ez zegoenean entrenatzen<br />

jarraitu ahal izateko. Surf eta<br />

snowboard praktikatzen duten<br />

asko ibiltzen dira skate parkeetan<br />

ere. «Normalean skate egiten<br />

duenak skate bakarrik egiten du.<br />

Azkar nabaritzen da estiloagatik<br />

zeinek egiten duen surf edo snowboard»,<br />

dio Mangak.<br />

Hondartzetako uretan ez bezala,<br />

skate parkean huts eginez gero<br />

zoruarekin egiten da topo. «Min<br />

har dezakezu, baina erorketa<br />

gehienak kolpeak eta ubeldurak<br />

dira», aitortu du Mangak. Erorketen<br />

larritasuna patinatzeko mailaren<br />

arabera doala nabarmendu<br />

du Donostiako skaterrak. «Hasiberria<br />

zarenean erorketak ez dira<br />

oso handiak izaten. Maila igo ahala,<br />

handiagoak dira erorketak,<br />

baina erortzen ere ikasten duzu».<br />

Ez Mangak, ez Martinezek skate<br />

egiten daramatzaten urte luzetan<br />

ez dute ohiko kolpeak baino lesio<br />

larriagorik eduki. «Kanpotik<br />

ikusten dena baino arrisku gutxiago<br />

du», diote.<br />

Skate parkeen ugaritzean zeresan<br />

handia izan zuten patinatzaileek<br />

berek. Erakunde publikoek<br />

euren aldarrikapenak entzun ditzaten,<br />

elkarteak sortu dituzte,<br />

Txingudiko Skate Elkartea,<br />

kasu. «Kalean skatearekin ibiltzeagatik<br />

isunak jartzen zizkiguten<br />

Irunen, eta elkartu egin ginen<br />

udalarekin hitz egiteko», azaldu<br />

du Cristian Cortizo irundarrak.<br />

Udalarekin bildu, eta udalak hasieran<br />

aurreikusi zuen proiektua<br />

atzera botatzea lortu zuten elkarteko<br />

kideek, egokia ez zelakoan.<br />

Azkenean, Bidasoa ibai ondoan<br />

dagoen 1.600 metro karratuko<br />

skate parkea eraiki zuen udalak.<br />

«Oraindik barandak eraikitzea<br />

falta zaizkie», ohartarazi du Cortizok.<br />

Skatea ogibide<br />

Euskal Herrian skateak duen<br />

zaletasunaren adibide bat gehiago<br />

baino ez da Jart markarena.<br />

Taulak fabrikatzen dituzte Irunen<br />

dagoen enpresa horretan, eta<br />

nazioarteko profesionalentzako<br />

taulak egiten dituzten puntapuntako<br />

markekin lehiatzen da.<br />

Ander Iraola hondarribiarrak<br />

bere bi anaiekin eratu zuen<br />

enpresa, eta egun 22 pertsonak<br />

egiten dute lan. Skate zaletasuna<br />

arotzeriarekin uztartzen hasi zen<br />

Zale bat skatean ibiltzen den bitartean gainontzekoek txanda itxaroten dute. Lagun<br />

Donostiako Pagola parkeko skate gunea. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />

orain 10 bat urte Iraola sendia.<br />

«Aita arotza izan da, eta hiru<br />

anaiok egurrarekin egin dugu<br />

lan betidanik. Irungo skate<br />

denda batek galdetu zigun ea taulak<br />

egiteko gai izango ote ginen.<br />

Ikertzen hasi, eta skate taulak<br />

ekoizten hasi ginen». Ekoizpenaren<br />

%70 Euskal Herritik kanpo<br />

saltzen dute.<br />

Mota askotako taulak ekoizten<br />

dituzte Jart etxean, baina goi kalitateko<br />

taulengatik dira ezagunak.<br />

Euren skate talde profesional<br />

propioa dute. Sei skater profesionalek<br />

osatzen dute taldea,<br />

tartean Ivan Rivado bilbotarrak.<br />

«Txapelketaz txapelketa ibiltzen<br />

dira munduan zehar, eta gure<br />

marka sustatzen dute», azaldu du<br />

Iraolak. Skateak ekoizten hasi ziren<br />

unean Europan beste horrelako<br />

etxerik ez zegoela azaldu du<br />

hondarribiarrak. «Gu hasi ginenean<br />

mundu hori mugitzen hasi<br />

zen, eta egun badago jendea skatetik<br />

bizi dena».<br />

Skateak Euskal Herrian indarra<br />

izateaz gain, Euskal Herria<br />

munduan skatearengatik ezaguna<br />

dela dio Iraolak. «Europa eta<br />

AEBetako jende asko dator Bilbo<br />

aldera skate egitera. Zaletasun<br />

handia dago hemen, eta gorantz<br />

doa kalitate maila».<br />

Udako zaletasuna<br />

Euren zaletasuna kirola denik ez<br />

dute zalantza izpirik Martinezek<br />

eta Mangak. «Nahiko gogorra,<br />

gainera. Oreka, koordinazioa eta<br />

erreflexuak lantzen dira batez<br />

ere». Mangak nabarmendu du kirol<br />

hau praktikatzeko ez dela<br />

ezaugarri fisiko nabarmenik izan<br />

behar. «Ez duzu zertan altua edo<br />

gihartsua izan. Zure neurria hartzen<br />

diozu».<br />

Udan praktikatzen da, gehienbat,<br />

skatea. Skate parke gehienak

---

Ezarian DSkate parkeak<br />

talde ugari bildu ohi da arratsaldez eguraldi ona egiten duenean. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />

estalperik gabe daudenez, derrigorrezkoa<br />

zaie eguraldi ona patinatzaileei.<br />

Hotzean patinatzen<br />

denean min hartzeko arrisku<br />

handiagoa dagoela ohartarazten<br />

du Martinezek. «Urteko egun<br />

gehienetan euria egiten duen herrialde<br />

batean, ez dago ezer egiterik»,<br />

kexatzen da Manga. Skatea<br />

beste kirolen pare jarri beharko litzatekeela<br />

uste du donostiarrak.<br />

«Kontuak atera ditzatela: kiroldegi<br />

batean skate parke estali bat jarriko<br />

balute ea zenbat jende<br />

gehiago egingo litzatekeen bazkide».<br />

Patinatzaileentzako instalazioak<br />

kiroldegien barnean sartuko<br />

balituzte, segurtasuna bultzatu<br />

eta bizilagunekin istiluak<br />

ekidingo lituzketela uste dute patinatzaileek.<br />

«Gauez skate parkeak<br />

ixten dituzte soinuak bizilagunei<br />

enbarazu egiten dietelako. Segurtasuna<br />

bultzatuz gero,<br />

gurasoek lasaiago utziko liekete<br />

haurrei skate egiten, eta harrobia<br />

sortuko litzateke».<br />

Bergaran (Gipuzkoa) altxatu<br />

zuten orain urte eta erdi Laino<br />

skate parke estalia. 400 metro karratu<br />

ditu. Laino skate denda<br />

zuen Hodei Elezpuruk, skate parkearen<br />

sustatzailetako batek.<br />

«Jendea etortzen zitzaigun dendara,<br />

neguan ez zutela non skate<br />

egin kexatuz. Aukera ikusi, eta<br />

estalitako skate parkea eraikitzea<br />

bururatu zitzaigun Alex Molanori<br />

eta bioi». Pribatua da Elezpururen<br />

ekimena. Hiru euroren<br />

truke egun osoz ibil daiteke patinatzen.<br />

Eguraldiaren arabera<br />

handitzen da Elezpuru eta Molanoren<br />

bezero kopurua. «Skate<br />

parke onak daude hemen, baina<br />

euria egiten duenean Euskal Herriko<br />

toki guztietatik datoz». Skate<br />

parkeen ugaritzeak ez du esan<br />

nahi, Elezpururen aburuz, kirol<br />

hori goraldian dagoenik. «Ez<br />

dago bereziki goraldi batean.<br />

Kontua da udalak ohartu direla<br />

azpiegiturak falta direla skatean<br />

ibiltzeko. Herri guztietan daude<br />

futbol zelaiak, saskibaloi kantxak<br />

eta frontoiak, baina ez skate<br />

parkeak».<br />

Bergaran ez ezik, Miarritzen<br />

(Lapurdi) eta Bilbon ere badaude<br />

estalitakoa skate parkeak. Bilboko<br />

Gure txoko skate park estalian<br />

Gonzalo Idigorasek eskolak ematen<br />

ditu. Gaztetxoak izan ohi dira<br />

haren ikasleak. «Bilbon skatea<br />

sustatzea da helburua. Eskoletatik<br />

ateratako etekinekin mantentzen<br />

dugu skate parkea». Publiko<br />

orori irekia dago parkea, doan.<br />

«Egoskorkeria kontua da. Udalak<br />

aspaldi iragarri zuen skate park<br />

estali bat egingo zuela; baina<br />

itxoiteaz nekatu, eta geurea egin<br />

genuen. Nahi duena izan daiteke<br />

bazkide».<br />

Alvaro Ramirezek skatea du<br />

ogibide. Donostiako Gros auzoan<br />

La Plaza skate denda zabaldu<br />

zuen orain bost bat urte. Patinatzeko<br />

gauza gutxi behar baldin<br />

badira ere, skate maila altuan<br />

praktikatzen dutenentzat garestia<br />

izan daitekeela aitortu du.<br />

«Badira hamar egunetik behin<br />

taula aldatzen dutenak. Baina<br />

maila onean aritzen direnek<br />

babesleak izan ohi dituzte. Zenbaitetan<br />

gurasoak etorri zaizkit<br />

haurrak zapatilak aste betean<br />

urratu dituela kexaka». Taulak<br />

eta horientzako osagarriak saltzeaz<br />

gain, skate marken arropa<br />

ugari dago salgai dendan, hala<br />

nola oinetakoak, elastikoak…<br />

«Skatean aritzeko arropa saltzen<br />

dute markek, eta moda sortu<br />

dute».<br />

Eskoletara joan ohi da Ramirez<br />

erakustaldiak egitera, kirola sustatzearren.<br />

«Gaztetxoak oso gustura<br />

ateratzen dira. Ondo etor-<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 39<br />

Bizia ‹ Plaza<br />

Laino skate parke estalia. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS Trebezia handiko zaleak ez dira falta. JAGOBA MANTEROLA / ARP Irungo skate parkean. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS<br />

tzen zaie koordinazioa lantzeko»,<br />

azaldu du. Skate parkeen ugaritzeak<br />

etorkizunean bertako patinatzaileen<br />

maila igoko duelakoan<br />

dago Ramirez. «Jada badago<br />

nazioarteko jendea».<br />

Skate parkeek patinatzeko aukera<br />

bikaina eskaintzen duten<br />

arren, taula gainean urteak daramatzan<br />

jende askok aitortzen du<br />

kalean patinatzeak beste kutsu<br />

bat duela. «Ni puristagoa naiz<br />

alde horretatik. Hiri altzariek aukera<br />

handiagoa eskaintzen dute,<br />

imajinazioa gehiago lantzen da.<br />

Badago skate parkean astebetean<br />

patinatzen arituz gero erotu egiten<br />

denik. Kalea behar du jende<br />

horrek», azaldu du Ramirezek.<br />

Ander Iraola ere ados dago baieztapen<br />

horrekin. «Eskailerak, barandak,<br />

koskak… hoberena kalean<br />

aritzea da. Skate bideoak egiten<br />

dituzten profesionalek kalean<br />

filmatzen dituzte».

---

Zakilixut<br />

Deustun jaio zen, 1937. urtean. Euskalgintzan eta euskal kulturan itzal handiko<br />

familia da Axen Egaña eta Iñaki Beobiderena. Eredu hartzeko emakumea da Axen,<br />

hizketan goxoa eta jario handikoa; energia eta bizipoza dario haren izateari.<br />

Orratzak eskuan eta haria magalean, irribarrez hartu gaitu.<br />

Axen Egaña<br />

«Ez didate zahartzen uzten»<br />

Amaia Agirre Arrastoa<br />

2007an hondarrean izan zen Amamaren<br />

memoria antzezlanaren estreinaldia,<br />

eta Axen izan zen bertako protagonistatako<br />

bat, Olatz Beobide alabaren<br />

aldamenean.<br />

Nondik datorkizu Axen deitura?<br />

Berez Asuncion naiz, baina gerra garaian<br />

jaio nintzen, Deustuko udaletxean,<br />

Gernikako bonbardaketa gertatu<br />

eta hamabost egunera. Gure aitonaamonek<br />

1930ean muga zeharkatu behar<br />

izan zuten errepublikanoak zirelako,<br />

eta ni ere han hazi nintzen. Donibane<br />

Lohizunen Axen deitzen zidaten, eta<br />

halaxe naiz geroztik.<br />

Zuen ama muga zeharkatu nahian ari zela<br />

hil omen zuten.<br />

Bai. Nik bi urte nituen, baina garai hartan<br />

oso ohikoak ziren gisa horretako<br />

gertaera gogorrak. Mojekin ikasten<br />

nuen, eta han askotan entzun izan<br />

nuen halako ikasleren ama edo aita hil<br />

zutela. Gure aita garai hartan bakailao<br />

arrantzan zebilen, eta hegoaldean geratu<br />

zen.<br />

Umetan dena frantsesez egin omen zenuen.<br />

Noiz hasi zinen euskaraz bizitzen?<br />

Gure amonak frantsesez mintzatzen<br />

ikasi zuen, baina aitonak ez, beti itsasoan<br />

baitzebilen. Hark euskaraz egiten<br />

zuen, eta nik denetik egiten nuen<br />

pixka bat: euskaraz, gaztelaniaz eta<br />

frantsesez. Gure aita beste emakume<br />

batekin ezkondu zen, eta 14 urterekin<br />

Pasai Donibanen jarri ginen bizitzen.<br />

Bertakoek «frantsesa» deitzen zidaten,<br />

pentsa!<br />

Iñaki Beobide senarra Industrias españolas<br />

lantegian ezagutu zenuen, eta handik<br />

etorri zen Jarrai antzerki taldean parte<br />

hartzeko tenorea ere, ezta?<br />

Julio Urkijo liburutegian antzerkiak<br />

egiten hasi ginen, baina irakurriz.<br />

Ez dok hamairu taldearen diskoak banatzen<br />

non eta nola aritzen zineten?<br />

Lehenik nire senarra hasi zen. Senarra<br />

espetxean egon zen, eta handik atera<br />

zenean Xabier Gereñu zenarekin hasi<br />

zen lanean. Ez dok hamairu taldearen<br />

inguruan eta Herri Gogoa diskoetxearekin<br />

diskoak han eta hemen saltzen<br />

aritu ginen.<br />

Euskal dantzarien biltzarrean ere idazkari<br />

lanetan aritu zinen, ezta?<br />

Bai, 1969an hasi nintzen eta erretiratu<br />

arte aritu gara bertan.<br />

Iragan hurbilera etorrita, Amamaren memoria<br />

antzezlanean protagonista izan zinen.<br />

Nork egin zizun bertan parte hartzeko<br />

gonbita?<br />

Gonbidapena Olatz Beobide alaba eta<br />

Aizpea Goenaga saltsera horren eskutik<br />

etorri zen. Iparraldean antzezlan<br />

hori frantsesez egiten ari ziren, eta Olatzek<br />

esan zidan: ama zergatik ez zatoz<br />

antzerkia ikustera? Hara joan, eta hala<br />

esan zidaten: zu al zara euskaraz egingo<br />

duen hurrengo amama? Probak eta<br />

casting-ak egin nituen, onartu egin<br />

ninduten, eta ni oso gustura.<br />

IDOIA BERATARBIDE<br />

Igandea<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

D<br />

Alzheimerren gaitza duen amama baten<br />

inguruan garatzen da antzezlana. Eramaten<br />

hain zaila den gaitza umorez lantzea<br />

erraza izan al zaizu?<br />

Nire amordeak Alzheimerren gaitza<br />

izan zuen; hori dela-eta errazagoa egin<br />

zait. Zenbait egoeratan zer nola erantzuten<br />

zuen banekien, eta gaixoaren larruan<br />

sartzeko baliagarri izan zitzaidan.<br />

Jean-Marie Broucaret zuzendariarekin<br />

lan egitea zoragarria izan da,<br />

zuzenketa oro goxo egiten zizkidan, eta<br />

alabarekin lan egitea ere ikaragarria<br />

izan da, oso polita.<br />

Zer izan da antzezlan horretan zailena egin<br />

zaizuna?<br />

Hasieran ez nintzela gai izango iruditzen<br />

zitzaidan. Gidoia ikasteko zailtasun<br />

handiak izango nituela pentsatzen<br />

nuen, baina azkenean ez zait hain zaila<br />

gertatu. Lan taldea ere mundiala izan<br />

da, eta dena erreztu egiten zidaten.<br />

Euskaraz eta gaztelaniaz egin genuen,<br />

eta bietan oso ongi moldatu nintzela<br />

uste dut. Lagun batzuek esaten zidaten<br />

pena izugarria ematen ziela ni horrela<br />

ikusteak, gerora modu horretan amaituko<br />

dudan beldur. Antzezlanean, gaixoaren<br />

rolean, ez nuen inor ezagutzen,<br />

sekulako tristura sorrarazten nuen...<br />

Barrua mugitu egiten du gaiak eta egoerak.<br />

Nire pertsonaiak hori dena eragin<br />

baldin badu nire lana oso ongi egin<br />

nuela erantzuten nien (kar-kar-kar).<br />

Gisa horretako eskaintza gehiago jasotzeko<br />

arrisku handia duzu, beraz.<br />

Goenkale-n pertsonaia berdina egin<br />

dut, baina gauza txikiak, oro har. Baina<br />

ez, ni oso ondo bizi naiz bizi naizen moduan.<br />

Zurekin hitzordua jartzerakoan zure agenda<br />

zein betea zegoen ikusita harrituta geratu<br />

naiz, Axen.<br />

Diseinua eta jantzien patroiak egiten<br />

diren ikastaro batean nabil orain. Lehen<br />

gure seme-alabei jantziak egiten<br />

nizkien. Sei seme-alaba eta hamalau biloba<br />

ditut. Bilobak aldiro inguruan dabiltza,<br />

eta ez didate zahartzen uzten.<br />

Nik ez daukat aspertzeko tarterik. Karta<br />

jokoan aritzea eta solitarioak egitea<br />

ere maite dut, baina pena ematen didate<br />

egun osoa etxean sartuta egoten direnek.<br />

Zer esango zenieke adin jakin batera heltzean<br />

euren bizitzan nahikoa egin dutelaeta<br />

hemendik aurrera euren burua zernahitarako<br />

ezgai ikusten dutenei?<br />

Animatzeko. Badirudi ezin dugula,<br />

geure burua ez dagoela gauza horietarako.<br />

Nik nigan ikusi dut hori, baina ez<br />

da hala. Gauzak egin ditzakegu. Behin<br />

moja bati esan nion zahartzean eurengana<br />

itzuliko nintzela, baina hark hala<br />

erantzun zidan: ‘Ez, zu ez etorri, zuk<br />

dena erreboluzionatuko duzu-eta!’.

---

Igandea<br />

berria<br />

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

Saregileak<br />

Etorkizuna jostea amets<br />

08 Emakume guaraniak Futbolaren iraultza txikia<br />

10 Elkarrizketa Enkarna Arregi<br />

21 Kreditu kooperatibak Bat-egiteak aukeran<br />

Emakume saregin bat sareak konpontzeko lanetan, iragan martxoaren 28an Getarian saregileentzat inauguratu zen lokalean. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS

---

02 Saregileak<br />

Sareak konpontzeko lokal berri bat eduki arren, oraindik ere, hainbatetan moilan batzen dira Getariako sareginak konponketak egiteko. LIERNI ALKORTA<br />

Lanean zuloak<br />

gutxitu nahian<br />

Zuloak konpontzean datza saregileen lana, eta horri emanda bizi dira,<br />

gau eta egun, jai eta aste. Lanbideak dituen zuloak betetzea, ordea,<br />

gaitzago dute, aurrerapausoak eman dituzten arren.<br />

Lierni Alkorta<br />

Eguzkiak gogoz jotzen<br />

du Getariako moilan<br />

(Gipuzkoa), eta urrundik,<br />

arrantzarako sare<br />

luzea ikus daiteke<br />

moilan zabalduta. Gainean, seizazpi<br />

itzalkin. Eta haien babesean,<br />

bederatzi emakume, bederatzi<br />

saregin lanean; Getarian<br />

dauden sareginen bi kuadrilleta-<br />

ko bat, alegia —izatez, hamar<br />

kide dira kuadrilla horretan;<br />

hamabost bestean—. Solasean<br />

ari dira, laneko kontuez eta bestelakoez.<br />

Eta tartean-tartean,<br />

«3.000ko haria?» edo «laguntzarik<br />

behar duzu?» eta halakoak entzuten<br />

dira.<br />

Dagoen lanaren eta beharren<br />

arabera moldatzen dira. Hau da,<br />

ontzi bat konpondu beharreko sareekin<br />

heltzen bada portura, ontzi<br />

harekin lotura duen sareginaren<br />

kuadrillari pasatzen zaio abisua.<br />

Era berean, baporeak berak egingo<br />

die ondoren sareginei ordainketa:<br />

«Sare hau kuadrillarena da.<br />

Beraz, lan asko ez badaukagu denontzat,<br />

kuadrilla bakarrari deitzen<br />

diogu. Lan asko badago, aldiz,<br />

elkarri deitzen diogu. Elkarlana<br />

egiten dugu», adierazi du Mari<br />

Carmen Martinezek. Zarauztarra<br />

da izatez, eta 30 urte daramatza<br />

Getarian, azken hamabostak sareak<br />

konpontzen. «Lehen, beste<br />

lan batean aritzen nintzen, baina<br />

etxean ontzia ere badugunez, eta<br />

haurrak hazita neuzkanez, sarean<br />

hasi nintzen lanean». Eta batetik<br />

besterako aldaketa igarri egin<br />

zuen, noski. «Oso lan ezberdina<br />

da. Ez da berdina bulego edo fabrika<br />

batean ordutegi zehatzarekin<br />

aritzea. Hemen ez dago ordutegirik.<br />

Lana dagoenean egiten duzu<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

lan, deitzen dizutenean, eta gero<br />

hainbat egunetan egon zaitezke<br />

lanik gabe. Egun horietan libre<br />

zaude, nahi duzuna egiteko, baina<br />

ez hain libre ere», dio. Beti baitaude<br />

moilara jaisteko abisuaren<br />

menpe. Hala, konpondu beharrekoak<br />

lan handia badu, 08:00-<br />

08:30etik gauerdira arte lanean<br />

aritu izan dira.<br />

Halaxe mintzo da Mari Carmen<br />

Arruti ere, 23 urte sareak konpon-

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />

tzen daramatzan oriotar getariartua.<br />

«Hori ere gauza ederra dauka,<br />

malgutasuna. Ez duzu kobratuko,<br />

baina joatea badaukazu.<br />

Medikutara edo horrela, e! Ez kafea<br />

hartzera, banoa eta kito!». Idatzi<br />

gabeko arau batek ez du baimentzen<br />

halakorik. Honela azaldu<br />

du Maritxu Aizpuruk, lan<br />

honetan bi hamarkada pasatxo<br />

daramatzan sareginak: «Badakizu<br />

zer gertatzen den? Horrek baporea<br />

dauka [kideetako bat seinalatuz],<br />

horrek ere bai [beste bat<br />

seinalatuz]... Nirera ez bada etortzen<br />

kafea hartzera joan delako,<br />

ni hurrengoan berera ez naiz etorriko,<br />

kafea hartzera joan zelako».<br />

Funtsean, elkartasuna dago<br />

atzean, eta ontziekiko konpromisoa.<br />

Eta laguntzaren irudi horietako<br />

bat da Rosario Ibarbia. Bera da<br />

kaian lanean ari diren emakumeen<br />

artean zaharrena, eta erretiroa<br />

hartuta dago dagoeneko. «Laguntzera»<br />

joaten da. «Rosarioren<br />

beharra daukagu», diote kideek,<br />

aho batez. «Denok daukagu elkarren<br />

beharra», erantzun du Rosario<br />

Ibarbiak.<br />

Lana eta laguntasuna uztarri<br />

beretik doaz sarean: «Denok laguntzen<br />

diogu elkar», dio Maria<br />

Divina Ibarbiak, Rosarioren ahizpa<br />

eta sareginak. «Gure lana hori<br />

da». «Hemen, batez ere udaberrian,<br />

baporeak itsasora lehenbailehen<br />

bidaltzea da kontua, sareekin<br />

bidaltzea. Lehenbailehen<br />

ateratzea da kontua. Guk egon<br />

behar dugu haien [ontzien] zain»,<br />

dio Aizpuruk. Hala, Getarian<br />

egun lanak «oso azkar» ateratzen<br />

dituztela dio Maria Divina Ibarbiak.<br />

«Ondo antolatuta gaude, eta<br />

hamar ordu egin beharrean bost<br />

egiten baditugu, hobe. Ez da hamar<br />

orduan lan egin eta gehiago<br />

kobratuko dugula pentsatzea.<br />

Guk ontziari begiratzen diogu.<br />

Erdigunea ontzia da».<br />

«Aldaketa onerako izan da».<br />

Sareak konpontzeko martxoaren<br />

28an Getarian Eusko Jaurlaritzaren<br />

eskutik inauguratu zuten lokal<br />

berriaz mintzo da Martinez.<br />

«Hala ere, lehen ere ez ginen erabat<br />

hemen [moilan] aritzen: kofradia<br />

zaharrean aritzen ginen<br />

batzuetan. Baina oso zaharra<br />

dago. Erortzen ari da. Eta aurki zigilatu<br />

egingo dute, eta kalean gelditzera<br />

gindoazen». Horretan zirela<br />

lortu dute lokala, besteak<br />

beste moilako eguraldi txarreta-<br />

‘‘<br />

Normalki, gure gizonak<br />

dira ontzien jabeak. Baina<br />

kanpoko bat hemendik<br />

bizitzea ez da posible»<br />

MARI CARMEN ARRUTI<br />

Saregina<br />

«Batez ere udaberrian,<br />

baporeak sareekin<br />

itsasora lehenbailehen<br />

bidaltzea da kontua»<br />

MARITXU AIZPURU<br />

Saregina<br />

«Ez dakigu hemendik<br />

erretiratuko garen. Eta<br />

gutako askok egiten<br />

dakigun bakarra da»<br />

LUCIA URRESTI<br />

Saregina<br />

«Hemen ez dago<br />

ordutegirik. Lana<br />

dagoenean egiten duzu<br />

lan, deitzen dizutenean»<br />

MARI CARMEN MARTINEZ<br />

Saregina<br />

«Getarian ondo<br />

antolatuta gaude. Hamar<br />

ordu egin beharrean bost<br />

egiten baditugu, hobe»<br />

MARIA DIVINA IBARBIA<br />

Saregina<br />

tik eta argi faltatik babestuko dituen<br />

lokala.<br />

«Jendea orain hasi da baloratzen<br />

gure lana, orain hasi da jabetzen<br />

gure lanaz». Hala uste du<br />

Mila Eizmendik. Eta hori gerta<br />

dadin lokal berriak ere «kontuak<br />

mugitu» dituela uste du. Eizmendik<br />

esandakoa hizpide hartuta,<br />

Lucia Urrestik ere badu esatekorik:<br />

«Lokal horri eman dioten publizitatea<br />

ere...». Amaitu gabe<br />

utzi du esaldia.<br />

Belaunaldien lotura<br />

Itsasoarekin izan duten loturak<br />

eraman ditu saregile gehienak sarea<br />

konpontzeko lanera: jaiotza-<br />

Babes egokirik gabe aritu behar izan dute urte luzez lanean. Irudian, 2007an, Getariako portuan. G. GARAIALDE / ARP<br />

Eskuak eta hankak, sareginen ezinbesteko lan tresnak. LIERNI ALKORTA<br />

Hainbat neurritako hariak erabiltzen dituzte konponketetarako. L. ALKORTA<br />

tik batzuk, geroago beste batzuk.<br />

Gurasoen edo senarren bidez. Bigarrena<br />

da, esaterako, Eizmendiren<br />

kasua. Bidanitik (Gipuzkoa)<br />

Getariara ezkondu eta haurrak<br />

koskortu zirenean hasi zen saregin<br />

lanetan, duela 21 urte, inguruan<br />

zuen arrantza giroaren barruan:<br />

«Familia guztia dabil itsasoaren<br />

ondoan». Amaginarreba<br />

eta koinata izan zituen irakasle.<br />

Oraindik ere lankide du koinata.<br />

Hain zuzen, Lucia Urresti da<br />

koinata. 33 urte daramatza hark<br />

sarean. «Aita arrantzalea zen.<br />

Amona, saregina, eta ama ere<br />

bai». Hala, hirugarren belaunaldia<br />

du Urrestik: «Baina uste dut<br />

hirugarrenarekin amaituko<br />

dela».<br />

Hala atera da mahai gainera belaunaldi<br />

berrien falta. Izan ere, 50<br />

urtekoa da sareginen batez besteko<br />

adina Getarian. 41 urte ditu<br />

gazteenak. Belaunaldi berriak<br />

sektorean sartzeko aukera urrun<br />

samar ikusten duen arren, itxaropen<br />

izpi bat badu Martinezek:<br />

«Hasi da tartean behin baten bat<br />

azaltzen». Hala ere, esparru mugatua<br />

ikusten du. Izan ere, kide<br />

berriak, lehengoen antzera, itsasoarekin<br />

loturikoak direla dio:<br />

«Beharra ikusten dutenez, sartzen<br />

dira honetan. Baina loturarik<br />

ez dutenak, normalean, ez<br />

dira sartzen».<br />

Itsasoko erregimen berezian<br />

kotizatzen dute saregile guztiek.<br />

Beraz, erretiroa izan, izango dute.<br />

Horrez gain, gaixo agiriak ere egiten<br />

dizkiete. Baina ez dute lanarekin<br />

lotura duten gaixotasunen aitortzarik,<br />

Martinezek argitu duenez:<br />

«Eta hori lortu nahian<br />

gabiltza. Eta kualifikazio profesionala<br />

lortzen dugun unetik,<br />

nonbait sailkatzea nahi dugu,<br />

eta, hala, gaixotasun horiek aitortzea».<br />

Saregileak 03<br />

Lanbidearen etorkizuna dago,<br />

Arrutiren ustez, erreleboaren gabezia<br />

horretan. «Jende berririk ez<br />

da hasten, ez daukalako etorkizun<br />

handirik gazteentzat. Ez da<br />

eguneroko lana; tarteka daukazu,<br />

batzuetan gehiegi, besteetan batere<br />

ez. Eta egindako ordu kopurua<br />

kobratzen da. Soldata finkoa<br />

balitz, beste upeleko sagardoa litzateke».<br />

Izan ere, baporeekiko<br />

hurbiltasunean ikusten du erreleboaren<br />

gakoa: «Normalki, gure gizonak<br />

dira ontzietako jabeak, eta<br />

etxeko kontua da azkenean. Baina<br />

kanpoko bat hemendik bizitzea<br />

ez da posible», dio Arrutik.<br />

Itsasoa bizi izan du Maria Divina<br />

Ibarbiak ere: «Ni familiatik<br />

hasi nintzen lan honetan», dio.<br />

«Aitak-eta zeukaten barkua, eta<br />

hantxe, gazte-gaztetik. Nire<br />

seme-alabetatik inork ez du segitzen,<br />

ordea. Zikloa bukatu da».<br />

Etena berriz ere, familia gehienetan<br />

bezala, moilan dauden emakume<br />

gehienen kasuan bezala.<br />

«Erretiroa aurreratzea» horixe<br />

du buruan Lucia Urrestik. «Ea<br />

lortzen dugun». Egun, erretiroa<br />

65 urterekin hartzen dute sareginek<br />

—56-57rekin arrantzaleek—,<br />

baina aurreratzea darabilte<br />

buruan. Ez dakite, ordea, erretiroa<br />

sareak konpontzetik hartzerik<br />

izango duten ere, etorkizun<br />

lausoa baitute aurretik. Hala dio<br />

Urrestik: «Bapore bat itsasoan<br />

ibiltzen bada, guk jarraituko<br />

dugu, baina baporeak kentzea<br />

erabakitzen bada, guk lanik ez<br />

daukagu. Guk ez dakigu hemendik<br />

erretiratuko garen. Eta gutako<br />

askok egiten dakigun bakarra<br />

da», dio. Hala, etorkizuneko erretiro<br />

horri begira hilabetero kotizatzen<br />

dute, lan gehiago ala<br />

gutxiago egin. «Kotizazioa ezin<br />

da laga», dio Aizpuruk: «Etorkizunari<br />

begira egin behar da».<br />

Eta, lana lortu nahian, beste<br />

portuetako ontzietan ere badaukate<br />

begia jarrita: «Ea beste portu<br />

batzuetatik zerbait lortzen dugun,<br />

haien lana», dio Maria Divi-<br />

(Hurrengo orrialdean jarraitzen du)

---

<strong>04</strong> Saregileak<br />

(Aurreko orrialdetik dator)<br />

na Ibarbiak. «Santoñan, Laredon...<br />

[Kantabria, Espainia] inguru<br />

hartan oso emakume gutxi dago.<br />

Eta ahal den bezala moldatzen<br />

dira». Hala, sareak garraiatzeko<br />

Getarian kamioi ona dutela baliatuz<br />

—kamioi berbera erabiltzen<br />

dute moilatik lokalera sareak eramateko<br />

ere—, kanpoko lana herrira<br />

erakartzeko nahia dute.<br />

Eta sareginen lan nekezari,<br />

itsasoari begirako kezka gehitu<br />

behar. «Kezka eraman egiten da.<br />

Ez dakit, ohituta nago jada. Ohitzen<br />

zoaz. Denetarako egunak<br />

daude, eguraldi txarrekoak,<br />

arrantzatu ezin den egunak...»,<br />

dio Martinezek. «Gizona arrantzalea<br />

badaukazu, badakizu zer<br />

daukazun». Argi hitz egiten du<br />

Arrutik. «Eta batzuetan hobeto<br />

eramaten duzu, eta besteetan ez<br />

hain ondo, baina pasa egin behar».<br />

Itsasoaren kezkarekin ohitutaedo<br />

dago Urresti ere. «Jaio garenetik<br />

horrela izan da», dio, «eta ja-<br />

‘‘<br />

Teknologia berriei esker,<br />

asko aldatu da. Gaur egun,<br />

ontziekin noiznahi hitz<br />

egiteko aukera dugu»<br />

MILA EIZMENDI<br />

Saregina<br />

«Arrantzarena<br />

kontserbatzen bada,<br />

derrigor beharko dira<br />

konpontzaileak»<br />

ROSARIO IBARBIA<br />

Saregina<br />

rri egiten zara. Gogorra da. Eguraldi<br />

txarra denean eta, esaten<br />

duzu: non dira? Baina jarri egiten<br />

zara». Hala ere, komunikazioari<br />

dagokionez asko hobetu dutela<br />

uste du Eizmendik: «Teknologia<br />

berriei esker, asko aldatu da.<br />

Gaur egun ontziekin noiznahi<br />

hitz egiteko aukera dugu».<br />

Etorkizuna beltz ikusten dute<br />

guztiek, baina bada haien artean<br />

ahots itxaropentsuago bat ere:<br />

Rosario Ibarbiarena. «Etorkizuna<br />

zaila dago, baina sare konpontzaileak<br />

behar dira, eta beharko<br />

dira». Bai, behintzat, ontziek jarraitzen<br />

duten artean. «Hau kontserbatzen<br />

bada [moilan dauden<br />

baporeei begira], derrigor beharko<br />

dira konpontzaileak. Eta hemendik<br />

aurrera hobetuko da, hobetzen<br />

joan beharra dauka. Enpresa<br />

bat bezala. Baina ea<br />

kontserbatzen ditugun barkuak,<br />

lehenbizikoa hori da».<br />

Solasean eta lanean geldialdirik<br />

egin gabe, ostiral arratsaldea<br />

bero doa Getarian, eta inor gutxi<br />

inguratzen da moilara. Saregileek,<br />

ordea, ez dute atsedenerako<br />

betarik. Astelehenerako prest behar<br />

du konpontzen ari diren sareak,<br />

eta asteburua libre izateko, bukatu<br />

beste erremediorik ez dute.<br />

Beti ikasten delako zerbait<br />

Getarian sare konpontzaileentzat ireki<br />

duten lokal berean, haiek prestatzeko<br />

saioak emateko areto bat ere atondu<br />

dute. Ikastaroarekin hasi berri dira.<br />

Lierni Alkorta<br />

Pixkanaka ari dira heltzen Getarian<br />

sare konpontzaileentzat<br />

prestaturiko lokalera. Banaka<br />

edo talde txikietan datoz, solasean,<br />

patxadan. Bigarren eskola<br />

eguna dute, eta, bazkalostea delaeta<br />

«nagikeria» apur bat dutela aitortu<br />

arren, gogotsu daudela diote.<br />

Emakumeak dira guztiak, getariarrak<br />

23 eta oriotarrak sei.<br />

Guztiak ere, sare konpontzaileak.<br />

Lokalaren gainaldeko gela batean<br />

jasotzen dute ikastaroa, IMK<br />

Itsasmendikoiren eskutik. Ehun<br />

orduko ikastaroa izango da, euren<br />

ezagutzaren aitortza gisara<br />

balioko diena. Apirilaren 4an izan<br />

zuten lehen saioa, eta astelehen<br />

arratsaldero bilduko dira ekainera<br />

bitarte. Gero, ekainean, goizero<br />

bilduko dira, oraindik egutegia<br />

zehazteke duten arren. «Diruz lagundutako<br />

prestakuntza saioak<br />

dira, eta ez dugu, beraz, ezer ordaindu<br />

behar», azaldu du Lurdes<br />

Etxeberria Getariako saregileak.<br />

Aretoaz ere mintzo da: «Kanpoko<br />

kartelak eskoladio, baina ez du<br />

eskola gisa funtzionatuko. Hau<br />

izango da sareak konpontzeko lokala,<br />

baina gainerakoan… Gero<br />

ez dakit zer izango den, baina momentuz<br />

ez dago beste proiekturik<br />

aurrera segitzeko», adierazi du.<br />

Ikastaroak, oro har, harrera<br />

ona izan du. «Baloratu, oso ondo<br />

baloratzen dugu», adierazi du<br />

Inma Peirok. Oriokoa da bera, eta<br />

mende laurdena darama sareak<br />

konpontzen. Prestakuntza eskaera<br />

ez dela oraingoa dio: «Eskatzen<br />

ari ginen, beharra geneukan. Izan<br />

ere, ez ginen inon azaltzen, eta Gizarte<br />

Segurantzan agertzeko eta,<br />

tituluak behar ditugu». Ikastaroaren<br />

atzean, Saregin Sare Konpontzaile<br />

eta Kai Neskatilen Euskadiko<br />

Elkartearen lana ikusten<br />

du: «Elkartea sortu genuenetik,<br />

gauza asko eskatu ditugu, eta halaxe,<br />

segidan etorri da». Lanaren<br />

Martxoaren bukaeratik, lokala dute sareak konpontzeko Getarian. Toki berean ari dira ikastaroa jasotzen ere. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />

L. A.<br />

Getariako eta Orioko saregileak<br />

Getariako Eskolan egiten ari diren<br />

ikastaroaren zati teorikoaren<br />

ardura du Perezek. Pozik dago<br />

ikasleek duten jarrera eta gogoarekin.<br />

G Zein helbururekin ari zarete prestakuntza<br />

saio hauek egiten?<br />

E Itsasmendikoi ari da saio<br />

hauek antolatzen, Eusko Jaurlaritzaren<br />

bitartekaritzarekin. Bi<br />

irakasle gara; ni esparru teorikoa<br />

ematen ari natzaie, eta nire kideak<br />

praktika landuko du ondoren.<br />

Saregileen sektorea bazterrean<br />

utzita egon da denbora askoan,<br />

eta horren inguruan ardura<br />

bat bazegoen. Beraz, ideia da egoera<br />

horri aurre egin eta saregileei<br />

duten ezagutzaren inguruan<br />

ziurtagiri bat ematea. Haiek<br />

espezialistak dira inguraketa<br />

sareetan, betidanik bizi izan<br />

dutelako, baina nire atalaren<br />

kasuan, nahi duguna da duten<br />

ezagutza hori osatzea beste<br />

arrantza arte batzuekin, sare<br />

motekin eta tresneria kontuekin.<br />

Beraz, horri dagokion ezagutza<br />

lantzen ari naiz, dutena osatzen,<br />

beraiek soberan dakiten hori osatzen.<br />

Azken finean, beraiek direlako<br />

benetako artistak.<br />

G Gisa honetako ikastaroek zein<br />

abantaila ematen dizkiete saregileei?<br />

E Ezagutzak apur bat handitzea,<br />

ziurrenik ezagutzen ez dituzten<br />

arrantza arte mota batzuetan<br />

edota entzun bai baina ikusi ez dituzten<br />

horietan. Hemen, teorikoki<br />

azaltzen dizkiegu, eta ondoren,<br />

praktikan ere azalduko diegu nolakoak<br />

diren arte horiek, eta abar.<br />

G Zein jarrera dute ikastarora datozen<br />

saregileek?<br />

E Oso ona. Harrigarria. Lehen<br />

eguna gozamen bat izan zen. Oso<br />

prestu daude denak, ikasteko,<br />

ikusteko, galdetzeko… Oso pozik<br />

nago harrerarekin.<br />

G Getaria eta Orioko ikasleak dituzu.<br />

Aurrera begira prestakuntza saio<br />

hauek zein ibilbide egin dezakete?<br />

E Oraingoz Hondarribia izango<br />

da hurrengo geltokia. Han ere<br />

emango dugu ikastaro hau, hango<br />

saregileei. Gero, hortik aurrera<br />

ez dakit prestakuntza saioekin<br />

jarraituko dugun ala ez. Akaso<br />

belaunaldi berriei bideratuta; ez<br />

dakit.<br />

G Ikastarorik gabe, saregileek eginez<br />

ikasi dute ofizioa. Hori desaban-<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

aitortza ematen die, Peiroren ustez,<br />

ezagutzak.<br />

Hala ere, gehienak bat datoz<br />

prestakuntzak saregin berriak<br />

erakartzeko askorik ez duela balio.<br />

«Nahiz eta horrelako gauza<br />

bat eduki, horrek ez du erakartzen.<br />

Hileroko soldata batek erakarriko<br />

luke», dio Peirok.<br />

Sare konpontzaile gisara hiru<br />

hilabete besterik ez darama Marijo<br />

Castillo oriotarrak, eta nagikeriaren<br />

kontuarekin bat dator<br />

bera ere. «Lanean egun bat daukazunean<br />

jai hona etortzeak nagia<br />

ematen du. Baina jakin badakigu<br />

gure onerako dela behintzat,<br />

eta esperantza horrekin gatoz»,<br />

aitortu du. Ildo beretik mintzo da<br />

Marijo Ibarbia ere: «Pixka bat gogorra<br />

egin zaigu oharrekin bueltatzea.<br />

Nagia ematen du». Hala<br />

ere pozik dagoela aitortzen du.<br />

Manu Perez · Itsasmendikoiko irakaslea eta arrantza kapitaina<br />

«Saregileei duten ezagutzaren inguruan<br />

ziurtagiri bat ematea da helburua»<br />

taila al da, esaterako, lanean harturiko<br />

ohitura txarrei dagokienez?<br />

E Egia da egiten dituztela, ez<br />

akatsak, baina bai gauzak zergatirik<br />

jakin gabe. Baina bizi guztia<br />

daramate hori egiten, eta, gainera,<br />

oso ongi egiten dute. Baina gu<br />

gogaikarri batzuk gara, eta esaten<br />

diegu: «Ekarri kalkulagailua,<br />

eta egin kalkulu hau». Eta, hasieran,<br />

izutu egiten dira, baina gero<br />

ohartzen dira, beraiek egiten duten<br />

berbera dela, baina beste<br />

modu batean. Ikasle hauek oraindik<br />

ez ditut ondo ezagutzen, baina,<br />

oro har, horretan lanean ari direnak<br />

ongi aritzen dira, berez.<br />

Baina egia da gauza berriak ere<br />

gehiago kostatzen dela irakastea.<br />

Baina, orokorrean, oso ongi. Azkenean,<br />

bizi guztia daramate honetan.

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />

Josune Renteria · Saregin elkarteko lehendakaria<br />

«Orain arte inork<br />

ez gaitu entzun,<br />

bizi garenik ere ez»<br />

Besteak beste, portu guztietan sare konpontzaileentzako<br />

lokalak izatea eta lanbidearen eta harekin loturiko<br />

gaixotasunen aitorpena lortzea du egun xede Sare<br />

Konpontzaile eta Kai Neskatilen Euskadiko Elkarteak.<br />

L. Alkorta<br />

Saregileen arteko elkarlanarekin<br />

pozik dago Josune Renteria (Bermeo,<br />

Bizkaia, 1967), 2007an Hego<br />

Euskal Herriko sei portutako saregileak<br />

batuz sortu zen Saregin<br />

elkarteko lehendakaria. Emakumeak<br />

soilik dauden lan esparru<br />

horretako eskubideen aldeko lanean<br />

batasuna «aurrerapauso»<br />

bat dela uste du.<br />

G Nola deskribatuko zenuke gaur<br />

egun Hego Euskal Herrian saregileek<br />

bizi duzuen egoera?<br />

E Bi alde daude: bata Gipuzkoan<br />

eta Bizkaian bestea. Eta oso desberdinak<br />

dira saregileon aukerak<br />

batean eta bestean. Gipuzkoan<br />

motor asko daude eta, ondorioz,<br />

sareginak ere asko. Bizkaian, berriz,<br />

kopurua txikia da sareginen<br />

aldetik eta baita motorren aldetik<br />

ere. Esparruko zati txiroa gara<br />

gu, Bizkaian ari garenok. Oro har,<br />

baldintzei dagokienez tankeran<br />

gabiltza, baina Gipuzkoan motorrak<br />

gehiago kontzientziatuta<br />

daude sareginen lanaren inguruan<br />

ere. Ontzidia kostalde guztian<br />

gutxitu da, baina, bereziki<br />

Bizkaian askoz ere gehiago. Eta<br />

beraz, sareginak buruan gutxiago<br />

gaituzte. Gipuzkoan, aldiz,<br />

daukate pentsaera motorrak ateratzeko<br />

sareginak behar direla,<br />

eta, orduan, lokalak eta baldintzak<br />

hobeak dira. Eta horren adibide<br />

da Getarian lortu duten lokala<br />

eta eskolak emateko espazioa.<br />

Eta orain, ea noiz topatzen dugun<br />

lokalen bat Bizkairako ere. Gu hemen,<br />

erabat moiletan aritzen<br />

gara, kalean. Eta noski, euria<br />

bada, euria; eta beroa bada, beroa.<br />

G Bizkaian zer gertatu da egoera<br />

horretara iristeko?<br />

E Sareginen adina, eta motorrak<br />

desagertzea ere bai. Orain sareginek<br />

batez beste 60 urte dauzkagu<br />

Bizkaian, eta, orduan, urtez urte<br />

emakume asko jubilatu dira; beraz,<br />

urte batetik bestera asko jaisten<br />

da dena. Geroz eta gutxiago<br />

gaude, eta gazte gutxiago datoz.<br />

Baldintzak ere ez dira onak, ez<br />

dago lokalik, eta, beraz, jende gaztea<br />

ez da animatzen; eta zaharrak<br />

jubilatzen ari dira. Geratzen garenak<br />

atzamarrez kontatzeko moduan<br />

gaude.<br />

G Zehazki, zenbat zaudete, bada,<br />

Bizkaian?<br />

E Bermeon hiru, Lekeition beste<br />

hiru eta Ondarroan bost. Bizkaia<br />

aldean ez dago gehiago. Gipuzkoan,<br />

Orio, Getaria eta Hondarribian<br />

daude. Horietan bai, talde<br />

ederrak daude.<br />

G Azken urteetan zein aurrerapauso<br />

eman dituzue?<br />

E Gobernuen aldetik eduki ditugu<br />

babes onak, Eusko Jaurlaritzatik<br />

eta, aitortzak esaterako.<br />

Eta orain ari gara, geure lanaren<br />

aitortza lortzeko, ikastaroak eta<br />

abar egiten. Izan ere, denok dakigu<br />

sare konpontzaileena ofizio<br />

bat dela, baina ez dago aitortuta<br />

ofizio legez, eta gaixotasun batedo<br />

daukagunean, gaixotasun komun<br />

gisara hartzen dute, eta ez laneko<br />

gaixotasun bezala. Beraz,<br />

geure gauzak aitortzeko lanean<br />

ari gara: lana, ofizioa, gaixotasunak...<br />

Eta, oraingoz, kontentu.<br />

Badaukagu behintzat entzuten<br />

gaituen jendea. Izan ere, orain<br />

arte inork ez gaitu entzun, bizi garenik<br />

ere ez.<br />

G Gaur-gaurkoz zein aldarrikapenekin<br />

ari zarete lanean Sareginekoak?<br />

E Orain helburua da jakin dezatela<br />

hemen gaudela eta gure lana<br />

ez dela egun batetik bestera ikastekoa;<br />

lanbide bat dela eta lanbide<br />

hori aitortu behar dela.<br />

G Belaunaldien erreleboarekin<br />

arazoak dituzuenez, uste duzue<br />

zuen lanbidea aitortuta errazagoa<br />

izango dela gazteak erakartzea?<br />

E Guk ikusten dugu, adibidez,<br />

Hondarribia aldean lokalak dituztela<br />

eta urte guztian egiten dutela<br />

behar, gutxienez egun erdiz;<br />

eta, beraz, egoera horretan, gazteak<br />

sartzen dira. Aurten, adibidez,<br />

hiru kide berri sartu dira. Beraz,<br />

baldintzak onak diren heinean,<br />

lana ere hobetu egiten da, eta, ondorioz,<br />

jendea ere animatu egiten<br />

da. Izan ere, orain lan honetan ari<br />

garen gehienak ari gara motorretan<br />

ingurukoak dauzkagulako lanean,<br />

baina bestela… Itsasoarekin<br />

erlaziorik ez duen jendeak ez<br />

du jotzen gugana.<br />

G Geroz eta etorkin gehiago daude<br />

ontzietan. Zuen artean ere joera hori<br />

antzematen duzue?<br />

E Hondarribian, adibidez, bi andre<br />

etorkin daude. Aurten sartu<br />

da bat, eta besteak, nahiko urte<br />

daramatza gugaz lanean, Hondarribian.<br />

Beraz, aukera hori hor<br />

dago, eta irtenbide bat izan liteke.<br />

G Saregin elkarteak zer-nolako antolakuntza<br />

du? Eta zein helbururekin<br />

ari zarete lanean?<br />

E Gure xedea da portu bakoitzean<br />

ordezkariak izatea, eta informazioa<br />

guztiongana heltzea. Beraz,<br />

jartzen dugu portu bakoitzean<br />

bozeramaile bat edo bi,<br />

«Sareginak orain<br />

arte ez genuen elkar<br />

ezagutu ere egiten.<br />

Eta orain denok<br />

gaude elkartuta»<br />

«Gu ere<br />

sektorearekin batera<br />

goaz. Beraz,<br />

sektorea nekez<br />

badoa, gu ere bai»<br />

portuan dagoen saregin kopuruaren<br />

arabera. Batzarrak egiten ditugu,<br />

eta guztiok goaz batera baldintzak-eta<br />

hobetzeko, denok elkarrekin<br />

ari gara lanean.<br />

Prezioekin eta gauza guztiekin.<br />

Adibidez, Bizkaian pasatzen zaigu<br />

bata besteari laguntzen ibiltzen<br />

garela, gutxi gaudelako. Eta<br />

LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS<br />

motorrak sareetan haustura handiekin<br />

badatoz, orduan eramaten<br />

dugu motorra Getariara edo Ondarroara,<br />

han laguntzeko.<br />

G Elkarlana, beraz, garrantzitsua<br />

da.<br />

E Bai. Orain arte ez genuen elkar<br />

ezagutu ere egiten. Eta orain denok<br />

gaude elkartuta, eta denok<br />

gara lagunak; beraz, ederki. Aurrerapauso<br />

bat izan da zentzu horretan.<br />

Lanean gauden emakume<br />

guztiak bildu gara. Sekula ez genuen<br />

egin, eta orain denok gaude<br />

batera. Eta hori guretzat poztasun<br />

handia da: gu, andreok, ongi<br />

eramatea eta batasun hori edukitzea.<br />

Lehen, portu batetik bestera<br />

inor ez zen mugitzen, inor ez zen<br />

aldatzen, eta gaur egun denok elkar<br />

laguntzen dugu.<br />

G Arrantza sektoreak ere egoera<br />

zaila bizi du. Horrek ere kezkatuko<br />

zaituzte.<br />

E Noski baietz. Haiek txarto badaude,<br />

gu ere bai. Motorrik ez badago,<br />

guretzako ere ez dago lanik.<br />

Gu ere sektorearekin batera goaz.<br />

Beraz, sektorea nekez badoa, gu<br />

ere bai. Eta kosterak ikusita, zenbat<br />

urtez egon garen bokartarik<br />

ikusi gabe eta bokartari itxaroten,<br />

eta orain ikusita prezioak eta<br />

dituzten kupo txikiak… ba, geuri<br />

ere morala jaitsi egiten zaigu.<br />

Saregileak 05<br />

G Emakumeak bakarrik aritzen zarete<br />

lan horretan. Zergatik lotzen da<br />

saregileen lana soilik emakumearekin?<br />

E Gizonek erabiltzen duten aitzakia<br />

da sare begiak txikiak direla<br />

eta atzamar lodiak dituztela.<br />

Guretzat aitzakia da; behar gogorra<br />

da eta kosta egiten da lana aurreratzen,<br />

eta gizonek pazientzia<br />

gutxi dute. Gizonek ez dute gura<br />

horrelako lanik. Gura dute igartzea<br />

egiten duten lana, eta arin<br />

amaitzekoak izatea.<br />

G Lege aldetik zein egoeratan zaudete?<br />

E Denok autonomoak gara, eta<br />

gure gizarte segurantza ordaindu<br />

behar dugu. Eta, gutxi gorabehera,<br />

orduko 10 euro kobratzen<br />

dugu. Beraz, hilabetearen arabera,<br />

soldata hobea edo kaskarragoa<br />

jasotzen dugu. Ez daukagu<br />

ordurik, lanerako prest egon behar<br />

gara.<br />

G Geldialdi biologikoetan zuek ere<br />

laguntzarik jasotzen duzue?<br />

E Espainiako diru laguntza horiek<br />

eskifaiarentzat eta armadoreentzat<br />

dira, hau da, ontzietan<br />

doazenentzat. Baina gu, autonomoak<br />

garenez, ez gara talde horretan<br />

sartzen. Beraz, guk ez<br />

dugu edukitzen laguntzarik. Hor<br />

ere galtzen ateratzen gara.

---

06 Iritzia<br />

Hemeroteka<br />

Galdeketa<br />

Bartzelonan<br />

Joan den igandean<br />

Bartzelonan<br />

Independentziari<br />

buruz eginiko<br />

galdeketa<br />

arrakastatsutzat jo<br />

dute ‘Vilaweb’eta ‘El<br />

Punt’hedabide<br />

katalanek,<br />

galdeketaren<br />

biharamunean. Biek<br />

diote mugarri bat<br />

ezarri duela euren<br />

burujabetzaren<br />

aldeko historian, eta<br />

herritarren parte<br />

hartzea<br />

nabarmendu dute.<br />

80 urte igaro eta gero<br />

Vicent Partal<br />

Vilaweb<br />

D<br />

uela 80 urte, 1931ko apirilaren<br />

14an ostegunean,<br />

Juan Carlosen aitonak<br />

maletak egin behar izan zituen<br />

Sant Jaume plazan Kataluniako<br />

estatua aldarrikatzen zen<br />

bitartean. Zoritxarrez, ordu batzuk<br />

baino ez zuen iraun une<br />

hark. Bera bezain egoskorra, atzo<br />

[joan den igandea] Bartzelona<br />

errepublikazale eta burujabea,<br />

hiri antolatu eta librea [...] berriro<br />

jaio zen esateko historia ez dela<br />

oraindik amaitu. Bozketa egunetik<br />

ordu gutxi batzuk igaro diren<br />

honetan, oso zaila da ulertzea gure<br />

bizitza osoaren irismena. Baina<br />

zintzoa den inongo behatzailek<br />

ezin du ukatu Arenys de<br />

Munteko eta ondoko bozketek,<br />

Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren<br />

sententzia lotsagarriak,<br />

uztailaren 10eko manifestazioak<br />

eta orain Bartzelonak<br />

Erabakitzen Du kanpainaren<br />

itxiera zoragarri honek herrialde<br />

diferente baten aurrean jartzen<br />

gaituztela. Herrialde desberdin<br />

bat, indartsua dela badakiena,<br />

bere buruarekin ziur, inori bai-<br />

menik eskatzen ez diona, badakiena<br />

hazten ari dela eta independentzia<br />

zerumugan duela, nahiz<br />

eta partziala izan oraingoz printzerrian.<br />

Bart, jada oso berandu, ehunka<br />

lagunek dantza eta kantu egiten<br />

zuten arrakastaren pozaz<br />

Santa Monicako Rambletako UG-<br />

Tren egoitzaren aurrean, CADCIren<br />

egoitza izan zenaren aurrean.<br />

Ez dakit norbaitek gogoratu ote<br />

zuen 1934ko apirilaren 6an soldadu<br />

espainiarrek egoitzari eraso<br />

egin ziotela, eta beste hainbat<br />

ohorezko pertsonaren artean,<br />

besteak beste, Jaume Compte,<br />

Emakume bat, independentziari buruzko galdeketan botoa ematen, Artur Mas presidenteak bozkatu zuen hautestontzian. TONI ALBIR / EFE<br />

A-10, demokrazia parte<br />

hartzailearen irakaspena<br />

Editoriala<br />

El Punt<br />

pirilaren 10a atzotik<br />

[joan den igandea] A mugarri historiko bat<br />

da eta demokrazia parte hartzailearen<br />

irakaspen bat. Bartzelonak<br />

Erabakitzen Du elkarteak<br />

mobilizazio gaitasun handia erakutsi<br />

zuen, eta ehunka hautestontzi<br />

betetzea lortu zuen 250.000<br />

boto baino gehiagorekin. Datu<br />

hau historikoa da, eta pertsona<br />

zintzo orok onartu behar du Bartzelonan<br />

galdeketa egingo zela<br />

iragarri zenetik, inor gutxik<br />

espero zuela halako emaitza<br />

onak lortzea. Emaitza orok interpretazio<br />

ugari izan ditzake, baina<br />

Bartzelonak Aukeratzen Du-k<br />

lortutakoa arrakastatsua izan<br />

dela onartu behar da.<br />

Batetik, datuengatik: erroldaren<br />

%21ek eta 16 urtez gorako<br />

%18k parte hartzea datu izugarria<br />

da. Kataluniak estatu bat<br />

eduki edo ez emaitzatik haratago,<br />

parte hartze maila hori arrakastatsutzat<br />

jo behar da. Besterik<br />

ez bada, Bartzelonako Udalak<br />

Diagonalari buruz deitutako galdeketarekin<br />

konparatuz gero.<br />

Izan ere, Diagonalaren gaineko<br />

galdeketan parte hartu zuen<br />

%12aren datua itzalean uzten du<br />

kontutan hartzen badugu udale-<br />

ko baliabide bai pertsonalak bai<br />

materialak erabili zirela galdeketa<br />

hartan eta gainera, hiru milioi<br />

euro gastatu zirela publizitatean.<br />

Bartzelonak Erabakitzen Du elkarteak<br />

80.000 euroren finantzaketa<br />

eduki du gizabanakoek<br />

emanda, eta ez du laguntza instituzionalik<br />

eduki, baizik eta milaka<br />

boluntarioen babesa. Eta hau<br />

da Bartzelonako galdeketaren<br />

arrakastaren bigarren puntua.<br />

Miresgarria izan da jendearen<br />

parte hartzea. Ia 7.000 lagunek<br />

hartu dute parte galdeketaren<br />

antolaketan, eta jende ezagun<br />

nahiz elkarte askoren babesa<br />

jaso du.<br />

Arrakastaren hirugarren pun-<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

Amadeu Bardina eta Manuel<br />

Gonzalez Alba hil zituztela. Duela<br />

80 urte, armen kontra, eurek eta<br />

beste jende askok herrialde libre<br />

batekin egiten zuten amets, eta,<br />

orduan ezinezkoa izan arren,<br />

orain posible izan daiteke. Orain<br />

ez baita kanoien aurka borroka<br />

egin behar Europa demokratikoan.<br />

Orain demokraziaren indarra<br />

menderaezina da. Orain askatasuna<br />

ezin daiteke eztabaidatu eta<br />

orain guk hemen jarraitzen dugu,<br />

hamarkadaz hamarkada nazioa<br />

asmatzen, igande eguzkitsu batean<br />

bozkatzen hura normaldu<br />

nahian.<br />

tua, dudarik gabe, bozketaren zorroztasuna<br />

eta partaideen gizatasuna<br />

izan dira. [...].<br />

Eta azkenik, arrakastatsua izan<br />

da eztabaida aberatsa sortu duelako.<br />

Gure klase politikoa definitzera<br />

behartu du eta politikari horietako<br />

askok, tartean Generalitateko<br />

presidenteak eta gobernuko<br />

beste zenbait kidek, bozketan hartu<br />

dute parte. A-10-ean, Bartzelonak<br />

gidatu arren beste 20 herrik<br />

bozkatu zuten egunean, 900.000<br />

boto biltzea lortu zuten. Independentziari<br />

buruzko galdeketa horien<br />

datuek utzi diote anekdotikoak<br />

izateari, eta mugarri bat ezarri<br />

dute gure herrialdearen kultura<br />

demokratikoan.

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />

Irudiak eta zenbakiak<br />

Bihar jai<br />

Mikel Elorza<br />

Irudiez eta<br />

zenbakiez dihardut<br />

artikuluan, astean<br />

pilatu zaizkidanez,<br />

albiste<br />

desberdinetakoak,<br />

larriak gehienak.<br />

Bada bestelakorik,<br />

ordea. Irudi eta<br />

zenbakiek ere bat<br />

egiten baitute<br />

gaurko festan, azken<br />

10 eguneko<br />

lasterketa eroaren<br />

amaieran. Korrikan.<br />

Zorioneko irudiak,<br />

zorioneko<br />

zenbakiak.<br />

Hurrengo<br />

egunetan<br />

Ainhoa Oiartzabal<br />

Irudi pare batek katigatu<br />

naute aste honetan, nazioartekoak<br />

biak. Laurent<br />

Gbagboren atxiloketari<br />

dagokiona da bat.<br />

Hoteleko gela batean atxilotuta<br />

zeukateneko irudien artean, bat<br />

zabaldu zen, horrek egin zidan<br />

kosk: Gbagboren emaztea ageri<br />

zen, beldurra begietan, hainbat<br />

gerrillariren erdian. Gerrillariek<br />

ilea, besoak ukitzen zizkieten.<br />

Gerla-garaikurra zen, ehiza-trofeoa.<br />

Niri beldurgarria iruditu zitzaidan,<br />

argazkiak erakusten<br />

duena, eta are beldurgarriagoa<br />

erakusten ez duena. Argazkirik<br />

gabe, hainbat gatazka armatutan<br />

ondorengo testigantzen bitartez<br />

jakiten duguna, emakume izateagatik<br />

jasan behar dituztenak kontatzen<br />

dizkigutenean. Eta kontatzen<br />

dituztenak bakarrik ezagutzen<br />

ditugu.<br />

«Laurent Gbagbo eta bere<br />

emazte Simone» zen informazioa,<br />

gehienetan. Guk ere hala esan dugu,<br />

Gbagboren emaztea. Soldaduek<br />

gerra-garaikurra hala erakusteak<br />

esan nahi du, seguruenik,<br />

garrantzia ematen diotela,<br />

eta beraz senarraz aparte ere nabarmendu<br />

zela emaztea agintaldian<br />

jardun zuen bitartean. Hala<br />

baita: Simone Ehivet ezaguna<br />

zen, politikan diharduena aspaldidanik,<br />

marxista izana, literatura<br />

eta hizkuntzalaritzako ikasketak<br />

egina eta lanean jarduna,<br />

Frantziako epaileren batekin aferaren<br />

bat izan zuena, Boli Kostan<br />

desagertutako kazetari baten<br />

kontura. Izugarrizko aberastasunak<br />

bildu izana ere salatu diote<br />

(marxismo irakaspenak ahaztuta,<br />

edo agian ongi baliatuta, bildutakoak<br />

seguruenik).<br />

Emazte izateaz harago nor izateak<br />

areago azaltzen du argazkia,<br />

baina hotzikara niri ez dit horrek<br />

kentzen. Honekin argazkia atera<br />

dutela, horixe. Besteekin hori ere<br />

ez. Piezaren partiketazuzenean<br />

egiten dute.<br />

Palestinatik iritsi da beste iru-<br />

Hauteskunde zerrendak<br />

Atzerako kontaketa hastear<br />

Bihar amaituko da maiatzaren<br />

22ko foru eta udal hauteskundeetarako<br />

hautagaien zerrendak aurkezteko<br />

epea. Hurrengo astean<br />

irekiko da inpugnazio aldia.<br />

Laurent Gbagboren emazte Simone Ehivet gerrillariek inguraturik, joan den astelehenean. STR / EFE<br />

dia, Vitorio Arrigoni hildako<br />

ekintzaile italiarrarena. Irudi erdiragarria,<br />

handik gutxira lepoa<br />

egingo ziotela jakiteak izugarriagotzen<br />

duena. Badakit noski zientoka<br />

halako argazki topa daitezkeela,<br />

munduko makina bat zanga-zulotan,<br />

herritan, eremutan:<br />

bonbardatutako haurrak, bortxatu<br />

eta eraildako emakumeak,<br />

txikitutako gizonak... Palestinarren<br />

aldeko lanean, Israelen sarraskiak<br />

salatzen ziharduen ekintzailearen<br />

hilketak, hala ere, larritasun<br />

apartekoa ematen dio. Beste<br />

adjektibo batzuekin batera, gizagabedeitu<br />

ohi zaio halako<br />

ekintzari: hilketa gizagabea. Gizagabea?<br />

Milaka urte daramatzagu,<br />

azken gizaldietan teknologia gero<br />

eta garatuagoekin, gizakiok halakoak<br />

egiten. Gizagabea ez, oso gizakizkoa<br />

da hori. Zoritxarrez.<br />

Gazan Israelgo Armadak egindako<br />

sarraskiak salatzen eta bestelako<br />

kontuak azaltzen, hainbat<br />

kronika eginak zituen Arrigonik<br />

Interneten, bere blog batean. Beti<br />

esaldi batekin, adagiobatekin,<br />

amaitzen zirenak —liburuan ere<br />

argitaratuak, izenburu horrekin—:<br />

Restiamo Umani. Bere zoritxarrerako<br />

batzuk umanidira,<br />

umani-egi (hori bai, kasu honetan,<br />

eta maiz, jainkoaren izenean<br />

eginik aziook).<br />

Derbia San Mamesen<br />

Athletic-Reala<br />

Lau denboraldiren ostean, Realak<br />

berriro zapalduko du San Mameseko<br />

zelaia. Larunbatean izango<br />

da Athleticen eta Realaren<br />

derbia.<br />

Zifrak. Irudiekin batera<br />

datuak eta zenbakiak izan ditut<br />

gogoan. Iragarki batek izan du<br />

errua (ni zenbakietara jartzearena,<br />

noski): hainbat kirolari ageri<br />

da, zenbaki batekin arduratuta<br />

bakoitza, buruan zenbaki edo<br />

zifra bat —errekorrak, markak,<br />

denborak...—; zenbaki diferenteak<br />

buruan, baina bakarra bihotzean<br />

BAT, Basque Team. Iragarkia,<br />

bale. Berehalakoan etorri<br />

zait iragarki-lehengusua, dena<br />

den. Buruan zenbaki desberdinak<br />

dituzten hainbat lagun, langile,<br />

ikasle, langabetu, langabezian<br />

daramatzaten hilabeteena,<br />

zor duten hipotekarena, erosi<br />

ezin duten etxearena, pagatu<br />

ezin duten alkilerrarena, jasandako<br />

desahuzioena, irribarretsu<br />

esnatu ziren azken egunarena...<br />

Nire sormena ez da urrutiago<br />

iristen eta ez dakidana da bihotzean<br />

duten zenbaki bakarra zeri<br />

dagokion (hartzekodunek bihotza<br />

ere ez ote dieten enbargatu<br />

zalantza baitut).<br />

Horiek bezala, bestelako zenbaki<br />

batzuk ere agertu zaizkit<br />

asteon. Jose Mari Sagardui<br />

Gatza-k espetxean eman dituenak,<br />

kasu. Berak-eta. Oraindik<br />

ere batzuei erantsi nahi dizkietenak.<br />

Handitzen doan presoen<br />

zenbakia. Zenbaki madarika-<br />

Aberri Eguna<br />

Hainbat deialdi<br />

Ohi bezala,hainbat ekitaldi izango<br />

dira Aberri Egunean,igandean:<br />

oraingoz,Independentistak sareak<br />

Baigorrirako eta Gernikarako deia<br />

egin du; EAJk,berriz,Bilborako.<br />

Iritzia 07<br />

tuak, txikiak izanda ere erraldoiak.<br />

Beste zenbaki bat, lagun batek<br />

proposatua: incidente hitza<br />

hemerotekan zenbat aldiz topa<br />

daitekeen, Afganistan edo Irak<br />

hitzekin konbinazioan. Zortzi<br />

hildako protestetan, CIAko agente<br />

batek bi pakistandar akabatu,<br />

eraso suizida bat, misil «oker»<br />

bat... Denak incidente. Baina<br />

gero Bildukoek hala deitu Frantzian<br />

Polizia eta ustez ETAko bi<br />

kideen artean gertatutakoari eta<br />

Espainiako ministroa sutan,<br />

lotsa gutxi behar duela incidente<br />

deitzeko.<br />

Ez dirudi gertakariak eragin<br />

handirik izango duenik, baina<br />

garbi dago zarratutako ahoan ez<br />

dela eulirik sartzen: Bildukoak<br />

orain arteko euren pausoa galduta<br />

ibili dira eta azkenean Sortukoek<br />

sorpasso-a egin; Patxi Zabaleta<br />

tregoaren haustura<br />

faktikoaz mintzo; Espainian<br />

atentatutik gora... Hauteskundeen<br />

olatuak eta Aberri Egunak<br />

eta halakoek incidente-a irentsiko<br />

dutela espero dezagun, bidea<br />

lehor edukita bazterreko putzu<br />

lokaztuetan ihalozka ibiltzea ere<br />

ez baita kontua.<br />

Aste honetan korrika egin<br />

badugu ere, segi dezagun oinez,<br />

poliki, baina goazen.<br />

Nafarroaren Eguna<br />

Baigorri elkargune<br />

Igandean, urtero apirileko azken<br />

igandean izan ohi den bezala, Nafarroaren<br />

Eguna ospatuko dute<br />

Baigorrin. Nafarroako herritarren<br />

bilgune izan ohi da urtero.

---

08 Bolivia<br />

Ama<br />

guaraniak<br />

zelaira<br />

Umeak hazi, etxeko lanak egin, soroan jardun eta merkatura saltzera joan ostean, futbolean entrenatu eta jokatzeko indarra izaten dute. DANIEL BURGUI<br />

Boliviako emakume guaraniek ume asko hazten dituzte; gehienetan, senarrik<br />

gabe. Hala ere, oraindik badute kemen nahikorik futbol taldeak antolatu,<br />

igandeetan partidak jokatu eta baloiarekin iraultza sozial bat bultzatzeko.<br />

Ander Izagirre Camiri (Bolivia)<br />

Urundaiti eta Boyuibe<br />

taldeen arteko partida<br />

atzeratu egin da:<br />

Susana, jokalarietako<br />

bat, titia ematen<br />

ari zaio umeari, eta beste futbolari<br />

guztiak zain dauzka. Amaitu<br />

duenean, haurra lagun baten besoetan<br />

utzi, zelaira korrika sartu<br />

eta arearen ertzean kokatu da.<br />

Susanak, baloi bakar bat ere pasatzen<br />

utziko ez duen emakume<br />

guarani sendoak, 25 urte eta sei<br />

seme-alaba dauzka.<br />

Partidaren hasiera berriz atzeratu<br />

dute, ordea: norbaitek esan<br />

du futbolarietako hiru haurdun<br />

daudela eta ez luketela jokatu behar.<br />

Taldeak berrantolatu dituzte.<br />

35 edo 40 urteko bi andre gizenek<br />

kamiseta jantzi eta haurdu-<br />

nak ordezkatu dituzte. Bere umetxoari<br />

bularra ematen ari zen beste<br />

16 urteko neska argal bat ere<br />

presaka zelairatu da.<br />

Epaileak baloia zelai erdian jarri<br />

du azkenik, ardi kakek estaltzen<br />

duten lurrezko zabalgunean,<br />

eta partida horiek sustatzen dituen<br />

Margoth Segoviaren inguruan<br />

bildu dira jokalari guztiak:<br />

«Lagunok, kirolaz gozatzeko elkartu<br />

gara», dio Segoviak. «Kontua<br />

ez da nola edo hala irabaztea,<br />

gure artean adiskidetasunari,<br />

errespetuari eta elkartasunari<br />

eustea baizik. Guztiok ondo dakizkizuen<br />

kontuez ahazteko egiten<br />

dugu kirola».<br />

Futbolaren iraultza<br />

Eurek ondo dakitena: bost edo sei<br />

ume, batzuetan bederatzi edo hamar,<br />

adobezko etxolatan pilatuta<br />

urik eta argindarrik gabe, goseak<br />

eta gaitzek inguratuta. Etxetik<br />

ospa egiten duten senarrak. Edo<br />

mozkortuta itzultzen direnak,<br />

oihuka eta kolpeka. Atsedenik<br />

gabeko lana, haurrak zaindu,<br />

arropak garbitu, josi, janaria<br />

prestatu, arto pixka bat landatu,<br />

zerriren bat eta oilo batzuk hazi,<br />

hirira irten kalean enpanada batzuk<br />

saldu edo etxeak garbitzeko.<br />

Eta gauez, futbola.<br />

«Astean bitan edo hirutan entrenatzen<br />

diren emakume hauek<br />

meritu itzela dute», dio Segoviak.<br />

«Lehertuta etortzen dira egunaren<br />

amaieran, baina futbola kirola<br />

baino askoz gehiago da eurentzat:<br />

askatasun unea, lagunekin<br />

elkartzeko aukera, bizimodu<br />

hain gogorrak pixka batean ahazteko<br />

irtenbidea. Gizarte guarania<br />

oso matxista da. Emakumeek ez<br />

dute bizitza propiorik, senarrak<br />

uzten diena bakarrik egiten dute,<br />

baina, pixkanaka, euren espazioak<br />

konkistatzen joan dira».<br />

Bi urte eskasetan futbolak<br />

iraultza sozial bat bultzatu du<br />

Chaco eskualde honetan: «Hasieran<br />

gizon askok ez zieten emakumeei<br />

jokatzen uzten. Barregarria<br />

iruditzen zitzaien, lotsagarria.<br />

Emaztea futbolean! Neska askok<br />

jipoiak jaso zituzten etxean,<br />

entrenamenduetara etortzeagatik.<br />

Baina gizonak pixkanaka<br />

ohitzen joan dira, eta gero eta<br />

gehiago datoz partidak ikustera.<br />

Aurreko urtean, igande batez,<br />

konturatu nintzen gauzak aldatzen<br />

ari ginela: jokalarietako<br />

batek haurra senarraren besoetan<br />

utzi zuen eta zelaira jokatzera<br />

sartu zen. Iraultza hutsa: gizona<br />

haurra zaintzen, emakumeak<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

jokatzen zuen bitartean! Ezin<br />

nuen sinetsi».<br />

Badago gizonik Urundaiti-Boyuibe<br />

partida ikusten, baina<br />

urrun samar, taldetxotan bilduta,<br />

zuhaitzen gerizpean. Zelaiaren alboko<br />

lerroan iskanbila egiten ari<br />

direnak emakumeak dira: epaileari<br />

zuzendutako oihu unibertsalak,<br />

baina modu gozoan, jokalari<br />

gazteen aurrean baloia azkar gal-<br />

‘‘<br />

Futbola garrantzitsua<br />

da; pertsona bezala<br />

garatzen eta hazten<br />

laguntzen digu»<br />

INOCENCIA<br />

Boyuibeko futbol jokalaria<br />

tzen duten zaharrenen aurkako<br />

txantxak eta algara sismikoak<br />

Urundaitiko eskuin hegaleko futbolaria<br />

bere taldekideen pase txarrengatik<br />

kexatzen denean.<br />

Ez da erraza zelaiko zulo eta<br />

konkorren artean baloia gidatzea,<br />

eta, horregatik, Urundaitiko

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />

neskek pase luzeak bidaltzen dizkiete<br />

airetik bi aurrelari azkarrei.<br />

«Hasieran baloiari ostikoa eman<br />

eta denak atzetik joaten ziren, ardiak<br />

bezala, baita atezainak ere»,<br />

dio Carlos entrenatzaileak.<br />

Orain, jokalariek badakite zelaia<br />

banatzen eta lekuari eusten. Carlosek<br />

azalpenak eten ditu epaileari<br />

aldaketa bat eskatzeko. Ez, ez<br />

da 4-4-2 sistema egokitzeko erabaki<br />

taktiko bat: ume bat negar bizian<br />

ari da, eta amak zelaia utzi<br />

behar du, bularra emateko.<br />

Baina ez dago modurik umea<br />

lasaitzeko. «Hainbeste korrika<br />

egin eta gero, titia bero-bero daukat,<br />

eta ez du hartu nahi», dio<br />

amak. Eta oihuka hasi da, laguntza<br />

eske: «Lagunok, mesedez, zeinek<br />

dauka titi hotz bat?». Ikusleak<br />

barrez lehertu dira, baita area<br />

barruan samalda batean baloia<br />

lehiatzen ari diren jokalariak ere.<br />

«Begira, begira, denak pilatuta,<br />

inurriak dirudite!», esan du beste<br />

ikusle batek. Algara algararen<br />

ondotik.<br />

Atsedenaldian, Boyuibekoak<br />

pozik daude: bi eta huts ari dira<br />

irabazten. Baina Yobinka Guzman<br />

atezainak lan asko egin behar<br />

izan du: «Atzeko aldean indar<br />

handiagoa behar dugu, baloi asko<br />

jaurti dizkigute atera». Yobinkak<br />

29 urte ditu, lau seme-alaba eta<br />

etxean hartu duen iloba bat. Goizeko<br />

seietan jaikitzen da egunero,<br />

2 urteko umeari esnea eman, besteentzako<br />

gosaria prestatu eta lanera<br />

irteteko: haurtzaina da Pueblo<br />

Nuevo herrixka guaraniko eskola<br />

txiki batean. Eguerditan<br />

etxera itzuli, bazkaria egin eta<br />

seme-alabak eskolara joateko<br />

prestatzen ditu. Arratsaldea arropak<br />

garbitzen eta etxea txukuntzen<br />

ematen du normalean. Eta<br />

gauez entrenamenduetara joaten<br />

da, astean bitan: «Hilda banengo<br />

bezala egiten dut lo», esaten du<br />

barrez. «Baina gogor prestatu behar<br />

dugu, Europara joateko».<br />

Donostiara begira<br />

Yobinka eta bere taldekideek<br />

amets egiten dute ama guaraniarren<br />

selekzio bat osatu, Europara<br />

bidaiatu eta Donosti Cup bezalako<br />

txapelketaren batean parte<br />

hartzearekin. Antolatzaileak<br />

saiatu ziren emakume boliviar<br />

hauek iaz Donostiara gonbidatzen,<br />

baina ezin izan zituzten oztopo<br />

burokratiko eta ekonomiko<br />

guztiak gainditu. Zenbait jokalari<br />

benetan trebeak diren arren, bidaiatuko<br />

luketen emakumeak<br />

hautatzeko irizpidea ez da erabat<br />

futbolaren baitakoa izango, biologikoa<br />

baizik: «Neska hura Donosti<br />

Cupera eramango duzue,<br />

ezta?», galdetu dugu, baloiarekin<br />

bikain mugitzen den nerabe bati<br />

buruz. «Bai», esan du Margoth Segoviak,<br />

eta ondoren hasperena<br />

bota du, «haurdun gelditzen ez<br />

bada behintzat».<br />

Inocenciak 23 urte ditu, eta<br />

itxaropenez ikusten du egutegia.<br />

Abenduan erdituko du bere laugarren<br />

umea, beraz, sei hilabete<br />

izango ditu uztailean jokatzen<br />

den Donostiako txapelketa prestatzeko.<br />

«Ea aukera dugun hara<br />

bidaiatzeko, guretzat bizitzako<br />

aukerarik ederrena izango litzateke.<br />

Futbola garrantzitsua da,<br />

pertsona gisa garatzen eta hazten<br />

laguntzen digu: nik umeak zaintzen<br />

ditut, arropak garbitu, etxea<br />

txukundu, jostuna eta okina ere<br />

banaiz diru pixka bat irabazteko…<br />

baina beti tarte bat gordetzen<br />

dut entrenamenduetara joateko,<br />

futbolari esker emakumeak<br />

elkartu egiten garelako: gure arazoak<br />

hobeto ezagutzen ditugu, elkarri<br />

laguntzen diogu, ondo pasatzen<br />

dugu... Eta gizonak ari dira<br />

pixkanaka ulertzen. Ondo iruditzen<br />

zaie. Gure etxean biok jokatzen<br />

dugu: senarra futbolaria da,<br />

eta laguntzen nau. Haurrak zaintzeko<br />

prest dago, bidaiatzeko aukera<br />

ematen badigute. Garrantzitsua<br />

litzateke Donostiara joatea,<br />

munduari erakutsi behar diogu<br />

Boliviako emakumeak nola prestatzen<br />

ari garen».<br />

Haurrari bularra emateko, eten egiten dute futbol partida. DANIEL BURGUI<br />

Emakumeek euren artean elkartzeko baliatzen dute futbola. DANIEL BURGUI<br />

Emakumeek<br />

bizitza izan<br />

dezaten<br />

Emakumeak elkartzeko eta haien<br />

autoestimua lantzeko hainbat<br />

egitasmo daude abian Chacon.<br />

A. Izagirre Camiri (Bolivia)<br />

«Hemengo emakumeak zahartuta<br />

daude, goizegi zimelduta, oso<br />

baldintza gogorretan bizi direlako.<br />

Gainera, gizon gehienek baztertu<br />

egiten dituzte, ez diete gaitasunik<br />

onartzen ezer erabakitzeko,<br />

eta, horregatik, premiazkoa<br />

zen topaketarako gune bat sortzea,<br />

askatasun eremu txiki bat,<br />

elkar ezagutzeko aukera izan zezaten,<br />

euren eskubideei buruz<br />

hitz egin eta autoestimua hobetzeko»,<br />

dio Margoth Segoviak.<br />

Horrela sortu zen Camiri hirian<br />

Momim elkartearen (Movimiento<br />

de Mujeres Indigenas del Mun-<br />

do) egoitza bat. Nazioarteko erakunde<br />

hori sustatu zuena Pilar<br />

Mateo sendagile valentziarra<br />

izan zen, Chacoren gisako eskualde<br />

pobreetan ehunka pertsona<br />

hiltzen dituen Chagas gaitzaren<br />

aurka asmaketa iraultzailea lortu<br />

zuena: gaixotasuna zabaltzen<br />

duen intsektua uxatzeko pintura<br />

bat. Ama guaraniar hauen adobezko<br />

etxeak Mateoren pintura<br />

miragarriarekin zurituta daude.<br />

Margoth Segovia presidentearen<br />

kemena da Camiriko Momim<br />

taldea martxa bizian mantentzen<br />

duena. Batetik bestera dabil etengabe,<br />

proiektuak prestatzen, eskualdeko<br />

politikari eta eragile so-<br />

Bolivia 09<br />

zialekin bilerak egiten, futbol partidak<br />

antolatzen, dozenaka emakumeren<br />

arazoak bizkar gainean<br />

hartzen, estresa eta hipertentsioaren<br />

aurka lehiatzen. «2003an hasi<br />

ginen asteazkenero emakumeen<br />

bilerak antolatzen, osasuna,<br />

hezkuntza eta euren eskubideei<br />

buruzko kontzientziazioa pizteko.<br />

Aste batean hiru emakume etortzen<br />

ziren; hurrengoan, bat ere ez.<br />

Baina ni tematu egin nintzen, ekimenak<br />

abian jartzen jarraitu<br />

nuen. Gaur 280 bazkide dauzkagu,<br />

eta dozenaka etortzen zaizkigu<br />

ekitaldi, bilera eta ikastaroetara».<br />

Chacoko emakumeek bizitza<br />

propioa garatu dezaten oinarrizko<br />

baliabideak errazten ahalegintzen<br />

da Momim: trebakuntza profesionaleko<br />

ikastaroak eskaintzen<br />

dizkie —ostalaritza, informatika,<br />

ile-apainketa, ehungintza…—,<br />

enpresa txikiak abian<br />

jartzeko laguntza —mikrokredituak,<br />

kalean jakiak saltzeko orgak…—,<br />

abokatu baten aholkularitza<br />

euren familia arazo eta negozioetarako,<br />

futbola gisako aisialdirako<br />

aukerak…<br />

Bozgorailu bat ere bada: «Bizitza<br />

publikoan ez da emakumeon<br />

ahotsa entzuten», dio Segoviak.<br />

«Boliviako komunikabideentzat,<br />

adibidez, ez gara existitzen. Horregatik,<br />

irrati saio bat egiten dugu<br />

astero-astero, Mugarik gabeko<br />

emakumeak [www.radiodelchaco.com<br />

orrian ere entzun liteke],<br />

inoiz jorratzen ez ziren gaiak azaleratzeko:<br />

tratu txarrak, emakumeak<br />

babesten dituzten legeak<br />

eta eskubideak, askok ez dituztelako<br />

ezagutzen… Hasieran lotsa<br />

eta beldur pixka bat ematen zidan<br />

gizonezkoak elkarrizketatzea,<br />

baina haiek hasi ziren irratira deitzen<br />

babesa adierazteko, animoak<br />

emateko, zenbait kontutan huts<br />

egiten dutela aitortzeko, mentalitateak<br />

aldatu behar direla esateko…<br />

Hain poz handia da niretzat<br />

gizonek eta emakumeek batera<br />

parte hartzea! Azkenean lortu dugu<br />

gure arazoez argi eta garbi hitz<br />

egitea».

---

10 Elkarrizketa<br />

Enkarna Arregi<br />

«Lehen, euskal eliza gertuago<br />

zegoen Jesusengandik»<br />

Azpeitiko Ikastolaren zutabeetako bat izan da, eta urteetan<br />

irakaskuntzarako bokazioa eta serora bizimodua eskutik<br />

eraman zituen. Utzi zion lekaime eta irakasle izateari; ez,<br />

ordea, ikasteari eta espiritualtasuna aberasteari. Egungo<br />

elizaren jarrera «itxiak» sumindu egiten du.<br />

Ainhoa Oiartzabal<br />

Barre atsegina eta itsaskorra du<br />

Enkarna Arregik (1940, Azpeitia,<br />

Gipuzkoa). Eta, memoria ere,<br />

aparta. Bihotzak gidaturik egin<br />

zen aurrena lekaime eta gero irakasle,<br />

eta, hain justu, bihotzaren<br />

osasun makalak mugatuta utzi<br />

zion haurrekin lan egiteari. Venezuelan<br />

lekaime den ahizpa bisitatzera<br />

joan bezperan hartu gaitu<br />

Loiolako bere etxean; «aspaldiko<br />

partez, Aste Santuko prozesioan<br />

hartuko dut parte!». Uztarria Azpeitiko<br />

herri aldizkariak haren<br />

biografia atera berri du.<br />

G Azpeitiko Loiola auzoan egin<br />

duzu bizia: bertan jaio zinen,bertako<br />

komentuan izan zinen lekaime, hemengo<br />

ikastolan lan egin duzu...<br />

E Moja sartu ostean [1965ean],<br />

bost urte eta erdi Burlatan, Iruñean<br />

eman nituen. Gero Madrilera<br />

joan nintzen, eta urte batzuk egin<br />

nituen han, harik eta, bihotzetik<br />

operatu eta umeekin lan egiteko<br />

ez nengoelako, Segoviara (Espainia)<br />

bidali ninduten arte. Han ere<br />

gaizki, ordea, eta atzera Loiolara<br />

ekarri ninduten [1975ean]. Nik<br />

esan nien urtebeterako bakarrik<br />

etorriko nintzela, hemen etxetik<br />

gertu lan egitea, ba ez dakit...<br />

gehiegi irudituta edo. Eta begira,<br />

azkenean, gaur arte!<br />

G Loiolako Iturbide baserrian jaio<br />

zinen, hamar senideko familian. Zer<br />

oroitzapen dituzu baserriko giroaz?<br />

E Niri gustatu egiten zait baserriko<br />

lana. Gu adibidez kuadrillan<br />

ibiltzen ginen soroko lanetan;<br />

artoa jorratzea zela, belarretan,<br />

garotan... Niri batzuetan<br />

tokatzen zitzaidan haientzat merienda<br />

prestatzen gelditzea etxean,<br />

baina, gainerakoan, sorora joaten<br />

nintzen.<br />

Nire ahizpak, orain Venezuelan<br />

denak, izugarrizko aldrebeskeriak<br />

esaten zituen hitz egiterakoan,<br />

igual, «lastozko kamioia ze-<br />

torrek!» esaten zuen «kamioka<br />

lasto» esan beharrean. Apuntatu<br />

egiten genituen halako irteerak,<br />

gero, afaltzen, berriz esateko.<br />

Hala, maiz, «gaur barre egiteko<br />

afaria zeukeagu!» esaten genuen,<br />

eta hala pasatzen genuen afari garaia,<br />

elkarren anekdotak kontatzen<br />

eta barrez. Giro ederra bizi<br />

izan dugu guk baserrian, giro sanoa.<br />

Orduan, gaur egun baino gutxiago<br />

behar zen bizitzeko.<br />

G Gaztetan, moja izatea erabaki<br />

zenuen. Orduan heldu zenien serio<br />

ikasketei, ezta?<br />

E Umetan ikasle txarra nintzen,<br />

ez nuen batere gogorik ikasteko.<br />

Esklabetara joaten ginen orduan<br />

ikastera. Gero sortu zitzaidan niri<br />

ikasteko gogoa, moja joateko planarekin<br />

hasi nintzenean. Orduan,<br />

ordea, baserriko lanak eta<br />

etxekoak ere egin behar izaten nituen.<br />

Hala, plantxa egiten nuen<br />

bitartean liburua ondoan nuela<br />

«Giro ederra bizi<br />

izan dugu baserrian,<br />

giro sanoa. Orduan,<br />

gutxiago behar zen<br />

bizitzeko»<br />

«Nik ez nuen behin<br />

ere izan ezkontzeko<br />

gogorik. Eta orduan,<br />

ba moja izatea<br />

erabaki nuen»<br />

izaten nintzen maiz. Denbora ez<br />

zen gelditzen, eta lanak egin behar<br />

ziren!<br />

Batxilergoa behin heldu nintzela<br />

hasi nuen, 20 urtetik gora<br />

bai. Iruñean egin nuen batxilergoa,<br />

jada Burlatako kongregazioan<br />

nengoela moja izateko. Eta<br />

gero ikasi nuen irakasle izateko.<br />

G Aurretik, zer lotura zenuen erlijioarekin?<br />

E Erlijioarekin lotura estua genuen,<br />

lehen hala izaten zen. Arrosarioa<br />

etxe guztietan errezatzen<br />

zen, letania egiteko belauniko jartzen<br />

ginen, eta, gainera, latinez<br />

egiten genuen [latinez hasi da<br />

errezatzen].<br />

Gogoratzen naiz behin, oraindik<br />

ere barre egiten dugu, aita<br />

nola jarri zen errezatzen belauniko<br />

mahaiaren kontra, eta lo hartu<br />

zuen! Gu han ari ginen «Ora Pro<br />

Novis» eta «Ora Pro Novis», eta<br />

berak, lo zegoela, «Hau dek astakeria!»<br />

bota zuen, eta guk atzetik,<br />

«Ora Pro Novis». Arrosarioan ere,<br />

barre egiten genuen familian.<br />

G Orduan, bokazioagatik ez ezik,<br />

emakumeentzako beste aukera bat<br />

zelako erabakitzen zen moja izatea?<br />

E Garai haietan mutilen bila<br />

etortzen ziren fraideak eta apaizak,<br />

haien barnetegietara ikastera<br />

joan zitezen. Mutilek bazuten<br />

ikasten jarraitzeko irteera. Neskek,<br />

aldiz, gutxiago.<br />

Nik ez nuen behin ere izan ezkontzeko<br />

gogorik. Eta orduan, ba<br />

moja izatea erabaki nuen. Nik erlijiozkotasuna<br />

gazte gaztetatik<br />

eduki dut. Niri gustatu egiten zitzaidan<br />

liburu espiritualak irakurtzea.<br />

Eta egunero mezetara<br />

joan behar izaten nuen; deseroso<br />

egoten nintzen egunen batean ez<br />

banintzen joaten.<br />

G Ahizpa ere moja duzu,hura Venezuelan.<br />

E Hura ni baino lehenago egin<br />

zen moja, hura ere Burlatako kongregazioan.<br />

Aurten dira 50 urte<br />

moja sartu zela. Berehala Venezuelara<br />

joan zen, eta han 45 bat<br />

urte eramango ditu. Urte asko<br />

Maracaibon daramatza.<br />

Pobreekin egiten dute lan, eta<br />

Hugo Chavez dagoenetik, pobreak<br />

hobeto daudela diote. Ondorioz,<br />

eurak ere pozik daude. Badiote<br />

Chavez ez dela beharbada<br />

Motzean<br />

1 Loiola: Fundamentua.Bigarren<br />

jaunartzea egin arte,<br />

jesuitek eman ziguten guri<br />

katekesia,eta hor fundamentua<br />

jaso genuen.Xabier Arzalluz<br />

izan genuen katekista.<br />

2 Baserria: Lagunartea. Baserri<br />

giroan, baserrikoak ez<br />

ezik auzotarrak bildu egiten<br />

ginen, txisteak kontatuz eta<br />

horrela. Garo biltzea bukatzen<br />

zenean, adibidez, garoafaria<br />

egiten genuen, eta<br />

gaurko boden antzeko festa<br />

izaten zen. Bizipoza.<br />

3 Euskara: Dena.Barru-barrutik<br />

irteten zait.Umetan,<br />

Esklabatan adibidez,ez ziguten<br />

lagatzen euskaraz hitz<br />

egitea,baina ez dut errepresioaren<br />

oroitzapenik.<br />

erabat ongi ari, baina aurrekoak<br />

ez zirela hobeak.<br />

G Zuk ez zenuen atzerrira moja joateko<br />

bidea hartu. Zergatik?<br />

E Osasunak ez zidan uzten<br />

[bihotzetik operatu zuten 33 urterekin,<br />

eta harrezkero osasun makala<br />

eduki du]. Muga hori eduki<br />

dut. Orain, ordea, behin ere baino<br />

hobeto nago. Lana utzi nuenetik,<br />

edo laneko kezka eta eginbeharrak<br />

utzi nituenetik. Estresak egiten<br />

zidan izugarrizko kaltea, lan<br />

fisikoak baino gehiago. Ikastolan<br />

hainbeste jenderekin eta hainbeste<br />

eginbeharrekin, estresa izaten<br />

nuen. Hala, iristen zen asteburua<br />

eta jota gelditzen nintzen. Eta<br />

batzuetan, bi egunetakoak baino<br />

luzeagoak ziren makalaldiak.<br />

G Bihotzak mugatu dizu zure bokazioa,<br />

umeen irakasle izatea. Nola<br />

moldatu zinen, ordea, Azpeitiko<br />

Ikastolan irakasle izan zinen lehen<br />

urteetan?<br />

E Nire mugen barruan, saiatzen<br />

nintzen ahal nuena egiten; beste<br />

gelakoak mendira joaten baldin<br />

baziren, ba ni eta nire gelakoak<br />

futbol zelairaino joaten ginen, ordokian.<br />

Eta han ni arbitro aritzen<br />

nintzen, nahiz eta futbolari buruz<br />

ezertxo ere ez jakin. Umeek beraiek<br />

esaten zidaten noiz zen falta<br />

eta noiz penalti!<br />

G Hastapenetan, ordea, Madrilen<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />

ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS<br />

izan zinen irakasle, gazteleraz eta diziplina<br />

zorrotzarekin...<br />

E Hiru eta lau urteko haurren<br />

irakasle izan nintzen. Niri lan<br />

hori gustatu egiten zitzaidan, eta<br />

oso gustura jardun nuen. Eta bai,<br />

erdaraz noski, eta diziplina askorekin;<br />

jolas orduan baino ezin zuten<br />

hitz egin. Eta hona [Azpeitiko<br />

Ikastolara] etorri nintzenean,<br />

hura zen hemengo zarata! Gelan<br />

ez zen inor isiltzen! Hasieran saiatu<br />

nintzen diziplina jartzen, baina,<br />

ikasi nuen, eta lasaiago hartu<br />

nuen aurrerantzean.<br />

Ikastola ez zen diziplina gabeko<br />

ikastetxea, baina gu ohituta<br />

geundenetik oso diferentea zen.<br />

G Zergatik sartu zinen ikastolan?<br />

E Ni hasieran kristau ikasbidea<br />

emateko intentzioarekin sartu<br />

nintzen. Apaiza zen orduan zuzendari,<br />

eta hari eskaini nion nire<br />

burua irakasle gisa. Lehenago<br />

Azpeitiko Loiolatxo eskola mistoan<br />

ibili nintzen, urtebetez soilik,<br />

eta hura itxi eta gero jo nuen ikastolara.<br />

Baietz esan zidan, eta hala<br />

sartu nintzen. Orduan, 1976an,<br />

irakasle falta handia zegoen, ez<br />

zegoen jendea prestatuta klaseak<br />

emateko. Eta horrelaxe hasi nintzen.<br />

Zazpi bat urteko haurrekin<br />

hasi nintzen ikastolan, bigarren<br />

mailan, idazten eta irakurtzen<br />

erakusten.<br />

G Eta euskaraz...<br />

E Hori zen bestea. «Andereño,<br />

agelkia», esaten zidaten. Eta ni<br />

despistatu planta egiten, ez bainekien<br />

zer eskatzen zidan! Baina<br />

beste ikasle bat konturatu eta<br />

esan zidan: «Andereño, borragoma<br />

eskatzen dizu!». Orduan asko<br />

erabiltzen ziren era horretako<br />

hitz berriak: axota, urrutizkina...<br />

Eta garai horretan ikurrinak besterik<br />

ez ziren margotzen. Nahi zutena<br />

margotzeko esan eta ikurrinak<br />

margotzen zituzten ume guztiek.<br />

Nobedadea zen, urte<br />

horietan onartu baitzuten.<br />

Guztira, 29 urte eman ditut<br />

ikastolan, 65 urte bete eta erretiroa<br />

hartu arte. Baina lehenbiziko<br />

urtea soilik pasa nuen umeekin<br />

irakasle egun osoz; geroztik, idazkaritzan<br />

egin nuen lan. Osasun<br />

arazoengatik ondoezik jartzen<br />

bainintzen. Hain gustuko lana<br />

izan arren, ni ondo ez banago<br />

umeak nirekin ez zirela ondo<br />

egongo pentsatzen nuen. Neronek<br />

eskatu nuen aldaketa.<br />

G Moja zinela izan zinen ikastolako<br />

langile. Abituarekin hasi zinen, baina,<br />

azkenean, abitua kendu zenuen.<br />

Nola izan zen bilakaera hori?<br />

Ez zen egongo beste ikastolarik<br />

non, nire moduan, moja bat irakasle<br />

edo langile zenik. Abitu<br />

beltz harekin! Gero ni ere hasi<br />

nintzen espabilatzen, baina hastapenetan<br />

txangoetara eta guzti<br />

joaten nintzen abituarekin.<br />

Gero, esnatu nintzen. Eta abitu<br />

zuria eta arropa normala janzten<br />

hasi nintzen. Komentuan eta<br />

ikastetxean horrela jantzita eza-<br />

gutzen baininduten, eta ez zen<br />

ezer gertatzen. Baina kanpora<br />

edo festa batera joanez gero, beste<br />

denak begira nituen. Eta zergatik<br />

eman behar dugu beti atentzioa?<br />

Jesusek ez zuen eskatu desberdin<br />

jantzita joan behar genuenik. Elizak<br />

gauza asko egin ditu ondo,<br />

baina baita gaizki ere. Orain ere<br />

horretan gaude.<br />

G Arazoak izan zenituen kongregazioarekin?<br />

E Nik beti eztabaidatu egiten<br />

nizkien gauzak, baita komentuko<br />

moja nagusiari ere. Komentuan<br />

bizi nintzen, eta ikastolan egiten<br />

nuen lan. Eta pentsatzen nuen:<br />

«Hauek honezkero damutu dira<br />

ni ikastolan ari naizelako».<br />

Abitu zuria dela eta, adibidez,<br />

bai Venezuelan bai Madrilen janzten<br />

zuten, han beroa egiten baitzuen.<br />

Ni inori kontsultatu gabe<br />

hasi nintzen niretzako abitua egiten,<br />

eta, horretan ari nintzela eskatu<br />

nion baimena moja nagusia-<br />

«Komentuan bizi<br />

nintzela, pentsatzen<br />

nuen: ‘Damutu dira<br />

hauek ni ikastolan<br />

ari naizelako'»<br />

«Munillak esaten<br />

dituenak ezin ditut<br />

irakurri; molestatu<br />

egiten nau. Hori ez<br />

da Jesusen mezua»<br />

ri. Baiezkoa eman zidan, kontuan<br />

hartuta nire osasun egoera eta<br />

abar. Baina, hurrengoan baimena<br />

ezer egiten hasterako eskatzeko<br />

esan zidan. Ni beti izan naiz<br />

oso askea. Eta askea izateak ere,<br />

prezio bat dauka.<br />

Mojatan ezin zen politikari buruz<br />

hitz egin, baina ikusten nuen<br />

politika jakin batzuei buruzko debekua<br />

zela. Izan ere, zer da politika?<br />

Eta erlijioa bizi liteke politika<br />

gabe? Apaiz batek justizia eskatzen<br />

badu politikan sartzen ari<br />

da? Ba ez, ze hori ebanjelioan dator.<br />

Justiziarik gabe ez dago erlijiorik.<br />

G Horregatik diozu elizak ez dituela<br />

gauza batzuk ondo egin?<br />

E Zer borrokak ditugun... Lehengora<br />

eraman nahi gaituzte,<br />

nire gazte denborako erlijiora eraman<br />

nahi gaituzte. Eta hori ez da<br />

Jesusek eman zuen mezua. Jesusek<br />

hori baino askatasun handiagoa<br />

eman zuen, eta, hain zuzen,<br />

orduko legeen kontra egin zuelako<br />

kondenatu zuten. Eta prostitutak<br />

defenditu zituen, eta kalean<br />

baztertuta zeudenekin zegoen.<br />

Handiekin ez, txikiekin egiten zituen<br />

ospakizunak. Baztertuta<br />

zeudenekin.<br />

G Zer iritzi duzu egun elizaren agintean<br />

daudenez?<br />

E Ona ez. Jesusen jarraitzaile be-<br />

Elkarrizketa 11<br />

zala, zer lortu nahian dabil eliza<br />

berriro ere atzera joatearekin?<br />

Jose Antonio Pagolaren liburua<br />

[Jesus, aproximación histórica]<br />

zergatik galarazi nahi dute? Jesusen<br />

gizatasuna aldarrikatzen<br />

duelako? Eta Joxe Arregiri, berriz,<br />

elizakoa ez dela esanez, hitzaldi<br />

bat ematea galarazi berri<br />

diote; eskumikatu egin al dute<br />

bada?<br />

Lehen, euskal eliza inon baino<br />

askeago zen, eta Jesusengandik<br />

inon baino gertuago zegoen. Hori<br />

kentzeko, urteak daramatzate<br />

prestatzen, eta iritsi dira. Eta<br />

orain, nahi dutena egiten ari dira.<br />

Niri pena gazte jendeak ematen<br />

dit, horien ondoan dagoen gazte<br />

jendeak. Borondate onenarekin<br />

ariko dira, baina... Hain garbia da<br />

Jesusek esaten duena, gelditu<br />

hadi horretan! Ez hadi joan garai<br />

bateko ornamentuen bila, orain<br />

apaiz gazte asko egiten ari diren<br />

bezala. Handikeriaren espektakulua<br />

ematea ez da Jesusen estiloa.<br />

Horien prozesioa ez zait gustatzen.<br />

Boterea nahi dute; hain justu,<br />

Jesusek kondenatzen zuen boterea.<br />

Eta horixe bera dioten hainbat<br />

kondenatzen ari dira: Jose<br />

Maria Castillo, Diez Alegria, Pagola,<br />

Arregi... eta gehiago. Niretzat<br />

eredu dira jada sententziaturik<br />

dauzkaten apaiz horiek.<br />

Munillak [Gipuzkoako gotzainak]<br />

esaten dituenak, aldiz, ezin<br />

ditut irakurri; molestatu egiten<br />

nau. Hori ez da Jesusen mezua.<br />

Barkamenari buruz dioena adibidez,<br />

esanez ba, segun, damutzen<br />

bada eta konfesatzen bada... Jesusek<br />

artzainaren parabola jarri zigun,<br />

non etxera itzultzean beso<br />

zabalik hartzen duten, epaitu<br />

gabe.<br />

G Joaten zara mezetara?<br />

E Bai, ez du utzi nahi. Baina, segun<br />

zein mezatara, nola joango<br />

da ba gaztea, erritual hori eta handitasun<br />

hori ikustera... Ni ere lehengo<br />

igandean ez nintzen joan,<br />

eta ez zen ezer pasa. Lasai gelditzen<br />

naiz. Irakurgaiak bizi ditut,<br />

eta ebanjelioa irakurri eta ondorengo<br />

gogoetak atsegin ditut.<br />

Ruiz de Galarreta oso gustura irakurtzen<br />

dut, irekia da oso.<br />

Iaz Arantzazun astebete pasa<br />

genuen Joxe Arregirekin gogo<br />

jardunetan, eta asko gozatu<br />

nuen. Aurten ere banoa berriz,<br />

uzten badiote. Berak hala zioen:<br />

«Zenbat eta gizakiago, orduan eta<br />

Jainkoago». Denok gaude bide<br />

horretan, Jainkoak bere berdina<br />

izateko egin baikintuen. Eta, egunen<br />

batean, iritsiko gara; bai gizon,<br />

eta bai emakume.<br />

G Eta bestela, parte hartzen al<br />

duzu erlijioaren inguruko beste antolakuntzetan?<br />

E Ez. Nik gustura erakutsiko nuke<br />

katekesia, baina ez nuen osasuna<br />

estutu nahi. Beraz, erretiratu<br />

eta lasai bizi naiz orain. Familiako<br />

umeekin-eta ibiltzen naiz orain,<br />

haiek pixka batean zaintzen.

---

12 Kubako repentismoa<br />

Tradizioa<br />

eta<br />

nortasuna<br />

Luis Paz Ezquivel ‘Papillo’-k Kubako<br />

ahozko poesia jorratzen eta hedatzen<br />

ematen du bere denbora; alegia,<br />

Kubako bertsogintza lantzen.<br />

Jose Miguel Arrugaeta Habana<br />

Inprobisazioaren eta Hamarrekoaren<br />

Zentro Iberoamerikarreko<br />

zuzendari gisa<br />

dagokion bulegoan aritu<br />

gara hizketan Luis Paz Ezquivel<br />

Papillo-rekin. Paperez eta<br />

liburuz josita dauka langela; nolabaiteko<br />

ordena batean dauzka pilatuta,<br />

eta repentisten argazkiak<br />

ditu hormen apaingarri. Toki lasai<br />

eta abegitsua iruditu zaigu<br />

eguerdiko bero minean. Lehenik,<br />

Kubako repentismoaren jatorriari<br />

buruz galdetu diogu. Papillok<br />

minutu gutxian laburbildu digu<br />

ahozko literatura horren bost<br />

mendeko historiaren funtsa:<br />

«Osagai iberiar nabarmena du jatorrian.<br />

Konkistatzaileek eta kolonizatzaileek<br />

ekarri zuten, batez<br />

ere Andaluziatik. Antzerkiaren<br />

eta Elizaren bidez ezagutarazi zuten,<br />

eta, jatorri jasoa izanagatik,<br />

herritarren gustura egokitu; izan<br />

ere, oso komunikabide eraginkorra<br />

zen». Papilloren iritziz, eraldatu<br />

egin zuten hainbat eragilek<br />

—kanariarren presentzia, denboraren<br />

joana, gaien ugaritasuna…—,<br />

kubatartasunaren adierazpide<br />

bihurtzeraino, eta bada<br />

horren aztarrenik Kubako literaturan:<br />

«Kubako nazioaren historia<br />

osoan ez da hamarrekorik ageri<br />

ez den aldirik».<br />

Iraganetik gaur arte<br />

XIX. mendean hartu zituen<br />

adierazpide horrek gaur egungo<br />

ezaugarri behin betikoak, Juan<br />

Cristobal Napoles Fajardo<br />

El Cucalambe siboneistaren poesia<br />

zela bitarteko. Hamarrekoetarako<br />

motibotzat hartu zituen,<br />

besteak beste, sustrai aborigenak,<br />

Kubako nekazariak, bizimodu<br />

xumea eta hari zegozkion<br />

hainbat lanbide, landako paisaia…<br />

«Hamarrekoa estrofa<br />

nazionaltzat hartzeraino», Papillok<br />

adierazi duenez. Kubako<br />

inprobisazioak «decima espinela»<br />

deritzon hamarrekoa bakarrik<br />

darabil forma poetiko gisa; Papillok<br />

argitu duenez, Urrezko Mendeko<br />

Vicente Espinel El Rondeño<br />

poetari zor dio izena: «Egitura<br />

zorrotz bati dagokio, eta bere<br />

ezaugarriak ditu; hamarreko<br />

horixe landu dugu».<br />

Historian aurrera egin, eta<br />

hasi gara orainera hurbiltzen.<br />

Nekazariak gutxitu eta teknologia<br />

eta baliabide berriak azaldu<br />

ahala —edozein garairi berez<br />

dagozkion aldaketa soziologikoak—,<br />

egokitzapen berrietara moldatu<br />

behar izan zuen Kubako<br />

ahozko poesiak. Papilloren ustez,<br />

«aisiarako eta entretenimendurako<br />

forma lehiakor berriak agertu<br />

eta horiek teknologia berrien<br />

bidez hedatu izanak denbora<br />

asko kentzen die gizakiei, baina<br />

nekazariak zuzeneko harreman<br />

hurbiletara emanak dira tradizioz,<br />

aurrez aurrekoan zaildutakoak.<br />

Ikuspegi horretatik, galera<br />

dakarkio tradizioari». Beste<br />

alderdi batzuei ere erreparatzen<br />

die, ordea, eta, haren ustez, hedapenerako<br />

abaguneak baliatu<br />

beharra dago: «Sinesten dut<br />

elkarbizitza horretan, elkarren<br />

aberasgarri izate horretan, hedapen<br />

handiagoa lortzeko —baita<br />

nazioartean ere— eta berezko<br />

hartzaileak gehitzeko».<br />

Erakundeak laguntzaile<br />

Kubako repentismoari nortasun<br />

balio handia dagokio, eta, beraz,<br />

laguntza nabarmena eman diote<br />

erakundeek; «erabatekoa, nik<br />

uste», esan digu Papillok. Horren<br />

adierazgarri bikaina dira, esaterako,<br />

Haurrentzako Repentismo<br />

Lantegiak; hamar urte bete berri<br />

dituzte lanean, eta, guztira, badira<br />

93 herrialde osoan barrena<br />

—100 irakasle eta 1.100 ikasle (8-<br />

12 urte bitartekoak)—. Gure hizketa-lagunaren<br />

ustez, «gaur<br />

egungo repentismoak hizkuntza<br />

bera darabil osagai berritzaile<br />

nagusi gisa; hizkuntza zeinu<br />

Luis Paz Ezquivel Papillo iaz, Habanako Aberri Egunean. MIKEL MAROTTA<br />

askotarikoak sartzen dituzte gazteek,<br />

eta, hala, erabilgarriago<br />

zaie beren belaunaldikoei». Hala<br />

ere, batzuetan, badira bestelako<br />

arazo batzuk ere; esaterako,<br />

Kubako repentismoak musikaren<br />

beharra du, eta doinu askotarikoak<br />

izan ditzake; ia galzorian<br />

dago formatu tradizionala<br />

—lautea, tresa, gitarra eta perkusio<br />

txikia—, hainbat arrazoirengatik,<br />

eta ahalegin handia egiten<br />

ari dira instrumentu horiek<br />

berriro jotzen irakasteko lehenbailehen.<br />

Baina Papillok ez digu<br />

ezkutatu bere kezka: «Musika<br />

laguntzarik izan ezean, litekeena<br />

da repentismoa galzorian egotea;<br />

eragozpen handia da emanaldietarako,<br />

eta inprobisatzaile profesionalei<br />

ere eragiten die». Jakinmina<br />

sortu digu profesionalak<br />

hizpidera ekartzeak, eta kontu<br />

garrantzitsu horri buruz galdetu<br />

diogu, eta hauxe erantzun digu:<br />

«Iraultzaz geroztik, herrialdeko<br />

kultura politikaren parte da.<br />

Lehen, sortzen zitzaizkien egokieretatik<br />

bizi ziren. Orain,<br />

berriz, irratsaio ugari dituzte,<br />

hainbat telebista saio ere bai,<br />

nekazarien musikari buruzko<br />

zentro bereziak, festak, tokian<br />

tokiko jardunaldiak eta abar;<br />

repentista profesionalak aritzen<br />

dira ekitaldi horietako gehienetan,<br />

eta jardunaldi horiexek<br />

dituzte bizibide».<br />

Mundu zabaleko inprobisazio<br />

forma asko ikusitakoa eta<br />

entzundakoa da Papillo, eta,<br />

haren ustez, hauxe da garrantzitsuena:<br />

«Denok ere gauza bera<br />

egiten dugu, baina desberdin,<br />

nork bere esentzia erantsita eta<br />

ama hizkuntza erabilita. Gizakien<br />

aniztasunaren adierazpide<br />

bat da, eta forma zoragarri bat du<br />

baliabide: poesia».<br />

Bertsolaritzaz Kubatik<br />

Luis Pazek bizikizun berezi<br />

samarra izan du, bertsolariekin<br />

inprobisatzeko aukera izan baitu<br />

Euskal Herrian izan delarik eta<br />

Habanan aberri egunak antolatu<br />

dituztelarik. Gure bertsolariek<br />

zer ote duten deigarri, horrexen<br />

jakin-mina sortu zaigu. «Itxura<br />

batera sorgor dirudite, baina ezagun<br />

dute pasioz dihardutela, eta<br />

indar biziz mintzo dira beren<br />

jarrera aldeztearren; bere herria,<br />

ohiturak eta nortasuna aldezten<br />

dituela dakienari dagokion<br />

pasioz. Ez dut hizkuntza ulertzen,<br />

baina argi asko igar diezaieket<br />

hori guztia; horrexegatik,<br />

ezin hobeto ulertu ahal dute<br />

elkar hizkuntza desberdinetako<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

bi inprobisatzailek». Hizketaldi<br />

amaierarako, beste kontu batzuk<br />

izan ditugu hizpide. Ez, ordea,<br />

garrantzi txikiagokoak: hala nola<br />

emakumeak bigarren mailako<br />

zereginean jardun izana tradizioz<br />

repentismoan. Papilloren esanetan,<br />

emakumeek gero eta egiteko<br />

handiagoa eta agerikoagoa dute;<br />

neskatoak dira, hain zuzen ere,<br />

haurrentzako repentismo lantegietan<br />

parte hartzen dutenetatik<br />

%55, eta hori bere emaitzak ekartzen<br />

hasia da.<br />

Eta, jakina, ezin amaituko<br />

dugu inprobisazioaren poeta<br />

batekin izandako hizketaldi hau<br />

probarik eginarazi gabe. Hamarreko<br />

bat osatzeko eskatu diogu,<br />

bada. Lotsati samar irribarre<br />

egin digu, eta, segundo batzuetan<br />

bere barnera bilduta egon eta<br />

gero, hona hemen haren artearen<br />

erakusgarri bat opari:<br />

Vienes desde el Pueblo Vasco<br />

y en una improvisación,<br />

creo que desde el corazón,<br />

igual que un Fénix renazco<br />

En cantarte me complazco.<br />

Mi alma ante ti se posterna<br />

y con mi estrofa moderna,<br />

la que te sirve de arrullo,<br />

resalto ante el Pueblo tuyo,<br />

su alma de lengua materna.

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />

Aranak Angel Zabalari Pabetik bidalitako postala, 1900eko martxoan. Ezkonbidaian zegoen Arana. ABERTZALETASUNAREN AGIRITEGIA<br />

Sabinik barnekoena<br />

‘Barne-muinetako Sabin Arana Goiri’izeneko liburua<br />

plazaratu dute, EAJren sortzaileak idatzitako gutun sorta<br />

aberatsarekin; bigarren liburukia aurten argitaratzea<br />

espero du Joseba Agirreazkuenaga lanaren prestatzaileak.<br />

Gotzon Hermosilla<br />

Historian lorratza<br />

utzi duten emakume<br />

eta gizonak hobeto<br />

ezagutzeko,<br />

haien esanak, haien<br />

eginak, haietaz besteek esan dituztenak<br />

hartu ohi dira aintzakotzat;<br />

eta, jakina, idatzirik utzi zituztenak<br />

ere haiengana gerturatzeko<br />

bide emankorra izaten da.<br />

Baina ez dira berdin izaten argitaratzeko<br />

helburuz idazten direnak<br />

eta soilki lagun minari, maiteari<br />

edo unean uneko solaskideari zuzentzen<br />

zaizkionak. Sabino Arana<br />

Goirik (Abando, Bizkaia, 1865;<br />

Sukarrieta, Bizkaia, 1903) idazlan<br />

ugari utzi zituen, artikuluak batez<br />

ere, baina eskutitz ugari ere<br />

idatzi zituen; horietan agertzen<br />

da barne-barneko Arana, plazagizon<br />

polemiko eta sutsuaren<br />

alde ezkutua.<br />

Gutun horietako asko bildu ditu<br />

Joseba Agirreazkuenaga EHUko<br />

Historia katedradunak, Barnemuinetako<br />

Sabin Arana Goiri izeneko<br />

liburuan. Utriusque Vasconiae<br />

argitaletxeak plazaratu du,<br />

Paulo Iztuetak zuzentzen duen<br />

Gutun-Sorta sailean. Gutunak I<br />

(1876-1903) azpititulua du liburuak,<br />

eta horrek esan nahi du bigarren<br />

atala ere izango duela lan<br />

horrek. Aurtengo Durango Azokarako<br />

kalean egotea espero dute.<br />

Hainbat arlotatik azter daitezke<br />

liburuan bildutako agiriak. Joseba<br />

Agirreazkuenagak dioenez,<br />

«garaian garaiko ikuspegia antzemateko<br />

ikaragarrizko balio<br />

antropologiko, etnografiko eta soziala»<br />

daukate. Baina, batez ere,<br />

Sabino Arana —edo Sabin, Agirreazkuenagak<br />

izen hori hobesten<br />

baitu, Aranak berak erabili<br />

ohi zuena izaki— hobeto ezagutzeko<br />

parada ematen dute. «Gutunek<br />

historia txikia erakusten digute»,<br />

dio Agirreazkuenagak,<br />

«baina historia txikia historia<br />

handiaren zati bada; zati ez ezik,<br />

oinarri ere bai».<br />

«Pertsonaren beste ikuspegi<br />

bat» eskaintzen dute gutunek,<br />

Agirreazkuenagak dioen moduan.<br />

Kasu honetan, liburuan bildutako<br />

gutunek zehatz ematen<br />

dute Aranaren ibilbidearen berri.<br />

Ez hori bakarrik: «Eskutitzak<br />

beti norbaiti zuzenduak izaten direnez,<br />

Aranaren inguruko sarea<br />

zein zen ere erakusten digute gutun<br />

hauek».<br />

Idaztera emana<br />

Etorri handiko idazlea izan zen<br />

Arana Goiri, idaztera emana bizi<br />

izan zena. Baina ekintzailea ere<br />

izan zen, eta, hortaz, bere ideiak<br />

hedatu eta plazaratzeko bidetzat<br />

zituen idazkiak, eztabaida eta polemikari<br />

muzin egin gabe. Horregatik,<br />

kazetaritza landu zuen batez<br />

ere. Haren testu gehienak «kazetaritzarako<br />

moldean<br />

pentsatuak» daude, Agirreazkuenagaren<br />

berbetan, eta El Correo<br />

Vascoegunkariaren eta beste zenbait<br />

agerkariren sortzaile eta sustatzailea<br />

izan zen.<br />

Gutunetan ere ageri da Aranaren<br />

izaeraren alde hori, betiere<br />

kontuan hartuta «berez argitaratzeko<br />

ez ziren materialak» direla<br />

eskutitzak, «horietako asko eztabaida<br />

giroan idatzitakoak». Alde<br />

horretatik, gaur egungo blogekin<br />

alderatzen ditu Agirreazkuenagak<br />

gutunok, «blogek bezala,<br />

unean uneko iritzi eta sentierak»<br />

plazaratzen dituztelako: «Hor topatzen<br />

dugu pertsona publiko baten<br />

usteen benetako adierazpena,<br />

Emaztegaiari idatzitako gutuna.<br />

ABERTZALETASUNAREN AGIRITEGIA<br />

beharbada gordinagoa, mota horretako<br />

dokumentuei dagokien<br />

moduan».<br />

Aranak oso denbora laburra<br />

izan zuen bere ideiak garatzeko,<br />

Bizcaya por su independencia liburua<br />

argitaratu zuenetik hil zen<br />

arte hamaika urte baino ez zirelako<br />

pasa. Agirreazkuenagak apailatutako<br />

liburuan ere, hamar urteren<br />

buruan idatzitako gutunak<br />

agertzen dira gehienbat. Hartzaileei<br />

dagokienez, bi atal desberdindu<br />

behar dira: alde batetik, etxekoei<br />

bidalitako gutunak daude;<br />

amari umetan igorritako ohar laburra,<br />

Paulina arrebari edo Jose<br />

Sabino Arana 13<br />

Mari aitaginarrebari bidalitakoak<br />

eta, oso bereziki, lehenbizi<br />

emaztegai eta gero emazte izan<br />

zuen Nikole Atxikallenderi zuzendutakoak.<br />

Azken horiek liburuaren<br />

atal handi bat hartzen<br />

dute, eta argitaratu gabe egon<br />

dira orain arte.<br />

Beste aldetik, familiaz kanpokoei<br />

bidalitako gutunak daude.<br />

Hartzaileen zerrendari erreparatuta,<br />

aise ikusten da «goi mailako<br />

kulturadunak» direla gehiengehienak,<br />

Agirreazkuenagaren<br />

berbak erabilita.<br />

Horietako batzuk oso interesgarriak<br />

dira: esaterako, Angel Zabala<br />

(Arteaga, Bizkaia, 1866; Madril,<br />

Espainia, 1940), EAJren barruan<br />

Aranaren konfiantzazko<br />

Liburuan, hamar<br />

urteren buruan<br />

idatzitako gutunak<br />

biltzen dira gehienbat<br />

pertsona izan zena eta alderdiaren<br />

sortzaileak, hilurren zegoelarik,<br />

oinordeko politiko izendatu<br />

zuena; Piarres Broussain (Hazparne,<br />

Lapurdi, 1859-1920) mediku<br />

euskaltzalea; Luis Eleizalde<br />

(Bergara, Gipuzkoa, 1879; Bilbo,<br />

1923) irakaskuntza elebidunaren<br />

aitzindari eta Euskaltzaindiaren<br />

sortzaileetakoa, eta abar.<br />

Gutunetako asko euskaraz idatzita<br />

daude, eta horietako batzuek<br />

apurtzen dute Aranaren<br />

garbizalekeriaren mito ezaguna.<br />

«Euskara molde desberdinak erabiltzen<br />

ditu, eta, esaterako, emaztegaiari<br />

zuzentzean saiatzen da<br />

Busturia aldeko euskaraz idazten.<br />

Nik uste dut euskararen erregistro<br />

desberdinak bereizten hasi<br />

zela Arana. Euskara kultua nahi<br />

zuen, goi mailako jakintza adierazteko<br />

moduko euskara, baina<br />

senitartekoekin eta emaztegaiarekin<br />

bestelako euskara, beste<br />

eredu bat erabiltzen zuen».<br />

Mendea baino gehiago igaro da<br />

Arana hil zenetik, eta, halere,<br />

hark utzitako ondareak gaurkotasun<br />

handia du, Espainiako hedabideetan<br />

haren kontra idazten<br />

direnek frogatzen dutenez. Arana<br />

«gaur-gaurko bizikide bat<br />

izango balitz bezala» epaitzea<br />

«harrigarria» begitantzen zaio<br />

Agirreazkuenagari: «Canovas de<br />

Castillok esklabismoaren inguruan<br />

idatzitakoekin edo garai<br />

hartako beste politikari batzuek<br />

idatzitakoekin ere gauza bera<br />

egin daiteke. Baina horrelakoak<br />

garaian garaiko eztabaida giroan<br />

kokatu behar dira halabeharrez.<br />

Esan behar da Aranak, bere ibilbide<br />

laburrean, aldaketak izan zituela<br />

bere ikuspegian, bere pentsaera<br />

egokitzen joan zela. Erabiltzen<br />

dituen hitz eta kontzeptuak<br />

testuinguru horretan kokatu behar<br />

dira, eta gero egin daiteke balorazioa,<br />

baina adierazpen horiek<br />

gure nahierara egokitzeko tranpa<br />

egin gabe».

---

14 Historia<br />

Kondairaren<br />

mugetan<br />

Herri<br />

matxinadak<br />

Matxinadak ez dira<br />

izan borrokaldi<br />

orokorrak,<br />

karlistadak edo<br />

1936ko gerra izan<br />

ziren bezala.<br />

Matxinadetan ez<br />

zen boterea<br />

zalantzan jartzen,<br />

agintariaren<br />

erabakia baizik.<br />

Zergen edo jangaien<br />

igoerak,<br />

soldadutzara<br />

joateko deialdiak,<br />

jauntxoen<br />

harrokeriaren<br />

aurkako kexuak...<br />

Donibane Garaziko bizilagunak 1683an matxinatu ziren, herriko gatzaga erregeari ematearen kontra. <strong>BERRIA</strong><br />

Matxinadak<br />

eta matxinoak<br />

Iñaki Egaña<br />

Jesusek zioen bezala, masail<br />

batean jotzen zaituenari<br />

eskaini bestea ere.<br />

Paradoxikoa izan daiteke<br />

euskaldunen erantzuna,<br />

historikoki erlijiosoak izan arren<br />

oso gutxitan eskaini baitute gure<br />

arbasoek beste masaila. Kolpearen<br />

erantzuna, ordea, beste kolpe<br />

bat izan da. Etengabeko erantzuna.<br />

Gehienetan.<br />

Ernest Bois-Le-Comte frantsesa<br />

espioia izan zitekeen. Kazetaria,<br />

behintzat, ez. Parisko Gobernuak<br />

Espainiara bidali zuen, Lehenengo<br />

Karlistadari buruzko berriak<br />

ematera. Eta, ikusi eta entzun<br />

ondoren, txosten luze bat<br />

idatzi zuen. Bertan irakur zitekeen:<br />

«Nafar bat gerrilla gerra batean,<br />

esku artean fusila duela eta zahatoan<br />

ardoa, bere egoera naturalean<br />

dago».<br />

Nafarroatik beste herrialdeetara<br />

zabal daiteke Le Comtek esandakoa,<br />

iparretik hegora euskaldunak<br />

garai guztietan borrokaldi<br />

batean edo bestean egon baitira.<br />

Europar hizkuntzetan ez dut uste<br />

hitz berezirik dagoenik. Francok<br />

erabilitakoa (altxamendua) ez da<br />

inoiz euskaldunen artean erabili,<br />

horretarako hitz berezi bat badugu<br />

eta: matxinatu. Eta, ematen<br />

duenez, Matxinek edo Mattinek<br />

jarri zuen indarrean hitza. Burdinoletan<br />

lan egin zuen Mattin unibertsalak<br />

utzi zigun hitza.<br />

Matxinadak ez dira borrokaldi<br />

orokorrak izan, karlistadak edo<br />

1936ko gerra izan ziren bezala.<br />

Matxinadetan ez zen boterea zalantzan<br />

jartzen, agintariaren erabakia<br />

baizik. Zergen edo jangaien<br />

igoerak, soldadutzara joateko<br />

deialdiak, jauntxoen harrokeriaren<br />

aurkako kexuak... XVII. mendetik<br />

aurrera halako dozenaka<br />

izan dira, eta Euskal Herriko zazpi<br />

herrialdeetako historian asko<br />

aurki ditzakegu.<br />

Gatzaren matxinada izango da,<br />

beharbada, lehena. 1631n hasi<br />

zen, eta hiru urte geroago bukatu.<br />

Gatzaren salneurria %44 igotzeaz<br />

gain, bildutako gatz guztia konfis-<br />

Mugak kostaldera eraman<br />

zituztenekoa<br />

katu eta Errege Ogasunak bakarrik<br />

salduko zuela agindu zuten,<br />

eta herria haserretu egin zen.<br />

XVIII. mendearen hasieratik areagotu<br />

egin ziren matxinadak. Ez<br />

dakit kasualitatea izan zen ala ez,<br />

baina urte horietan Espainiako<br />

monarkiaren aldaketa gertatu<br />

zen, eta, lehenengo aldiz, Bourbon<br />

frantziar etxeko errege-erreginek<br />

Madrilgo tronua bereganatu<br />

zuten.<br />

Dena dela, XVI. mendean ere<br />

hainbat herritan matxinatu ziren<br />

bertako biztanleak: 1538an Oñatin,<br />

urkatokiaren aurka; eta<br />

1592an Larragan, pikotaren kontra.<br />

Fivatiers matxinada izan zen<br />

DMila zazpiehun eta hemezortzian Gipuzkoan eta Bizkaian<br />

izandako matxinadak benetan bortitzak izan ziren.<br />

Hain zuzen, bi herrialde horietako portuetan gertatu ziren erreboltak.<br />

Aurreko urtetik giroa oso nahasia zegoen, mugak kostaldera<br />

eraman baitzituen Espainiako erregeak. 1718ko abuztuaren<br />

egunetako batean, norbaitek zerga-biltzaile bat erail<br />

zuen Bilbon, eta Bermeon eta Algortan aduanaren zaintzaile<br />

batzuen itsasontziak erre zituzten. Asaldura zabaldu zen, eta<br />

aduana aldaketaren aldeko jauntxoen etxaldeak ere erre zituzten<br />

matxinoek. Gainera, Endrike Arana Bizkaiko Foru Aldundiko<br />

diputatu nagusia hil zuten erreboltariek. 1718ko azaroaren 18an<br />

Espainiako Filipe V. erregearen armada Bilbora heldu zen. Baina<br />

matxinada ez zen gerra bihurtu, mugak ohiko tokietara itzuli<br />

baitzituzten agintariek.<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

Lapurdin ezagututako lehenetarikoa,<br />

non bertako jauntxoek hartu<br />

zuten parte.<br />

Baina XVII. mendean zehar benetako<br />

matxinada ugari izan ziren,<br />

zergen igoeraren aurka.<br />

Gehienetan tindatzaileak, artisauak,<br />

jornalariak eta peoiak matxinatu<br />

ziren. 1669an, adibidez,<br />

Lapurdi kostaldeko arrantzale<br />

guztiek bat egin zuten Frantziako<br />

armadarako itsasoratzearen<br />

aurka, eta matxinatu egin ziren.<br />

1683an, berriz, Donibane<br />

Garaziko bizilagunak gogor zapaldu<br />

zituzten armadakoek, nafa-<br />

Gatzaren matxinada da<br />

lehena, beharbada;<br />

1631n hasi zen, eta hiru<br />

urte geroago bukatu<br />

XVIII. mendeko<br />

matxinada gehienak<br />

foruen aldekoak<br />

izan ziren<br />

rrak matxinatu ondoren. Protestaren<br />

zergatia nahiko logikoa<br />

izan zen: Parisko agintariek herriko<br />

gatzagari helburua aldatu<br />

zioten, erregearen gatzaga bihurtuz.<br />

XVIII. mendeko matxinada<br />

gehienak foruen aldekoak izan<br />

ziren, baina beste mota bateko<br />

batzuk ere izan ziren: 1724an Ainhoan,<br />

zergen igoeraren aurka;<br />

1731n Irunen, itsasoratzearen<br />

kontra; 1738an Gasteizen, jauntxoei<br />

erantzuteko; 1739an Azpeitian,<br />

zergen igoeraren kontra;<br />

1748an Donibane Garazin, zergengatik;<br />

1749an Hernanin, herri<br />

lurra murriztu ondoren; 1755ean<br />

Gipuzkoan, ganadu salmenta<br />

librearen ostean; 1756an Donibane<br />

Lohizunen, Frantziako soldaduen<br />

aurka; 1773an Donostian,<br />

sagardoaren zerga igotzearen<br />

aurka; 1784an Gasteizen, ardoaren<br />

salmentari jarritako mugen<br />

aurka...<br />

1766an, Azkoitian eta Azpeitian<br />

matxinatu ziren. Zergatia<br />

behin eta berriro errepikatu zen<br />

Euskal Herriko herrietan: aleen<br />

prezioaren igoera. Protesta errepikakorra<br />

zen, baina baita jauntxoen<br />

erantzuna ere: aleak pilatzen<br />

zituzten. Aleak gorde<br />

ondoren espekulazioari ateak<br />

zabaltzen zizkioten. Azkar batean<br />

diru anitz irabazten zuten<br />

jauntxoek.<br />

Benetako klase borroka izan<br />

zen urte horretako matxinadan.<br />

Manuel Arriola Donostiako alkateak<br />

Gipuzkoako jauntxoen<br />

armada osatu zuen. Eta Azpeitiko<br />

eta Azkoitiko herritarren aurkako<br />

sarekada zuzendu zuen.<br />

Kapitalismoaren araua bete zen:<br />

merkatu askea. Baina, ohi den<br />

bezala, gutxiengoen aldeko askatasuna,<br />

gehiengoaren interesen<br />

aurka, hain zuzen ere. Beti bezala.

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />

Ika,ika,ika,hemen<br />

dago gure K!<br />

Gauaren erdian, Iratiko oihaneko Bolizko<br />

Dorrean, hots ezohikoa entzungai: «Uuu,<br />

uuu, uuu...». Yoda esnatu da. Hasieran,<br />

hontza iruditu zaio. Baina berehala jabetu<br />

da azantza ez datorrela leihotik, kanpotik,<br />

oihanetik, baizik eta atetik, barrutik, Mitxelena<br />

XVI.aren geletara daramaten korridoreetatik.<br />

Zeharo asaldaturik, altxatu,<br />

abitua jantzi eta derrepentean abiatu da<br />

gorentasunaren logelarantz. Ez da piztiarik<br />

sartu gelan. Mitxelena XVI.a bera da<br />

uluka ari dena, kandela baten argipean,<br />

17. Korrikaren logotipoaren logotipori so,<br />

negarrez: «Uuu, uuu, uuu...».<br />

Yoda: 17. Korrika bikaina izaten ari da,<br />

ikaragarri jendetsua, gorentasun. Zer du<br />

berorrek?<br />

Mitxelena XVI.a: Lasai, Yoda, malkook<br />

ez dira tristeziaren ondorio, baizik eta zoriontasunarenak.<br />

Y: Ez dut deus ulertzen.<br />

M: Hori da kontua, Yoda, zuk bezala nik<br />

orain arte ez nuela deus ulertzen eta halako<br />

batean dena ulertu dudala. Halako batean,<br />

17. Korrika zabaltzen ari den mezua<br />

ulertu dut.<br />

Y: Barka atrebentzia, gorentasun, baina<br />

hori ez al zegoen argi aspaldidanik? Euskalakaria<br />

da euskara maite, ikasi eta erabiltzen<br />

duena.<br />

M: Hori azaleko mezua da, Yoda. Baina<br />

bizitza honetan mamiari erreparatu behar<br />

zaio. Aurtengo logotipoari azaleko begirada<br />

botata, korrikalari bat dirudi. Baina sakonago<br />

aztertuz, jabetzen zara egiazki K<br />

handi bat dela. K bat, Yoda, K bat! Ulertzen?<br />

Y: Barka, gorentasun, baina deus ulertu<br />

gabe segitzen dut.<br />

M: Motza zara gero! Maite, ikasi eta erabili<br />

aditzak sartu dituzte goiburuan. Hiruak<br />

iragankorrak dira. Hirurok ergatiboa<br />

eskatzen dute. Eta logotipoa K handi<br />

bat da. Ez al duzu ulertzen, Yoda? Ergatiboaren<br />

aldarrikapen bistakoa da!<br />

Y: Orain bai, gorentasun, orain ulertzen<br />

dut.<br />

M: Bada, horrexek hunkitu nau negar<br />

egiteraino, Yoda. Euskaltzaindiari azaleko<br />

omenaldia egin diote, bai, baina sakonean<br />

gu omendu gaituzte, Bolizko Dorrearen bidea<br />

hartuz, errepideak milaka<br />

ergatibolari-rekin betez. Orain badakite<br />

ergatiboak egiten gaituela euskaldun aktibo.<br />

Exprai parafraseatuz, egun hauetan<br />

hunkigarria da pentsatzea edozein ordutan<br />

nonbait zoro zoragarri batzuk ergatiboaren<br />

alde korrika dabiltzala. Uuu, uuu,<br />

uuu...<br />

Y: Ttipi-ttapa, ttipi-ttapa, ergatiboa! Ika,<br />

Ika, ika, hemen dago gure K!<br />

Diskurtso soziolinguistiko<br />

berriak<br />

Bolizko Dorrean zeharo hunkitu dira 17.<br />

Korrikarekin. Ni, aldiz, inoiz baino hoztasun<br />

handiagoz eta sekulako nagiarekin<br />

joan nintzen euskararen aldeko lasterketan<br />

parte hartzera, Iruñetik igaro zelarik.<br />

Ohitura zaharren arabera, UPNko agintariek<br />

traba administratibo handiak eta<br />

akusazio politiko latzak ibiltzen dituzte<br />

Korrikaren aurka. Aurtengo Korrika, baina,<br />

foru eta udal hauteskundeen bezperan<br />

iritsi da, eta agintari erregionalistek, zer<br />

gerta ere, ez dute trabarik jarri. Ez dute<br />

ibilbidea aldatzera behartu, ez dituzte festak<br />

egiteko baimenak ukatu, sikiera ez<br />

diete egotzi antolatzaileei legez kanpoko<br />

arrantza gorestea. Gauez txaleko islatzailerik<br />

gabe ibili diren zenbait euskalakariri<br />

isun ziztrin batzuk jarri dizkiete, besterik<br />

ez. Hori guztiori horrela, askoz zailagoa<br />

egin zait Korrikan parte hartzeko motibazioa<br />

topatzea. Izan ere, euskaltzale izatea<br />

arrunt nekagarria da. Urte asko dira jada<br />

Korrikan, Nafarroa Oinez-en, Sortzenen<br />

festan, auzoko euskararen egunean, atariko<br />

toponimiaren jaialdian parte hartzen.<br />

Urte asko, Euskal Herria Kapitainak sufritzen,<br />

euskararen aldeko festa guztietan<br />

zientoka agertzen dira nerabe zalapartari<br />

horiek, ikurrina kapa moduan lepoan lotuta,<br />

Gora Euskadi! goiburuko txanoa buruan,<br />

beren super-botere guztien iturburua<br />

—kalimotxo katxia— esku artean. Eta<br />

Iritzia 15<br />

Ttipi-ttapa, ttipi-ttapa, ergatiboa!<br />

Serio demonio<br />

Juan Kruz Lakasta eta Zaldieroa<br />

seriodemonio@berria.info<br />

UPNren debekuek sutu gabe, zaila da halako<br />

akelarreetan parte hartzen segitzeko<br />

behar bezala berotzea. Ez da harritzekoa,<br />

gure diskurtso soziolinguistiko zaharraren<br />

axioma zein den aintzat hartuz: munduan<br />

parekorik ez duen Aitorren hizkuntza<br />

zaharra, oso zaharra, milaka urte dituena,<br />

salbatu behar dugu, frankismoaren<br />

garaietan pairatu zituen eta egun ere sufritzen<br />

dituen erasoei erantzunez. Edonola<br />

ere, azkenean, Korrikara joan nintzen eta,<br />

kasu, inoiz baino gehiago hunkitu nintzen,<br />

ia negar egiteraino, gure alaba Maddik<br />

nola gozatu zuen ikusiz. Euskararen<br />

aldeko lasterketa zela eta han zen jende<br />

guztia euskararen alde zegoela azaldu genionetik,<br />

korrika, saltoka, oihuka hasi<br />

zen, guztiz euforiko. Esan gabe doa gure<br />

3 urteko alabari ez diogula euskararen aldeko<br />

txaparik sartu. Ez daki deus milenarismoez<br />

eta debekuez. Euskararen aldeko<br />

bere atxikimendua funtzionalitatean oinarriturik<br />

dago: euskaraz jasotzen du maitasuna<br />

bere gurasoengandik. Pirritx eta<br />

Porrotxenak dira gehien gustatzen zaizkion<br />

bideoak, gaztelerazkoak ere badituen<br />

arren. Euskaraz hobeki moldatzen da gazteleraz<br />

baino. Horregatik pozten da ezezagun<br />

batek euskaraz egiten dionean. Horregatik<br />

jarri zen euforiko euskararen aldeko<br />

festa dibertigarri batean horrenbeste jende<br />

ikusita. Bistan da askoz ilusionagarriagoa<br />

da Maddiren diskurtso soziolinguistikoa<br />

bere aitarena baino.

---

16 Begia<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />

Jaendik 750<br />

kilometrora<br />

Ainara Gorostitzu<br />

1980, zero urtea. 1981, jaiotza. Bat: amaren<br />

belarritakoarekin ia ito nintzen. Bigarren<br />

urtea: eskola. Hiru, lau, bost, sei:<br />

hazi. Zazpigarren urtea: laguna hil zitzaidan<br />

begien aurrean. Zortzi: lehen manifestazioa.<br />

Bederatzi: minbizia hitza ezagutu<br />

nuen. Hamar, hamaika: orduak ez<br />

ziren bukatzen kalean jolasten ginenean.<br />

Hamabigarren urtea: anaiaren ebakuntza.<br />

Hamahiru: kalimotxoa, herriko<br />

jaietan. Hamalau: institutua. Hamabost:<br />

aknea. Hamasei: adiskideak. Hamazazpi:<br />

maitemindu nintzen. Hemezortzi:<br />

Gasteiz. Hemeretzi: Dublin. Hogei:<br />

Egunkaria. Hogeita bat:<br />

Munduarekin haserretu nintzen. Hogeita<br />

bi: munduarekin haserre jarraitzen<br />

nuen. Hogeita hiru, hogeita lau: parrandak.<br />

Hogeita bost: iloba jaio zen. Hogeita<br />

sei: Buenos Aires. Hogeita zazpi: adiskideak.<br />

Hogeita zortzi: San Gregorio.<br />

Hogeita bederatzi: munduarekin adiskidetu<br />

nintzen. Hogeita hamargarren urtea:<br />

Bartzelona. Hogeita hamaikagarrena:<br />

...<br />

Edo bizitza bat, lau hormetatik kanpo.<br />

Espetxean 31 urte egin ondoren, aske<br />

geratu zen Jose Mari Sagardui 'Gatza'<br />

euskal presoa. Argazkian, Sagardui Jaengo<br />

espetxetik irteteko unean. MONIKA<br />

DEL VALLE / ARGAZKI PRESS<br />

igandea@berria.info<br />

Begia 17

---

18 Denbora-pasa<br />

Hitz gurutzatuak<br />

Goitik behera<br />

1. Mundua erakusten duen mapa.<br />

2. Intsektu ezti- eta ezko-egile.<br />

3. Gainerakoak.<br />

4. Isurkari bat edo gas bat lekualdatzeko tresna.<br />

5. Zotzetan emana edo erabakia.<br />

6. Urteko bigarren hilabete.<br />

12. Tresnak, tramankuluak.<br />

14. Zatar bilakatu.<br />

16. Beltxarga, hegazti igeri-oinduna, lepaluzea eta<br />

hego handiduna.<br />

18. Armairu atedun itxiak eta kutxak baino<br />

garaiagoak.<br />

19. Zainetako isurkaria.<br />

21. Meditazioan oinarrituriko sistema.<br />

Ezker-eskuin<br />

7. Gerizpe, babespe.<br />

8. Gogoratu, gomutatu.<br />

9. Internet ere horietakoa da.<br />

10. Askotan errepikatzen diren egia edo uste arruntak.<br />

11. Ongi bizi direnez, etxean ... bero dituztela esan ohi<br />

da.<br />

13. Zatia, osagaia.<br />

15. Ez du ondorengorik.<br />

17. Mukizu.<br />

20. Bizkaieraz, kukutua, ezkutatua.<br />

21. Japoniako dirua.<br />

22. Ipar Euskal Herrian, liraina, lerdena, luzea eta<br />

mehea.<br />

23. Ipar., abereen biltegiak.<br />

Zazpi aldeak Sudoku gaitza<br />

Antanas Zmuidzinavicius (Gau osoan)<br />

7<br />

9 10<br />

11<br />

15<br />

20<br />

22<br />

1<br />

16<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

Sudokuzale porrokatuen gustuko jokoa dakarkizuegu ostera. Klasiko bat da, badakizue, 9 x 9 laukiko bederatzi karratu<br />

dituzten taula horietakoa, baina molde honetako jokoen merkatuan, munduko azoka zabalean, inoiz prestatu direnetan<br />

zailenetakoa, horrelakoxeak nahi baitituzte gure sudokuzale aseezinek. Ezetz ordu erdian asmatu. Eta ordubetean? Tira, ba...<br />

1 8 7 9<br />

5 4 8<br />

7 9<br />

6 3<br />

2<br />

12<br />

4 7 8 5<br />

4 2<br />

7 3<br />

8 5 4<br />

2 9 6 4<br />

3<br />

19<br />

17<br />

4<br />

8<br />

14<br />

23<br />

13<br />

5<br />

21<br />

6<br />

18<br />

BagaBiga

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />

BagaBiga<br />

Hitz gezidunak<br />

FILM<br />

TXIKI-TXIKIA<br />

AUKAK<br />

▼<br />

GRABATZEKO<br />

MAKINAK<br />

RIKARDO ...,<br />

EUSKAL IDAZLEA<br />

▼<br />

ZANGOAREN<br />

ATALA<br />

HIZKI BATEN<br />

IZENA<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

PUTZUAK<br />

1.050<br />

p3.<br />

BEZAINBESTE<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

Hitz kateatuak Erantzunak<br />

Diagraman koka itzazu ondoko hitz hauek:<br />

p<br />

TXANTXAR<br />

1<br />

ALDIZKARI<br />

▼<br />

DOTORE<br />

▼<br />

APEZPIKU<br />

▼ ▼<br />

ARGALARAZI<br />

ARRAUTZA ▼<br />

FORMAKOAK<br />

EGIATAN!<br />

▼<br />

2<br />

p1.<br />

NAHI<br />

BIZIA<br />

TITANIOA<br />

IPAR EH-N,<br />

INGURU<br />

NATURA<br />

▼<br />

SUNTSIARAZI<br />

▼<br />

▼ ▼<br />

▼<br />

HARRERA<br />

ATX!, OTX!<br />

▼<br />

LEHOR<br />

HAIZEA<br />

FRANTZIAKO<br />

IBAIA<br />

▼<br />

▼<br />

K<br />

A<br />

I<br />

BARRE<br />

EDUKIERA NEU-<br />

RRI ZAHARRA<br />

EZ<br />

POSITIBO<br />

▼<br />

GIPUZKOAKO<br />

HERRIA,<br />

UROLA<br />

KOSTAKOA<br />

▼<br />

▼<br />

EGUNA<br />

MINTZOKA<br />

▼<br />

▼<br />

▼ ▼ ▼ ▼<br />

p<br />

MUSIKA<br />

NOTA<br />

HERENSUGE<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

PL., SEXU<br />

ARRA<br />

TALIOA<br />

MODU<br />

LIBREAN<br />

MODU ARGI<br />

ETA GARBIA<br />

▼ TOKA,<br />

NUEN<br />

▼<br />

BOKALA<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

ATE, HITZ<br />

ELKARTZEETAN<br />

▼<br />

LARRU<br />

ALUMINIOA<br />

▼<br />

LANDARE<br />

GENEROA<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

GARO<br />

BOKALA<br />

13 hizki<br />

Baldinbaitere<br />

Gintzaizkieke<br />

11 hizki<br />

Asunciondar<br />

Kondenarazi<br />

9 hizki<br />

Bustialdi<br />

Mirakuluz<br />

Rousillon<br />

Zitzakeat<br />

8 hizki<br />

Agerikoa<br />

Asaskatu<br />

Hornigai<br />

Isilunea<br />

Kaskarin<br />

Marrakex<br />

Mekaniko<br />

Tipulatz<br />

7 hizki<br />

Atariak<br />

Hautsia<br />

Tamesis<br />

Xarmant<br />

6 hizki<br />

Gogait<br />

Guriak<br />

Lapatx<br />

Sindhi<br />

▼<br />

▼<br />

EKINTZA<br />

GAITZESGARRI<br />

3<br />

5 hizki<br />

Ahate<br />

Artoa<br />

Gasna<br />

Nikek<br />

Okatu<br />

Oteak<br />

Patio<br />

Pitin<br />

Rabat<br />

Testa<br />

Xuxen<br />

Zagok<br />

4 hizki<br />

Agot<br />

Bete<br />

Gaur<br />

Ihes<br />

Nauk<br />

Tarn<br />

Uros<br />

Zart<br />

3 hizki<br />

Adi<br />

Gai<br />

Kai<br />

Kar<br />

Net<br />

Rol<br />

ERNE!<br />

TXORI<br />

BIDAIARIA<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

BOKAL<br />

ERREPIKATUA<br />

GHANAKO<br />

HIRIBURUA<br />

▼<br />

p 2.<br />

HABE ZUTA<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

DIOSALA<br />

LAKARTUAK<br />

▼ BEHERATU,<br />

GUTXITU<br />

Denbora-pasa 19<br />

pHerri matxinadak izan dituzten herrialde arabiar zenbait:<br />

▼<br />

▼<br />

TXIOAK,<br />

TXORROTXIOAK<br />

▼<br />

AIAKO<br />

GIZASEME<br />

HELDUA<br />

▼<br />

TREBE,<br />

ABIL<br />

KONTSO-<br />

NANTEA<br />

▼<br />

EZTEN<br />

DEPARTAMENDU<br />

FRANTSESA<br />

▼<br />

▼<br />

JARDUN<br />

IGAROBIDEA<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

ARAUTEGIA<br />

LEOZKO<br />

KONTZEJUA<br />

A A G F O B<br />

E G I P T O L I B I A<br />

E R A I T S A R A Z I<br />

I R R I Z A K I L A K<br />

M Y K I N T A L A A D I Z A<br />

L I K E N A K L I B R E K I A I A R<br />

K A M E R A K N I A N A G U R R A<br />

A R R E G I L A A Z A L I B I T U<br />

O I N A D A T A I R A T Z E A D<br />

E F E T E R R A L A A Z I O A R I<br />

I S T I L A K T U N I S I A<br />

M L A B E G I Z U T A B E A<br />

M A R O K O A A I A I O<br />

L A I N A I A A K K R A N I<br />

▼<br />

▼<br />

ANNO<br />

DOMINI<br />

BETEA<br />

▼<br />

NAIZEN HAU<br />

▼<br />

▼<br />

▼<br />

INTERJEKZIOA<br />

▼

---

20 Kioskoa<br />

Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a

---

Egitura<br />

berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a ekonomia@berria.info<br />

Euskadiko Kutxa; irudian, Donostiako Gros auzoko bulego bat, Hego Euskal Herriko kreditu kooperatibarik handiena da. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />

Moldaketa<br />

isila<br />

Kreditu kooperatibak finantza sistemako<br />

hirugarren zutabea dira; aurrezki kutxekin<br />

egin duen gisara, bat-egiteak bultzatzen ari<br />

da Espainiako Bankua sektore horretan ere.<br />

Ivan Santamaria<br />

Kreditu kooperatibak<br />

finantza sistemaren<br />

hirugarren zutabea<br />

dira, eta, zalantzarik<br />

gabe, ezezagunena.<br />

Gehienen izenean kutxa hitza<br />

agertzen bada ere, euren nortasun<br />

juridikoak eta aurrezki kutxenak<br />

ez dute zerikusirik. Erakunde<br />

pribatuak dira kreditu kooperatibak,<br />

eta euren jabetza<br />

bazkideena da. Garai batean nekazaritza<br />

kooperatibek martxan<br />

zituzten finantza zerbitzuen on-<br />

dorengoak dira asko. Hori dela<br />

eta, sisteman jarraitzen duten<br />

kreditu kooperatiba gehienek ruralizenari<br />

eta markari eusten diote,<br />

jatorria eta filosofia islatzeko<br />

zeinu modura.<br />

Sistemako beste eragileekin alderatuz<br />

gero, kooperatiben pisua<br />

txikiagoa da, nabarmen. Espainian<br />

eta Hegoaldean dauden bankuek<br />

1,4 bilioi euroko aktiboak dituzte,<br />

eta aurrezki kutxek, 1,3 bilioikoak.<br />

Kreditu kooperatibei<br />

dagokienez, 122.000 milioi inguru<br />

dira. Hori bai, guztira hamar milioi<br />

bezerotik gora dituzte, eta, eskualde<br />

batzuetan, oso indartsuak<br />

dira.<br />

Hego Euskal Herrian dauden<br />

hiru erakundeak, esaterako, kreditu<br />

kooperatiba indartsuen artean<br />

daude. Euskadiko Kutxaren,<br />

Nafarroako Rural Kutxaren eta<br />

Ipar Kutxaren garrantzia oso nabarmena<br />

da; batez ere, Gipuzkoan<br />

eta Nafarroan. Haien aktibo-<br />

ak, batuta, 32.000 milioi euro dira<br />

—BBK-k, Kutxak eta Vitalek duten<br />

pisuaren erdia inguru—, eta<br />

2,1 milioi bezero dituzte. Hiruren<br />

oinarrizko kapital ratioa oso handia<br />

da, %11-12 inguru. Euskadiko<br />

Kutxa da hiruren artetik hedatuena.<br />

Mondragon korporazioaren<br />

finantza atalak 21.000 milioi<br />

euroko aktiboak ditu —Kutxak<br />

adina—, eta 1,45 milioi bezero.<br />

Finantza krisiaren arazoei aurre<br />

egin diete, gainera, eta agerian<br />

utzi dute kaudimen nahiz likidezia<br />

aldetik ondo daudela.<br />

Joan den urtean, Europak egin zi-<br />

(Hurrengo orrialdean jarraitzen du)

---

22 Finantzak<br />

(Aurreko orrialdetik dator)<br />

tuen estres testak, eta, orain dela<br />

gutxi, Espainiako Bankuak finantza<br />

betebehar berriak aztertzeko<br />

egin zituen probak gainditu<br />

dituzte guztiek. Meritua badu,<br />

oso sektore atomizatua delako.<br />

Azkenaldian batzuk elkartu badira<br />

ere, 61 kreditu kooperatibek lanean<br />

jarraitzen dute finantza ekosisteman.<br />

Erakunde batzuk oso txikiak<br />

dira. Kooperatiben erdiak ez ditu<br />

500 milioi euroko aktiboak gainditzen,<br />

eta laurden bat ez da ehun<br />

milioitik gora pasatzen. Oro har,<br />

kudeaketa zuhurraren alde egin,<br />

eta arriskuak ondo neurtzen jakin<br />

dute. Oparoaldian emaitza<br />

kontua gizentzeko helburuarekin<br />

ez zuten burua galdu. 2010. urtean,<br />

esaterako, bik baino ez zituzten<br />

galerak izan; oso txikiak,<br />

gainera. Haatik, trabak ere sortzen<br />

ditu dimentsio horrek. Efizientzia<br />

hobea izan ohi dute bankuek<br />

eta aurrezki kutxek. Alegia,<br />

diru sarreretatik gutxiago bideratu<br />

behar dute egitura kosteak estaltzera.<br />

Hegoaldeko hiru kreditu<br />

kooperatibek 32.000<br />

milioiko aktiboak eta<br />

2,1 milioi bezero dituzte<br />

Nafarroako Rural Kutxa<br />

eta Ipar Kutxa ari dira<br />

sektorean sortzen diren<br />

proiektuei begira<br />

Kutxa rural eta herrikoien beste<br />

ezaugarri bat integrazio maila<br />

eskasa da. Jatorri geografikoari<br />

oso lotuta egon dira, eta eremu<br />

horri finantza zerbitzuak emateaz<br />

aparte, gutxi hedatu dira. Rural<br />

Kutxa Taldea osatu zuten<br />

hainbat alor partekatzeko —besteak<br />

beste, Internet zerbitzua-—<br />

baina funtsean erakunde bakoitzak<br />

bere independentziari eutsi<br />

dio negozio helburuak eta bitartekoak<br />

ezartzeko.<br />

Espainiako Bankua, erne<br />

Kreditu kooperatiben ibilbide bakartu<br />

hori aldatzeko zorian dago,<br />

ordea. Finantza sektore osoa moldatzen<br />

ari da, eta Espainiako Bankuak<br />

ez du nahi kreditu kooperatibak<br />

aldaketa horretatik kanpo<br />

geratzea. Orain dela hiru urte 73<br />

kutxa rural bazeuden, prozesuaren<br />

amaieran hamabost baino gutxiago<br />

izatea zen hasierako erronka,<br />

baina, aurrezki kutxekin gertatu<br />

den gisara, integrazio ahalik<br />

eta handiena lortzea da Miguel<br />

Angel Fernandez Ordoñez gobernadorearen<br />

helmuga.<br />

Nolako ondorioak izango du<br />

moldatze horrek Hego Euskal Herriko<br />

erakundeetan? Euskadiko<br />

Kutxak behin eta berriro adierazi<br />

du egun duen negozio egiturarekin<br />

pozik dagoela, eta ez duela<br />

Euskal Herriko kreditu kooperatibak<br />

Sorrera<br />

Egoitza<br />

Presidentea<br />

Zuzendaria<br />

Bulegoak<br />

Bezeroak<br />

Langileak<br />

Aktiboak<br />

Maileguak<br />

Oinarrizko kapitala<br />

Irabaziak<br />

25.000<br />

20.000<br />

15.000<br />

10.000<br />

5.000<br />

0<br />

1959<br />

Arrasate (Gipuzkoa)<br />

Txomin Garcia<br />

Julio Gallastegi<br />

394<br />

1.452.405<br />

2.318<br />

20.997,5 milioi €<br />

16.283,3 milioi €<br />

1.408 milioi €<br />

49,8 milioi €<br />

1999 2000 2001 2002 2003 20<strong>04</strong> 2005 2006 2007 2008 2009 2010<br />

zertan beste kutxa batzuekin elkartu.<br />

Krisiak Euskadiko Kutxaren<br />

irabaziak nabarmen gutxitu<br />

ditu, baina, atzean Mondragon<br />

talde osoa izanda, ibilbide propioa<br />

egitea bermatua du. Nafarroako<br />

Rural Kutxak eta Ipar Kutxak,<br />

aldiz, bateratzeko aukerak<br />

aztertu dituzte, baina hasierako<br />

asmoek ez dute aurrera egin.<br />

Rural taldeko erakundeek bi<br />

bide hasi zituzten, bateratze birtuala<br />

edo hotzen ildotik. Alde batetik,<br />

herrialdeko erakunderik<br />

handienekin bat egiteko bidea<br />

hasi zuen Nafarroako Rural Kutxak.<br />

Besteak beste, Caja Rural<br />

Mediterraneo, Caja Rural Sur,<br />

Granada eta Asturias zeuden ekimen<br />

horretan. Kutxa horien asmoa<br />

kontratu baten bidez elkarri<br />

babesa ematea zen, ekimena zuzentzeko<br />

erakunde berri bat sortu<br />

beharrean. Bestalde, AFI aholkularitzak<br />

prestatutako taldean<br />

(Solventia) sartzea pentsatu zuen<br />

Ipar Kutxak, baina azkar baztertu<br />

zuen. Solventian bat egin nahi<br />

zuten taldeek irabazien %40 partekatzea<br />

aurreikusten zuten. Besteak<br />

beste, Caja Rural de Canarias<br />

eta Caixa Popular egon dira<br />

hori bultzatzen.<br />

Prozesuak nahiko isilean egituratu<br />

dira, eta ez dira oraingoz au-<br />

1918<br />

Iruñea (Nafarroa)<br />

Jose Luis Barriendo<br />

Ignacio Arrieta<br />

241<br />

498.582<br />

912<br />

7.280,9 milioi €<br />

6.468,2 milioi €<br />

694,6 milioi €<br />

32,0 milioi €<br />

Aktiboak (milioi euro) Irabaziak (milioi euro)<br />

Kreditu Kooperatiben sektorea (2009ko abenduak 31)<br />

Aktiboak<br />

119.455 milioi €<br />

Baliabide propioak<br />

9.265 milioi €<br />

ITURRIA: KREDITU KOOPERATIBEN BATASUN NAZIONALA<br />

Irabazi garbia<br />

429 milioi €<br />

1966<br />

Bilbo (Bizkaia)<br />

Juan Maria Orbe<br />

Carlos Oses<br />

92<br />

160.571<br />

405<br />

3.566,7 milioi €<br />

2.571,8 milioi €<br />

229 milioi €<br />

12,0 milioi €<br />

180<br />

160<br />

140<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

1999 2000 2001 2002 2003 20<strong>04</strong> 2005 2006 2007 2008 2009 2010<br />

Langileak<br />

20.722<br />

Bulegoak<br />

5.079<br />

Bezeroak<br />

10.819.586<br />

Kutxa aut.<br />

5.122<br />

Kreditu kooperatiben bat-egiteak<br />

Aurrera atera ez direnak<br />

pSolventia. AFI aholkularitzaren<br />

laguntza izan zuten<br />

Solventia proiektua prestatu<br />

nahi zuten hainbat erakundek.<br />

Hasiera batean, irabazien<br />

%40 elkartzeko asmoa zuten,<br />

baina Espainiako Bankuak<br />

ohartarazi die irabazi guztiguztiak<br />

bildu beharko dituztela,<br />

eta horrek ekimena zapuztu<br />

du. Tamaina txikiagoa zuten<br />

kooperatibek eratu nahi zuten.<br />

Valentziako Caixa Popularrek<br />

eta Caja Rural de Canariasek<br />

bultzatu izan dute, eta, guztira,<br />

21 erakunde ere izan ziren. Ipar<br />

Kutxak interesa azaldu zuen,<br />

baina laster utzi zuen ekimena.<br />

pHandien bateratze hotza.<br />

Erkidego mailako rural kutxa<br />

handienek beste proiektu bat<br />

prestatu zuten, Uria abokatu<br />

bulegoarekin. Nafarroako<br />

Rural Kutxa talde horretan<br />

zegoen, Caja Rural Mediterraneo,<br />

Asturias, Granada eta<br />

Caja Rural Surrekin batera.<br />

Horien asmoa zen kontratu<br />

baten bidez ematea bermea<br />

elkarri, baina taldea zuzentzeko<br />

erakunde zentralizatu bat<br />

sortu gabe. Espainiako<br />

Bankuaren jarrera ikusita,<br />

alde batera geratu da oraingoz.<br />

Aurrera atera direnak<br />

pCajamar. Almeriako eta Malagako<br />

rural kutxen batuketak<br />

sortu zuen Cajamar, 2000. urtean.<br />

Azken bi urteetan, kutxa<br />

gehiago bildu ditu. Iaz, Balearretakoa,<br />

eta, orain dela gutxi,<br />

Castellokoa. Aktiboak aintzat<br />

hartuta, kreditu kooperatiba<br />

nagusia da.<br />

pCRM. Caja Rural Mediterraneo<br />

Valentziako hamalau<br />

kutxek eratu dute, eta urte<br />

hasieratik hasi da talde modura<br />

funtzionatzen. Ruralcaja<br />

izan da ekimenaren gidaria<br />

eta erakunde nagusia. 12.000<br />

milioiko aktiboak ditu.<br />

pGlobalcaja. Gaztela-Mantxako<br />

Ciudad Real, Cuenca,<br />

Albacete eta La Rodako rural<br />

kutxen batuketa izan da. Joan<br />

den urteko urrian baimena<br />

jaso zuen.<br />

Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

rrera atera, Espainiako Bankuari<br />

ez baitzaizkio gustatu egindako<br />

proposamenak. Aurrezki kutxei<br />

bezala, integrazio maila handiagoa<br />

galdegin die Espainiako Bankuak<br />

kreditu kooperatibei. AFIren<br />

ekimenean, esaterako, irabazi<br />

guztiak elkartu beharko<br />

zituztela ohartarazi zien sustatzaileei,<br />

eta eskaera horrek bide<br />

hori itxi du.<br />

Finantza egoera ona izanda, rural<br />

kutxek euren independentziari<br />

uko egitea ez da erraza, baina ez<br />

dirudi Espainiako Bankuak erakunde<br />

kopurua gutxitzeko presioa<br />

arinduko duenik. Hasiera batean,<br />

orain arte integrazio prozesu<br />

arrakastatsuak bururaino<br />

eraman dituzten bi taldeen teilatuan<br />

geratuko da pilota.<br />

Alde batetik, Cajamar taldea<br />

dago. Almeriako eta Malagako<br />

rural kutxen bateratzetik sortu<br />

zen orain dela 11 urte, eta, 2007.<br />

urtetik, beste erakunde ugari<br />

bildu ditu. Orain dela bi urte,<br />

Valentziako bost kutxarekin<br />

bateratze hotza egin zuen, eta,<br />

joan den urtean, Balearretakoa<br />

ere gehitu zuen. Gaur egun,<br />

Proiektuak aurkeztu<br />

dizkiotenei integrazio<br />

handiagoa eskatu die<br />

Espainiako Bankuak<br />

Aurrezki kutxek ez<br />

bezala, ruralek eta<br />

herrikoiek ez dute<br />

kaudimen arazorik<br />

29.000 milioi euroko aktiboak<br />

ditu, eta kreditu kooperatiba<br />

nagusia da, neurri hori aintzat<br />

hartuz gero.<br />

Bigarren taldea Caja Rural Mediterraneo<br />

da (CRM). Valentziako<br />

Ruralcajak eta erkidego horretako<br />

beste hamahiru erakunde txikik<br />

osatu zuten, eta, urtarriletik,<br />

talde gisa ari da, Espainiako Bankuak<br />

operazioa baimendu ondoren.<br />

Guztira, 12.000 milioi euroko<br />

aktiboak ditu.<br />

Autonomia erkidegoetako kooperatiben<br />

arteko bateratze hotzek<br />

huts egin ondoren, Cajamar<br />

eta CRM beste kutxa batzuk erakartzeko<br />

lehian ari dira, batez ere<br />

Valentziakoak eta Andaluziakoak.<br />

Cajamarrek abantaila hartu<br />

du, Castelloko Caixa Ruralek<br />

bere ekimenari heltzea lortu duelako.<br />

Hala Cajamar taldeak nola<br />

CRMk Espainiako Bankuaren bedeinkapena<br />

jaso zuten. Ikuskatzailearen<br />

oniritzia jasotzea espero<br />

dute beste bateratze ekimen<br />

txikiagoetan dabiltzanek ere.<br />

Gaztela-Mantxako lau kutxa elkartu<br />

dira Globalcaja izenarekin,<br />

eta prozesuak zabalik daude Andaluzian,<br />

Extremaduran, Aragonen<br />

eta Kanaria uharteetan. Hala<br />

ere, luze joko du moldaketa finkatzeak.

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />

JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS<br />

Carlos Oses · Ipar Kutxako zuzendaria<br />

«Sistema osoa egokitzen ari<br />

da, eta ezin gara irla bat izan»<br />

Beste finantza erakunde batzuekin bateratzeko prest dago Ipar<br />

Kutxa, baina bi baldintza jarri ditu Carlos Oses zuzendariak:<br />

eraginkortasuna hobetzeko balio izatea eta gaur egun duten<br />

kaudimenari, likideziari eta proiektuari eutsi ahal izatea.<br />

I.S.<br />

Bankuen eta aurrezki kutxa<br />

bateratuen lehia «biziak» kreditu<br />

kooperatibak mugitzera «behartu»<br />

dituela uste du Carlos Oses<br />

Ipar Kutxako zuzendariak. Aliantza<br />

posibleak aztertuko ditu<br />

orain, baina argi du Ipar Kutxa<br />

desagertzea dakarren proiekturik<br />

ez duela onartuko.<br />

G Finantza sektorea moldatzen ari<br />

da, eta Ipar Kutxak adierazi du aliantzak<br />

bilatzeko prest dagoela. Zer<br />

nahiko zenukete?<br />

E Kreditu kooperatibetan edo<br />

rural kutxetan izan daitezkeen<br />

aukerak aztertzen ari gara, baita<br />

geure inguru gertukoan sor daitezkeenak<br />

ere. Eroso egongo<br />

gara geure efizientzia hobetzeko<br />

modua ematen digun aliantza<br />

batean, aldi berean geure kaudimen<br />

eta likidezia ratioei eusteko<br />

aukera ematen badigu. Hori<br />

aldez aurreko baldintza da. Bestalde,<br />

geure proiektuak aurrera<br />

egin ahal izatea ezinbestekoa da.<br />

Ez dugu nahi gu desagertzea eragingo<br />

lukeen bateratzerik.<br />

G Espainiako beste rural kutxa<br />

batzuekin bateratze hotza egitea<br />

aztertu zenuten, baina prozedurak<br />

ez zuen jaso Espainiako Bankuen<br />

onespena. Bide hori itxita dago?<br />

E Espainiako Bankuak erabakia<br />

hartu baino lehen baztertu<br />

genuen. Antolatzen ari zen<br />

moduan argi ikusi genuen ez<br />

zigula eraginkortasuna handitzen<br />

lagunduko, eta ez zigun ziurtatzen<br />

gaur egungo kaudimen<br />

eta likidezia mailari eustea.<br />

G Beste rural kutxekin aliantza<br />

izango da, ezinbestean?<br />

E Ez du zertan hala izan; aukera<br />

oro dago zabalik.<br />

G Kutxarekin bateratzeko aukera<br />

ere zabaldu zen, Ipar Kutxaren osagarria<br />

zelakoan. BBKren, Kutxaren<br />

eta Vitalen bateratzeak aukera hori<br />

behin betiko zapuztu du?<br />

E Ez dakigu nondik atera zen<br />

ideia hori; ez dugu ezta minutu<br />

erdi bat hitz egin Kutxarekin.<br />

Gainera, parte hartze instituzionala<br />

duten kutxekin zailagoa<br />

litzateke, gu erakunde pribatua<br />

gara eta.<br />

G Hori gainditzeko bidea aktiboak<br />

banku batera bideratzea litzateke.<br />

E Eredua hori litzateke, baina ez<br />

dugu inoiz esku artean izan.<br />

G Beste aukera bat bakarrik jarraitzea<br />

da. Duen neurri eta egiturarekin<br />

etorkizuna du Ipar Kutxak?<br />

E Sistema osoa egokitzen ari da,<br />

eta ezin gara irla bat izan. Abiapuntu<br />

ona dugu, baina merkatua<br />

ari da etorkizuna baldintzatzen,<br />

eta ez dakigu zer etorriko den.<br />

Sortu diren bateratze guztiek<br />

bankuen eta kutxen efizientzia<br />

hobetuko dute. Gu alor horretan<br />

asko dugu hobetzeko, eta, ez<br />

badugu ezer egiten, lehia askoz<br />

ere sakonagoa izango dugu.<br />

G Kreditu kooperatibek kudeaketa<br />

ona agerian utzi duzue. Europako<br />

azterketak nahiz Espainiako Bankuaren<br />

probak ondo gainditu dituzue.<br />

Horrek zeuen sinesgarritasuna<br />

handitu du?<br />

E Bertute bat dugu: kooperatiba<br />

gisa dugun jatorriko filosofiarekin<br />

jarraitu dugu. Geure lana<br />

bazkideen eta bezeroen dirua<br />

jasotzea da, eta zuhurtziarekin<br />

maileguan ematea. Horri esker,<br />

ez gara ur handietan sartu.<br />

G Ezberdinak izan arren, jende<br />

gehienak aurrezki kutxekin nahasten<br />

ditu kreditu kooperatibak. Zuen<br />

irudiari kalte egiten dio horrek?<br />

E Oso ezezagunak gara, eta<br />

kutxa izena hartzeak nahasmena<br />

handitzen du. Esaterako, euskal<br />

aurrezki kutxen bateratzean sartuko<br />

ote garen galdetzen digute<br />

sarritan, eta ez du zerikusirik<br />

gure ereduarekin. Geure finantza<br />

irmotasuna azaltzeaz gain, eredu<br />

kooperatiboaren onurak gehiago<br />

zabaltzea falta zaigu.<br />

G Orain dela bi urte, Espainiako<br />

finantza sistema kontinenteko<br />

onena zela esaten zen. Orain, ezinbestekoa<br />

da azkar moldatzea<br />

Finantzak23<br />

Espainiako Bankuak hala nahi duelako?<br />

E Merkatuek Espainia markarekin<br />

zerikusia duen ororekin ikuspuntu<br />

ezkorra dute. Likidezia eskasagoa<br />

izango da; ordaintzen diren<br />

tasak handiagoak, eta horrek<br />

enpresei eta familiei ematen zaizkien<br />

maileguak gutxituko ditu.<br />

Finantzaketa hori normalizatzea<br />

nahi badugu, ezinbestekoa da<br />

merkatuen ikuspuntua aldatzea.<br />

«Kutxarekin bat<br />

egingo genueneko<br />

ideia ez dakit non<br />

sortu zen; ez dugu<br />

inoiz aztertu»<br />

«Txikizkako<br />

finantzak dira geure<br />

lana; zuhurtziaz<br />

aritu gara: ez gara<br />

abenturetan sartu»<br />

G Kreditu kooperatiben kasuan ere<br />

horren premiazkoa da?<br />

E Bankuetatik eta aurrezki kutxetatik<br />

izango dugun lehia biziak<br />

mugitzera behartzen gaitu.<br />

Kreditu kooperatibak eta rural<br />

kutxak oso gutxi integratu gara,<br />

eta, Europako beste toki askotan<br />

—Frantziako Credit Agricole,<br />

esaterako—, eredu oso garatuak<br />

daude. Halako prozesuak oparoaldian<br />

egin behar ziren, baina<br />

gauzak ondo daudenean inork ez<br />

du aldatu nahi izaten.<br />

G Rural Kutxa taldeak egin ahal<br />

zuen integrazio hori?<br />

E Baliteke, baina gaur egun egoera<br />

oso nahasia da. Ez dago garbi<br />

rural kutxak norantz mugituko<br />

diren, hainbat proiektu ari dira<br />

egiten, eta ziurgabetasun handia<br />

dago. Bateratzeak hasi dira esparru<br />

geografiko zehatzetan, erakunde<br />

handiagoak sortzeko, baina,<br />

hortik aurrera, inork ez daki<br />

zer gertatuko den.<br />

G Aurkeztu dituzuen emaitzak ikusita,ongi<br />

ari zarete gainditzen krisiaren<br />

ekaitza. Zer du Ipar Kutxak beste<br />

erakundeek ez dutena?<br />

E Txikizkako finantzak —orain<br />

aldarrikatzen den hori— izan<br />

dira geure lana, gordailu eta mailegu<br />

zuhurrekin, eta ez gara abenturetan<br />

sartu. Meritu guztia ere<br />

ez da geurea. Geure esparruan<br />

langabezia txikiagoa da, eta baldintza<br />

ekonomiko hobeak ditugu,<br />

eta horrek geure emaitzei lagundu<br />

die.<br />

G Eraikuntzari lotutako arriskua da<br />

askoren buruhauste nagusia. Zein<br />

da Ipar Kutxaren egoera?<br />

E Eraikuntzaren pisua %15 inguru<br />

da, bankuen antzekoa eta<br />

aurrezki kutxen azpitik, nabarmen.<br />

Zalantzazko aktibo guztiak<br />

hartuta, arriskuen %6 baino gutxiago<br />

da; aurrezki kutxen batez<br />

bestekoa %10etik gora dago.

---

24 Hitz bitan<br />

Bakarrizketan<br />

Ezkutua galdu<br />

du Sarkozyk<br />

I. Aranburu<br />

1 Zer egin du orain Sarkozyk?<br />

2007an Frantziako Errepublikako<br />

presidente hautatu zutenean indarrean<br />

jarritako neurri sinboliko bati uko<br />

egin behar izan dio, bouclier fiscal edo<br />

zerga ezkutuari.<br />

2 Zer ikusia dute ezkutuek zergekin?<br />

Horrela deitzen da zergadunei<br />

beren irabazien %50etik gora zergetan<br />

pagatzeaz babesten zituelako.<br />

3 Aberatsentzako zerga? Horixe.<br />

Eta horregatik kendu du. Urtebete falta<br />

zaizkio hauteskundeetarako, eta<br />

horri eusteak nahiko urri dituen botoak<br />

eskastuko dizkiola uste zuelako<br />

eman du amore.<br />

4 Diru gehiago kutxentzat? Bai,<br />

800 milioi euro urtean.<br />

5 Oposizioa pozik egongo da,<br />

ezta? Bada, ez. Izan ere, konpentsatze<br />

aldera, Sarkozyk erabaki du ISF<br />

edo ondasun handien gaineko zerga<br />

jende gutxiagok pagatzea. Gaur egun,<br />

800.000 euroko ondasunetik gora<br />

dutenek ordaintzen dute, baina aurrerantzean<br />

1,3 milioitik gorakoek pagatuko<br />

dute: ondarearen %0,25 1,3<br />

eta hiru milioi artean dutenek, eta<br />

%0,5 hortik gorakoek. Lehen<br />

%1,8koa zen gehieneko tasa. Hori bai,<br />

baremoak aldatuko dituzte, zerga lehen<br />

eurotik kalkulatzeko.<br />

6 Zer ondorio izango du kutxetan?<br />

Kalkulatu dute 1.500 milioi gutxiago<br />

bilduko dituela Estatuak, besteak<br />

beste, 300.000 ordaintzaile gutxiago<br />

izango direlako. Baina Finantza Ministerioa<br />

ez da kexu, Sarkozyren asmoa<br />

ISF kentzea zelako, aberatsak Frantziatik<br />

urruntzen dituela argudiatuta.<br />

Sarkozyren UMPk, ordea, ohartarazi<br />

du ez duela etsi, eta krisia amaitzean<br />

saiatuko dela berriro ISF kentzen.<br />

7 Beste aldaketarik ba al da? Bai.<br />

Aurreko neurriekin Estatua dirua galtzen<br />

atera denez, 2012ko urtarriletik<br />

aurrea ondorengotza gehiago zergapetzea<br />

erabaki du, batez ere ondasun<br />

gehien dutenentzat. Ogasunari izkin<br />

egiteko erbesteratzen direnek zergak<br />

pagatzeko neurriak ere jarriko dituzte.<br />

IAN LANGSDON / EFE<br />

Fernandezek sarea prest du<br />

Titulutik haratago<br />

Iker Aranburu<br />

Gauzak garbi eta zehatz<br />

esateko gaitasuna eskertu<br />

behar zaio Mario Fernandezi.Hermetismorako<br />

joera izan ohi duen finantzen<br />

euskal mundu txikian zer egin<br />

nahi duen argi eta ozen esatea jarrera ausarta<br />

da, eta hala da neurri batean BBK-<br />

Kutxa-Vital hirukoak kutxen merkatuan<br />

arrantzan nahitaez jarraitu behar duela<br />

iragarri izana.<br />

Egia da une egokia dela arrantzarako,<br />

kutxen kostera zabal-zabalik dagoelako.<br />

Europaren begiradapean, Espainiako<br />

Bankuak jarritako baldintzak gogorrak<br />

betetzeko zailtasun franko dituzte hainbat<br />

taldek, eta beren burua merke saltzera<br />

behartuta izan daitezke horietako batzuk.<br />

Baina egia da ere BBK-k —bera delako<br />

kutxen inguruan egingo den edozein<br />

proiekturen buru— nahiko lan ere baduela<br />

bere platerean dagoenarekin. CajaSurren<br />

digestioa artean bukatu gabe duela,<br />

Kutxarekin eta Vital Kutxarekin bat egiteko<br />

prozesu konplikatuan buru-belarri<br />

sartuta dago. Irailerako nahi dute, baina<br />

aurretik zehaztu beharko dute zer geratzen<br />

den bankuaren esku, nola banatzen<br />

duten boterea, zer egiten duten hainbat<br />

industriatan dituzten akzioekin, non eta<br />

nola pagatuko dituzten zergak, zer egingo<br />

duten gizarte ekintzarekin... Gainera, azken<br />

unera arte ezin da erabat baztertu ustekabe<br />

batek dena hankaz gora jartzea.<br />

Xabier Iturberen aurpegia gogoraraztea<br />

besterik ez dago 2008an BBK-Kutxa fusioak<br />

porrot egin zenean... Beste kutxa ba-<br />

Asteko enpresak<br />

PC City<br />

Ordenagailua<br />

itzaliko du<br />

Dirua galtzen ari dela argudiatuta,<br />

Espainiako eta<br />

Hego Euskal Herriko merkatua<br />

uztea erabaki du PC City<br />

produktu informatiko eta<br />

elektronikoen saltoki kate<br />

britainiarrak. Horren ondorioz,<br />

itxi egingo ditu Barakaldon<br />

eta Iruñean dituen bi<br />

saltokiak; 47 langile ditu lehenak,<br />

eta 32 bigarrenak.<br />

Gasteizko Boulevard merkataritzagunean<br />

beste denda<br />

bat zuen, baina 2009an<br />

itxi zuen.<br />

tzuetan ahobatekotasunak ohikoak dira,<br />

baina tira, Euskal Herrian gaude, eta hemen,<br />

onerako eta txarrerako, hori eskatzerik<br />

ez dago.<br />

Fernandezek, gainera, arrain handi bat<br />

harrapatu nahi du sarean. BBK-Kutxa-<br />

Vitalek —izen berria jarriko al diote hirukoteari<br />

behingoz, kazetarioi gauzak<br />

errazteko besterik ez bada!— sortuko duten<br />

bankuak 75.616 milioi euroren aktiboak<br />

izango lituzke, eta 120.000 milioi eurora<br />

iritsi nahi du Fernandezek hiru urteko<br />

epean. Hori epe labur horretan egiteko<br />

modu bakarra erosketen bidez da. Zer eta<br />

zehazki noiz, ez dago hain garbi.<br />

Mediterraneoko arraina. Oraingoz<br />

salgai afitxa jarrita daukan bakarra Caja<br />

Mediterraneo da. Teorian, bikarbonato<br />

askorekin irentsi beharreko arraina. Batetik,<br />

fusiorako bidean diren hiru euskal<br />

kutxak bezain handia da —70.66 milioi<br />

euroko aktiboak ditu—; bestetik, etxegin-<br />

Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

tzaren espekulazioaren erdigunean izanik<br />

—Alacanten eta inguruko probintzietan—<br />

, armairu barruan, alfonbra azpian<br />

eta margolanen atzean ustekabe txarrak<br />

ezkuta ditzakelako. Hirukotea balizko<br />

erosleen artean dago —kontuak begiratzen<br />

ari da—, baina ez dago CAM osorik<br />

erosteko faboritoen artean.<br />

Hortaz, kutxen beste aukera bat da<br />

orain martxan dauden kapitalizazio operazio<br />

batzuk porrot egitea, eta horiei sarea<br />

botatzea. Balizko hautagaien artean<br />

daude orain partzialki nazionalizaturik<br />

geratuko diren hiru talde —Catalunya<br />

Caixa, Novacaixagalicia eta Unnim—, eta<br />

zerrenda horri gehituko zaizkien beste<br />

beste hiru —Banca Civica, Grupo BMN,<br />

eta Cajastur buru duen taldea—, baldin<br />

eta orain burtsan lortu nahi duten dirua<br />

heltzen ez bazaie. Gauzak horrela, teorian<br />

posible da Nafarroako Kutxa beste<br />

hiru euskal kutxekin bat egitea. Baina<br />

hori sinesteko fedea behar da.<br />

CajaSur erosi ondoren, aukera gehiagoren bila dabil Mario Fernandez. SALAS / EFE<br />

Nervacero<br />

Bost langiletik<br />

bat kalera<br />

Nervacerok Trapagan (Bizkaia)<br />

duen lantegian 80 behargin<br />

kaleratzeko eskaera<br />

egin du enpresako buruzagitzak,<br />

ELAk salatu duenez.<br />

Uneotan 420 langile ditu<br />

Nervacerok, eta enplegua<br />

erregulatzeko espedientea<br />

—bigarrena— indarrean du,<br />

ekainaren 30era arte. Nervacerok<br />

argudiatu duenez,<br />

krisia hasi zenetik, eraikuntzarako<br />

altzairuaren eskaera<br />

%40 gutxitu da, eta lan<br />

taldea egokitu behar du.<br />

Spotify<br />

Doan, baina<br />

denbora erdiz<br />

Maiatzetik aurrera, Spotifyren<br />

erabiltzaileek gehienez<br />

hamar orduz entzun ahal<br />

izango dute musika doan,<br />

oraingoaren erdia. Enpresak<br />

ukatu du erabiltzaileak ordainpeko<br />

sistemara pasarazi<br />

nahi dituela, baina horren<br />

beharra du negozioa errentagarria<br />

izan dadin. Musika<br />

mugarik gabe entzun dezaketen<br />

milioi bat bezero ordaintzaile<br />

ditu, baina beste<br />

bederatzi milioik ez dute<br />

ezer pagatzen.<br />

Unilever-P&G<br />

Garbigarrien<br />

kartela<br />

Arropak garbitzeko produktuetan<br />

prezioak adosteagatik<br />

isun bana jarri die Europako<br />

Batzordeak multinazional<br />

nagusiei: 211,2 milioi<br />

pagatu beharko ditu Procter<br />

& Gamblek (Ariel, Lenor)<br />

eta 1<strong>04</strong> milioi Unileverrek<br />

(Skip, Mimosin). 2002tik<br />

2005era iraun zuen kartel<br />

horretan parte hartu zuen<br />

Henkelek ere (Dixan, Wipp<br />

Express, Vernel), baina ez<br />

du isunik jaso iruzurra salatu<br />

zuelako.

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />

Adi datuari<br />

%1,3<br />

pKrisirik ez armagintzan.<br />

Suediako SIPRI institutuak<br />

emandako datuen arabera,<br />

gastu militarra 1,13 bilioi eurokoa<br />

izan zen iaz, aurreko urtean<br />

baino %1,3 handiagoa.<br />

Igoeraren zatirik handiena<br />

AEBei dagokie, hark egiten<br />

duelako gastu militarraren<br />

%43. Portzentualki, ordea,<br />

Hego Amerikan igo da gehien<br />

%5,8, hain zuzen ere. Europan<br />

%2,8 gutxitu da.<br />

5.600<br />

%9<br />

Aste honetan entzunak<br />

pZerga bilketa behera. Rover<br />

auziari esker iaz izandako diru<br />

sarrera gehigarriak aurtengo<br />

zerga bilketarenak desitxuratzen<br />

ari dira. Urteko lehen hiru<br />

hilabeteotan iaz baino %9,1<br />

gutxiago bildu dute Arabako,<br />

Bizkaiko eta Gipuzkoako ogasunek.<br />

Rover efektua kenduta,<br />

bilketa %1,5 baizik ez da<br />

igo; datu kezkagsarria, urte<br />

osorako %6ko handitzea espero<br />

baitzuten aldundiek.<br />

44<br />

pPobre gehiago. Elikagaien<br />

prezioa %36 handitu da azken<br />

urtean, eta horren ondorioz<br />

44 milioi lagun pobrezia<br />

gorrian erori dira iazko ekainaz<br />

geroztik. Munduko Bankuak<br />

ohartarazi du hurrengo hilabeteotan<br />

janaria beste %10<br />

garestitzen bada beste hamar<br />

milioi lagunek arazo larriak<br />

izango dituztela elikatzeko.<br />

Guztira, 1.200 milioi bizi<br />

dira pobrezia mailatik behera.<br />

pTelefonicaren mozketak. Iaz Espainiako enpresa batek inoizko irabazirik handienak izan arren<br />

—10.167 milioi euro—, Hego Euskal Herrian eta Espainian dituen bost langiletik bat kalera botatzeko<br />

asmoa azaldu du Telefonicak. Hegoaldean 1.700 langileren bueltan ditu telefono konpainiak<br />

eta, hortaz, ehunka batzuren lanpostuak arriskuan daude. 5.600 orotara, UGTk kalkulatu<br />

duenez. Irabaziak atzerriko inbertsioei esker handitzen dituela argudiatu du Telefonicak, baina<br />

ondoeza eragin dio Espainiako Gobernuari berari. Irudian, Cesar Alierta Telefonicako burua.<br />

«Euskal herritarra<br />

izanda, [opor fiskalen<br />

auzian] zorrotzago<br />

izatera behartuta nago»<br />

MANUEL ALMUNIA<br />

Europako Batzordeko Lehiarako komisarioa<br />

«Petrolioaren salneurria<br />

duela 40 urtekoarekin<br />

alderatuz gero, gaurko<br />

prezioa oso logikoa da»<br />

MASUD MIRKAZEMI<br />

Irango Petrolio ministroa<br />

«Euskadin jarraitzen<br />

dugu pentsatzen<br />

berrikuntza besteek<br />

egin behar dutela»<br />

GUILLERMO ULAZIA<br />

Innobasqueko presidentea<br />

Kaka eta<br />

ketchupa<br />

Asteari so<br />

Joseba Barandiaran<br />

Nire lagun<br />

Normyk dio norberak<br />

jan dezakeen<br />

kaka kopurua,<br />

gehitzen<br />

zaion ketchup kopuruaren araberakoa<br />

dela. Esaldiak, bistan da,<br />

badu egiatik.<br />

Zenbaitetan, ketchupa agortu<br />

egiten da eta kaka ugaldu. Enpresa<br />

batek porrot egiten duenean,<br />

erantzukizun mugatua sartzen<br />

da jokoan eta, ketchupa eta kaka<br />

hartzekodunen artean banatzen<br />

da, hartzekodunen arteko lehentasunen<br />

arabera: dagoen ketchupa<br />

dago, ezta euro bat gehiago<br />

ere.<br />

Porrot egiten dutenak estatuak<br />

direnean, aldiz, baten ketchupa<br />

bestearen kaka bihurtu<br />

ohi da eta, negoziaketen bidez,<br />

kontuak orekatzen saiatu beharra<br />

dago. Argentinak porrot egin<br />

zuenean (2001ean haren parlamentuak<br />

txaloz hartutako erabakia,)<br />

esaterako, atzerriko hartzekodunekin<br />

horrelako negoziazio<br />

bat izan zen. Zorraren zein portzentaje<br />

itzuliko den negoziatzen<br />

da (alegia, zein portzentaje ez den<br />

itzuliko), eta urliaren ketchupkaka<br />

proportzioa sandiaren<br />

kaka-ketchup proportzioaren<br />

osagarria da. Negoziaketotan estatuko<br />

gobernua present egon<br />

ohi da, pastela sortzen lagundu<br />

duen heinean.<br />

Egunotan, bestelako kasu ba-<br />

Islandiarrek<br />

arrazoi dute<br />

proportzio batean:<br />

ez dira erantzule<br />

(bakar); baina ezta<br />

erabat errugabe<br />

ere.<br />

Hitz bitan 25<br />

ten lekuko gara. Islandiako bankuen<br />

porrotak (eta ondorioz, estatuarenak),<br />

ketchup urriko pastela<br />

laga zien Erresuma Batuari<br />

eta Holandari. Eta 4.000 milioiren<br />

ekarpena egin zuten, euren herrikideek<br />

irentsi beharreko kaka<br />

pastel islandiarra murrizte aldera.<br />

Orain, ordea, Islandiari eskatzen<br />

dizkiote kontuak, pastel<br />

hura sortzen egindako «lanagatik».<br />

Gauza da Islandiako herritarrek<br />

ez dutela euren bankuek<br />

(eta ondoren estatuak) eragindako<br />

arazoen erantzukizunik sentitzen<br />

eta, hortaz, demokratikoki<br />

(bozketaz) ez dute inoren pastelik<br />

ordaindu nahi. Euren gobernuak,<br />

ordea, Islandiako bankuak<br />

gainbegiratzeko garaian egin<br />

zuen kale eta, nolabait, badaki<br />

ketchup pixkat eman beharko<br />

liekeela beste gobernuei, nazioartean<br />

sinesgarritasun minimoa<br />

mantentzeko. Baina herritarrek<br />

(300.000 doi, arabarrak beste), ez<br />

dute ketchup hori euren bizkar<br />

ematerik gura, eta ez dute euren<br />

etorkizuna hipotekatu gura, zer<br />

eta irlako bankariek eragin zuloaren<br />

estaltzeko. Bidezkoa al da?<br />

Demagun autobus gidari mozkor<br />

batek (Islandiako banka) bidaian<br />

garamatzala; autobusa (Islandiako<br />

ekonomia) ziztu bizian<br />

doa, hara eta hona (ketchup ugariz).<br />

Guk susmoa dugu gidariaren<br />

jardun arraroaz (noiznahi asteburu<br />

pasa Londresera joatea<br />

ahalbidetzen digu kasu), baina,<br />

tira, ez gara autobus gidari (bankari<br />

edo gainbegirale), eta, gainera,<br />

presa dugu (aberats izatea<br />

gustatzen zaigu, ohikoan arrantzale<br />

arrunt izandakook). Ketchupa<br />

goxoa da, eta kaka arrastorik<br />

ez dago; edo badago, ez dugu<br />

aipatu ere egin nahi, zer gerta<br />

ere.<br />

Bat-batean, baina, gidariak istripua<br />

eragiten du, mozkor-morkor<br />

eginda dagoela ikusten da,<br />

asegururik ez zuela, eta beste.<br />

Kalte latzak eragin ditu(gu) eta,<br />

geu autobusean gindoazenez,<br />

ketchup eske hasten zaizkigu.<br />

Argudiatu dezakegu ez genekiela<br />

ezer, gidabaimenik ez dugula, ez<br />

garela ohartu autobusaren abiadaz,<br />

eta abar. Errua gidariarena,<br />

poliziarena edo autobus egilearena<br />

izango dela. Ez eurena. Nolabait,<br />

hori da Islandiako herritarrek<br />

egiten dutena. Eta arrazoi<br />

dute proportzio batean; ez dira<br />

erantzule (bakar); baina ezta erabat<br />

errugabe ere: autobusean<br />

zihoazen eta ziztu bizi bizian. Ketchup<br />

soileko garaiak joan zaizkie;<br />

gehiengoak aitortu nahi edo<br />

ez. Orain, negoziazioa.

---

26 Estatu Batuak<br />

Erreserba Federalak, ekainean,<br />

altxor bonuak erosteari<br />

utziko dio, eta zor<br />

merkatuetan lehen<br />

tentsioak nabaritu<br />

dira. Austeritate<br />

neurriak lehia<br />

politikoaren<br />

erdian jarri dira.<br />

Joxerra Senar<br />

Adi. Krisiaren<br />

epizentroan,<br />

Ameriketako Estatu<br />

Batuetan,<br />

berriro ere mugimendu<br />

tektonikoak nabari dira.<br />

Aurreko asteko ostiralean, azken<br />

orduan, Alderdi Demokratak<br />

amore eman zuen, eta zerga urte<br />

honetako aurrekontuen gaineko<br />

akordioa erdietsi zuen Alderdi<br />

Errepublikanoarekin: 38.000 milioi<br />

dolarreko gastu murrizketa.<br />

Amore emate horri esker, funtsezkoak<br />

ez diren zerbitzu publikoak<br />

lanean jarraitu ahal izatea lortu<br />

zuen gobernu federalak, baina<br />

Barack Obama presidentearen<br />

895,6<br />

Txina<br />

100,6<br />

Nork<br />

erosten du<br />

zorra?<br />

Erreserba Federala<br />

Magia<br />

amaitzen<br />

denekoa<br />

Barack Obama Ameriketako Estatu Batuetako presidentea, joan den asteazkenean, hiriburuko George Washington unibertsitatean emandako hitzaldian. MARK WILSON / EFE<br />

Suitza<br />

210,4<br />

70<br />

3 0<br />

Atzerriko inbertsiogileak<br />

50<br />

?<br />

70<br />

AEBetan kanpo zorraren jabeak (Mila milioi dolarretan, 2010)<br />

Petrolio esportatzaileak<br />

Atzerriko inbertsiogileak<br />

146,3<br />

ITURRIA: ERRESERBA FEDERALA, PIMCO<br />

134,7<br />

Kanada<br />

Karibeko zerga paradisuak<br />

3 0<br />

Atzerriko inbertsiogileak<br />

Erreserba<br />

Federala<br />

10<br />

Nork<br />

erosiko du<br />

zorra?<br />

AEBetako inbertsiogileak<br />

4 0<br />

Nork<br />

erosten zuen<br />

zorra?<br />

Besteak 1.223,6<br />

BETEA<br />

877,2<br />

Japonia<br />

Egun<br />

indarrean<br />

den zorra<br />

Billioi dolarretan<br />

HUTSA<br />

11,8<br />

PUBLIKOA<br />

38,7<br />

PRIBATUA<br />

0<br />

50,1<br />

14,7<br />

Brasil<br />

INFOGRAFIA: J. APEZTEGIA<br />

Hong Kong<br />

184,4<br />

138,9<br />

Errusia<br />

Erresuma Batua<br />

122,5<br />

311,4<br />

Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

ahulezia politikoa agerian geratu<br />

zen. Agintaldiaren erdia gainditu<br />

duenean, hurrengo bozetara aurkezteko<br />

asmoa iragarri du, baina<br />

hasierako lilura desagertua dago<br />

dagoeneko.<br />

Arazoa ez da, ordea, Obamaren<br />

lilura itzali ote den. Arazoa da AE-<br />

Betako finantza publikoak desorekatuta<br />

daudela. Gaur egun,<br />

aurrekontu federalaren defizita<br />

1.293 milioi dolarrekoa da,<br />

barne produktu gordinaren<br />

%8,8. Administrazio federalaren<br />

zein estatu eta udalen<br />

zorra aintzat hartuta, berriz,<br />

zor publiko osoa barne<br />

produktu gordinaren%80<br />

adinakoa da. Horiek alor<br />

publikoaren datuak dira,<br />

zor pribatua ekonomiaren<br />

tamaina baino 2,6 bider handiagoa<br />

baita. Hori guztia George<br />

W. Bushek Obamari<br />

utzitako herentzia politikoa<br />

eta ekonomikoa da.<br />

Mundu ekonomikoak, ordea,<br />

ez du iraganaz ulertzen; bai, ordea,<br />

orainaz eta etorkizunaz. Eta<br />

aurreikuspenak beltzak dira. Nazioarteko<br />

Diru Funtsak belarritik<br />

tira egin dio asteon, eta ohartarazi<br />

du Estatu Batuek zorra egonkortzeko<br />

«estrategia sinesgarririk»<br />

ez dutela. Orain arte, bankuen<br />

gehiegikeriei aurre egin eta<br />

ekonomia suspertzeko ahalegi-

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />

nek izan dute lehentasuna. Estrategia<br />

horren zutabe nagusietako<br />

bat Fed Erreserba Federalaren<br />

magia izan da.<br />

2009ko martxotik iazko ekainera,<br />

bere diru politika oldarkorraren<br />

bitartez, bankuen zor toxikoa<br />

zein AEBetako altxor bonuak erosi<br />

zituen Fedek, 2,1 bilioi dolar<br />

guztira. Arintze kuantitatibo<br />

Aberatsenei zergak<br />

murriztea eta Medicare<br />

pribatizatzea proposatu<br />

dute errepublikanoek<br />

Zorraren gaineko muga<br />

ez handitzeak «ondorio<br />

apokaliptikoak» izango<br />

dituela dio Etxe Zuriak<br />

(edo QE quantitative easing) deritzon<br />

neurri horren bitartez, faktikoki,<br />

dirua sortzen ari zen. Iazko<br />

azaroan, berriro 600.000 milioi dolar<br />

adina zor publiko erosiko zuela<br />

iragarri zuen. Bigarren magia<br />

ukitua komunikabideek QE2 formularekin<br />

laburtu dute. Haatik,<br />

ekainean amaituko da, eta orduan,<br />

zer gertatuko da?<br />

Lehen mugimendu tektonikoak<br />

zor merkatuetan nabaritu dira.<br />

Pimcok, munduko bonu inbertitzaile<br />

handienak, martxoan ira-<br />

garri zuen ez duela egun zentimo<br />

bat bera ere inbertituko epe luzeko<br />

altxor tituluetan. Iazko ekainetik<br />

174.000 milioi dolar saldu ditu.<br />

Egun, zor merkatuetan AEBetako<br />

bonuen %30 atzerriko herrialdeek<br />

erosten dituzte, Txinak eta<br />

Japoniak batik bat, eta beste %70,<br />

Erreserba Federalak. Zer gertatuko<br />

da Fedek diru hori erosteari uzten<br />

dionean? Hori da zalantza nagusia.<br />

Pimcok ez du iragartzen<br />

hondamendirik. Inbertitzaileek<br />

zorra erosten jarraituko dutela<br />

uste du, baina interes tasa handiagoan.<br />

Europako hainbat herrialdek<br />

jasan duten gurpil zoroan sar daiteke<br />

herrialdea. Ia ziurrenik, presio<br />

hori ez da iritsiko Irlanda, Grezia<br />

edo Portugalen mailara, baina<br />

kontuan hartu behar da AEBen<br />

zorraren tamaina. Obamak, kasu,<br />

iragarri du zorra handitzen jarraituz<br />

gero hamarkada amaieran interes<br />

tasetan soilik «ia bilioi bat<br />

dolar» ordaindu beharko dituztela.<br />

NDFk, berriz, ohartarazi dio<br />

zorra handitzeak «ondorio nabarmenak»<br />

dituela AEBentzat zein<br />

«munduko gainontzeko herrialdeentzat»<br />

ere.<br />

Hala, Europan bezala, austeritatearen<br />

aldeko haizeak AEBetara<br />

ere iritsi dira. 2012ko hauteskunde<br />

kanpainara bitartean, finantza<br />

publikoak onbideratzea<br />

bataila politikoaren erdigunean<br />

jarri da. Errepublikanoek zein demokratek,<br />

azkenik, beren kartak<br />

erakutsi dituzte.<br />

Errepublikanoen plana<br />

Defizitak ez zuela inporta hamarkada<br />

batez aldarrikatu ostean,<br />

defizita errotik murrizteko proposamen<br />

bat aurkeztu zuten aurreko<br />

astean errepublikanoek: Prosperitaterako<br />

bidea izeneko plan<br />

fiskala. Kongresuko Aurrekontu<br />

Batzordeko presidente Paul Ryan<br />

da sustatzailea —presidentegai<br />

izateko lasterketan sartuko dela<br />

ematen du—. Haren iritziz, Obamaren<br />

gaitasunik ezak «praxi politikoaren<br />

historiaren atal ezin<br />

txarragoen artean» jartzen du.<br />

Ironiaz, baina, zorra murrizteko<br />

errepublikanoen errezeta nagusiak<br />

gastu murrizketa itzelak<br />

dira… eta zergak jaistea. Besteak<br />

beste, enpresei eta errenta handiko<br />

herritarrei zergak jaistea proposatzen<br />

du Ryanek, aberatsenen<br />

zerga presioa 1931ko mailan utzita.<br />

Zerga Politikako Zentroak kalkulatu<br />

du zerga murrizketok 2,9<br />

bilioi dolarreko kostua izango dutela.<br />

Sakrifizioak, ondorioz, klase<br />

apalenek eta ertainek egitea nahi<br />

dute. Medicaid errenta txikiko herritarrentzako<br />

programa publikoan<br />

700.000 milioi dolarren murrizketak<br />

egitea eta Medicare 65<br />

urtetik gorakoentzako osasun<br />

programa publikoa pribatizatzea<br />

proposatzen dute —gobernuaren<br />

ekarpenak 6.097 dolarretan izoztuz<br />

eta gainontzeko kostua onuradunen<br />

gain utziz—.<br />

CEPR Azterketa Politiko eta<br />

Ekonomikorako Zentroak ondorioztatu<br />

du, batetik, hamarkada<br />

batzuen buruan «65 urtetik gorako<br />

herritar gehienek» ezingo lioketela<br />

ordainketari aurre egin;<br />

hots, osasun zerbitzurik gabe gera<br />

daitezke; bestetik, aseguru<br />

etxeek eta osasun hornitzaileek<br />

aterako diote etekina planari.<br />

Obamaren erantzuna<br />

Plan hori ikusita, Obamaren<br />

erantzuna aste honetan etorri da.<br />

Asteazkenean, George Washington<br />

unibertsitatean, hamabi urtetan<br />

lau bilioi dolar aurrezteko proposamena<br />

aurkeztu zuen. Lehenik<br />

eta behin, esanguratsua bada<br />

defizita murriztea ezinbesteko<br />

ikusten duela: «Defizita ez ukitzea<br />

ez da aukera bat. Gure zorra<br />

hainbeste handitu da, non gure<br />

ekonomiari kalte egin diezaiokeen,<br />

ez badugu orain gure etxeko finantzak<br />

txukuntzeko lana hasten».<br />

Era berean, irmo salatu du<br />

errepublikanoen egitasmoak 50<br />

milioi herritar osasun planik gabe<br />

uztera kondenatzen dituela.<br />

Haren murrizketak «orekatuagoak»<br />

lirateke. Defentsan 400.000<br />

milioi euroko murrizketa egitea<br />

proposatzen du; Medicaid eta Medicarren<br />

kasuetan, gastua «modu<br />

malguagoan» murriztea nahi du,<br />

baina eredua pribatizatu gabe.<br />

Gainera, Obamak urtean 250.000<br />

eurotik gora irabazten dutenei<br />

Bushek ezarritako zerga murrizketak<br />

amaitzea proposatzen du<br />

(2012ra arte luzatzea hitzartu<br />

zuen 2009an errepublikanoekin).<br />

Oraingoz errepublikanoek hartu<br />

dute abantaila, batetik Obamak<br />

defizita murriztu beharra<br />

barneratu duelako eta bestetik<br />

aurtengo aurrekontuetan 38.000<br />

milioi gastua onartu duelako. Baina<br />

hauteskundetaraino urte eta<br />

erdiko bide luzea geratzen zaie,<br />

eta bitartean hamaika gauza gerta<br />

liteke.<br />

Hurrengo atala maiatzean etorriko<br />

da. Kongresuan, gehienez<br />

14,6 bilioi dolarreko zorra egiteko<br />

muga gainditzea aztertuko dute.<br />

Errepublikanoek, gehiengoa izaki,<br />

Obamari presio handiagoa<br />

egin eta euren planak inposatzeko<br />

baliatu nahi dute aukera. Etxe<br />

Zuriak jada ohartarazi du ez bada<br />

aurrera ateratzen zorraren ordainketa<br />

etengo duela eta «ondorio<br />

apokaliptikoak» izango dituela.<br />

Errepublikanoak ondorio horien<br />

jakitun dira, eta 50 urteren<br />

buruan muga hori 74 aldiz igo dela<br />

jakinda, nekez beteko dute mehatxua,<br />

kontrako botoak arerio politikoaz<br />

gain herrialdea bera eramango<br />

lukeelako aurretik. Mehatxua<br />

proposatze hutsak erakusten<br />

du noraino iristen den Etxe<br />

Zurira iristeko grina. Hala ere, askoz<br />

gehiago dago jokoan. Izan ere,<br />

Feden magia bukatzear den honetan,<br />

AEBetako zor tituluak erloju<br />

bonba bihur daitezke.<br />

Joxerra Senar<br />

CEPR Azterketa Politiko eta Ekonomikorako<br />

Zentroaren ikerketa<br />

baten arabera, errepublikanoen<br />

plana aurrera ateraz gero, 65 urtetik<br />

gorako herritar gehienak osasun<br />

zerbitzua ordaindu ezinda gera<br />

daitezke. Mark Weisbrot CEPRko<br />

zuzendariordeak gogor kritikatu<br />

du plan hori, baina Obamak<br />

berak defizita murriztu nahi izatea<br />

okerra dela dio.<br />

G Martxoan Pimco funtseko buruzagi<br />

BIll Grossek iragarri zuen AEBetako<br />

altxor bonuen interes tasak igotzera<br />

doazela. Estatu Batuak sar al<br />

daitezke zorraren gurpil zoroan, Europako<br />

herrialde batzuei gertatu<br />

zaien modu berean?<br />

E Ez, Estatu Batuak ez dira eroriko<br />

zorraren gurpil zoroan, inflazioa<br />

nahikoa apal dagoelako eta<br />

ekonomia suspertu bitartean behar<br />

adina arintze kuantitatibo<br />

egin dezakeelako. Banku zentralak<br />

zorra erosten duenean, ez dio<br />

zorraren edo interesen zama gobernuari<br />

igortzen. Eta, jakina, ordainketen<br />

balantzean —hots, herrialde<br />

baten eta bestearen artean<br />

egiten diren diru harremanak—<br />

ez da ondoriorik izango, dolarra<br />

baita munduko diru erreserba nagusia.<br />

Ondorioz, Estatu Batuak<br />

Grezia bihurtzeko beldurrok zentzugabeak<br />

dira.<br />

G Lehia politikoaren hurrengo bataila<br />

zorraren mugaren inguruko botoa<br />

izango da.Etxe Zuriak ohartarazi<br />

du zorraren muga handituko ez balitz<br />

«ondorio apokaliptikoak» lituzkeela.<br />

Uste duzu Obamari presio<br />

handiagoa egiteko erabiliko dutela<br />

gaia errepublikanoek? AEBek zorra<br />

eteteko aukerarik badago?<br />

E Ez. Praktikoki zorra eteteko, ez<br />

dago inongo aukerarik. Alderdiek<br />

zorraren muga igoko dute,<br />

beti bezala.<br />

G Zure iritziz, austeritate neurriak<br />

okerrak al dira, ala, Obamak dioen<br />

moduan, «ezer ez egitea ez da aukera<br />

bat»?<br />

E Bai, okerra da. Susperraldia<br />

ahuldu egingo du eta jende ugariri<br />

kalte handia egingo dio, beharrezkoak<br />

diren gastuak kendu<br />

egingo direlako, hala nola hezkuntzan<br />

edo ingurumenean.<br />

G Errepublikanoek euren kartak<br />

mahai gainean jarri dituzte. Paul<br />

EStatu Batuak 27<br />

Mark Weisbrot ·<br />

CEPRko zuzendariordea<br />

«Estatu Batuak<br />

Grezia bihurtzeko<br />

beldurrak ez du<br />

zentzurik»<br />

Ryanek bultzatutako plan fiskalak<br />

gastu murrizketa handiak proposatu<br />

ditu, bereziki Medicare eta Medicaid<br />

osasun programetan (65 urtetik<br />

gorakoentzako eta errenta txikiko<br />

herritarrentzako planak). Zer ondorio<br />

izango lituzke proposamenak<br />

aurrera ateraz gero?<br />

E Ryanen proposamenaren ondorio<br />

nagusia da errentaren berbanaketa<br />

egiterakoan beste behin<br />

modu nabarmenean herrialdeko<br />

aberatsenen alde jokatzen duela,<br />

pobreentzako eta zaharrentzako<br />

osasun sistema kaskartuz. Ondoriook<br />

Kongresuko Aurrekontu<br />

Bulegoak atera ditu —erakunde<br />

inpartziala da—.<br />

G Asteazkenean,Obamak luzerako<br />

plan bat aurkeztu zuen, eta gastua-<br />

«Austeritate planak<br />

okerrak dira,<br />

susperraldia ahuldu<br />

eta jende askori kalte<br />

egiten dietelako»<br />

«Eskuinak<br />

kapitalizatu du<br />

politikoki haserrea,<br />

baina hori aldatu<br />

egin daiteke»<br />

ren murrizketak eta zerga igoerak<br />

proposatu ditu. Aintzat hartuta<br />

errepublikanoek gehiengoa dutela<br />

Senatuan zein Kongresuan, plan sinesgarria<br />

al da?<br />

E Ez. Arazoa nagusia da plan horrek<br />

onartu egiten duela defizita<br />

murriztu egin behar dela, eta, bitartean,<br />

25 milioi herritar, seitik<br />

bat alegia, langabezian daude,<br />

edo azpienplegatuta, edo lan<br />

mundutik kanporatuta. Horrek<br />

esan nahi du langabezia handiak<br />

denbora luzez iraungo duela.<br />

E Gizarte krisirik izateko arriskurik<br />

ba al dago?<br />

Estatu Batuetan bada sumin populista<br />

bat. Batez ere komunikabide<br />

handiei esker, eskuinak, Tea<br />

Partyk kasu, kapitalizatu du politikoki<br />

haserre hori. Baina hori aldatu<br />

egin daiteke. Edozein modutan,<br />

hurrengo hauteskunde zikloa<br />

oso ezegonkorra izango da.

---

28 Lan eskaintza publikoa<br />

Araba<br />

Administrari laguntzailea<br />

Zigoitian<br />

Deialdigilea: Zigoitiko Udala.<br />

Baldintzak:<br />

pBigarren hizkuntza eskakizuna<br />

izatea; 2009ko urtarrilaren 1eko<br />

derrigortasun datarekin.<br />

pEskola graduatu titulua izatea.<br />

Edukia: jendeari harrera egiteko<br />

administrari laguntzaile bat<br />

hartzeko deialdia egin du Zigoitiko<br />

Udalak. Aukeraketa lehiaketa<br />

oposizio bidez egingo da.<br />

Epea: egutegiko hogei egun,<br />

EAOn argitaratzen den egunetik<br />

zenbatzen hasita.<br />

Informazioa: Zigoitiko Udala.<br />

Bengolarra 1, Ondategi.<br />

01138 Zigoitia.<br />

Telefonoa: 945-46 40 41<br />

Faxa: 945-46 40 52<br />

Helbide elektronikoak:<br />

pazigoitia@ayto.alava.net<br />

pazigoitia.registrogeneral@ayt<br />

o.alava.net<br />

Webgunea:<br />

www.zigoitikoudala.com<br />

Iturria: 2010-09-01eko 99. AL-<br />

HAO, 10.072. orria ; 2010-12-<br />

31ko 148. ALHAO, 14.431. orria.<br />

Bizkaia<br />

Lau udaltzain Plentzian<br />

Deialdigilea: Plentziako Udala.<br />

Baldintzak:<br />

p18 urte beteta eta 35 urte bete<br />

gabe izatea.<br />

pGizonezkoek gutxienez 1,65<br />

metroko eta emakumezkoek<br />

gutxienez 1,60 metroko garaiera<br />

izatea.<br />

pEskola graduatu edo lanbide<br />

heziketako lehen maila edo haren<br />

pareko beste tituluren bat<br />

izatea.<br />

pB motako gidabaimena edo<br />

haren pareko besteren bat izatea<br />

edo eskaerak aurkezteko<br />

epea amaitzerako, eta lehentasunezko<br />

ibilgailuak gidatzeko<br />

baimena izatea (BTP) prestakuntza<br />

ikastaroa amaitzerako.<br />

pEuskarako hirugarren hizkuntza<br />

eskakizuna izatea.<br />

Edukia: lau udaltzain hartzeko<br />

deialdia egin du Plentziako<br />

Udalak. Aukeraketa oposizio<br />

lehiaketa librea bidez egingo da.<br />

Informazioa: Plentziako Udala.<br />

Ontziola plaza, z/g. 48620<br />

Plentzia.<br />

Telefonoa: 94-6773210<br />

Faxa: 94-677 40 22<br />

Epea: egutegiko hogei egun,<br />

EAOn argitaratzen den egunetik<br />

zenbatzen hasita.<br />

Webguneak:<br />

pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong>0<br />

406a067.pdf#page=83<br />

pwww.plentzia.org<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-06ko 67. BAO,<br />

9877. orria.<br />

Euskaltegiko irakasle<br />

Basaurin<br />

Deialdigilea: Basauriko Udal<br />

Euskaltegia.<br />

Baldintzak:<br />

pIrakasle-ikasketak eginda izatea<br />

edo bestelako unibertsitateko<br />

diplomaturaren bat izatea,<br />

gutxienez. Halaber, HABEk euskaltegietako<br />

irakasle izateko<br />

1984an antolatutako probak<br />

gainditu zituztenak ere onartuko<br />

dituzte.<br />

pEuskarazko laugarren hizkuntza<br />

eskakizuna izatea edo oposizio<br />

prozesuan egiaztatzea.<br />

Edukia: irakasle bat hartzeko<br />

deialdia egin du Basauriko Udal<br />

Eukaltegiak, erretiro aurreratua<br />

hartuko duen irakasle baten lekua<br />

betetzeko. Pertsona horrek<br />

erretiroa hartzen duenean, mugagabeko<br />

kontratua egingo<br />

zaio haren ordezkoari. Kontratazioa<br />

errelebo-kontratua arautzen<br />

duen legediaren arabera<br />

egingo da. Aukeraketa oposizio<br />

lehiaketa libre bidez egingo da.<br />

Informazioa: Basauriko Udal<br />

Euskaltegia Urbi, 33. 48970 Basauri.<br />

Telefonoa: 94-440 62 17<br />

Faxa: 94-426 17 33<br />

Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-26.<br />

Webguneak:<br />

pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong>0<br />

401a064.pdf#page=69<br />

pwww.udaleuskaltegiak.net<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-01ko 64. BAO,<br />

9499. orria.<br />

Administrazio orokorreko<br />

bi teknikari Iurretan<br />

Deialdigilea: Iurretako Udala.<br />

Baldintzak:<br />

pZuzenbidean, politikan, ekonomian<br />

edo enpresa zientzietan<br />

lizentziatua izatea, merkataritzako<br />

intendentea edo aktuarioa<br />

izatea indarrean den<br />

legediak baliokidetzat deklaratutako<br />

beste tituluren bat izatea.<br />

Atzerriko titulazioei dagokienez,<br />

bere homologazioa<br />

egiaztatzen duen agiria edukitzea<br />

beharrezkoa izango da.<br />

pEuskarako laugarren hizkuntza<br />

eskakizuna, derrigorrezkoa.<br />

Edukia: administrazio orokorreko<br />

bi teknikari hartzeko deialdia<br />

egin du Iurretako Udalak. Aukeraketa<br />

oposizio lehiaketa bidez<br />

egingo da.<br />

Informazioa: Iurretako Udala.<br />

Plaza Aita San Miguel, 4. 48215<br />

Iurreta.<br />

Telefonoa: 94-620 12 00<br />

Faxa: 94-681 55 98<br />

Helbide elektronikoa: erregistroa@iurreta.net<br />

Epea: egutegiko hogei egun,<br />

EAOn argitaratzen den egunetik<br />

zenbatzen hasita.<br />

Webguneak:<br />

pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong>0<br />

406a067.pdf#page=107<br />

pwww.iurreta.net<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-06ko 67. BAO,<br />

9901<br />

Erdi mailako ingurumen<br />

teknikaria Gernika-Lumon<br />

Deialdigilea: Gernika - Lumoko<br />

Udala.<br />

Baldintzak:<br />

pIngeniari tekniko, unibertsitateko<br />

diplomadun edo arkitekto<br />

tekniko titulua, lanbide heziketako<br />

hirugarren mailako titulua<br />

edo haien pareko beste tituluren<br />

bat izate, edo eskabideak<br />

aurkezteko epea amaitu baino<br />

lehen haietakoren bat lortzeko<br />

moduan izatea.<br />

pEuskarako laugarren hizkuntza<br />

eskakizuna izatea, derrigortasun<br />

data beteta.<br />

Edukia: erdi mailako ingurumen<br />

teknikari bat hartzeko<br />

deialdia egin du Gernika-Lumoko<br />

Udalak. Aukeraketa txanda<br />

libreko oposizio lehiaketa bidez<br />

egingo da.<br />

Informazioa: Gernika - Lumoko<br />

Udala. Foru Plaza, 3. 48300<br />

Gernika-Lumo.<br />

Telefonoak: 94-6270200 / 94-<br />

6251164<br />

Faxak: 94-6257542 / 94-<br />

6255747<br />

Helbide elektronikoa: alkatetza@gernika-lumo.net<br />

Epea: egutegiko hogei egun,<br />

EAOn argitaratu eta hurrengo<br />

egunetik zenbatzen hasita.<br />

Webguneak:<br />

pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/2009/07/200<br />

90727a141.pdf#page=120<br />

pwww.gernika-lumo.net<br />

Iturria: 2009-07-27ko 141.BAO,<br />

120 orria.<br />

Berdintasunerako<br />

teknikaria Elorrion<br />

Deialdigilea: Elorrioko Udala.<br />

Baldintzak:<br />

pUnibertsitateko diplomatura<br />

tituluaren edo haren pareko<br />

beste tituluren baten jabe izatea,<br />

edo eskaerak aurezketeko<br />

epea bukatu baino lehen eskuratzeko<br />

eskubideak ordainduta<br />

izatea.<br />

pEmakume eta gizonen berdintasunean<br />

oinarritutako trebakuntza<br />

ikastaroa egina izatea;<br />

ikastaro horrek gutxienez 150<br />

ordukoa izan beharko du, eta<br />

erakunde ofizial batek (unibertsitatea<br />

edo herri administrazioa)<br />

egiaztatuta egon beharko<br />

du.<br />

pEmakume eta gizonen berdintasunerako<br />

teknikari moduan<br />

(herri<br />

administrazioan A1 edo A2 taldeak,<br />

eta enpresa pribatuan lehenengo<br />

edo bigarrengo kotizazio<br />

mailak), gutxienez bi urteko<br />

lan esperientzia izatea (lanaldi<br />

osoko<br />

enpleguak bakarrik hartuko dira<br />

kontuan) .<br />

pLanpostuari dagozkion bete-<br />

beharrak aurretik noizbait egin<br />

izatea. Eskatzaileak lan-bizitza<br />

egiaztagiria eta kontratua egin<br />

zion erakundearen egiaztagiria<br />

aurkeztu beharko du, esperientzia<br />

baduela frogatzeko. Lanpostuaren<br />

funtzioak zeintzuk ziren<br />

eta langileak betebehar horiei<br />

zenbateko dedikazioa<br />

eskaintzen zien zehaztu beharko<br />

dute egiaztagiri horiek.<br />

pEuskarako laugarren hizkuntza<br />

eskakizuna izatea, derrigorrezkoa.<br />

Edukia: emakume eta gizonen<br />

berdintasunerako teknikari bat<br />

hartzeko deialdia egin du Elorrioko<br />

Udalak. Aukeraketa oposizio<br />

lehiaketa libre bidez egingo<br />

da.<br />

Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-18.<br />

Informazioa: Elorrioko Udala.<br />

Gernikako ArbolaPlaza, 3.<br />

48230 Elorrio.<br />

Telefonoa: 94-658 27 12<br />

Faxa: 94-658 32 87<br />

Helbide elektronikoa: elorrio<br />

@elorrio.net<br />

Webguneak:<br />

pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/03/<strong>2011</strong>0<br />

307a<strong>04</strong>5.pdf#page=60<br />

pwww.elorrio.net<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-03-07ko 61. BAO,<br />

6562. orria.<br />

Giza baliabideetako burua<br />

Mungian<br />

Deialdigilea: Mungiako Udala<br />

Baldintzak:<br />

pZuzenbidean lizentziatua izatea.<br />

pKontuan hartuko dira euskaraz<br />

jakitea; administrazio publikoan,<br />

abokatu lanetan (lan arloan<br />

edo lan taldearen kudeaketan)<br />

eta enpresa pribatuan<br />

esperintzia izatea; eta lanpostuarekin<br />

zerikusia duen prestakuntza<br />

osagarria izatea.<br />

Edukia: giza baliabideetako<br />

buru gisa ariko den langile bat<br />

hartzeko deialdia egin du Mungiako<br />

Udalak. Lanpostura aldi<br />

baterako beteteko.<br />

Informazioa: Mungiako Udala.<br />

Trobika, 1. 48100 Mungia.<br />

Telefonoak: 94-674 15 16 / 94-<br />

674 12 16<br />

Faxa: 94-674 49 77<br />

Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-18<br />

Webguneak:<br />

pwww.mungia.org<br />

pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong>0<br />

406a067.pdf#page=74<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-06ko 67. BAO,<br />

9868. orria.<br />

Hiru udaltzain Bermeon<br />

Deialdiagilea: Bermeoko Udala.<br />

Baldintzak:<br />

pBatxilergoa, lanbide heziketako<br />

bigarren maila edo haien pareko<br />

beste tituluren bat izatea.<br />

p18 urte beteta eta 35 urte bete<br />

gabe izatea.<br />

pGizonezkoek gutxienez 1,65<br />

metroko garaiera izatea eta<br />

Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

emakumezkoek gutxienez 1,60<br />

metrokoa.<br />

pEuskarako bigarren hizkuntza<br />

eskakizuna izatea.<br />

pKarrerako funtzionarioa izendatzeko<br />

datan, BTP motako gidabaimena<br />

edukitzea.<br />

Edukia: hiru udaltzain hartzeko<br />

deialdia egin du Bermeoko<br />

Udalak. Aukeraketa oposizio<br />

lehiaketa bidez egingo da.<br />

Informazioa: Bermeoko Udala.<br />

Arana tar Sabin enparantza,<br />

z/g. 48370 Bermeo.<br />

Telefonoa: 94-617 91 00<br />

Faxa: 94-688 50 10<br />

Epea: egutegiko hogei egun,<br />

EAOn argitaratzen den egunetik<br />

zenbatzen hasita<br />

Webguneak:<br />

phttp://www.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/2010/<br />

08/20100825a163.pdf#page=<br />

23<br />

phttp://www.bermeo.org<br />

Iturria: 2010-08-25ko 163.<br />

BAO, 21191 orria.<br />

Garbiketako hiru peoi<br />

Bermeon<br />

Deialdigilea: Bermeoko Udala.<br />

Baldintzak:<br />

pEskolatze ziurtagiria edo haren<br />

pareko beste tituluren bat<br />

izatea.<br />

pEuskarako lehenengo hizkuntza<br />

eskakizuna.<br />

Edukia: garbiketa hiru peoi hartzeko<br />

deialdia egin du Bermeoko<br />

Udalak. Aukeraketa oposizio<br />

lehiaketa bidez egingo da; bi<br />

lanpostu txanda askean eta<br />

beste ezinduentzako txandan.<br />

Epea: egutegiko hogei egun,<br />

EAOn argitaratzen den egunetik<br />

zenbatzen hasita.<br />

Informazioa: Bermeoko Udala.<br />

Arana tar Sabin Enparantza,<br />

z/g. 48370 Bermeo.<br />

Telefonoa: 94-617 91 00<br />

Faxa: 94-6885010<br />

Webgunea: www.bermeo.org<br />

Iturria: 2010-08-25ko 163.<br />

BAO, 21191 orria.<br />

Berdintasuneko<br />

erdi mailako teknikaria<br />

Santurtzin<br />

Deialdigilea: Santurtziko Udala.<br />

Baldintzak:<br />

pEuskarako hirugarren hizkuntza<br />

eskakizuna izatea, derrigorrezkoa.<br />

pTitulu hauetako edozeinen<br />

jabe izatea: ingeniari teknikoa,<br />

unibertsitateko diplomaduna,<br />

arkitekto teknikoa, hirugarren<br />

mailako lanbide heziketa edo<br />

haien pareko besteren bat.<br />

Edukia: berdintasuneko erdi<br />

mailako teknikari bat hartzeko<br />

deialdia egin du Santurtziko<br />

Udalak. Aukeraketa oposizio<br />

lehiaketa bidez egingo dute.<br />

Epea: egutegiko hogei egun,<br />

EAOn argitaratzen den egunetik<br />

zenbatzen hasita<br />

Informazioa: Santurtziko Udala.<br />

Cristobal Murrieta etorbidea,

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />

6. 48980 Santurtzi. Telefonoa: sika eskola. Merceditas, 6. pIII. Taldea, 255ko hastapeneko oposizio lehiaketa bidez egingo<br />

94-483 35 66<br />

Getxo.<br />

koefizientea.<br />

da. Ondoko betebeharrak izan-<br />

Webguneak:<br />

Iturria: BOE 38, 14/02/11an, pAntzinatasuna kontuan hargo ditu: hondakinen bilketaren<br />

phttp://www.bizkaia.net/le- 15659. orrian.<br />

tuko da.<br />

eta garraioaren eta birziklatzehendakaritza/Bao_bob/2010/<br />

Lan tokia: Bilgunea.<br />

ko plantaren zuzendaritza eta<br />

<strong>04</strong>/2010<strong>04</strong>27a077.pdf#page=<br />

92<br />

phttp://www.santurtzi.es Gipuzkoa<br />

Aurkezpenak: Motibapen gutuna<br />

eta CVa bidali hondoko<br />

helbidera:<br />

kontrol lanez arduratzea; mankomunitateko<br />

giza baliabideak<br />

eta baliabide materialak zuzen<br />

Iturria: 2010-<strong>04</strong>-27ko 77. BAO,<br />

Association Uda Leku elkartea. kudeatzen direla bermatzea;<br />

10632 orria.<br />

Lau administrari Basaurin<br />

Begiraleen lan poltsa<br />

Ordizian<br />

Malegarie karrika, 7, Jouandin<br />

etorbidea. 64 100 Baiona.<br />

Telefonoa: 0559-55 01 25.<br />

eta erakundeak ematen den<br />

zerbitzuaren maila behar bezalakoa<br />

dela ziurtatzea. Bere jar-<br />

Deialdigilea: Basauriko Udala. Deialdigilea: Hitzaro Euskara Iturria: Uda Leku elkartea. duna zerbitzuak eta erakunde-<br />

Baldintzak:<br />

Elkartea.<br />

ak dituzten premietara eta be-<br />

pBatxilergoko, bigarren mailako<br />

Lanbide Heziketako edo haien<br />

pareko beste tituluren bat iza-<br />

Baldintzak:<br />

pEz da ezer berezirik eskatzen.<br />

Edukia: Hitzaro Euskara Elkar- Nafarroa<br />

harretara egokitu beharko du<br />

aukeratuak.<br />

Informazioa: Nafarroako Erritea,<br />

edo hori egiteko eskubideteak aisialdiko urteko ekintzak<br />

beragoieneko Hiri Hondakin Soak<br />

ordainduak izatea.<br />

aurrera eraman ahal izateko,<br />

lidoen Mankomunitateak. Ba-<br />

pEuskarako bigarren edo hiru- begirale ugari behar izaten ditu Administrari laguntzailea kearen etorbidea, 21-1B. 31350<br />

garren hizkuntza eskakizuna ikasturtean zehar, eta aurten Cadreitan<br />

Azkoien.<br />

izatea.<br />

ere hasiak gara begiraleen datu Deialdigilea: Cadreitako Udala Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-30.<br />

pIT txartela izatea hurrego mo- basea eguneratzen eta osatzen. Baldintzak:<br />

Webgunea:<br />

duluetan: Microsoft Word Au- Begirale lan-poltsa horretako pEskola graduatua edo lanbide www.navarra.es/home_es/Acrreratua<br />

eta Microsoft Excel Au- kide izan nahi duenak elkartea- heziketako lehen graduko titutualidad/BON/Boletirreratua.rekin harremanetan jarri beharlua edo haen pareko beste titunes/<strong>2011</strong>/62/Anuncio-42/ Edukia: lau administrari hartzeko du, telefonoz edo posta elekluren bat izatea.<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-03-30ko 62. NAO<br />

ko deialdia egin du Basauriko<br />

Udalak. Aukeraketa oposizio<br />

lehiaketa libre bidez egingo da.<br />

Informazioa: Basauriko Udala.<br />

tronikoz.<br />

Informazioa: Hitzaro Euskara<br />

Elkartea. Egutera bidea, 5.<br />

20240 Ordizia.<br />

Edukia: administrari laguntzaile<br />

bat hartzeko deialdia egin du<br />

Cadreitako Udalak.<br />

Informazioa: Cadreitako Uda-<br />

133 lanpostu<br />

Administrazioan eta<br />

erakunde autonomoetan<br />

Kareaga Goikoa,52.<br />

Telefonoa: 943-16 23 66 la. Espainia Plaza z/g. 31515 Ca- Deialdigilea: Nafarroako Go-<br />

48970 Basauri.<br />

Helbide elektronikoa: hitzadreita.bernua. Telefonoa: 94-487 13 00 ro@gmail.com.<br />

Telefonoa: 948-83 60 11<br />

Baldintzak:<br />

Faxa: 94-487 13 35<br />

Webgunea:<br />

Epea: <strong>2011</strong>-05-02.<br />

pEskolatze agiria edo haren pa-<br />

Helbide elektronikoa:<br />

www.blogak.com/hitzaro Webgunea:<br />

reko beste tituluren bat izatea,<br />

alcaldia@basauri.net<br />

Iturria: Hitzaro Euskara Elkarwww.navarra.es/home_es/Ac- edo eskaerak aurkezteko epea<br />

Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-26.<br />

tea.tualidad/BON/Boleti<br />

bukatzen den egunean titulu<br />

Webgunea:<br />

nes/<strong>2011</strong>/64/Anuncio-14/ hori eskuratzeko moduan egohttp://www.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/03/2<br />

0110315a051.pdf#page=64 Lapurdi<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-01eko 64. NAO.<br />

Kudeatzailea Azkoienen<br />

tea.<br />

pB motako ibilgailuak gidatzeko<br />

baimena izatea. Ez da lan-<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-03-15ko 51. BAO,<br />

Deialdigilea: Nafarroako Erripostu guztiei eragiten dien be-<br />

7484 orria.<br />

Musika irakasleak Getxon<br />

Animatzailea Baionan<br />

Deialdigilea: Uda Leku elkarberagoieneko<br />

Hiri Hondakin Solidoen<br />

Mankomunitatea.<br />

Baldintzak:<br />

tebeharra; baina, hainbat lanpostutarako<br />

ezinbesteko<br />

baldintza izango da.<br />

Deialdigilea: Getxoko Andres tea.<br />

pGutxienez, unibertsitateko di- Edukia: 133 lanpostu betetzeko<br />

Isasi musika eskola.<br />

Baldintzak:<br />

plomadun titulua edo haren pa- deialdia egin du Nafarroako Ad-<br />

Baldintzak:<br />

pEuskaraduna izatea.<br />

reko besteko tituluren bat izaministrazioak. Foru Administra-<br />

pEuskarako bigarren hizkuntza pBAFA tituluduna izatea. tea.zioan<br />

bertan eta haren mende-<br />

eskakizuna izatea, ezinbeste- pEsperientzia izatea kontuan Edukia: kudeatzaile bat hartzeko erakunde autnomoetan<br />

koa.<br />

hartuko da.<br />

ko deialdia egin du Nafarroako dauden hutsuneak beteko di-<br />

Edukia: musika irakasleak har- Ordutegia:<br />

Erriberagoieneko hiri hondakin tuzte hautatuek, eta litekeena<br />

tzeko deialdia egin du Getxoko p1.230 ordu urtean lehenengo solidoen mankomunitateak, da azkenean 133 lagun baino<br />

Andres Isasi musika eskolak. fase batean.<br />

Azkoienen aritzeko. Aukeraketa gehiago hartzea ere. Aukerake-<br />

Aukeraketa oposizio lehiaketa pOporrak moldagarriak.<br />

libre bidez egingo da eta hauta- pAktibitate apaleko asteetako<br />

tuei kontratu finkoa egingo die- ordutegia : 7 ordu asteartez, 10,5<br />

te.<br />

asteazkenez eta 3 ostegunez.<br />

Epea: egutegiko hogei egun, pLan postua osatzeko aukera.<br />

EAOn argitaratzen den egunetik Lan kontratu mota:<br />

zenbatzen hasita.<br />

pMugagabeko lan kontratua.<br />

Informazioa: Andres Isasi mu- pAnimazio arloko lan ituna.<br />

Lan eskaintza publikoa 29<br />

ta oposizio lehiaketa bidez egingo<br />

da, eta aukeratuei E mailako<br />

funtzionario kontratua egingo<br />

diete.<br />

Informazioa: Nafarroako Gobernuko<br />

Erregistro Orokorra.<br />

Karlos III.aren etorbidea, 2.<br />

31002 Iruñea.<br />

Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-18.<br />

Webgunea:<br />

www.navarra.es/home_eu/Act<br />

ualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/54/Anuncio-5/<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-03-18ko 54. NAO<br />

Zortzi unibertsitate<br />

tituludun Administrazio<br />

Publikoaren Institutuan<br />

Deialdigilea: Nafarroako Administrazio<br />

Publikoaren Institutua.<br />

Baldintzak:<br />

pLehenengo talderako: zuzenbideko<br />

lizentziatura izatea.<br />

pBigarren talderako: filologiaren<br />

bateko, hizkuntzalaritzako<br />

edo itzulpengintza eta interpretaritzako<br />

lizentziatura izatea eta<br />

ingleseko C1 jakite maila izatea.<br />

Ingles filologiako lizentziatura<br />

dutenei ez zaie bigarren baldintza<br />

hori betetzea eskatuko.<br />

pHirugarren talderako: psikologiako<br />

lizentziatura izatea.<br />

pLaugarren talderako: pedagogiako<br />

lizentziatura izatea.<br />

pBosgarren eta seigarren taldeetarako:<br />

lizentziadunak, ingeniariak<br />

edo arkitektoak izatea.<br />

Edukia: zortzi unibertsitate tituludun<br />

hartzeko deialdia egin du<br />

Nafarroako Administrazio Publikoaren<br />

Institutuak: zuzenbideko<br />

lizentziadun bat; filologiaren<br />

bateko, hizkuntzalaritzako<br />

edo itzulpengintza eta interpretazioko<br />

lizentziadun bat; psikologiako<br />

lizentziadun bat; pedagogiako<br />

bi lizentziadun; eta<br />

beste hiru lizentziadun, ingeniari<br />

edo arkitekto. Aukeratuei<br />

praktiketako lan kontratua<br />

egingo diete.<br />

Informazioa: Erregistro Orokorra.<br />

Nafarroako Gobernua Karlos<br />

III.aren etorbidea, 2. 31002

---

30 Lan eskaintza publikoa<br />

Iruñea.<br />

Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-17.<br />

Webgunea:<br />

www.navarra.es/home_es/Actualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/54/Anuncio-3/<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-03-18ko 54. NAO.<br />

Zerbitzu anitzeko<br />

bost langile Burlatan<br />

Deialdigilea: Burlatako Udala.<br />

Baldintzak:<br />

pEskola graduatu titulua, lanbide<br />

heziketako lehen mailako titulua<br />

edo haien pareko beste tituluren<br />

baten jabe izatea.<br />

pB motako gidabaimena izatea.<br />

pEuskarako jakitea derrigorrezkoa<br />

den lanpostuetarako, bigarren<br />

hizkuntza eskakizuna izatea<br />

(B2 maila).<br />

Edukia: udal kirol patronaturako<br />

zerbitzu anitzeko bost langile<br />

hartzeko deialdia egin du Burlatako<br />

Udalak. Bi lanpostu txanda<br />

irekiko deialdian beteko dira,<br />

beste bi igoera txandako deialdian<br />

eta azkena txanda murriztukoan.<br />

Azken horretan, %33ko<br />

edo hortik gorako ezgaitasuna<br />

duten pertsonek bakarrik izena<br />

eman dezakete.<br />

Informazioa: Burlatako Kirol<br />

Patronatua. Soto kalea z/g.<br />

31600 Burlata.<br />

Telefonoa: 948-130260<br />

Helbide elektronikoa: deportes@burlada.es<br />

Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-21.<br />

Webgunea:<br />

www.navarra.es/home_eu/Act<br />

ualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/55/Anuncio-12/<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-03-21eko 55. Nafarroako<br />

Aldizkari Ofiziala.<br />

O.L. teknikaria<br />

Unibertsitate Publikoan<br />

Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa.<br />

Baldintzak:<br />

pLizentziaduna, arkitektoa edo<br />

ingeniaria izatea, haien pareko<br />

beste tituluren baten jabe izatea,<br />

edo, bestela, eskabideak<br />

aurkezteko epea bukatzen den<br />

egunean, titulua erdiesteko moduan<br />

egotea.<br />

Edukia: O. L. teknikari bat hartzeko<br />

deialdia egin du Nafarroako<br />

Unibertsitate Publikoak. Antolamendu<br />

eta kalitate unitateari<br />

atxikitako lanpostua da.<br />

Informazioa: Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa. Erregistro<br />

Orokorra. Soforak eraikina.<br />

Arrosadiko Campusa. 31006<br />

Iruñea.<br />

Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-20.<br />

Webguneak:<br />

pwww.navarra.es/home_es/A<br />

ctualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/27/Anuncio-4/<br />

pwww.boe.es/boe/dias/<strong>2011</strong>/<br />

03/21/pdfs/BOEA-<strong>2011</strong>-<br />

5138.pdf<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-02-09ko 27. Nafarroako<br />

Aldizkari Ofiziala ; <strong>2011</strong>-<br />

03-21ko 68. EAO, 30.025 orria.<br />

Komunikazio teknikaria<br />

Unibertsitate Publikoan<br />

Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa.<br />

Baldintzak:<br />

pInformazio Zientzietan lizentziatura<br />

edo haren pareko beste<br />

tituluren bat izatea.<br />

Edukia: bi komunikazio teknikari<br />

bat hartzeko deialdia egin<br />

du Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoak. Lanpostuetako bat<br />

txanda irekian beteko da, eta<br />

bestea, igoera txandan.<br />

Informazioa: Erregistro Orokorra.<br />

Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa Soforak eraikina. Arrosadiko<br />

campusa.<br />

31006 Iruñea.<br />

Epea: egutegiko hogeita hamar<br />

egun, EAOn argitaratzen den<br />

egunetik zenbatzen hasita.<br />

Webgunea:<br />

www.navarra.es/home_es/Actualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/51/Anuncio-3/<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-03-15ko 51. Nafarroako<br />

Unibertsitate Publikoa.<br />

Informatika zerbitzuen<br />

kudeatzailea Nafarroako<br />

Unibertsitate Publikoan<br />

Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa.<br />

Baldintzak:<br />

pDiplomaduna izatea.<br />

Edukia: informatika zerbitzuetako<br />

kudeatzailea hartzeko<br />

deialdia egin du Nafarroako<br />

Unibertsitate Publikoak. Aukeraketa<br />

oposizio lehiaketa bidez<br />

egingo da. Hautatuak Hezkuntza<br />

Berrikuntzaren Goi Mailako<br />

Ikastegian jardungo du.<br />

Epea: hogeita hamar egun, EA-<br />

Oean argitaratu eta hurrengo<br />

egunetik zenbatzen hasita.<br />

Informazioa: Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa. Arrosadiko<br />

campusa. 31006 Iruñea.<br />

Telefonoa: 948-16 90 00<br />

Webgunea:<br />

www.navarra.es/home_es/Actualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/31/Anuncio-5/<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-03-15ko 51. Nafarroako<br />

Unibertsitate Publikoa.<br />

Hiru irakasle Nafarroako<br />

Unibertsitate Publikoan<br />

Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa.<br />

Baldintzak:<br />

pHautagaiak gaituak egongo<br />

dira dagokion unibertsitateko<br />

irakaskidegora.<br />

pHizkuntza gaitasuna euskaraz<br />

duten lanpostuetarako, izangaiek<br />

hizkuntza gaitasuna frogatu<br />

beharko dute, bai azterketa<br />

bidez bai tituluaren bidez.<br />

Edukia: hiru irakasle hartzeko<br />

deialdia egin du Nafarroako<br />

Unibertsitate Publikoak; bat enpresen<br />

kudeaketa sailerako eta<br />

beste biak soziologia sailerako.<br />

Epea: egutegiko hamabost<br />

egun, EAO argitaratzen den<br />

egunetik zenbatzen hasita.<br />

Webgunea:<br />

www.navarra.es/home_eu/Act<br />

ualidad/BON/Boletines/2010/125/Anuncio-9/<br />

Iturria: 2010-10-15eko 115. NAO<br />

Informatikako teknikaria<br />

Unibertsitate Publikoan<br />

Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa.<br />

Baldintzak:<br />

pLizentziadun, arkitekto edo ingeniari<br />

titulua edo haien pareko<br />

beste tituluren bat izatea.<br />

Edukia: informatikako teknikari<br />

bat hartzeko deialdia egin du<br />

Nafarroako Unibertsitate Publikoak.<br />

Hezkuntza berrikuntzaren<br />

ikastegiko informatika zerbitzuari<br />

atxikitako lanpostua da.<br />

Informazioa: Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa. Erregistro<br />

Orokorra. Soforak eraikina.<br />

Arrosadiko campusa, z/g.<br />

31006 Iruñea.<br />

Epea: hogeita hamar egun natural,<br />

deialdi honen iragarkia<br />

EAOn argitaratu eta hurrengo<br />

egunetik zenbatzen hasita.<br />

Webgunea:<br />

www.navarra.es/home_es/Actualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/28/Anuncio-1/<br />

Iturria: <strong>2011</strong>-02-10ko 28. Nafarroako<br />

Aldizkari Ofiziala.<br />

Hiru irakasle<br />

Unibertsitate Publikoan<br />

Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />

Publikoa<br />

Baldintzak:<br />

pHautagaiak gaituak egongo<br />

dira dagokion Unibertsitateko<br />

Irakaskidegora.<br />

pHizkuntza gaitasuna euskaraz<br />

duten lanpostuetarako izangaiek<br />

hizkuntza gaitasuna frogatu<br />

beharko dute, bai azterketa<br />

bidez bai tituluaren bidez.<br />

Edukia: unibertsitateko hiru irakasle<br />

hartzeko deialdia egin du<br />

Nafarroako Unibertsitate Publikoak:<br />

bat enpresen kudeaketa<br />

sailerako eta beste biak soziologia<br />

sailerako.<br />

Epea: egutegiko hamabost<br />

egun, EAO argitaratzen den<br />

egunetik zenbatzen hasita.<br />

Webgunea:www.navarra.es/h<br />

ome_eu/Actualidad/BON/Boletines/2010/125/Anuncio-9/<br />

Iturria: 2010-10-15eko 115. NAO<br />

Bekak<br />

Entreprenari programa<br />

Deialdigilea: Euskal Herriko<br />

Unibertsitateko Donostiako<br />

campusa eta Bic Gipuzkoa Berrilan<br />

Europako Enpresa eta Berrikuntza<br />

Zentroa.<br />

Edukia: Euskal Herriko Unibertsitatearen<br />

Gipuzkoako campusak<br />

eta Bic Gipuzkoa Berrilan<br />

Europako Enpresa eta Berrikuntza<br />

Zentroak garatzen eta kudeatzen<br />

duten Entreprenari pro-<br />

gramaren esparruan, karrera<br />

amaierako proiektuei eta gradu<br />

bukaerako lanei laguntza emateko<br />

VIII. programa sustatu<br />

dute. Ekintzaileei bultzada bat<br />

eman eta EHUko Gipuzkoako<br />

campusean enpresa berritzaileak<br />

sor ditzaten aholkuak eta<br />

laguntza eskaini nahi ditu Entreprenarik.<br />

Entreprenari programaren<br />

filosofiari jarraiki, parte<br />

hartzen duten erakundeek<br />

benetako enpresa bihur daitezkeen<br />

ekimen berritzaileak babesteko<br />

eta sustatzeko apustuari<br />

eutsi diote; ekimen horiek,<br />

betiere, Euskal Herriko enpresa<br />

sarearen berritze eta modernizatze<br />

prozesua egonkortu behar<br />

dute, unibertsitatearen testuingurutik<br />

enpresa berriak sortuz.<br />

Helburuak:<br />

pIkasle eta irakasleengan kultura<br />

ekintzailea sortzea eta sustatzea.<br />

pIkasle eta irakasleak ekimenak<br />

sortzeko formatzea; horretarako,<br />

negozio aukerak definitzeko<br />

prozesuan parte hartuko dute.<br />

pUnibertsitateko ezagutza baliatzea,<br />

merkatuko berrikuntza<br />

posible moduan.<br />

pUnibertsitatearen inguruan<br />

ideia eta enpresa berritzaileak<br />

sustatzea.<br />

Baldintzak:<br />

pEuskal Herriko Unibertsitateko<br />

ikaslea izatea, Gipuzkoako<br />

Campusen.<br />

p2010-<strong>2011</strong> ikasturtean karrera<br />

amaierako proiektuetan matrikulatuta<br />

dauden ikasleak edo<br />

proiektua aurkeztu duten ikasleak<br />

izatea. Merkatuan proiektua<br />

aztertzeko borondatea izatea<br />

eskatuko zaie ikasle horiek,<br />

hala izanez gero, Gipuzkoan aurrera<br />

eramateko.<br />

pProiektuak banakakoak edo<br />

enpresarekin egindakoak izan<br />

daitezke, haren laguntza izanez<br />

gero.<br />

Dirua: aukeratutako proiektuetako<br />

bakoitzak 5.000 euro jaso<br />

ditzake gehienez. Ikerketa denboran,<br />

Bic Gipuzkoa Berrilanen<br />

azpiegitura eragileak eta aholkularitza<br />

izango dute ikasleek.<br />

Horrez gain, Entreprenari programaren<br />

barruan antolatuko<br />

diren enpresa kudeaketarako<br />

trebakuntza ikastaroetan parte<br />

hartzeko aukera izango dute.<br />

Epea: proiektuak aurkezteko<br />

aukera ikasturte osoan zehar<br />

izango da. Proiektuak aurkezten<br />

diren heinean, epaimahaiak<br />

haien egokitasuna ebaluatu eta<br />

behar den kasuetan haiek garatzeko<br />

laguntza eskainiko du.<br />

Informazioa: Entreprenari gunea.<br />

Aula Bic. Joxe Mari Korta<br />

Zentroa. Tolosa Hiribidea, 72.<br />

20018 Donostia.<br />

Telefonoak: 943-01 54 73 /<br />

943-00 09 99<br />

Helbide elektronikoa:<br />

entreprenari@ehu.es<br />

Webgunea:<br />

Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

www.entreprenari.com<br />

Iturria: Entreprenari.<br />

Euskara ikasteko bekak<br />

Gasteizen<br />

Deialdigilea: Gasteizko Udala.<br />

Baldintzak:<br />

pBi programetarako bete beharrekoak:<br />

—16 urte baino gehiago izatea.<br />

Behin 2010-<strong>2011</strong>ko ikasturtea<br />

hasi ondoren betetzen badira<br />

urteak, ordutik aurrerakoari dagokion<br />

diru laguntza baino ezingo<br />

da jaso.<br />

—Ikasturtea hasten den eguna<br />

baino urtebete lehenagotik eta<br />

ikastaroak dirauen bitartean<br />

Gasteizko udalerrian erroldatuta<br />

egotea.<br />

—HABEk onetsitako zentroetako<br />

batean matrikulatua egotea,<br />

ezinbestekoa.<br />

—Aukeratutako ikastaroa (euskaltegikoa<br />

edo autoikaskuntzakoa)<br />

HABEk homologatutakoa<br />

izatea.<br />

—Azterketak gainditzea.<br />

pPrograma bakoitzerako bete<br />

beharrekoak:<br />

—Programa arrunta, herritarrentzakoa,<br />

oro har: Laugarren<br />

oinarrian ezarritako diru-sarreren<br />

muga ezingo dute gainditu<br />

eskatzaileek.<br />

—Alde batetik, gurasoentzako<br />

berariazko programa; bestetik,<br />

aisialdiko begirale eta eskola kiroleko<br />

entrenatzaile edo begirale,<br />

edo horretarako ikasketak<br />

egiten ari direnentzakoak.<br />

pHonako eskakizun hauetakoren<br />

bat bete beharko dute<br />

eskatzaileek: —2003tik aurrera<br />

(urte hori barne) jaiotako haur<br />

baten aita, ama edo tutore izatea.<br />

—2010-<strong>2011</strong>ko ikasturtean aisialdiko<br />

begirale, edo eskola kiroleko<br />

entrenatzaile edo begirale<br />

gisa lan egitea.<br />

—Aipatutako titulazioetako<br />

ikasketak burutzen aritzea<br />

2010-<strong>2011</strong>ko ikasturtean.<br />

Edukia: 2010-<strong>2011</strong>ko ikasturtean<br />

euskara ikasteko laguntzak<br />

ematea. 2010eko uztailetik<br />

<strong>2011</strong>ko ekainera bitartean egiten<br />

diren ikastaroak finantzatzen<br />

laguntzeko emango dira<br />

diru laguntzak.<br />

Eskabideak aurkeztea: Espainia<br />

plazako herritarrei laguntzeko<br />

bulegoan, baita Ariznabarrako<br />

kiroldegikoan eta Abetxuko,<br />

Aldabe, Arriaga, Pilar, Europa,<br />

Hegoalde, Iparralde, Judimendi<br />

eta Lakuako gizarte etxeetakoetan<br />

ere, banatuko den inprimakian<br />

formulatuko dira eskabideak.<br />

Epea: <strong>2011</strong>-07-29.<br />

Informazioa: Gasteizko Udala.<br />

Herritar Harremanen Saila. Euskara<br />

Zerbitzua Santa Maria, 11 -<br />

Etxanobetarren Etxea.<br />

01001 Gasteiz.<br />

Telefonoa: 945-16 15 22<br />

Iturria: 2010-07-28ko 84. AL-<br />

HAO, 9.120. orria.

---

<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />

Publizitatea 31

---

32 Ikerketa<br />

Joseba Jauregizar, Javier Ormazabal eta Iñaki San Sebastian Tecnaliako arduradunak, Dynacar autoaren ondoan, Bilbon. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS<br />

Ideia errentagarriak<br />

Tecnalia Research & Innovation<br />

taldeak 70 negozio aukera<br />

erakutsi ditu aste honetan Bilbon<br />

egin dituen jardunaldietan<br />

Lander Muñagorri Bilbo<br />

Gure ezagutza merkaturatzea<br />

eta emaitza<br />

nabariak lortzea»,<br />

horixe da Tecnalia<br />

Research & Innovation<br />

(TRI) talde teknologikoaren<br />

helburua, Joseba Ormazabal bertako<br />

presidentearen hitzetan. Eta<br />

TRIren produktuak merkaturatzeko<br />

asmoarekin, ikertzaile,<br />

bezero, enpresa eta erakundeak<br />

Bilboko Euskalduna jauregian<br />

elkartu dira aste honetan egin<br />

den azokan. Lehenbiziko aldia da<br />

TRIk era honetako jardunaldiak<br />

antolatzen dituela, eta bertako<br />

ikertzaileak zein proiektutan<br />

dabiltzan jakiteko aukera izan<br />

dute bertaratutakoek. Horretaz<br />

gain, talde teknologikoaren filosofia<br />

berria ezagutzera ere eman<br />

dute zuzendaritzako kideek:<br />

«ikerketa aplikatuaren bitartez<br />

ideiak BPG barne produktu gordin<br />

bihurtzea», Ormazabalen<br />

arabera.<br />

Lan egiteko era aldatu beharra<br />

ere azpimarratu zuen Iñaki San<br />

Sebastian zuzendariaren albokoak.<br />

«Orain arte, teknologia guneek<br />

programa baten araberako<br />

proiektuak egiten zituzten, eta,<br />

gero, horientzako bezeroak bilatzen<br />

ziren». TRIren lan egiteko<br />

era alderantzizkoa dela esan<br />

zuen, eurek bezeroari eta gizarteari<br />

laguntzeko proiektuak garatzen<br />

baitituzte eta asmakizun horiek<br />

merkaturatzen.<br />

Asteazken eta osteguneko jardunaldietan,<br />

TRIk merkaturatutako<br />

eta garatze bidean dituen 70<br />

proiektu ikusi ahal izan ziren Bilboko<br />

Euskalduna jauregian. Horietako<br />

batzuen xehetasunak hemen.<br />

1. Dynacar autoa<br />

2010ean aurkeztu zuen Tecnaliak<br />

bere egungo proiektu ikusgarrienetako<br />

bat: Dynacar autoa, hain<br />

zuzen ere. TRIren ibilgailu elektrikoa<br />

da, baina hori ez da inongo<br />

berrikuntza. Ibilgailu horrek,<br />

ordea, potentzian du bereizgarri<br />

nagusia, 100 kilometro orduko<br />

abiadura har baitezake 5,7 segundoren<br />

buruan. Gehienezko abiadura<br />

orduko 140 kilometrokoa<br />

du, eta hamar segundoan harrapatzen<br />

du. 70 kilometro egiteko<br />

autonomia nahikoa dauka, eta<br />

energia metatzeko gaitasuna 15<br />

kWh-koa du. Auto elektriko<br />

honen prototipoarekin, potentzia<br />

altuko auto elektrikoak garatzeko<br />

bidea zabaldu nahi du TRIk.<br />

2. Energia, asfaltotik<br />

Auto elektrikoa gutxi ez, eta etorkizunean<br />

energia asfaltotik lortzeko<br />

teknologia garatzen ari dira<br />

TRIko ingeniariak. Asfaltoa asko<br />

berotzen denez, baliabide hori<br />

aprobetxatu nahi dute. Errepideetan<br />

beroa metatzeko hodi batzuk<br />

jarri, eta berotasun horrekin<br />

energia elektrikoa sortuko da.<br />

Teknologia horrekin, CO 2 isuriak<br />

gutxitzeaz gain, hirietako berotasuna<br />

jaistea ere lortuko da. Izan<br />

Tecnalia<br />

pKideak: Zortzi zentro teknologiko<br />

dira: Cidemco (eraikuntza,<br />

kimika eta egurra), ESI (informazioaren<br />

eta komunikazioaren<br />

teknologiak), Euve<br />

(errealitate birtuala, telebista),<br />

Fatronik (makina-erreminta,<br />

aeronautika), Inasmet<br />

(autogintza, energia), Labein<br />

(autogintza, eraikuntza), Leia<br />

(ingurumena, kimika) eta Robotiker<br />

(autogintza, energia,<br />

telekomunikazioak).<br />

pBat-egitea: Negoziazio luze<br />

eta gatazkatsu batzuen ostean,<br />

iaz hitzartu zuten bat egitea,<br />

eta aurten abiatu dute.<br />

ere, asfaltoak metatzen duen berotasunak<br />

hiria ere berotzen baitu.<br />

3. ‘Quattro’ robota<br />

Munduko robot manipulatzailerik<br />

azkarrena da, baina ez da TRIren<br />

produktua. Adept enpresaren<br />

asmakizuna da, eta TRIk fabrikatzeko<br />

eta merkaturatzeko lizentzia<br />

eskuratu zuen 2005ean. Quattro<br />

robota elikagai enpresetarako<br />

aproposa da; ontziratzeko prest<br />

datozen produktuak hartzeko,<br />

hain zuzen. Elikagaia zintan edozein<br />

posiziotan joaten da, baina<br />

robot horrek, daukan sentsore<br />

baten bidez, produktua behar den<br />

pEztabaida: Sorreratik tirabirak<br />

egon dira egoitza nagusia<br />

non kokatuko,Gipuzkoan edo<br />

Bizkaian.Oraingoz,Zamudion<br />

dauka TRIk egoitza nagusia,<br />

behin-behinean,baina ekainaren<br />

hasierarako hartu nahi dute<br />

erabakia.Adostasunik ezean,<br />

egoitza nagusia orain batean<br />

orain bestean egongo da.<br />

pLangileak: 1.378.<br />

pBezeroak: 3.800.<br />

pEgoitzak: 25.<br />

pFakturazioa: 400 milioi euro<br />

inguru.<br />

pWebgunea:<br />

www.tecnalia.info<br />

bezala hartu eta era ordenatu batean<br />

ontziratzen du. Eta hori guztia,<br />

oso azkar.<br />

4. Gestoil<br />

Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />

Euskaldunako jardunaldiekin<br />

batera, BECen Sinaval-Eurofishing<br />

Elite azoka egin zuten, eta<br />

han, Azti zentroak —TRIren barruan<br />

dago hori ere— arrantzontzietako<br />

gasolioa aurrezteko sistema<br />

bat aurkeztu zuen. Gestoil<br />

izeneko teknologiari esker, arrantzontziko<br />

patroiak unean uneko<br />

erregai kontsumoa ikus dezake.<br />

Horren arabera, gasolina aurrezteko<br />

aukera emango duten bide<br />

alternatiboak azter daitezke. Era<br />

berean, arrantzontziak egingo<br />

duen ibilbidean gastatuko den gasolina<br />

kopurua ere jakin ahal<br />

izango dute, itsasoratu baino lehen.<br />

Sistema horri esker, erregaiaren<br />

%25 aurreztu daiteke.<br />

Sortzaileek jakinarazi dutenez,<br />

teknologia hau txertatzea oso<br />

merkea da, eta edozein ontzitan<br />

jartzeko modukoa da.<br />

5. Surf teknologikoa<br />

Barneratutako teknologia duen<br />

lehen surf ohola aurkeztu zuten<br />

TRIk eta Pukasek otsailean. Sortzaileek<br />

azpimarratu dute surf<br />

oholak garatzeko bidean aurrerapauso<br />

bat eman dela sistema horri<br />

esker. Orain arte, surf oholak<br />

nola hobetu zehazteko garaian,<br />

surflarien sentsazioen arabera<br />

egiten zen lan, eta intuizioaren bidez<br />

hobetzen zuten taula. Behin<br />

teknologia txertatuta, kirolariak<br />

sentitzen duena zenbakietara<br />

pasa dute. Era horretan, sentsore<br />

batzuek surflari bakoitzak non<br />

zapaltzen duen gehien jakinarazten<br />

diete oholen egileei, eta datu<br />

horiekin taula berezia egiten zaio<br />

bakoitzari.<br />

6. Zoru garbitzailea<br />

Etxeetako zoruak garbitzeko robotetan<br />

oinarrituta, TRIk teknologia<br />

hori eremu zabalago batera<br />

eraman du. Industrialdeak, lantegiak<br />

edo kaleak garbitzeko makina<br />

bat diseinatu dute, eta dagoeneko<br />

martxan daukate. Sentsore<br />

batzuen bidez, makinak oztopoak<br />

topatzen ditu, eta oztoporik gabeko<br />

guneak garbitzen ditu. TRIko<br />

ordezkarien esanetan, ez dira garbitzaileak<br />

beharko.<br />

7. Intsektizida garbia<br />

Hirietako intsektuen izurriteei<br />

aurre egiteko, intsektizida ekologikoak<br />

merkaturatuta dauzka<br />

TRIko Cidemco enpresak. Produktu<br />

kimikoak erabili beharrean,<br />

landare hondakinetatik ateratako<br />

substantzietan oinarritzen<br />

dira. Ingurumenaren errespetuan<br />

eta herritarren osasunarekiko<br />

begirunean oinarritutako<br />

proiektu bat da.